Geloofsgetuige Dorothy Day Corona en de kerk
Bootje van papier gaat verder
andewei
KERKBLAD
G e
Denk om elkaar
KERKBLAD GEANDEWEI
Verklaring van de Protestantse Kerk in Neder- land over erkenning van schuld en onze ver- antwoordelijkheid voor de toekomst, zoals uitgesproken door ds. René de Reuver, scriba generale synode, tijdens de Kristallnachther- denking op 8 november 2020.
Ook aan het einde van dit 75e jaar van onze bevrijding komt de Joodse gemeenschap van Nederland in Amsterdam bijeen voor de Kris- tallnachtherdenking. In de nacht van 9 op 10 november 1938 begon met een eerste pogrom de gewetenloze, machinale moordcampagne waaraan in de daaropvolgende jaren zes mil- joen Joden ten prooi vielen. Maar zoals Abel Herzberg schreef in zijn dagboek uit Bergen Belsen: Er zijn in de Tweede Wereldoorlog geen zes miljoen Joden uitgeroeid, maar er is één Jood vermoord en dat zes miljoen keer.
Ook andere groepen vielen uitsluiting, weg- voering en moord ten deel.
Het is onvoorstelbaar hoe groot het verdriet is dat de Shoah in de Joodse gemeenschap heeft teweeggebracht en hoe diep de pijn die de overlevenden hebben gevoeld. Een pijn die door de volgende generaties wordt meegedra- gen en ervaren. Het is in erkenning van dat verdriet en van die pijn dat de Protestantse Kerk in Nederland zich richt tot de Joodse ge- meenschap in ons land. Nog niet eerder zocht de Protestantse Kerk op deze wijze het ge- sprek met onze Joodse gesprekspartners. Dat dit pas in het 75e jaar van de bevrijding ge- schiedt, is laat. Naar wij hopen niet té laat.
De Protestantse Kerk in Nederland wil zonder terughoudendheid erkennen dat de kerk mede de voedingsbodem heeft bereid waarin het zaad van antisemitisme en haat kon groeien. Eeuwenlang werd de kloof in stand gehouden die later de Joden in de samenle- ving dusdanig kon isoleren dat ze konden
worden weggevoerd en vermoord. Ook in de oorlogsjaren zelf heeft het de kerkelijke in- stanties veelal aan moed ontbroken om voor de Joodse inwoners van ons land positie te kiezen. Dit ondanks de daden van ongelofe- lijke persoonlijke moed die, God-zij-dank, ook door leden van de kerken werden verricht.
Met dankbaarheid gedenken wij hen die de moed hadden om tijdens de oorlog in verzet te komen.
De Protestantse Kerk erkent tevens dat de op- vang van de Joden die na 1945 terugkeerden in onze samenleving tot schrijnende situaties heeft geleid. De problemen die werden onder- vonden bij de terugkeer van oorlogspleegkin- deren naar de Joodse gemeenschap en bij de restitutie van bezit zijn daarvan pijnlijke voorbeelden.
In de erkenning van dit alles belijdt de kerk schuld. Vandaag in het bijzonder tegenover de Joodse gemeenschap. Want antisemitisme is zonde tegen God en tegen mensen. Ook de Protestantse Kerk is deel van deze schuldige geschiedenis. Wij schoten tekort in spreken en in zwijgen, in doen en in laten, in houding en in gedachten. Mogen alle slachtoffers van de grote verschrikking een gedachtenis en naam (Hebreeuws: Yad vaShem) hebben in het hart van de Eeuwige, de God van Israël.
Dat alle geliefden die worden gemist, niet worden vergeten. Zoals geschreven staat:
Aarde, dek mijn bloed niet toe, laat mijn jammer- klacht geen rustplaats vinden. (Job 16:18)
We nemen onszelf voor alles te doen wat mo- gelijk is om de joods-christelijke relaties ver- der uit te laten groeien tot een diepe vriend- schap van twee gelijkwaardige partners, onder andere verbonden in de strijd tegen het hedendaagse antisemitisme.
Verklaring
Erkenning van schuld
Aarde, dek mijn bloed niet toe, laat mijn jammerklacht geen rustplaats vinden. (Job 16:18)
Le es ro os te r
Week 49, 6 t/m 12 decemberzondag 1 Tessalonicenzen 1:1-10 maandag 1 Tessalonicenzen 2:1-12 dinsdag 1 Tessalonicenzen 2:13-20 woensdag 1 Tessalonicenzen 3:1-13 donderdag 1 Tessalonicenzen 4:1-12 vrijdag 1 Tessalonicenzen 4:13-18 zaterdag 1 Tessalonicenzen 5:1-11
Week 50, 13 t/m 19 december
zondag 1 Tessalonicenzen 5:12-28 maandag Haggai 1:1-15
dinsdag Haggai 2:1-9 woensdag Haggai 2:10-23 donderdag Jesaja 50:1-3 vrijdag Jesaja 50:4-11 zaterdag Psalm 132
Denk om elkaar
Ik ben blij met mijn vrienden. Ik kan bij ze te- recht. Mensen op wie ik kan bouwen en met wie we feestjes kunnen bou- wen. Mensen die voor ons klaarstaan en die ook helpen. Zo ook laatst, toen we gingen verhuizen. Ik gooide de vraag om hulp in de appgroepjes en binnen enkele minuten had ik vijftien aanmeldingen. Wat een voorrecht.
