DE DRIESPRONG. Jaargang 15 Nr 4 Winter Driemaandelijks tijdschrift van de. Vlaamse Volkskunstbeweging vzw

DE DRIESPRONG

Jaargang 15 – Nr 4 Winter 2020

Driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse Volkskunstbeweging vzw

Afgiftekantoor : Koekelare – Erkenningsnummer P608393 Afzender : Koen Denduyver, Watervallestraat 27, 8480 Bekegem

VVKB TIJDSCHRIFT - DRIEMAANDELIJKS – NUMMER 74 - OKT – NOV - DEC 2020

D e D R IE S P R O N G

Schaarknipwerk Bertje Gielis

Schaarknipwerk BertjeGielis

Beste VVKB Vrienden,

Einde van het jaar en begin van een nieuw jaar. Dit is de gang van het leven, zo is het altijd al geweest. Maar dit jaar is het toch eventjes anders; dit hebben we nog nooit meegemaakt. We kunnen zeggen: "Het is alweer zo ver. We zijn opnieuw nieuwjaar". Maar misschien moeten we nu zeggen: "Gelukkig zijn we zo ver geraakt en hebben we, zonder ziek te worden of erger, het nieuwe jaar bereikt". Zo zie je maar, alles is relatief. Een klein mannetje, met wijduitstaand krulhaar en guitige oogjes heeft dit al in de eerste helft van vorige eeuw met wiskundige precisie en zekerheid vastgesteld.

2020 is een annus horribilis geweest. Weken en maanden mochten we helemaal niet meer dansen en als het dan toch mocht alleen maar dansen op grote afstand van elkaar en zonder elkaar aan te raken! Niet echt leuk voor volksdansers in hart en nieren. Ook musiceren mocht niet, want de vochtpartikeltjes vliegen dan in het rond en strooien met diabolisch genoegen lelijke beestjes rond!

Dat staat allemaal haaks op waar wij, in de volksdanswereld voor staan!

Elkaar ontmoeten, leuke en minder leuke dingen met elkaar uitwisselen, elkaar steunen, elkaar eens goed vastpakken en op de opwekkende tonen van een mazurka, wals of polka, samen over de dansvloer zweven, elkaar weer loslaten en een nieuwe partner oppikken en verder zweven. Waar is de tijd? Het lijkt echt allemaal zo lang geleden en het doet bijna fysiek pijn om eraan te denken. Het doet deugd om eraan te denken, maar het mag ons niet wanhopig maken.

Misschien moeten we ons vergelijken met een bokser die eventjes een dipje heeft. Die maakt zich zo klein mogelijk, maakt met zijn armen en vuisten een beschermende cocon en probeert de klappen van de tegenstander zo goed mogelijk te incasseren. Als hij, letterlijk, de armen laat zakken, dan is het gedaan en dan is hij er geweest. Dat mogen we echt niet doen. Laten we vooral rustig blijven en de situatie

"uitzweten". We moeten echt blijven geloven, zoals Boudewijn de Groot eind de jaren 60 zong: "…. want er komen andere tijden" en laten we

"andere tijden" gerust interpreteren als "betere tijden".

We hebben in 2020 gelukkig nog de nieuwjaarsreceptie mogen meemaken, maar vanaf kort daarna hebben we alles moeten annuleren.

We hoopten, zoals jullie, op het nieuwe jaar, maar voorlopig is de nieuwjaarsreceptie 2021 en ook 't Bal al geannuleerd. Mocht 't Bal toch kunnen doorgaan dan passen we ons natuurlijk aan. Met het bestuur zijn we blijven vergaderen, ieder thuis achter zijn eigen computer, met een drankje of een hapje als ze dat zelf voorzien hadden. We hebben gezocht naar mogelijkheden om via mail met jullie in contact te blijven. De creativiteit in de groepen om, binnen de opgelegde beperkingen, toch te dansen, werden gedeeld. Het kindercollege bruiste van creativiteit en stuurde heel regelmatig filmpjes, liedjes, en andere uitdagingen. Dank aan iedereen die hieraan heeft bijgedragen.

Ook de algemene vergaderingen konden niet "in levenden lijve"

doorgaan. Noodgedwongen schakelden we over op mail-vergaderingen.

Dit is zeer goed verlopen en op die manier hebben we onze werking kunnen verderzetten. Ook heel veel dank aan alle leden van de algemene vergadering voor hun begrip en medewerking.

Laten we optimistisch zijn en hopen dat 2021 een annus mirabilis wordt.

Met het bestuur mikken we eigenlijk op een eerste ontmoeting, misschien nog niet in "vol ornaat", maar toch "in het echt" op de meiboomplanting in Brasschaat. En daarna zien we wel verder. We hebben in elk geval afgesproken dat het danscollege zich voorbereidt, om, als we terug groen licht krijgen om te dansen, of om gedeeltelijk te dansen, klaar te zijn om iedereen mee uit te nodigen om te starten en om suggesties te geven. Wij zouden jullie ook heel graag uitnodigen om niet bij de pakken te blijven zitten en jullie voor te bereiden om terug te starten van zo gauw het weer kan en mag.

Hebben jullie ook gebruik gemaakt van het aanbod om de DVD met

"Driekoningenzingen" op te vragen en ter beschikking te stellen van de

plaatselijk woonzorgcentra of andere verenigingen? Het is een goede

mogelijkheid om in contact te blijven. Verder verschijnt vanaf nu in elk

nieuw nummer een heuse dansbeschrijving met partituur! Heel veel

dank aan ons Danscollege en de redactie van De Driesprong.

