De comhinatie van werk en zorg in Europa i\1icl:c Visscr-Sci1!lurmm1

INHOUD

Column

Drs. lo11- Willcm Jl Wils

Ter introductie

De comhinatie van werk en zorg in Europa i\1icl:c Visscr-Sci1!lurmm1

52H-529

) l ( )

) j j - ) J7

Christelijke organi~aties: Herkenbaar met eigen waarden en normen

C ucm der ^Kllilii/J

De eigenheid van christelijke zorginstcllingen /) rs Thco A Bon

Politieke marketing: Brug tussen samenleving en politick

1 JH-512

54!-547

Dr, F Fc1111CI11!l 5·18-555

Periscoop: lnternationale solidariteit in de volgende eeuw

i\1r. JJAi\1 ^um1 Cc1111ifl ^ss6-562

( llV 111 'J~

0 r

c

z

1

,I :;:;:

111 ~

il

II 0

II

i!

u

I I

I

I

N ederland kreeg er dezc

zomcr cen n1euw woord biJ vet 'itcrven AanlcJdmg was hct overiiJdcn van een Alzheimcr-patii'nt in hct Croningse psychogeriatrische verplccghuis 't lllauwbiirgje De arts bcsloot het kunst- matig toedicncn van voedsel en vocht achterwcgc te Iaten. De familie wist nergem van en -.taptc naar de politic.

De discussic rond het lllauwbi:irgje-inci- dcnt licp vervolgcns mank van bcgrips- verwarring. Vooral omdat het euthana- sicvocahulairc in het debat over verstervcn wcrd binncn gcbracht.

Allcrcerst i'i er het vcrsterven zelf: het uitdoven van de behoefte

aan cten en drinkcn. Het gaat hier om een hiJzon- dcr maar natuurlijk -.a- menspel van lichaam en geest, waarmee een pre- lude voor hct detinitieve moment van overlijden wordt ingezet. De eerstc keer dat ik hiervan hn01·de, was nota bene in een hospitium - een huis

sterven. Hct inbrengen van cen vocht- infuus of cen maagpeg is ogcnschijnliJk wei het minste war een art<; kan doen.

Maar de natuurlijkc weg naar hct over- lijdcn wordt zo afgesneden, zodat een niet-natuurlijke wijzc om het Ieven te beeindigen op een gcgeven moment onvermijdelijk is.

In het geval van 't Blauwbiirgje ging her nict aileen om de vraag of men'ien mogen sterven wanneer hct lichaam aangeeft dat her genoeg is. AI snel concentreerde de discussie zich up de vcrsch i 1\ende besl is<,i ngsbevoegdhcden wanneer een patient niet Ianger zelf zijn wil naar voren kan brengen. Op dit punt i'> er terecht reden voor zorg.

Steeds mccr ver-.chuiven de grenzcn rond de levens- becindiging van wilsonbe- kwamen, bijvoorbeeld in het hclaas nog nauwelijks opgemcrktc rapport van de Koninklijkc Nederland'>e MaatschappiJ tot bevorde- ring der Ceneeskunde (KNMCI waarin een ver- dere verruiming van de mogelijkheden voor cutha- voor stervenden, waarin Drs Ja11- Vvillem P Wits nasie op dezc groep wordt pijnbe-.trijding en intensicvc znrg een hcpleit. Dat is niet aileen verontrustcnd alternatief hicdcn voor euthanasic omdat de absolute waardc van het Ieven Versterven kwam vee! voor in dit hos-

pitium. Sterker nog: het belichaamde de kritiek die men had op reguliere zorginstcllingen, waar de fixatie op medi-,ch handelcn zo groot is dat de patient nauwelijks de kam krijgt om te

onderge-,chikt raakt aan de kwaliteit die andercn dat Ieven toedichtcn. Het laat vooral zien dat hct lundament voor het Nederland<,e cuthanasiehelcid- de zc\1- hcschikking van mcnscn - feitclijk uit los zand hc<,taat.

(])V 10-'!7

De wil van de patient

In de di'>LU'><;ie over ver-;terven dook de wil van de patient weer op. Wanneer iemand niet meer in <,taat i<; om dezc wil kenhaar te maken, zou een wilwer- klaring duidelijkheid moctcn vcr.,chaf- fcn onder welkc om'>tandigheden al dan nict n1ct kun .... ttnatigc vocding kan worden gc<,topt. 1\laar ccn dcrgeli)ke vcrkiJring op'>tellen " ondoenliJk.

1\:iemand i'> in <;taat ccn blauwdruk tc maken voor aile medJ<;che '>ituatie'>

waiJnn n1cll kan kon1cn tc vcrkcren.

Bovendien i'> het de vraag of de art'> al- ti)d hercid i'> <Jm conlonn zo'n hlauw- druk te handelcn. Cecn cnkelc arh kan gcdwongcn \\'Orden on1 over tc gJJil t<Jt mcdi.,chc handclingen al<; reanime- rcn, opercren <il hct kun<,tmatig toedie- ncn van vocht. wannecr hct naar haar·

ol Zl)n medi.,chc oordeel om ccn zin- loze handcling gaat. Ook cen wilwcr- kloring vcrandcrt daar nict..., aan.

Ver<,terven en cuthana<;ic zijn twce to- taal VLT'>Lhillcndc dingen Euthana'>ie i'>

ecn hanclclrng door ecn art<; waarmec het Ieven wordt bceindigd, omdat de patient ol tamilie met de art'> vindcn dat het Ieven hcerndigen hcter i<; dan het voortzetten van hct Ieven. f ict gaat hicrhl) du., prrmair om ccn m<Jreel oor- dcel over de kwahtcrt van het Ieven. Bij vcr...,tcrvcn gJ.Jt hct on1 ccn n1cdi'-.chc vraag: i..., cr ~prakc van de voorfa...,c van hct <,lcrvcn. ol hcbhcn we te makcn met ret<; ander'>" In hct ccr<,te geval kan cen arh hc.,Juiten om al te zicn van hct kuno..,tn1at1g tocdicncn van vocht en vocd.,cl, omdat hct gaat om een di'>pro- portionclc nH:di.,chc ingrecp waarmec hct al rngezettc <,tervcmprocc'> worclt uitge<;tcld

De hanwraag i'> dan ot de patient zcll naar ccn giJ., water ol ccn bord cten

( llV 111 'J/

zou grijpcn, wannecr hiJ daartoe in <,laat zou zijn. AI., dat het gcval i<;, maar men om ecn andere rcden hct toedicnen van vocd<;el en vocht bcwu<;l nalaat, is er ict<, heel ander<; aan de hand. lemand zo uithongeren ot uitdrogcn botsl met de zorgplicht. Dan zouden we ook nict over ccn vonn van cuthano..,ic tnogcn

<,prekcn. Er be'>taat gccn rcchtvaardi- ging voor hct doclbeww.t li)dcn tewccg brcngcn on1 zo datgcnc \Vat n1cn hcoor- deelt al., ccn grotcrc liJden<;wcg- hct Ie-

ven van de patient- te hceindigen. Ook cen wilwerklaring bicdt hiervoor geen lcgitimatic, aangczicn hct lichaam op hct lllOTllCtH zclt ccn andere \vcg aun- geclt. [en wilwcrklaring kan geen vrij- brict voor moord zij11.

Onthouding

Dat hct tumult rond 't BlauwbiirgJc zrch weer conccntrecrdc op de vragen die hij cuthana'>ic thui'> l10ren. valt tc bc- trcuren. Hct paradoxalc is namclijk dat jui'>l hct 'echtc' vcr'>tervcn de toenc- mcndc mcdicali<;crrng onder kritiek

<,lelt NatuurliJk heclt ieder men<; rccht op zorg. Ook bij vcr<,lcrven hetekcnt dat dat pijn en hijver'>chipl'>clcn zoveel n1ogcli_jk n1oetcn \Vordcn \Vcggcnonlcn Toch vraagt het ruimte hicdcn aan cen men'> om te <,lcrvcn op de cer,te plaal'>

om onthouding, van bmilic, maar cvcn- ecn~ von art<.;cn en vcrplcging. Aan- vaardcn dat de hchoelte aan voed'>clcn vocht <,topt. "moeili)k: niet omdat hct on'> confrontecrt met hct hjdcn van cen mcdemcn<;, maar omdat hct on,zclt dwingt de mythc van de maakhaarhcid van het Ieven 1,,., tc Iaten.

]),, !tnr- Willcru I' Wlls

/11 3c co/um11 <}CPCII de /cdc11 P<lll ,/c rdaclic hun frc-r\oonlc;kc of"'allilltJclc IPcrr. Zii horm t!<Ianucc CCII <I<IIIZCt tc <}CPCII POOl' rcf/cc tic of de/rat.

0

c

G

,I z

!I

! ii ^Q

II II _UJ

II z

II !I I

I

I

I

Z eer hinncnkort pre<,cnteert de CDA-programcommi<;<;ie het conccpt-verk.lezingspro- gram Voor het C:DA breekt nu ccn he.,]i<;<;cnde periode aan.

