€ 1,95
70
stejaargang • nummer 11 • woensdag 12 maart 2014 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
De machtsgreep van de partijen
Lees blz. 3
Ontslaggolf is geen toeval 2
Briefje aan Veerle Baetens 3
Oekraïense rapsodie (1) 4
Le Roman Pais 7
Bollekenskermis 5
Frieda op het dode B-spoor 10
Vlaamse tegels voor Komen! 11
De N-VA en het referendum 11
De wegwijzers van De Wever
Mark Grammens
In de schaduw van het succes van N-VA proberen alle andere partijen zich de komende tien weken ongetwijfeld scher- per te profileren. Beleven we straks de renaissance van de ideologie? En geldt dan niet het omgekeerde voor de N-VA, de partij die naar de kiezer trekt in een wel erg brede en daardoor ook kwetsbare formatie? Vlaams-radicaal genoeg, of net niet meer? Economisch te liberaal, of niet?
Conservatief zoals de voorzitter, of is ook dat verhaal passé?
Met het oog op zijn bijdrage aan België#2014, een publicatie met bijdragen van 19 politicologen onder redactie van Carl Devos, bestudeerde Nicolas Bouteca alle par- tijprogramma’s. Hij stelt vast dat de ideologi- sche afstand tussen de Vlaamse partijen na 2003 weer toeneemt. “De motor van deze pro- fileringsdrang is - niet verwonderlijk - N-VA”, aldus Bouteca.
Dat CD&V, traditioneel dé centrumpartij, met meer scherpte kiest voor het “moedige midden”, wisten we al. Geen ongunstige posi- tie om vaak aan de bak te komen, in alle moge- lijke formules. Die positie is vandaag vooral belangrijk in het sociaaleconomische debat en het communautaire debat. Het levensbe- schouwelijke debat, de derde thematiek van ons politieke theater, lijkt veel minder relevant.
De sp.a wil weer linkser zijn, een beetje afstand nemen van het gematigder profiel dat ze zich als partner in alle regeringen heeft aangenomen. In economisch labiele tijden moet ze die kant op, zeker omdat ze op de linkerflank van Groen en PVDA+ concurrentie krijgt. Linkser en zonder communautair profiel vormen de socialisten niet meteen een bedrei- ging voor Vlaams-nationalisten, christen- democraten en liberalen. Ze zullen luid
roepen tegen N-VA, maar concentreren zich op een linkse broederstrijd, gefixeerd op zowat een kwart van het electoraat.
Verhofstadt
De liberalen waren in 1999 met een Vlaams profiel en een “linkse toets” nog de grootste partij van Vlaanderen. Het electoraat stoof na enkele jaren Verhofstadt - dat Vlaams, dat was maar om te lachen - uiteen in alle richtingen (LDD, VB en recenter N-VA). Open Vld zakte van circa 25 procent tot onder 15 procent. De partijtop fixeert zich nu op de liberale wortels van de VLD. Economisch rechts, communau- tair nergens.
En dan de Vlaams-nationalisten. De Wever koppelde zijn conservatief verhaal op een lichtvoetige manier aan het communautaire kernverhaal. Electoraal een schot in de roos.
In zijn opiniestuk “De onstuitbare opgang van het Vlaams-nationalisme” probeerde Bart Maddens dat al meteen na de eerste forse doorbraak te duiden (De Standaard, 10 juni 2009).
Mokerslagen
Het viel hem op dat Vlaams-nationalisti- sche partijen telkens scoorden op de golven van een maatschappelijke ontwikkeling, en bovendien op een almaar hoger niveau. Het begon met de Frontpartij na de Eerste Wereld- oorlog, die inspeelde op het revolutionaire klimaat van meteen na die oorlog. Het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) haalde op de golven van de rechtse en antidemocratische tijdsgeest zijn hoogtepunt in 1939 met 15 pro- cent.
De Volksunie bloeide op in een bredere contestatiebeweging van de jaren zestig en piekte in 1971 met 18,8 procent, maar kwam daarna in een neerwaartse electorale spiraal terecht. Vlaams Belang nam de fakkel over
met een rechts-radicaal profiel, en bereikte een top in 2004 met 24,1 procent. De N-VA parkeerde zich in 2010 in de buurt van de 30 procent.
Vlaams Belang is nog niet uitgeteld, maar kreeg een paar mokerslagen. Het cordon verlamde de partij, die noch communau- tair, noch met radicale migrantenstandpun- ten resultaat kon boeken. Tenzij onrecht- streeks misschien, maar dat wordt op de duur toch wel vermoeiend voor de eigen kaders en de kiezers… Een groot deel van de VB- aanhang koos daarom voor de meer humanitaire variant van het Vlaams-nationalisme, waar- mee men weer “onder de mensen” kon komen. Of Vlaams Belang zich straks kan handhaven op de nieuwe rechts-radicale golf die nu ook in het buitenland goed scoort met een anti-immigranten- of anti-islamdiscours zal moeten blijken.
Het kostbare weefsel
Op welke maatschappelijke golf surfte de N-VA de jongste jaren van overwinning naar overwinning? Hierover krijgen we weinig dui- ding. De Wever slaagde erin twee electorale domeinen te bezetten: dat van Vlaamsgezind Vlaanderen en dat van conservatief Vlaande- ren, dat het progressieve sfeertje van paars- groen beu was. Pas later volgde de inname van een deel van het liberale territorium. De aanhang van Lijst Dedecker werd opgepeuzeld en de N-VA beet behoorlijk in het been van de afkalvende Open Vld.
Wie daaraan twijfelt, moet maar eens De Wevers “Het kostbare weefsel” herlezen. Het boek bundelt columns uit de periode 2003- 2008. Daarin sprak de N-VA-voorzitter ronduit over nationalisme, transfers, het uitdagen van de monarchie, het moslimfundamentalisme, ondoordacht immigratiebeleid, identiteit en taal als afbakening van het identiteitsgevoel,
het politiek correcte denken, de heisa over de Deense cartoons, onafhankelijkheid (in Mon- tenegro), het cordon sanitaire, de linkse en elitaire consensus, en de onzin van positieve discriminatie.
Klopt het dat die thema’s vandaag bij de N-VA veel minder worden bespeeld? Klopt het dat het economisch “liberale” verhaal nog quasi onvermeld blijft in die jaren? Klopt het dat dit verhaal pas de jongste jaren op het N-VA-gezicht is bijgekleurd? In te felle kleuren misschien?
We gaan er tot het tegendeel bewezen is vanuit dat De Wever met de in die jaren geformuleerde standpunten het best heeft gescoord. Zijn partij won recenter nog wel enkele procenten bij in de hoek van onder- nemend Vlaanderen. Dat ze toch maar uit- kijkt dat de instroom via de voordeur van die kwantitatief al bij al kleine groep er niet voor zorgt dat langs de achterdeur een gro- tere groep kiezers weer verdwijnt. De andere partijen weten waar die zwakke plek zit.
De drie traditionele partijen kunnen moei- lijk om de N-VA heen, maar krijgen ze die kans, dan zullen ze die grijpen. Wil de N-VA dit scenario verhinderen, dan houdt ze de komende maanden beter de vinger aan de pols bij de overtuigde achterban, niet bij de opportunisten. Het zal niet volstaan dat Ben Weyts zegt dat hij socialer is dan een socialist.
Er zal meer nodig zijn dan een paar sussende interviews of artikels op de eigen webstek.
Zien we de komende weken een uitgeruste of een uitgebluste De Wever? Hij heeft weg- wijzers naar zijn partij gezet, op vele plaatsen.
Die naar een Vlaamse staat met een sociaal- conservatieve partij zijn het belangrijkst. Die naar een minder socialistische en meer libe- rale samenleving zijn er de afgeleide van, meer niet. Houden zo!
Steeds méér bedelaars in België...
Actueel
12 maart 2014
2
Uit de smalle beursstraat
Ontslaggolf is geen toeval
2014 is nog maar een paar maanden oud en er zijn door bedrijven al ongeveer 3.000 collectieve ontslagen aangekon- digd. Die jobvernietiging heeft meerdere oorzaken.