In naam van het VVKB bestuur wens ik jullie allemaal veel moed en vooral een goede gezondheid in het nieuwe jaar. Geniet zo goed en zo kwaad als het kan, in kleine kring, van de eindejaarsfeesten. En vergeet niet: "er komen betere tijden" en "er is licht aan het einde van de tunnel".

Jullie voorzitter, Theo Smet

Nieuwjaarswens

Theo, Koen, Eddy, Fred Wensen U van harte Een ton vol gezondheid, Levensvreugde en Geluk;

Een kuip, gevuld met Vrede, Vriendschap en

Dansverlangen Voor het jaar 2021

En ruim succes voor de VVKB

De Redactie

Theo Smet.

KERST IN BRUGGE

Uit de Galerij van Vlaamse Groten.

Wie schreef ook weer: Een volk dat zijn kunstenaars eert is een groot volk? Het jaar 2020 werd uitgeroepen, niet alleen tot het Jan Van Eyckjaar, maar ook tot het Beethovenjaar. Twee grootmeesters op het vlak van de schilderkunst en van de muziek. En beiden Vlamingen! Gent organiseerde al een uitzonderlijke tentoonstelling die nog tot einde van de zomer te bezoeken valt ( maar verlengd door de coronacrisis) en zeer warm wordt aanbevolen en Klara programmeert over het ganse jaar gespreid, tal van concerten en uitzendingen waarin het oeuvre van Ludwig van Beethoven centraal staat. Hoewel in Bonn geboren heeft Ludwig wel degelijk Vlaamse roots. Want zijn grootvader kwam uit Mechelen. Vandaar dat het achtervoegsel in zijn naam regelmatig als “van” wordt geschreven in plaats van “von” wat de Duitstaligen begrijpelijk wat graag doen. Hierbij graag enige gegevens van beide uitzonderlijk begaafde kunstenaars over de hele wereld bekend.

De gebroeders Van Eyck

Wellicht werd Jan Van Eyck rond 1290 in Maaseik geboren, toen behorend tot het graafschap Loon, dat sinds 1366 onder het prinsbisdom Luik viel. Alhoewel sommigen ook van Arendonk spreken. Wat wel vaststaat is het feit dat hij 1441 te Brugge overleed en er bij de Sint-Donaaskerk werd begraven. En dat het meesterwerk “Het Lam Gods” in oorsprong een opdracht was voor zijn broer Hubert. Na diens overlijden in 1426 nam Jan de opdracht over en voltooide het werk in 1432. Het was een opdracht van Joos Vijd. Jan kwam in dienst van de Bourgondische hertog Filips de Goede, die hem aanstelde als hofschilder en kamerheer, waarvoor hij heel wat ‘speciale en geheime missies’ ondernam.

In die tijd bestonden er nog geen wereldkaarten en het was wel belangrijk de strategische punten en wegen te kennen.

Jan van Eyck werd geprezen om zijn olieverftechnieken die de kleuren een tot nu toe onbekend coloriet bezorgden. Hij was ook de eerste die landschappen naar de achtergrond liet vervagen en donkerder in de verf zette. En de luchten naar de einder in de verte liet opgaan. Samen met Rogier Van der Weyden wordt hij erkend als de belangrijkste figuur van de Vlaamse Primitieven. In de 15^de eeuw

gold hij als de voornaamste kunstschilder binnen Europa. Zijn er maar een twintigtal werken van hem bewaard gebleven, dan wordt toch het panelentriptiek

“Het Lam Gods” als zijn meesterwerk omschreven. Zeker nu het gerestaureerd, opnieuw te pronk hangt in de kapel achteraan in Sint-Baafs te Gent. En vast een bezoekje meer dan waard is. Het Jan van Eyckjaar is daar een uitstekende gelegenheid voor!

Ludwig van Beethoven

We zegden het al: Alhoewel Ludwig van Beethoven op 16 december 1770 in Bonn werd geboren als zoon van keurvorstelijke hofzanger Johan van Beethoven en Magelena Keverick, heeft deze geniale, onvolprezen componist een sterke band met Vlaanderen. Zijn grootvader was immers van Mechelen. Die vestigde zich later ook wel in Bonn. Zijn zeer omvangrijk oeuvre kan in drie periodes worden opgedeeld: zijn eerste periode die zich afspeelde in Bonn en ook al in Wenen, zijn rijke periode in Wenen, en zijn latere periode waarin de doofheid meer en meer tot uiting kwam. De speelsheid en frivoliteit die vaak zo jubelde bij Haydn en Mozart, vindt men niet meer terug bij Beethoven. De thema’s zijn veelal zwaarwichtiger, de uitwerking draagt veelal een dramatisch accent. Beethoven bouwt zo samen met Karl Maria Von Weber, een brug van de Renaissance naar de Romantiek. De angst voor volledige doofheid is permanent aanwezig, vooral in zijn latere periode. Vandaar ook zijn wantrouwen en nukkigheid.

Zijn werk omvat talrijke sonates voor piano en viool, romances, ouvertures als Coriolanus en Egmont, één enkele opera Fidelio, en zijn symfonieën als de Eroïca, de Pastorale en de onvolprezen 9^de Symfonie voor 4 solostemmen, koor en orkest met de “Ode an die Freude” als hemels slotakkoord. Deze ode ook die jaarlijks de Europeade afsluit en als het Lied van Europa werd erkend.

In het Beethovenjaar haakt ook de stad Mechelen in op dit jubeljaar met meer manifestaties, die kaderen in het Lunalia-festival en het Festival van Vlaanderen.