Maar niet iedereen heeft dit voorrecht.
Niet iedereen heeft zo’n sociaal netwerk.
Zo hebben mensen met een licht verstan- delijke beperking, die zelfstandig wonen in een dorp, een wijk of een straat, vaak niet zoveel sociale schakels. Het is gewel- dig dat het hen lukt om zelfstandig te wonen, met wat professionele hulp en soms ook van wat mensen uit de familie.
Maar dat netwerk, dat voor mij en voor u vaak zo gewoon is, is voor hen vaak niet gewoon. Ik kan elke week wel naar een verjaardag als ik zou willen (even los van de huidige tijd). Ik kan elke dag afspreken met iemand om koffie te drinken en bij te kletsen. Maar vaak hebben mensen met een licht verstandelijke beperking dit niet zoveel, of heel weinig.
Stelt u zich nu eens voor dat u ervoor kiest om in het leven te stappen van iemand die een maatje zoekt. Dat u iemand kunt zijn die echt iets kan betekenen in het leven van die ander. Dat u die sociale schakel kunt zijn, als maatje. Misschien wel als vriend. Is dat niet wat Jezus zegt? ‘Heb je naaste lief als jezelf?’ Is dat misschien zelfs hoe je de vraag van de man die bij Jezus komt ook kunt vertalen: ‘Wie is mijn naaste?’
Goede vraag. In de gelijkenis van Jezus, die volgt op deze vraag, gebeurt iets heel spannends. Terwijl de man vraagt ‘wie IS mijn naaste’ eindigt het verhaal met de veel spannendere vraag ‘Wie WORDT mijn naaste’. Misschien wordt iemand to- taal onverwacht jouw naaste. Iemand van wie je dit nooit had bedacht. Misschien wel iemand met een licht verstandelijke beperking. (Het woord beperking vind ik altijd negatief geladen. Ik geloof dat ieder- een mogelijkheden heeft. Maar dat ter- zijde.)
Misschien is dit wel iets voor u: vrijwilli- ger worden bij Doe.frl. Een maatjesproject voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Tijd en aandacht voor elkaar.
Een gesprekje, een kopje koffie of een wandeling. Iets leuks doen met elkaar of samen werken in de tuin. DOE.frl: Denk Om Elkaar. Er zijn voor die ander met lief- devolle aandacht. Een beetje zoals Jezus dat ook deed.
Robert Colijn is kerkelijk werker bij de Gereformeerde Kerk van Damwald (PKN) en Presentiewerker bij Solidair Friesland
Column
Robert Colijn
KERKBLAD GEANDEWEI 3 Overal in de wereld houden ook de theologen zich bezig met corona en wat dit voor de kerk en de gelovigen kan betekenen. Na de schok dat het dus inderdaad ‘zomaar kan’ dat ook kerken niet meer bezocht kunnen worden zoals wij dat gewend waren, was er aanvankelijk een opleving van de digitale kerkdiensten. Er werden hoge aantallen kijkers genoemd en dat schiep verwachtingen. door Nelleke Berntsen
Actueel
Corona en de kerk
‘Vergeet het maar’ was de conclusie van een samenvatting over dit fenomeen in het Neder- lands Dagblad van 18 oktober. Het was een soort evaluatie van gedachten van theologen.
Hun verschillende visies werden besproken.
Die varieerden van: eerst maar even niets doen en ‘er zijn voor de zieke’ (letterlijk en fi- guurlijk) tot hoopvolle geluiden, zoals dat dit alles zou leiden tot nieuw elan en/of vernieu- wingen in de kerk.
Maar de rode draad was toch wel de vraag, wat de kerk ons dan eigenlijk nog biedt, als we ook met digitaal geestelijk voedsel toe zouden kunnen. Met andere woorden:
waarom zouden mensen nog naar de kerk willen?
Genoemd werd, dat er eigenlijk al een jaar of zestig allerlei pogingen worden gedaan om de mensen leuk en laagdrempelig bij de kerk te houden, terwijl diezelfde kerk ondertussen toch steeds meer is leeggelopen.
De theoloog Miskotte zegt daarover, dat ‘de kerken dus eigenlijk al die tijd bezig zijn me- dicijnen toe te dienen die niet werken.’ Nu door het corona-virus de zieke ineens verder achteruit holt, wordt dat extra pijnlijk zicht- baar, is de conclusie van het artikel.