Makro 370 jobs weg, BNP Paribas Fortis 330 ontslagen, Saint- Gobain 329, Home Market 233, Heinz 195, AGC 190, Axa 148, Cabot 107, CBR 97. Kan u nog volgen? Het aantal collectieve ontslagen bij herstructureringen of afdankingen door faillissementen is nog amper bij te houden. Sinds begin dit jaar zijn er door faillissementen in het hele land 4.521 jobs verloren gegaan. Collectieve ontslagen door herstructureringen zorgen voor 3.000 jobs minder. Die cijfers kun- nen vreemd overkomen aangezien het met de economie beter gaat.
Alle onderzoeksinstituten hebben het over een pril herstel en voor dit jaar wordt een Belgische economische groei verwacht van 1,4 pro- cent. Dat is veel beter dan de 0,2 procent van vorig jaar en de nega- tieve groei in 2012.
Wat is er aan de hand? Die afdankingengolf heeft verschillende oorzaken. Het kan vreemd klinken maar de eerste reden heeft te maken met de financiële crisis van ondertussen meer dan vijf jaar geleden. Belgische bedrijven en Belgische vestigingen van multina- tionals hebben die eerste schok relatief goed doorstaan omdat ze aan de vooravond van die crisis financieel gezond waren. Ze had- den een aantal buffers aangelegd voor moeilijke tijden. Bovendien kwam de regering met maatregelen als de uitbreiding van de tijde- lijke werkloosheid op de proppen. Daardoor waren bedrijven niet verplicht onmiddellijk mensen af te danken.
Maar aangezien de economie sinds de crisis vooral jojobewegin- gen maakte en niet structureel herstelde, bleven het voor bedrij- ven moeilijke tijden. Gevolg: een aantal onder hen zit op het tand- vlees. Ze merken dat hun productievolume nooit meer het niveau van voor 2008 lijkt te halen. De productiecapaciteit wordt niet meer volledig benut. Bepaalde afdelingen afstoten is dan de voor de hand liggende kostenbesparing.
Een tweede reden is, uiteraard, de hoge Belgische loonkost. De inspanningen voor het wegwerken van de loonkosthandicap tegen-
over de drie buurlanden die de federale regering in de bijna afge- lopen legislatuur heeft uitgevoerd, zijn te beperkt en te veel in de tijd gespreid. Er werden ook geen structurele maatregelen rond de loonvorming genomen. De indexering werd niet hervormd. De bedrij- ven torsen een historische loonkostenhandicap van 16,5 procent ten opzichte van de buurlanden. De vooropgestelde drie keer 450 miljoen euro lastenverlagingen tussen 2015 en 2017 zijn onvol- doende, zegt onder andere de technologiefederatie Agoria. Het zou volgens Agoria beter zijn een lastenverlaging van drie keer 4,5 mil- jard euro door te voeren.
Een derde reden voor de afdankingen is dat buitenlandse bedrijven steeds minder zin hebben hier te komen investeren. De bestaande sites worden niet vernieuwd en dat zijn op termijn dan ook de eerste die zullen sluiten. Dat heeft niet alleen te maken met de hoge loon- kost maar ook met het verslechterde sociale klimaat. De tijd is voor- bij dat enkel Wallonië bekend stond om zijn vele stakingen.
Het recente sociale conflict bij Agfa-Gevaert - waarbij zelfs de interne democratie bij de vakbonden de facto werd opzijgeschoven - heeft het imago van Vlaanderen weinig goed gedaan. Idem voor de stakingen bij de chemiebedrijven Lanxess en Omnichem. De chemie- sector is van levensbelang voor de Vlaamse economie. Als de Duitse giganten Lanxess, Bayer en BASF beslissen België te verlaten, is dat een drama voor de Antwerpse haven en dan is het niet overdreven te stellen dat Vlaanderen de Waalse weg opgaat.
Is het dan allemaal kommer en kwel? Neen. Dankzij de economi- sche heropleving kunnen er dit jaar netto 13.000 banen bijkomen, berekende het Planbureau, maar de vraag blijft of het om structu- rele jobcreatie in de privésector gaat. Voka berekende dat het aan- tal jobs in de privésector sinds 1995 met 15 procent is toegenomen.
In de gesubsidieerde sectoren steeg het aantal jobs met 30 procent.
Uiteraard is dat in belangrijke mate te danken aan de diensten- chequejobs die cruciaal zijn om laaggeschoolden aan een baan te helpen. Maar een gezonde economie heeft veel meer nodig.
Angélique VAnderstrAeten
Delta - EM
bvba
Ingenieursbureau
Detailstudies voor de omzetting van industrieel
afval in energie info:
nvandendriessche@delta-em.eu tel 0477 723 085
Hallucineren
De federale politie wil op de verlaten luchtmachtbasis in Goetsenhoven bij Tienen een hypermodern trainingscentrum oprichten, met zes straten vol huizenblokken, een appartementsgebouw, een fake metrostation, een fake voetbalstadion, een minige- vangenis, een kilometer lang slipparcours en meer van dat. Het prijskaartje oogt vaag:
“vele tientallen miljoenen”. Op een miljoentje meer of minder werd bij de planning blijk- baar niet gekeken.
Als leek in politiezaken spreek ik me niet uit of zo’n centrum er moet komen, maar mis- schien kan het met wat minder. Inspecteur- generaal van Financiën Leo Pauwels twijfelde niet. Hij vroeg zich af “of het dossier het resul- taat was van brainstormen in een ruimte met beperkt zuurstofgehalte en intense hallucina- ties”. Minister van Binnenlandse Zaken Joëlle Milquet en de politievakbonden wisten met hun woede geen blijf en ze eisten een C4 voor onverlaat Pauwels. Mogelijk was het die brave man ontgaan dat politici en media vrijwel elke dag hallucineren, en was het niet eens nodig daar veel aandacht op te vestigen. Politici hal- lucineren met een groeiend opbod aan kies- beloften naarmate 25 mei dichter sluipt, en de media met het aan elkaar rijgen van hypes.
De ene hype is amper doorprikt of de andere zwelt al aan.
Na de Oscarhype, uitgedraaid op een blind- ganger - die actrice Veerle Baetens belette op
de rode loper de wereldopinie te bespelen met haar geplande strijdkreet “Vive la Belgique!”
-, volgt in de rubriek “volksamusement” de Eurosonghype. Daarin hallucineren de jury en de kandidaten naar hartenlust over de winst- kansen die er voor Vlaanderen nog nooit inza- ten. In de sport ging de Sotsjihype, roemloos gepasseerd, over in een nieuwe Boonenhype, wat niet belet dat de moeder van alle hypes al flink op gang komt. Op dinsdag 4 maart vierde Het Laatste Nieuws “nog honderd dagen tot Rio” met liefst vijf (!) bladzijden hallucineren over de Belgische WK-kansen. In een “voorlo- pige balans” werden alle door elke mogelijke geselecteerde de bij zijn club bij elkaar geschar- relde speelminuten opgeteld! Zelfs de vraag
“In welk Vlaanderen wilt ge leven?”, die na de verkiezingen in de politieke praktijk allicht weinig anders dan een hallucinant onbevredi- gend antwoord zal krijgen, legt het tegen der- gelijke onzin af.
Zeveren en mekkeren
Het is zeer de vraag of al dat wauwelen over en het opschroeven van toestanden en ver- wachtingen de nuchter denkende Jan Modaal in die mate beroert dat hij ervan gaat hallu- cineren.
Al klimt niet iedereen prompt in de pen om zijn mening te geven, het merendeel van de reacties op beloften en hypes wijzen op het tegendeel. Waar kranten de loftrompet steken over “mister Michel”, die het op zijn 82ste nodig vindt zich in de krabbenmand van de Open Vld te storten, hanteren lezers de spottrompet om Verschuerens politieke ambities te plaatsen op de enige manier die er toe doet. Het enga- gement van Verschueren interpreteren ze als hallucinante tevredenheid over zichzelf, geïn- spireerd door een onuitroeibare drang naar aandacht, zeg maar uitzonderlijke ijdeltuiterij.