Duidclijk moct worden wat de bezin- ning in de afgclopcn jaren hedt opge- lcvcrd. De cornrnissie Cardcnier<, con-

<,lateerdc dat in de heeldvorrning ecn vervlakking van bet CDA-prohel was opgctreden. Het matcricle, het econo- mi'>che en het rationele waren gaan overheer<,en. Verbinding met de uit- gangspunten wcrd ten onrechtc als he- kend verondcrsteld. Daartegcnovcr

<,teldc de commissie: "Een hcrkenhare, ideele politieke koers van het CDA zal in het hijzonder kcrkclijke. maar ook vee! niet kerkclijke kiezers blijven aan- sprcken".

Bouwstenen voor een dergelijke idecle koer<, zijn in ruime mate in deze kolorn- men tc vinden. Opvallcnd warcn recent onder andere de hijdrage vanuit de Twcedc Kamertractie over ontwikkelin- gen in de medi.,chc tcchniek en over ongelijke inkomensverdeling. Nieuwe henadcringen in het milieuheleid kre- gen het voile pond in hct zornernum- mer 'Partner<, in duurzaarnheid'. In het nummcr dat voor u ligt stelt mr.

JJAM van Cennip: "Het CDA is het aan zijn uitgangspunten verplicht om, ondank., de zorgcn voor de eigcn pmi- tie, zich de vraag te stellen hoe het vraagstuk van andcrhaH miljard arrnen zich verdraagt met onzc principcs van solidaritcit en gcrechtigheid".

In de kornende tijd zal de redactie zo- veel rnogelijk irnpul5en blijven gcven Dat pa<,t bij ccn ontwikkcling waarin het C:DA inderdaad een 'ideclc poli- tieke koers' gaat imlaan. Vanat dit lllllll-

mer zullen verantwonrdeli)ken uit ver- 5chillende christelqke organisatics reageren op de hiJdragc van prof dr.

H.J'v1Vroom uit het vorigc nummer Het bcvr·agen van andere organisatie<, op hun identitcit kan aileen wannccr het C:DA zelf ecn voorhoeddunctie gaat vervullen. Wie 5lreng i5 voor zich- zelf, mag ook <,treng zijn voor anderen.

C van der Knaap iCNVJ i5 daarom in zip1 bijdrage terecht atwachtcnd kri- ti5ch. Andere chri5tclijke organisatie<, rakcn in ecn i<,olcmcnt wanneer hct CDA nog <,teeds niet weet te overtui- gen. Het CDA moet durven ecn 'con- trapunt' te zijn, zoaJ., de voorzitter van de redactie het ooit eens zo rnooi !1ecft verwoord. l)e \vaar~chuvving van Vroom geldt ook voor het CDA: "AJ., het christeliJke vcrwatcrt. vcr.,peclt men niet aileen de <,yrnpathie van de chri'>telijke achtcrban, maar ook de achting van niet-kcrkelijkc <,ympathi-

<,anten" Kerken en andere chri5telijke organi5aties- ook al., ze tot de media hchorcn - moetcn het C:DA op het ernl-itig ncn1en vJn de eigcn uitgang..,- puntcn opcnliJk aamprcken Het CDA moet dat niet wegwuiven al<, lastig, n1aar -.;crieu.., ncn1cn.

Drs. i\1 lcr11se11 red11cliesec •·eta ris

CllV Ill '17

De Europese wetgeving met betrekking tot gezinsbeleid is ruim geformuleerd en geeft alleen sturing door het vastleggen van mini- mumnormen. De Europese Volkspartij (EVP) zou meer moeten doen om de combinatie van werk en zorg te stimuleren. Zij kan bijvoorbeeld een Europese richtlijn voor kinderopvang voorstellen en daarnaast flexibele werktijden-verlofregelingen stimuleren en experimenten zoals het telewerken bevorderen.

E en half Jaar na het uitkomen van het gezin5rapport 'Dever·

zwegen kcuzc van Nederland' van het Wctemchappelijk lmtituut voor het CDA staat het gezin nog <;teed<; in de schijn-

wcrpers. Ondanb de toc- nemende druk op het ge- zin, doordat man en vrouw vaak heiden werken. hlijft hct gezin de 'haven in een hartelozc wcreld', zoa]<; de Amcrikaar1sc urltuurtilo- sool C:hr. La.,ch hct gezin ooit noemdc Hct CDA hedt hct gezin weer op de politickc agenda gezct.

de agenda, met name de combinatie van werk en gezin. Net als in Nederland i., er in Furopa ecn aantal hclcid.,terreincn dat invlocd heeft op het gczin. Dit zijn onder andere het gezondhcidszorg-

Hct CDA client als chri<,- l\1ickc Visscr-Scbuurnum

hclcid, het werkgelegcn- hcidsbcleid, het sociale beleid en het ondcrwijsbe- lcid. Zo zijn er minimum- normen va<;tgelegd voor zwanger<,chaps- en ouder- schapwerlol en is er ecn Aanbcveling over Kinder- opvang. Daarnaast be.,taan er mrnimumnormcn voor de arbeidstijden van werk- ncmer5. Een Kadcrrichtlijn voor hct stimulercn van de tcn-democratische partij hierhij ook

ccn voortrckkersrol tc vervullcn. Door hct rapport 'Nieuwc wegen, va<>tc waar- den' i., a! een hclangrijke '>tap gezet naar hct eigen maken van hct thema 'gezin5hclcid' door het CDA.

In Furopa staat, ondanks de grote cultu- rclc divcr<>iteit, het gezin ook hoog op

( llV Ill '17

combinatie werk en gezin i., nog in be- raad. Naa<;t Europc<>c regelgeving die van invlocd i-, op hct gezin zijn er ook nog andere initiatieven Onder de Structuurtondsen worden de gelijke

'' /)it <~rtJkel diwt <1/s ci111iordracht Poor de CDA-Kaderschoollcertjllltg 1996-1997

m

)>

m

r.:

r

,--,

CLJ

LL

""

~

__j

,I

II L.

ii ^<'(

]I

!I ^'-'-

II ^Ji

II

__j

__j

II =-

II

:::<:

::J

__j

kan~cn van n1anncn en vrou\vcn gc""ti- mulcerd, hctgeen moet leidcn tot hetere mogelijkheden voor kinderopvang. [r he-,taat een ruropees observatorium voor famihehelcid, dat de ontwikkclin- gen van het familiehelcid in de 15 lid- -;taten volgt e11 analyseert. Daarnaast is er sinds 1')')-.1 een '!'ami lie en \'Verk'-nct- werk en sinds I<)<) I cen Netwcrk voor ki11Cicmpvang, dat onderzoek doet naar de comhinatie van hetaald werk en zorg

Op het ecrste gczicht liJkt her dus dJt de Furopese Llnie veel onderneemt op her gehicd van hct familieheleid. 1\bar hcelt zij nu werkeli)k zoveel invloed op het lamilichelcid in de nationale lidstJ- ten~ Dit is toch hi) uitstek een terrein waarin de culturele identiteit van de lid<;taten ecn prominentc plaats in- neemtc Is ziJ acticl wetgevend hczig ol toch mccr codiliccrend en <;timulerend~

Voor het C:DA dat zich al-; lamilieparti) protilcert i-; het hclangrijk om de rol Vall de rurope<,e LJnie in te schattell.

Hct C:[)A zal h1crop moeten 1mpelen en hinncn de EVI' ziJn <;tem moeten doen klinken.

Um tc hepalcn hoeveel invloed de Europese llnie hedt op het nationalc familiehelcid worden drie terre111en nadc1· he<;tudecrd, wa<Jrop de Europcsc Llnie hevoegdheden hcelt. Terreinen al-;

de opvocding van kindcren en fiscale

en I inanui.._;jc nlZiatrcgclcn \Vordcn a an

de lidstaten overgelatetl, omdat hierhij het suhsidiariteitsheginscl geldt. De te he<;tuderen tnrcincn ZIJ!l de Oudcr- schapwcrlofrichtli)ll, de AdJeidstiJden- ,·ichtlijn en de Aanheveling Kinder- opvang. ,\let name wordt gekeken naar de invloed htervan in Nederland en in Duihbnd. LlitcindeliJk wordt tngcgaan op de rol van her CDA en de EVI' hij het Fumpcse familiehelcid

Kinderopvang

In maart I '!92 heeft de Ritad VJ!l ,\ linis- ters een Aanheveling over Kinder- opvang aangcnomen. 1 Het doe I van de aanheveling is om de lidstaten aan te moedigen initiatieven te lanceren die mannen cn vrouwen in staat stellcn hun heroeps- en zorgtaken te unnhineren In de aanheveling wordt een aantal cri-

tcriZI gcgcvcn \VatJrZIJ!l de kindcrop- vangvoorzicningcn zoudcn 111octcn

voldocn. Het moet voor oudcrs hetaal- haar en hetrouwha<Jr zijn en ook toe- gankeliJk voor kinderen met specitieke problcmcn en gcogrzdi'-lch gc<..,prcid Daarnaast is llcxihtiJteit nodig en goede training van de wcrkncmcr-.. l_)c aan- heveling wiJsl crop dat het de verant- woordelijkheid is van respectieveliJk landelijke. regionalc en loblc ovcrhc- dcn, <.,ocialc ptlrtncr') en andere orgJni-

<.,atic<.., on1 llltlJtrcgckn tc ncn1cn ter on- ckrstcuning van de comhinatie wcrk en gezin J)it -,Juit goed aan hij het CDA- uitgang~.,punt van gc...,preide vcrant- woordclijkheid en het suhsidianteih- princtpe.

