MCA: december 2010, nummer 6
34
COMMOTIE BIJ DE EXTERNE
ACCOUNTANTSPROFESSIE; WAT
GEBEURT ER BIJ INTERNAL AUDITORS?
Internal auditing:
Het zijn roerige tijden voor het accountantsberoep. De kwaliteit van de beroepsuitoefening staat ter discussie en daarmee dus ook het bestaansrecht van het beroep zelf. De Autoriteit Financiële Markten, De Nederlandsche Bank, de Engelse Financial Reporting Council, de Public Company Accounting Oversight Board en de Commissie-De Wit hebben ieder voor zich een paar nagels in de doodskist van het beroep geslagen.
Prof.dr Leen Paape RA RO CIA: De voorzit- ter van het Koninklijk NIVRA wist de gemoederen te bewegen door tot kalmte op te roepen en te melden dat het zo’n vaart niet liep. Collega Marcel Pheijffer werd dat te gortig. Hij schreef een open brief aan de voorzitter en dat bracht een aantal opstandige en twit- terende accountants ertoe om bij elkaar te komen om een passende reactie op alle ophef te bedenken en een poging te doen een nieuwe toekomst te schetsen.
Tot overmaat van ramp wist een enkele collega van NIVRA-zijde de Tweede Kamerleden de gordijnen in te jagen. Het beroep waste zijn handen in onschuld en meldde dat wij binnen de grenzen van regels moeten opereren en geopereerd hadden en dat het dus echt niet aan hen lag!
Het Financieele Dagblad wijdt een serie artikelen aan ons nobele beroep, die helaas over het algemeen weinig vleiend van aard zijn. Het rapport van de EU-commissaris Barnier kwam met een batterij aan nieuwe ideeën en vragen en getuigde van een goed gevoel voor timing en het aanvoelen van de senti- menten onder het volk. Zijn 36 vragen werden met verontwaardiging ter kennis genomen en her en der al afgeschoten. Toegegeven, er zat wel heel veel kaf onder her koren.
Na aanvankelijk reactief, defensief en enigszins hau- tain gereageerd te hebben komt het beroep de laatste weken in actie. Twitterende accountants mochten opdraven op de jaarlijkse jamboree van accountants en op het podium naast de gevestigde macht plaats- nemen. Het NIVRA publiceerde vlak voor die gebeur- tenis zijn plan van actie als reactie op alle commotie.
De voorstellen betreffen onder meer:
~ publieke rapportage per kantoor door de AFM over haar bevindingen;
~ verbod op commerciële prikkels bij de beoordeling van controlerend accountants;
~ verplichte permanente educatie, met name op het gebied van professioneel-kritische oordeelsvorming;
~ de raad van commissarissen (RvC) dan wel de Audit Commissie (AC) wordt de opdrachtgever, ook voor eventuele adviesdiensten;
~ invoering van een Code Accountantsorganisaties waarbij onder meer onafhankelijke toezichthouders en meer transparantie worden geregeld;
~ een verplichte toelichtende paragraaf in de controle- verklaring;
~ uitbreiding van het wettelijk mandaat waardoor de signalerende functie van accountants beter kan worden ingevuld.
Al met al begint het externe accountantsberoep op stoom te komen en vooral uit haar schulp te kruipen.
Dat het wat lang duurde is ze vergeven.
Raadsel
Op dit punt aanbeland constateer ik dat de internal auditbroederschap oorverdovend stil is. Kennelijk is collectief besloten stil te zitten ook al worden ze niet geschoren. Immers, als je je niet roert, kun je ook niet in de publieke discussie belanden. Desalniet- temin spelen zij een belangrijke rol in het kader van de interne beheersing in organisaties en het toezicht daarop. Het blijft dan ook een raadsel dat zij niet publiekelijk ter verantwoording worden geroepen voor hun aandeel in de aanloop naar de huidige crisis. Ik mag hopen dat deze beroepsgroep niet wacht tot de storm hen bereikt maar dat zij proactief meedoen in het debat en meedenken over hun bijdrage aan mo- gelijke oplossingen ter voorkoming van toekomstige crises.
