Onze medewerker mr. J. van Galen stelt in nevenstaand artikel dat de inflatiebestrijding niet zo eenvoudig is als doorgaans wordt aangenomen.

- - - -

I flatiebe trijdin

Onze medewerker mr. ^J. van Galen stelt in nevenstaand artikel dat de inflatiebestrijding niet zo eenvoudig is als doorgaans wordt aangenomen.

Onder de loep: pag. 5

. Defensie: pag. 7

Middenstand: pag. 9

Buitentand: pag. 10

De afgelopen weken is in liberale kring verontrusting geuit over het eco- nómisch beleid. Wij willen het hier nu hebben óver een onderdeel daarvan. De bestrijding van de inflatie. Zowel de Haagse afdeling van de VVD als de JOVD uitten kritiek, omdat de regering·

en met name minister Witteveen niet krachtiger de inflatie bestrijdt.

Niemand zal ontkennen, dat ' de bestrijding van de sluipende inflatie zo langzamerhand prioriteit moet krijgen en bezig is de woningnood als "volksvij- and no. 1" te vervangen. In april 1969 was de index van de lwsten van le- vensonderhoud 8,4 pct. hoger dan in april 1968 en niet minder dan 39,4 pct.

hoger dan medio 1962, waarmee ons land aan de spits staat van de Europese landen ·zelfs vóór ·landen als Engeland en Frankrijk.

Afgescheiden van de gTove onbillijl,he- den, die de inflatie veroorzaakt door willekeurige bevoordeling van schulde- . naar en benadeling van krediteur en

spaarder, trekt zij in het economisch leven· allerlei verhoudingen scheef, kweekt sociale onrust en dreigt de ópen-

j;Já~·e-financiën te ontzetten.

· -S'ommigen vinden "eeri beetje infla- tie" niet zo erg, omdat dit een stimu- lans zou zijn voor economische groei. · Maar hoe kan men de inate van "infla- tie" bepalen en in de hand houden?

Oorzaak

·Ter bepaling gebruikt men gewoonlijk de index van de kosten van levenson- derhoud. Deze index is van zeer grote betekenis, omdat zij aangeeft hoe het re{He nationale inkomen zich ontwik- kelt; men kan zeggen, dat op het ogen- blik het reële loon hierop wordt af- gestemd.

De prijsverhoging is echter een uit- vloeisel van de heersende inflatie. Met de terugdringing van de prijsstijg'ing is . men er dus nog niet. Men cureert dan aan het symptoom. De prijsstijging is wat men zou kunnen noemen een ther- mometer voor de inflatielworts, de uiting van wantrouwen in de waarde- bestendigheid van het geld, reden waarom men zo spoedig mogelijk zijn geld in goederen omzet.

Inflatie is geen nieuw verschijnsel. In de 18de eeuw meende John Law al de economische groei te kunnen bevorde- ren door de creatie van meer ruilmidde- len. De Franse revolutie volgde dit voor- beeld met de uitgifte van assignaten ter dekking van de staatsuitgaven, een me- thode, zo efficiënt om zich van zijn schulden te bevrijden, dat Goethe in Faust Mephistofeles de lwning daartoe

laat adviseren.

Na de Napoleontische oorlogen is het tot de Amerikaanse burgeroorlog, die met "Greenbacks" werd gefinancierd, rustig in de valutawereld. Totdat de Eerste Wereldoorlog opnieuw een geldop- blazing bracht, die eindigde in de volslagen waardeloosheid van mark, kroon en roebel, die de Franse en Bel- gische frank decimeerde.

Bij deze verschijnselen was dus oor- logsfinanciering de voornaamste bron van de geldopblazing, waarbij het uit- vloeisel, de prijsstijging, nog werd versterkt door de toenemende schaarste aan goederen.

Sluipende inflatie

Wij staan thans tegenover een reeds jarenlang aanhoudende vrij geleidelijke prijsstijging, die ook in tijden van eco- nomische recessie niet is gewelren. Men zou bijna zeggen, 'deze is inherent aan onze na-oorlogse economische ontwikke- ling en politiek. Het is geen "running

inflation", zoals wij na de Eerste We- . reldoorlog en thans nog in enkele staten

als Indonesië he·bben gezien, maar een

"sluipende" of permanente, die echter op den duur het vertrouwen aanvreet.

Een langzame stijging van het prijspeil (zoals in de periode 1900-1914) is bij een zich ontwikkelende economie geenszins ongezond. Er is hierbij vraag naar goederen en diensten, wat prijsstimule- rend werlrt. Anderzijds bevordert effi- ciency en rationalisatie .der produktie prijsdaling, vooral van/ industriële pro- dukten. Een dergelijke ontwikkeling hebben wij gezien in de Verenigde Sta- ten gedurende de jaren 1922--1928 toen bv. Ford door serieproduktie in staat was een auto voor 500 dollar te verko- pen. Bij vrijwel gelijkblijvende nomi- nale lonen, steeg het reële loon sterk.

Een ideale ontwikkeling dus.

Na de oorlog heeft zich dus een nieuw, tot nu toe nog

oribeke~d,

soort inflatie. voorgedaan: in plaats van de in steeds sneller tempo toenemende geld- ontwaarding kennen wij de sluipende.

Ten dele is de prijsstijging een gevolg van de zich ontwikkelende conjunctuur, ten dele ool' van de na-oorlogse econo- mische politiek, die meende de rente- voet laag te lmnnen houden, wanneer men · maar genoeg liquiditeiten ter beschikking van het bedrijfsleven stelde (prof. Lieftinck en prof. Glasz waren voorstanders van ·deze opvatting). De- praktijk heeft echter geresulteerd in een permanente uitbreiding van het kre- cliet, wat bij een overspanning dan weer kredietrestrictie nodig maakt. De infla- tiementaliteit is intussen al ontstaan en deze wordt men - als de toverleerling - niet gemakkelijk meèster. Bovendien weet men nooit tevoren hoe en wanneer een bepaalde maatregel zijn uitwerking zal hebben en hoe lang die zal doorwer-

ken. ·

Complex vraagstuk

Het geheel is dus een uiterst complex . van vraagstukken. Dr. Holtrop schreef in "De Economist" van mei 1 juni 1960:

"Laten wij er dus van uitgaan, dat wij allen willen streven naar een expansie van het mominale 'nationale inkomen, welke de stijging van het reële natio- nale inkomen niet mag overtreffen:"

Wij moeten dan niettemin erkennen, dat wij het niet eens zijn over de beste methode ter verklaring van het mecha- nisme van het expansieproces van het nominale inkomen, noch over het- ant- woord op de vraag hoe het ·kan gebeu- ren, dat de stijging van het nominale nationale inkomen die van het reële in- komen overtreft. Toch zal dit antwoord, deze "theorie" inzake het inflatieproces noodzakelijkerwijze bepalend zijn voor onze opvattingen over de relatieve ver- antwoordelijkheid voor het proces, alsmede voor het beleid, dat ter voorko- ming van prijsinflatie moet worden ge- voerd.

Wij geloven, dat het antwoord nog niet is gevonden. De huidige monetaire situatie is een gevolg van de sedert 1946 gevoerdè financiële en monetaire poli- _tiek. En daardoor is een inflatiementali- teit ,gegroeid, die er zelfs toe kan leiden, dat de reële verteringen groter zijn dan het nominale nationale inkomen, nl.

doordat de mensen gaan· "ontsparen".

Uit vrees voor verdere geldontwaar- ding.

