RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2016-2017 IN DE GEMEENTE
Asten
Plaats : Asten
Gemeentenummer : 0743 Onderzoeksnummer : 292658 Datum onderzoek : 11 mei 2017 Datum vaststelling : 18 juli 2017
Pagina 2 van 17
VOORWOORD . . . 5
1 INLEIDING . . . 7
2 VVE IN DE GEMEENTE ASTEN . . . 9
3 CONCLUSIES. . . 15
4 REACTIE VAN DE GEMEENTE. . . 17
INHOUDSOPGAVE
Pagina 4 van 17
De Inspectie van het Onderwijs houdt toezicht op voor- en vroegschoolse educatie (vve). In dit kader hebben alle gemeenten die middelen ontvangen voor het onderwijsachterstandenbeleid (OAB) eind december 2016 een vragenlijst ontvangen.
Bij een steekproef van gemeenten voeren wij een nader onderzoek uit waarbij we gegevens verzamelen over het gemeentelijk beleid op het terrein van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) ten behoeve van de jaarlijkse rapportage
"De staat van het onderwijs". De gemeente Asten is opgenomen in deze steekproef.
Dit rapport beschrijft in hoeverre de gemeente Asten in 2016-2017 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke ontwikkelingen de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden.
De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, dr. A. Jonk
VOORWOORD
Pagina 6 van 17
Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeente Asten in 2016-2017.
De aanleiding van het onderzoek is een stelselonderzoek waarbij we bij een steekproef van gemeenten gegevens verzamelen over het gemeentelijk beleid op het terrein van de voor- en vroegschoolse educatie (vve) ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs".
De basis van het onderzoek is een gesprek met betrokkenen van de gemeente, de door de gemeente ingevulde vragenlijst, de toelichting daarop en
aangeleverde relevante beleidsdocumenten. Vervolgens hebben wij de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de ontwikkelingen in de afgelopen jaren in beeld gebracht.
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaar over het vve-beleid van de gemeente.
• Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente.
• Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente.
• Beoordeling van vve-beleid van de gemeente.
Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op:
https://www.onderwijsinspectie.nl/onderwijssectoren/voor-en-vroegschoolse- educatie/documenten/publicaties/2013/10/17/werkinstructie-toezichtkader- voor--en-vroegschoolse-educatie-gemeenten.
Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
Toezichtkader
Opbouw rapport
documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeente Asten. In hoofdstuk 4 wordt de gemeente uitgenodigd om kort te reflecteren op onze bevindingen en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden.
Pagina 8 van 17
De gemeente Asten heeft een digitale vragenlijst ingevuld. De digitale vragenlijst levert informatie over:
• wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken;
• het bereik;
• de ontwikkelingen in het gemeentelijk vve-beleid;
• het aantal locaties met voorschoolse educatie en het aantal houders van deze locaties;
• het aantal goede locaties en het aantal risico-locaties.
De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op de digitale vragenlijst, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3).
Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig.
Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen.
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren.
In de bestandsopname in 2012 is vastgesteld dat het gemeentelijk beleid op een aantal van de onderzochte aspecten nog ontwikkeld moest worden. De
gemeente heeft een aantal belangrijke uitgangspunten voor het vve-beleid op papier gezet en heeft daar acties aan gekoppeld. De (concept-)beleidsnotitie over vve in de gemeente Asten voor de periode 2012 -2014 bevat voldoende aanknopingspunten voor het maken van de beoogde kwaliteitsslag. Er moesten echter nog de nodige zaken verder uitgewerkt en geharmoniseerd worden.
Er is destijds tevens een afspraak gemaakt over het formuleren van de te behalen resultaten van vve. Daarnaast stelde de inspectie verbeterpunten vast
VVE IN DE GEMEENTE ASTEN 2
Ontwikkeling van vve in de gemeente Asten sinds de bestandsopname 2.1
die te maken hebben met ouders, integraal vve-programma, interne kwaliteitszorg en doorgaande lijn en resultaten.