Men richt zich daarbij op de vocale werken van Ludwig van Beethoven zoals liederen, koren, cantates, volksliederen, gebracht op locaties waar de grootvader sterke bindingen mee had. Als het Koraalhuis, de Sint-Romboutskathedraal en de Sint-Katelijnekerk. Voor meer details verwijzen wij graag naar de Dienst voor Toerisme – Mechelen. In de herfstnummer van de Driesprong kon je al meer lezen over de kathedraal van Mechelen.

Zo klinkt 2020 feestelijk bij meer meesterwerken van twee Vlaamse figuren waarop wij terecht trots mogen zijn: Jan Van Eyck en Ludwig van Beethoven,

namen als klokken over de hele wereld erkend!

Eddy Picavet

SPROKKELINGEN

Wintersprokkels

• Eigenlijk valt er niet zoveel te sprokkelen. Enkel DE KEGELAAR uit Wilrijk laat zich niet van de wijs brengen in deze nieuwe lockdown die zeker nog tot half december ons maatschappelijk leven helemaal in de war stuurt.

Maar die zelfs wel eens de eindejaarsdagen zou kunnen overbruggen. Door het gedwongen schrappen van meer activiteiten geeft het novembernummer van DE KEGELAAR een minder verzorgd uitzicht. De start met “De Kadullkens en de Kadullen” waaruit later DE KEGELAAR is gegroeid verdiende wel beter. Jammer. Maar wij begrijpen de frustraties. In zijn voorwoord schetst groepsleider Eric De Coninck, via tal van herinneringen de groei van vijftig jaar DE KEGELAAR, die toch wel een successtory werd met talrijke hoogtepunten. Daartussen zeker de deelnames aan de Europeade en de organisatie van het WIVO. De volkskunstgroep De Kegelaar uit Wilrijk bewijst daarmee overduidelijk haar inzet, werkkracht en aanpak, ook in moeilijke omstandigheden. Dat verdient ons aller bewondering!

Het verbod op het organiseren van dans- en oefenstonden

bood de volkskunstgroepen de gelegenheid om in hun archief te duiken en te gaan grasduinen in hun ontstaan en groei.

• Ook vkg. DE VLASBLOMME uit Bissegem kan terugblikken op een gouden bestaansjubileum en grasduint door haar ontstaan en geschiedenis.

• Zo ook de vkg. REYNOUT uit Dendermonde die vast kan bogen op een rijke historiek met schitterende hoogtepunten, al dan niet in de schaduw van hun beroemd ‘peird’.

• 2020 zal opgetekend blijven als een rotjaar. Laten wij hopen dat het nieuwe jaar veel beter wordt. Maar daarvoor moeten wij eerst nog door een hardnekkige lockdown.

Eddy Picavet

Voor uw agenda

Normaal hebben we hier een overvolle agenda, maar omwille van het corona virus en de bijhorende maatregelen werden de repetities, groepsactiviteiten, bals, festivals, stoeten en processies allemaal geannuleerd.

De actuele situatie van activiteiten kan je volgen op www.vvkb.org

We blijven natuurlijk wel activiteiten plannen en hopen dat de pandemie wat gaat liggen en hopelijk kunnen deze dan ook plaatsvinden met de nodige aanpassingen .

Driekoningen

Een van onze groepen namelijk vkg. De Kegelaar uit Wilrijk was gevraagd om in januari in een bevriend woonzorgcentrum

‘Driekoningen zingen’ te organiseren.

Dit is natuurlijk niet mogelijk onder de

huidige omstandigheden, maar dit bracht de groep wel op het idee om een DVD, waaraan ze meegewerkt hebben, aan dit en andere woonzorgcentra in het Antwerpse te

bezorgen, dit dankzij het akkoord van de ANV-werkgroep Volkscultuur om de DVD, die ingesloten is in het boek ‘Drie Koningen Zingen’ te kopiëren en te verdelen.

Heel wat VVKB-groepen hebben gebruik gemaakt van dit aanbod en zo konden de bewoners toch van de sfeer van Driekoningen proeven .

Hallo allemaal,

Eerst en vooral willen we jullie een geweldig 2021 toewensen.

Een jaar waarin we hopelijk weer snel met verschillende groepen kunnen samen komen om te dansen, zingen, spelen...

We blijven jullie ondertussen graag verder inspireren met onze tweewekelijkse mails naar de groepen.

Zoek in je eigen bubbel iemand om het volgende klapspelletjes 'Boom snap klap' mee te doen, maar zorg ervoor dat jullie handen niet in de knoop geraken. Filmpjes mag je ons altijd opsturen. Wij zijn

benieuwd.

https://www.youtube.com/watch?v=UkFs5glUMjw

Op 6 januari is het dan het feest van Driekoningen.

In normale omstandigheden kan je dan gaan zingen van deur tot deur.

In Antwerpen is dat dit jaar jammer genoeg al verboden.

Je kan het onderstaande lied (via de link) al beginnen instuderen om volgend jaar te zingen, wanneer het weer mag. Zo horen de mensen eens iets anders dan 'Geef mij een nieuwe hoed'

https://www.youtube.com/watch?v=_Uxy4bD54ec

Het VVKB kindercollege

Hoe beleefden onze groepen deze coronawinterperiode?

Waar we in de vorige nummers nog konden berichten over de groepen die na de voorjaarslockdown opnieuw in openlucht dansten en ook veel groepen die vanaf september weer met de nodige veiligheid waren opgestart kwam er een abrupte stilstand met de nieuwe lockdown van het verenigingsleven.

Plots mocht de Sint niet meer langskomen in de groepen en ook samen kerst of nieuwjaar vieren was uit den boose. Toch deden heel veel groepen moeite om de band met hun leden via digitale weg te versterken.

