®IID WIPfgjlln®ficcil

0 :n C/) ~

:n

C/) (')

:x:

m :n "tt m

z

:x:

c:

i':i

m

z

:x:

0

!:i

:n 0 "tt ~

:n

~ C'l :n m -1

"'

m :n

"'

PAGINA 5 C'l

~

"'

m c... )> PAGINA 9 PAGINA 13 "tt :n

z

C/) r:D m :n

z

:x:

)> :n 0

PAGINA 12 PAGINA Jen 9

~

bescher1n uw huis;

druk uw onderhoudskosten

met

P.ALL.ADOX®

muurcoating;

12 heldere fris-blijvende kleuren, waaronder spierwit

e

vuilafstotend en kleurechteverfraait en beschermt egeen onderhoud

e

voor elk bouw-werk

e

op elke ondergrond

e

10 jaar garantie DOCUMENTATIE zend deze advertentie in een openongefrankeerde enveloppè. voorzien van uw naam en adres aan Bouw-Chem1e Zijlstra B.V ..

Machtig1ng 68. Doorn. Tel 03430- 26 98 vd

A.

L.

Van Gendt

&

Co., B.V.

KEIZERSGRACHT 610 - AMSTERDAM

VEILINGENVAN OUDE EN ZELDZAME

BOEKEN EN PRENTEN

4

à

5 X

per jaar

Catalogi op aanvraag ad f 5,- vcrkrijgbaar (abonnement f 20,- p. j.) Inbreng van goederen dagelijks van 9-17.30 uur

H.

J.

BREGMAN

Prinses Mariannestraat 71

ALKMAAR

Telefoon 072-14627

*

LEVENS- EN SCHADEVERZEKERINGEN

vooral bekend door het dienstbetoon, in het bijzonder bij schadegevallen.

*

BEDRIJFSKREDIETEN

*

PENSIOENVOORZIENINGEN

Schildersbedrijf

BIRMA

N

Bescherm en verfraai uw bezit:

In de winterperiode een premie van

f

22,50

per dag per man

10-11-'75 t/m 12-3·'76

VOOR AL UW SCHILDER- EN BEHANGWERK

Vraag vrijblijvend advi·es en offerte

v.

HOGENDORPLAAN 25 - 02150-48192- HILVERSUM BURO VOOR

PRAKTIJKFINANCIERING

PENSIOENVOORZIENINGEN

Staalmeesterslaan 81 Telefoon 020-183024 Amsterdam , -Kometenstraat 13 Telefoon 050-713710 Groningen

••

••

Drs.

J.

A. UDING

& PARTNERS

Onafhankelijke financiële Adviseurs en Vastgoed Consultants

tot 140

°/o hypotheek

en vestigingskrediet (totaal). Normale rente. Géén afsluitprovisie.

ALLE VERZEKERINGEN.

Pers. LENINGEN-AUTOFINANCIERING -Zeer snelle afwerking! Adv. en Bemiddel. onr. goed huizen te koop gevraagd en aangeboden in Nederland. Snelle afwerking.

Aankoop·keuringen en taxatie. Concurrerende offerte's (vrijblijvend). Gratis deskundig advies.

Van Maertlantlaan '{,Amersfoort- telefoon

033 - 17647

Politieke partijen, demokratisering, ilet raadslidmaatschap, de begroting, nieuwe bestuursvormen, sociaal-econo- ruimtelijke ordening, subsidieregelingen, mische beleid, woningbouw.. ::.gc_w_e_st_v_or_m_in..:g:_. _ _ _ _ _ _ _

Een cursus burgerschapskunde

39 schriftelijke lessen voor f

30,-Politiek bekeken

partijen en partijstelsel, volks-vertegenwoordigers, recht en rechtspraak, gemeente en pro-vincie, milieubeheer ... een oriënteringscursus 12 schriftelijke lessen

voorf10,-Werkende jongeren projekt

Een cursus gemeentepolitiek U schriftelijke lessen voor

/25,-De ondernemingsraad

W ct op de ondcrncnllngsraden, vcrg.Hicr-techniek, bedrijfseconomie, de vakbe-weging, s.uciale verzekeringen, perso-ncclsbe leid ...

Een cursus voor ondernenllngsraad. leden

34 schriftelijke lessen voor f

Nummer1146 .20 februari 1976

vrijheid en democratie

• Deredactievan Vrijheid en Democratie is gevestiQd te • Hilversum. Pieter de Hooghlaan 87. Hoofdredacteur is de heer Ph. C. la Chapelle. • De abonnementen-administratie wordt verzorgd door het algemeen secretariaat van de VVD. Koninginnegrecht 57 te Den Haag.(telefoon 070- 614121). Voor · adreswijzigingen etc.

··wende .men zich dus tot het :algemeen

secrt~tariaat.

·• .Oe

advertentie-exploitatie wordt

· verzorgd door het Bureau

van Vliet b.v .. postbus 20 ·:te Zandvoort.

.·telefoon 02507 - 4745.

• Druk:

Ten Brink Meppel b.v.

· . .algemeen

.$ecrètariaat

: •

Hetalgemeensecre-tariaat van de VVD is

· · ~evestigd te .Den Haag.

Koninginnegrecht 57. telefoon 070-614121. Postrekening: 67880 ten name van algemeen secretaris van de VVD te Den Haag.

tweede

kamerfractie

...

• H.etsecretariaatvan de WO-fractie in de Tweede Kamer is gevestigd in het gebouw van dè Kamer. Binnen-hof 1 A te Den Haag. Telefoon070-614911.

De prins en de twijfel

Prins Bernhard heeft ontkend ook maar iets van Lockheed te hebben ontvangen of aan-vaard. Voor velen in ons volk zal die catego-rische verklaring voldoende zijn. Zij hebben een onwankelbaar vertrouwen in het woord van de prins. De instelling van een commissie van onderzoek achten zij niet alleen overbodig, zij zien er ook een blijk van wantrouwen in in de prins. Een zet van het kabinet-Den Uyl om de monarchie te ondergraven.

De prins zelf heeft daarover blijkbaar een andere opvatting. Hij heeft volledig met het onderzoek ingestemd. Terecht, want als er na de verklaringen voor de Amerikaanse senaats-commissie en de daaruit voortgevloeide specu-laties geen onderzoek ingesteld zou worden, zou dat boze tongen alleen maar de kans geven twijfel te blijven zaaien. Het is juist in het belang van de monarchie dat de zaak opgehelderd wordt. En het is te hopen dat de commissie daar ondubbelzinnig in zal slagen. Van dit soort beschuldigingen blijft- ook daar moet men rekening mee houden - altijd iets hangen. Hoe onweerlegbaar de conclusies van de commissie misschien ook zullen zijn. Het herstellen van eenmaal aangerichte schade aan iemands goede naam kost heel wat méér tijd en overredingskracht dan het te grabbel gooien van die goede naam. Er is maar één ding wat men in dit verband kan doen: vol-strekte openheid betrachten bij de publikatie van het rapport van de onderzoekcommissie. De gezagstrouwe instelling, die in vroeger tijd velen hadden, is in onze mo.derne samenleving aan het verdwijnen. Voo~ die ontwikkeling, door ouderen onder ons soms moeilijk te accepte-ren, is een hele reeks factoren aan te wijzen. Zij heeft te maken met de tweede wereldoorlog, waarin op grote schaal tot dan toe geldende normen omver werden gekegeld, waarin verzet een deugd en gehoorzamen aan het gezag een misdaad kon worden. Zij heeft te maken met de toeneming van de communicatie, mogelijk geworden door een grotere welvaart, die te mensen in staat stelt van veel meer kennis te nemen en zich beter te ontwikkelen. Daarmee neemt de bereidheid om alles voor zoete koek aan te nemen af. Het genuanceerd denken krijgt f)Cn kans. Daar hoort twijf-el bij aan wat vroeger als onomstotelijk werd be-schouwd.

Men ziet die twijfel op alle terreinen in onze samenleving. Burgers die aan gezagsdragers twijfelen (en zoals in de Watergate-zaak in Amerika is gebleken zeker niet altijd ten on-rechte), gelovigen die aan hun kerk twijfelen, politici die twijfelen aan de vroeger in hun kring vertrouwde uitgangspunten, kinderen die twijfelen aan hun ouders.

Twijfel kan scherpe tegenstellingen oproepen. Dan komen we bij de polarisatie, die een tussenstation is in het proces. Maar ook niet méér dan een tussenstation. Tenslotte leidt twijfel tot vervaging van grenzen. Tot de wederzijdse erkenning dat zaken niet zwart of wit zijn, maar dat er nuances en schakeringen bestaan. Een liberaal denkend mens zal het daar niet moeilijk mee hebben. Hij streeft naar optimale ontplooiingskansen voor iedereen. Niet alleen in materieel opzicht, maar- belang-rijker nog - ook op het geestelijke vlak. Een doordrammer met oogkleppen voor, die niet links of rechts van zijn pad wil kijken, die niet wil horen van wikken en wegen, is dom of misschien rechtlijnig en daarin respectabel, maarzeker niet liberaal.