Over de Oscarhype kon ik me moeiteloos aansluiten bij de nuchtere opmerking van een krantenlezer dat we alvast een “oscar” ver- dienden als leverancier van de meeste zever over dat event: “Geen land waar er zoveel over gemekkerd werd als hier in de stijl we gaan zeker winnen en als we weer eens niet won- nen hebben we eigenlijk toch nog een beetje gewonnen. Na het opgeklopte gedoe van Sotsji is nu ook dit gehypete event achter de rug.”
Dat soort uithalen doet denken aan iets heel anders dan dat de modale burger hallucineert over het door de media nochtans deskundig in hypes verpakte aanbod van “moois aller- hande”.
Betere voorstellen
Hetzelfde geldt voor het politieke belofte- opbod. Los van de terechte vraag waarom die beloftemakers tijdens de regeerperiode geen werk hebben gemaakt van de problemen ach- ter de beloften die ze in verkiezingstijd tegen ijltempo doen, stoort vooral het uitblijven van voorstellen die de ratio van de burger echt aan- spreken zonder dat hij gaat hallucineren.
Samengevat oogt zijn via tal van lezersru- brieken aangeboden pakket geld besparende
“betere voorstellen” als volgt: “Schaf subsidies aan politieke partijen af; laat de Senaat ver- dwijnen; verminder de aantallen politici; ver- wijder hen uit beheerraden van privé-instellin- gen en intercommunales; laat niet voor om het even wat in de besluitvorming eerst peperdure
“studies” uitvoeren; maak een einde aan het uitkeren van subsidies voor van alles en nog wat; schaf het derde VRT-net af waar geen kat naar kijkt; stop met het doorzichtige manipu- leren van de index of schaf hem af; en beperk eindelijk eens de te grote vakbondsmacht.
Maar vooral, praat en vergader minder, werk harder en neem beslissingen in plaats van zowat alles op de lange baan te schuiven.”
In dit korte maar indrukwekkende en veel- zeggende resumé van “wensen van de belas- tingbetaler” bleef het prijskaartje voor het cir- cus van Laken onvermeld, maar omdat de volledigheid haar rechten heeft, voeg ik het eraan toe.
De kans dat een bepaald punt in één of ander “traditioneel” politiek programma wordt opgenomen, is nihil. In het beste geval wordt het ganse resumé op het politieke forum en door dienstverlenende regimemedia geduid als niet ter zake doend hallucinant en dus ont- sproten aan de geest van simpele zielen langs de zijlijn die geen flauw benul hebben van wat een “goed beleid” zoal inhoudt.
Laat die conclusie weinig ruimte voor de brave burger om weldoend te hallucineren, er gewoon nota van nemen kan al helpen om beter onderscheid te maken tussen illusie en realiteit.
D.Mol
VOOrspelbaar
De directieraad van Federale Overheids- dienst Financiën heeft, in alle voorspelbare onpartijdigheid eigen aan alle door politieke benoemingen overwoekerde overheidsdien- sten, beslist dat de gewestelijke BBI-direc- teur Karel Anthonissen een blaam moet krijgen. Anthonissen was de man die Karel de Gucht en zijn gade van belastingontduiking beschuldigde.
Even voorspelbaar sprak justitie het koppel
“bij gebrek aan voldoende bewijsmateriaal”
vrij. Of er voldoende bewijsmateriaal was om een blaam voor die klokkenluider te rechtvaar- digen, liet de directieraad van die FOD, voor- spelbaar, onvermeld.
GraaiculTuur
Vlaanderen is rechts, asociaal en hartvoch- tig. Wallonië is links, sociaal en vol erbarmen voor de minstbedeelden. Het slaat nergens op, maar het is wel een onderdeel van de Belgische mythevorming. In ziekenhuizen wordt die mythe duidelijk ontmaskerd.
Als men een eenpersoonskamer wil, mogen de behandelende artsen een ereloonsupple- ment aanvragen. Die regeling geldt voor heel het land. Maar in de top tien van de zieken- huizen met de hoogste ereloonsupplemen- ten staan er alleen Waalse en Brusselse zie- kenhuizen. In de top tien van de ziekenhuizen met de laagste ereloonsupplementen staan er alleen Vlaamse.
Wie is hier eigenlijk asociaal en hartvochtig?
slanGen VerleiDT
Met Gwendolyn Rutten is voor het eerst een vrouw aan het roer gekomen bij Open Vld en zij bezwijkt onmiddellijk voor de verleiding van Slangen. Ja, Noël Slangen is terug. Hij werd in 2004 veroordeeld wegens valsheid in geschrifte bij het binnenhalen van over- heidsopdrachten, maar dat is bij Open Vld waarschijnlijk een aanbeveling. Hij ging in beroep en hij werd vrijgesproken op grond van verjaring. Ook dat wijst op een sluwheid die de liberalen wel kunnen appreciëren. In 2006 was Slangen al eens deeltijds strategisch manager geweest bij Open Vld, en hij had dat zo schitterend gedaan, dat de partij terug- viel van bijna 20 procent in 2004 tot iets min- der dan 15 procent in 2009.
Een kwart van de kiezers weggejaagd! Zo iemand moet ge natuurlijk opnieuw aanwer- ven. Wij hopen dat hij dat huzarenstukje nog eens zal overdoen.
Actueel 12 maart 2014 3
Vive la Belgique!
Madame la bonne Belge,
Eind vorig jaar verklaarde gij op een film- prijsuitreiking in Berlijn: “Ik voel me in de eer- ste plaats wereldburger. Dan Europeaan, dan Belg en vervolgens Vlaming.” En: “Ik hoop dat Vlaanderen en Wallonië samen blijven, want we hebben iets moois.” En daarmee hadt gij de toon gezet, want in latere verkla- ringen bleek telkens weer dat gij liever Belg zijt dan Vlaming. En dat gij absoluut niet wilt weten van Vlaamse onafhankelijkheid.
Vorige week, toen gij in de Verenigde Staten nog mee in het strijdperk stond om een felbegeerde Oscar in de wacht te sle- pen voor de prachtige – excuseer me voor het woord – Vlaamse film met de Engelse titel ‘The Broken Circle Breakdown’, moest het u nog eens van het hart, want gij kon- digde aan in die zaal ‘Vive la Belgique!’ – en français, bien sûr – te roepen, als de grote eer u en de uwen zou te beurt vallen. Felix van Groeningen, de regisseur, deed even- eens zijn duit in het zakje. In een interview in Le Vif-l’Express waarschuwde hij tegen het uiteenvallen van het land en deed hij er zelfs een politieke schep bovenop door de andere partijen op te roepen in de campagne naar 25 mei de kiezer eraan te herinneren dat een stem voor de N-VA een stem is voor het einde van België en voor de Vlaamse onafhanke- lijkheid. En dan sprak hij nog niet eens over het Vlaams Belang, dat ter zake nóg scher- pere taal spreekt.
Het heeft allemaal niet mogen zijn. Gij vielt naast de prijzen. Jammer, omwille van de onmiskenbaar schitterende prestatie van de regisseur en de acteurs. Gelukkig, omwille van het feit dat we bespaard zijn gebleven van het kunstmatige en opgeklopte Belgi- sche nationalisme – want dat is het! – en een mogelijk, niet ondenkbaar zeemzoet vervolg daarvan ten paleize.
Gij moogt u er toch niet over verbazen, madame, dat ik mij ten gronde afvraag wat er gaande is in de culturele wereld in Vlaan- deren, die zich lijkt te keren tegen al wat uitgesproken Vlaams is, of zelfs maar een tikkeltje Vlaams zelfbewustzijn laat horen.
Ik vind het vreemd dat wereldburgers als gij oog en oor hebben voor elk volk dat
smacht naar erkenning en vrijheid en dat op zoek is naar zijn identiteit, maar dat gij het hoofd draait als dat over uw eigen volk gaat. Vlaamse kunstenaars wijzen soms zelfs erg gedreven en giftig de Vlaamse identi- teit af en schuwen niet daar etiketten als
‘racistisch’, ‘bekrompen’, ‘oubollig’, ‘fout’,
‘politiek niet-correct’, ‘egoïstisch’, ‘navel- staarderij’ en nog van dat fraais op te plak- ken. Men lijkt te vergeten dat de Vlaamse Beweging de voorbije honderd jaar een bij uitstek emanciperende beweging was die zich – toegegeven, op sommige momenten bijzonder radicaal – afzette tegen een staat die maar moeizaam en vaak met veel tegen- zin aan de Vlamingen wou toestaan wat voor de Franstaligen altijd vanzelfsprekend was geweest: onderwijs in de eigen taal, dien- sten van de overheid en gerechtszaken in de eigen taal, en cultuur in eigen handen.
