01-01-1999    J. Bruinink, R. Heerema., T. Woldendorp Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte (IBOR) Rembrandtpleinbuurt – Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte (IBOR) Rembrandtpleinbuurt

R U I M T E voor

K

WAL

TEl T

Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte

REMBRANDTPLEINBUURT

Dienst Binnenstad

Sector Openbare Ruimte Rayon Zuid

Januari 1999

Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte (lBOR) Rembrandtpleinbuurt

Amsterdam, ja n uari 1999

Woord vooraf

Voor het tot stand komen va n d it rapport zijn om te kijken wat leeft o nder bewoners en gebr u i k ers v a n het plangebied gesprek ken gevoerd met vertegenwoordigers va n b ij het gebied betro kkenen i nstel lingen en

(doel)groepen , zoa l s de leden van de beheergroep Rembrandtpleinbuurt, het bewonerscomité Bloemen markt, (wij ktea ms van ) de politie, de wijkver­

eniging d 'Oude Stadt, horeca- en ondernemersvereniging, de ENFB en stichting gehand icaptenoverleg Amsterda m (SGOA). Daarnaast zijn

versch i llende gesprekken gevoerd met medewerkers van de gemeente, die betro k ken zij n bij beleid e n beheer en handhaving van de open bare ruimte in de Rembrandtpleinbuurt.

Het onderzoek voor het I BOR-rapport heeft plaatsgevonden in de periode mei 1997 t/m jan uari 1998. In het late voorjaar va n 1998 is het rapport nog eens doorgesproken met het Rayon ma nagement Zuid , waarna het een a m btelijke inspraa kronde is i ngegaa n . Het concept- I BOR is in september 1998 voorgelegd a a n de b u urt op een algemene i n spraa kavo n d , waar ook het al dan niet afsluiten van de Reguliersdwarsstraat aan de orde kwam.

De opmerkingen zijn na a fweging door het Rayon management Zuid verwerkt.

Colofon

Dit rapport is samengesteld door:

Van Dij k , Van Soomeren en Partners te Amsterdam Drs . J. Bruinink: redactie

Ing . T. Woldendorp : onderzoek en tekeningen R. Heerema BNO: gra fische vormgeving

In samenwerking met de Dienst Binnenstad, Rayonmanagement Zuid . Onze speciale d a n k gaat uit naar Jan Boekhoff, senior beleidsmedewerker van de Sector Open bare R u i mte van de Dienst binnenstad .

I n opdracht van de gemeente Amsterdam; Mevr. dr. G . Ter Horst, Wethouder Openbare R u i mte, verkeer en parkeren voor de B i n nenstad.

Pagina 2 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( l BO R ) Rembrandtpleinbuurt

Inhoudsopgave

1 I n leiding

1 . 1 Aanleiding , doelstelling en werkwijze

1 . 2 Status e n reikwijdte

1 . 3 Gebiedsgrenzen

1 . 4 Leeswijzer

2 Karakteristiek van de openbare ruimte

2 . 1 Gebiedsomschrijving

2. 2 Verkeerskundige structuur

2 . 3 Stedebouwkundige structuur

2 . 4 Samenhang met omliggende deelgebieden

3 Kwaliteitsanalyse

3. 1 Buurten/kwartieren

3.2 Randen 3 . 3 Lange lijnen 3. 4 Knooppunten

4 Toekomstige ontwik kelingen

4 . 1 Bouwprojecten

4 . 2 Herinrichtingsplannen

4 . 3 Bedreigingen

5 Visie 5 .1 Inleiding 5.2 Beleidskader

5. 3 Huidige inzet diensten en bedrijven

5 . 4 Visie o p het gehele deelgebied

5. 5 Visie per ruimtetype

6 Maatregelen

6. 1 Maatregelen op korte termijn

6 . 2 Maatregelen op middenlange termijn 7 Samenvattende schema' s

Bijlagen 1 Literatuurlijst

2 Geïnterviewde personen 3 Terrassenkaart

Pagina 3 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( lBO R) Rembrandtpleinbuurt

5 5 6 6 8

9 9 9 1 1 20

21 2 2 23 24 26

31 3 1 32 36

39 39 39 41 43 4 5

5 1 5 1 54 59

67 6 9 7 1

----.