We zijn ver afgedwaald van Lockheed, de prins en de wijze mannen. Het zijn gedachten, die bij je opkomen als je een brief onder ogen krijgt van iemand die schrijft geschokt te zijn dat geen der voormannen van de politieke partijen in ons land het blijkbaar heeft aangedurfd te getuigen van een onwankelbaar vertrouwen in de prins. Er is ruimte gelaten voor de twijfel. Men moet dat in alle nuchterheid vaststellen en het is ook geen schande. Het hoort tot de fenomenen van onze moderne samenleving, hoezeer velen dat ook zullen betreuren. De prins, die steeds de belangen van ons land zo voortreffelijk heeft behartigd, verdient die twijfel niet. Maar de maatschappij van van-daag staat niet meer toe het bij die constate-ring te laten.

Comprimis ondernemingsraden:

Te zot om uraar te zijn

Het kabinet-Den Uyl heeft ten lange leste dan toch een compromis gevonden over de ondernemingsraden. Daarmee kan deze club het weer even uithouden in de voortdurend door kabinetscrisissen be-dreigde veste die het Catshuis is.

Het was, zoals Wiegel het noemde, een schandalige ver-toning. Na dagen van span-ningen kwam er op 4 februari even na hét middaguur plot-seling een compromis uit de bus. Twee uur later gaven premier Den Uyl en minister Boersma een in de haast belegde persconferentie om te vertellen wat ze er van gebrouwen hadden.

Het was een wat wazige persconferentie waarin Den Uyl en Boersma op wezen-lijke punten vaag bleven. Vooral bleef duister wanneer de ondernemingsraad-nieu-we-stijl nu precies de

advie-De ministers Boersma en advie-Den Uyl

tijdens de beruchte persoonfe-rentie, waar Van Agt niets van wist.

zen vast stelt: in de vergade-ring met de direktie of in de vergadering zonder de direk-tie.

De bewindslieden verscholen zich gemakshalve achter de verdere uitwerking van de voorstellen. Om de zaak juri-disch en wetstechnisch in kannen en kruiken te krijgen zouden de betrokken minis-ters nog enige weken moeten ploeteren, en of de pers daar maar begrip voor wilde tonen als de vragen niet altijd even duidelijk konden worden be-antwoord.

's Avonds brak de beer los en die heette in dit geval kvp-minister Van Agt. Via de "tele-visie liet hij weten dat hij van de persconferentie helemaal niet door zijn minister-presi-dent op de hoogte was ge-steld, dat in het kabinet het laatste woord over het

com-promis nog niet was ge-sproken, kortom, de zaak was volgens de vicepremier nog niet geklaard.

Op initiatief van VVD-leider Wiegel verschenen premier Den Uyl en Van Agt de vol-gende dag in de Tweede Ka-mer om opheldering te geven. Het werd een soort openbare boetedoening. Den Uyl sprak over "meer dan schoonheids-fouten'" die in de presentatie van het compromis waren ge-slopen, en Van Agt deed ook verschrikkelijk zijn best om de indruk te wekken dat er slechts van communicatie-stoornissen sprake was.

Wiegel typeerde in de Tweede Kamer de gebeurtenissen als een groot schandaal, schade-lijk voor het aanzien van de politiek. Een dag eerder, dus vóór de uitbarsting van Van Agt, had Wiegel in een com-mentaar op het compromis gezegd: "Een partijpolitiek compromis dat de fundamen-tele verschillen van mening tussen de coalitiepartners moet verhullen". Toch wel frappant dat de juistheid van deze conclusie noq diezelfde dag zo duidelijk aan het licht kwam.

Voorlopig is het wachten op de wetswijzigingen, en dat kan nog wel enige maanden duren. De Raad van State moet ook nog geraadpleegd worden.

Wij vroegen het Tweede Ka-merlid Rietkerk naar zijn lopig oordeel over de voor-stellen die het kabinet op het vuur heeft staan.

"We kennen de uitwerking nog niet, maar wat er nu geboren staat te worden

daar staan wij uiterst kritisch tegenover", zei R ietkerk. "Er zijn twee visies, die van Andriessen (KVP) en die van de linkse partijen. Volgens Andriessen verandert er fun-damenteel niets en wordt er alleen wat verbeterd aan de overlegstructureren. Wij zijn het er mee eens dat het over-leg in de onderne"mingsraden verbete.rd kan worden, maar het is voor ons de vraag of je daarvoor nu die ingewikkelde en omslachtige toestanden nodig hebt dit het kabinet-Den Uyl wil voorstellen. Ook nu hebben de gekozen leden van de ondernemingsraden al de mogelijkheid om apart te vergaderen.

De tweede visie (van de linkse partijen) gaat uit van com-pleet zelfstandige onderne-mingsraden tegenover de di-rektie. Wij hebben daar prin-cipiële bezwaren tegen omdat daarmee de polarisatie binnen de poorten van de onder-nemingen wordt gehaald". Rietkerk zei zeer sceptisch te ;:ijn en dat nog maar moet worden afgewacht of het ka-binet de wetswijzigingen inderdaad in juridisch en

teeh-l nisch goede teksten weet ·te zetten.

Drs. J. F. Scherpenhuizen

Dr.l. Ginjaar

Deelcongres

ruimtelijke

orden:ing bepleÏt

De kans is groot dat de VVD op niet al te lange termijn een deelcongres zal uitschrijven dat helemaal gewijd zal zijn aan de problematiek van de ruimtelijke ordening. De wens om tot zo'n congres te komen, kwam naar voren op het re-cente deelcongres milieu en ruimtelijke ordening dat de kamercentrales Dordrecht en Middelburg van de VVD 7 februari hebben georgani-seerd in het Rotterdamse Groothandelsgebouw. Bij de plenaire discussie bleek dat verscheidene deelnemers op dat congres de totaalvisie van de VVD over de ruimtelijke ordening graag wat gedetail-leerder geformuleerd willen zien dan op het deelcongres in Rotterdam kon worden ge-daan.

Evenals het vorige deelcon-gres dat helemaal aan de defensie en de buitenlandse

politiek was gewijd, bleek ook de bijeenkomst in Rotterdam een succes. Rond de honderd deelnemers luisterden naar de inleiders dr. L. Ginjaar die de "Milieuhygiëne" voor zijn rekening nam en drs. R. Ronteltap en drs. J. F. Scherpenhuizen die beiden de problemen rond de "Ruimte-lijke ordening" aansneden. Er werd vervolgens in vijf groe-pen op goed niveau over een van de vijf stellingen gedis-cussieerd.

Drs. Scherpenhuizen bleek wel een voorstander van zo'n extra congres, waarop de ver-schillende aspecten van de ruimtelijke ordening nog eens uitgediept zouden kunnen worden. In een terugblik op de discussies tijdens het congres, bestreed hij de opmerking van een der congressisten dat de VVD geen visie zou hebben op de problematiek van de

Onze redacteur Victor Haf-kamp bezocht te Rotterdam het VVD-congres over mi-lieu en ruimtelijke ordening. Foto's van Hanneke Kort-land.

ruimte. "Wij gaan uit van een niet-centralistische staat. Het dogmabeleid van deze regering wijzen wij af .. Wij passen ervoor om te worden ingepast in het keurslijf van de overheid voor de genivel-leerde burger", zei hij. Drs. Scherpenhuizen wees er op dat het karakter van het platteland wordt aangetast, maar meer nog het karakter van de steden. Overheid, pro-vincie en grote steden moeten eens kijken naar de fouten die ze hebben gemaakt en niet meteen beschuldigend met de wijsvinger prikken in de richting van de kleine gemeenten, zoals m1n1ster Gruyters doet, meent hij. Zijn verwachting van de komende nota over de verstedelijking van minister G ruyters is dat het weer een keurslijf wordt. ~

I

I

_;

I

I

De inspraakmogelijkheden van de burger in zaken van ruimtelijke ordening, vormde op het deelcongres een veel-besproken onderwerp. De be-trokkenheid van de burger bij de beleidsvoorbereiding moet volgens stelling vijf van het congres worden gestimuleerd, waardoor ook zijn initiatieven in de planvorming kunnen doorwerken. Om de inspraak van de burger kwalitatief op een hoger plan te brengen. pleitte een der sprekers voor de begeleiding door een pleit-planoloog. Het Haarlemse raadslid J. Fuykschot wees er op dat querulanten de be-roepsprocedure aanzienlijk kunnen vertragen bij de vast-stelling van bestemmings-plannen en bepleitte een initiatief-wetsontwerp van de VVD-Tweede Kamerfractie voor een snelle wettelijke regeling van de inspraak. Drs. Scherpenhuizen voelde daar niet veel voor ... Als je daarop nee krijgt, ben je nog verder van huis". vond hij. En hij wees er op dat hij naar aanlei-ding van een door hem inge-diende motie van minister Gruyters de toezegging heeft losgekregen dat er spoedig een voorstel tot wettelijke regeling van de inspraak zal komen. Maar een termijn is daarbij niet genoemd. Verkorting van de bezwaren-procedure leek hem overigens niet de meest voor de hand liggende oplossing om het proces van inspraak tot beslis-sing te versnellen. Het is beter de Kroon aan een termijn te binden, vond hij.