N.T. Wright
Er zijn natuurlijk ook de nodige boeken ver- schenen over corona en de kerk. Eén daarvan is het boek God en de pandemie van N.T. Wright.
Wright herkent in de eerste plaats het verlan- gen van mensen om gebeurtenissen te dui- den. Vragen die dan ook opkomen bij een ramp zijn onder meer: ‘probeert iemand ons iets duidelijk te maken?’ en: ‘wat zouden wij eraan moeten doen?’
In de loop der eeuwen hebben filosofen aller- lei verklaringen bedacht voor het kwaad in de wereld. Bij christenen ziet Wright veel aan- hangers van de filosofie van Plato. Bekend is zijn vergelijking van ons leven in deze wereld met dat van gevangenen in een grot. Zij kun- nen nooit ‘de werkelijkheid’ zien, maar slechts de schaduwen ervan op de muur. Veel christenen zien op deze manier de wereld als de grot. Ze hebben hun houvast in een toe- komstige wereld. Wright ziet dat echter vooral als een valkuil.
Wat doen we eraan?
Mede daarom vindt hij de vraag ‘waarom?’
niet zo relevant. Beter vindt hij de vraag: ‘wat kunnen we eraan doen?’ In het Oude Testa- ment wordt ernstig rekening gehouden met een oorzaak als ‘de toorn van God’, stelt de auteur, maar hij ziet dat in het Nieuwe Testa- ment veranderen.
Volgens hem was Jezus bijvoorbeeld niet zo bezig met het zoeken naar oorzaken, alswel naar oplossingen. En dit leefde Hij ook zijn volgelingen voor.
Want dáár gaat het volgens Wright om: dat de christenen het Koninkrijk van God zicht- baar maken in deze wereld en zich niet op- sluiten in een isolement, wachtend op het hiernamaals.
Complotdenkers
Dat laatste verwijt hij dan ook de door hem zo genoemde ‘christelijke complotdenkers’.
Hij vindt, dat ze bij dit soort rampen met een zekere gretigheid steeds weer de eindtijd noe- men. Boeken als die van Hal Lindsey (De pla- neet die aarde heette) en Tim la Haye (De laatste bazuin) zijn daar volgens hem voorbeelden van. Het coronavirus wordt erin begroet als teken ‘dat het nu gaat beginnen’.
Al met al is Wright dus nogal bezig met déze wereld en hoe Christenen dáár vooral moeten aanpakken. Ze zouden zich niet moeten be- zighouden met beschouwende zaken.
Menselijke benadering
In mijn ogen gaat het in dit boek van Wright om een nogal eenzijdige - en menselijke - be- nadering. God heeft de mensen toch juist ge-
schapen met verschillende talenten, die ze alle kunnen inzetten voor Gods koninkrijk hier, terwijl ze ondertussen hun inspiratie halen uit Gods beloften voor de toekomstige wereld.
We zien in de hele geschiedenis dat er, vanuit het verlangen God te dienen, op meerdere manieren tegelijk gewerkt kan worden. Ook als je gelooft dat we in het einde der tijden leven. Juist christenen, die het einde van deze wereld verwachten, hebben zich heel erg in- gezet om ondertussen deze wereld te dienen in de armenzorg, de ziekenzorg en het onder- wijs.
Het verbaast mij dan ook steeds weer dat er zo negatief geoordeeld wordt over mensen die zich daar geestelijk op voorbereiden. Zij krijgen een etiket - in dit geval ‘complotden- kers’ – en horen dus eigenlijk bij de ‘gekkies’
van deze wereld, ook – en soms juist - in de kerken.
Dit vind ik temeer vreemd, omdat juist de Bij- bel laat zien dat het complot al zo oud is als de wereld. De duivel was de eerste die een complot bedacht om de wereld te infecteren met kwaad, dat tot op de dag van vandaag voortwoekert. En hij betrekt daar machten en krachten en kwade én goedwillende mensen bij...
Wij mogen uit Gods Woord weet hebben van Gods plannen ten aanzien hiervan. En we mogen ons laten inschakelen bij Zijn strijd er- tegen. Maar gelukkig hangt het niet van ons af. God heeft ons niet onwetend gelaten over de uiteindelijke uitkomst. Op allerlei manie- ren heeft Hij ons laten weten wat er staat te gebeuren. En Jezus heeft ons opgeroepen daar klaar voor te zijn.
n.a.v. God en de pandemie, een theologische ref lectie op het
coronavirus en wat volgt, Tom Wright, KokBoekencentrum, 14,99 euro
Nelleke Berntsen uit Leeuwarden is gepensioneerd docente levensbeschouwing en redactielid
van Geandewei
De Protestantse Kerk heeft inmiddels allerlei anderhalvemetermateriaal in de eigen huisstijl. Foto: uwcoronadrukwerk.nl
Byldspraak - Willem Wilstra
Goed fatsoen
Gastcolumn - Rob van Essen
Bemin jij de kerk?