In hocvcrre heeft deze aanheveling h!J- gcdragen aan cen beterc kindcropvang in de Furopese Llnie en in Nederland en Uuitsland in her hi)zondn' In ecrste imtantie heelt een aanhcvcling van de Raad van ,\lini<;ters geen htndcncle rechhkracht in de lid<;taten I let here- kent echtcr wei dat aile nationalc mi- ni<,ter-; die zich met lamdiczaken hczig- houden zich achtcr dezc aanheveling hehhcn gesteld

Kinderopvang in Duitsland

Wat hetrdt Duit-,land is er ecn groot verschil tu<;<;en voormalig Omt- Duihland en West-Duitsland. In I ')'Ji waren er in We<;t-Duitsland 2,7% door de overheid gdinancicrde kindcrop- vangplaat'icn voor 0- i-_jorigen in verge-

( IJV Ill 'I~

li)king met 5h.4'X, in Omt-[)uit,land ' In 1'!'!2 werd de wet voor hulp aan zwongcrc vrouwcn en lzunilic"' door hct I )uit...,c parlcn1cnt oangcnon1cn. FCn van de doel,tellrngen van de wet i' om de kinderopvang te verhetcrcn. Hiertoc worden in klcuter,cholcn voor kinde- ren vanal dr·ie jaar voornamelijk hall- daag-.c it~cilitcitcn aangchodcn en de hc...,toandc grocpcn vcrgroot. l)it vcr- ,lcchtert de kwaliteit van de kinderop- vang. De kmten van deze klcutcr<,cho- lcn worden gedccld door de lcderalc 'taat, de lokalc autoritcitcn en de ou- der' I kze kmten zqn echter vee I ho- gcr voor de oudcr~ o1ndat zc o~ gccn ovcrheid.,.,uh,idie krijgen ot afhankelijk zijn van de loblc autoritcitcn. llit deze gegevcn' hli)kt cbt Dumland zich niet vccl he-cit aangetrokken van de aanhc- veling van de Raad van .'-.1rnr,tcr' Len mogelijke reden i' de ideologic van het /ulltuur moedcr,chap eire qcrk vcr,preid i' in We<,t-l)uit,land en waarde hecht aan de /ulltiurr aanwezighcid van moe- dcr, h11 hurl krndcren.' lkze comcrva- tieve ideologic i' onder de chn,tcn-de- mocrJti'>chc rcgcringcn onaangcta...,t gehlcven. In ( )mt-Duit,land waar men ti1dem hct communi,me weinig waarde aan deze ideologre hechtte i' men na de hcrcntging ntct tcruggckccrd naar de trJditionclc denkpatrorlen. l'olitici bad- den dit wei verwacht. Dit zou er op kunnen wi1zcn dat ecn hcpaald over- heid,lwlcid hlijvend invlocd uitocknt op de vcrdeling van wcrk en zorg in het gczin

Kinderopvang in Nederland

In Nederland i' cr wei wat vcrheterd ..,inch hct hcgin van de jarcn ncgcntig, n1oar cr hc...,toat nog .... reed-. ccn groot tc- kort aJrl kinderopvangplaahcn. In I '!'JO

"'"' cr voor H'){, van de kinderen tu.,.,en nul en drie Jaar door de ovcrheid geli-

( [)\' 1(1

¹

!7

nancicrde kindcropvang. I )it i' ecn 'tuk hoger dan in iWe,t-IDurt,land maar veel lager dan in Scandrnavi,che Ianden ol Belgic en hankriJk' Vanat I januari I 'J'J6 " de kinderopvang gedecentrali- 'ecrd, net al' 111 Duihland. Hierhij zip1 gccn -,rrcelgctallcn gcnocn1d voor vcr- clcre uithrciding van de kinderopvang- plaahen. De kmten worden gedeeld door overhcid, werkgevcr' en ouder' ' Toch zijn deze te hoog en hli)kt er he- hodte te zijn aan mecr gcsub,idieerdc opvang voor vooral de lagere inko- memgroepen. In 2000 zullcn kinder- opvangbcilitciten moeten voldoen Jan door de overheid gelormulcerde en gccontrolccrde kwaliteihei,cn. Werk- gcvcr<.., <..,choppcn htcr tcgcnaan, want zij willcn een zo goedkoop mogeli1ke opvong. Tot nu toe i..., er nog gcen echte landelijk gcr-cgulccrde controlc op kin- dcropvang De Cemeemchappelijke Cczondheid,diemt I CCI) I controlcnt

\vel op vcilighcid en hygiCne, n1aar van pedJgogi,chc controlc i' gcen 'prake I )c overheid,maatregel voor 20(1() ,lurt aJn hiJ de aanheveling van de Raad van .'-.1ini<,lcr<, om te zorgen voor kwalitatic!

goede en voldoende krnderopvang Maar ol de JJnhcveling de aanlcidrng hcclt gegcvcn voor vcrhctering van de kinderopvang in Nederland i' zecr de vraag

Er is een rol voor

)>

r

r

''--'

Om werkelijk een heterc kin-

deropvang in aile hrrope<,e het CDA en de EVP

lid<,taten te rcali,eren " he- tcrc Lurope-.;c wctgcvi ng noodzakei!Jk I -let CDA zou in LVI'-vcrhand initiatreven moeten nemen, zodat con- crete wctgcving \vordt va-..t-

weggelegd om op Europees niveau

familiebeleid te ontwikkelen .

ge<,teld De LVI' zegt in haar

lla'i'programma 'Furopa 2000: eenheid

in verscheidenheid' dat men hetde ou-

ders de mogeliJkheid moet hieclen om

0

:..:..J

- l

u.:

""'

:..:..J

- l

,I

II 2

ii ^<t

[I _u...

II

II _u.: ^V1

I ^w I ;::._

I 0

<X

:J

1-W

/11 2000 zulln1 kinderopucmgfaciliteitw moetw uoldoen am1 door de oucrheid

gcformulcerde e11 gecontroleerde kwaliteitseisen. (foto Alirkr Schl£11111111:

hun gczin-.levcn met hun werk en '>O- ciale activiteiten te combineren.

Hiertoe moet voor iedereen toeganke- lijke en betaalbare kinderopvang wor- den gecreeerd(• Hiervoor hocven geen nauw OJW,chreven regels te worden va'>lgelegd, want naa<;t de overheid draagt het individu ook verantwoorde- lijkhcid. De overheid moet randvoor- waarden crecren. In de Europese Unic (EU! zouden de <,ocialc partner'> ccn kinderopvangrichtliJn kunnen heplei- ten. Het is van helang dat het maat- schappelijk middenveld, de direct he- trokkcnen, hierover onderhandelt.

1\laar als zij niet tot overeenstcmmiT1g komen moct de Europcse overheid haar verantwoordelijkheid nemen.

Ouderschapsverlof

In juni I'J96 heeft de Raad een richtlijn over ouder'>chapsverlof aangenomen.

l)cze richtlijn is een gevolg van onder- handelingen tuS'>en de Europese vak- hondsorganisatic EVV en de werkge- ver-,organisaties UNICE en Cll~l'. die

in december 1995 tot een raamovcreen- komst inzake ouderschapwerlol lcidde en door de luropese CommiS'>ie in een richtlijn i'> va'>tgelcgcL Volgens de richt- lijn hehhcn heide ouder-, recht op mini- maal dric maanden vcrlof na de ge- boorte of adoptie van ecn kind tot cen lceltijd van maximaal acht jaar Het recht op ouder-,chapsvcrlol is niet over- draaghaar op de andere oudcr. 1\:aast het vcrlol voor kinderen hehhcn wcr- kendcn het rccht op verlol op grond van overmacht in verhand met onvoor- zienc gezin'>omstandigheden. De lid- staten en/of de sociale partners mogen de voorwaardcn voor ouderschapsver- lof va.,tleggen zolang aan de minimum- ei-,en wordt voldaan. Ove1· de hctaling van werkcnden die met vcrlol zijn wordt niet ge-,proken in de richtlijn;

De richtlijn moet binnen twee jaar in de nationale wetgeving van de lidstaten worden omgezet.

In Duitsland hchhen werkenden maxi- maal een verlol van 36 maanden tot het

CllV Ill •1;

k1nd dric JJJr" i)lt verlot "gczin<,ge- honden wat wil zcggcn dat heidc nu- der'> een gedeeld rccht op vcrlot hch- hen Het percentage van het inko111en dJt wordt doorhetaald i'> inkomen'>ge- hondcn. Het i-, 111ogeliik om het verlot gc'>prcid op te nemen, mJJr vcrlol op- nemcn door in decltijd tc gaJn wcrken kJn uit-,luitend met We'>le111ming VJn de wcrkgever.

