Waarin verschillen mensen van mensapen & hoe is de mens geëvolueerd?
Oplossingen van de opdrachtenDE SCHEDEL
MENSAPEN MENS
-kleinere schedel -oogwal boven de ogen -vooruitstekende snuit -geen kin
-laag en achteruithellend voorhoofd -schedelkam
-het achterhoofdsgat ligt achteraan in de schedel
-de vorm van de oogkassen is eerder cirkelvormig
-grote schedel -geen oogwal -geen snuit
-vooruitstekende kin
-hoog en vertikaal lopend voorhoofd -geen schedelkam
-het achterhoofdsgat ligt in het midden van de schedelbasis
-de vorm van de ogen is eerder rechthoekig
HET GEBIT
MENSAPEN MENS
-U-vormig gebit
-hoektanden groter dan snijtanden
-diastema tussen hoek- en snijtanden
-hoefijzervormig gebit
-hoektanden ongeveer even groot als snijtanden
-geen diastema
HET LICHAAM
MENSAPEN MENS
-gebogen wervelkolom
-achterste ledematen korter dan de voorste -opponeerbare grote teen, voet heeft ook een grijpfunctie
-het bekken ligt in het verlengde van de wervelkolom en is recht gevormd
-het kniegewricht is niet volledig strekbaar
-S-vormige wervelkolom
-achterste ledematen langer dan de voorste -de grote teen is niet opponeerbaar
-het bekken ligt schuin op de wervelkolom, de heupbeenderen vormen een kom
-Wat zijn de verschillen tussen een herbivoor, een carnivoor en een omnivoor?
Een herbivoor voedt zich met planten, een carnivoor met vlees en een omnivoor met planten en vlees.
-Homo habilis begon meer vlees te eten dan de vorige hominiden. Waarom is het eten van vlees nuttig?
Dierlijk materiaal is een geconcentreerde bron van energie, eiwitten en vetten. Deze energie is nodig om de hersenen te laten ontwikkelen en deze te laten werken.
-Wat zijn de mogelijke gevolgen van het eten van vlees voor de ontwikkeling van de mens?
Homo habilis had een beduidend grotere herseninhoud dan zijn voorgangers. Grotere en goed werkende hersenen waren noodzakelijk voor een gecoördineerd spiergebruik wat toeliet om werktuigen te maken.
-Wat zouden mogelijke verklaringen kunnen zijn voor het feit dat de herseninhoud bij Homo sapiens kleiner is dan bij Homo neanderthalensis?
??
-Lucy (Australopithecus afarensis) wordt beschouwd als de eerste mensachtige die rechtop liep. Aan welke kenmerken (schedel, skelet, ...) heeft men dit kunnen afleiden? Overleg eventueel met de leerlingen van groep 4 die een opdracht hadden over het skelet.
Uit het kniegewricht, de vorm van het bekken, het achterhoofdsgat dat meer in het midden van de schedel ligt en de bouw van de hand dat toonde dat deze soort niet op de knokkels van de vingers steunde.
-In vergelijking met andere dieren en minder geëvolueerde mensachtigen, werden de baby’s van Homo erectus minder zelfstandig geboren en hadden meer zorg nodig. Dit kwam omdat de zwangerschapsduur korter werd. Welke twee fysieke kenmerken liggen volgens jullie aan de basis van deze zwangerschapsduurverkorting? Tip: kijk naar de andere kenmerken die de andere groepen al aan de tijdslijn hebben toegevoegd.
-een groter hoofd van de baby door de ontwikkeling van de hersenen
-door het rechtop lopen kantelde het bekken en werd de bekkenopening smaller
-Om de opvang van de afhankelijke baby’s te kunnen waarborgen was er een sociaal opvangnet nodig. Waaruit kan je afleiden dat Homo erectus een sociaal leven in groep leidde? Kijk ook eens op de tijdslijn naar de laatste kenmerken die groep 4 er aan zullen toevoegen of overleg met de leerlingen van deze groep.
-ging op jacht met afgewerkte werktuigen (met andere groepsleden)
-beheerste het vuur (warmte, versterkt sociaal samenzijn, schrikt roofdieren af en maakt vlees verteerbaarder)
GEDRAGSMATIGE VERSCHILLEN
MENSAPEN MENS
-werktuigen: gebruikt wat hij vindt (takjes, blaadjes, ...)
-voedingswijze: hoofdzakelijk vegetarisch
-taal: geen echt gesproken taal
-komt enkel voor in specifieke biotopen in Afrika en Azië
-werktuigen: maakt deze op maat
-voedingswijze: vlees is belangrijk als voedselbron
-taal: gesproken taal als communicatiemiddel -komt in alle mogelijke biotopen en continenten voor -gebruikt vuur -jaagt -landbouw -cultuur en kunst -religie en dodencultus