Yn it stoomgemaal fan Wouda op 'e Lem- mer reitsje wy altyd wer ûnder de yndruk fan de technyk. Al hûndert jier dogge de masines har wurk en as it moat hawwe se de mar yn in dei leech. It is Wrâlderfskip en it grutste stoomgemaal ea yn de wrâld boud! Foar skippers op ’e Iselmar is de sechstich meter hege skoarstien altyd in beaken.
Fjoer en wetter jout stoom, is krêft, dêr't de pompen op draaie. Oan de tsjettels sitte manometers dy’t de druk oanjouwe. Sa’n tsjettel kin in bepaalde druk oan; wurdt dy te heech, dan gean der kleppen iepen en wurdt stoom ôfblaasd. Dat is by it reade streepke op ‘e meter. Yn âlde masiniste- taal: ‘Hij gaat over de rooie!’
De betsjutting fan dy term kom ik tsjint- wurdich gauris tsjin yn it nijs oer de koro- ana. Wat hawwe guon minsken dochs in
‘koart lontsje’, se geane alle ‘perken te bûten’ en miene mar, dat der komplotten bestean. En it slimste is, dat se gjin respekt mear toane kinne foar it gesach. Grouwé- lich.
In dûmny soe faaks in bêste preek meitsje kinne oer de bibeltekst Romeinen 13 fers 13: ‘Lit ús tenei ús fatsoenlik hâlde en drage, lykas by ljochtskyndei, sûnder wyldjeien en los- sinnigens, sûnder rúzje en oergeunst.’
Ik sei dûmny, mar it soe ek in minister wêze kinne!
Ik ging dit corona-jaar nogal eens voor in ker- ken met een handjevol mensen. ‘Is dit het begin van het einde?’, werd er wel gevraagd.
Mij troost de gedachte dat de kerk niet met mij is begonnen en ook niet zal eindigen. Ver- volging, oorlog, epidemieën, het is haar niet bespaard gebleven. En toch, waar de lofzang verstomde, klonk die elders weer op.
De Kerk van Christus heeft wereldwijde di- mensies, zij valt of staat niet met de klanten- gunst van een plaatselijk filiaal. Er is een anekdote, dat paus Johannes XXIII na zijn ver- kiezing de slaap niet kon vatten. Wat een ver- antwoordelijkheid rustte er op zijn schou- ders! ‘Wiens kerk is het, Johannes?’, vroeg de Eeuwige. ‘Uw kerk Heer’. ‘Ga dan gerust sla- pen’, hoorde hij.
Tijdens een kloosterdag van mijn gemeente
bereidden jonge mensen zich voor op hun openbare geloofsbelijdenis. Mijn collega stelde de vraag: ‘Bemin jij de kerk?’ Er viel een stilte. ‘De kerk beminnen’? Nu eens niet kla- gen dus over onbekende liederen, te lange preken of een conservatieve kerkenraad. Het is waar, er valt meestal wel wat aan te merken op het plaatselijk functioneren. En toch, daar gaan zondag aan zondag de Schriften open met tegendraadse verhalen die tot omkeer op- roepen. Daar blijken steeds weer mensen te zijn die anderen niet afschrijven, omdat ze weten van hun eigen zwakheid en kleinge- loof.
‘Bemin jij de kerk?’ Ja, want ze houdt het vol op plaatsen die door anderen zijn afgeschre- ven. Ja, want op cruciale momenten springen mensen voor anderen in de bres. Ja, want zon- der ophef worden bejaarden en zieken be-
zocht. Ja, ondanks soms botte afwijzing, wor- den nieuw ingekomen leden hartelijk bena- derd. Ja, ondanks dominees en priesters die hun stokpaardjes berijden, vindt de Geest toch wegen naar ons hart.
Rond de jaarwisseling mogen we in de kerk weer buitenstaanders begroeten die iets van het wezenlijke van het Kerstfeest willen bele- ven. Daarover wordt onder gelovigen helaas wel eens wat laatdunkend gedaan. Terwijl ge- loof toch wordt geboren uit een mengsel van verlangen en nieuwsgierigheid. Nee, ze komen niet voor ‘ons’, ze zijn niet van plan onze lege banken te komen vullen. Maar juist daarom bemin ik de kerk, omdat ze er niet is voor zichzelf. In haar beste gestalte wil ze niet anders dan vindplaats van heil zijn. De plek waar mijn verlangen wordt (h)erkend en mijn nieuwsgierigheid gaande wordt gehouden.
KERKBLAD GEANDEWEI
Veiligekerk.nl
Nieuw platform gelanceerd
Geandewei in 2021
Geloofsgetuige
Ze wilde geen heilige genoemd worden, want dan word je maar aan de kant gezet.
Maar paus Franciscus noemde haar in 2015 voor het Amerikaanse Congres een van de groten in de Amerikaanse geschie- denis, naast Abraham Lincoln, Martin Lu- ther King en Thomas Merton.