Pagina 4 Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

1 Inleiding

1 .1 Aanleiding, doelstel l ing en werkwijze

Aanleiding

Het startschot voor d e ontwikkeling van lBO R ' s voor de binnenstad is gegeven tijdens het symposium ' I ntegra le kwa liteit van de openbare rui mte in de Amsterdamse binnenstad', dat op 3 ^november 1994 door de

toenmalige d ienst Stedelijk Beheer is georganiseerd . Tijdens dit sympo s i u m heeft de wethouder Beheer Openbare Ruimte een warm pleidooi gehouden voor het a ctief doorbreken van de verkokering en het ontwikkelen van een integrale, gebiedsgerichte a a npak va n de openbare ruimte1• Door de instel­

l i ng va n het Rayonmanagement ( begin 1994) en van de d ienst Bin nenstad (begi n 1996) zijn hiervoor d e org anisatorische ran dvoorwaarden gescha­

pen . Voor de gebied sgewijze aanpak is een nieuwe planvorm i n het leven geroepen , te weten het I ntegrale Buurtkwaliteitsplan Openbare Rui mte ( I BOR) . Zo ' n plan d i ende echter nog wel nader uitgewerkt te worden. Het Rayonmanagement heeft dat, i n nauw overleg met vertegenwoord igers van and ere d iensten e n betrok ke n i nstellingen, zoals de Kamer van Koophandel, de wij kveren iging d ' Oude Stadt en de politie, op zich genomen. Het resul­

taat da arvan i s terug te vinden in de notitie ' Ka ders voor Kwal iteit'z. Voor het opstellen van onderliggende I BOR 'Rembra ndtpl ei n b u urt' heeft deze notitie a l s leidraad gediend.

Doelstelling

Het I BOR beoogt voor de Rembrandtplei nbuurt aan te geven, op welke wijze de kwaliteit van de openbare ruimte verhoogd kan worden i n relatie tot de functies en het gebrui k va n het gebied . De i ntegra le aanpa k va n de kete n , die loopt v a n ontwerp en u itvoeri ng, via beheer e n onderhoud n a a r toezicht en handhavi n g , staat daarbij centraal. Verder wordt zoveel moge­

lij k gestreefd naar m aatwerk, dus naar het meest efficiënte pa kket a a n maatregelen per d eelgebied of zelfs per ruimtetype.

Het verhogen va n de kwa liteit va n de openbare ruimte in de bu urt moet uiteindelijk leiden tot een verhog ing van de leefbaarheid , zowel voor bewo­

ners van a l s bezoekers aan de b uurt.

Werkwijze

Bij de totstandkoming van de I BOR voor de Rem bra ndtpleinbuurt zij n de volgende werkza a m h eden verricht:

• Gesprekken met versch i l l ende personen binnen de gemeente, zoals een ontwerper open bare ruimte, de opsteller va n het bestem mingsplan Rem­

brandtplei nbuurt , beleidsmedewerkers van de dienst Rui mtelijke

Ordening en de d ienst Stadstoezicht en een beheerder va n de openbare ruimte .

• Gesprekken met vertegen woordig ers van bij het gebied betrokkenen i nstel lingen en (doel)groepen, zoals de leden van de beheergroep Rem­

bra ndtpleinbuurt, het bewonerscomité Bloemenmarkt, (wij kteam s va n) de politie, de wijkvereniging d'Oude Stadt, horeca- en ondernemersver­

eniging, de ENFB en stichting gehandicaptenoverleg Amsterdam (SGOA ).

Noot 1 Bron: Symposium verslag . De Amsterdamse binnenstad: mooier, leger, schoner; Dienst Stedelijk Beheer, sector Binnenstad i . s . m . Van Dijk, van

S

dam , juli 1995.

Noot 2 ' Kaders voor Kwaliteit ' , kaderstellende notitie inzake het opstellen van I ntegrale Buurtkwali­

teitsplannen Openbare Ruimte ( l BO R ' s) in de Amsterdamse binnenstad, DSP, februari 1996.

Pagina 5 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte (IBOR) Rembrandtpleinbuurt

• Een a fste m m i ngsgesprek met de opstellers van het I BO R Amstelveld­

buurt en I BO R Stadshart. Dit gesprek d iende om een zo eenduidig mogelijke visie op de gemeenschappelijke rui mtetypen te verkrijg en en om de (te nemen) ma atregelen te toetsen, zodat deze niet haaks op elkaar staan.

• Een presentatie van een eerste (visueel) concept van het I BOR i n de beheergroepvergaderi ng Rembrandtplei nbuurt en Amstelveld b u urt. Naar aanleidi ng van de discussie in de vergadering hebben vervolgens weer gesprekken plaatsgevonden e n i s het concept bijg esteld.

Voor een overzicht van g eïnterviewde personen en insta nties wordt verwe­

zen naar de bijlage.