In NederiJnd hedt men recht op ze-.

mJJnden onhetJJid deeltqdverlol tot een lcelti)d van vier jJJr. Men moet mi- nl111aal twllltig uur hlijven wcrkcn. Doe I hiervJn i-, ouder<, JJn te moedigen he- roep'>- en zorgtJken te combineren, zonder de Jrbeid'>111Jrkt te verlaten. Dit verlol geldt op ind1viduelc ha-,i<> WJJr- door nuder'> een n1et-overdraaghaJr en exclu'>iel recht op vcrlol krijgen. Een ge'>prcid verlol "' 1n NederiJnd n1et 111ogelijk ·' In januJri 1997 heelt een meerderheid van de Tweede Kamer z1ch u1tgc-.;prokcn voor ecn vcrruiming van de lccttijd vJn het kind tot Jcht jaar. Ook wordt het mogelijk om dric maJnden voltijd vcrlot te nemen. Dit -,luit aan hij het minimum van drie maanden dJt in de Luropc'>e richtlijn wordt voorge'>chreven. Memen die minder chn twintig uur per week wer- ken komen ook in JJnmerking voor de vcri<>lrcgcling

llit de vergelqking tu<,<,en NederiJnd en I )umland bn men concluderen dat Nederland hJJr wetgeving al voor een deel heelt aangepJ'>l aan de Europe<,e richtlipl Duit'>bnd voldeed al JJn de minimumei-,en vJn de Luropc<,e ncht- lipl voor oudcr.,chJpwerlol. In Duits- land i-, het ouder'ichJpwerlol veel Ian- ger maar ook mecr gcricht op het thui'ihliJven van de 111oeder, terwijl in Nederland de comhinatie werk en zorg door dceltijdwerk veel 111eer wordt ge- '>limulcerd. Het moet echter wei de

( llV Ill 'l~

vrije keuze van de oudcr<, zip1 of ze vol- tijd verlot willen ol in deeltijd willen gJJn werken. Daarnaa<,t zou het goed zijn al-, in Duit-,IJnd het ouder<,chap<,- verlol net als in NederiJnd op individu- elc bJ<;i<; geldt.

Nederland en Duit-,IJnd voldoen he1de met aJn de ei'i 0111 te voorzien in vcrlot hi) caiJ111iteiten. Beide IJndcn zullen toch iet<, aan dit hiJJl 111oeten doen.

Het is goed 0111 dit <,amen met de <,o- ciale partner'i op te lm<;en. Hct CDA en de CDLJiCSLI die de -,olidariteit tu<,-

<;en de men<,en willen hevorderen moe- ten hierhij in Nederland en Duit-,land het voortouw nemen. Hct idee vJn C:.l Klop van hct Weten-.chappelijk lnsti- tuut voor het C:DA om Jllc verlofrege- lingen overhoord te zettcn en allc111aal in deeltijd te gaan werkcn hinnen een zc-,daagse werkweek lijkt JJntrekkelijk tvbar we zullcn om in Nederland in eer<,te imtantie moeten houdcn aJn de Europe<;e ouder'ichapwerlol-richtlij n.

AI., het CDA in Nederland de verlol- rcgelingen wil aanpakken zal ze in Luropa moetcn heginnen.

Arbeidstijdenrichtlijn

De intentie van de Europe'>c C:ommis- sie om een voor<,tcl voor een arbeid<;ti)- denrichtlijn tc maken wa<, om werken- den in de [urope<>c l1111e hun recht op wekelijksc nl'ittijd en ecn jaarlirbe vakantic met hehoud van loon te garan- deren" Daarnaa'it wa<, hct belangnjk om werknemer'i te be'ichermen tegen exlreem lange werktijden. Zo wcrd op 2.'l november 19')3 de richtlijn be- trellcnde de arheid<;tijd door de Raad aJngenomen. 1" De richtlijn legt mini- mumregels va<,t voor rustperiodes en nachtwcrkzaamheden, cen jaJrlijb ver- lof van minimaal vier wcken en ecn maximum werkweek van 4S uur. De

m

)>

v

lL

lL

..,.

ii ^<r:

]I _u..

II

II

^'Jj

;I

^~

I, ^w

II ^c....

I 0

;X

:J

lL

richtlijn geldt voor zowel de ruhlieke al, de private <,ector, met uitzonderin- gen voor de tramp<nt<,ector, werk op zee en dokter' in opleiding Sind' eind I 'J'J(, had de richtlip1 door de lid<,taten in praktijk gehracht moeten worden.

richtlijn de vcnvijzing naar de zoncbg in andere hewoordingen opnieuw in te

VOlTCll.

Bi1 deze richtlipl hlijkt de Fumpe<,e Llnie niet veel 111vloed uil te odenen op het gezin,helcid va11 de lid<,taten ZiJ laat het vrij om de zondag

Het zou in het

Deze richtliJn i' van he- lang voor de comhinatie van werk en zorg, omdat zc n1ininlLHllnorn1cn va~t­

lcgt voor werktijden Deze

lllillilllUillllOflllCJ1 zijn Ill

Duihland en in Nederland in nationalc arheid,tijden- wctgcvingcn VJ<..,tgclcgd.

Croot-llrittannic, daaren- tegen, hedt de richtl1jn hij het f loi van ]u<,titie aange- vochtcn, omcbt ze vond

kader van de

aldan niet a], ru,tdag in te vocren l·let zou zinvol zqn in het bder van een c h ri<,ten-denH lL rati<,che gezimpolitiek de zondag h1ropce<, a], ru<,tdag te rc- gelcn Op dit moment i' de zondag in de mee<,te Furope<,e bnden nog

<,teed, een ru<,tdag Niet aileen vanu1t rcligicu-, maor ook vanuit gczin<..,-

christen- democratische gezinspolitiek zinvol zijn de zondag Europees als

rustdag te regelen.

dat een 4il-urige werkweek en ecn vriJe zondag n1ct hijdroeg aan hetere ar- lxld.,om<,tandigheden van de werkne- mcr' Dit kon net zo goed cen andere VriJe dag ZIJ!l. Het Hoi van ]u<,tltie heeit vcrklaard dat de -IH urige werk- week verplicht " \'Vat hctrclt de zon- dag<,r·u,t geeit het Hoi hct Verenigd Kon1nkrijk geli1k en vcrzocht om de nietigverklaring van de bcpaling in kwe<,tie 11 l)it hetekent dat het hc,luit ol de zondag in de wekelijk'e ru<,tpe- riode moet worden opgenomen nu vol- lcdig in handen van de lid.,taten ligt

!\]., reactie heel t het h1ropee<, Parlcn1cnt ccn rc<..,o]utic hicrovcr Zlangc- nomen. 1' I lierrn worden de lid<,tatell en de <,ocialc partner' verzocht om "reke- ning te houden met de traditic<, en de culturele. <,ocialc, religieuze en iamilialc hehodten van hun burger,, en het <,pe- cialc karakter van de zondag a], nr<,tdag te crkcnnen, daar gewoonlijk aile ge- zin,lcden op deze dag vrij ziJn" 1-.r zijn ook voorqellcn gedaan door de FVI' om hij wijziging van de arheid,tqden-

oogpunt i'-l ccn vzht ru-.t- punt 111 de week e<,<,entleel Het i' \\T-

zenlijk dat het gezin tijd vindt voor elkaar en voor andere zake11 dan produ- ceren en con<,umeren aileen

Conclusie

Kan men uit voorgaande voorheelden concludcren dat de Furope<,e Llnie ac- tiei wetgevend hezig "met het1-ckking tot gezinshelcid~ De Furope<,e Llnie lcgt indcrdaad wctgcving vo-.t die di- rect van invloed i' or het werken en de zorg voor ccn gczin. f)czc \Vctgcving i-.

echter ruim gel<nmulccrd en geclt ai- leen <,turing door het va,tlcggen van llllnlmumnormcn. De concrete invul- ling wordt ovcrgelaten aa11 de lid<,taten en de <,ociale partner<,. I kt i' mecr een

<,<Jort gemiddelde van water in de lid-

<.,lJtcn ol aan wctgcv1ng bc..,taat dan cbt de h1rope<,e Llnie zeit met 111euwe 1111- tiatieven komt

De LVI' zou mecr kunnen doen om de comh1natie van werk en zorg hinncn de E:urope'e llnie te <,timuleren Het hlijkt

C llV 111 'J7

d~t ouder,chapwerlof voor~l door moedcr'> wordt opgenomen en d~t va- der'> vaak de JulliiiiiC h~an houden Ue Furope<,e Llnie bn ertoc hiidragcn om te zo,-gen voor mccr <,olidaritcit tu<,<,cn de '>ck,cn en prohcren de mcntalrteit ten aonzicn van de rol van n1anncn en vrouwen te vcranderen

^1'

I let C:l )A zal zip1 Ncdcrlaml'>c crvaring mocten uit- d,-~gen h1nnen de LVI' In Uuit'>land overheer'>t het con'>c-rvat"me ( )nd~nk, de hctere vcrlolrcgelingen, '>llmulcren zc mZtnncn 111ct 0111 mccr zorgtakcn op z1ch te nemen. Het l)uit'>e t\lini'>lerie voor 1-amrllezakcn lqkt zich met n~mc op de· vrouwcn hinnen het gczin tc richten en de nwcderrol tc onckr'>li'C- pcn. Hct ll111li'>lerlc zou ccn voorhceld kunncn ncn1cn aan voormalig ()o...,t- 1 )uit,land w~ar het vroegcrc ovcrhcid'>- hclc!d tot vcrdc1-c entanupatic hcclt hi jgcdrJgcn.

l)c lVI' bn ee11 l:uropc'>e richtlipl voor kindcropvang voor<,tcllcn en daar- n~~'>l llcxlhelc werkllidcn-vcrlolregelin- gen '>limulcrcn en cxpcrimcntcn zoal'>

hct telcwcrkcn hevordcren. De mogc- litkheid hc<,ta~t om dit ~an de Europc<,c

<,oci~lc partner'> over te Iaten, zo~J, hii de oudcT'>Lh~pwerlolrichtiiJil " gc- heurd e11 Ill\ ook geheurt hit ee11 over- ec11kom<,t over />rlfliii11C wcrk.