De opsplitsing van de traditionele partijen, in een Vlaamse en een Frans- talige vleugel, bewijst dat de Vlaamse democratisering onomkeerbaar werd en in alle strekkingen als iets vanzelfsprekends werd aangevoeld.
Het is dan ook bizar dat de Vlaamse cul- turele elite, u inbegrepen, zich afzet tegen die evolutie en precies kiest voor een Belgisch nationalisme dat altijd met lede ogen die Vlaamse ontvoogding aanzag en vaak hinderde of resoluut tegenwerkte.
De culturele aangelegenheden zijn allang geen Belgische bevoegdheid meer, maar exclusief Vlaams. De centen voor cul- tuur komen niet meer van België, wel van Vlaanderen. We hebben zelfs een minister van Cultuur. Het zou u sieren niet meer in de hand te spuwen van wie u voedt en u goed te realiseren dat gij in Vlaanderen uw culturele gangen kunt gaan dankzij vele generaties Vlamingen voor ons die ach- ter trommels en vaandels liepen, slogans riepen en de wegen voor ons hebben gebaand. Of gij dat nu wilt of niet. Nestbe- vuiling en angst voor het eigene (oikofobie) zijn dingen die de Franstaligen niet kennen.
Daar zijn ze te fier voor. En terecht. Ga mis- schien eens bij hen
in de leer?!
Briefje aan Veerle Baetens en consorten
De machtsgreep van de partijen
Als het zo voortgaat, zullen vele kiezers al lang voor verkiezingszondag 25 mei afgehaakt hebben, en met enige krachttermen zowel de verkiezingen als de hele politieke bedoening naar de duivel wensen. Dat is de schuld van de VRT, die politiek zoveel mogelijk reduceert tot grapjasserij en banaal amusement op het niveau van hanengevechten in de kroegen van Frans-Vlaanderen.
Waar is de tijd van de partijpolitieke pro- gramma’s op VRT? Die heetten dan wel saai te zijn en moesten derhalve verdwijnen, maar ze namen de politiek ernstig en gebeurtenis- sen zoals verkiezingen werden niet “opge- leukt” tot ze alleen nog maar om te lachen waren. Telkens blijkt weer dat de leiding en het personeel van de VRT niet over de kwa- liteit beschikken om verstandig om te gaan met de verworven exclusieve macht om de kiezer te misleiden. Het programma “Doe de stemtest” zorgt bij elke verkiezing voor een resem klachten van de partijen en per- sonen die menen dat hun onrecht wordt gedaan. Meestal hebben ze gelijk. Zo ook nu weer. Voor wie zijn de socialisten van Noord en Zuid het meest bevreesd? Voor de opkomende PvdA natuurlijk, die veel dich- ter bij het volk staat dan de oude sp.a, geen enkel populair thema schuwt (maar niet zo dom is om, zoals de sp.a, de straffeloosheid van het gebruik van cannabis te bepleiten), en pakken stemmen en misschien enkele zetels van de sp.a kan afsnoepen. En wat doet de socialistische leiding van de VRT dan? Van minister Lieten tot hoofdredacteur Rademakers, allen sp.a’ers, beslissen ze hun partij voor dit gevaar te behoeden door de PvdA niet te laten deelnemen aan het beruchte “Doe de stemtest”. Hierdoor komen kijkers/kiezers die van deze “hulp” van de VRT gebruik maken om te weten voor wie ze moeten stemmen, nooit uit bij de PvdA.
Zogezegd omdat alleen partijen die in het parlement vertegenwoordigd zijn, in aanmer- king komen, – alsof men, zoals bij andere gelegenheden, niet te rade zou kunnen gaan bij de bureaus voor opiniepeilingen. Peter Mertens van PvdA heeft gelijk als hij zegt dat deze eenvoudige beslissing van de VRT zijn partij stemmen dreigt te kosten.
In Wallonië heeft Labille van de socialisti- sche Gemeenschappelijke Actie de kiescam- pagne van de socialistische partij in handen genomen, want uit peilingen was gebleken dat de Waalse PvdA (Parti des Travailleurs) zowel in Luik als in Charleroi een tweetal verkozenen naar de Kamer zal sturen. Voor Vlaanderen verwacht men wellicht slechts één verkozene in Antwerpen, zowel voor de Kamer als voor het Vlaams parlement. Vol- gens De Tijd (1 maart) heeft in Antwerpen de sp.a haar “basis” verwaarloosd. Dat is de schuld, aldus De Tijd, van de vorige burge- meester, Janssens, over wiens beleid nu pas de kritische stemmen beginnen los te komen.
Hij wilde “een partijloze burgemeester voor alle Antwerpenaren” zijn, aldus nog De Tijd, en “dat was misschien goed voor hem, maar een drama voor de partij”, die in Antwerpen opnieuw moet worden opgebouwd, terwijl de PvdA “vol in het gat gedoken is”.
De poppetjes dansen
Intussen werden de verkiesbare plaatsen ingevuld door de verschillende voorzitters.
Het Laatste Nieuws publiceerde verleden woensdag (5 maart) over twee volle pagi- na’s de lijst met Vlaamse leden van de parle- menten die we na 25 mei waarschijnlijk niet meer zullen terugzien in de politiek. Dat zijn 26 politici die gewoon opstappen en niet meer voorkomen op een lijst, 22 die wel kan- didaat hadden willen zijn maar geen verkies- bare plaats meer kregen van hun partij en als uitgerangeerd mogen worden beschouwd, en tenslotte 63 verkozenen die wel op een lijst staan maar uitsluitend door toeval of met behulp van veel voorkeurstemmen verkozen kunnen worden. Geschat wordt dat 80 of 90 procent van deze 63 er straks niet meer bij zullen zijn.
De grote voorjaarsschoonmaak
Dat wordt dus een tamelijk grote voor- jaarsschoonmaak onder de verkozenen van het volk. De Vlaamse Kamerfractie en het Vlaams parlement zullen straks hoogstwaar- schijnlijk voor meer dan de helft uit nieuwe- lingen bestaan. Dat kan voordelig zijn voor
de partijtrouw die van de verkozenen wordt verwacht, maar heeft de Vlaamse staatkunde daar nu echt belang bij? Vele verkozenen weten nu al zeer weinig over de verschil- lende beleidssectoren die niet direct tot hun specialiteit behoren. Hoevelen kunnen u in detail uitleggen waaruit de zesde staatsher- vorming, die straks zal afgehandeld worden, bestaat, – afgezien van Bart Laeremans, die door het VB op een vrijwel zeker onverkies- bare plaats werd neergezet?
In alle partijen zonder uitzondering kregen velen die bekend stonden voor hun dossier- kennis stank voor dank. Soms werden sim- pelweg oude rekeningen vereffend. Een pijn- lijk voorbeeld daarvan bood het lot van de hardwerkende Fientje Moerman, die door de verzamelde meute van Gentse en Aal- sterse loge-liberalen op een onverkiesbare plaats werd gedumpt, waarna ze (met reden) de eer aan zichzelf hield en de politiek vaar- wel zei.
Er zijn echt schandalige zaken gebeurd bij de lijstvorming. In feite hebben de verkiezin- gen al voor een groot deel plaatsgevonden.
Door hun greep op de lijstvorming heeft het kleine kliekje van partijvoorzitters met hun vertrouwelingen al grotendeels de verkie- zingsuitslag bepaald, althans voor zover het de verkozenen van hun partij betreft. Slechts in zeer uitzonderlijke gevallen kunnen de kie- zers daar nog iets aan veranderen als ze door voorkeursstemmen massaal de volgorde op de lijsten omgooien. Leven we in een demo- cratie? Ja, voor zover men zich beperkt tot Vlaanderen, want in het Belgische politieke besluitvormingsproces werden zoveel onde- mocratische normen ingebouwd dat dit land in feite bestaat uit twee democratieën, waar- van het samenleven slechts door ondemo- cratische toestanden, zoals evenveel Frans- talige als Vlaamse ministers, mogelijk wordt gemaakt.