1.2 Status en reikwijdte

Het I BOR voor d e Rembr a ndtple i n b u urt i s een nieuwe pla n vorm d i e de lacunes opvult tussen de visies voor d e stad (zeg maar d e beleidsdoelen) en de concrete beheer- e n i nrichtingsplan nen op bu urt- e n straatniveau (de uitvoeringspra ktij k ) . Het plan moet voora l gezien worden a l s een progra m­

ma van eisen voor verdere uitwerking . Dit betekent bijvoorbeeld dat het I BOR ten aa nzien van de parkeerbalans niet tot op de parkeerplaats nauw­

keurig aangeeft welke parkeerplaatsen behouden kunnen blijven en welke moeten verd wij nen, maar wel welke straten of deelgebieden daarvoor het meest i n a a n merking komen.

Het I BOR bestrij kt een periode va n zeven jaar en dient periodiek geëva lu­

eerd te worden o m te kij ken of kansen benut en knelpunten opgelost d a n wel erkend zijn. De perio d ieke eva l uatie z a l plaatsvinden i n de jaren 2000, 2002,2005.

1 .3 Gebiedsgrenzen

Het I BOR-gebied Rembra ndtplein b uurt volgt de grenzen zoals die i n het Verkeersinrichti ngsplan ( V I P) zijn gedefin ieerd. Dit betekent dat de gre n s midden door het Singel, d e Amstel , H erengracht en Beuli ngstraat loopt (zie afbeelding 1). Voor deze begrenzing is gekozen omdat a nd ers problemen met de VIP normen op k un nen treden. Aan deze keuze kleven echter wel twee nadelen:

• De Herengracht, voorzover d i e grenst aan de Rem brandtplein b u urt, is onderdeel van vier \BaR-gebieden. Door de grens in het midden van het water te leggen is het (proces m atig ) lastig een een d u i d i g , kwal itatief goed profiel van de gracht te bewerkste l ligen .

• De grens van het I BO R-gebied correspondeert net niet met d i e van de wijkteams van de politie. Het gedeelte van Leidsestraat tot Beuli ngstraat valt namelij k onder wij kteam Lij n ba ansgracht. H i erin schuilt een gevaar van i nformatie- en afstemmingsproblemen.

In het I BOR is onderscheid gem a a kt tussen plangebied e n studiegebied.

Met plangebied wordt het gebied bedoeld zoals dat hiervoor is a angegeven.

Het studiegebied daarentegen is groter en omvat ook de directe omgeving va n de Rembrandtplei nbuurt. Hierdoor kan bijvoorbeeld gekeken worden of pro blemen in de Rembra ndtplei n b u urt o ntstaan vanuit aangrenzende I BOR­

gebieden ; een oplossing voor die probl emen kan dan ook het beste daar plaatsvinden. Complicerende factor hierbij is dat de Rem brandtpleinbuurt aan maar liefst negen I BOR-gebieden grenst (afbeel d i n g 2).

Pagina 6 Integraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

Afbeelding 1

Afbeelding 2 Scharnierpunt 9 IBOR-gebieden

Pagina 7 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

1 .4 Leeswijzer

Hoofdstuk 2 geeft a a n de hand van verschillende ruimtetypen een kara kte­

ristiek van de openbare ruimte in de Rembrandtpleinbuurt.

Hoofdstuk 3 geeft vervolgens een kwaliteitsa n a lyse van het gebied , waarin de sterke en zwa k k e pu nten per ruimtetypen naar voren komen.

In hoofdstuk 4 komen de toekomstige ontwi k k e l ingen a a n de orde, onder­

verdeeld naar ree d s in gang gezette bouw- en herinrichting sprojecten e n mogelij k e bedreigi ngen voor het deelgebied.

Hoofdstuk 5 geeft vervolgens een visie op de g ewenste ontwi k keling van de openbare ruimte i n het deelgebied.

Ten slotte wordt in hoofdstuk 6 de visie vert a a l d naar maatregelen op het geb ied van i nricht i n g , beheer e n handhaving . Da a rbij is onderscheid ge­

maakt naar maatregelen op korte termij n (tot 2001) en op de la ngere ter­

m ij n (tot 2005).

De ra pportage e i n d i gt met een sa menvattende m atrix.

Pagina 8 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

2 Karakteristiek van de openbare ruimte

2.1 Gebiedsomschrijving

De Rembrandtpleinbuurt is een typisch centrumgebied met een intensieve menging (of poging tot menging) van grootstedelijke functies als uitgaan, winkelen, werken en wonen. Daarbij ligt de nadruk duidelijk op uitgaan - 24 uur per dag - en speelt toerisme een belangrijke rol.