Volksdansgroep De Klepperman uit Mol:

Kindergroep De Klepperkens (4 – 12 jaar)

Na een aarzelende heropstart in werkjaar 2019-2020 groeide de groep tot 16 leden. Aangezien deze groep op de site van het ocmw danste, moesten de activiteiten daar vanaf half maart gestaakt worden. Als compensatie bood de groep de kinderleden aan het lidgeld te verlengen tot eind van het jaar. Dit had weinig of geen effect. De heropstart in september verliep moeilijk. Verschillende kinderen waren afgehaakt omwille van o.a. familiale redenen of andere hobby’s.

Half oktober zijn de activiteiten weer stilgelegd. We denken dat dit zal duren tot na de kerstvakantie.

Ouderengroep De Klepperman :

Ook de activiteiten van de ouderengroep werden half maart gestaakt. Deze groep danst in het pc Ginderbuiten. Toen dat bleek dat corona lang ging duren en de zalen van het parochiecentrum te klein waren om corona-proof te dansen, werd ook uitgeweken naar de site van het ocmw. De jaarlijkse volksdansnamiddag werd geannuleerd. Om het gemis aan dansen te compenseren werd aan de leden van de groep een cadeaubon geschonken. Ook de ouderengroep is voorzichtig terug gestart met dansen. Er werd gedanst met mondmasker, op voldoende afstand van elkaar en zonder handen geven. Er werden wat meer kringdansen gedaan, daar veel van die dansen zonder handen geven kunnen gedanst worden. Zo werd ook bijvoorbeeld het Duivelspaard een beetje aangepast met ‘rug aan rug’ ipv ‘rechts en links inhaken’. De rest van de dans gebeurt op afstand en zonder handen geven.

Ook de Kegelaar van Diest moet kunnen zonder handen geven en met ketting per drie. Met de leden wordt ondertussen nagedacht hoe de groep volgend jaar het 75-jarig jubileum kan vieren. Hopelijk kan dit op min of meer normale manier.

Volkskunstgroep Reinaert uit Mortsel:

De groep heeft vanaf begin juni de kans gekregen om op het binnenplein van een school te dansen. Dit gebeurde zoveel mogelijk volgens de regels van corona: dus nog enkel dansen zonder fysiek contact. Concreet betekent dit kringdansen

waarbij de leden verder uit elkaar staan of lichtjes aangepaste (Vlaamse en West- Europese) dansen waarbij de figuren zover mogelijk gelijk bleven aan het origineel, maar dus wel zonder contact. Paardansen zijn, mits enkele uitzonderingen, vermeden (ook voor echte koppels, zodat singles zoveel mogelijk mee konden dansen. De groep heeft dit gedaan zolang het voldoende licht was.

Daarna is verder gedanst in een zaal van het jeugdcentrum waar volgens de toen geldende covid-regels maximaal 20 personen mochten sporten zonder contact.

Met de laatste regels ligt alles vanzelfsprekend weer stil…

Bij volkskunstgroep Zannekin uit Veurne zat men niet stil.

Op 11 november reisde men 23 jaar terug in de tijd.

Het waren toen andere tijden dan vandaag!! Bij dit grote Nationaal VVKB kinderfeest kwamen ongeveer 600 kindjes samen om naar Sint-Maarten te komen kijken in Veurne.

Zannekin zorgde voor de ontvangst en de leden van de kajakclub zorgden dat de sint veilig aan wal kwam.

De komst van de goedheilig man was toen een groot feest. Gelukkig mag de sint ook dit jaar de kindjes nog met cadeaus komen verwennen!

Wie spot er bekenden op de foto’s uit 1997 ?

Zelf was ik toen ook aanwezig als reporter voor “De Grote Ronde” en kan enkel maar leuke herinneringen ophalen aan het feest.

Ook voor het Joelfeest werd er een mooie, warme digitale wens verzonden naar de leden met een lichtfoto van elkaar.

“ 21/12/2020, was het de kortste dag van het jaar... Normaal betekent dit voor ons dat we samenkomen om te dansen bij kaarslicht. Dit kon helaas niet doorgaan, maar we verzonnen een alternatief!

In deze donkere dagen kan iedereen wel een lichtje gebruiken. Dus maakten we een filmpje waarin we een lichtje aan iedereen willen geven.

Zo maken we donkere dagen licht “

Bij volkskunstgroep De Sloepe uit Knokke-Heist komt elk jaar de Sint bij de leden op bezoek. Helaas kon dit nu niet tijdens de repetitie en voor de veiligheid van deze heilige man, met een risicovolle leeftijd werden dan de cadeautjes via de secretaris thuis geleverd op een veilige manier. Dankjewel Sint om alle leden niet te vergeten en bedankt Jan en Inge om alles rond te brengen.

Bij volkskunstgroep Scarminkel in Sente zorgde elk lid voor een cadeautje voor een ander lid en zo werd een virtuele kerstboompluk georganiseerd.

Vanuit de groep kwam er dan ook nog een flesje met het logo in houtsnede.

Iemand speelde muziek aan de voordeur, iemand bakte een taart of koekjes in de vorm van dansers.

Bij volkskunstgroep Canteclaer uit Zwevegem kwam de kerstman overal aan huis en bezorgde voor de leden een kom met heerlijke chocolade truffels erin.

Volkskunstgroep Reynout uit Dendermonde :

Daar is de geplande ommegang van het ros beiaard nu al voor de tweede keer uitgesteld en blijft “het peird” nog op stal tot 29 mei 2022.

Op vrijdag 8 januari hielden de leden in elke gezinsbubbel een receptie bij zich thuis en stuurden hiervan een foto door naar Reynout. Hiervoor werd een pakketje met Aymonbier geleverd en enkele hapjes.