.. Heel nuttig" noemde Fuyk-schot het ook. als de VVD eens een duidelijk standpunt zou nemen inzake de overloop die hij .. een gedwongen depo-ratie" noemde.

Het hele congres samenvat-tend. meende Kamerlid

me-Drs. R. Ronteltap

vrouw mr. E. Veder-Smit dat de stellingen er grotendeels onbeschadigd door gekomen waren. Het milieubeleid werd zeer positief benaderd en ook de internationale aspecten daarvan hebben veel nadruk gekregen.

Het congres sprak zich duide-lijk uit voor de vastlegging van normen op het gebied van het milieu. die in samenspel tussen overheid en maat-schappij tot stand moeten komen. Voor de centrale over-heid ligt een duidelijke taak in de normstelling.

De discussiegroep die stelling twee voor zijn rekening nam.

kon zich in grote lijnen ak-koord verklaren met de oor-spronkelijke formulering: .. In een dichtbevolkt land als Nederland zal het handhaven van een hoge kwaliteit van het leefmilieu zware offers vragen van de samenleving als totaliteit". Maar zij vond dat er te weinig in tot uitdruk-king kwam dat het niet alleen gaat om materiële offers. maar ook om een mentali-teitsombuiging. De medever-antwoordelijkheid van de indi-viduele burger moet meer nadruk krijgen, aldus de woordvoerder van de groep.

rverzorgingsflat

U bent nu op de leeftijd om te genieten. In uw eigen huiselijke sfeer en bijzonder goed, tot in de puntjes verzorgd. In de

Beeckestein-verzorgingsflat

te Deventer verhoogt u de kwaliteit van uw bestaan. U kunt nu wel lezen, dat deze 2- of 4-kamerflats te koop en te huur zijn, dat er een kapper, pedicure, winkel, konversatiezaal, een excellente kok, een biljart en vele andere gemakken en luxe is, maar dan heeft u nog niets gezien, u heeft het woonkomfort, de goede stand, de privacy, de mooie en gezellige omgeving niet bewonderd, u heeft dan de sfeer nog niet geproefd. Komt u eens een dagje genoeglijk onze modelflat bekijken, een maaltijd meegenieten, een praatje met de andere bewoners maken. Maarwees op uw hoede: u zult zich er meteen thuisvoelen, u zult eraan verknocht raken! Modelflat: Deventer, Laan van Borgele 40. Tel. 05700-152 88. Geopend maandag

t!m zaterdag van 13.30-16.30 uur.

Koopsommen:

vanaf f 128.000,- v.o.n. geen makelaarskosten 65% hypotheek tegen 9% rente aanw. Huurprijzen:

vanaf

f

1575,- per maand inclusief service kosten.

Gastkolom

Drink"W"ater:fluoridering

een bittere noodzaak

Binnenkort zal de Kamer moeten beslissen over de vraag of wette-lijke maatregelen gewenst zijn m.b.t. fluoridering van ons drink-water ter voorkoming van tand-bederf. Over het onderwerp fluori-dering schreef M. A. J. Eijkman bijgaand artikel. De heer Eijkman (37) is tandarts en verbonden aan de afdeling Preventieve en . So-ciale Tandheelkunde van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Hij houdt zich bezig met het ontwik-kelen van onderwijs en onderzoek in de Tandheelkundige Gezond-heidsvoorlichting en Opvoeding. Naast zijn werkzaamheden aan de universiteit heeft de heer Eijkman een eigen praktijk.

Fluoride heeft vooral bekend-heid gekregen door de felle discussies die zijn ontstaan naar aanleiding van de drink-waterfluoridering (DWF). Met het oog op het komende Kamerdebat over deze kwes-tie lijkt het verantwoord om nog eens nader op de DWF in te gaan.

Niet twijfelachtig is dat fluo-ride het glazuur van tanden en kiezen minder oplosbaar maakt voor schadelijke zuren van mondbacteriën. Het speelt eveneens een belang-rijke rol bij de instandhouding van het beschermend glazuur omdat het de opname van onmisbare calciumzouten en andere mineralen in deze harde laag bevordert. Dit houdt in dat het voor ons gebit van groot belang is om een voldoende hoeveelheid fluoride te bevatten. Boven-dien blijkt het noodzakelijk te zijn dat deze hoeveelheid op peil wordt gehouden.

Wil men ervan verzekerd zijn dat het gebit zijn enige natuurlijke weerstand tegen tandbederf kan handhaven, dan is regelmatige aanvulling van fluoride gedurende het hele leven noodzakelijk. Nu kan dit volgens deskundigen het best geschieden als ons gebit ~ele malen per dag wordt omspoeld door een vol-doende hoeveelheid fluoride en het drinkwater lijkt hier-voor het aangewezen middel. De kwestie van de drink-waterfluoridering (de kunst-matige verhoging van de reeds aanwezige hoeveelheid fluoride in het leidingwater) is in vele kranten reeds van vele kanten belicht. Daarom wil ik in dit artikel wat nader ingaan op nieuwe gegevens op het gebied van het fluo-ride onderzoek. Bovendien wil ik enkele meningen weerge-ven die men recentelijk kan beluisteren onder voorstan-ders van de DWF.

In de gemeente Borssele (Z.O. van Middelburg) bestond in 1973 toenemende ongerust-heid over de nadelige gevol-gen van luchtverontreiniging door fluorverbindingen, af-komstig uit het nabijgelegen Sloegebied. De bevolking vreesde ondermeer dat de tuingewassen schade zouden ondervinden.

In het onderzoek probeerde men vast te stellen of de kinderen uit de gemeente Borssele afnemende F. ge-halten in de ochtendurine en het gebit vertoonden op toe-nemende afstand van de in-dustriële bronnen. Bij de onderzoekers bestond de in-druk dat de DWF of het voor-schrijven van F-tabletten aan kinderen mogelijk op den duur zou moeten worden aange-past aan de onvrijwillige toe-voer via de voeding en de lucht.

Verder vroegen de onderzoe-kers zich af of het mogelijk zou zijn een uitspraak te doen over de rol die de voedings-gewassen uit die streek spe-len bij de bovengenoemde vragen. Het voert te ver om nader in te gaan op de methode en uitvoering van dit onderzoek; aan de realisering ervan hebben veel bekende instituten meegewerkt. Ik wil daarom volstaan met enige resultaten ervan.

De meest bruikbare groep kinderen voor het onderzoek vormde die, waarin de kinde-ren geen F-tabletjes gebruik-ten. Het bleek dat tussen de kinderen in Borssele en Nieuwkoop en de verder gele-gen dorpen geen significant verschil in de F. gehalten der urines was aan te tonen. De F. concentraties in de ochtendurines van de onder-zochte kinderen lagen zelfs geheel binnen de grenzen welke men vindt in gebieden waar het drinkwater lage F.

concentraties (0.3 mg F/1) bevat. Ook bij de tanden ble-ken zeer weinig verschillen te constateren.

Op grond van deze gegevens is de conclusie gewettigd dat kinderen die wonen in de directe omgeving van een hoge fluoride emissiebron (tot 400 kg per dag) geen hoogde fluoride opname ver-tonen.

Wat betreft de ongewassen groenten kan men zeggen dat er een duidelijke afname van de F. concentraties is met toenemende afstand tot het Sloegebied. De gewassen die na het schoonmaken voor de consumptie het sterkst lijken bij te dragen aan verho-ging van het F. aanbod zijn in dit onderzoek andijvie en boerenkool.

Overigens bij consumptie van 500 gr. gekookte boerenkool per week krijgt men echter toch nog slechts een toevoer in het lichaam van minder dan 1 mg fluoride, een hoe-veelheid die ver beneden de gevarengrens ligt.

Roorda van Eijsinga heeft in een recent onderzoek kennis verzameld omtrent de invloed van fluoride uit de grond: de opname door het gewas (met name de fresia omdat deze extreem gevoelig is voor het element) en de gevolgen daar-van. Hij heeft aangetoond dat, als het fluoridegehalte in het gewas te hoog oploopt, de plant hieronder lijdt, groei-remming en schadesympto-men kan vertonen. Fluoride opname in lage concentraties kan echter gunstig werken op de planten, zodat men deze stof veelvuldig gebruikt bij de bemesting.

Bij maïs en bonen is fluoride zelfs een noodzakelijk element gebleken voor een goede groei. Ook bleek dat het zeer moeilijk is om gewassen fluo- ~ ;

I

I

_I

i

ridevrij te kweken, omdat deze stof nu eenmaal overal in de natuur voorkomt. De meest intrigerende vraag die de onderzoeker stelt is of fluo-ride een onmisbaar voedings-element is voor alles wat leeft. groeit en bloeit. Volgens som-mige publikaties is dit het geval, maar het lijkt gewenst hierover meer onderzoek te verrichten.