Het gebied kent een concentratie van horeca gekoppeld aan theaters en disco's (Rembrandtplein/Thorbeckeplein en de Reguliersdwarsstraat) . Verd­

er zijn er lange, in andere IBOR doorlopende, winkelstraten zoals het wink­

ellint Nieuwendijk - Kalverstraat - Heiligeweg - Koningsplein - Leidsestraat - Vijzelstraat (tussen Munt en Vijzelgracht) . Ook kantoren zijn aanwezig, vooral geconcentreerd op de Herengracht en aan de oostkant van het Rembrandtplein. Andere utiliteitsfuncties, zoals onderwijsinstellingen en zorginstanties, zijn er nauwelijks. Wel liggen er binnen het gebied drie dia­

mantslijperijen en twee kerken en mediavoorzieningen.

In 1 9 9 6 telde het deelgebied 6 5 winkels, waarvan 45 in winkelstraten. De 16 stands van de Bloemenmarkt zijn hierbij niet inbegrepen. Vergeleken met voorgaande jaren is sprake van een afname van het aantal winkels . I n hetzelfde jaar waren er in het gebied 7 2 3 woningen, waarvan de meeste boven horeca, kantoren en winkels. Begane grondwoningen zijn zeer be­

perkt en komen slechts op het Singel en de Amstel (tussen Bakkerstraat en Paardenstraat) relatief veel voor. Het aantal woningen vertoont een lichte toename, in tegenstelling tot het aantal bewoners dat licht afneemt.

2 . 2 Verkeerskundige structuur

Vanuit verkeerskundig oogpunt is de Rembrandtpleinbuurt een complex gebied. Er is sprake van zowel veel doorgaand, gebiedsvreemd verkeer als bestemmingsverkeer. De verkeersstructuur ziet er voor de verschillende vervoerswijzen als volgt uit (afbeelding 3 en 4) .

Afbeelding 3 Snelverkeer

�

9"...I'l

V\Nv\A J(,.�;'r ROu.Tl. c...",V"l'U"'M. ,

�-xJ-.,.&A",�I:T t k .... �U J.

Q OAÛ ,,'" NA(.l1r

• ..,""t.A1T

Pagina 9 Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

Afbeelding 4 Langzaam verkeer

•

Auto

PJ�LA"''''R.i1''-E. ^{• •• 'H}

':YS; .. /L "t.WAt.f.. fl�1Jt4I..tt.

C,bV".êi.Q.\.�" n�,.'t.""T(

Twee belangrijke aanvoerlijnen van het stadshart van Amsterdam, die on­

derdeel uitmaken van het hoofd net auto, doorsnijden de buurt. H et betreft de Amstel en de Vijzelstraat. Beide wegen komen bij het Muntplein teza­

men en gaan daarna verder als Rokin. Ook het Singel aan de kant van de Kalvertoren maakt onderdeel uit van dit hoofd net auto. Naast de Amstel wordt de Herengracht gebruikt als radiaal, die het hart ontsluit en waar veel parkeergelegenheid voorradig is. De Herengracht kent veel sluipverkeer in de richting Rozengracht (hoofdnet auto) en staat mede daardoor vaak

' dicht ' . Ook bedient dit gedeelte van de H erengracht de Utrechtsestraat en de grachtengordel . Daarnaast zijn er kleinere wegen die geen doorgaande functie hebben, maar die wel beeldbepalend zijn. De belangrijkste is de Reguliersdwarsstraat met grotendeels eenrichtingsverkeer.

Tram en bus

De Rembrandtpleinbuurt is momenteel zowel overdag als 's avonds goed ontsloten door het o penbaar vervoer. Overdag zijn dat vooral de trams die over de Vijzelstraat gaan (hoofdnet raillijnen 16, 24 en 2 5 ), door de

Utrechtsestraat (lijn 4 ) of door de Amstelstraat (lijnen 9, 1 4 en 2 0 ) met als gemeenschappelijk traject de Reguliersbreestraat en het Rembrandtplein.

Daarnaast zijn er de tramlijnen 1, 2 en 5 die via de Leidsestraat en het Koningsplein lopen. Enkele tramhaltes zijn in het kader van het VIP sa­

mengevoegd; de halte voor de H EMA is samengegaan met die op het Rokin en de halte Herengracht aan de Utrechtsestraat met die op de Keizers­

gracht. 's Avonds rijden er nachtbussen via Rokin, Reguliersbreestraat, Amstelstraat naar het Rembrandtplein. De meeste nachtbussen arriveren en vertrekken op hetzelfde tijdstip . Aandachtspunt is de ontsluiting in de realisatie van de Noord Zuidlijn.