Kris en Anne maakten de pakketjes klaar en voorzitter Lut zorgde voor een rijmpje dat bij het pakketje gevoegd werd.

Bij volkskunstgroep Danspas uit Wijnendale kregen de leden een mooie kalender met alle verjaardagen van de leden erop en heel veel fotomateriaal uit het 10-jarig bestaan van de dansgroep. Vooraf kreeg iedereen een naampje getrokken en gedurende de kerstperiode kon je die persoon anoniem kaartjes sturen en vertroetelen en daarna kon je raden wie naar wie stuurde.

Bij volkskunstgroep Sneyssens uit Evergem ging de kindergroep Sneyssens Junior in het najaar van start en gelukkig kunnen de -12 jarigen nog steeds verder dansen.

Hierbij een foto van tijdens hun repetities.

Bij volkskunstgroep Die Boose in Izegem werd er ook een digitale nieuwjaarsdrink gehouden.

Jammer genoeg kunnen we elkaar dit jaar niet begroeten tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst in Salons Mantovani.

Toch willen we een boodschap van hoop rondsturen.

Onze voorzitter, Theo Smet, bezorgt je langs deze weg zijn nieuwjaarsboodschap namens het VVKB bestuur.

Klik hiervoor op de onderstaande link:

https://youtu.be/MctbIa2cXJ0

Net zoals vroeger in het VVKB tijdschrift De Grote Ronde zullen we opnieuw regelmatig een dansbeschrijving publiceren in De Driesprong en dit met medewerking van het VVKB Danscollege.

Voor deze eerste keer kozen we voor “Winterwals”. Een heel toepasselijke naam in deze periode van het jaar en een dans die je met je partner in je eigen coronabubbel kan uitvoeren…

Veel dansgenot !

Volkscultuur en … brandnetels

De Germanen wijdden brandnetels aan Donar/Thor, hun god van de donder, de vruchtbaarheid en het huwelijk. Brandnetels waren reeds in de eerste tientallen jaren na Christus voor velen heilig en medicinaal. Men at ze het hele jaar lang om gezond te blijven, ze werden gebruikt tegen een ganse waaier van klachten.

Volgens het volksgeloof moeten ze bij voorkeur in bepaalde heilige perioden van het jaar geplukt worden zoals het Germaanse joelfeest (met kerstdag, nieuwjaarsdag, driekoningenfeest als oude restanten), het lentefeest (Pasen, Pinksteren), het midzomerfeest (Sint-Jan op 24 juni), het oogstfeest (Maria-Hemelvaart op 15 augustus) e.a.

Russische, Finse en Hongaarse boeren hingen (1927) op de vooravond van Sint-Jan brandnetels aan hun staldeuren om de kwade geesten buiten te houden. Ook in Vlaanderen werd deze plant voornamelijk gebruikt tegen betovering en beheksing.

Rond Nowgorod (stad in Noordwest Rusland) sprongen in 1882 kinderen tijdens het Sint-Jansfeest over netels, net zoals men in onze streken over vuur sprong.

Netels zijn een bestanddeel van een ruiker ‘negenderhandekruiden’, een kruidenbundel die uit negen kruidensoorten bestaat, die men soms nog wijdt op het oogstfeest. De negenkrachtenkruiden voorkwamen betoveringen.

Brandnetels staan in een Duits volkslied voor liefdestrouw.

In de Bijbel symboliseren ze de ondeugd, naar Jesaja’s uitspraak: ‘De paleizen zitten onder de doornstruiken, netels en distels overwoekeren de burchten.’

In het sprookje van Hans Christian Andersen weeft de prinses in het sprookje van de 7 zwanen mantels van netelvezels voor haar broers die betoverd zijn.

Tot in de 19^e eeuw werden brandnetels gebruikt om textiel te maken: het neteldoek.

De grote brandnetel (Urtica dioica, langer blad, bloeit meer bovenaan) en de kleine brandnetel (Urtica urens, rond blad) hebben een hoge

voedingswaarde, bevatten naast een aantal inhoudsstoffen eiwitten, vitamines (C, B1, B2, B5, B9, K bètacaroteen) en zitten vol met mineralen (kalium, ijzer, calcium, silicium). Deze hebben een bloedzuiverende werking, zorgen voor een betere afvoer van de gifstoffen, waaronder het urinezuur dat in onze lichaamsweefsels wordt afgezet en aanleiding geeft tot allerlei klachten (o.a. reuma, jicht, gewrichtsontstekingen …). De wortel van brandnetel wordt ingezet bij goedaardige prostaat.

Heden ten dage wordt voor een reinigingskuur in het voorjaar de jonge toppen en jonge bladeren van de brandnetel gebruikt, want zij bezitten de grootste reinigende kracht (in oude bladeren zit teveel nitraat en ons lichaam kan dit omzetten in nitriet, wat sneller schadelijk is). De calciumopname wordt bevordert en de botopbouw ondersteunt.

Brandnetelinfuus is ook geschikt bij broze nagels en osteoporose.

Maak een aftreksel (infuus) van 30 g jonge toppen op 1 liter kokend water, laat dit 5 minuten trekken en drink er 3 kopjes per dag van (eventueel wat citroensap toevoegen). Als men het kruid langer laat trekken, wordt het bitterder. Voor reuma en jicht de kuur drie weken aanhouden (eventueel om de dag afgewisseld met een infuus van guldenroede). De kuur niet langer aanhouden want dan ontstaat gewenning en daalt de werking. Men kan de jonge toppen ook versnipperen in sla, er pesto mee maken of aan het einde bij de soep toevoegen. Nog enkele andere kruiden voor de voorjaarskuur zijn o.a. paardenbloem, duizendblad, hondsdraf, ereprijs, … Men kan meerdere kruiden aanwenden om te detoxen, bv. paardenbloem toevoegen voor een ontslakkingskuur.