Als kind was ze gedoopt, maar ze kreeg geen religieuze opvoeding. Ze was wel gefasci- neerd door wat buurkinderen over heiligen vertelden en had ook wel eens geoefend in bidden voor het slapengaan. Als twintiger had ze een turbulent leven, vol protest en engagement. Communisten, anarchisten en intellectuelen waren haar beste vrienden.
De Russische revolutie was prachtig en godsdienst was opium voor het volk. Ze werkte als journalist in New York en schreef voor verschillende linkse kranten. Ze had meerdere relaties en onderging een abortus.
Ondertussen bleef God haar achtervolgen.
Het verlangen naar een spiritueel leven leidde in 1927 tot de toetreding tot de Rooms-Katholieke Kerk. Het betekende al- lerminst het einde van haar kritische kijk op de samenleving, eerder een verdieping ervan. Maar dat kon het einde van haar hu- welijk niet verhinderen. Vroegere vrien- den vonden dat ze verraad pleegde. Geluk- kig kruiste Peter Maurin haar pad, een oudere praatgrage filosoof. Ze ervoer het als gebedsverhoring. Hij zag haar verlan- gen om het geloof uit te dragen onder ar- beiders. Uit hun ontmoetingen groeide het idee van een krant: de Catholic Worker.
Het eerste nummer verscheen op 1 mei 1933. Met dit blad verspreidden ze hun ge- dachten over een beweging van concrete navolging van Christus en solidariteit met de allerarmsten. Zonder naastenliefde te romantiseren: armen stinken en zijn niet dankbaar. Toen er daklozen op de stoep van het kantoor van de krant verschenen moest ze laten zien dat het menens was.
Het werd het begin van een wereldwijd netwerk van ‘huizen van gastvrijheid’, op dit moment zo’n 130, tot in ons land toe.
Maar ze wilde niet alleen symptomen be- strijden. De strijd tegen ‘dit smerige tot op het bot verziekte systeem’ moest worden gestreden. Conflicten met bisschoppen en opzeggingen van abonnees nam ze op de koop toe. Die kreeg ze vooral door het prin- cipiële pacifisme van haar beweging. Ze was tegen het gebruik en het testen van kernwapens, tegen de Vietnamoorlog.
Haar acties brachten haar ook wel eens in de gevangenis. Harmen Jansen
Dorothy Day
‘We kunnen tot op zekere hoogte de wereld verande- ren. We kunnen werken aan een oase, aan een kleine cel van vreugde en vrede in een gekwelde wereld. We kunnen een steen in de vij- ver gooien en vertrouwen dat de cirkel zich de wereld rond zal verwijden.’
* 8 november 1897, New York
† 29 november 1980, Manhattan
Editie Dokkum e.o.
1 15 januari 2 29 januari 3 12 februari 4 26 februari 5 12 maart 6 26 maart 7 9 april 8 23 april 9 7 mei 10 21 mei 11 4 juni
(DW = driewekennummer) 12 DW 18 juni
13 DW 9 juli 14 DW 30 juli
15 DW 20 augustus 16 DW 10 september 17 1 oktober 18 15 oktober 19 29 oktober 20 12 november 21 26 november 22 10 december 23 DW 24 december
Veiligekerk.nl is een initiatief van drie kerke- lijke meldpunten, in samenwerking met Tear.
Het platform wil kerken helpen om grens- overschrijdend gedrag binnen de kerk, maar ook huiselijk geweld, te (h)erkennen, voorko- men en aan te pakken.
Coördinator Ineke van Dongen: ,,Uniek aan dit project is de samenwerking van uiteenlo- pende christelijke organisaties. De meldpun- ten opereren niet langer alleen. Dat is heel krachtig.”
Naast een website met materialen en routes naar hulpverleners, komt Veiligekerk.nl met campagnematige activiteiten richting kerke- lijke netwerken en christelijke organisaties.
Doel is om seksueel misbruik en huiselijk ge- weld blijvend bespreekbaar te maken in ker- ken en daarbuiten. Ook stimuleert Veilige- kerk.nl leiders en kerkleden te werken aan preventie en veiligheid te waarborgen zodat misbruik gemeld kan worden.
Een kerk die niet wegkijkt
Voorzitter dr. Almatine Leene: ,,Ik weet uit eigen ervaring hoe het is als je er alleen voor staat en niet weet waar je hulp kunt zoeken.
Een kerk is veilig als ze voorzorgsmaatregelen neemt door middel van protocollen, gesprek- ken en preken, direct maatregelen neemt als er wel iets plaatsvindt en zich ontfermt over het slachtoffer. Een veilige kerk is een kerk die niet wegkijkt.”
Veiligekerk.nl bestaat uit een stuurgroep, een klankbordgroep en een comité van aanbeve-
ling. De stuurgroep bestaat uit vertegenwoor- digers van drie kerkelijke meldpunten (Meld- punt Misbruik, SMPR en SEM). De klankbord- groep is een platform waar kennis, ervaringen, materialen en ontwikkelingen worden gedeeld.