In de afgelopen jaren heeft de gemeente de vve-coördinatie verder opgepakt en is er meer invulling gegeven aan de regierol. Afspraken met de betrokken partijen zijn vastgelegd. In een vast overlegmoment (Beleidsoverleg vve) worden belangrijke ontwikkelingen besproken en afspraken gemaakt. Ook inventariseert de gemeente hier welke behoefte er leeft aan bijvoorbeeld scholing. Zo is woordenschat als thema naar voren gekomen en investeert de gemeente nu voor de betreffende scholen in een woordenschatprogramma.
De oudercomponent heeft de afgelopen jaren ook meer invulling gekregen. In de locatieplannen van de betreffende voor- of vroegscholen moet hiervoor aandacht zijn. De specifieke invulling is aan de locaties zelf. Ook is geïnvesteerd in
scholing voor de pedagogisch medewerkers om te voldoen aan de taaltoets op F3 niveau.
Inmiddels is door een extern bureau een vve monitor uitgevoerd waarvan de gegevens binnenkort beschikbaar komen. Ook heeft de gemeente de GGD opdracht gegeven om specifieker te kijken. Dit betekent dat de gemeente zelf specifieke criteria opgesteld heeft, die de GGD tijdens haar inspecties ook inspecteert. Een voorbeeld van zo'n specifiek criterium is het gebruikmaken van een vve-programma. Deze monitor en specifieke uitkomsten van de GGD- inspecties, moeten input geven voor de op te stellen nieuwe vve beleidsnotitie voor de komende jaren.
De peuterspeelzalen in de gemeente hebben uitgesproken er naar te streven binnen 3-5 jaar te willen opgaan in een IKC. De gemeente onderschrijft deze voorwaarde, maar heeft deze vooralsnog niet gesteld. De gemeenteraad heeft wel aangegeven dat daarbij actief gezocht moet worden naar
samenwerking. Alle partners in de brede scholen (kinderopvang, basisschool en peuterspeelzaal), hebben de hoop uitgesproken dat de gemeente de regie blijft houden. Dit pakt de gemeente Asten ook zo op.
De gemeente Asten is een kleine gemeente met ruim zestienduizend inwoners.
Hoofdkern is het dorp Asten met ruim dertienduizend inwoners. In zowel Asten, Heusden als Ommel wordt voor- en vroegschoolse educatie aangeboden. De gemeente streeft ernaar om de in gang gezette ontwikkeling van brede scholen verder door te zetten.
Verder zoekt de gemeente binnen de regio daar waar mogelijk naar
samenwerking met andere gemeenten. Zo is in samenspraak met de gemeente Someren bijvoorbeeld de visie nota NT2 opgesteld en wordt een informatiekaart voor buitenlandse ouders ontwikkeld om hen te informeren over het
Nederlandse onderwijsstelsel.
Pagina 10 van 17
• Notitie Voor- en vroegschoolse educatie Gemeente Asten 2012-2014;
• Voor- en vroegschoolse educatie in de Gemeente Asten (vve-locatieplan), mei 2015;
• Notitie gericht vve-ouderbeleid Gemeente Asten, november 2014;
• Bijlage: format gericht vve-ouderbeleid per vve-locatie + korte toelichting bij het format;
• Een sluitend systeem van signalering, verwijzing en toeleiding van
doelgroepkinderen vve naar een voorschoolse voorziening in de Gemeente Asten, april 2015;
• Bijlage I: stroomschema verwijzing en toeleiding;
• Bijlage II: indicatieformulier voor plaatsing op een vve-voorziening;
• Folder: Voor een goede start op de basisschool;
• Overdrachtsformulier voor- en vroegschoolse voorzieningen;
• Bijlage: toelichting overdrachtsformulier;
• LEA 2015-2018;
• Criteria vve -> inspecties GGD.
In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijke vve- beleid. Per domein is beschreven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende (‘3’) beoordelen, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder (‘2’) als met (‘1’) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien (‘4’).
Wij baseren onze bevindingen op de uitkomsten van de verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd.
