1 Ministerie van Economische zaken
T.a.v. zijne Excellentie de Minister van Economische Zaken Mr. L.J. Brinkhorst
Postbus 20101 2500 EC Den Haag
Datum : 9 Juni 2005 Uw kenmerk : E/EM/5019700
Ons kenmerk : VOEG/WGG/0522-01
Onderwerp : Uitvoering artikel 10a Gaswet (flexibiliteitsdiensten)
Excellentie,
Als voorzitter van de Vrijhandelsorganisatie voor Elektriciteit en Gas (“VOEG”) wens ik te reageren op uw reactie naar de Tweede Kamer, inzake de uitvoering van artikel 10a van de Gaswet.
Ondanks artikelen 10.a.1.d en 10.a.3 van de Gaswet worden er op dit moment geen enkele vorm van flexibiliteitdiensten door Gas Transport Services B.V. (GTS) aangeboden. Zoals ik onderstaand uiteen zal zetten, speelt toegang tot flexibiliteitdiensten een cruciale rol in de ontwikkeling van de gasmarkt. Ik wil u er daarom op wijzen dat zolang de discussie rondom het aanbieden van flexibiliteitsdiensten gevoerd wordt, er geen sprake kan zijn van een aanvaardbaar
‘level playing field’ in de Nederlandse gasmarkt. Deze discussie wordt nog eens bemoeilijkt door het ontbreken van een definitie voor de term ‘flexibiliteitsdiensten’
in de Gaswet. Ons inziens bedoeld de Gaswet met flexibilteitdiensten tenminste
‘uurflexibiliteit’.
Op basis van gesprekken die met GTS zijn gevoerd concludeer ik dat GTS voornemens is om ook in het nieuwe balancerings regime vast te blijven houden aan een balanceringsregime op uurbasis. Dit is volgens GTS ten behoeve van de leveringszekerheid..Het in hoofdlijnen uiteengezette nieuwe regime van GTS kent weliswaar enkele verbeteringen ten opzichte van het huidige regime. Echter, boetes die GTS wil toepassen zullen ook in het nieuwe systeem niet kostenreflectief zijn, hetgeen in strijd is met artikel 12.f.1.f. van de Gaswet.
Ik zal deze stelling nader onderbouwen. Zoals u weet beschikken wij in Nederland over het ‘Groningenveld’. Dit veld is uniek in zijn omvang, maar vooral ook in zijn eigenschappen. Het Groningenveld beschikt over een gigantische flexibiliteit eigenschappen welke echt uniek is in zijn klasse. Deze eigenschappen vormden het uitgangspunt voor het ontwerp van het Nederlandse gastransportnet. Gashouders, zoals die in Engeland nu nog veel te vinden zijn, hoefden in het Nederlandse systeem niet te worden opgenomen. Het Groningenveld maakte het mogelijk om met relatief weinig opslagcapaciteit, ook wel ‘line-pack’ genoemd, te werken. Hierdoor ontbeert het Nederlandse transportnet tegenwoordig zulke bronnen van (uur)flexibiliteit. Dit in
2 tegenstelling tot andere landen, waar mede vanwege de opslagfunctionaliteit in hun transportnetten wel een regime van dagbalancering wordt toegepast. Zonder al te technisch te worden betekent dit, dat de hoeveelheid gas die zich tijdens het transport in het Nederlandse gastransportnet bevindt, onvoldoende is om aan de extra vraag gedurende enkele uren per dag (voornamelijk gegenereerd door gasgebruik van huishoudens), te voldoen.
Het in evenwicht houden van het gastransportnet is een taak van GTS (art. 10.a.1.b.
van de Gaswet). GTS beweert dat zij over onvoldoende flexibiliteit beschikt als gevolg van de beperkte opslagcapaciteit van het net (line-pack). Daarom heeft GTS behoefte aan andere vormen van flexibiliteit. Volgens GTS kan zij voor deze additionele flexibiliteit, met uitzondering van een zeer klein deel, alleen terecht bij Gasunie Trade & Supply (GUTS).
Ik wil graag de consequenties van de huidige aanpak en een voorstel tot een acceptabele oplossing met u delen.