Taxi

De Rembrandtpleinbuurt is een duidelijke uitvalsbasis voor taxi's. De belangrijkste standplaats in het gebied is de opstelstrook aan de zuidkant van het Rembrandtplein, met uitrijmogelijkheid via de Reguliersdwarsstraat.

Daarnaast is er nog een kleinere avond/nachtstandplaats op het Konings­

plein.

Pagina 1 0 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte II BOR) Rembrandtpleinbuurt

Fiets

In de Rembrandtpleinbuurt zijn twee belangrijke hoofdnet-fietsroutes, te weten een oost-westroute en een noord-zuid route. De oost-westroute loopt via het vrijliggende fietspad langs de Amstel, de noord-zuid route via het Thorbeckeplein en de Halvemaansteeg.

Voetganger

Het gebied kenmerkt zich door de aanwezigheid van voetgangersgebieden die geheel autovrij zijn, zoals de Bloemenmarkt, Reguliersbreestraat en het stegengebied, en waar de auto een bescheiden plaats inneemt of in zou moeten nemen. Dit laatste heeft te maken met de enorme druk op de open­

bare ruimte van verschillende verkeerssoorten. Met name op en rond het Rembrandtplein is de voetgangersdruk, zowel overdag als ' s nachts, erg groot. Hetzelfde geldt voor het openbaar vervoer, de taxi's en het fietsver­

keer. Meer in het algemeen zijn de randen van de Rembrandtpleinbuurt vooral voetgangerluw, zoals bij de Amstel en Herengracht het geval is. Uit­

zondering hierop vormt de Bloemenmarkt. Dit deel van het Singel is behalve een toeristische trekpleister ook een belangrijke ontsluitingsroute voor bewoners van de relatief drukbewoonde stegen.

2.3 Steden bouwkundige structuur

Naast de verschillende verkeerssoorten telt de Rembrandtpleinbuurt ook veel verschillende stedelijke functies. Om een goed beeld van de ruimtelijke karakteristieken van de buurt te krijgen is met behulp van de methode van Lynch een analyse gemaakt. Bij deze analysemethode wordt het IBOR­

gebied in kaart gebracht door een onderscheid te maken tussen

karakteristieke kenmerken van de openbare ruimte. Het gaat hierbij om buurten/kwartieren, randen, lange lijnen, knooppunten en bijzondere plekken3.

Noot 3 Hoewel Lynch voor het stedelijk niveau is ontwikkeld, is de analysemethode ook op wijkniveau goed te gebruiken om de ruimtelijke karakteristieken bloot te leggen en verbanden aan te brengen. Lynch heeft het grote voordeel heldere ruimtelijke verbanden te leggen die in een buurt aanwezig maar ondergesneeuwd zijn. Een voorbeeld is de lange lijn Leidsestraat-Konings­

plein. Deze lijn vindt doorgang naar de Heilige weg alleen zie je dat niet door de verkeerskundi­

ge inrichting van het kruispunt. Bij reconstructie kan deze helderheid terug worden gebracht.

Een tweede voorbeeld van toepassing van Lynch heeft een beheersmatige achtergrond: de lange lijn die bij de Reguliersdwarsstraat begint wordt doorgezet op het Rembrandtplein . Door het voetpad door te trekken aan de zuidzijde geef je de grens aan tot waar terrassen mogelijk zijn (de grens tussen stegengebied en keurblokken).

Pagina 11 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( l BO R ) Rembrandtpleinbuurt

2.3.1

Afbeelding 5

Buurten/kwartieren

De Rembrandtplei nbuurt valt g lobaal gezien uiteen i n twee typen buurten, namelij k een extraverte buurt, met een grootstedelij ke sfeer (het

uitgaa nsgeb ied ) en een introverte buurt w a ar een bijna dorpsachtige sfeer heerst (de gra chten). Zie ook a fbeeld ing 5.

Buurten

Het extraverte, grootstedelijke gedeelte komt overeen met het middeleeuw­

se stegengebied . Dit steg engebied, dat zich aan weerszijden van de Vijzel­

straat uitstrekt tussen Reguliersd warsstraat en S i ngel/Amstel, herbergt ver­

schillende buurten met elk h u n eigen reg i m e en beheerproblematiek (foto 1):

• de homo-uitgaansbuurt ( R e g uliersdwarsstraat en Pa arden straat/Amstel ) ;

• de discobuurt (noordzijde va n het Rembra ndtplein) ;

• de bioscoopbuurt (bij Tus chi nski en Pla net Holywood) ;

• kwalitatieve resta ura ntbuurt ( Reguliersd warsstraat) .