Er i'> ecn rol voor het ( DA en de LVI'

\vcggclcgd om op Furopcc.., nlvcau ccn lamiliehelcid te ontw,kkclcn. Hct i'> hc- langritk dat Luropa ce11 <,ocialcr gczicht kriJgt Sociaal en ecotwm"ch hclcid moet clkaar vcr'>lcrkcn en zo een '>tJ- hicl lcelmil1eu crecrcn voor de gczm- nen 111 Furopa. In het huidigc Luropa wa~r ecn mcerdcrhcid van <,ociali,ti'>chc rcgcnngcn oan de 1nacht i..., n1octcn chri'>tcn-dcnwcraten zich mcdc ondcr- '>chcidcn door nadruk te lcggcn op de

C IJV to,,~

wa~rde van de lamilie. Europ~ hc'>t<:~at niet in de cer'>tc plaah Lilt individucn lllZiiJr uit gczinncn waarin n1cn 111 rclatic tot clb<:~r lcclt. In dezc klcine verhan- den kunnc11 mcmcn zich ontplooien en gchorgcn voclcn.

1\ II eke 1'/,,cr-SclmuriiiJ/11 " 111cdcti'LTklln I'J/11

n11 ('I );\-furo{>drlmlfllidrlii.

No ten

P/l I t~;f(>

\'<tn

N')I(J():2 ,<J!.].IIIl·(;

,\ lllll'>ll'lll" \'O<Jl

l

clllllllc en ( ludc1 Cll I

!J'J

I

I()() Tcdx·l VII 2 l"lcl.z:c ct <tl I qq::; I ::;q I an "-un7ln ~-h.., tot\ ot cqu,Jl oppottunlttl''>

polll\' l.he

lchl'

ol ( 1l'rlll<tllV,

Ill

T \'Ctllctll'>l'll c

0

\\'n1k

.11;./

~.1111d)'

11:

luu'/Jt' f i11 /~(ll

¹

t l'/ /\Ji

¹I l i t '

l'tlhutg l!nJ\·cr-,ttv I

¹

Jc..,..,, liJiJ:'i

Etii /,t

I'd IT ./u·1:,/c1: r•tl\11 itliJI/l'

kn:,!t'tl: n: .It Ill

ll/(1()-JII<i)

~t'l\\Trk \

^tlll

de I ut ope'>c ( lllllllli<,',IC

\'lJOI

ktndlTOj)\c1llg

Cl1

;-tndcTe llltl(lllcgeicn

0111

lwrocp<,- en gc7tll<,L,Jkcn tc

\CICillgl'll l

(j()(l

\Lurv N1phut<,-~cll

cr1

!nJ Hltlll\\el ']

¹

olTuc'>

lo1 comhrntng ,llllltnlt..,liThuttllg patd Jnd llll- j)Jid \\ork The c,l..,c ol the ~~cthcriJnd.., Ill ·1

\\'dlctll',Cil

l'

J \\',)/~' ,J!J,{ FTIIIII\

ill fliH•/It

Tl

¹(

koi1 t1)/

¹

ni'ILin. Tdhutg llntvel..,ILV Jl,c..,.., llJlJ') p 141

luropc

.}()(l(l

I

L/1J:it .I.!Jh

ic~

.ltl'tr'di. Pt,J,fidllllllt

cit

/jd,C c/

i>ltl!/ldlllilll'

./1\c lull!

J

'~''I 11

H I "

./11 /\11 II 1\lflul.n!c

h!Jtl/ltlll, (

Jhtcr q punt 1.:21 J()()-l JlH L

I I') \'(111

IIJ

(I

I

l)(}(l

hi?. 1

( hc!Zllht 1 ouder'>Lhapo.,\cllolregelttlgcn

Ill

de !td-o.,tJll'll \'<Ill de Luropco.,c llnw 1!JLJ-1-

\()iJ'1, Ill (,t/iib-LI!i'l'JII'llt'll'ltllll!'(')!

ill llldlilil'li Iii

,/i

Etuof),·~c 1/J!u r<~<~o ,'t~.Jrt'rt,i<~,l !""" lllttJ,h',t

( (l))JIIII>'il ] ) ( J

vI):', p

(J

I

<J ( :cmt"Cil'>Lhap ... h<lndvc..,t

\',111

de -.ou<lk groml It'( htc11

\',111

de \\Trkemlcn vJTl <J I .:2 I

LJWJ

Jill- kcl 7

c11

K

](J } 1 /l / WI /'-, \c111 1 l 1}. tJi ,q::; 1()-J- J'(' 11 ,\1/t~ll\111 1\/

//,1/l'.lli

/II,Iilu

1',/11

1::'

llllJ'llllhl

I

llll(>

Ztdk ( -~

1

'I 1 Vc1C111f!d K()nJnkntk \' Raad \<111

de l·ul<ljll''>C llnw

1] }

¹

£ :)

I Ill!,

~~l'lJ/iil:t

1li'U

:t'll,/ti,/,.!1/\J.i ,/tl\11 i•tl

E11111/ltr'' }1

,uirll!tiil vJn

1

'2

1

J. !Jh

1

~ !

Jlccn I)]['\\ ,\

l1u1x

ll'litriul

l'rc

flt,l(t"-ltlliiJIUt

/,/l/'t' /t~IIIII'I,dl'> (I CJ:,fdt/l'illllll' ~lllldll\ ht)dl,lgC (lJTl v1nde !"ut opco.,e gczttl'>contcrcnltc \ c111 ( ()]

..'\( 1 ]_I c11 !.::!. nm·emlwr IIJ

1H1

te 1 )uhilll

1-

<(

z

<(

c

I

u

Het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV) staat midden in een grate interne discussie over de toekomst van de christelijke vak- beweging in een wereld die 'ontchristelijkt' en steeds zakelijker wordt. Het behoud van de identiteit speelt daarbij een belangrijke, zo niet de belangrijkste rol. Je moet goed weten wat je identiteit is om kwalitatief hoogwaardige diensten te kunnen verlenen. Het CNV is niet beter dan anderen, maar wil wei anders zijn dan ande- ren. Herkenbaar met eigen waarden en normen.

S chaamt u het evangelic nict".

1\ let dit qua<,i-hijbclcitaat i'> hct hctoog van de heer Vroom goed <,amen tc vattcn. Kom uit

probcrcn hij de laahte vraag ecn aantal bnttekeningcn tc pbatscn.

Veranderende wereld

voor uw identiteit, kom op voor uw cigenheid. Zo niet, dan geldt. "Wee'> u zeit zci ik tot icmand, maar hij kon niet hij wa<, nic- mand." ( Huygens) "Chri'>- tclijkc organisaties kunnen du., aileen intern christclijk zijn en zich extern, pu- blick. als christelijke orga- ni<.atie pre<.enteren, als zij hun christclijkc identiteit

bcwarcn en verzorgen." lk C Pilll der Knaap

lk trap ecn open dcur in a]<, ik zcg dat de wcrcld is vcranderd. Toch doe ik dat. want hct i<, JUi<;t onzc veranderde en verande- rcndc wcreld, die 011s met de ncu<, op de kitcn drukt.

IVrocgcrl wa" in nnze ver- zuilde <,amcnlcving jc idcntitcit duidclijk jc was 'chri<;tc]ijk' Ruim honckrd Jaar geleden werd in de Rotterdamsc haven een citeer Vroom met voile in<;temming en

ovcrtuiging. Overigen<, hetekcnt die in'>temming direct conlrontatie. Con- lrontatic met de vraag. Wat is chri<;tc- lijkc idcntitcitc Als C:NV-cr<, worden we geconlronteerd met de vraag. Wat is de chri'>tcliJke idcntitcit van het CNV~ In rcactie op de teht van Vroom wil ik

room<,-katholicke wcrkliedenvereniging opgericht onder hct motto 'Voor Chri<;- tus. wcg met de socialen' 1

In de inleiding op de C:NV-statuten

<.tond par en dag. " .. en verwcrpl tnits- dicn de kla"emtriJd " De identitcit van een christclijkc vakhond hcstond blijk-

( IJV 111 '!7

haar ook (ol vooral) uit hct duidelijk maken van wat jc niet wa'>.