Deelnemers hiervan zijn onder andere hulp- organisatie Tear, de Raad van Kerken, Missie- Nederland, de CHE, TU Kampen, PTHU, VPSG, Reformatorisch Meldpunt en Chris.
Het comité van aanbeveling bestaat uit ds. mr.
Hans van Ark, lid van Provinciale Staten van Gelderland, Hilde Bakker, senior adviseur hui- selijk en seksueel geweld Kenniscentrum Mo- visie en dr. Renée Römkens, bijzonder hoog- leraar Gender Based Violence aan de Universiteit van Amsterdam.
Kerkelijke meldpunten, koepels en christelijke hulp- en onderwijsorganisaties hebben het platform Veiligekerk.nl gelanceerd. Hiermee vergroten ze de slagkracht van het bestaande werk rond het bestrijden van seksueel misbruik.
KERKBLAD GEANDEWEI
Een meisje loopt over een glazen zee naar een stralende vuurtoren. In haar rechterhand houdt ze een bootje van papier. Het licht uit het silhouet van de vuurtoren verleidt haar er naartoe te lopen. Een baken aan de horizon, met daarachter glorend de sluiers van het noor- derlicht en een prachtige sterrenhemel.Klinkt als een sprookje? Jazeker, maar de beelden hebben meer met de Bijbel te maken dan je op het eerste gezicht zou denken. Hoe dat precies zit? In dit artikel lichten we het bij. door Elly Zuiderveld en André van der Weide
Daarom Kerst
Het Bootje van papier-sprookje gaat verder
In april van dit jaar schreef dominee Boukes van de PKN Damwâld in Geandewei een mooi artikel over de Bootje van Papier-actie. Hoe een samenwerking tussen André van der Weide en Elly Zuiderveld, van Rikkert, een actie opleverde waardoor veel geld werd op- gehaald voor de kind-bootvluchtelingen op Lesbos. Het liedje was eigenlijk een sprookje.
Over een meisje in Nederland dat uit een tijd- schrift een foto van een bootvluchteling scheurt. Ze hangt het als poster boven haar bed. Ze besluit het meisje een brief te schrij- ven. Omdat ze een beetje dromerig is, vouwt ze er, samen met haar moeder, een bootje van.
En als ze het loslaat in de plaatselijke vijver gebeurt er een wonder. Want het bootje komt uiteindelijk aan op Lesbos. In de videoclip zien we een droomwereld waarin het meisje van de foto het bootje uit de zee vist. En zij schrijft een brief terug. Of deze is aangeko- men blijkt overigens op de nieuwe cd, het ver- volg genaamd: Kijk, het wordt Licht.
André: ,,Het idee was om met het liedje wat geld op te halen voor de bootvluchtelingen. Elly zet zich al jaren in voor Lesbos en wilde meer doen.”
Elly: ,,Ik zag op de hoes van de NoorderLicht Project-cd een bootje van papier dat voer over een glazen zee. Dat deed me denken aan de bootjes die we ooit hadden gevouwen voor de stichting Boot- vluchteling. Ik schreef spontaan een tekst en Andre maakte er muziek bij. ‘Bootje van papier’ was geboren.”
Het liedje ging vergezeld van een videoclip en oproepen van Elly om te doneren op de web- site www.bootjevanpapier.nl in ruil voor een gratis cd.
Pake en beppe
Maar toen was daar ineens corona en de scho- len gingen dicht. Het idee ontstond om de schoolkinderen op te roepen net als in de clip een bootje te vouwen en versieren, dit op de foto te zetten en naar pake, beppe, oom, tante of bijvoorbeeld juf te sturen. Tijdens de lock- down mocht er immers niemand op visite en de sociale media hielp de kloof te overbrug- gen. Als ze het een mooie actie vonden, kon- den ze vervolgens iets doneren voor kamp Moria op Lesbos.
André: ,,De actie was binnen een week helemaal hot.
Veel scholen pakten het op en de donaties stroomden binnen. In ruil voor een donatie kregen de kinderen dan een cd opgestuurd, vol met kinderliedjes die be- schikbaar waren gesteld door bekende artiesten”.
Elly: ,,Samen met André hadden we een aantal zan- gers gevraagd om een liedje bij te dragen. Zo kwa- men we bij Stef Bos, Lenny Kuhr, Carin van Essen, Elise Mannah, Marcel en Lydia, het NoorderLicht Project en nog vele anderen.”
Kerk in Actie
Doordat er onverwacht wel héél veel giften binnenkwamen, werd samenwerking gezocht met een goede hulporganisatie, want het geld moest wel goed terecht komen natuurlijk.
Kerk in Actie lag daarbij voor de hand: dat is een grote organisatie die het ondersteunen van goede doelen combineert met concerten van christelijke artiesten, onder de noemer
‘Zingen in de Kerk’.