Men kan niet van een minister van financiën verwac_hten dat hij er in zou kunnen slagen een dergelijke situatie in een handomdraai te veranderen.

Slechts een vertrouwenwekkend finan- cieel en economisch beleid kan op den duur die verandering brengen.

Vervolg op pagina 11

GROFSCHANDAAL ROND MONUMENT

·Hoe _ernstig de situatie en de gezagsondermijning in Amster- dam zijn geworden, bleeli wel uit het ontstellende feit, dat na een ln-anslegging bij het Nationaal

Monument op de Dam dooi' Cana- dese oud-strijders, die in 1945 aan onze bevrijding hebben mee- gewerkt, laaghartige onverlaten

(vele dagbladen noemen dat . nog steeds "jongelui"!) de kransen vernielden, rondedansen uitvoer- den met de bloemen en de linten verscheurden.

De politie verklaarde daar niets tegen te kunnen doen. Het gaat, zo verklaarde een zegsman van de Amsterdamse politie aan het Alg·emeen Handelsblad, om "een grote naamloze groep, die het uit- vaagsel van de maatschàppij vormt en die dag in dag uit op het monument zit". Aan De Tele- graaf zei de politiewoordvoerder:

"Als er zo'n tweehonderd herrie- schoppers rondom het monument zijn, kunnen wij moeilijk een of twee agenten neerzetten. Die wor- den dan weggepest. En zouden we meer mensen naar het monument dirig·eren, dan werl•en we het ont- staan van rellen weer in de hand."

Het is preeies de onmacht- veridaring van het wettig gezag die men bij onze oosterburen ook tijdens de straatterreur in de voortijd van het Hitierisme Jmn vernemen. Daar was het resultaat, dat de democratie aan die onmacht bezweek, met alle ge- volgen van dien.

Wanneer tnen in Amsterdam niet in staat is, ons Nationaal l\ionument voor ontwijding en buitenlandse medestrijders van weleer voor g-rove beledig-ing te vrUwaren, en ooli niet bereid is, het mouun1ent dan maar van een

Jlass•~nde afsluiting te voorzien, moet men het maar naar ·Den Haag of Rotterdam verplaatsen.

A.W. A.

)I~

__ I I _____ .L!!: - .. ----... - - - ! ! L - ! . - 1 - - - __I _ _ _ _ ---~~~~-~-

____________ nnn ___ ::.J __

~"" -=·~--!~l'lo...._.DL _ _ _ _ _ _ _ _ ~---

2 ...; vrijdag 27 juni 1969

In 'deze rubriek worden korte medede- lingen opgenomen. zoals mutaties In be- sturen, van afdelingen, staten- en kamer- centrales, de instelling van commissies en andere daa'rvoor · in aanmerking komende

\Vetenswaardigbeden. Voor uitvoerige ver- slagen van geilouden afdelingsvergaderin- gen is geen ruimte beschikbaar.

Wetenswaardigbeden betreffende de at- delingen Amsterdam, Rotterdam, Den

Haa.~r

en die in de agglomeratie Eindho- ven, worden vermeld bij de aparte aan deze steden gewijde rubrieken.

Kopij voor deze rubriek dient de redactie te bereiken uiterlijk op de zaterdag voor- afgaande aan de verschijningsdatum van VrUileid en Democratie. Telefonisch wordt geen kopij voor deze rubriek geaccepteerd,

UTRECHTS FORUM

Ten onrechte stond in het vorige num- mer dat aan het forum te Utrecht, ge- wijd aan het Liberaal Beraad, o.a. werd deelgenomen door de heer J. H. Ekkers.

Niet de heer Ekkers, maar de heer J.

J. P. Meijer vertegenwoordigde bij dit forum de JOVD.

Aankondigingen

Kamerleden spreken

• De deelcommissie R e c h t s p r a a k van de Grondwetscommissie van de VVD hield haar eerste vergadering op 13 juni, De commissie stond uitvoerig ·stil bij hoofdstuk 6 van de Proeve van een nieuwe Grondwet. Zij constateerde een aantal onduidelijkheden en vraagpunten

· die bij lezing van dit hoofdstuk opko- men. Zo vroeg de commissie zich af wat de Proeve precies onder "rechter- lijke macht" verstaat. ·Verdere kwesties, die de commissie zal bestude- ren zijn o.m. de administratieve rechtspraak, het toetsingsrecht, wet- grondrechten en taak en samenstelling

van de Hoge Raad. · ·

De deelcommissie G r o n d r e c h- t e n vergaderde op 18 juni in Amersfoort. Deze commissie hield zich met name bezig met de prae·adviezen van mr. Donner en prof. v. d. Hoeven, aangaande de grondrechten. Wat het toetsingsrecht wet-grondrechten betreft was het oordeel dat dit niet meer dan marginale toetsing kan zijn. Omtrent het recht op informatie vroeg de commissie zich af of verplicht moet worden gesteld dat ieder antwoord op zijn vragen krijgt. Het oordeel was dat een ontsnap- pingsclausule mogelijk moet zijn. Ook het recht op demonstratie .kwam ter sprake. Van mening dat de ·aanmel- . dingsplicht of het vergunningenstelsel

weinig verschil uitmaakt, sprak de com- missie zich toch uit voor de aanmelc dingsplicht; Tenslotte liet de commissie haar gedachten . over de sociale gron- drechten gaan. De Grondwet dient· er iets over te zeggen, maar niet een te gedetailleerde uitwerkking te geven, Overigens is de commissie met prof. v, Esveld van oordeel dat ieders. recht op plicht gebaseerd is. De mens kan pas een recht claimen als hij aan zijn plicht voldaan heeft.

De deelcommissie R e g e r i n g e n

~ t !l t -~ n ·Gener a a I kwam op 17

JUlll biJeen. Deze commissie zette haar artikelsgewijze behandeling der artike- len van hoofdstuk 2 voort. Met name werd uitvoerig bij de artikelen 19 en 20 stilgestaan. Wordt in artikel 19 de mo- gelijkheid geopend een jonger kind voor een ouder kind te laten gaan en een koning te benoemen die verder van de overleden koning staat dan in de derde graad va~ bloedverwantschap, artikel 20 gaat lilt van een volledig ontbreken van een troonopvolger. Overigens werd de· mogelijkheid geopperd bij het ont- breken van een troonopvolger een refe- rendum over .de staatsvorm te houden.

· De kiezers moeten inspraak kunnen hebben .. Het artikel werd voorts onvolle- dig geacht, omdat het geen regeling ,geeft wat er gebeurt wanneer de Sta- -.ten-Generaal besluiten geen koning te

benoemen. Ook artikel 25 · - het re- gentschap van de Raad van State -- lokte veel discussie uit. Over deze arti- kelen zal de commissie zich nog. diep- gaand beraden.

• Op 71-jarige leeftijd is in Deventer waar hij zovele jaren gewoond en ge:

werkt heeft, de heer J. Krooshof over- leden. Hij was een van de mannen van h~~ eerste. u u: in de na-oorlogse jaren biJ. _de. opnchtmg van de Partij van de VriJheid en de VVD. Door zijn voor- zitterschap. van het Verbond van Han- delsreizigers had hij contacten in -het

• De najaarsvergadering van de Ka- mercentrale Utrecht zal worden gehou- . den op zaterdag 27 september in ho- tel-café-restaurant Heidepark te Biltho- ven. Deze vergadering zal in het teken staan van het komend onderzoek in de afdelingen van de begrotingsvoorstellen der provincie Utrecht, welke op 17 en 18 december in openbare vergadering zul- len worden behandeld. Ook zal in deze vergadering het bezoek, dat onze partïj- voorzitster met hen, die haar zullen ver- gezellen, enkele weken later aan onze Kamercentrale zal brengen, worden toe- gelicht en besproken.