Probeer de brandnetels te plukken van onder naar boven, in de richting van de brandharen, dan prikkelen de brandharen niet zo! Bij de grote brandnetel staan deze aan de bovenkant van het blad, maar de kleine brandnetel prikkelt het meest omdat er brandharen staan op blad en stengel. Krijg je toch jeuk en pijn, dan vindt je meestal hondsdraf in de buurt van de brandnetel. Hiervan kan je de bladeren kneuzen en over de pijnlijke plek wrijven.

Bij culinair gebruik verdwijnt de prikkel zodra de brandnetel in contact komt met warm water of als men de plant ’n tijdje laat liggen.

Geraadpleegde bronnen:

De Taal der Kruiden van Mellie Uyldert

Compendium van rituele planten in Europa van Marcel De Cleene-Marie-

Claire Lejeune Machteld van den Bossche

Een sage uit Limburg De Bokkenrijders

Dit keer tappen wij uit een heel ander vaatje en verplaatsen wij ons naar de Maaskant. Daar weten ze vast wat Bokkenrijders zijn.

Volgens het volksgeloof waren bokkenrijders personen of geesten, die op bokken door de lucht reden. In de 18^de eeuw was dit de naam die gegeven

werd aan een bende dieven, afpersers en plegers van gewelddadige berovingen in de Landen van Overmaas en het voormalige graafschap Loon. Ze waren met onderbrekingen actief in de periode tussen 1770 en 1798 in het tegenwoordige Nederlands Zuid-Limburg, delen van Belgisch Limburg, de Kempen, de Voerstreek, het Land van Herve, Luik en delen van Duitsland.

De strooptochten waren over het algemeen gericht tegen boerderijen en pastorieën op het platteland. Later kregen de bokkenrijders bij sommigen een Robin Hood-achtige status.

Tegenwoordig behoren de bokkenrijders tot het immaterieel erfgoed van Limburg.

Het rijden op een bok werd eeuwenlang geassocieerd met de duivel. Volgens oude volksverhalen bewogen mensen die een pact hadden afgesloten met de duivel zich

’s nachts op bokken. En eenmaal per jaar reden de bokkenrijders naar de Mookerheide, waar hun meester, de duivel, hen opwachtte. In het liedje “Jan Klaassen was trompetter” van Rob de Nijs wordt ook naar de Mookerheide (het slagveld) verwezen.

Onder invloed van de romantiek ontstond in de 19^de eeuw een vloedgolf van bokkenrijdersverhalen. De Sittartse auteur Pieter Ecrevisse wordt als pionier erkend.

Willy Vandersteen verwerkte in 1948 de bokkenrijders in de stripreeks Suske en Wiske (album 136).

In de jaren negentig zond de Nederlandse televisie de jeugdserie “De Legende van de Bokkenrijders“ uit, gebaseerd op het boek van Tom van Reen “Ontsnapt aan de Galg”.

Wellen is het epicentrum van de Bokkenrijders van Zuid-Limburg.

Het grote kapitaal zat in die tijd bij kasteelheren, grootgrondbezitters, adel en clerus. De bevolking moest hard zwoegen. Hun karige loon werd hen dan nog regelmatig door vreemde soldaten en avonturiers ontnomen.

Wellen was immers een onderdeel van het land van Loon, onder de voogdij van het prinsbisdom Luik. Het prinsbisdom

Luik stelde zich neutraal op in de toenmalige Spaanse Successieoorlog.

De boerenbevolking werd daarom het slachtoffer van plunderingen door ronddolende soldaten en vernielingen van de oogsten. Zo moest de autochtone bevolking noodgedwongen zelf gaan stelen: hieruit ontstond de beweging van de Bokkenrijders. De activiteiten van de Bokkenrijders waren in geen enkel opzicht goed te keuren, hoewel ze roofden uit pure noodzaak.

Het handelsmerk van de Bokkenrijders was de brandbrief: hierin dreigden ze met brand tenzij de bedreigde een zekere som overmaakte. Ze waren echter minder crimineel en wreed dan beweerd werd. In onze moderne tijd zouden we spreken van ‘kruimeldiefstallen’. Van grote rooftochten was nooit sprake.

Volgens de legende zweefden De Bokkenrijders ’s nachts op bokken door de lucht. Dit verhaal werd althans via foltering uit de verdachten geperst.

Het is gebaseerd op een Germaans volksgeloof, waarbij demonen in een dierlijke gedaante in een storm door de lucht raasden. In het christendom werden deze demonen assistenten van de duivel genoemd.

De rechterlijke macht (indertijd was de geestelijke en wereldlijke heer van Wellen de abdis van Munsterbilzen) trad hard op tegen De Bokkenrijders. De vonnissen (1774-1776) van 27 ter dood veroordeelde

Bokkenrijder in Wellen

Bokkenrijders uit Wellen werden voltrokken op twee verschillende plaatsen; in Munsterbilzen of in de Bonderkuil in Wellen.

Robert Goorhuis schreef het fanfarewerk “Onschuldig veroordeeld”, gebaseerd op meer bokkenrijdersprocessen. In Limburg vindt men vandaag nog meer beelden en platen terug die verwijzen naar deze angstaanjagende figuren en bendes.

Daarentegen zijn Limburgers wel zeer lieve, fijne mensen!