Pagina 12 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare R uimte ( l BOR) Rembrandtpleinbuurt

Foto 1 Buurt: het middeleeuwse stegengebied

Pagina 13 I ntegraal Buurtkwal iteitsplan Openbare Ruimte (lBOR) Rembrandtplei nbuurt

Opva l lend is dat de meeste woningen in de Rembrandtpleinbuurt juist i n dit stegengebied worden aangetroffen en dat er nauwelijks bomen voorkome n . Het i ntroverte deel is een rustige tegenha nger van het grootsted elijk

ged eelte e n wordt gevormd door:

• d e keurbl o k ken tussen Herengracht en Reguliersdwarsstraat;

• het blok tussen Beulingstraat en Leid sestraat.

Het gedeelte kenmerkt zich door k a ntoorfu n cties in een setting va n statige bomenrijen langs het water met veelal groene, voor het merendeel ontoe­

gan kelijke b i nnentuinen ( foto 2).

Foto 2 Buurt: het keurblok".",,,n,oh'

2.3.2 Randen

"ken niet a a n ko men

In de Rem brandtbuurt komen vier soorten randen voor:

• de 'gouden ' rand: dit gedeelte va n de Herengracht vormt de grens van het IBOR-gebied en omvat de zogenaamde Gouden Bocht;

• de 'chroom ' rand: deze rand wordt gevormd door de Amstel, die vanwe­

ge de ver keersdrukte als een echte barrière gezien kan worden;

• de 'grijze ' rand: hierbij gaat het o m het Si ngel aan de noordwestelijke k a nt van het plangebied . De drijvende b l oemen w i n kels a ldaar worden m et name 's avonds als een 'grijze' m uur ervaren (foto 3);

• d e 'zwa rte' rand: dit i s het schemergebied i n het h a rt van het I BOR-ge­

bied, waar een aantal fu ncties op de l ijnen niet doorloopt zodat een soort 'vlees-noch-vis zone' i s o ntstaa n. Het gaat o m het eerste stuk Reguliersdwa rsstraat, zowel l i n ks als rec hts van de Vijzelstraat. Dit zij n ook de plek ken waar d e horecavoorzien ingen a brupt stoppen en een soort niemandsland ontstaat.

Pagina 14 Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BO R ) Rembrandtpleinbuurt

Foto 3 De grijze rand; de achterkant van de bloemenmarkt

2.3.3 Lange lijnen

Afbeelding 6

Pagina 15

Als lange lijnen k unnen worden onderscheiden radia len , tangenten en overi­

ge lijnen die tezamen de rui mtelijke structuur in hoofdl ijnen vormen (afbeel­

ding 6).

Lange l ijnen

wliJ

..

I'WM11I4 \,\11G

...

.

-

...

::·!f-:

80

<1000V

�

M.out..)t.o. \V1't.t GItA.(f..lTE.l.!

\l"�Mlu M.&./t"-1' }IET J l"S ....

I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Rui mte ( I BOR) Rembrandtplei nbuurt

Radialen

Het (studie)gebied telt vier radialen.

• De radiaal Heiligeweg - Koningsplein - Leidsestraat is overdag een winkellint en vormt 's avonds een belangrijke schakel tussen de verschil­

lende uitgaansbuurten in de binnenstad (foto 4 ) . Zowel ' s avonds als overdag heeft de Leidsestraat en het Koningsplein iets weg van een ' pantoffelparade ' ; het is dé straat waar veel geflaneerd wordt. Naast voetgangersdomein is de straat een belangrijke openbaar vervoerlijn, die ter hoogte van de Reguliersdwarsstraat ook nog veel (kerend) autover­

keer te verwerken krijgt. Boven de winkels wordt nauwelijks gewoond en door een slechte ontsluiting van de verdiepingen is er zelfs sprake van relatief veel leegstand.

Foto 4 Koningsplein; een grote aanslag op de openbare ruimte

• De Vijzelstraat is een belangrijke hoofdnet autoroute, fietsroute en hoofdnet raillijn. Dit is met name het geval in het gedeelte binnen het IBOR-gebied. Het straatprofiel is op sommige plekken krap te noemen.

In de straat zijn kantoor- en hotelfuncties geconcentreerd.

• De Utrechtsestraat is een belangrijke auto-winkelroute (veel kortparkeer­

ders) , openbaar vervoerslijn en fietsroute . Het straatprofiel is over het algemeen vrij krap , behalve voor het deel in het plangebied. Daar is de Utrechtsestraat redelijk breed, terwijl er juist minder doorgaand autover­

keer is.