Het bezoek van mevrouw Van Some- ren is bepaald op vrijdag 17 oktober, aanvang ongeveer 18 uur, plaats van samenkomst Utrecht in een nog nader te kiezen localiteit.

hele land, die voor de partij uitermate belangrijk waren. Verscheidene jaren heeft de heer Krooshof deel uitgemaakt van het hoofdbestuur van onze partij.

De gemeentepolitiek boeide hem zeer en vele jaren was hij dan ook lid van de gemeenteraad van Deventer, waar hij ook een aantal jareri wethouder van on- derwijs. was. In deze functie was hij een actief lid van de VVD-vereniging van staten- en raadsleden. Zijn verdiensten voor de publieke zaak werden erkend door zijn benoeming tot ridder in de orde van Oranje Nassau.

Met de heer Krooshof is een goed liberaal uit onze geled,eren heengegaan.

Moge hij de rust vinden die hij in zijn leven hier op aarde nauwelijks gekend

heeft. ·

e Op 61-jarige leeftijd is overleden de heer W. C. P. van Leeuwen, die o.a. lid is geweest van de gemeenteraad van Zutphen voor de VVD, van maart 1957 tot september 1962 en van oktober 1965 tot zijn overlijden. In de raad behandel- de hij op zeer des.kundige wijze finan- ciën, gemeentebedrijven en onderwijs.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

In de afdeling Zutphen was de heer Van Leeuwen als secretaris-penning- "

meester vele jaren de spil, waar alles om draaide. Vorig jaar legde hij deze functies neer, maar hij bleef als gewoon bestuurslid zijn beste krachten aan de afdeling geven.

Jaren lang was de heer Van Leeuwen ook penningmeester van de VVD-centra- le Ge)Jlerland. Toen hij op 19 april jl.

als zodanig aftrad en benoemd werd tot lid van verdienste, zal niemand ver- moed hebben dat wij zo spoedig daarna afscheid van hem zouden moeten nemen.

Bij zijn begrafenis was het voltallige college van b. en w. van Zutphen aan- wezig. Wij verloren in hem een goede en trouwe vriend en zijn dankbaar voor alles wat hij voor onze partij heeft ge- daan. Onze deelneming gaat uit naar zijn vrouw en nog jonge kinderen ..

• Het bestuur van de afdeling V alken.

burg (L) heeft wijzigingen ondergaan.

Het bestaat thans uit de heren W. H. K.

Bouwens (voorz.), A. A. Robijns (secr.), H. J. A. Mulders (penningm.), F. U, Schweitzer en ·mevrouw J. G. Kruid- hof-Diclters,

Durft u

aan

morgen

te

denken?

Iedereen is bezig met de toekom,st. Iedereen stelt zich bange vragen: Wat zal de rol van de vrouw·

in de 21ste eeuw zijn? Zal er nog werk zijn voor de

arbe~der? Zal de computer de macht hebben over- genomen? Is in het jaar 2000 nog plaats voor de mens?

Dit zijn belangrijke vragen. Voor u gesteld door journalist H. F. van Loon. De bekende toekomst- onderzoeker prof. dr. Fred L. Polak geeft u reële en gefundeerde antwoorden iJl1 het onthullende en boeiende boek: ·

GESPREK MET MORGEN,

een boek dat letterlijk ieder mens aangaat, omdat het ons aller toeko!llst tot ~nderwerp heeft. ·

' '

U kunt dit boek bestellen door overschrijving' 'van

1 9.90 op postgironummer 10303, t.n.v. NRC-tijdschrif-

ten uitgeverij, Rotterdam;

teleboekT

boeken waar over gepraat wordt

Met dit boek betreedt u reeds nu de 21 ste eeuw

' . A4 .i@#mïï~~

·\ _ ·:~ .vr:ï,j_heid ên~ ,,,_::

-· .. :~ ·-- /dElmo,crat.iè - ': > ~ . De redactie van het partijblad Vrijheid en Democratie is geves- tigd te Amsterdam, Nieuwe He- rengracht 89-B. Hoofdredacteur en voorzitter van .de redactie- commissie is de heer Ph. C. la Chapelle jr.

De administratie (zowel voor abonnementen als voor adverten- ties) van het partijblad Vrijheid en Democratie is gevestigd te

Rotterdam, Witte de Withstraat 73 (postbus 824). Telefoon (010)- 111000, abonnementen toestel 219, advertenties toestel 224. Postre- kening: 245103 ten name van ad- ministratie Vrijheid en Democra- tie te Rotterdam.

Het algemeen secretariaat van de VVD is gevestigd te Den Haag, Koninginnegracht 61, tele- foon (070)-604803. Postrekening:

67880 ten name van de algemeen secretaris van de VVD te Den Haag.

secretariaat · -

tweede kamer·fractie

Het secretariaat van de VVD~

fractie in de Tweede Kamer is gevestigd in het gebouw van de Tweede Kamer, Binnenhof lA te Den Haag. Telefoon: (070)-614911.

Datum I ^Gemeente Gebouw en tijdstip

I ^Spreker I Overige bijzonderheden

25 juni Maassluis De Ridderhof, 20.00 uur mr. A. Geurtsen Politiek café; georganiseerd in samenwerking met de afd. Maas-

I

land

7 juli Delft De Koophandel, 20.30 uur mevr. mr. M. N. w. onderwerp: Cultuur in de Kamer Dettmeijer-Labberton

--- -

4 aug. Delft De Koophandel mr. A. Geurtsen ---

VRIJHEID EN DEMOCRATIE vrijdag 27 juni 1969 ...:. 3

Bezoek aan Tsjechoslowakije

Kortgeleden bracht een Neder- landse parlemèntaire delegatie een bezoek aan ... Tsjechoslowakije. Het Tweede-Kamerlid voor de VVD, me~

vrouw mr. M. N. W. Dettmeijer-Lab- berton, was een der delegatieleden.

In het hierbij. afgedrukte artikel geeft zij haar impressies van het bezoek weer.

Nu juist de laatste tijd weer tal van restricties worden aangebracht na het liberalisatieproces, begonnetn in de

"Praagse Lentè" van 1968, kon de vraag gesteld worden etn is ook nadruk- keliJk van tevoren gesteld, of het wel opportuun was op dit moment met een delegatie uit ons parlement een bezoek te brengen aan Tsjechoslowwkije, en of 2o'n bezoek enig nut kon helbbetn. Achter- liJf meen ik te mogen zèg;gen dat het een juiste beslissing is .geweest om te ga'all. De angst dat een vrij ·en openhar- tig gesprek onmogelijk rou zijn, bleek ongegrond. Er is veel gevraagd, soms zeer scherp gevraagd, en veel geant- woord, soms wat ontwijkend, maar over het algemeen toch z€er duidelijk;

Het lijkt mij nuttig, alvorens mijn impressies van ons bezoek weer te ge- ven, te beginnen met een heel schema- tisch overzicht van de Tsjechoslowaakse staatsvorm en enkele andere gegevens te releveren.