Naar Legenden uit de Lage Landen door F. Ghyselen

Eddy Picavet

AANDACHT :

Hiermee kreeg U het 4

nummer in de bus van deze jaargang. Dit betekent dat het tijd is om Uw abonnement van De Driesprong te vernieuwen voor 2021. Hiervoor maakt men 15 euro over op de IBAN rekening : BE62 4033 0466 6161 van de Vlaamse Volkskunstbeweging vzw, Breughelwijk 8, 3150 Haacht met vermelding Driesprong 2021 + uw naam.

Extra steun is steeds waardevol en dankbaar.

Voor de aangesloten VVKB dansgroepen, zijn er 3 abonnementen van de Driesprong inbegrepen, bijkomende abonnees kunnen aan gunsttarief van 5 euro doorgegeven worden naar het VVKB secretariaat bij Lieven Stubbe.

Cursiefje

Als kwam hij uit de hemel …

Ik heb altijd al graag rijstpap gegeten. Al van toen ik nog maar een kleine jongen was. Maar in de oorlog was daar geen sprake van. In de hoge keukenkast bewaarde ons mama wel een ijzeren doos met kleine ronde doosjes in. Met saffraan en een paar kaneelstokken. Die geurden zo heerlijk. Nog herinneringen aan betere tijden. Daar was ons mama zeer zuinig op. Maar bij een speciaal gebeuren kwamen de doosjes boven en deed zij de saffraan in de rijstpap. Dat gaf hem een mooiere kleur en een nog betere smaak. En wij smulden! Heerlijk was dat.

Na onze Plechtige Communie waarop wij een nieuwe fiets hadden

gekregen, reden wij regelmatig naar Verrebroek. Naar René Vermeiren

en Irma die op ‘r Fort een boerderij runden. Maria, de dochter, hielp

in de stallen en in de keuken. Het waren zeer lieve mensen. Het was zelfs nog een beetje familie. Als Irma wist dat we passeerden, stond er steevast een teil rijstpap op ons te wachten. En dan zei René altijd:

“En Irma die mannen mogen niet vertrekken voor ze de hele kom soldaat hebben gemaakt!” En dan lachte hij met zo’n blos op de wangen waarop zijn gezondheid te lezen stond. Voor we terugkeerden bond Irma nog een baaltje polderaardappelen op de fiets van mijn broer, die de oudste en ook de sterkste was. Die waren thuis zeer welkom.

Toen we trouwden nam ons moeke de keukengeheimpjes van haar mama over. En ik mag zeggen dat ook zij zich ontpopte tot een echte keukenprinses.

Ook haar rijstpap was voortreffelijk.

Maar daar zat de liefde wel voor iets tussen …

Toen ik na haar overlijden naar het woonzorgcentrum ‘Hof ter Engelen” kwam, stond de kok Henk juist op het punt om met pensioen te gaan. Van toen Valerie de koksmuts opzette, werden de maaltijden opvallend gevarieerder, smaakvoller en met meer zorg gepresenteerd.

En haar rijstpap? Heerlijk! Als kwam hij uit de hemel zelf. En toch heb ik enige kritiek: de porties mochten wel heel wat groter zijn… En ik mis de bruine suiker …Maar ja, als diabetespatiënt heb ik ook mijn beperktheden. En de volmaaktheid is nu ook niet van deze wereld. Die ligt hoger …

De goddelijke “snoep” op een bord met gouden lepeltjes is een exclusiviteit voor later. Maar hier op de wereld spant “ons Valerie”

wel de kroon!

Beknopt verslag van de digitale algemene vergadering

Er was een algemene vergadering via mail omdat we fysiek nog niet mochten samenkomen.

Lidgelden en verzekeringen 2021 Veel van onze groepen hebben dit jaar inkomsten verloren doordat ze bijvoorbeeld verschillende activiteiten (optredens, festivals, …) niet konden houden. Ook de werkingskosten van VVKB waren dit jaar minder dan normaal. Het VVKB-bestuur stelt voor om als symbolische vorm van ruggensteun een korting op het lidgeld te geven aan de groepen, die in 2020 lid waren van VVKB. Deze groepen krijgen een eenmalige korting van 20 euro en betalen 50 euro ipv 70 euro groepslidgeld voor 2021. In dit groepslidgeld zijn 3 papieren abonnementen voor De Driesprong vervat. Het bestuur stelt voor om de overige bedragen te behouden als in 2020: - extra papieren abonnement De Driesprong: 5 euro; - verzekeringspremie per lid: 3 euro, enkel tweede jaarhelft:

2 euro; - individueel lid met inbegrip van papieren exemplaar De Driesprong: 15 euro. Dit ondanks de stijgende postkosten.

Op de weg tussen wieg en graf wisselen een lach en een traan regelmatig af.

In beide willen wij naast u staan.

• Op 30 september 2020 werd Milou geboren. Ze is de kleindochter van Erik en Ilse De Coninck – Vanderheyden, leden van vkg. De Kegelaar uit Wilrijk.

• Jelle Smet en Vicky Vanhollebeke leden vkg. Zannekin in

Veurne en vkg. ’t Vrij Uurke in Zedelgem traden in het huwelijk op 24 oktober 2020.

• Op 27 oktober 2020 kregen Emma en Nele er een zusje bij. Sofie Bosmans is de dochter van Liesbeth Budts en Jeroen Bosmans, leden van vkg. De Kegelaar uit Wilrijk.

• Op 5 november 2020 overleed Edith Lauwyck , lid van vkg.

Pippezijpe in Dilbeek.

• Maria Van Ginneken overleed op 11 november 2020, Ze was de mama van Anny Delvaux en Werner Muller, bomma van Inez van Giel en overgrootmoeder van Jasper en Fleur.