De uitleg van De Croo
Ooit heeft Herman de Croo op zijn eigen manier eens uitgelegd hoe de Belgische democratie opereert. In Knack van 11 augus- tus 2004 vertelde hij dat er in België in het jaar 1831 meer kiezers waren dan vandaag.
Toen waren er namelijk 60.000, zei hij, uit- sluitend mannen van een zekere leeftijd en grotendeels levend van de opbrengst van hun bezittingen. En vandaag? “Nu zijn er nog 400 kiezers,” aldus De Croo. Dat zijn de men- sen die dankzij de middelen die zij van de staat kregen (de partijfinanciering door de overheid) uitmaken “wie op de kieslijsten komt, op welke plaats, en die bijgevolg bepa- len wie er verkozen zal worden”. U weet dat ik de voorkeur zou geven aan een stelsel waarbij de kiezer nog uitsluitend voor een partij kan stemmen, en de partijen vervol- gens bestuursmacht krijgen in verhouding tot hun stemmenaantal. Het zou veel trans- paranter, en veel eerlijker, zijn dan het hui- dige stelsel van autoritaire partijvoorzitters (in de tijd van het “Egmont-pact” noem- den we ze een junta), die souverein bepalen wie voor hun partij in het parlement komt.
Waarna deze verkozenen ten aanschouwen van de hele wereld hun machteloosheid mogen demonstreren, hun zielige partijge- bondenheid en hun gebrek aan onafhanke- lijkheid. Je vindt het aloude democratische gedachtengoed niet meer terug in de manier waarop de politieke partijen functioneren. De partijen zijn een soort parastatalen gewor- den, die benoemingen verrichten volgens persoonlijke voorkeur en kliekvorming. Ris- keert iemand een zelfstandige politieke rol te gaan spelen, of heeft hij dat reeds gedaan, dan kan hij het vergeten. Ooit schreef Manu Ruys, ons aller illustere voorganger (in De Standaard, 7 november 1998), dat wij “een pseudo-democratie hebben, geen parle- mentaire democratie”. Er wordt geen beleid gemaakt in het parlement, en ook niet door parlementariërs.
MARK GRAMMENS
Volgende week verschijnt ’t Pallieterke met vier extra bladzijden. Met twee vooraanstaanden uit de Vlaamse beweging hadden we een vraaggesprek.
Bart de Valck, sinds enkele maanden voorzitter van de Vlaamse Volksbeweging, mag uitleg verschaf- fen over zijn onafhankelijkheidsbeweging en de Europese manifestatie van 30 maart in Brussel, samen met Catalaanse en Schotse medestanders.
De andere man op de praatstoel is Remi Vermeiren, voormalig kopman van KBC.
Hij wordt aan de tand gevoeld over zijn kersvers boek “België. De onmogelijke opdracht”. Dat boek wordt door de uitgever omschreven als het vervolg op het rucht- makende Warandemanifest. En tot slot mag u een uitgebreid verslag verwachten van het 77ste Vlaams-Nationaal Zangfeest dat aanstaande zondag plaatsvindt. (Mocht nu nog geen kaarten hebben, bel het ANZ op tel. 03.237.93.92)
De andere man op de praatstoel is Remi Vermeiren, voormalig kopman van KBC.
4 blz.
EXTRA
Volgende week
Dossier
12 maart 2014
4
Oekraïense rapsodie (1)
Het is bijna een kwart eeuw geleden dat ik Kiev en omgeving heb bezocht. Het was er wat warmer, kleurrijker en de mensen waren wat vriendelijker dan in Moskou. Ze durfden al eens een westerling aanspreken die ze er dadelijk uitpikten door zijn kle- ding en houding. Maar het was en bleef een Sovjetstaat. Iedereen die had voorspeld dat vier jaar later Oekraïne een onafhankelijk land zou zijn, was rijp voor een psy- chiatrisch onderzoek.
Vlamingen zijn een a-historisch volk. Geen Vlaming denkt eraan met of zonder geweld Hondschoote of Sint-Winoksbergen op te eisen. We leggen ons zelfs neer bij de ver- fransing van Brussel en omgeving. Maar bij andere volkeren leeft het verleden. De Serviërs verteren niet dat Kosovo aanspraak maakt op het Merelveld, waar zij tegen de Osmanen ten onder gingen. Poetin spreekt over “de grootste tragedie van de 20ste eeuw” als hij aan het uiteenvallen van de Sovjet-Unie denkt. Hij aanvaardt (tijdelijk?) tegen heug en meug de onafhankelijkheid van de Aziatische kolonies die het Russische keizerrijk in de 19de eeuw had veroverd, want een deel van de daar neergestreken Russen is inmiddels vertrokken. Oezbekistan, Tadzjikistan en Turkmenistan kunnen min of meer hun zin doen.
Kazakstan en sommige Kaukasische staten liggen al wat moeilijker. Maar voor bijna iedere Rus vormen Groot-Rusland, Wit- Rusland en Klein-Rusland (de naam die Rus- sen graag aan Oekraïne geven) een ondeel- baar geheel. Geen enkele Rus is vergeten dat Kiev de hoofdstad van de eerste grote Rus- sische staat was: het zogenaamde Kiev-Rus- land van de Oost-Slaven. Bijna vierhonderd jaar was dat de grootste staat van Europa. De invloed van de grootvorst reikte tot Novgorod in het noorden, tot Rostow en Suzdal (met Moskou) in het noordoosten en tot Polen in het westen. Een groot deel van het huidige oosten en zuiden van Oekraïne (ook de Krim) was echter geen deel van die staat. Materieel is er weinig in Kiev overgebleven: de Gouden Poort, het holenklooster en de Sint-Sophia.
Veel onderdelen van die prachtige beziens- waardigheden zijn later helemaal verbouwd.
Maar spiritueel bestaat Kiev-Rusland nog altijd. Grootvorst Vladimir bekeerde zich tot het Grieks-orthodoxe geloof; waarschijnlijk ter wille van de belangrijke handel met het Byzantijnse Rijk. Rusland koos niet voor het katholicisme en het Latijnse alfabet, wel voor het cyrillisch en de ondergeschiktheid van de godsdienst aan de heerser. Het enorme rijk verviel door de oorlogen die de heersers van de vorstendommen tegen elkaar voer- den en werd voor een groot deel een kne- kelhuis toen de Mongolen in 1240 binnenvie- len, de 50.000 inwoners van Kiev afslachtten en driehonderd stedelijke centra verwoest- ten. Maar Kiev bleef een symbool als de bakermat van Rusland en de grootvorst van Moskou beschouwde zich later als de recht- matige opvolger.
Moskovië en keizerlijk Rusland
Vanaf dat moment wordt Oekraïne een aardrijkskundig begrip. Nog altijd wordt gediscussieerd of de naam “grensland” bete- kent, zoals de Russen graag zeggen, of iets anders.
Maar een staat wordt Oekraïne niet tot 1918. Bestudeert men de historische kaar- ten aandachtig, valt het op dat de grenzen van het huidige land verdacht veel gelijken op de satellietstaat van de Duitse overwinnaars die Lenin dwongen dit enorme onderdeel van keizerlijk Rusland op te geven. Oekraïne wordt vanaf de 14de eeuw een gebied waar nomadenstammen rondzwerven (kozakken en Tataren), waar een deel van de grond zeer vruchtbaar is en aantrekkelijk voor verove- raars om boeren te vestigen en ze eventu- eel uit te persen. Het grote Pools-Litouwse Rijk slaagt erin de Mongolen terug te drin- gen en geleidelijk een flink deel te verove- ren, maar Kiev krijgt het niet in handen.