Het land telt ongeveer 14,5 miljoen inwoners, van wie ruim 9 miljoen Tsje- 'chen, ruim 4 miljoen Slowaken en ver- der nog ongeveer 554.000 Hongaren, 130.000 Duitsers, 70.000 Polen en 56.000 Oekraïners en Russen. Niet

~~;Heen

nu- meriek spelen de Tsjechen een ·over- heersende rol, ook in politiek, cultureel en economisch opzicht overheersen zij verrè de ..Slowaken. De Slowaken voelen zich d'ari ook ·Óij de Tsjechen tenachter- gesteld en hebben reeds lang gestreefd naar een grotere rechtsgelijKheid. De nieuwe grondwettelijke regeling voor de Tsjechoslowaakse federatie, op 30 okto- ber 1968 te Bratislava ondertekend, wil die gelijkheid tot uitdrukking brengen.

De voordien bestaande eenheidsrepu- bliek is daarlbij veranderd in een fede- ratieve staat, bestaande uit de Tsje- chische Socialistische Republiek en de Slowaakse Socialistische Republiek. De staatsvorm is daarbij aangepast en kent de Federale Nationale Vergadering, de parlementen van de twee staten en de Tsjechische en de Slowaakse Nationalt Raad. Bovendien bestaat de Federale Nationale Vergadering uit twee ka- mers: de Volkskamer (200 leden, tijde- lijk - tot er verkiezingen zijn gehouden

- nog 300) en de Nationale Kamer (150 leden). In de Volkskamer is de gehele bevolking procentueel vertegenwoor- digd, dat

¹

betekent in feite dus dat deze voor tweederde uit Tsjechen bestaat.

De Nationale kamer daarentegen is ge- baseerd op de gelijkheid van de twee naties en zal bestaan uit 75 Tsjechen en 75 Slowaken. De werkwijze en de taak- afbakening van al dezè organen is bij- zonder ingewikkeld, en met de uitwer- king daarvan is men nog druk bezig.

Geen schijnvertoningen

Over het algemeen waren de op het programma staande gesprekken geen schijnvertoningen. ·Ze hadden dik- wijls meer het karakter van een persconferentie, waar de leden van de Nederlandse delegatie als "hard" vra- gende journalisten optraden.

Geen schijnvertoning waren ook de vele informele gesprekken, die wij met . de ons begeleidende parlementsleden konden voeren. Maar wat bij al deze gesprekken . wel heel duidelijk bleek,

De leider van de Nederlandse delegatie, het Tweede Kamerlid mr. W.

Aartjes (arp) (links) in gesprek met Alexa•nder Dubeek (rechts).

met wie wij ook spraken: de doorge- voerde hervormingen, en de wens die blj zeer velen het vorig jaar tijdens de .,Praagse 'lente" bleek te leven tot veel verdergaande liberalisering, betekenen n i e t een verlangen terug te keren tot de Westeuropese maatschappijvorm, de

, ,kapitalistische''.

Het. is goed dit nog eens duidelijk te onderstrepen. De enthousiaste be- langstelling in West-Europa in de ont- wikkelingen van voorjaar '68 en het me- deleven met de gebeurtenissen in au- gustus _en de daaropvolgende Russische bezetting heeft de bevolkiJig bijzonder gewaardeerd, maar de door velen bij ons gekoesterde gedachte, dat hier sprake was van een soort terugkeer. van een verloren zoon in het Westeuropese huis is onjuist. Men wil wel in het com- munistische systeem veranderingen aanbrengen, het een eigen nationaal ge- zicht geven, en men wil grotere natio- nale bewegingsvrijheid hebben, het sys- teem z e 1 f wil men echter behouden.

Of is het juister te zeggen: m o e t men behouden? Het is moeilijk daar- over een oordeel te vormen.,In de eerste plaats omdat de bevolking niet op wer- kelijk democratische wijze een keuze kan maken. Weliswaar bestaan er vijf politieke partijen, hetgeen men als be- wijs van een democratische rege- ringsvorm beschouwt, maar deze partij- en zijn toch allen communistisch. De grondwet spreekt van de socialistische republieken: socialistisch, d.w.z. wat wij verstaan onder communistisch. De kiezer die zijn stem anders zou willen uitbrengen, vindt geen partij om op

t~

stemmen. In de tweede plaats bestaat er eetn duidelijke grief tegen . "het Westen", dat de Tsjechen en Slowaken tweemaal aan hun lot heeft overgela- ten: bij de overeenkomst van München in 1938, en bij de conferentie van Yalta aan het einde van de tweede wereldoor- log, waarbij zij, zonder zelf daarover te zijn geraadpleegd, in de Russische in- vloedssfeer werden ingedeeld .. Daardoor is de vraag in hoeverre de bevolking het met het systeem eens is, althans nu nog, betrekkelijk irrelévant, hoe triest het ook is dat te moeten erkennen. Bo-

vendien zal de houding van het Westen bij de Hongaarse opstand de Tsjechoslo- waakse bevolking geleerd hebben dat hervormingsverlangens niet via een ge- wapend conflict en met geweld tot stand kunnen komen, maar sleclhts geleidelij'k verwezenlijkt kunnen worden, binnen de mogelijkheid van de nationale bewe- gingsvrijheid die Moskou toestaat, ook na de rode topconferentie. Immers in ruil voor de steun in de ideologische strijd tegen Rood-China heeft Moskou uitdrukkelijk de volledige onafhankelijk- heid van de nationale communistische partijen moeten erkennen. Ondanks de vervanging van Dubeek als ledrle~r der officiële communistische partij door Husak, en ondanks het feit dat onder Husak weer een stapje terug is gedaan op de weg naar liberalisatie,. met name ook op het belangrijke punt der persvrijheid, valt te hopen dat deze stap terug meer •eetn zaak is van verandering van tactiek, van een strategisch ver- langzamen van het tempo, dan van een radicale ommekeer in het streven naar een grotere nationale vrijheid.

Ik sprak over de officiële ontmoetin- ,gen met de drie parlementen, de fede- ratieve, het Tsjechische· en het Slo- waakse. Daarbij was het gesprek met het presidium van het

feder~~;le

parle-

ment onder voorzitterschap van Dubeek wel het meest formele. Toch kwam daar één van de grootste problemen ter sprake, nl. de economische ontwikkeling en de sterk eenzijdige gerichtheid van de buitenlandse handel.

· Economische ontwikkeling

De industrie beschikt voor een groot deel over een verouderde outillage. De produkten, voornamelijk machines en metaalprodukten, worden voor ruim 71 pct. geëxporteerd naar de socialistische landen, waarvan ruim 66 pct. naar de Comecon-landen. De invoer uit deze landen is daar vrijwel mee in even- wicht. Al geruime tijd, reeds tijdens de Novotny-periode, is men er van over- tuigd dat een hervorming van de econo- mische produktie noodzakelijk is: aller- eerst een modernisering, maar . tevens een liberalisering van het produktiesys- teem. De bekende, nu in Bazel wonen- de, econoom professor Otar Sik was een der voorvechters .hiervan. Inderdaad zijn al enkele hervormingen doorge- voerd. Er bestaat een grotere vrijheid voor de onderneming t.a.v. het produk- tiebeleid. Ook wordt meer rekening ge- houden met het behaalde resultaat, met het rendement, bij de beJ:>aling van de.

lonen der arbeiders en de bonussen der leiders van de onderneming. Men hoopt hierdoor een efficiënte produktie te be- vorderen en de arbeidsprestatie te sti- muleren. In de praktijk blijken dogma- tische communistische produktie-theo- rieën niet te handhaven. Op één onzer vragen wat men dan deed met ver- liesgeyende industrieën werd dan ·ook geantwoord: "Sluiten tenzij zich daarbij bijzondere omstandigheden voordoen, bijv. het produceren van voor de bevol- king noodzakelijke produkten''. Onze communist Marcus ·Bakker zou met .zijn interpellatie over Thomassen en Drij- ver-Verblifa daar niet hoeven aan te komen!