Uit proeven met muizen is overigens recent bekend ge-worden dat, als men kiemvrije muizen een dieet geeft zonder fluoride, hun nakomelingen in de tweede generatie on-vruchtbaar zijn - een duide-lijke verklaring is hier nog niet voor te geven.

Beziet men het aanleggen van de drinkwaterleiding vanuit historisch oogpunt dan is één van de belangrijkste redenen ervan de beschikbaarstelling door de Overheid van deugde-lijk drinkwater als middel bij het voorkomen van besmette-lijke ziekten. Cholera en Ty-phus zijn de meest sprekende voorbeelden van ziekten die na de aanleg van de water-leiding of in het geheel niet meer in ons land optreden of nog slechts sporadisch. Zo-lang er geen leidingwater be-stond was de infectieweg simpel - men gebruikte water, dat met afvalstoffen van pa-tiënten die de ziekte hadden, besmet was, waardoor één besmette patiënt de oorzaak kon zijn van een ernstige epi-demie.

De directe aanleiding tot de bouw van het waterleidingbe-drijf in Rotterdam was bij-voorbeeld de beruchte cholera epidemie van 1870. Men kan zonder overdrijving stellen dat deugdelijk drinkwater een belangrijke rol speelt bij de voorkoming van ziekten. Met evenveel recht kan men zeggen dat ons drinkwater niet echt deugdelijk is, zolang

men het niet door toevoe-ging van fluoride de voor de hand liggende rol laat spelen bij het voorkomen van de massale volksziekte, tand-cariës I

Prof. dr. J. de Graaf heeft eind 1974 over ethische kwesties met betrekking tot de DWF in het Nederlands Tandartsen-blad een boeiend artikel ge-schreven. De hoofdzaken hier-uit zijn de volgende.

De kernvraag waarom het steeds gaat, is: heeft de over-heid het recht om een dwang-situatie te scheppen voor de individuele mens, die zich immers bij de DWF niet of nauwelijks kan onttrekken aan het tot zich nemen van een aan het drinkwater toe-gevoegde stof. Deze kwestie wordt nog gecompliceerder als men bedenkt dat dezelfde Overheid en Wetgever die vrijheidsbeperkende maatre-gelen neemt. ook de voort-durende zorg heeft voor vrij-heictsbeschermende maatre-gelen en wetten.

Wat heeft dit voor gevolg voor het individu? De Graaf stelt dat de mens een sociaal wezen is die onontkoombaar in relatie staat tot anderen -daarom is van absolute vrij-heid geen sprake! Dit bete-kent dat men in de ethiek niet alleen kan spreken van indi-viduele ethiek, maar even-eens van sociale. In de sociale ethiek is het subject van ethische overwegingen en ethische beslissing met de enkeling maar een meervoud (groepen in de bevolking, ouders, overheid, enz.).

Voor de Volksgezondheid geldt nu dat men deze kan opvatten als een zaak van zowel persoonlijke verant-woordelijkheid als van de

spe-' . · E;~n gaàf kindergebit (jóngetje van

4-

jaar), JOals dat ·nog

.!"~J--a...:... __ ... ___ ···- "'•-..a-..t..".-..f _ __."

ciale verantwoordelijkheid van diegenen die voor het alge-meen belang moeten zorgen binnen de georganiseerde gemeenschap, dat wil zeggen de Overheid.

Bestrijding van tandcariës is volgens De Graaf een zaak van zowel individuele als sociale ethiek en dus zal de vrijheidsbeperking van de enkeling bij de DWF moeten worden afgewogen tegen de bescherming van de volksge-zondheid. Ook eist de ethiek dat de DWF veilig is en De Graaf stelt dat de ervaring die men ermee heeft opgedaan niet spreekt tegen de veilig-heid.

De voorstanders van de DWF zijn ervan overtuigd dat de DWF ÇJeen gevaren oplevert en zij baseren deze overtui-ging op de vele uitspraken van gezaghebbende instanties waarvan de verklaringen van de American Medica! Asso-ciation (AMA) en die van het Royal College of Surgeons uit Engeland de meest recente zijn.

Deze organisaties stellen, en zij doen dit niet dan nadat zij de argumenten van de tegen-standers en hun wetenschap-pelijke bewijsvoering zorgvul-dig hebben overwogen, dat de DWF heden ten dage de meest gewenste en veilige maatregel is bij het voorko-men van tandbederf.

De tegenstanders hebben vol-komen gelijk wanneer zij stellen dat men door DWF een gevolg bestrijdt terwijl de eigenlijke oorzaak - het

ongezonde voedingspatroon van de bevolking - door een intensieve voorlichting zou moeten worden aangepakt. De tandheelkundige prak-tijk toont echter dramatisch aan dat dit nauwelijks is te realiseren. I mmeers uit een recent onderzoek in Fries-land bleek dat 70 %van de 6-jarige kinderen al meer dan 8 gaten in het gebit hebben en dat volledig gave gebitten op 12-jarige leeftijd niet meer voorkomen.

Curatieve hulp is al, zowel voor de gemeenschap als voor de individuele tandartspa-tiënt, vrijwel onbetaalbaar en zal, als de onrustbarende toe-neming van tandbederf en tandvleesziekten doorzet. in voldoende mate nimmer ge-boden kunnen worden. Het is zeker niet uitgesloten dat te zijner tijd methoden worden· ontwikkeld om tandbederf op een minder controversiële wijze terug te dringen maar bij de huidige stand van de wetenschap blijft drinkwater-fluoridering de meest effec-tieve en tevens meest goed-kope methode.

De Kamerleden die hun stem aan het einde van het debat zullen moeten uitbrengen, dienen zich van hun verant-woordelijkheid terdege be-wust te zijn. Hoe de beslis-sing ook uitvalt. ze zal in hoge mate bepalend zijn voor de toekomst van de tandheel-kundige volksgezondheid in ons land.

* Gegevens van een nog niet gepu~

bliceerd onderzoek van dr. K.

De gemoederen in ons land zijn danig verhit. De Ameri-kaanse vliegtuigfabriek Lock-lleed heeft blijkens een onder-zoek van een senaatscommis-sie met miljoenen dollars gesmeten om op een dubieu-ze manier zaken te doen. Ons land heeft in het begin van de jaren zestig van die fabriek de

Starfighter gekocht.

Volgens de rapporten van de commissie-Church zou ook een hoge Nederlandse auto-riteit steekpenningen toebe-deeld hebben gekregen. In dat verband is de naam van prins Bernhard gevallen. De prins wordt overigens in het rapport

Door onze parlementaire redacteur

In de stroom van berichtge-ving over deze zaak heeft de Europese Lockheedagent Meuser inmiddels de meest markante uitspraken gedaan: "Dat geld dat voor prins Bern-hard bestemd was, dat heb ik", zo zei Meuser. "De prins heeft nooit een cent ontvan-gen", verklaarde Meuser.

Aan de Lockheedzaak is met de nodige spoed een kamer-debat gewijd geweest. VVD-fractievoorzitter Wiegel zei daarin onder meer: "Welke rechtsmacht, welke invloed

Holtrop en drs. Peschar) met opzet geen speciale bevoegd-heden heeft gekregen. I m-mers, daar zou alleen reden voor zijn geweest als er straf-bare feiten of een vermoeden daarvan aan de orde zouden zijn. En in dat geval zou een gerechtelijk vooronderzoek in-gesteld zijn, aldus de premier, die daar aan toevoegde dat de officier van justitie alleen ingeschakeld zou worden als de commissie-Donner op strafbare feiten of een ver-moeden daarvan zou stuiten. Wiegel tekent bij het optreden

De drie wijze mannen, v.l.n.r. mr. A.M. Donner, dr. M. W. Holtrop en drs. H. Peschar. die op verzoek van de regering een onderzoek instellen.

van de Amerikaanse commis-sie niet met name genoemd.

Uit inlichtingen die het kabi-net-Den Uyl heeft ingewon-nen via de ambassade in Washington heeft de minister-president wel de conclusie getrokken dat met die hoge naderlandse autoriteit prins Bernhard wordt bedoeld en daarom is direkt een commis-sie van drie wijze mannen ingesteld om klaarheid te scheppen. De prins heeft met dit onderzoek zijn instemming betuigd en zijn volledige medewerking toegezegd.

heeft de commissie? Is de commissie niet afhankelijk van de goede wil, maar ook van de mogelijk kwade wil van al diegenen, die de com-missie moeten informeren? Sommigen - dat is de opvat-ting van mijn fractie - van de personen die in de hele zaak in het geding zijn, hebben belang bij duisterheid in de affaire. Mijn grote zorg is, dat daardoor onvoldoende klaar-heid kan ontstaan. Dat is onze zorg, juist omdat de goede naam van de prins der Neder-landen in het geding is". Premier Den Uyl antwoordde hierop dat de commissie (be-staande uit mr. Donner, dr.

van de premier en het kabinet in deze zaak het volgende aan: ..Ik betreur dat noch kamervoorzitter Vondeling, noch de fractievoorzitters, op de hoogte waren dat de minister-president over deze zaak een verklaring via de televisie ging afleggen. Ik vind dat niet getuigen van wijs beleid"".

