• No results found

WAAR WIJ WILLEN WONEN

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "WAAR WIJ WILLEN WONEN"

Copied!
9
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

WAAR WILLEN WIJ WONEN

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG 2022-2023

OPROEP VOOR REGIO’S EN PARTNERS

(2)

"Hoe kunnen stikstofreductie en klimaatadaptatie samen een hefboom zijn om onze steden en

landschappen klaar te stomen voor een aantrekkelijke toekomst? Een toekomst waarin natuurlijke systemen in balans zijn en de kwaliteit van de leefomgeving hoog

is. Een toekomst voor het land en het landschap waar wij willen wonen.."

In de inleiding van een van de beroemde Verkadealbums – met de sprekende titel Waar wij wonen – beschrijft Jac. P.

Thijsse de schoonheid van Nederland. Met het album wilde hij de kwaliteit en de kracht van onze leefomgeving bij een groter publiek onder de aandacht brengen. Dit deed hij deels vanuit een grote zorg over de staat van het landschap. Hij zag dat het onder druk stond, en vreesde dat de verbinding tussen mens en natuur verloren zou gaan. Met de prenten in het album toonde Thijsse een landschap waar de mensen naar konden verlangen, hun identiteit deels aan konden ontlenen, waar ze van moesten leren houden. Hij verbeelde dit niet als abstracte topografische projectie, maar op ooghoogte, als wenkend perspectief op het landschap waar wij wonen.

De kwaliteit van onze leefomgeving staat ook 100 jaar later onder druk. We staan voor nieuwe grote opgaven die het karakter van onze leefomgeving hoe dan ook zullen veranderen.

De Eo Wijersstichting geeft zichzelf als een hedendaagse Thijsse de taak om te zorgen dat de noodzakelijke

veranderingen zodanig plaatsvinden dat onze nieuwe leefomgeving over nog eens 100 jaar op een innovatieve manier mooi, toekomstvast, functioneel en gezond is. Een leefomgeving waar wij willen wonen.

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG

2022-2023

(3)

De huidige druk op de leefomgeving heeft vele oorzaken, maar de grootste motoren zijn de nadelige effecten van stikstof- uitstoot en de autonome veranderingen in de natuur en ons landschap door klimaatverandering. Achter deze twee dossiers gaan vele ruimtelijke vraagstukken schuil, zoals waterveiligheid en -kwaliteit, bodemdegradatie, langdurige droogte, afnemende en veranderende biodiversiteit, maar ook de woningcrisis, de landbouw- en energietransitie en de omslag naar een circulaire economie.

Gelukkig groeit de aandacht voor deze onderwerpen: er zijn projectministers benoemd, budgetten vrijgemaakt en in het coalitieakkoord staat dat bodem en water leidend moeten zijn voor de planvorming bovengronds.

Maar is dat voldoende? Onder vakgenoten en experts bestaat de zorg dat dit soort voornemens technocratisch en betekenisloos blijven, dat ook de komende jaren

vraagstukken sectoraal worden aangepakt, ook in de wijze waarop het vele geld besteed gaat worden. Het gevaar van symptoombestrijding – wat minder hard rijden hier, boer uitkopen daar – ligt op de loer. Het risico bestaat dat we daardoor kortzichtige abstracte maatregelen treffen waar we op de lange termijn niets aan hebben, omdat nieuwe landschappen en steden niet structureel verbeterd worden, geen betekenis krijgen en de bodem, het water en de lucht niet ‘tot leven’ worden gewekt. Dat er geen leefomgeving ontstaat waar we naar kunnen verlangen.

De Eo Wijersstichting roept op om de klimaat- en stikstof- problematiek (en alles wat daarbij hoort) in samenhang te bekijken en te komen tot een betekenisvolle leefomgeving.

De sleutel daarvoor ligt bij ontwerpend onderzoek en verbeelding.

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG

2022-2023

(4)

Want alleen zo komen we tot slimme en integrale ruimtelijke oplossingen, tot betekenisvolle verbeeldingen van

toekomstige (stads)landschappen waar we willen wonen. Door opgaven met elkaar in verband te brengen en het vele geld dat is vrijgemaakt te zien als structurele investeringen: voor een schoon watersysteem, frisse lucht en een vitale bodem, voor leefkwaliteit en een gezonde economie, voor identiteit en schoonheid.