Een paar maanden later kwam er een nieuw verzoek. Of André en Elly een vervolg zouden kunnen maken, voor de jaarlijkse Kerk in Actie-cd ‘Daarom Kerst’. Een gratis te bestel- len cd met als doel: laagdrempelig evangelise- ren én een goed doel steunen. Stef Bos was al bezig met de volwassenenversie. Het doel dit jaar was de bootvluchtelingen op Lesbos.
Daar paste natuurlijk erg goed de Bootje van Papier-actie bij, vandaar het besluit om ook een kinderversie te maken.
Omdat het kort dag was werd snel een plan gemaakt. Het zou een Elly & Rikkert en vrien- den-cd worden, met een aantal oude Elly &
Rikkertliedjes aangevuld met een paar nieuwe.
Zangeres in de auto
En nu zal een aantal mensen zeker denken:
Elly en Rikkert, die waren toch gestopt?
Elly: ,,Rikkert wilde wel één nieuw liedje schrijven en opnemen en Andre en ik namen de andere voor onze rekening. Ons idee was om niet alleen losse lied- jes erop te zetten, maar vooral om er een samenhan- gend geheel van te maken... Het werd een leuke, soms hectische samenwerking in verband met alle voorschriften. Op een gegeven moment stonden drie
zangeressen buiten op de oprit van de studio te zin- gen en de vierde zat wegens quarantaine in een auto. De buren zullen zich wel vermaakt hebben…”
De link met de Bijbel
Zoals beloofd zouden lichten we tipje van de sluier op. De glazen zee, het noorderlicht, een bootje van papier… zit daar een link met de Bijbel? Op de NoorderLicht Project-cd ‘In de hemel brandt nog licht’ staat op de voorkant (ontworpen door Ruben Romijn) een tekening van de hemel. De elementen daarop zijn rechtstreeks afkomstig uit Openbaringen 4. Er is een deur die altijd open staat, met daarach- ter een groot licht, een regenboog en daarvoor een glazen zee. Omdat in een liedje werd ge- zongen over een bootje in de storm plakte Ruben een papieren bootje op de zee. Het was een goed idee en het bleef op de hoes. Dat was dus het bootje dat Elly zag.
Op de nieuwe cd gaat het verhaal verder, want het NoorderLichtverhaal is eigenlijk een sprookje dat steeds iets meer verklapt.
André: ,,De poort naar de hemel staat weliswaar al- tijd open, maar wij zijn bootjes in de storm. En Jezus redde ooit de discipelen uit zo’n bootje, omdat hij immers over het water liep? Daarom geloofden de discipelen dat het Jezus was. En als je datzelfde wilt geloven, dan kun je ook over de glazen zee wandelen.
De vuurtoren zou je kunnen zien als Jezus. Het licht in de vuurtoren als de Noorderster, de naam van de vuurtoren. Dat zou de kerstster kunnen zijn die je altijd naar de goeie weg leidt...”
Ziedaar de elementen die het sprookje verder brachten. De cd staat er vol mee. Met mede- werking van vele zangers en muzikanten.
Elly Zuiderveld en André van der Weide
ALGEMEEN
KERKBLAD GEANDEWEI
,,Op Facebook las ik een post van de zoveelste enthousiasteling die de coronacrisis een kans voor de kerk noemt. Wie dat luchthartig be- weert, moet in deze dagen eens in een overvol ziekenhuis gaan kijken. Je noemt de Australi- sche bosbranden toch ook geen zegen voor de brandweer?
Nee, wat ik via de (social) media voorbij zie komen aan zogeheten kansen van de kerk, zijn veelal mogelijkheden die geloofsgemeen- schappen altijd al hadden. Alleen: door de cri- sis gaan hun ogen ervoor open. De zorg voor de armen, kwetsbaren en eenzamen, voor kin- deren in de knel, zogenoemde ‘kansarme’ jon- geren.
Rot geschrokken
Doordat ik lid ben van het armoedeplatform in Rotterdam kreeg ik inzage in de eerste re- sultaten van een onderzoek naar de sociaal- economische gevolgen van de crisis. Ik ben me rot geschrokken. Het aantal Rotterdam- mers dat een beroep doet op de bijstand zal binnen afzienbare tijd verdubbelen.
Het vereist weinig fantasie om je voor te stel- len wat dat betekent: werkloosheid, armoede, psychosociale klachten, huiselijk geweld, en- zovoorts. Negatieve spiralen, treurige statis- tieken.
Kerkdienst
De cijfers spookten nog door mijn hoofd toen ik deze week aanschoof voor een regulier col- legiaal overleg met predikanten uit de stad.
Aan deze tafel was de voortgang van de kerk- dienst in coronatijd verreweg het belangrijk- ste thema. Oef, dat was even schakelen. Ik kon maar ternauwernood de neiging onderdruk- ken om een paar luiken open te trappen.
