Analyse: een omschrijving van het schema
Er zijn diverse redenen waarom mensen in financiële problemen komen. Veel mensen komen in financiële problemen door plotseling veranderende leefomstandigheden, als scheiding of baanverlies. En de nasleep van de crisis van 2008 heeft veel impact
gehad op deze groep mensen.
Ook dat de manier waarop de overheid omgaat met uitkeringen leidt soms tot een vergroting van de problematiek. Snelle veranderingen in regelgeving en uitkeringen spelen een rol en mensen verliezen het overzicht. Ondersteuning is niet meer
voorhanden.
Er is een grote groep mensen die in (stille) armoede leeft. Zij leven van een laag inkomen of uitkering. De kosten van levensonderhoud nemen toe.
Een groep mensen komt in de problemen doordat zij onvoldoende de tering naar de nering kunnen zetten. Zij zijn gevoelig voor de vele prikkels en verleidingen in deze samenleving. Mensen kunnen bovendien teveel geld lenen. Er ontstaat een patroon van (oude) schulden.
De financiële problemen nemen toe. De schuldhulpverlening werkt niet optimaal, signalering kan beter, trajecten zijn te lang en we doen vooral aan
symptoombestrijding.
Vaak wordt armoede van generatie op generatie door gegeven.
Uiteindelijk ontstaat er een tweedeling in de maatschappij tussen arm en rijk; en door armoede belanden mensen buiten de maatschappij.
Cijfers over armoede en schulden
Armoede en Schulden
19-64 jaar 65-74 jaar 75-plus totaal
nee, geen moeite 54 62 58 56
nee, geen moeite, maar ik moet wel letten op mijn uitgaven
34 27 37 33
ja, enige moeite 8 11 5 8
ja, grote moeite 4 0 1 3
19-64 jaar 65-74 jaar 75-plus totaal
om huis te verwarmen 1 1 1 1
voor lidmaatschap 8 8 17 9
om op visite te gaan 2 2 3 2
schulden administratieve of financiële activiteiten
ontvangt hulp 2 14
via organisatie 1 7
van familie, vrienden en/of kennissen 1 7
ontvangt geen hulp, maar zou dat wel willen 5 4
Percentage mensen dat moeite heeft met rondkomen van het inkomen
Percentage mensen dat niet voldoende geld heeft …
Percentage mensen met hulp met administratieve of financiële activiteiten en hulp bij schulden
Relevante bronnen, onderzoeken en publicaties
CBS (2018), Armoede en sociale uitsluiting
CBS Nieuws (2018), Langdurige armoede verder toegenomen in 2016 De Loep (2018), Verslag Expertmeeting Armoede en Schulden
De Loep (2018), Verslag Ervaringsdeskundigen Armoede en Schulden
De Loep (2017), Bloemlezing Voorst onder de Loep. Hoe kunnen wij vaker maatschappelijke problemen voorkomen?
Gemeente Voorst (2018), Kadernota schuldhulpverlening 2018 – 2021
GGD Noord-Oost Gelderland (2018), Monitor Volwassenen en ouderen Voorst
Inspectie SZW (2016), Het gebruik van methoden van vroegsignalering problematische schulden door gemeenten
Kennisplatform integratie en samenleving (2017), Een inclusieve maatwerkaanpak armoede en schulden
SCP (2017), Armoede onder kinderen – een probleemschets SCP (2016), Armoede in kaart
SER (2017), Opgroeien zonder armoede
WRR (2016), Eigen schuld? Een gedragswetenschappelijk perspectief op problematische schulden
Definities
Armoede
Een huishouden beschikt over onvoldoende middelen om een bepaald minimaal consumptieniveau te kunnen bereiken.
Voor de afbakening van armoede gebruikt het CBS de lage-inkomensgrens. Naast het inkomen worden aanvullende indicatoren gebruikt om de kans op armoede te
beschrijven. Het betreft de verblijfsduur onder de inkomensgrens, de
vermogenspositie, de omvang van de vaste lasten en het oordeel over de eigen financiële positie.
De lage-inkomensgrens betreft een vast bedrag dat voor alle jaren en alle typen huishoudens een gelijke koopkracht vertegenwoordigt. De hoogte ervan is geënt op de bijstandsuitkering van een alleenstaande in 1979, toen deze op een hoog niveau lag. In prijzen van 2000 gaat het om een bedrag van 9250 euro per jaar.
Wanneer is iemand arm?
Volgens de definitie hangt dat af van wat er in de eigen samenleving op een gegeven moment als minimaal noodzakelijk geldt. Dit betekent dat armoede in Nederland niet te vergelijken is met armoede in landen waar hongersnood en droogte heersen. Ook is armoede in het Nederland van nu heel wat anders dan armoede in het Nederland van net na de Tweede Wereldoorlog. De huidige maatschappij verschilt nu eenmaal van die van zeventig jaar geleden. Toen golden er heel andere normen voor wat minimaal noodzakelijke uitgaven zijn.