Dit alles betekent zeker niet dat we het behoudende spoor van Thijsse moeten volgen. De verkenning van de toekomst, het ontwerpend onderzoek naar een structurele en duurzame aanpak van het klimaat- en stikstofvraagstuk, kunnen en moeten ook leiden tot nieuwe referenties voor leefomgevingen die we nog niet kennen, tot nieuwe regionale identiteiten

waar we van moeten leren houden. Het gaat om de nieuwe Verkadeplaten van de 21ste eeuw, waarmee bewoners, bedrijven, maatschappelijke organisaties en politici een aantrekkelijk, duurzaam en houdbaar Nederland krijgen te zien, waar ze naar kunnen verlangen.

Het ontwerpend onderzoek naar waar wij willen wonen, wekt bodem, water en lucht ‘tot leven’ en is het de kern van de twaalfde editie van de Eo Wijersprijsvraag.

Multidisciplinaire ontwerpteams zoeken op regionaal niveau de synergie tussen stikstofreductie en

klimaatadaptatie. Hoe zijn deze primaire opgaven

aantoonbaar en stevig onderbouwd in te zetten als motor voor de inrichting van een aantrekkelijke leefomgeving van morgen? Hoe kunnen we tijdens de grote verbouwing van Nederland effectief blijven sturen op de samenhang tussen de vele opgaven onderling en op de kwaliteit van onze

ruimte? Behalve tekenen gaan we rekenen en ontwikkelen we samen het Verkadealbum van de 21e eeuw.

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG

2022-2023

(5)

Regio’s

Bent u aan zet om met integrale gebiedsplannen invulling te geven aan de grote verbouwing van Nederland? Vindt u het van belang om opgaven te koppelen en op de juiste manier te investeren in ruimtelijke ontwikkelingen? Herkent u

de kracht van verbeelding, niet alleen met kaarten, maar ook via concrete verbeeldingen van het landschap op ooghoogte? Dan bent u een geschikte kandidaat om als regionale opdrachtgever deel te nemen aan de twaalfde Eo Wijersprijsvraag.

Deelname levert u geen kant-en-klaar gebiedsplan op, maar biedt u wel de vrije denkruimte en inspiratie om – los van politieke en beleidsmatige processen – te experimenteren met nieuwe methodes en originele allianties.

Het leidt tot stevig onderbouwde perspectieven op een mogelijke toekomst. De algemene

opgave voor de prijsvraag wordt per regio nader uitgewerkt, zodat de vraag goed aansluit bij uw situatie. We zijn bovendien op zoek naar regio’s verspreid over het land, die landelijk en/of stedelijk van aard zijn.

Geïnteresseerd?

Mail ons op: eowijers@eowijers.nl

Financiële partners

Ziet u het belang van de kracht van ontwerpend onderzoek om de grote opgaven in samenhang te beantwoorden? Als partner van de Eo

Wijersprijsvraag investeert u in een methodiek waarmee opgaven scherp gesteld worden en regio’s geholpen bij hun visievorming – om zo bij te dragen aan een goede ruimtelijke ontwikkeling van Nederland.

Kennispartners

Wij zijn op zoek naar onderzoeks- en onderwijsinstellingen om te zorgen dat de ontwerpteams die meedoen aan de prijsvraag kunnen beschikken over een degelijke

kennisbasis. Wat zijn de feiten en cijfers rond stikstof en klimaatverandering? Welke werkbare oplossingen bestaan al? Tijdens de prijsvraag zorgen we voor interactie tussen u en de ontwerpteams.

Deze editie wordt ondersteund door een comité van aanbeveling waarin zitting hebben:

Harry Boeschoten

programmadirecteur groene metropool Staatsbosbeheer Jannemarie de Jonge

rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving Joost Schrijnen

emeritus hoogleraar Stad en Regio TU Delft Sanda Lenzholzer

hoogleraar landschapsarchitectuur WUR

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG 2022-2023

DEZE PRIJSVRAAG KUNNEN WE NIET ALLEEN.

WE HEBBEN FINANCIËLE PARTNERS NODIG, KENNIS- PARTNERS OM DE THEMATIEK NADER TE VERDIEPEN, EN REGIO’S ALS OPDRACHTGEVERS.

Doet u

mee?

(6)

11 x Eo Wije rs:

wie volg t?

Bijlagen

Over de Eo Wijersstichting Opzet van de prijsvraag

Op deze kaart alle regio’s die aan de voorgaande elf edities van de Eo Wijers Prijsvraag hebben deelgenomen.

Bent u de volgende?