De moeilijkhèid die zich bij de moder- nisering van de industrie voordoet is, ook deze: moet men de bestaande in- dustrieën moderniseren of nieuwe in- dustrieën opbouwen die de export naar West-Europa en andere niet-Comeeon- landen kunnen bevorderen? Tot nu toe zijn de produkten, waarmee zij in deze landen kunnen concurreren, beperkt:

glas, porselein en aardewerk en dan' nog als luxe-voorwerpen en niet als massa-artikelen. Op de tweede plaats ko:int dan de toeristenindustrie. Vandaar ook de grote bezorgdheid. over het be- zoek van Westeuropese toeristen dit

~~ -

Wat de lonen betreft: het was moei- lijk zich een goede voorstelling te. vor- men van hun koopkracht.

Uit het feit dat de getrouwde vrouwen allen, indien dat maar enigszins moge- lijk is, ook werken om althans een rede- lijk gezinsinkomen te hebben, zou men kunnen afleiden dat de lonen laag zijn.

Universiteiten en studenten

In Praag bracht de delegatie een be- zoek aan het Karolinum, een der oudste universiteiten van Europa, gesticht in 1366. Bij het gesprek met de rec- tor-magnificus en enkele professoren waren ook studentenvertegenwoordigers

·aanwezig,. die echter bepaald niet veel

"inspraak" genoten. Zij waren trouwens oqk, op een enkele uitzondering na, z6 geplaatst dat zij met de rug naar ons toezaten, niet be:vorderlijk vaor het voe- ren van een gesprek. Wij hebben daar- om later op onze uitnodiging nog een afzonderlijk gesprek met hen gehad.

Het toelatingssysteem aan de -uni- versiteiten (via een toelatingsexamen) en het aantal toelatingen is sterk aange-

past aan de bestaande behoefte aan me- dici, ingenieurs, leraren enz. Dat ook nog andere, politieke, toelatingseisen kunnen gelden, bleek mij in een gesprek met .iemand die mij vertelde: "Ik ben nu gerehabiliteerd, nu kan mijn zoon studeren." Dreigt op een gegeven mo- ment de behoefte overschreden te wor- den, dan wordt een bepaalde studierich- ting eenvoudig een tijd stopgezet. Voor meisjes bestaat voornamelijk de moge- lijkheid leraressenopleidingen te volgen;

bij andere studierichtingen is er sprake van een duidelijke discriminatie.

Het ook daar bestaande studentenver- zet richt zich, gezien het heersende toe- latingssysteem, in de eerste plaats op het verkrijgen van studievrijheid en vrijheid van wetenschappelijk onder- zoek.

Ontvangst door Svoboda

Hoewel zulles oorspronkelijk niet in de bedoeling gelegen had,

~leek

president Svoboda bereid de delegatie op de laatste dag van het bezoek in het presi- dentiële paleis, de historische Burcht van Praag, te ontvangen. Een bijzonder indrukwekkend bezoeH:. Niet alleen om de prachtige· zalen met gobelins, kristal- len kronen en _antieke meubels, maar vooral door de persoon van de president die, ondanks zijn leeftijd, de indruk wekte niet alleen· fysiek maar ook an- derzins een krachtige persoonlijkheid te zijn. Hij en Dubeek vertegenwoordigen in de ogen van het volk de strijders voor een grotere nationale zelfstandig- heid. Op tal van huizen door het hele land kan men opschriften lezen als:

Dubeek en Svoboda de trots van onze natie.

Op de laatste middag na de beëindi-

ging van het officiële gedeelte van het

bezoek, heeft de delegatie bloemen ge-

legd bij het graf van de student Jan

Palach. Ook dit is een nationaal sym-

bool geworden, een soort bede-

vaartsplaats waar nog steeds, de hele

dag door, bloemen worden gelegd. Door

mensen die ons, toen zij hoorden dat wij

Nederlanders waren, met tranen over

de wangen beide handen drukten en om-

helsden. De meest sprekende en ontroe-

rende momenten van een reis die vele

ontroerende momenten kende..

I

I'

I

I

I

.I

I

I

4 - vrijdag 27· juni 1969

AMSTERDAM

• Met de komst van het zomer- reces van de Amsterdamse gemeenteraad en de vakantie- tijd zijn ook de openbare activi- teiten van de afdeling Amster- dam van de VVD tijdelijk afgenomen. · In de komende . wekért zijn er geen openbare gebeurtenissen.

• Niettemin gaat het werk bin- nenskamers door. Vooral de · commissies die belast zijn met de vraagstukken van de leden- werving en: de verkiezingsvoor- bereidingen staan nog voor zware taken. l_deeën en sugges- ties van u allen· zijn zeer welkom,

ook voor de moeilijkheid van de financiering van de komende verkiezingscampagnes.

• Het· adres van het secretariaat van cle afdeling Is Herengr-acht 36, telef. 246003.

ROTTERDAM

• ·Het bureau van de VVD, afdeling Rotterdam, .zal van 1 tot 2~ augustus wegens· vakantie van de secretaresse.

geslc;~ten zijn.

De ^benarde veste

Toen dertig jaar geleden de uitslag bekend werd van de prijsvraag die Amsterdam had uitgeschreven voor de . bouw van een nieuw stadhuis en de winnaars de opdraclit kregen hun schetsen uit· te werken; was er veel . haast bij. Want in het Prinsenhof wo.s allang niet genoeg plaats oin de z~er

ve.le uiteenlopende taken van een be:;;tuursapparaat van een grote stad doeln1atig te laten verlopen. De oorlog kwam er tussen, anders had het .nieuwe stàdhuis er àllang gestaan.

In die tijd is trouwens ook de vrang gesteld of het paleis op de J)am, dat immers vroeger stadhuis -was geweest, niet geschikt zou zijn. Dat .is zelfs in het midden van de jaren dertig onderzocht, er is een vrij uitvoerige studie geweest dié tot de bevinding leidde dat het ge- bouw ongeschikt was. Wat toen goJ.d, geidt na de enorme schaalvergr~ting

van de laat,ste decennia een .aanzienlijk aantal-malen sterker.

J\iraar de schijnbaar voOI'uitstrevenden diè de laatste jaren al zo vaak in wer- kèiijkheid de Amsterdamse klok hebben willen terugdraaien laten zich geen kans ontgaan om te bewijzen dat dé geschie- denis zicih. herhaalt. Een povere poging tot aanpassing is dan dat de strijdleus nu· is geworden dat "het stadhuis staat op de Dam", maar· 'dan alleen voor representatieve functies. Wat. zijn dat dat dan toch wel? Er is geen·represen- tatieve functie te bedenken die niet· te- vens de functie van grote verkeerspro- duklie meebrengt. En a1s E)r nu eeJ:J.

verschijnsel is waar de Amsterdamse

binnenstad g·een behoefte aan heeft is het de vergroting van de verl{eerscon- gesties.