Even dacht ik dat een opening zich aandiende. De regering heeft zich inmiddels ook laten horen en kwam met een reactie op het rapport van Barnier. In die reactie wordt in vraag 9 de vraag gesteld of er een adequate en regelmatige dialoog is tussen de externe auditors, de interne auditors en het auditcomité. En, als dit niet het geval is, hoe deze communicatie kan worden verbeterd? Het zou toch niet zo zijn dat het Kabinet Rutte zich een mening aanmatigd over internal auditors? Mijn – zei het geringe mate van – opwinding was snel tot bedaren gekomen toen in het antwoord de woorden ‘internal auditors’ nauwelijks meer voor- kwamen anders dan dat de Code Banken stelt dat er periodiek informatie dient te worden uitgewisseld tussen de interne auditfunctie, de externe accountant en de risico- of auditcommissie van de RvC. Dat nu was toch zeker geen nieuws en – naar ik hopen mag – sinds jaar en dag gebruikelijk en niet alleen bij fi nanciële instellingen.
MCA: december 2010, nummer 6
35
Langs deze weg wil ik wel een steen in de vijver pro- beren te gooien en een vernieuwingsagenda voor het internal auditberoep proberen op te stellen en daar- mee het beroep zelf uitnodigen daarop te reageren.
Ik kom met de volgende 10 punten:
1. Bepleit dat de opdrachtgever voor uw werkzaam- heden de RvC/AC wordt. Zij kunnen uw onafhan- kelijkheid beter borgen. U bent bij elke vergadering aanwezig, sterker nog u wordt de secretaris van het AC.
2. Stuur al uw rapporten (ongecensureerd) naar de RvC/AC.
3. Regel een strenger en effectiever toezicht en hand- having van de kwaliteit van uw beroepsuitoefening.
Uw kwaliteit wordt nog getoetst door peers en niet door een strenge doch rechtvaardige onafhankelijke partij (de beroepsvereniging kan dat natuurlijk niet zijn, wellicht een externe accountant of vergelijkbare instantie?). Uw dienstverlening wordt er beter door.
4. Wees ambitieuzer met de oproep en plicht voor permanente educatie en zie toe op de kwaliteit daarvan. Nu is het te vrijblijvend (zei de PE-plichtige scribent van dit stuk).
5. Bepleit een titel die – net als bij de externe accoun- tantsopleiding – op Master- of Scienceniveau ligt.
Nu is dat niet het geval en zijn we soms al tevreden met de Certifi ed Internal Audit titel, een titel die zeker niet op dat niveau ligt.
6. Kopieer de oproep van de NBA tot een beroeps- breed programma gericht op gedragsverandering, met name de verbetering van de professionele scepsis.
7. Kom met een transparantieverslag waarin u aan- geeft wat u doet aan kwaliteitsborging. Dat laatste punt is bij vele reviews de achilleshiel.
8. Denk na over de problematiek van de kleine (5 fte?) interne auditafdelingen; zij zijn vaak te klein voor
een hoogwaardige auditfunctie en dienen dus op de één of andere manier geholpen te worden (outsour- cing, collegiale hulp, hulp van de beroepsgroep enzovoort).
9. Verstrek aan de RvC/AC jaarlijks een overall rap- portage over het systeem van interne beheersing en risicomanagement met daarin de aanbevelingen ter verbetering.
10. Dwing een sterke band met de externe accountant af en bevorder dat ze elkaar vaker en indringender spreken.
Ik ben vast en zeker niet volledig en heb ook zeker niet de pretentie de belangrijkste punten geraakt te hebben. Het is een begin en het beroep mag zelf de handschoen verder oppakken. Laat u niet de kaas van het brood eten en wacht niet af tot u ter verantwoor- ding geroepen wordt. De RvC/AC zal u dankbaar zijn en de waardering voor uw proactieve optreden zal groot zijn. Veel succes.
‘ Ik constateer dat de internal auditbroeder- schap
oorverdovend stil is ’
Managers bereiken doet u het beste met de media waar zij van nature het meeste mee hebben. Voor fi nanciële professionals zijn dat MCA, Finance & Control, Tijdschrift Controlling, Tijdschrift Administratie, Praktijkblad Salaris administratie en Accountancynieuws.
Voor elk segment fi nanciële beslissers een vakblad
Van het absolute topsegment tot het controllers- niveau en hoofden administratie
Wilt u informatie over de titels of de advertentie mogelijkheden?
Bel of mail ons! Bart Linnekamp, (0570) 648 956, blinnekamp@kluwer.nl Leandra Schoutsen, (0570) 648 981, lschoutsen@kluwer.nl