Wiegel zegt verder: .,Ik vind ook dat de premier niet zo zorgvuldig heeft geformuleerd als had gemoeten, want voor de televisie verklaarde de pre-mier: ..Ik voeg daar onmiddel-lijk .aan toe dat dit niet bete-kent dat prins Bernhard zich dus aan laakbare handelingen

schuldig heeft gemaakt". En in de brief aan de Tweede Kamer schrijft hij .,dat het in te stellen onderzoek op geen enkele wijze uitgaat van de veronderstelling dat prins Bernhard zich heeft gedragen zoals in de verklaringen van de Amerikaanse senaatscom-missie is gesuggereerd". Met dit soort onzorgvuldigheden worden volgens de VVD-lei-der misverstanden in de hand gewerkt.

Overigens noemt Wiegel het van het grootste belang dat de commissie-Donner het onderzoek zo spoedig moge-lijk voltooit, en dat de

fractie-Prins Bernhard

voorzitters zonodig tussentijds op de hoogte worden gesteld van de vorderingen van het onderzoek.

.. uaDt- gnr{(

e

Makelaarskantoor

H.

J.

aan de Stegge bv

~

Langestraat 24- Delden- Tel. 05407-2355

M

Makelaar in onr. goederen- taxateur

111•

Lid NBM en Tw. Beurs in onr. goederen. lidNBM Informaties over bestaande woningen- nieuwbouw woningen

premie woningen en bungalows.

ZWITSERLAND-WALLIS

Appartementen te koop in LA TZOUMAZ op 100 meter van skilift naar VER BI ER. Sneeuwzeker gebied tot eind april! Goede verhuurmogelijkheden, direct te betrekken. Inwonend con-ciërge voor toezicht. Hyp. beschikbaar. Verg. voor buitenlanders. Tevens CHALETS t.k. inclusief600m2 _{grond. Inl. DE MEYERE} BROS, Postbus 57, Heemstede, tel. 023-282134.

BECK

MAKELAARDIJ O.G.

Bemiddeling aan- en verkoop hypotheken- taxaties v. Zuylen v. Nijeveltstraat 110 Wassenaar- 01 7 51 - 19205

Bemiddeling bij AAN KOOP en VERKOOP van

WOONHUIZEN- VILLA'S- , LANDHUIZEN- GRONDEN-WINKELS- BEDRIJFSPANDEN ONZE WONINGGIDS is op aanvraag verkrijgbaar

De Koepel Haamstede b.v .. Kloosterweg 98, Tel. 01115-1224

Zoekt u een permanente- of een rekreatiewoning? Vraag dan ons WONINGBULLETIN! Wij informeren u dan van week tot week over koopwoningen in die plaats of streek in FRIESLAND waar u wilt wonen of rekreëren. Makelaardij L. D. FABER. Sneek. tel. 05150-8282. Leeuwarden, tel. 05100-51555. TE KOOP AANGEBODEN Wijzijnlid N.B.M./M.C.C.

Beleggingsboerderijen en kavels los land met prima rendement. Boerderijen voor di rekte aanvaarding.

Verhuurde en onverhuurde winkels en woonhuizen.

P.A.ZANDT

Makelaar in onr. goed. lid N.B.M. Haren (Gr.)- Tel. 050-347137 of 349150

Te huur in de Achterhoek

RIANTE BOERDERIJ

Gelegen aan de rand van een natuurreservaat te Winterswijk. Alle comfort (verwarming, T.V., open haard etc.) aanwezig.

Inlichtingen: drs.P.A.van Gelder

Telefoon 05430-2941; na 18.00 uur 05430- 5546.

De afdeling Den Haag van de VVD mag qua ledental als grootste afdeling van onze partij te boek staan, in geo-grafisch opzicht is dat z,onder meer de afdeling Brussel. De 125 leden van deze afdeling wonen namelijk niet alleen in de Belgische hoofdstad, maar ook in de rest van België en in het groothertogdom Luxemburg. Brussel is wél de bestuurszetel van de enige buitenlandse afdeling die onze partij rijk is.

Van de Brusselse VVD-ers zijn de meesten in het bedrijfs-leven werkzaam; een aantal is Europees ambtenaar, zoals drs. J. de Wind, de voorzitter van de afdeling. Secretaris-penningmeester mr. J. P. Anemaet is verbonden aan het secretariaat van de over-koepelende Europese land-bouworganisatie COPA (CO-mité des Organisations Pro-fessionalles Agricoles). Een organisatie van landbouwers die vertegenwoordigers telt uit alle lidstaten van de EEG. De Brusselse Nederlanders die onder meer hun eigen Nederlandse vereniging en hockeyclub hebben, blijken -net als elders buiten onze grenzen - politiek gezien sterk liberaal georiënteerd. ..In 1971 heb ik eens schaduw-verkiezingen georganiseerd en stembiljetten verstuurd

naar leden van de Neder-landse verenigingen, ambte-naren en ambassade-em-ployees. De VVD bleek daar-bij de grote winnaar. Twee-endertig procent van de 225 Nederlanders die aan de ver-kiezingen deelnamen, bracht zijn stem uit op de VVD", vertelt mr. Anemaet.

Het ziet er naar uit dat som-mige Nederlanders in het buitenland stemrecht zullen krijgen: de ambtenaren in Nederlandse overheidsdienst. Voor wat de afdeling Brussel betreft geldt dat derhalve maar voor enkele leden. .,Eigenlijk zouden alle Neder-landers in het buitenland stemrecht moeten hebben", meent mr. Anemaet. .,De Fransen bijvoorbeeld hebben dat ook. Stemmen zou kun-nen gebeuren via het consu-laat. En dan is er nog de mogelijkheid je stem schrif-telijk uit te brengen". Dat de ambtenaren in Nederlandse dienst nu eindelijk stemrecht hebben gekregen, vindt hij een meer dan rechtvaardige zaak omdat deze ambtenaren in Nederland inkomstenbelas-ting betalen.

De Brusselse VVD-ers zijn de

AERDENHOUT

Sfeervolle romantische vrijstaande villa. Makelaarskantoor .. Sieutelhof", Aardenhout

enige politiek actieven in de Europese hoofdstad die het tot een eigen afdeling hebben gebracht . .,De Partij van de Arbeid had hier met Mansholt en Maser indertijd een heel sterke kring, maar tot een afdeling Brussel hebben de socialisten het toch nooit gebracht". De afdeling van de VVD is voortgekomen uit de voormalige Nederlandse libe-rale kring, waar mannen als Louwes, Spoelder en Van den Houten een stimulerende acti-viteit ontplooien.

.,Dankzij mr. dr. Berkhouwer, nu vice-voorzitter van het Europese parlement, zijn er indertijd stappen ondernomen om ons regulier lid van de VVD te laten worden. En met succes". Nog steeds verheugt de afdeling zich in de actieve belangstelling van Berkhou-wer.

Uiteraard zijn de activiteiten van .,Brussel" anders gericht dan die van de Nederlandse VVD-afdelingen . .,Wij hebben geen gemeente- of provin-ciale politiek. Dus daarover hoeven we nooit intensief te vergaderen of debatteren. Wel hebben we een bijdrage gele-verd aan de buitenlandse paragraaf van het partijpro-gramma inzake de positiever-betering van het Europese parlement. Het heeft wel enig succes gehad".

Vanzelfsprekend nodigt de afdeling ook met een zekere regelmaat sprekers uit. Zo hebben veel Kamerleden spreekbeurten in Brussel ver-vuld: mevrouw Dettmeijer en de heren Wiegel, Van Riel, Geertsema, Van der Werft, Schlingemann en Geurtsen. Ook hebben (de huidige bur-gemeester van Utrecht) Henk Vonhoff en (de huidige PvdA-fractievoorzitter in de Tweede Kamer) Ed van Thijn eens met elkaar gedebatteerd op een vergadering die de

VVD-afde-ling en de PvdA-kring in de Belgische hoofdstad samen hadden belegd.

De contacten met de Bel-gische zusterpartij, de Partij voor Vrijheid en Vooruitgang (PVV) zijn minder frequent en intensief dan je vanuit Neder-land zou mogen verwachten. De tegenstellingen in België zijn daar voor een belangrijk deel debat aan. Mr. Anemaet: .,Je kunt eigenlijk nauwelijks van Belgische liberalen spre-ken. Je hebt Brusselse, Waai-sen en Vlaamse liberalen en

die leven vrijwel langs elkaar heen··.