De pogingen zouden nog aanvaard- baar zijn als het paleis ook maar eni- germate geschikt zou zijn voor de furie- ties die dèze groepen het hebben· toege- da-cht. Maar het vreemde verschijnsel doet zich voor dat juist in die groepen redelijke bezwaren zo weinig gewicht hebben. Het is moeilijk te ontkomen aan een vergelijking met de onophoude- lijke acties die nu nog steeds worden gevoerd tegen de al lang en breed wer~

kende olieraffinaderij in het havenge- bied, een· raffinaderij die na uitvoerig debat is toegelaten, die heeft bewezen inderdaad niet de angstwekkende ver- vuilingen te veroorzaken die de te- genstanders ervan hadden verwacht, maar die toch het mikpunt blijft van telkens weer dezelfde aanvallen: bij het opperen van de h1ogelijkheid dat er een·

tweede raffinaderij zou komen gaan alle haren rechtop loltaan en begint ieder vroeger afdoend weerlegd argument op~

nieuw. De heer Jacobse die mejuffrouw Boerlage eens vergeleek met een gene- raal dié nog altijd bezig is een allang beëindigde oorlog te voeren, heeft daar~

mee toen een verschijnsel gesignaleerd dat steeds wranger aan het worden is.

De voorstanders van een scheiding tussen ·de functies van een gemeentelHk apparaat lopen , trouwens vijftien jaar achter. In het begin van de jaren vijftlf{

vond men in verscheidene buitenlanrlse steden nog wel aanhangers van diè ge•

dachte, in een aantal A:rn€rikaanse .ste-

Nog steeds zorgwekkend

R OTTERDAMS financiële toestand is onverminderd zorgwekkend. Dat is duidelijk gebleken uit de investeringsno- ta die burgemeester en wethouders - met als exponent uiteraard de w:et- . houder voor financiën, de heer Reèhorst -·recentelijk in de openbaarheid heb- ben gebracht. Het is nog eens extra onderstreept in de discussie die deze nota in de gemeenteraad heeft ontke- tend.

Iri eerste aa!).leg waren . de 'investerin- gen van de· gèmeente geraamd op f 570 · miljoen, niet meegerekend een: bèd1;ag van f 75 .miljoen voor de aanleg van de vaargeul in de Noordzee. Dit investe- ringsvolume hebben. burgemeester en wethoi1ders op aandmng van de centrale overheid met ongeveer tien procent moeten verminderen. Het is daardoor . terechtgekomen op f 515 miljoen, -pre-

cies evenveel als in het voorafgaande jaar.

Qp zichzelf is het een veeg tegen dat een· groté gemeente; die haar ·tal{én in het belang van de g~meenschap snel ziet toenemen, zich van de mogelijkheid beroofd weet haar invest~ringen aan l).et groeiproces aan te passen. De zaak wordt nog onbevredigender wanneer men beseft dat in het investeringsvolu- me van f 515 miljoen een bedrag van f 50 miljoen aan eigen inkomsten zit dat - alweer op aanwijzing van de rege-

ring __, niet mag worden gebruikt voor het entameren van nieuwe werken.

De inkrimping vàn het oorspronkelijk opgestelde investeringsbedrag heeft na- tuurlijk tot gevolg gehad dat bij alle ge:nieente•lijke diensten, bedrijven en se- cretarie-afdelingen het rode potlood naarstig gehànteerd is moeten worden.

Dat heeft volgens wethou.der Reehorst in het bijzonder voor de sector van de haven tot onaanvaardbare C.çmsequen- ties geleid. Nadat verleden juàr: de in- vesteringen voor dit doel J 153 . miljoen hadden bedragen, was voor het lopende . jaar aanvankelijk een bedrag .,van .f 117% rililjoen geraamd. Na toepasSing van de algemene reduktie van tien pro- cent kwam het ïnvesteringsbedrag tenslotte uit op f 107,7 miljoen . .

Dit nu vond het college zoveel te wei- nig dat zij de directiesvan het Gemeen- telijk havenbedrijf en van Gemeente- werken gezamenlijk een onderzoek heeft laten instellen naar de vraag welk bedrag minimaal vereist zou zijn om de noodzalrelijke ·investeringen in de haven voortgang te laten vinden. Het resultaat was dat er een bedrag van f 125,8 mil- joen uit de bus kwam.

Hiervan uitgaande hebben burge- meester en wethouders de ministef van binnenlandse zaken .verzocht het toe- gestane invèsteringsvolume alsnog te verhogen met f 25 miljoen voor investe- ringen in het haveng·ebied. Op· het ogen-

VR!JI;i~JD EN .DEMOCRATIE

den is die gedachte ook gerealiseerd, maar men is daar. al spoedig van terug- gekomen. De functies van een gemeen- telijk apparaat grijpen. zo innig ineen, dat scheiding tussen representatie en uitvoering eenvoudig niet meer houd- baar is. Men kan :t:J.atuurlijk fraaie wet-.

houderskamers ma.ken in zo'n. repre- . sentatiegeobuw, maar het enige ge- volg zàl zijn dat voortdurend ambtena- ren en boden heen en weer draven tus- sen het representatieve gebouwen het administratieve gebouw. Eenzelfde beeld kan men ophangen van alle. ande- re indelingen of functies die geografisch zouden worden losgemaakt :van de ar- chieven, bibliotheken, kantoorgroepen, zelfs werkplaatsen etc. De optimale ma- nier van werken, en met een b!)gro- tingstekort als dat van Amsterdam mag toch wel naar optimaliteit worden gestreefd, is om de de verbindingswe- gen tussen de diensten en afdelingen zo kort mogelijk te maken. In de praktijl' zou het inrichten van trouwzalen en re- presentatiekamers in het paleis alleen maar betekenen dat bv. de burge- meester daar ook nog weleens zou lmn- nen komen, maar hij zou in de normale uitoefening ~an zijn vele functies in de praktijk in het administratieve gebouw tenminste ooi{ een ·kamer moeten heb- ben. Met andere woorden het paleis zou dan in de praktijk nog precies zo blij- ven wat het is: een gebouw. dat het grootste deel van -het jaar ongebruikt staat; Daartegen kan een aanvaard- baar bezwaar worden gemaakt. Het pa- leis is een "gebouw dat niemand uit het stadshart weg zou willen hebben, maar het mag wel wat functioneler worden gebruikt.

.Deze weelr stond de bespi'eking van het stadhuis op de agenda van de ge- meenteraad. Ofschoon deze tekst naar

" <\e zetterij moest voordat de vergade- rmg werd gehouden, mag wel worden aangenomen dat ook de kwestie van het paleis bij de bespreking is betrokken.

Daarnaast zal over het feitelijke agen-

<'apunt ook nog wel het nodige zijn ge- zegd. Want al is dan de jury eenstem- n.ig tot de bevinding gekomen dat het ontwerp van de Weense architect Wil- helm Holzbauer het beste was, er is rondom dat ontwerp nog heel wat ru- moer ontstaan.

blik waarop deze. kroniek werd geschre- ven, was het nog· niet bekend hoe van reg.eringswege op dit verzoek zou wor.- den gereageérd.

Wel heeft het verzoek van ande1•e kanten reacti~s uitgelokt. Vooral uit so- cialistische kringen hebben wij de Op- merking lmnnen beluisteren· dat Rotter- dam het kennelijk niet kan laten het

·welzijn van de. b.evolking te laten ach- terlopen bij het havenbelang. Als er dan toch extra geld wordt gevraagd, waar- om wordt dat - zo het wordt toegekend - dan niet eens voor de welzijnssecto- ren bestemd inplaats van. voor die eeu- wige slok-up van een haven?