Zo Je eigenhcid '>chct<;cn kan nict !an- ger. In onze individuali.,erende '>amcn- lcving wil men nict wctcn wie je niet bent .. a!, men a! wil wctcn wie je wei bent. Dat maakt hct er nict gemakkelij- kcr op, maar dwingt jc tot in de vezcl<;

te gaan. Wat willcn we) Wat zijn we) Wat willcn we ziJn)

Visieprogramma CNV

Die vragcn heel t het CNV geprobecrd tc hcantwoordcn in zijn vi<;iepro- gramma 'VcrantwoordeliJkhcid in pcr- '>JXetict' Kern van dat programma i<;, De men<; i' aangesprokcn door Cod, de mens nwct zijn Schepper hcantwoor- den. Dat maakt hem in zijn '>cheppings- opdracht tot cen vcrantwoordclijke

De per<;oonlijkc verantwoordelijkheid

<;taat dan ook centraal in onze visic op de <,amenlcving. 1-lct begrip 'verant- woordeliJkheid' moet ovcrigem niet be- grepen worden als ecn juridisch, maar al., cen norma tid begrip, Len mens be- hoort zich verantwoordelijk tc weten.

Die vcrantwoordelijkheid i<; niet te ont- wi)ken door tc verwijzcn naar een an- dcr nuar andcrcn, naar de naastc, naar de overhcid. lcderccn pcrsoonlijk bc- hoort zijn verantwoordclijkheid met hct bewerkcn en bewaren van de -.chcpping vorn1 tc gcven.

Die vi'>te op de men'> vindcn wiJ terug in de hijhel<;c verhalen. Daarom durven wij om vi'>ieprogramma 'chri<;telijk' tc noemen Nict uit arrogantie- chri<;ten- dom en arrogantic gmgcn in de praktijk vaak ten onrechtc <;amen. Niet uit on- nozelheid of vrome kwezelariJ - de mce<;te C:NV-cr., gclovcn wei. maar niet in labcltje<,

( llV I" <J7

Wij noemen onze visie een christclijke vi<;ie, omdat wij gelovcn in het evange- lic. In de hevrijdende kracht van dat vcrhaal. In het verhaal van altijd op- nicuw mogen bcginncn. Fen christelijk- socialc visie. die in de kern radicaal is, maar in de praktijk vorm moet krijgen.

Cccn blauwdruk voor een volmaaktc

<;amenlcving, maar cen vi.,ie om de tel- kens vcranderendc vragen in onze sa- menlcving hct hoofd te kunncn hieden.

Persoonlijke

verantwoordelijkheid centraal

De persoonlijke verantwoordelijkhcid centraal <;tellen Dat hlijkt in de praktijk van allcdag niet ecnvoudig Dat lcidt intern tot stevige di<;cu<;<;tcs. Wat doc Je als vakbond zelh Waarover maak jc af- spraken met werkgevcrs) Wat vraag jc als werkncmersorgani<;atic aan de poli- tick vorm tc gcvcn in wcttcnc Vanuit de persoonlijke verantwoorde- lijkheid begint zo'n antwoord nooit met het wiJzcn naar ecn ander, maar al- ti)d met de vraag wat een men<; zeit kan. Aileen of in samenwcrking met an- dcrcn, om in gczamenlijke vcrantwoor- dclijkhcid vorm aan de maahchappiJ te geven. Voor memen met ecn werkne- mcr<,rol gaat hct dan vooral over het ei- gcn domein van arbeid en inkomcn Daar moeten zij hun werkncmerwer- antwoordelijkhcid probcrcn waar tc makcn.

l'rakti.,ch betekent dat niet te vlug naar de wetgevcr !open, maar prohcren in overlcg met de werkgevcr zelf tot ecn oplos.,ing te komen. Ruppert heelt de

()

I

m

(J )>

z

)>

-l

/11 hct sefllemhm1111lllller lmft jnof,Jr H.,\ 1. \ ^{1 roo111} ,Je diseussie qcopeud ouer de f'osilie P<lll clniste/ijke ou}tlllisillies ill de j1lunde

SJ1Hlfl1lfPil11) P<lfl 1111. lu dit e11 de komellde 111111/fllers reJlclies P<lll

Pmlllill>oordelijkell uit Pmehille11de on}<111isalies. Is er sfHokr Pil/1

ee1111ie111J1 eld11!

I

i

i

I

I

I

<(

f-

collccticvc arhcid,overccnkom<;t nict voor nik' "de koninklijke wcg von de vukbcvvcging'' gcnocn1d.

De pcr-;oonlijkc vcrantwoordelijkheid centrool '>tellcn. ,\lcn-,en <,omenhren- gen, die vonuJt die vcrontwoordelijk- heid willcn '>omenwerkcn in vokhon- den. In chri'>telijke vokbonden met een herkenbare identiteit. Vokhondcn, die actid willen zijn op het moot'>choppc- IJjk middcnvcld. Die <:en vi'>Je hebhen op dot m1ddenveld. Kurt en goecL wot op hct middcnveld tot '>land bn ko- mcn, moct daor don ook tot <,tond lkun- nen I komcn.

Fen vi,ic die door de huidigc regccr- der, von om lond n1ct wordt gedecld.

Hct moohchoppelijk n11ddcnveld i'> vriJ

V:·

zolang dozu nltElr prccJc.., hc".lotcn wordt wot in de politicke woon von de dog po'>t lk zeg 'huidige rcgeerde1<

niet 'het paar<,e kobinet' Doormce zou ik hct loohtc bhinct-l.ubbcr, onrecht doen- ziJ dochten onder Ieiding voll de tocnmol1ge CDA-mini'>lcr von Sociolc Zoken precie'> zool'> 'poor-;' nu.

len poor voorhecldcn: llij de di,cu<,<;ie over de zogcnoemde 'Woe-;ti)nwet' uiteindellJk onderqeund door een mcerderhcid von de Tweede Komer - de odvie'>-

Het maatschappelijk

plicht von de Sociool- werd

middenveld is vrij ...

zolang daar maar precies besloten wordt wat in de politieke waan van

de dag past.

Fconomi'>che Road iSFRI of- gc<,chol t De gee'>t Wo'> uit de tic,. Door voortdurende he- zuinigingen op de orbeid'>- V(H)rzicning'-lorguni..,atJc \Vcrd het hrede droagvlok erondcr wcggctrokkcn.

lk kritiek op de uitvoering von de '>ociolc zekerheid - voor cen groot dcel vcroor- zt~akt door ondcugdclijkc \Vctgcving- werd eerdcr oongewokkerd don met gocdc orgumcnten bc,trcden. Het

voortdurend ter di'>CU<,<,ie '>tel len van de olgemecn verh1ndend verklonng van coo\. Zo lcgdcn zij de homer voor de ,loop von het middenveld gereed voor Kok c11 de zip1en.

De wereld 'ontchristelijkt' en verzakelijkt

Op hct <;ocioal-economi<,che deel van hct midcknvcld i' het CNV fciteiJJk nog de cnigc chri'-.tc!iik~<.,ociJlc organi- -;atie die octicl i' CBTB KBTil. NC:W en NC:C )V zijn de laat'>le jarcn op- en ondcrgcgat~n in 'ncutralc' organJ<..,Jtic.., Rooktcn zij hun po<,itie kwi)t door ge- hrek oon 1dentiteit~ lk denk dot het h111-

ncn gcnocn1dc organi~JtJc<.., '-.lccd.., moeilijker were! om duideliJk tc moken Woorom chn'>teli,ke onclcrnenlcr'>orga- ni,otic'> he'>tooll'>l"Ccht hadckn. l.ang- ZJJillJJn raaktc hct cigcnc op de ach- tcrgrond

bngzaJmaon kwam de zakeliJkheJd op de voorgrond wJnt '>teed' meer lcden waren lid von cen chri'>leliJk-'>ociJic or- gt~ni...,atic en V(lll ccn 'ncutralc' organt...,o- tic. I.Jngzaon1ZIZI1l kon n1cn de vraog naar ccn cigcn vi'-.ic, l'l'll cigcn idcnti- teit nic:l 111cer hcantwoorden aan de contJ·ibutiehetolcr. oon de e1gen lcden Ledcn. die zeit ook '>teed, mecr 111ocitc kregcn die vraag voor zichzell te lwant- woorden. De wereld 'ontchn'>lehJkt' J111- 111er'>, de wcrcld wordt zakcliJkcr. Voor wot hoort wat. daar draait het 0111. En du, vcrdwijnl de identiteit naar de och- tcrgrond in ccn tu'-.ic n1ct l'l'll grotcrc orgiJni'-.atic.

len ~ccrctariaat 'lcvcn...,bc~chouwtng' 1...,

de q'>ko'>t. waorin jc je identiteil niet zo heel erg lang gocd houck Von ccn

<,oortgelijke '>CLITlariaat hij de FNV i'>

na de oprichting nooit n1ccr wat ge- hoord.