• De lijn Halvemaansteeg - Thorbeckeplein richting Reguliersgracht heeft een variabel profiel variërend van steeg tot plein en is een interessante belevingslijn doch enigzins verwaarloosd. Zoals reeds aangegeven vormt deze radiaal onderdeel van het hoofdnet fiets.

Tangenten

Naast de vier radialen zijn er vijf tangenten.

• De Amstel heeft, mede doordat vroeger de tram op het traject Muntplein - Bakkersstraat heeft gelopen, een breed profiel dat naar de Blaauwbrug toe steeds krapper wordt. Deze hoofd net autoroute telt veel gebieds­

vreemd (parkeer)verkeer. Kenmerkend zijn de (wachtende) touringcars bij de aan deze straat gelegen hotels en diamantbewerkerijen. Het karak­

teristiek van de Amstel is wisselend. Voor een deel concentreert zich het homo-entertainment aan de Muntzijde alsmede verspreid over de Amstel.

Pagina 16 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( I BO R ) Rembrandtpleinbuurt

Foto 5

• De Herengracht is d e enige doorlopende karakteristieke gra cht in het gebied. Iepen en statige panden, d i e nagenoeg allemaal een ka ntoor­

f u n ctie hebben, zijn beeld bepalend . Slechts in een paar panden wordt g e woond4• Het wonen neemt vanaf de Lei dsestraat richting Beuling­

straat overigens wel toe. H et leeuwendeel van de parkeerplaatsen (schuinparkeren) bevindt zich langs deze tangent.

• H et Singel is ter hoogte va n de bloemenma rkt voetgangersgebied en heeft overdag een belangrijke toeri stische fu nctie. Na sluiting van de m a r kt is het een d oodse straat, die i n de avond vooral gebrui kt wordt a l s fietsbinnendoortje. Boven de winkels wo rdt relatief veel gewoond.

De hele grachtengordel heeft een prachtige historische iepenlaan, m a a r o p dit deel va n het Singel echter niet. D a a r hebben de bloemen de bomen in het verleden grotendeels verdrongen (foto 5).

De bloemenboten hebben de bomen verdreven

• De ta ngent Amstelstraat - Reguliersbreestraat is een dag- e n nachtuit­

g a a nsstraat en een belang rijke ope n baar vervoerlij n in de richting oost­

w est. Er zijn veel eet- en vertiergelegenheden aan beide straten gelegen waarbij de uitstraling, zowel in het horizontale als in het verticale vla k , nogal te wensen overlaat ; overa l i s t e veel van alles. I n het westelijke deel legt het vertier voora l overdag en in het oostelij k deel met nam e ' s nachts een zware c l a i m o p het gebied. Verder wordt er weinig gewoond

boven de uitgaansgelegen heden (foto 6).

Noot 4 Tot enkele jaren geleden heeft, door het ontbreken van woonfuncties, het deel van de Heren­

gracht tussen Amstel en Tho rbeckeple i n als prostitutiezone kunnen fungeren.

Pagina 17 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( l BO R) Rembrandtpleinbuurt

Foto 6

Noot 5

Pagina 18

• De Reguliersdwarsstraat heeft als grens tussen stegen en keurblokken­

gebied een geheel eigen sfeer. Het noordwestelijk deel van de straat kent veel {homo)-uitgaansgelegenheden en restaurants. Naar de Vijzel­

straat toe bevinden zich enkele kleine {privé)parkeergarages.

Door het uitgaanspubliek wordt veel 'geparadeerd', vooral in het deel tussen Leidsestraat en Geelvincksteeg.

Aan weerszijden van de Vijzelstraat heeft de Reguliersdwarsstraat geen eenduidig profiel; de knip tussen beide delen zorgt voor weinig uniformi­

teit en dat komt de beheerbaarheid niet ten goede. Het laatste heeft ook te maken met het feit dat er in deze straat een grote diversiteit aan huurders is.

Overige lijnen

Tot de overige lijnen behoren de volgende stegen en straten.

• De stegen in het middeleeuwse deel van het gebied hebben verschillen­

de hoofdfuncties. Zo is de Sint Jorisstraat een woonsteeg, zijn de Geel­

vincksteeg en Paardenstraat uitgaansstegen en kunnen de Open Hart­

steeg5, Bakkersstraat en Wagenstraat als bedrijfssteeg worden aange­

merkt. De zijtakken van de Open Hartsteeg alsmede van de Bakkers­

straat -genaamd Balk in 't Oogsteeg -en een steeg als de St. Pieters­

steeg ogen min of meer als loze stegen maar hebben naast een histo­

rische waarde zeker potenties. De St. Pieterssteeg heeft overdag een semi-openbaar karakter maar behoort eigenlijk al niet meer bij de openbare ruimte.