Het is voor ons nauwelijks aan twijfel o,nderhevig dat uitlatingen van deze aard de socialistische fractieleider Lems bij de behandeling· van de nota in belangrijke mate hebben geïnspireerd tot . het indienen van een motie. In deze motie ·werd het college gevraagd de minister van binnenlandse zaken te ver·- zoeken meer financieringsmiddelen beschikbaar te stellen voor de uitvoe- ring van nieuwe werken, in het. bijzon- der. voor nteuwe werken in de welzijns- sector. Daarvoor zouden eventueel de eigen kapitaalsinkomsten van de ge- meente bestemd kmmen worden.

Het zal de lezers niet ontgaan dat in de motie niets. ten nadele van het ge- vraagde exra investeringsvolume voor de haven werd gezegd. Het zal niet in de laatste plaats daaraan toe te schrijven zijn geweest dat alle fl'actieleiders de motie mede ihe·bben. ondertekend. We•l- beschouwd bevatte de motie, zo gefor- muleerd, een heel onschuldige uitspraak. Voor de wethouder van finan- ciën kon zij niettemin gelden als een aanmoeding om in het overleg met de regering op de ingeslagen weg voort te gaan.

Een interessante vraag

wi~rp

m1·. K.

Staab, de liberale fractieleider, in het debat over de nota op. Zou een eigen financieel statuut voor de haven uit- komst kunnen brengen? Wethouder Reehorst twijfelde daaraan. Hij voorzag dat het gemeentelijke investeringsquo- tum prompt dienovereenkomstig mu worden verlaagd.

... ~~--·,;OE NEDERLANDEN'' VREELAND AURANT-ROTISSERIE "NAPOLEON••

VREELAND Afo VECHT

lÏJJINQ"AUTOWEQ ftAARLEM/ftiLVeRSUM +UTRECHT /AMSTERDAM

RESERVERING (02943) 1576

; t" v-~ -- - -- - - -

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

nder de .loep

door ons redactielid A. W. Abspoel

Prikkels

• Uit een hoofdartikel in Het Vaderland: "Over de straffen die·

zijn opgelegd aan de leiders van de bezetting van het Maagdenhuis.

zal het laatste woord nog wel bij lange na niet gesproken . zijn.

Naar onze mening zijn het ver- antwoorde straffen, goed gemoti- veerd door het openbaar ministe- rie. Zijn onderscheid tussen mee- lopers, recidivisten en aanstich- ters in de vorm van boete, boete plus voorwaardelijke straf, eri on- voorwaardelijke straf, is geheel in overeenstemming met onze rechts- beginselen".

• Pe1'sbericht: De nieuw be·

noemde Franse president Pompi·

dou heeft minister Luns aangera·

den zich wat soepeler te gedra·

gen. Hij herziet niet gauw zij1i standpunt, voegde Pompidou hier voor ·de televisie aan toe. Minister Luns reageerde daar later ·i'n een uitzending van de NOS als· volgt op: Dr vlij me met de illusie; dat ik minstens zo soepel ben als de heer Pompidou''.

• Burgemeester Thomassen van Rotterdam over de Soëia"

. listische Jeugd (SJ) in· eén PvdA-vergadering te MaässlUis:

"De Socialistische· Jeugd heeft 1net soCialisme niets te· maken.

Het is een splinterbeweging ·zon- der omvang en zonder diepgang, met een anarchistische en dicta- toriale inslag".

• Uit een artikel in het Alge·

meen· Handelsblad (van Ph. van Tijn) over de VPRO: "Wat Vrije Geluiden betreft: de vraag welke richting dit programmablad moet inslaan, werd door Gijs Stap- pershoef kernachtig· samengevat in het alternatief: uitlrlapineiden of dichtldapdominees".

•. Uit de rubriek "Dag in, dag uit" in de Volkskrant: "Terwijl de democratiseringsacties aan de Universiteiten in volle gang zijn Jnet of .zonder pressiemiddelen en met een proces, ijveren Amster- : damse homofiele studenten ook

voor meer democr.atie in het

nachtleven~

De actie van het zg.

studentendanspeloton wordt in- tensiever. Woensdagavond werden in dancings pamfletten verspreid over geïntegreerd dansen in alle bonw- en hetero-dancings''.

• Vruchtbare parlementaire democratie

"Men moet vooruitzien en niet achter- uit." Wie deze slagzin aanheft, is zeker van suécës. En terecht wel. Maar het één. beho.eft het ander niet uit te sluiten.

Achteruitzien·, terugblikken, kan nu en dan. Uiterst. nuttig zijn. Het kan vergeet·

acl1tigen en onwetenden een wat andere kijk op de dingen geven en demagogen onbnaskeren.

We denken aan de in bepaalde krin·

gen. V"eèl gehoorde bewering, dat we in·

een v.eel te statische- maatschappij Ie·

ven,. Welke opzettelijk en }{Unstmatig . in stand zou worden gehouden door "re·

geri.fendóm" en "establishment."

Wie eens nagaat wat er alleen reeds in deze vijfentwintig na-oorlogse jaren langs de weg van de tegenwoordig veel ge§made parlementaire democratie is verál1<:Ieid,' en tot stand gebracht, ziet oni;l::'tiddellijk het voze van deze · bewe- rilig:' Dè 'democrá:tie moge incidenteel en·~!!- :kor:. verband gezien, juist door de ha.ar geëigende .procedure, langzamer

wèr,J~(;li;( d~n ongeduldige en daardom:

mEile.cltal mihder democratisch ingestelde lieden werisen. Maar over eèn wat Jan- ge~ JërfuÎjn gezien is het verbluffend te cori.statèreri wat een bestel als het onze wee•t tof stand te brengen. ·

Als we zo maar een. greep doen: Er kwa~. een algemene ouderdomsverzeke·

ring vo.or geheel ons volk tot stand, welke., te .'<amen met de Algemene Bijstandswet, in beginsel de echte ar- moede heeft uitgebannen én ieder een recht geeft op bijstand, die zulks be- hoeft. Ons gehele Burgerlijk Wetboek is op de- helling gezet en grote delen Vfl.n ons burgerlijk recht zijn reeds gemoder- niseerd en aangepast aan nieuwe omstandigheden en opvattiügen en zijn gereed of spoedig gereed om te worden ingevoerd. Een Beginselenwet Gevange- niswezen legde de grondslag voor de toepassing van nieuwe denkbeelden op

penitentiair gebied. ·

In de na-oorlogse jaren is een zo in- drukwekkende reeks van nieuwe of

· herziene sociale, wetten en , sociale ver·

, zekeringswetten tot stand ge•bra0ht, dat thans bovenal de behoefte "ïs ontstaan om door vereenvoudiging, unificatie en codificatie van· heel deze wetgeving zo mdgelijl' tot een Sociaal Wetboek te ko- men.

Jaarlijkse welvaarts-loonsverhogingen, minimumloon-bepalingen, wettelijk va- kantiegeld, invoering van de vrije zater·

dag· voor zeer velen, hebben de loon·

trekl'enden van een niet onaanzienlijk aandeel in de gestegen welvaart verze·

kerd. en liet levenspeil aanmerkelijk verhoogd. Een geheel vernieuwde ori- derwijswetgeving (voor het kleuter·, het lager, het voortgezet en het we- tenschappelijk onderwijs) kwam tot stand; terechte bezwaren tegen opzet_en onderdelen laten we nu in het middei1.

De onderwijsbegroting overtreft met een totaal van ruim zes miljard gulden verreweg ëlke andere begroting.