De wereld 'ontchri,teliJkt. in1111er'. de wcreld wordt zakelijker. Fen ontwikke-

C I JV 111 'J~

V'f3-RZAKELIJKING ....

l111g, die ook voor ;mdnc Lhriqc\l(kc orgarll'illll''> gcldt. I let cnormc vcrkrc- zrngwnlic' von hct C\),\" nict eileen c1<11l hct rcchhc KM<lktcr Villl llrinkmzm', vcrkiczingc.,(ZllllpJgnc tc \\·i1tcn 1.\'Cll-

zogocd ,,\,de "'"":lrng V<lll politick kr- dcr,ch<lp - I lnTillil g<1<1t, I k Hoop Sc hcllcr komt- wcrnrg tc me ken hcclt met hct !crt d<1t de ccn C'l'll chrl'tcl;,kcr pmlrc{ hcclt dan de <1mkr Toch "van politick krdcr gcwi"cld - hopcliJk ..,]JJgl 'de nicuwc nlan· cr hctcr in hct chri,tclr!K-'>ociak prolrcl <l\'LT het voct- licht tc krijgen

lrgcnli!k" hct trnrrig d,lt de tclevi,ic- rdcrltrtc·rt voor vekn ccn lwl<lngri)kcrc ml <,pcclt don de wcrkclr1ke idcntrtcit vorl L'l'll polrtrckc ponr1. r\!JJr wrl eer1 orgcl!li-.Jlll' ict..., lllCl zipl idcntitcit docn, cbn moct die idclllitcrt ook op tclcvi,ie zrchthoor Zllll

Eigen, herkenbare antwoorden ( lok hct CNV nwct in ccn vcronde- rcndc wcrcld zi1n idcntrtcit herkcnhJJr

l llV Ill'>~

krijgcn en cr 'ich llll'l' docn. r en gczJ- lllCJllijk gcdragcn vi..,tcprclgranllllJ ic., dJJrhij voor de hoold\IJnen vJn hebng, lllJJr onvoldocnck Hct gJJt om her- kcnhJJrhcid hr1 de chgeliJk'e vrJgcn ( )m hct cigcne v,111 de Jntwoordcn. Fn tLlll kunnen die Jntw"orclen wei ccm hctzelldc zrjll ol, de <llltwoordcn VJil Jndcrcn, lll<lJt t"ch cen Jndere idcnti- teit hehhen I lJt " oltl(d ingewikkcld ( )oit vrocg de grotc voorgZtngcr van llolkc,tcin - hct "'"' de heer ( )ud cell'> hrj intcrnrptie JZ\11 ecn ARP-kJnlcT- lrd ol op ccn chri,te\IJkc lJgere <,c\wol de urtkom<,l Villl de rckemorn "twec p\u<, twcc" onder·, W<l<, dan op cen open- here ,chool. Het bmcrlid <,tcldc de hecr Oud gcn~<,l door te melclen dot ook op ccn chri,lcliJke <,chool twcc en twcc vier \\'Zl'), lllZtZlr cbt hct ging 0111 de

lllJiliCr waarop llll'll aan cb.t J.ntwoord kwJm. VV\)-er' - zo zci hi1 - ler-cn llJJr zich tocrckcncn, chriqencn lercn dot zij llJJr anclcren moncn toncke- nen.

I

CJj

I

r

z

z

<(

u

I I

cc

I

i 0

I I

LL:

:L

i

'I

I ^...J

:..w f-

l f )

cc

I

v

Her CNV '>taat midden in ecn grote in- terne discussic over de toekomst van de christclijke vakbeweging in ons land.

Daarhij speclt het behoud van onze identiteit een belangrijke, zo niet de belangrijkste rol. Direct daarmee ver- bonden is de vraag hoe wiJ de kwaliteit van de dienstverlcning aan onze leden kunnen verhetercn.

lc zou het wat mij betreft zo mogen zeggen: Je moet goed wetcn wie jezelt bent, wat je identiteit is, om kwalitaticf hoogwaardige dienstcn te kunnen ver- lenen. Lever je die diensten niet, dan moet jc jc zorgen maken over je identi- teJt

CNV-honden fuseren - niet aileen uit efficiency-overwegingen, maar ook omdat onze identiteit aileen maar her- kenbaar kan zijn in grotere organisaties, die goede diensten verlcnen aan hun !e- den. Onze regionalc organisatie is grondig veranderd in de afgelopen maanden. Zo'n regionale organisatie hiedt on'> een platform om met onze !e- den te discussicren over de vraagstuk- ken waarmee wij worden geconfron- tcerd.

Het gaat daarbij niet over 'mecr loon', maar over de relaties tu<,sen arbeid en zorgtaken, over een houdbaar stelsel van sociale zckerheid, dat mensen acti- veert en tegemoetkomt aan hun gevoel voor maatschappelijke zekerheid, over milieu en ruimtc en over onze relaties met collega's in de Derde Wereld. Met lcden discussieren over de vraag op welke wijze de chri'>telijke vakhcwe- ging vanuit evangelische gedrevenheid vragen van nu oppakt.

Op die manier proberen in het dagc- lijks Ieven, in ons dagelijks werk te pra- ten over ons dagelijks brood. Dat is ecn weg van vallcn en opstaan.

Wij zij niet beter dan anderen, maar we

willcn wei anders zip1 dan anderen Herkenbaar met eigen waarden en nor- men. Dat 1s niet eenvoudig, maar dat heel t onze voorkeur hoven een fusie met de FNV

Noot

lk hcdocl de Room<.,-kznholwkc \\'Ct-klrcdcn

bond 'Kardinacli .\bnnrng

C Pilll dcr K11<1<1/1 is hoojdhcstuurs/id Pdll hci CJ,·istclijk l\!iiliollaal \'akucrl'o"d ( Cl\!V)

CllV 111''!7

Een christelijke zorginstelling is geen eiland waar men het over de toekomst van de identiteit volledig voor het zeggen heeft. Zij is sterk afhankelijk van de omgeving. Christelijke zorginstellingen in een seculiere maatschappij zien zich genoodzaakt te voldoen aan maat- schappelijk overeengekomen kwaliteitscriteria, zij dienen onderschei- dend te zijn, er moet onder het personeel voldoende draagvlak voor gevonden worden en er moet een maatschappelijk draagvlak zijn.

De identiteit staat op drie van deze vier punten onder druk.

I n Nederland hestaat anno 19')7 nog- eet-1 relatid grout aantal chris- te\ijke zorgimtellingen. Zowel in vcrgcltJking n1ct an-

5tclt dat godsdienst nog slechts van be- lang is in het privc-levcn, zijn ongelijk bewezen. ¹ Helaas is Schepens' opti-

mi.,me onvoldoende on- dere Europese Ianden (uit-

gezondcrd \)uitslandJ als in vcrgelijking met enkck decennia gekden, maken chriqe\ijke imtellingen nog steeds cen aanmcrke- liJk dec\ uit van hct gc- hecl.

¹

Dit is ccn opmcrke- lqk verschijnsel in het Iicht van de vek pcssimi.,tische vourspellingen enkele de-

cennia gekden. Drs. Thea A Boer.

derbouwd. Hij baseert zich in hooldzaak op een in 19R.1 uitgevoerd ondcr- zock in christelijke zorg- imtcllingcn, en vcrgeet de ontwikkclingen die zich '>indsdien hehben voorge- daan. Hovendicn laat de privatisering'>thesc zich nict bewijzen ol wecr- leggen met cen moment- opname, cvenmin als men De vraag i., in hoeverre dezc situatic

cchter tot optimismc aanleiding geeft.

Th. Schepcns, onlangs gepromoveerd op cen onderzock naar de aard en bele- ving van de christelijkc idcntitcit in ge- zondheidszorginstellingen, mccnt dat men ronduit positiel kan zijn ² Volgen., hem hcdt de 'privatiscringsthcse', die

uit cen loto kan opmaken ol, en in wclke richting cen auto rijdt. ¹

Vroom i., in zijn hijdrage Tegen de stroom in' in het septembernummer van C:hri<;tcn Dcmocratische Verkenin- gcn cen stuk genuancecrder, en uit zijn verhaal spreckt dan ook ecn betrokken appel om het cr als christelijkc organi-

r

z

Ji

I.L

f-

<t Ji

z

<

,__:;

I i

x

~

'-'

I

I

lL

;L

I

I

__j

ii ^__j

I: ^f-

,I ^'f:

I ^x I ':__;

'atie' loch vooral niet hij te Iaten zit- ten . ..,

Het echec van de gevulde algemeenheid

,\let name in de gezondhcid,zorg hl'h- hen wij in de algl'lopen ckcennia de door Vroon1 gc-,ignzdccrdc hcwcging naar -,cculari...,Jtic via hct con1pron1i.., van de gevulde algemc-cnheid kunnen waarnemen. lmkrdaad liJken de expen- merllen met l'erl gl'vulde algemeenherd voor het mnendeel te Zi)ll mi,\ukt.