Anny is voorzitter van vkg. Mie Katoen in Braschaat en Inez van vkg. Jovolka in Kapellen. Jasper en Fleur zijn ook lid van vkg.

Jovolka, Werner is lid van vkg. De Karekiet in Puurs.

• Op 24 december 2020 werd Zoë Dierickx geboren, ze is de

kleindochter van Ingrid Bernaert en Alain Dierickx, leden van vkg.

De Sloepe in Knokke-Heist.

• Op 29 december 2020 is Gilbert De Leenheer samen met zijn echtgenote Mariette Certyn overleden. Ze zijn de ouders van Wim en Claudine Dierick – De Leenheer, leden van vkg. Reynout uit Dendermonde.

• Julien Verlinde overleed op 8 januari 2021. Hij was de papa van

Christa Verlinde, lid van vkg. Danspas in Wijnendale.

DE DRIESPRONG

is het driemaandelijks tijdschrift van de Vlaamse Volkskunstbeweging vzw.

Secretariaat en zetel: p/a Lieven Stubbe, Breughelwijk 8, 3150 Haacht

Mail : secretariaat@vvkb.org

“De Driesprong” verschijnt als lente, zomer, herfst en winternummer.

Teksten binnen voor 15/2, 15/5, 15/8, 15/11.

DE DRIESPRONG is “de spreekbuis van de vereniging en begeleidt dan ook de doelstellingen ervan, nl. de beoefening, de aanmoediging en het propageren van de Vlaamse volkskunst; het bijdragen tot de culturele herwaardering van de vrijetijdsbesteding; het ondersteunen en het verspreiden – in de geest van een Europese eenheid in verscheidenheid – van onze eigen volkskunst; het bundelen van groepen met gelijkaardige doelstellingen.” (Cfr. het werkingsverslag 2001 van de Vlaamse Volkskunstbeweging). En “het ondersteunen, het instand houden en het aanmoedigen van de vernieuwende tendensen van de Vlaamse volkskunst”, in de geest dus van art. 3 van de VVKB-statuten.

DE DRIESPRONG heeft Theo Smet als hoofdredacteur met Koen Denduyver als redactiesecretaris en Eddy Picavet, Geert Buys en Fred Scholliers als medewerkers.

Redactie-adres: De Driesprong, p/a Koen Denduyver, Watervallestraat 27, 8480 Bekegem telefoon : 0496 /23 18 03.

E-post: Koen@regenboogkoekelare.be

DE DRIESPRONG is ook als abonnement te verkrijgen. Hiervoor maakt

men 15 euro over op rekening BE62 4033 0466 6161 van de Vlaamse

Volkskunstbeweging vzw, Breughelwijk 8 , 3150 Haacht. Een

abonnement gaat in per kalenderjaar.

DE DRIESPRONG houdt contact met de aangesloten groepen – en meer concreet wat betreft de kalender, activiteitenverslagen en dergelijke meer – via volgende gouw-correspondenten:

-

Tel: 03/889.58.46. E-post: dewitte.andre@skynet.be

- Brabant: Hilde Servranckx, Putweidestraat 16 te 1700 Dilbeek.

Tel: 02/466.46.10. E-post: pippezijpe@telenet.be

- Oost-Vlaanderen: Fred Scholliers, Pater De Smetlaan 37 te 9200 Dendermonde. Tel: 052/21.77.34 E-post: fred.scholliers@telenet.be

- West-Vlaanderen: Koen Denduyver, Watervallestraat 27 te 8480 Bekegem.

Tel: 0496/23.18.03. E-post: koen@regenboogkoekelare.be

DE DRIESPRONG ontvangt vanwege de overheid geen subsidies, evenmin als zovele andere Vlaamse tijdschriften en verenigingen, helemaal in overeenstemming met de bepalingen van het “Decreet betreffende de amateurkunsten” van 22 december 2000, dat het Vlaams verenigingsleven de facto gedeeltelijk financieel drooggelegd heeft. Private steunverlening is bij decreet natuurlijk niet verboden en U kan ons steunen via overschrijving op rekening BE62 4033 0466 6161 (BIC = KREDBEBB) van de Vlaamse Volkskunstbeweging vzw, Breughelwijk 8, 3150 Haacht. Waarvoor onze oprechte dank!

Foto’s kaft :

• Jeanne Vandenbussche, voorzitter van vkg. Zannekin uit Veurne brengt licht tijdens de Joelavond.

• Vkg. Sneyssens Junior uit Evergem tijdens de repetitie.

• Vkg. Scarminkel uit Sente zorgt voor een aangepaste nieuwjaarsreceptie.

Een driesprong is een “plaats waar drie wegen samenkomen”, zo lezen

we in het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal, vulgo de Dikke

Van Dale. De naam van dit tijdschrift verwijst meer bepaald naar het

driespan dans – muziek – vendelspel, uiteraard zonder zaken uit te

sluiten als poppenspel en andere uitingen van volkskunst.

Volkskunst is als het kantwerk rond een natie.

De ziel van een volk wordt zichtbaar in zijn dansen, hoorbaar in zijn muziek.

Het vuur in een volk krijgt vorm als vlammende vaandels de ijle lucht doorklieven.

De geest van een volk weerspiegelt zich in de ernst en de humor binnen oude en nieuwe volksgebruiken.

De volkeren in Europa moeten zich vast verenigen rond hun nationale verscheidenheden, om grenzen niet langer grenzen ,

maar raaklijnen te laten worden.

▪ Verantwoordelijke uitgever :

Theo Smet, Beukenhofstraat 52 bus 101, 8570 Vichte