Tezamen met de nieuwe heersers komen er nogal wat Poolse kolonisten in weste- lijk Oekraïne wonen. Een goed deel van de plaatselijke adel verpoolst en wordt katho- liek, maar de boeren blijven orthodox. In het zuiden ontstaat het kanaat van de Krim waar de Tataren heersen. Hun specialiteit:
christelijke gebieden beroven en 2 miljoen bewoners als slaven in het Osmaanse Rijk verkopen, tussen 1500 en 1700. Rond 1650 slagen kozakken erin Centraal-Oekraïne
een tijdje onafhankelijk te verklaren, maar de druk van Polen in het westen, Moskovië in het noorden en Tataren in het zuiden is te groot. Het katholieke Polen heeft niet veel op met de orthodoxie en dat is één van de redenen dat de kozakken zich vrijwillig tot Moskou wenden. Na nog wat Pools-Russi- sche oorlogen wordt Centraal-Oekraïne een onderdeel van Rusland, zoals het land sinds keizer Peter de Grote heet. Daarmee doet de Russische wet zijn intrede die boeren tot lijf- eigenen maakt met alle gevolgen van dien.
De Russische keizers hebben weinig op met het gebruik van het Oekraïens dat door de loop van de geschiedenis een andere taal dan het Russisch geworden is; zij het dat men mij indertijd zei dat de sprekers elkaar met wat goede wil goed begrijpen. In het bestuur en de scholen krijgt de taal geen rol in kei- zerlijk Rusland. Onder Catharina de Grote krijgt Oekraïne al wat vertrouwdere gren- zen. Bij de verdeling van Polen slaagt ze erin de oostelijke helft van West-Oekraïne buit te maken. De Poolse grootgrondbezitters zijn zelfs beter af met de strenge Russische wet- ten die de boeren aan de grond binden. In het oosten tot aan de Don en in het zuiden tot aan de Zwarte Zee rukken de Russen altijd verder op en ze veroveren het zogenaamde Nieuw-Rusland (nu een deel van Oekraïne) en ten slotte de Krim. Maarschalk Potem- kin laat de veroverde steppen koloniseren door Russen en Oekraïners, die er de zwarte aarde cultiveren en in het oosten een indu- strieel centrum beginnen. Alleen de wes- telijke helft van het vroegere West-Oekra- ine ontsnapt aan de Russen. Dat wordt een onderdeel van het Habsburgse Rijk, met als voornaamste centrum Lemberg (nu Lviv) en het behoort voortaan als Galicië ferm tot Mid- den-Europa. Ook daar wordt door de heer- sers op de volkstaal neergekeken.
Sovjetrepubliek
Na de Eerste Wereldoorlog kantelt de situ- atie opnieuw. De Duitsers hebben erop toe gekeken dat hun vazalstaat tot aan de Don reikt en de Russischtalige gebieden incorpo- reert met zijn ijzer- en steenkoolmijnen en staalindustrie. De satellietstaat zakt na 11 november 1918 in elkaar en wordt na een vreselijke en ingewikkelde burgeroorlog tussen zeer veel partijen weer Russisch na de overwinning van het Rode Leger. Maar de communisten hebben er geen probleem mee die staat als een volksrepubliek op te richten zodat die zich zogenaamd vreedzaam kan aansluiten bij de andere staten van de Sovjet-Unie; kwestie van de indruk te wek- ken dat de “volkerengevangenis” van de keizers vervangen is door een vrijwillige vereniging van communistische staten.
Alleen Galicië ontsnapt hen nog, want na de Pools-Russische oorlog van 1920 slagen de Polen erin het vroegere Habsburgse gebied in te lijven. De Oekraïners vormen daar wel de meerderheid van de bevolking, naast een flinke minderheid Polen en Joden.
De Krim is en blijft wat die sinds de ver- overing altijd geweest is: Russisch. Vanaf dat moment volgt het grootste deel van de Oekraïne de lotgevallen van de staat van Lenin en Stalin, zij het met één gruwelijk terzijde. In de vruchtbare Oekraïne is het verzet het grootst tegen de collectiviserings- plannen van Stalin; zeker in het Oekraïens sprekende Centraal-Oekraïne. Dat leidt tot de
“holodor”; één van de vreselijkste episodes uit de 20ste eeuw. Stalin haalt het gebied vol- ledig leeg, zodat de boeren geen vee en geen zaad meer hebben en letterlijk van honger creperen. Zij die zich verzetten, worden neer- geschoten. Honderdduizend families moeten op transport naar onvruchtbare delen van het imperium. Historici zijn het tegenwoor- dig eens dat het aantal slachtoffers schom- melt tussen 1,5 en 3 miljoen doden. In 1939 creëert Stalin de grenzen van de staat die nu in het brandpunt staat.
Jan neckers (vervolg en slot komende week)
Internationaal Vlaanderen
Op zondag 30 maart organiseert de Vlaamse Volksbeweging, samen met haar Catalaanse en Schotse partners, een Euro- pese manifestatie rond zelfbeschikkings- recht in de Europese wijk in Brussel. Deze unieke bijeenkomst vindt plaats in het Jubel- park. Uniek inderdaad. Want voor het eerst slaan onafhankelijkheidsbewegingen uit alle hoeken van Europa (men verwacht ook deel- nemers uit andere landen) de handen in mekaar om de wereld
te tonen dat ze voor een zelfde ideaal strij- den. Zelfbeschikkingsrecht betekent immers dat ieder volk zijn eigen toekomst mag bepa- len.
De manifestatie met optredens, toespra- ken, info standen, discussietenten, kindera- nimatie, een gezamenlijk groot actiemoment en uiteraard een Vlaams natje en een droogje start om 11 uur en eindigt rond 14 uur.
Geen enkele Vlaming met het hart op de juiste plaats mag op die dag in Brussel ontbreken. Zeker niet nu blijkt dat de Stad Brussel en burgemeester Yvan Mayeur (PS) de manifestatie meer en meer tegenwerkt.
Zo bleef de officiële aanvraag die door orga- nisator VVB al maanden geleden is ingediend tot op vandaag onbeantwoord. Achter de schermen valt te horen dat de aanvraag zou afgewezen worden tijdens het eerstkomende schepencollege. En dat terwijl er een 1.500- tal Catalanen voor deze gelegenheid uit Catalonië overkomen om de gemeenschap- pelijke roep naar onafhankelijkheid kracht bij te zetten.
Het Jubelpark is gemakkelijk te bereiken met het openbaar vervoer (NMBS station Schuman, Metro Schuman), maar er worden ook bussen ingelegd vanuit alle hoeken van Vlaanderen.
Meer info op www.vvb.org en op de face- bookpagina, www.facebook.com/javoor- vlaanderen
Al de (buitenlandse) groepen treden gratis op. Toch kan de organisatie nog alle steun gebruiken. Dit kan op reke- ning BE39 4099 5639 8119 van VVB-actie met de vermelding ’30 maart’. Vanaf e 40 ontvangt u een fiscaal attest.
Van de hoofdredacteur
De Vlaamse media? Hoe dikwijls word ik niet aangeklampt op recepties door men- sen die jammeren over het gebrek aan aandacht in de Vlaamse media. Hun gejam- mer is natuurlijk terecht: geen krant die het Vlaamse gedachtengoed nog verde- digt, geen vrije radio, geen televisie. Media vormen een macht, zogezegd de vierde macht, maar zijn in realiteit in den Belgiek verworden tot eerste macht.
Toen ik bijna vier geleden hoofdredacteur werd van ’t Pallieterke, wist ik dat een enorme uitdaging voor mij lag. Alle gedrukte media hebben het sowieso moeilijk, en zeker voor een blad dat zich rechtlijnig Vlaamsgezind noemt, is standhouden in een veranderend medialandschap niet evident. Maar toch!
Nieuwe medewerkers werden aangetrokken en een nieuwe beleidslijn werd uitgestippeld. Op redactioneel vlak werken we gestaag aan verjonging en vernieu- wing, maar met respect voor het verleden en de realisaties van onze voorgangers.
’t Pallieterke werd letterlijk en figuurlijk wat kleuriger door het invoeren van qua- dridruk. En, als enige blad binnen de Vlaamse Beweging, is het ’t Pallieterke ook digitaal te lezen, via iPad- of Androidtablet, waar ook ter wereld.
Dit nummer wordt naar duizenden bewuste Vlamingen gestuurd. Met de vraag een abonnement te nemen op ’t Pallieterke. Wij kunnen u geen 47 procent korting geven, zoals andere weekbladen soms doen, en neen, ook een set reiskoffers als welkomstgeschenk zit er niet in.