Een ander verschil met Neder-land is zijns inziens de werk-lust van de Belgen . .,Er wordt hier beslist harder gewerkt dan in Nederland. Ook door de Nederlanders hier. Er wordt hier in het algemeen een eer ingesteld om goed werk af te leveren. Ze hechten hier niet zo aan hun uren. Het is hier nog ",'Ardeur du travail".

e

Behalve een groot aantal Nederlandse afdelingen, telt de WO ook een afdeling Brussel. De secretaris-penningmeester van deze afde-ling, mr. J. P. Anemaet (foto), vertelde in Brussel onze redacteur Victor Hafkamp het een en ander over de activiteiten van de afde-ling.

Ons kleine landhuisje op 2500 m2 _{eigen bos en tuin is gedurende} de maand mei te huur voor f 800,- all-in.

Alle comfort- pracht omgeving- bij Mokerheide. P. Velthuizen, Langstraat 105, Milsbeek,- post Gennep. Telefoon 08851-6202

Nieuwe

folders

Het hoofdbestuur van de VVD heeft twee nieuwe folders uit-gegeven: "Vrije mensen kie-zen zelf" en "Er is méér dan één goede reden".

In de eerste folder worden . vrai)en over het wezen van de VVD als volkspartij beant-woord. Per regio kan er een tekst worden toegevoegd over de speciale activiteiten van de partij in dat gebied. Zo handelt de uitgave die thans gereed is over de activiteiten van de VVD in het Westland. Inlichtingen hierover verstrekt de heer Ten Bruggencate van het algemeen secretariaat, Koninginnegracht 57 te Den Haag. Per 500 stuks kost de folder

I

50,-.

De tweede folder is speciaal bedoeld voor ledenwerfacties. Hierin staan vier redenen op-gesomd om lid te worden van de VVD gevolgd door twee invulbonnen voor de aanvraag van het lidmaat-schap. Per 500 stuks

I

40,-.

Aanvragen voor beide folders bij het algemeen secretariaat.

Kamerjournaal

Het komt niet vaak voor in de Tweede Kamer dat de oppo-sitiè vol lof is over beleids-daden van het kabinet-Den Uyl. Maar bij het gijzelings-debat was dat voor de afwis-seling eens het geval. ,.Als ik het geheel overzie meen ik dat het beleid van de regering juist is geweest", zei VVD-woordvoerder Koning . .,Ik ben de bewindslieden daarvoor dankbaar", zei hij en Den Uyl, Van Agt, De Gaay Fortman, Van der Stoel en Zeevalking streken deze welverdiende complimenten op hun beurt dankbaar op.

De waardering van Koning was vooral ingegeven door de uitgangspunten die deze mi-nisters en staatssecretaris in de gijzelingszaken consequent hadden toegepast: inbreuken op de rechtsorde ongedaan maken, levens van gegijzelden te sparen, ook al kan dat lang niet altijd worden gegaran-deerd.

Koning pleitte er wel voor om in de strafwet het begrip samenspanning tot ernstige delicten scherper te omschrij-ven. Minister Van Agt zei dat hij dit eens zal bekijken. De ministers maakten de kamer duidelijk dat het voor-komen van gijzelingen nauwe-lijks mogelijk is. ,.Zoeken naar een speld in een hooiberg", zo typeerde Van Agt dit. De kritiek die de Binnenlandse Veiligheidsdienst te verwer-ken had gekregen wees hij van de hand. Die dienst heeft al een paar keer met succes gijzelingen weten te voorko-men, zoals van de koningin.

Koning vroeg om ee:1 gene-raal pardon voor wapenbe-zitters die hun wapen willen

Lo.-voor

inleveren. Van'Agt zei dat het effect hiervan voorlopig niet groot zal zijn, omdat in België en West-Duitsland erg ge-makkelijk wapens te koop zijn. Hij heeft zijn hoop gevestigd op overeenkomsten met de buurlanden, vooral in Bene-luxverband.

Koning deed in het gijzelings-debat (waarin de problema-tiek van de Molukkers zelf nog niet werd besproken) een dringend beroep op de rege-ring om ..ruimhartig" de slachtoffers en nabestaanden, en de omwonenden, tege-moet te komen in de geleden schade.

VVD-kamerlid KONING

. .. ruimhartig ...

inkomensbeleid

Het laatste woord over het inkomensbeleid van deze regering is nog lang niet ge-sproken. Dat kan ook moeilijk anders. Rietkerk zei bij het kamerdebat over de interim-nota inkomensbeleid, dat het kabinet zelf nog niet precies weet wat het wil, dat de materie onvoldoende is uitge-diept, en dat minister Boers-ma zelf niet erg helder is in de voorstellen die hij op tafel legt.

De VVD heeft wantrouwen

tegen de bedoelingen die het kabinet heeft met het inko-mensbeleid, zei Rietkerk, en ook tegen de filosofie van dit kabinet. Die filosofie gaat er immers van uit dat inkomens-verschillen eigenlijk niet zou-den moeten voorkomen en alleen om praktische redenen

1 worden aanvaard. Tweede

punt van de kabinetsfilosofie is dat de overheid in beginsel alle inkomensverhoudingen moet kunnen regelen. Ook daarvan maakte Rietkerk dui-delijk ,dat de VVD dit prin-cipieel van de hand wijst. Hij waarschuwde dat het ka-binet met haar opvattingen over inkomenspolitiek de weg

WO-kamerlid RIETKERK

. .. gelijkenis ...

~gijzellngsbeleid

l

zijn capaciteiten, en voorts !

bestrijding van de geldont-waarding.

Tot slot zei Rietkerk dat de VVD niet tegen een Vermo-gensaanwasdeling is, maar wel tegen de VAD zoals het kabinet die nu uitwerkt en zeker nu. Daar horen we nog wel meer van als de wetsont-werpen straks bij de kamer ,worden ingediend.

', ~~rncentmies

Portheïne heeft namens de VVD-fractie bij het kamerde-bat over de energienota ern-stige kritiek geuit op het

VVD-kamerlid PORTHEINE . . . gemanipuleer ...

gemanipuleer van het kabinet met de bouw van kerncentra-les. Door geen besluit te nemen heeft dit kabinet de moeilijkheden voor zich uit geschoven, zei Portheïne die er op wees dat juist in dit soort belangrijke zaken de moeilijkheden niet uit de weg gegaan behoren te worden. Hij sprak van een psycholo-gische blunder waar de nu-cleaire industrie de dupe van is. Portheïne bracht in herin-nering dat juist de oliecrisis heeft aangetoond hoe kwets-baar ons land (en de westerse wereld) is in zijn

energievoor-ziening door zo sterk afhanke-lijk te zijn van de olielanden. Het aanboren van nieuwe energiebronnen door de in-dustrie moet juist worden gestimuleerd, aldus Portheine, en niet worden tegengewerkt zoals nu nog al eens het geval is.

TwiJfels

Portheïne verdoezelde niet dat ook in de VVD twijfels bestaan over facetten van de kernenergie. Maar er is nog nooit een energiebron zo diepgaand bestudeerd (onder meer op het punt van de

vei-VVD-kamerlid DE BEER ... moties aanvaard ...

ligheid) als de kernenergie, betoogde Portheine.

Hij zei dat hij niet klakkeloos voorstander van kerncentrales is, maar aan de hand van veel voorbeelden in het buitenland maakte hij duidelijk dat het kabinet een slappe daad had verricht door een beslissing uit de weg te gaan. Uiteinde-lijk staat onze toekomstige energievoorziening op het spel.

Mediabeleid

Wij zijn u nog schuldig de

eindstemmingen over het mediabeleid van minister Van Doorn. Een motie-Keja om de hele nota terug te nemen werd verworpen. Succes had de VVD wel met twee moties-De Beer over de kabeltele-visie. Ze werden beiden aan-genomen.

In de ene motie wordt ge-vraagd om de aanvoer van buitenlandse programma's niet te binden aan de goed-keuring van de omroepminis-ter. In de andere motie wordt gezegd dat een antenneve~

bod alleen mag worden uitge-vaardigd als via de kabel alle programma's worden door-gegeven die via de antenne

VVD-kamerlid KEJA

. .. motie verworpen ...

ontvangen kunnen worden. Een kwestie van vrijheid van ontvangst.

De VVD steunde ook een PvdA-motie om het ontkoppe-len van lidmaatschap en abonnement op het program-mablad eerst maar eens te onderzoeken. Van Doorn mag in elk geval geen maatregelen nemen zo lang· hij deze om-streden kwestie niet uitvoerig niet de omroepen heeft be-sproken.

Onderwijs

De Tweede Kamer besprak

een week geleden ook weer twee nota's van onderwijs-minister Van Kemenade. Met nadruk: weer. want deze mi-nister produceert nota's aan de lopende band, naar het vaak lijkt doet hij dit vooral om flink onrust te stoken in de onderwijswereld.

Evenhuis verweet namens de VVD-fractie de minister dat hij bij het onderwijs aan groepen in achterstandssituaties te globaal, te macro, te sociolo-gisch de zaken benadert. De schoolse samenleving wordt daardoor te gemakkelijk kunstmatig in klassen opge-deeld, zei hij. Hij wees er op dat studies hebben

aange-VVD-kamerlid EVENHUIS . .. te macro ...