Lijst met de vve-documenten die de gemeente Asten heeft aangeleverd 2.2
Het gemeentelijk vve-beleid 2.3
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1 2 3 4
•
•
• 1A1 Definitie doelgroepkind
1A2 Bereik 1A3 Toeleiding
Wij publiceren jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover ziewww.onderwijsinspectie.nl/onderwijs/Kinderopvang.
Toelichting:
’1’ Verbeterpunten met een afspraak Er zijn geen verbeterpunten met een afspraak.
’2’ Verbeterpunten
Er zijn geen verbeterpunten.
‘3’ Voldoende en '4’ Voorbeeld voor anderen
Het vve-beleid van de gemeente Asten staat onder andere beschreven in de notitie Voor- en Vroegschoolse Educatie in de gemeente Asten. De gemeente hanteert een brede doelgroepdefinitie. De doelgroep voor voorschoolse educatie zijn de peuters met een geïndiceerde achterstand of risico op achterstand in de Nederlandse taal of hun ontwikkeling. De doelgroep voor vroegschoolse educatie zijn de kleuters die in de voorschoolse periode een vve-indicatie hadden. Het in het beleid benoemen van de doelgroepkleuters is een voorbeeld voor andere gemeenten.
De gemeente realiseert ook voldoende vve-plekken. Voor alle geïndiceerde peuters is er een vve-kindplaats. De gemeente weet ook hoeveel geïndiceerde
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1 2 3 4
•
•
•
•
•
•
•
•
1A4 Ouders
1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg
1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn
1A9 Resultaten
1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau
DE VVE-CONDITIES 1 2 3 4
•
• 2A GGD-rapport
2B Gemeentelijk subsidiekader
Pagina 12 van 17
peuters gebruik maken van een vve-kindplaats; in 2015 en 2016 waren dat er respectievelijk 19 en 18.
De afspraken rondom het toeleidingstraject zijn duidelijk vastgelegd en hierover zijn afspraken gemaakt met alle betrokkenen. Duidelijk is ook de omvang van het non-bereik. De gemeente heeft in overleg met alle partners afgesproken dat zij elk kwartaal kengetallen aangeleverd krijgt zodat zij zicht heeft op het non- bereik. Dit helpt de gemeente om een goede evaluatie te kunnen doen van het toeleidingstraject en dit verder te verbeteren. Zo is bijvoorbeeld geconstateerd dat het registreren van gegevens nog zorgvuldiger kan gebeuren. Er is
nadrukkelijk aandacht voor de groep Oost-Europese leerlingen, die als gevolg van veelvuldig verhuizen, niet makkelijk te benaderen zijn. Ook blijft de groep Sintikinderen om specifieke aandacht vragen. De toeleiding van deze leerlingen verloopt niet altijd makkelijk.
Het beleid om ouders te betrekken is helder. Het gaat dan om actieve
betrokkenheid van ouders, activiteiten op gemeentelijk niveau en activiteiten op locatieniveau. In het beleidsoverleg vve en de stuurgroep Lokale Educatieve Agenda (LEA) wordt de ouderbetrokkenheid verder uitgewerkt en
geconcretiseerd. In het nieuwe vve-beleidsplan zal educatief partnerschap nog verder ingevuld worden. Op dit moment mogen de locaties hier zelf inhoudelijk invulling aan geven. Dit neemt niet weg dat ook de gemeente initiatieven ontplooid om ouders te benaderen. Zo is er bijvoorbeeld een informatiebrochure over het Nederlandse systeem van onderwijs in de maak voor buitenlandse ouders.
Het gemeentelijk beleid voorziet ook in afspraken over het gebruik van een integraal vve-programma en een observatiesysteem voor het volgen van de brede ontwikkeling van peuters. De locaties maken ook gebruik van intergrale vve-programma's. De gemeente heeft hiervoor geïnvesteerd in scholing van zowel pedagogisch medewerkers als leerkrachten.