Maar wie op de hoogte wil blijven van het reilen en zeilen van de Vlaamse Bewe- ging, kan niet anders dan ’t Pallieterke lezen. Maak ons sterker en wordt vandaag nog lezer van ’t Pallieterke, het enige weekblad met een hart voor Vlaanderen.
karlvan camp
hoofdredacteur
PerSOnen Of PartIjen
De clash tussen De Wever en Peeters, tus- sen De Wever en Di Rupo… Draaien de ver- kiezingen vandaag meer om personen dan om partijen? Niet echt, signaleert De Morgen.
We herinneren ons het komen en gaan van Tindemans, Martens, Dehaene, Verhofstadt, Anciaux, Stevaert en de teletubbies. Toch is er vorige eeuw wel één en ander veranderd.
Uit onderzoek van professor Bram Wauters (UGent) blijkt dat in 1919 maar 15 procent van de kiezers een voorkeurstem uitbracht, in 1961 al 33 procent en in het piekjaar 2003 zo’n 66 procent. Daarna daalde het aantal gege- ven voorkeurstemmen weer tot 55 procent in 2010, het niveau van 1995. De afgelopen twee
decennia is er – al wordt dat wel eens anders gezegd – weinig veranderd en Wauters ver- wacht weinig verandering op 25 mei.
Wat wel veranderd is, is de personalisering van de politiek in de media, stelt dan weer pro- fessor Peter van Aelst (UA). Hij analyseerde de berichtgeving in circa vijftig jaar in De Stan- daard en Het Laatste Nieuws (1958-2010) en de tv -berichtgeving over de federale verkie- zingen van 2003, 2007 en 2010. Tot eind de jaren negentig werd er meer melding gemaakt van partijen dan van kandidaten. Sindsdien is dat spectaculair omgeslagen. Van een presi- dentiële strijd is echter nog niet onmiddellijk sprake: de media-aandacht beperkt zich voor- alsnog niet tot een select kransje van enkele bekende kopstukken.
Actueel 12 maart 2014 5
Bollekenskermis
Binnenkort kunnen de liefhebbers van het genre zich weer amuseren. Vermoedelijk ergens einde april, een goeie maand voor de verkiezingen van 25 mei, krijgen we weer een Stemtest over ons heen. Het spelletje wordt ineen geknutseld door enkele professoren en via VRT en De Standaard geserveerd. Is de Stemtest een instrument om van de mening van de Vlaming te leren? Of is hij een stille poging om de politiek analfabete Vlaming aan de hand van de vraagstelling politiek te “ori- enteren”? Daar horen we voorlopig weinig over, evenmin als over het succes waarmee dat gebeurt.
De Stemtest zou politiek licht verteerbaar maken en bij de mensen brengen. Academici zijn er al mee bezig van in de jaren negentig van vorige eeuw, met vallen, opstaan en bijstu- ren. Eén van de pijnpunten: welke partij neem je op en welke niet? Pas in 2003 werd Vlaams Belang in de bevraging opgenomen. In 2007 mochten de kleintjes (PVDA, Spirit, N-VA) nog mee figureren in het geheel. Dit jaar worden PVDA+, LDD, De Piratenpartij en andere niet opgenomen. Vooral PVDA+ steigert.
Dat een openbare omroep, die we met z’n allen mee financieren, de kiezer benadert met een vrij ondoorzichtig vehikel als de Stemtest, is al langer een bron van ergernis, omdat hij
“drempelverlaging verwart met debilisering en de gewone kiezer beledigend voorstelt als een halve gare”, schreef Peter de Roover al in 2003.
Ingekapseld
De VRT bleef in het ding investeren. De Stemtest werd er ingekapseld in een almaar breder pakket van informatie en duiding, naast nieuwsbulletins, informatie- en duidingspro- gramma’s, debatten, campagnejournaals, onderwerpen in Terzake 07, en weblogs van journalisten. Hoe snel kan politiek schuiven.
Het was nog de tijd dat drie grote tenoren – Verhofstadt, Leterme en Vande Lanotte - exclu- siviteit kregen in programma’s als het Groot Debat.
Via de Stemtest en de in de laatste weken nog gepubliceerde peilingen van Dimarso/
TNS - ook dit jaar hebben we die nog te goed - achtten de VRT en De Standaard hun dui- ding “wetenschappelijker” dan de concurren-
Referenda om te lachen
De zesde staatshervorming geeft de gewes- ten de bevoegdheid volksraadplegingen te organiseren. Het Waals Parlement bespreekt deze week al voorstellen van decreet van de oppositiepartij MR en van Ecolo. Het debat zal vooral gaan over het vastleggen van de thema’s waarover een raadpleging kan worden geor- ganiseerd, over de omschrijving van de vraag- stelling, over de minimumleeftijd, enzovoort.
Op hun verkiezingscongres toonde 80 procent van de MR-leden zich voorstander van volks- raadplegingen. De MR wil het initiatief in han- den van het parlement houden, maar Ecolo wil het initiatiefrecht ook toewijzen aan de rege- ring en de bevolking. Ecolo wil dat het Waals Parlement nog voor de verkiezingen beslist. De cdH en de PS zijn tegen. We gaan ervan uit dat er niks gebeurt.
De Wever ontmoet Magnette
Bart de Wever (N-VA) en Paul Magnette (PS) gaan dan toch live in debat. Beide partijen wil- len niet in dezelfde regering. Het commu- nautaire en sociaaleconomische programma van beide partijen is te verschillend. Toch kan een debat verhelderend zijn voor de kiezers in Vlaanderen en Wallonië. Het debat heeft plaats op donderdag 3 april, om 19 uur in Hôtel de la Poste, Tour & Taxis Brussel. Het wordt georganiseerd door de journalisten van De Tijd en L’Echo en wordt aangekondigd als “Het grote economische debat”, over werk, wel- vaart, groei en inhoudelijke verschillen. Het zou niet om een boksmatch gaan, en evenmin om een parade van oneliners. Een nobele wens.
Benieuwd in welke mate De Wever het eco- nomische debat nog koppelt aan het commu- nautaire. Dat was de belangrijkste motor van de groei van zijn partij. Wedden dat Magnette dit thema meteen blokkeert met een verwij- zing naar “la solidarité”. Een frisse De Wever kan daar zijn Vlaamse voet voor zetten.
Hengelen naar De Wever
Groot-Brittannië heeft vier spelers op het Europese schaakbord: de Liberaal-Democra- ten, Labour, de eurocritici van UKIP en de Con- servatieven. Die laatste partij is in Europa goed voor een kleine helft van de parlementsleden van de Europese Conservatieven en Hervor- mers (ECR), met 57 leden de vijfde grootste fractie in het Europees Parlement. ECR-frac- tieleider Martin Callanan bewondert Bart de Wever en vindt dat de N-VA na de verkiezin- gen van 25 mei een “natuurlijke bondgenoot”
van de Europese Conservatieven in het Euro- pees Parlement zou kunnen zijn, noteert Lukas de Vos in Knack. Tot de ECR behoren ook het Poolse Recht en Rechtvaardigheid, de Neder- landse ChristenUnie en Derk Jan Eppink van LDD. Allemaal min of meer rechtse, antifede- ralistische en eurosceptische partijen. Calla- nan noemt de ECR liever eurorealistisch, niet tegen de EU, wel tegen de EU zoals die vandaag werkt en gekenmerkt wordt door “verspilzucht, geheimhouding, bureaucratie en onnodige inmenging in plaatselijke aangelegenheden”.
Callanan sluit wel elke samenwerking uit met extreemrechtse partijen als de PVV van Geert Wilders, het Front national van Marine le Pen en het Vlaams Belang van Gerolf Annemans.
Nog een lastige keuze
De N-VA koos er na de vorige Europese ver- kiezingen van 2009 voor deel uit te maken van de Europese fractie van groenen en regionalis- ten, de EVA, waar onder meer de Schotse en Catalaanse nationalisten deel van uitmaken (Scottisch National Party en Esquerra Republi- cana de Catalunya). Deel blijven uitmaken van die club wordt wat moeilijker. Volgens Ecolo en Bart Staes van Groen is de N-VA daar niet meer welkom. Ook hier moet de “conserva- tief” De Wever de komende maanden nog uit- klaren bij welke partij hij onderdak hoopt te
vinden. Een keuze voor de Britse Conservatie- ven zal de autonomisten van Schotland niet vrolijk maken, en omgekeerd. De Wever was al te gast bij de Britse Conservatieve premier David Cameron, maar ook bij de Schotse pre- mier Alex Salmond.