Steek je kop eens buiten de deur!
Buiten de deur - dat is voor mij Bospolder-Tus- sendijken en Spangen, mijn werkterrein als
missionair pionier. Om een indruk te geven volstaan twee cijfers: in de ranking van arm- ste postcodegebieden in Nederland staan ze op respectievelijk de tweede en vijfde plaats.
Een op de drie inwoners leeft op of onder de armoedegrens. Kansarme mensen, in de volksmond.
We runnen in dit stadsdeel de weggeef-super- markt Yess!, waarmee we honderd tot 150 buurtbewoners in hun eerste levensbehoef- ten kunnen voorzien. Als sociale onderne- ming werven we fondsen en middelen om kinderen op scholen in de buurt een gezond ontbijt te geven. En op zondag is er tussen de kratten en dozen een viering. Want zoals ge- zegd, Yess! is een plek voor eerste levensbe- hoeften.
Parallelle werelden
Het lijken parallelle werkelijkheden: kerken die vooral binnen hun muren druk zijn met corona én geloofsgemeenschappen die de handen vol hebben aan de crisis daarbuiten.
Toch zijn we leden van hetzelfde lichaam.
Soms, als ik me suf pieker waar ik het geld en hulpmiddelen vandaan moet halen om de nood te lenigen, denk ik aan al die kerken ver van de coronabrandhaarden, met goedge- vulde bankrekeningen en stationair draaiend gemeenteleven. Of ik denk aan een vergrijsde geloofsgemeenschap met een vermogen aan
‘oud geld’.
Kunnen we geen dwarsverbanden creëren?
Zou een partnerschap geen nieuw elan kun- nen doen ontvlammen? En zou het contact niet de ogen kunnen openen voor de nood in de eigen omgeving? Alweer: mogelijkheden die we altijd al hadden, maar die in het licht van de crisis opeens kansen heten.
Ik ben er voor in. Intussen ga ik er weer vol te- genaan. Dit houdt me op de been: als je met het evangelie op pad gaat is niemand kan- sarm.” bron: protestantsekerk.nl
Diaconie
Kerken, zet de luiken open!
Een paar liedjes uitgelicht
Het intro bestaat uit een ouverture waarop Elly een gedicht voorleest. Wat dat precies is kun je horen als je de cd bestelt, maar dit vormt het hart van het verhaal.
Vervolgens is er het titelnummer geschreven door Rikkert: ‘Kijk, het wordt licht’. Gezongen door een ‘fietsende’ Rikkert in de ochtend- zon, inclusief fietsbellen en een kinderkoor.
Dit koor is The Kids Crew, met als dirigente Simara van der Vlist.
Ook een bijzonder liedje is ‘Glazen Zee’, gezongen door Sera van der Vijver, dochter van de Zandtovenaar. In dit liedje hoopt het meisje op Lesbos dat met kerst de zee be- vriest, zodat ze van het eiland kan vluchten.
Ze neemt daarbij haar vriendin mee. Als door een wonder bevriest de zee niet, maar veran- dert in glas. Ziedaar de hand van de schepper voor wie niets onmogelijk is.
En nog een nieuw liedje is: ‘Misschien zie ik de dingen mooier,’ gezongen door Jolien Damsma, een goeie bekende van Elly. In de vi- deoclip speelt een klas Friese schoolkinderen mee, volledig in kerstsferen met een mini - Jolientje.
En dan zijn er natuurlijk nog een aantal prachtige Elly en Rikkert-kerstliedjes en aan het eind van de cd komt een verrassing in de vorm van een reprise van Rikkert, inclusief een ‘Eilanddans’, getrommeld door niemand minder dan Frank van Essen. Elly verzon er iets heel speciaals bij… namelijk kinderen over de hele wereld die ‘Licht’ en ‘Vrede’ in hun eigen taal roepen. En daarna komt nog iets, maar daarvoor zou je de cd echt moeten horen.
Bestellen
Via de website www.daaromkerst.nl kun je één cd per adres bestellen, de kinder-cd ‘Kijk het wordt licht’ of die van Stef Bos: ‘Geef licht’. Wil je beide cd’s bestellen? Of denk je:
wat een mooie cd om uit te delen bij de vrou- wenvereniging, op school of op de club. Dat kan uiteraard ook! Dan betaal je slechts 2,50 euro per cd. Interesse? Kijk dan even op www.daaromkerst.nl/bulk
De coronacrisis een kans voor de kerk? ,,Misschien is het vooral een kans om eindelijk eens de kop buiten de deur te steken, en verder te kijken dan het streamen van de wekelijkse kerkdienst,” aldus Nico van Splunter, wijkpastor en pionier in Rotterdam. In een webinar op de Landelijke Diaconale Dag Online zaterdag 7 november vertelde hij over zijn eigen erva- ringen in de wijk Bospolder-Tussendijken. Een op de drie inwoners leeft er op of onder de armoedegrens.