Het geruzie binnen en buiten het kabinet rond de Wet op de Ondernemingsraden doet bijna vergeten waar het om gaat: het streven naar goede arbeidsverhoudingen. Ook de VVD heeft daar oog voor, gelet op een der &tellingen die door de sociaal-economische commissie van de partij op de partijraad die op 21 februari in Amersfoort zal worden ge-houden (zie Vrijheid & Demo-cratie van 6 februari, pag. 2 7 stelling 5) ter discussie wordt gesteld. Voor degenen die slecht geïnformeerd zijn over de feitelijke verhoudingen in ons land, is er onlangs een handzaam boekje op de markt gekomen van de hand van prof. dr. W. Alberda, lid van de Eerste Kamer voor de ARP, hoogleraar voor 'arbeidsver-houdingen' aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam en samen met Van Agt opgetre-den als informateur tijopgetre-dens de formatie van het huidige kabi-net.

Zijn Arbeidsverhoudingen in

Nederland (uitg. Samsom

1 7 5 pag.) is bedoeld als inlei-ding in deze materie. Bij zijn benadering van het probleem

Boek

aankondigingen

doordrs.C.H.Jansen

Onder de titel Aspecten van de afschrikking - over de rol van kernwapens in Europa

heeft het Nederlands Instituut voor Vredesvraagstukken een drietal teksten samengevoegd die betrekking hebben op dit onderwerp. Op verzoek van de Nederlandse regering heeft het Instituut een studie ge-maakt over enkele aspecten van de afschrikking met kern-wapens. Hierin wordt de vraag behandeld of het Wes-ten zou moeWes-ten zeggen dat het nooit als eerste

kern-gaat de schrijver ervan uit dat wij leven in een pluralis-tische maatschappij. "Neder-land heeft niet zonder meer een markteconomie, ook niet een exclusief van bovenaf ge-leide economie, maar vooral een overlegeconomie. De arbeidsverhoudingen verto-nen een mengeling van prijs-vorming (loonprijs-vorming in dit geval) op een markt (arbeids-markt), van overleg uitmon-dend in contractuele verhou-dingen tussen organisaties die de belangen van groepen (met name werknemers en werk-gevers) behartigen, en van bij-sturing, of zelfs directe lei-ding door de overheid. Dit boek wil laten zien hoe die organisaties van werkgevers en werknemers functioneren, en hoe dit samenspel door de overheid begeleid en gecorri-geerd wordt. Mijn uitgangs-punt (vooroordeel zo men wil) daarbij is, dat juist dat plura-listische karakter ervoor zorg draagt, dat geen belangen onder de tafel vallen, dat er geen absolute machtsposities ontstaan, die niet aangevoch-ten kunnen worden en dat er een optimale vrijheid voor de

wapens zal inzetten. De con-clusie luidt dat slechts een voorwaardelijke 'no first u se'-verklaring in aanmerking komt.

De tweede studie handelt over de vraag of de vorming van een Westeuropese kern-macht al dan niet wenselijk, haalbaar of onvermijdelijk is. Beide studies hebben, volgens het Instituut, de aanzet gege-ven tot een gedachtewisse-ling, waarvan de sporen o.m. zijn terug te vinden in de Ont-wapeningsnota, die de rege-ring in de zomer van 1975 het licht deed zien.

De bundel wordt gecomple-teerd met het verslag van een symposium over de aspecten

betrokkenen ontstaat". Aldus formuleert dr. Albeda zijn uit-gangspunten.

Men zou natuurlijk over het begrip 'optimale vrijheid' uit-voerig kunnen discussiëren, maar de schrijver doet dat niet en in het kader van deze boek-bespreking past deze discus-sie ook niet. Het boek beperkt zich in hoofdzaak tot het vaststellen van feitelijkheden. Wie vormen de werkgevers, hoe zien hun organisaties er-uit, welke organisaties staan daar van werknemerszijde tegenover, wat is de taak van de diverse organisaties, waar-in verschillen de drie vakcen-trales (de Federatie van Vak-verenigingen had bij het af-sluiten van het boek zijn beslag nog niet gekregen), hoe ziet de organisatorische opbouw van de vakvereni-gingen eruit? etc. etc.

Prof. Alberda constateert dat er een ontwikkeling plaats-vindt waarbij de verhoudingen tussen verschillende groe-pen werknemers onderling belangrijker gaan worden dan

van de afschrikking, waar dr. P. Boskma, medewerker van het Polemologisch Instituut te Groningen, prof. dr. C. L.

Patijn, oud-hoogleraar inter-nationale betrekkingen aan de Universiteit te Utrecht en vele anderen aan het woord kwamen. Dit symposium vond op vrijdag 17 januari 1975 plaats onder auspiciën van het NIVV.

Uitgave NIVV in de handel ge-bracht door de Bezige Bij te Amsterdam. Prijs

f

1 5,-; 215 pag.

De uitgeverij Kluwer te

0;;

venter is van start gegaan met een nieuwe serie die de titel Recht en Maatschappij mee-kreeg. Als eerste boekje

ver-die tussen werknemers en anderen. Een ander punt dat de schrijver aan de orde stelt is de 'politisering' van het vakbondswerk. Waar vakver-enigingen gaan streven naar verandering van de maat-schappelijke orde begeven ze zich op politiek terrein. In een kort overzicht van de geschie-denis van de overlegstruc-turen, zoals die sedert de , eeuwwisseling in Nederland zijn ontstaan, constateert dr. Albeda dat in de jaren na 1 964 een einde komt aan het proces van 'ingroeien in het maatschappelijk bestel' van de vakverenigingen. Het weer opleven van de ideolo-giën in de samenleving in het algemeen mist zijn weerslag op de vakbonden niet. De eisen van de kant van de bonden bij de centrale onder-handelingen over een loon-akkoord krijgen voor een deel een politiek karakter.

t ' , ,

In dit kader past ook het stre-ven naar democratisering van de verhoudingen binnen het bedrijf. "Was men geneigd in

scheen in deze serie Andere staatsopvatting (een anar-chisties syndroom) van de

de vijftiger jaren de

samen-werkingsgedachte ;;terk op de

voorgrond te plaatsen, in de jaren zestig en zeventig ging men meer en meer denken in termen van oppositie en con-flict". "Vanuit die gedachten-gang geredeneerd is er", vol-gens de schrijver, "veel voor te zeggen de ondernemings-raad te vervangen door een personeelsraad", dat zijn zwaartepunt heeft "in de be-hartiging van de belangen van het personeel tegenover de directie".

Overigens vraagt prof. Albeda zich verder in het boek af "of in de praktijk een perso-neelsraad altijd anders zal functioneren dan een onder-nemingsraad. Mensen moe-ten ook altijd maar oppositie willen voeren. In vele gevallen zullen de gemeenschappelijke belangen van management en personeel zo in het oog sprin-gen, dat de personeelsraad zich wel als een onderne-mingsraad moet gaan ge-dragen.

Anderszijds zijn er ook vele voorbeelden uit de praktijk, waarbij een ondernemings-raad (oude stijl) zich, gegeven de duidelijke belangstellingen, wel als een personeelsraad moet gaan gedragen. Dit uit zich vooral in intensief vooroverleg, met inschakeling van vakbondsfunctionarissen, het aanwijzen van woordvoer-ders en de afspraak slechts een meerderheidsvisie van de zijde van de werknemersleden naar voren te brengen".

Het werkje biedt een tamelijk oppervlakkige inleiding op het anarchisme, voor de schrijver een bestaansvoorwaarde voor een volwassen samenleving tegenover iedere andere sa-menlevingsvorm die gebaseerd is op een hiërarchie -"de bestaansvoorwaarde van een primitieve samenleving". Eerste vereiste voor het be-reiken van de anarchistische orde is de nivellering van machtsposities. De schrijver ziet dat voorlopig nog niet in het verschiet.

Het tweede deeltje, van de hand van prof. mr. G. E. Lan-gemeijer, is getiteld

Straf-De schrijver meent dat er van

democratisering in de

bedrij-ven nog weinig terecht is ge-komen. Hij noemt een aantal oorzaken voor het achter-blijven van het bedrijfsleven in dit opzicht, maar ziet daar-bij een essentieel ding over het hoofd: de kwestie van het eigendom en de vrije be-schikking daarover, kenmer-ken van onze samenleving, die door vergaande democra-tisering (waarbij de werk-nemers in feite het beschik-kingsrecht zouden krijgen) aangetast zouden worden.*) Verder zijn de werknemers dikwijls weinig geïnteresseerd in medezeggenschap of mede-deverantwoordelijkheid daar deze zaken eXtra werk met zich mee zouden brengen zonder dat de voordelen ieder-een duidelijk zijn. Maar dit is uiteraard slechts een se-cundaire reden waarom er van participatie van vele werk-nemers in het democratise-ringsproces zo dat al op gang gekomen is, niet zoveel terecht komt.