A. De huidige aanpak
Met de huidige aanpak zal er nog veel tijd besteed moeten worden aan de vaststelling of GUTS dominant is op de flexibiliteitsmarkt of niet. In het belang van marktwerking verzoeken wij u deze discussie in eerste instantie toe te spitsen op ‘Tolerantie service’, dit is immers een ‘ondersteunende dienst’, in de zin van de Gaswet. De uitkomst van deze discussie zal een direct effect hebben op het ontwerp van het nieuwe balanceringsregime. Stel dat de huidige aanpak uiteindelijk leidt tot een situatie waarbij GTS in staat wordt gesteld uurflexibiliteit aan te bieden aan de markt, dan zou dit nog niet leiden tot een aanvaardbaar level playing field. Immers, dit is geen structurele oplossing omdat ieder wijziging van het marktaandeel van GUTS aanleiding geeft tot een nieuwe discussie. De historie toont aan dat deze flexibiliteit met enige regelmaat en om verschillende reden niet beschikbaar is. Dit risico is voor veel partijen onoverkomelijk. Derhalve vermijden internationale partijen de Nederlandse gasmarkt, hiertoe mede aangezet door het papieren tekort aan kwaliteitconversie. Zelfs in het geval dat flexibiliteit via de huidige constructie onbeperkt beschikbaar gemaakt zou worden, dan nog zouden andere partijen ten opzichte van GUTS in het nadeel zijn. Immers de andere partijen moeten kosten maken voor het inkopen van deze flexibiliteit, terwijl dat niet het geval is voor GUTS.
B. Een acceptabele oplossing
Door middel van een AMvB alloceert u de benodigde ‘Nederlandse flexibiliteit’
afkomstig van het Groningenveld aan GTS. Het balanceren van het net kan dan, net zoals bij electriciteit, door GTS als ‘systeemdienst’ worden aangeboden.
Daar de consumptie van laag calorisch gas in Nederland niet zal afnemen zal de productie van het ‘Groningen gas’ noodzakelijk blijven en kan deze allocatie dus op dagbasis energie-neutraal plaats vinden. De kosten voor het gebruik maken van de druk van het Groningenveld kan worden verdisconteerd in de exit tarieven van de gebruikers van deze uurflexibiliteit. Dit zou de volgende voordelen met zich meebrengen:
3 Ten eerste krijgt GTS op deze wijze een middel in handen om te voldoen aan haar taken zoals beschreven in artikel 10.a.1.b. van de Gaswet, het geen de leveringszekerheid ten goede komt.
Ten tweede geeft een dergelijke AMvB GTS een middel om een dagbalancerings regime te hanteren welk zal leiden tot een level playing field. Met behulp van een dagbalanceringsregime krijgt GTS de mogelijkheid om de kosten voor onbalans op kostenreflectieve wijze te verrekenen, hetgeen in lijn zou zijn met de Gaswet (art.
12.f..1.f.). Kostenreflectief, omdat de handel van gas per dag een internationale markt is met meerdere spelers en met marktprijzen die relevant zijn voor alle spelers. Een liquide on-the-day commodity market (OCM), zoals u schrijft aan de Tweede Kamer (ref. 29372), wordt dan een reële optie. Zolang de uurflexibiliteit vrijwel volledig in handen is van GUTS, blijft dit een monopolistische situatie. Derhalve heeft GTS geen kostenreflectief middel in handen om de onbalans op uurbasis te verrekenen met haar shippers.
Ten derde zal er ten behoeve van de leveringszekerheid in de toekomst geïnvesteerd moeten worden in verschillende soorten flexibiliteit, zoals eerder in deze brief genoemd. Regulering van toegang tot de uurflexibiliteit, zoals hier beschreven geeft alle marktpartijen inzage in de feitelijke situatie. Transparantie zal bijdragen tot efficiënte investeringen die noodzakelijk zijn voor de leveringszekerheid in de toekomst.
Uiteraard is VOEG gaarne bereid bovenstaande met u of met een van uw medewerkers meer in detail te bespreken.
Hoogachtend,
Ing. H.Th.W.C. van Teeffelen Voorzitter
Keizersgracht 62 - 64 1015 CS Amsterdam Tel: 020 - 5206853 Fax: 084 8347631