Sleuren aan de kiezer
Daar zijn ze weer, de politieke marketeers.
Een paar kranten bekeken even hoe de par- tijen zich in de verkiezingscampagne profes- sioneel laten bijstaan. De N-VA werkt met het Antwerpse communicatiebureau Brandhome van Erik Saelens en voor individuele campag- nes met het Gentse bureau DVN. Ook de voor- malige journalisten Siegfried Bracke en Pol van den Driessche zouden hun stempel drukken op de N-VA-communicatie.
Brandhome bedacht de V-campagne “Ver- andering voor Vooruitgang”. Wat rest er in die slogan nog van het pittige conservatisme waar- mee De Wever veel Vlamingen kon bekoren?
De VvV lijkt bovendien een kloontje te zijn van de campagne “Veiligheid, Vlaanderen en Vreemdelingen” van Vlaams Belang in 2004.
Brandhome bestookte de Vlamingen ondertus- sen al driftig met internetfilmpjes van “gewone Vlamingen”.
Als dat opdringerige gedoe maar niet meer kiezers afstoot dan aantrekt. Niet elke “vernieu- wing” is automatisch bingo.
Zeker van winst
Andere partijen doen het vooralsnog niet veel beter, al moet één en ander nog op kruis- snelheid komen. De sp.a werkt samen met Boondoggle, het communicatiebedrijf van Pieter Goiris, die ook de hypemachine van de Rode Duivels succesvol aanstuurt en – toe- vallig? – dat “nooit voor de N-VA” zou willen doen. Met de boodschap ‘Sociale welvaart’, een variante op de succesvolle campagne ‘Uw sociale zekerheid’ van vader Tobback in 1995, tie. Ooit zal nog wel eens een brave ziel het
hele mechanisme kritisch bestuderen. Wil- den de politieke journalisten Ivan de Vadder en Bart Brinckman en de bevriende professo- ren met analyses en commentaar zelf een rol spelen in het politieke spel? De afkalving van de traditionele partijen en de doorbraak van N-VA vanaf 2007 geven aan dat ze daarbij nau- welijks impact op de electorale verschuivingen hebben gehad.
Onbetrouwbaar
De relatieve wildgroei van opiniepeilingen en stemtesten verontrustte bovendien een aantal professoren die via exit polls al geruime tijd diepgaande analyses maakten. Jaak Billiet van het Instituut voor Sociaal en Politiek Opinieonderzoek (ISPO) wond zich de voor- bije twintig jaar behoorlijk op over de concur- rentie van allerlei snelle en “volstrekt onbe- trouwbare” peilingen en stemtesten die in de media werden opgevoerd. Ze pikten bij wijze van spreken het brood van zijn tafel.
Met name de hoge percentages van voor- standers van de splitsing van België – volgens sommige media toen oplopend tot 40 procent - zinde hem niet. ISPO-onderzoek raamde tus- sen 1991 en 2007 het percentage separatis- ten nooit hoger dan 10 tot 12 procent. Billiet en co hebben gelijk, veel of alles hangt af van de vraagstelling. Dat geldt voor het circus van internetpolls, maar dat geldt evenzeer voor de methodiek van zijn ISPO. En dat geldt ook voor de Stemtest.
Ook de Stemtest-vraagstelling was bij momenten absoluut onduidelijk, te algemeen, slordig geformuleerd. Of wat dacht u van vra- gen als ‘ouders van spijbelende kinderen moe- ten worden gestraft’. Geen kat die weet hoe.
‘Te veel aandacht voor zwakkere groepen in het onderwijs, haalt de kwaliteit naar bene- den.’ Wanneer en wat is iets “te veel”? ‘Middel- bare scholen moeten de mogelijkheid krijgen om dure schoolreizen te organiseren’. Wie zit er nu te wachten op een ‘dure’ schoolreis? Wat doe je met prioritaire stellingen als ‘De wacht- lijsten in de gehandicaptensector wegwerken is belangrijker dan de belastingen te verlagen’?
De communautaire vragen (5 vragen van de 30) van de Stemtest 2009 waren zo mogelijk
Daar is de Stemtest weer
Alles voor uw PC verkoop - herstellingen onderhoud- opleidingen
Tel 03 288 90 91 www.pcdokter.be
nog lachwekkender. Eén vraag over onafhan- kelijkheid en vier vraagjes over volstrekt secun- daire belangstellingspunten (Engels in Brus- sel, verplicht Nederlands op de speelplaats…), waarvoor zelfs radicale flaminganten de slaap niet zullen laten.
Zo is het achteraf makkelijk om te stellen dat
“de mensen niet wakker liggen van een staats- hervorming”. Maar die boodschap kwam niet aan. De Stemtest heeft de doorbraak van De Wever en co niet kunnen tegenhouden.
2014
Binnenkort laten ze “het spel” weer op ons los. Omdat we op 25 mei belanden in de moe- der van alle verkiezingen is het nu al uitkijken naar de vraagstelling waarmee Walgrave en co ons zullen amuseren. Andermaal loopt het pro- ject in samenwerking met VRT, De Standaard, La Libre en RTBf.
Dat de PVDA+ en LDD dit keer niet meer in de test zijn opgenomen, maakt vooral de com- munisten woest. Walgrave vindt hun uitsluiting
“objectief en transparant”. PVDA+ zit immers niet in het Vlaams Parlement. LDD wel, maar
Dedecker komt alleen nog op in West-Vlaan- deren. PVDA+ verwijst naar goede peilingen, maar dat is dan weer de peptalk van extreem- links. In Vlaanderen wordt de partij van Peter Mertens in drie peilingen gepeild om en bij drie procent (2,7 tot 3,7 procent). “De grote politieke partijen krijgen honderd meter voor- sprong. Dat kun je geen eerlijke race noemen”, klaagt Mertens in De Morgen.
Het moet zijn dat Mertens er nog in gelooft dat deelname aan de Stemtest het kiesgedrag bepaalt. Medestanders van hem noemen in een opiniestuk de Stemtest trouwens “eman- ciperend”. Is dat zo? Volgens Walgrave heeft de Stemtest “op zich niet zo heel veel effect op de kiezer” (De Morgen). Volgens onderzoek uit 2005 zegt meer dan 90 procent van de deel- nemers aan de Stemtest dat ze er hun stemge- drag niet door wijzigen (De Standaard). Als de test geen effect heeft, waarom die dan blijven op de markt gooien? Puur entertainment dus?
Laat ons hopen dat de door ons allen betaalde proffen ernstiger dingen hebben om zich mee bezig te houden. Of is er meer aan de hand?
AnjA Pieters
hoopt de sp.a op een renaissance. Ook Open Vld grijpt terug naar het verleden. “Met Slangen win je verkiezingen”, kopte Het Laatste Nieuws welwillig over de terugkeer van de spindoc- tor van Guy Verhofstadt, hiermee Gwendolyn Rutten citerend. De Open Vld-voorzitter moet toch eens navragen of haar partij met Slan- gen niet ook eens verkiezingen verloor. CD&V zegt deze keer niet samen te werken met een reclamebureau.
De partij bedacht zelf de slogan, ‘In welk Vlaanderen wilt u leven’, en werd door poli- tieke tegenstanders meteen aangepakt met de aanvulling “want wij weten het zelf niet meer”.
Vlaams Belang bedacht met ‘Uw stok achter de deur’ één van de betere slogans. Groen wapent zijn militanten met ‘toogfiches’, steekkaarten over het programma. Of het allemaal werkt of niet werkt, komen we op 25 mei nauwelijks te weten. Politieke marketeers hebben exper- tise, zoveel is duidelijk, maar wie gelooft dat ze de kortste weg zijn naar succes, vergist zich. In tegenstelling tot hun klanten, de partijen, zijn alleen zijzelf zeker van winst. Zelfs bij verlies.