Voor de vakverenigingen zal het inrichten van personeels-raden mogelijk ongewenste consequenties hebben, meent Albeda. "Een actieve belan-genbehartigende personeels-raad zou zich gemakkelijk kunnen ontwikkelen tot een soort 'alternatieve vakvereni-ging' ". De vakvereniging zal gedwongen zijn zich intensie-ver met de ondernemingsraad bezig te houden. Dan zijn er vakverenigingen "die

kri-recht of -onkri-recht? De

schrij-ver, de laatste zestien jaren procureur-generaal bjj de Hoge Raad, gaat eerst na wat de overwegingen zijn bij straf-oplegging: wraak of preventie. "Ook de meest evenredige bestraffing benadert de ge-rechtigheid niet zo dicht als bij voorbeeld het feit dat iemand wordt gedwongen een zonder wilsgebreken aan-gegane overeenkomst, buiten geval van overmacht, na te komen", stelt prof. Lange-meijer, maar zolang er geen alternatief beschikbaar is zal men het strafrecht kunnen toepassen met een goed ge-weten. Maar zij die aan de

tisch staan tegenover elk

model van medezeggenschap,

dat de werknemers deelge-noot maakt in de 'kapitalis- ' tische onderneming', zonder de garantie dat die onderne-ming daardoor fundamenteel verandert. Zij willen óf een andere onderneming, die zich anders kan opstellen (maar daarvoor is een andere maat-schappelijke orde nodig) óf een oppositionele houding tegenover een onderneming, die nog functioneert in de be-staande maatschappelijke orde".

Boekbespreking door

drs. C. H.Jansen

oorlogs hoogtepunt in sta-kingsactiviteit te zien". Ook de jaren daarna werden door telkens nieuwe conflicten gekenmerkt. Opvallend is dat de schrijver in alle talen zwijgt over de loonwet van

IJ-r:f;

In het hoofdstuk over 'Arbeidsconflicten' gaat prof. Albeda de geschiedenis van die conflicten in deze eeuw na en schetst de ontwikkeling van het door de vakbonden gesanctioneerde conflict tegenover de onofficiële ar-beidsconflicten die er zijn geweest. Naarmate de vak-verenigingen zich tegen het eind van de jaren zestig aanvankelijk alleen verbaal -meer actief gingen opstellen, vermindert het aantal onof-ficiële stakingen. Tenslotte bracht 1970 een omslag in het patroon van overleg en relatieve arbeidsvrede. "De illusie van de 'nieuwe verhou-dingen" van na de oorlog was verdwenen .... Meer en meer moest de 'harmonie-ideologie' wijken voor het denken in 'conflic.tmodellen'. Het jaar 1970 gaf een

na-' zijn partijgenoot Rooivink die NVV en NKV in september 1969 deed besluiten zich terug te trekken uit het loonoverleg in de SER en de Stichting van de Arbeid, toch wel een markant punt in de Arbeidsverhoudingen aan het eind van de jaren zestig.

gebreken die aan het straf-recht klev.en, iets kunnen ver-anderen mogen hieruit geen misplaatste gemoedsrust put-ten, aldus concludeert de schrijver. Hij bepleit nieuwe vormen van straf. "Het blijft zeker wenselijk dat ons wet-boek binnen niet te lange tijd wordt bijgewerkt", meent hij en hij constateert dat de rech-ter zelf al in een aantal geval-len nieuwe wegen bewandeld heeft.

De bedoeling van de nieuwe Kluwer-serie Recht en Maat-schappij is in een helder be-toog een afgeronde specifieke visie met betrekking tot een aspect van het recht aan te

Prof. Albeda besluit zijn boek met hoofdstukken gewijd aan , een beschouwing over de ar-, beidsverhoudingen binnen de

overheidssector en de inter-nationale aspecten van de ge-organiseerde arbeid.

•) De kwestie van het beschikkings-recht speelt b.v. ook bij de omstreden Vermogensaanwasdeling (VAD) waar de vraag aan de orde komt of de ondernemer zelf de vorm waarin die vermogensaanwasdeling zal plaats-vinden mag vaststellen. (Zie ge-schrift van de prof. leidersstich-ting no. 27).

e

bieden in een beperkt aantal pagina's (± 95 per deeltje). De auteurs proberen niet-juristen te bereiken door zich beperkingen in het gebruik van het juridisch jargon op te leggen. Deze doelstellingen van de uitgever zijn in deze eerste twee deeltjes wel be-reikt. Persoonlijk vind ik de typografische vormgeving niet ideaal. Het gebruikte letter-type levert een vermoeiende bladspiegel of beter zetspiegel op. Er wordt naar gestreefd twee deeltjes per jaar in deze serie te doen verschijnen. De prijs bedraagt

f

12,50 per deeltje. Intekenaren op de serie genieten 20 %korting.

Ter discussie op het deelcon-gres over sociale zaken zijn de volgende stellingen ont-worpen:

De ondernemingsgewijze pro-ductie is de bron voor werkge-legenheid en welvaart. Mede als gevolg van het beleid van de laatste jaren is de rende-mentspositie van het Neder-landse bedrijfsleven op onver-antwoorde wijze uitgehold, waardoor de werkgelegenheid afnam.

Op dit punt zal een fundamen-tele ombuiging van het beleid tot stand moeten komen, die erop gericht is het vertrouwen te herstellen, dat er in Neder-land goede mogelijkheden zijn een bedrijf uit te oefenen of uit te breiden in het belang van de werkgelegenheid. Daartoe zullen o.m. verlich-ting van fiscale lasten, betere faciliteiten voor bedrijfsvesti-gingen, minder belemmeren-de bepalingen en in het alge-meen een open, positieve instelling t.o.v. het onderne-men door de overheid eerste vereisten zijn.

Zolang de conjuncturele

werk-ondergetekende: adres

te

loosheid nog veel te hoog is, dient de overheid extra werk-gelègenheidsprogramma's te blijven ontwikkelen. Voorts zal aan de noodzakelijke her- en omscholing alle aandacht moeten worden gegeven. Door middel van sectorstruc-tuurbeleid en speciaal ook de bevordering van regionale investeringen dient een verbe-tering in de verhouding van de vraag tot het aanbod op de arbeidsmarkt te worden nage-streefd. Voorts dient de mobi-liteit van de werknemers te worden bevorderd door een verantwoorde aanpassing van het begrip passende arbeid.

Het overheidsbeleid dient naast de bevordering van de werkgelegenheid vooral ge-richt te zijn op bestrijding van inflatie. Daartoe dient de ont-wikkeling van de arbeids-kosten zoveel mogelijk in overeenstemming te worden gebracht met die van de ar-beidsproductiviteit. Ten einde te voorkomen dat de reële inkomensverbetering van de

zal het deelcongres over sociale zaken op 3 april 1976 bijwonen.

Hij/zij zal bij voorkeur deelnemen aan de discussie over de stelling betreffende ... .

Handtekening

De kamerc·3ntrale Leiden organiseert op 3 april het deelcongres over sociale zaken. De bijeenkomst vindt plaats in Huis ter Duin, Koningin Astridboulevard, Noordwijk.

Het programma luidt als volgt: 10.00 uur ontvangst

10.30 uur opening door de voorzitter van de kamercentrale Leiden, de heer J. E. Temminck; inleidingen door de voorzitter van de werkgroep Sociale Aangelegenheden, de heer H. F. Heijmans en de heer mr. J. G. Rietkerk, lid van de Tweede Kamer. 11.00 uur groepsdiscussie

13.00 uur lunch

14.00 uur verslag discussiegroepen, plenaire discussie 16.00 uur sluiting.

De kosten van de lunch bedragen f 14,50. Deelnemers worden verzocht zich vóór 27 maart a.s. door middel van de ·hierbij afgedrukte bon op te geven bij: drs. H.A. Meulemans, Laan van Ryckevorsel 1 0, Lisse.

werknemers en zelfstandigen geheel wordt afgeroomd door de stijging van de collectieve lasten, dient op korte termijn ten minste een stabilisering en in de komende jaren een verdere vermindering van het beslag van de collectieve las-ten op het nationale inkomen, tot stand te worden gebracht. De inkomensvorming dient in beginsel aan de burgers in hun onderlinge relatie te wor-den overgelaten. Daarbij die-nen verschillen in prestaties erkend te blijven als maatstaf voor beloningsverschillen. De overheid heeft op dit gebied slechts een taak, indien alge-mene sociaal-economische belangen in gevaar komen en bescherming van zwakke groepen in het geding is.

':, Directe inmenging in de

per-soonlijke inkomensverhoudin-gen ligt niet op de weg van de overheid. Nivellering ter wille van de nivellering wordt afgewezen.

a. Mede gezien in het licht van de noodzaak tot beper-king van de collectieve las-ten dient het stelsel van so-ciale zekerheid over de gehele linie aan een herwaardering te