Nadat rn zulke rnqe\lrngen of organr,a- tic..., aanvankcliik nog lTil comnli'-.<..,ic voor god-,dicn<..,t en !cvcn..,hc...,chouwlng wordt inge,teld. raakt hoar taak in de loop der jaren mecr en mecr op de ach- tcrgrond In ccn aJntal gcvallcn gt~Jn de gcnocmdc lOillllli-,-.ic.., zich IZJ.ngzZI- mcrhand voornamelqk hezighouderl rnet ethiek. en dat hovcndren op een prakti,ch niveau.'' Op het nivcau van de lcvcmhe,clwuwing i' imrner' toch gccn con .... cn-,u-, tc hcrc1kcn en n1cn VITC<.,l dot l'Cil gc<..,prck Wl'llllg lllCLT Op-

\cvnt dan polari,atie in plaah van hl't door Vroom heplcrte leerproce' I )it aile, i' niet hedoc·ld om te zeggen dat 11eutrale organr,atic' nict wemeli1k kur1nen ziJil. /iJ ziJil in ecn aantal ge- vallcn - gczien de polrtreke en maat- 'chappeliJke ontwikkelirlgcn - te vcr- krezen hoven het kun,tmatrg rn 'tand houder1 van lcvemhe,chouwelrJke 'truLturen. ;\\lcen nwet men zich hii zo n ncutrali'-.LTing gccn illu..,ic~ n1akcn over de aandacht voor lcven,he,clwu- weliJke zaken op de lange duur

Tweedeling

In zekcre zrn "er hq chri,telqke zorg- orgJilli..,J.tiC'-1 ...,prJkc van ccn twccdclJng·

in\lellingen die voor wat hetrelt hun 1dcntitc1t oon de \\'cg tlllllllCITll en tll-

\lelllllgen dre het daar vee\ moeili1ker

mee hehhen. Aan de weg timmeren he- tekent nil'l per"' dat llll'n een lwhou- dendcr Khtergrond hedt. ook zorgin- 'te\lingen ml'l lTll breed 'J1l'ctr·um aan god-,dicn<..,tigc vi..,ic<.,, zoal-.. de acadcn1i- ,che ziekenhuizen van de Vrije Univer- 'itert en de Radhoud llnrveNteil, ma- ken van hurl identiteit in toenemende mate. zi1 het nog 'ten!, lxvJwiclen.

c-cn vcrkoopanikel in de vorm van c-cn k wa I iteit'"'pec t.

In drt verhand " eer1 uihpraak van Vroom van helang 'Va\l \laal dat wre de l'tgen rdentrtert ntct koe\len

1

en er du.., hcv .. 'u-..t orgJni<..,atori<..,ch gccn ploat.., aan gccft i. nict a].., chn<..,tc]qkc orgJJli<.,Zl- tie ovcrleelt .'\\, hct 'chri\le\i1ke verwa- ten. vcr,peelt men niet aileen de 'Ylll- pathre var1 de chr"teltJke achterhan.

maar ook de achting vJn de nict-kcrkc- liJke 'ympathi,arllen I lat mag

Wclclr zijn mJar hct i<.., gcJnakkcliikcr gc- zcgd dan gcdaan. ~-:en chri...,tclJjkc zorg- in..,tclling j<.., imnH .. T<.., gccn cdand \\'Jar men het over lk toekom\l van de rden- tltl'Jt vollcd1g zeit voor hct zcggcn ill'ctt. ,\len r' verregaand alhanke\IJk van LlLtOITll huiten de eigen rn,Kht ovcrheid,hepalrngen hc·,prekrllgerl llll'l rnaat,chappeliJke panmT' en llrel rll de laahle plaah. de levemhe,chouwelrjke voorkeuren Ill het achterlalld - allle- lllLT<., en vcrlcnLT<.., vJn zorg

Vier criteria

In 'Zorgen mel vi,ie' 'tell de Chr·iqe\iJkc Vercnigrllg vall /orgimtc·l- lrrlgen

^{1 (}

:VL

¹

vrcr urtcrra voor tcr he- antwoord111g van de \TJJg ol chn..,tc- liJke zorgin,tellillgcn he,taamrecht hehherl.'

~\1inlnlum zorgnivcZtu- ccn chn..,tc- liJke imtcllrng rnoct. rlel a\, alk allCicrc zorgJJl<.,tcllingcn voldocn JJJl lllaat- 'cha ppe\IJk overecngekomell k wa lr- tcit..,critcriJ

(I 1V

Ill,,~

2 I let non-trivtJiiteihcritcrium - a}<, tlletl een Lhri,telitke identitctt hantcert, moet daM ook ieh onder,Lhctden<, 111cc wot-den hecloclcl. Vcrwijzingcn JlJilr een 'verlcde11 ot ec11 'gcvoel' vol<,tJJil niet.

i. I let dcmocrJttenilerium - cr nwct onder hct JWI-"Jileel voldocnde draag- vlok voor gcvondcn worden.

1 I let lll<lahchappelitk drJJgvlak - er moet 111 de maat,chappiJ voldoende

\\'Zlordcrrng Z!Jil voor hct in 1 en 2 gc- JlOemde zot·gaanhod J)ll maat,chappe- ltjk dra<1gvlak lwctt ovenget~<, ntet noodzakeiiJk te heteke11en dat men de lcvcn~hc'->L hcnrwcl r jkc ui tgllng-.pu ntcn van de Jll,tL·II i ng dee It

Heeft identiteit nog iets om het lijf?

I let i' duidelttk dat. onc!Jnk, hcl rciJ- ltel <,tJhiel hliJvcnd aJnlJI chriqelttkc tmtellingcn 111 N,·dcrland. de tdcntilctl op dne vJn de v1cr punten onder dntk

<,taJt Ten eLT<,ll' wecl men d1kwitf, 11iet WJl men mel die idc1ll1leil hcdoelt, hJng Jl, men i' voor de door Vroom ge,ignalcerde hetwetnit e11 111 hct vcr- lcdetl gelllJJkte lou len. ( Jp dit tcrrein 1' cr hovcndten gee11 Lon<,eJl'll' I )e ene in-.tcllrng r<., tcgcn cuthZlnJ-.rc de JrH.1cr ro.., cr llll\1 voor- de cnc heel t gccn ahor- tu<..,vc-rgunnrng. de onder wil zich Jlll'.l nict hcmocicn met de kcuzcn vJn zijn p<llrhltcn en hccJt wei zo n vcrgunnrng I),· em· tmtellmg hJ,l'LTl ziLh nadruk- kellJk op de Lhrt<,lL'IIJkc lrJdttte de atl- dcrc wd voorZll nH:t gcJ<..,<..,ociccrd wor- den llll'l LOJl<..,LTVi:ltl'-,lllC oJ JllOrt1]1...,1llC

I lat JIJc, hctckenl ntcl dJt Lhrt<,telljke zorgrrl'>tcllrngcn rn Ncdcrlond in nict-.

lllU.T VJil hun ...,cutlrLTc collcga'..., tc on- dn-,LheiLkn ZIJ!l Heel in het Jlgemecn Kail ge<,teld worden dJt Lhn<,tei1Jkc tn- 'lelltngen lllZJke JLlicve lcvcmhei_'indt- grng

1

Jhortu..., op nrct-med!...,che gron-

( I)\' 111

¹

!-

den. euthJnJ<,te, hulp hiJ zclldodtng i loch Will lnughoudendcr zijll, nJa<,t 'zellhc,chikking' wijzen op andere mo- rclc woordcn, llll'LT ouncbcht gcven Jon bcjcgening~o,o'ipecten, en aan de gee...,te- li)ke vcrzorging ccn mcer gc.lntegrecrdc piJJl'> toekcntlcn in de tn<,telling. h·g opvalknd 211n cite vn.,chillcn vcclal 111et I )e theot·ett<,che olllkrhouwing voor de Jtwezighctcl van ecn duidclitkc ctgcnheid loopl pJrJIIcl a0n Vroom\ op- VJltlng dJt ck llijhel gcen reccptenhoek i' lllJJr ecn honzon· ''I let 'chn,telqke'

<,chuilt 111 de oncnlJtte en imptrJtie, in 'leer e11 atlituden en niel in tcchni,Lhc handellllgcn .. ., Vcrheve11 mi"ionJirc ol diJLOilJic I hi) ihedoelingen 1 Vroom', 'IJnlpnwdcl' i worden nog .,JcLhh <,porJ- dt,Lh JJtlgctrollen Vcrreweg de nlee,le Jlhlcllingen ktezen voor het aJnhieclen van goedc zorg, evcntuecl en zonder vee] homhoric voorzicn von wat extra\

1hel ZOlltlllOLkJ'i 11 '

Hoe vind je je personeel?

Ook hit het pn,om-cl,lwktd h er de nodigc u>mplcxitcil. ( )p de lllJrkt VJJl per.,onL-cl dJt warm loopl voor de chmtclitke identilcit wmclt de 'pocling 'teed, cluntlcr Clmgekecrd i' het VCHJI- gclovige jongercn he...,]!~o,t gcen vonzclt-

<,prckendhctd om JC JJil le melden hq cu1 chrt,lelijke zorgtn<,tclllllg 11 Voot·

de keuzc van LTn wnkplck gcvcn loLa- lie prolc<,<,totlaltteiha,pcLtetl enL<llTti:- ITillogelijkhedcn vceiJI de door,lag.

( lvcrigem kJn men ook zorgimlelltn- gen vcrwi)tcn diJt Z!J vaak gcenccn..., nleLT cen poging docn om de Jllork.t von gcmot!vccrdc o<..,pirant-wcrkcT..., - n1ct 'J)l'C il1ekc JJtHleLhl voor ldenlllethJ<,- JK'Lten- aan tc horcn

\'CJt kan cTn imtelling docn dtc c11 de idcntileil wil hcwJITil en voldoelllk pLT.,onccl wil JJJllrckken~ Len veclge-

r-, I

-~

z

I

'f:

)>

I