Wat betreft het eerder genoemde aandachtspunt met 'hoe om te gaan met leerlingen met een NT2 indicatie', is inmiddels in samenspraak met de gemeente Someren een visienota vastgesteld, waarin onder andere is opgenomen dat leerlingen met NT2 indicatie vanaf 6 jaar gedurende een jaar voltijds onderwijs volgen in een taalklas. Deze Taalklas is inmiddels ook gerealiseerd op een van de scholen in de gemeente.
Ook de externe zorgstructuur is geregeld. Zo maken in de brede school (een ontwikkeling die de gemeente bevordert) personeelsleden van het
kinderdagverblijf of de peuterspeelzaal deel uit van het zorgadviesteam. Ook de basis van de doorgaande lijn is duidelijk geborgd; er zijn goede afspraken gemaakt over de warme overdracht van kindgegevens tussen de voorscholen en
de basisscholen. Gezamenlijk worden thema's voorbereid en uitgevoerd. De intern-begeleiders van de vroegschool zijn ook al in de voorschoolse periode betrokken bij de zorg voor kinderen/doelgroeppeuters.
Het gemeentelijk beleid richt zich ook op de interne kwaliteitszorg van voor- en vroegscholen. De gemeente heeft afspraken gemaakt met de vve-instellingen over de wijze waarop ze hun eigen kwaliteit evalueren, verbeteren en borgen en zich daarover verantwoorden. Ook is er inmiddels sprake van een systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau. In het beleidsoverleg vve wordt het vve-beleid en de verbetering van vve regelmatig besproken. De systematische evaluatie heeft de gemeente ingevuld door het uitzetten van een vve-monitor. De gegevens hiervan zijn inmiddels beschikbaar. Hiermee krijgt de gemeente steeds beter zicht op of ze haar doelen, zoals bijvoorbeeld rondom het ouderbeleid of de resultaten, bereikt.
De gemeente beschikt over een duidelijke subsidiekader en coördineert de uitvoering van vve. In het beleidsoverleg vve zijn alle betrokkenen
vertegenwoordigd. Ook heeft de gemeente met de GGD afgesproken dat zij de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt en bij deze beoordeling ook specifieke criteria meeneemt. Van alle vve-locaties zijn recente rapporten beschikbaar. De gemeente draagt er zorg voor dat ook het toezicht en de handhaving van alle voorscholen voldoet aan de wettelijke verplichtingen.
Pagina 14 van 17
De inspectie heeft op het niveau van de gemeente de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Asten beoordeeld.
De oordelen zijn gebaseerd op de antwoorden op de vragenlijst. De antwoorden van de gemeente zijn geverifieerd in gesprekken en aan de hand van separaat beschikbaar gestelde beleidsdocumenten.
Conclusies gemeentelijk vve-beleid
Het gemeentelijk vve-beleid heeft zich sinds de bestandopname positief ontwikkeld. Uit dit onderzoek blijkt dat er geen verbeterpunten zijn. De in de vragenlijst geconstateerde risico's betreffen geen feitelijke tekortkomingen. De toelichting vanuit de gemeente op de antwoorden en de vervolgstappen in het vve-beleid maken dit duidelijk.
CONCLUSIES
3
Pagina 16 van 17
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de voor en vroegschoolse educatie in gemeente Asten.
Daarnaast hebben wij de gemeente gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de
ontwikkelingsrichting van het vve-beleid.
Hieronder geeft de gemeente haar reactie:
De gemeente Asten heeft de afgelopen jaren samen met de partners van de voor- en vroegschoolse voorzieningen hard gewerkt om de kwaliteit van de vve in Asten te verbeteren. De gemeente Asten is dan ook blij dat de Inspectie van het Onderwijs deze verbeterslag heeft geconstateerd en de kwaliteit van de vve in Asten positief waardeert. Vooral de pedagogisch medewerkers,
peuterspeelzaalleidsters en leerkrachten hebben hard gewerkt om dit mogelijk te maken. De komende jaren gaat de gemeente samen met haar partners verder met het verbeteren en borgen van de kwaliteit van de vve.