De stormramp van februari 1953 leidde zonder aarzeling tot de Deltawet en al de daarop gebaseerde kostbare wa·

terstaatkundige werken. Deze werken·

en die voor de verdere gedeeltelijke in- poldering van het IJsselmeer worden tevens dienstbaar gemaal't aan recrea- tieve doeleinden.

Het zijn slechts. eeü paar grepen, waarbij wij nog geheel zijn voorbij ge- gaan a:an è'!ë' Îormidàbele teeihnische' · ontwikkeling in· dit· tijdvak··van atoom•.

kràcht, kernenergie _ · èü ruimtevaart;

omdat die zich grotendeels -' 1-iiet ge- heel ....c.:: autonoom voltrelrken;

Het. is een verhëugérlde oi1twil~kelirig, waarbij men echter J;Jiet mag vergeten, dat di:t alles slechts 'inögèlijk is gewor~ · den dank: zijde expp,nsie van cmze (in dezelfde kringen a,I eyen~eer gesm~de)

op de . ondernemingsgewijze p1~oduktie

gebaseerde economie.

Wij hebb.en deze opsomming gegeven niet om ons · op de "democratische borst" te slaan. Niet ook om de sug- gestie te wekken dat een soort ideale eindtoestand zou· zijn bereikt. Wèl om aan te tonen, dat ook achteromkijken wel eens nuttig kan zijn om vast te stellen, wat in enkele decennia kon wor- den bereikt zonder rellerige en ont- wrichtende straatdemonstraties, zonder

chanterende bezettingen, zonder gevech- ten met de politie. Met andere woorden:

door overreding,' gemeen overleg en parlementa:ïr-democratische besluitvor- ming, met uitsluiting· va)1 iedere ter- reur.

• Bewuste terreur

Het is in hoge mate verontrustend,

· dat te velen nog steeds n_iet willen in- zich dat een kern van bewuste en afge- richte revolutionairen volgens een be·

vrijdag 27 juni 1969 - 5

pa•ûd grondpatroon. bezig is onze demo·

cratische rechtsorde te ondermijnen en te ontwrichten. Daarbij als steeds, bij hun terroristisch optreden naar buiten,·

geholpen door de op zulke rellen beluste straatslijpers.

Ook hier zou een terugblik in de re- cente geschiedenis voor velen uiterst leerzaam zijn. Het Duitsland van omstreèl's 1925-30 zou ons lm1men en moeten leren, hoe een democratische overheid, die wijkt voor de terreur van de straat, haar eigen graf graaft. Zij wordt, al· tolererend, door de terreur·

volledig overspoeld öf zij moet het aan·

zien dat de burgerij zelf in· arren moede tegenacties begint.

Het was niet toevallig, dat op een en dezelfde dag (13 juni jl.) de hoofdredac- ties van twee hoofdstedelijke dagbladen vingerwijzingen in deze richting gaven.

De Tijd constateerde dat men "de tole·

rantie, waarmee burgers toelaten dat

"demo~atische" argumenten in de vorm van bakstenen door de ramen worden gekeild, in andere steden tever- geefs zal zoeken." Het Algemeen Han- delsblad noemde het een feit, dat "een groeiend deel van het publiek ongedul- dig wordt, en hoe langer hoe meer ge.

neigd is om de passieve houding van tolerantie te verlaten.".

Het deed ons in dit verband· genoegen te lezen; dat het . bestuur van onze Amsterdamse· afdeling, onder erkenning dat er stellig nog gerechtvaardigde ver- langens zijn, tegen· het onderhandelen met ordeverstoorders heeft gewaar- schuwd en voor de handhaving en

bescherming van de individuele rechten en vrijheden van· alle bu;r:gers tegen de- ze ondemocratische methoden is ·opge- komen.

• Duidelijke taal

Ook de financiële woordvoerder van onze Eerste-Kamerfractie, mr. De Wil·

de, heeft duidelijl{e taal gesproken over onze houding ten aanzien van de correc- tie van het tarief van de loon- en in·

komstenbelasting. Bij de behandeling van de begroting van financiën in deze Kamer nioest hij constateren dat een aantal partijen die het kabinet steunen, aan de neutralisering van het progres- sie-effect, voortvloeiend uit de reële stij"

ging van het nationale inkomen, minder waarde toekennen dan aan een verho·

ging van het uitgavenpatroon van de overheid. Met de. grootste nadrulr wilde hij- mededelen, dat zijn fractie uitstel in' · dezen niet alleen ·ter wille van een. goe- de,, samenwerking; . .maar vóór alles .ter wilie vali-het e'venwicptsbeleid, dat pric màir gesteld behoort te. worden voor eei). . verantwoord overheidsbeleid, . ac-

CeJ?teerL . .

yqor ons - zo, liet hij daar. duidelijk op·. ·volgen - is èchter onaanvaardbaar indien een neuti·alisering van .het pro·

gressie-effect, voor zover die uit een · zuiver nominale stijging . voortvloeit, : niet zou pláats vinûèn. Op dit· stuk' is een zeer concrete afspraak gemaakt bij de kabinetsformatie. Geen. enkele omstandigheid kan worden aangevoerd om aan deze operatie. een halt toe te roepen. Vanzelfsprekend.· moet de D:,ti- nister van financiën een bepaalde

flexi~.

biliteit in de tijd gegeven worden om deze operatie op het cohjunctureel meest juiste moment te laten plaats vinden. Hij verwachtte trouwens van de bwindsman · niet anders dan dat deze aan het evenwichtsbele1d, evenals wij, de hoogste prioriteit toekent.

. Zou men het in andere richting force- ·

· ren, dan zou dit "tot consequentie kun·

nen hebben dat een nieuw dan wel een . rompkabinet waarin geen liberale mi·

nisters meer zitting hebben, tot de ver·

kiezingen gaat optreden. Een vreemde situatie, waarbij men zou terugvallén op de politielr va.n het kabinet-Cals-Von- deling. En juist tegen dit beleid vormde

het thans bestaande kabinet in vervolg op dat van de heer Zijlstra, nóta bene de inzet!"

Minister Witteveen antwoordde o.a., dat de heer De Wilde er terecht op ge- wezen had dat ook de inflatie-correctie van de loon- en ·inkomstenbelasting evenwichtig in het conjunctuurverloop moet worden ingepast. In de miljoenen- nota van dit jaar had de minister dan ook al gesteld, dat daarom een mogelijk- heid zou moeten bestaan om een gedeel- te van de correctie· niet in 1970, maar in 1971 door te voeren." Dat zou dan aldus moeten gebeuren, dat deze correctie op evenwichtige wijze in de loop van die twee . jaren wordt aangebracht, zonder .de begroting te verstoren en zonder im·

pulsen aan de bestedingen te geven. "Ik geloof dat . dit · mogelijk is," aldus

woordelijk mi:üister Witteveen.

Mr. De Wilde acbttè de mededeling

·van de minister, dat deze wel degelijk '"meent op een ·evenwichtige· wijze de in·

flatiecorre.ctie in ÜJ70 en 1971 te kunnen doorvoeren, e·en belangrijke uitspraak.

De heer De Wilde legde er nog eens de

nadruk op, dat ook hijzelf het accent op

een juiste conjunctuurpolitiek had· ge-

legd. Ook hij achtte het vanze_lfspre-

kend, dat er eén. bepaalde . flexibiliteit

zal moetEm .zijn. Niet een politie!{ afge-

dwongen, maar een door de conjunctuur

ingegeven flexibiliteit voor de minister,

in· verband met de "timing" van zijn

acties.