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG

2022-2023

(7)

Over de Eo Wijersstichting

De Eo Wijersstichting – vernoemd naar bouwkundig ingenieur Leonard Wijers – is al ruim drie decennia een onafhankelijke pleitbezorger voor de inzet van het regionaal ontwerp bij de aanpak van bovenlokale vraagstukken. De stichting heeft een roemruchte

geschiedenis achter de rug waarin via prijsvraagedities belangwekkende transitieopgaven over het voetlicht zijn gebracht.

De laatste prijsvraag had als thema ‘Verrukkelijk Landschap’.

In vier regio’s – Twente, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Kempen en Groote Heide, Zuid-Limburg – bogen ruim 40 ontwerpteams zich over mogelijkheden die de omslag naar een duurzame kringlooplandbouw ons biedt. De landelijk winnaar was de Twentse inzending De Eeuwige Bron, volgens de jury onder leiding van Bart Krol ‘een compleet en uitvoerbaar plan, met een lonkend perspectief van nooit meer watergebrek’. Het is bovendien een plan dat niet alleen de regio, maar ook beleidsmakers en politici in andere regio’s handvatten biedt om de rem op systeemveranderingen

weg te nemen. Daarmee bereikte de Eo Wijersstichting een voornaam doel: het forceren van een doorbraak in de vastgelopen zoektocht naar het ‘verrukkelijke landschap’.

Meer informatie over de elfde editie vindt u hier.

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG

2022-2023

(8)

Opzet van de prijsvraag

De prijsvraag vindt net als de vorige editie plaats in twee rondes. Eerst een brede uitvraag waarbij ontwerpteams een compact voorstel indienen. Een jury beslist welke drie teams per regio in aanmerking komen voor de tweede ronde waarin ze budget krijgen voor de uitwerking van hun idee. Naast uiteraard aandacht voor de ruimtelijke aspecten (met beelden op ooghoogte en de werking van het ruimtelijk systeem op kaarten) dienen deelnemende teams oog te hebben voor het maatschappelijk-bestuurlijk proces (de governancekant, hoe krijgen we het voor elkaar?) en na te denken over financiële strategieën, nieuw instrumentarium en de omgang met ruimtelijke kaders.

Planning

mrt-apr 2022 Werving regio’s en partners

mei-juni 2022 Met regio’s en partners uitwerking opgave en organisatie juli 2022 Deadline reglementen en jurysamenstelling

sep 2022 Kick-off en oproep inschrijven ontwerpteams okt-nov 2022 Ronde 1

dec 2022 Jurering ronde 1 jan-mei 2023 Ronde 2

juni 2023 Jurering ronde 2 sep 2023 Slotbijeenkomst

okt-nov 2023 ‘Nazorg’: implementatie, publicatie, etc.

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG

2022-2023

(9)

WAAR WIJ WILLEN WONEN,

THEMA 12 e EDITIE

EO WIJERS PRIJSVRAAG

2022-2023

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

De vraag van het begin – ‘wat moeten wij doen?’ – vat ik in dit artikel op als het in- nerlijke moeten dat patiënten en hun naas- ten kunnen ervaren in een grenssituatie,

Bovendien zijn de 422 euro die je moet be- talen voor de computer en bijbe- horende programma’s niet goed- koop, als je moet rondkomen met een leefloon of

Subgunningscriteria? Dan wordt uw Inschrijving als onvoldoende beschouwd en leggen wij uw Inschrijving terzijde. U neemt dan geen deel meer aan deze Offerteprocedure. Wij

Het aanpassen van woningen zodat deze geschikt zijn om zelfstandig te blijven wonen en het doorstromen van ouderen naar meer geschikte woningen zijn de twee meest voorkomende

Uit eerdere inventarisaties/enquêtes Meerburg et al., 2008 is gebleken dat in de Hoeksche Waard de aandacht bij het waterschap Hollandse Delta voor ecologisch beheer van dijken

In de nieuwe constellatie was kortom de persoonlijke normatieve motivatie dominant en werd deze ondersteund door de economische motivatie (de angst voor meer boetes).. Ook wat

In deze paragraaf wordt beschreven waarom klimaatverandering meegenomen moet worden in een onderzoek naar het beheer van de bodem van de Nieuwe

(Wie zei er ook weer dat vrouwen zo conservatief waren en mannen zo progressief? Wie heeft zich ooit bij het beoordelen van progressiviteit afgevraagd hoe vooruitstrevend mensen