• De Beulingstraat is de enige korte woon-werkstraat in het gebied op de grens van stegen en keurblokken. De straat heeft een heldere rooilijn en een p rofiel met trottoirs aan beide zijden van de rijweg. Er is een gering aantal {langs) parkeerplaatsen.

Het wonen heeft in deze steeg overigens wel de overhand, maar de woningen bevinden zich voor het merendeel achter afsluitbare zijstegen.

I ntegraa l Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( l BO R ) Rembrandtpleinbuurt

2.3.4 Knooppunten

Het IBOR-gebied telt verschillende knooppunten in uiteenlopende formaten.

• Het Rembrandtplein/Thorbeckeplein is hèt knooppunt in de buurt. Ruim­

telijk gezien is het niet echt een pleinvormige ruimte. Dit komt door een onduidelijke begrenzing als gevolg van de vele lijnen die er op uitkomen.

De sferen van het plein lekken dan ook langs deze lijnen weg. Het Thor­

beckeplein zelf was vroeger onderdeel van de Reguliersgracht die tot aan het Rembrandtplein heeft doorgelopen. Tegenwoordig is het een kleine oase van rust en in die zin als tegenhanger van het drukke Rem­

brandtplein van belang. Op het plein staat een muziekpodium die de zichtlijnen belemmert en het plein visueel opdeelt. Op zondagen is er een kunstmarkt. Functioneel gezien is het knooppunt zowel een echt dag­

p lein, waar vele toeristen samenkomen, als een nachtplein met

uitgaansmogelijkheden voor jonge Amsterdammers. Deze nachtfunctie is min of meer van het Leidseplein overgenomen.

Door de concentratie van vertierhoreca ^- 1 7 discotheken die plaats bieden aan circa 7 000 bezoekers - is het (ongewenst) ook een vervoers­

knooppunt geworden met trams, nachtbussen en veel taxi's.

• Het knooppunt Muntplein vormt feitelijk het grensgebied van drie IBOR­

gebieden. Een plein is het Muntplein nauwelijks meer te noemen. Het maakt onderdeel uit van hoofdnet auto, wordt doorsneden door trams en telt veel fietsverkeer. Hierdoor is er sprake van een erg versnipperde ruimte. Daarnaast vormt het plein nog een schakel in de belangrijke wandel-/winkelroute tussen Nieuwendijk en Waterlooplein.

• Het Koningsplein is een pleinvormige, verkeersonveilige verkeerszone (onder andere fietsers, taxi' s, trams, auto's, laad en losverkeer) met veel anti-parkeerpaaltjes. Het ' plein' kent verder een markante haring handel en een statige boom die op de brug bij het Singel staat.

Hoewel het plein momenteel geen stadsplein genoemd kan worden heeft het wel die potentie in zich.

• Ten slotte zijn er tal van kleine verkeersknopen, die met name op de fietsas ruimschoots aanwezig zijn. Ook sommige bruggen zijn markante knooppunten, zoals de bruggen over de Reguliersgracht en de Blaauw­

brug. Afgezien van het Koningsplein zijn er geen echte knopen aan de lange lijnen. De meeste pleintjes zijn als verdikkingen van stegen of korte straten (o.a. Geelvincksteeg) op te vatten.

2.3.5 Bijzondere plekken

Bijzondere plekken zijn niet alleen (ruimtelijke) oriëntatiepunten, maar bijvoorbeeld ook elementen in de openbare ruimte die kenmerkend zijn voor de buurt. Van het eerste zijn de Munttoren en de drukte van de reclame op de gevels van de Amstelstraat een duidelijk voorbeeld. Ook de noordzijde van het Rembrandtp lein is op te vatten als een oriëntatiepunt, maar dan - als dissonant bij het karakter van de omgeving - meer in negatieve zin.

Het beeld van Rembrandt is ontegenzeggelijk het geweten van het Rem­

brandtplein en past in de tweede categorie. Daarentegen valt het beeld van Thorbecke op het Thorbeckeplein weg, ondanks de zwaarte van het ele­

ment. Kenmerkend element is hier de muziektent, die midden in de ruimte en in de schaduw van de platanen staat.

Pagina 19 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

2.4 Samenhang met omliggende deelgebieden

Uit de voorgaande ruimtelijke analyse blijkt de complexiteit van het deelge­

bied. Conclusie is dat er vrij veel versnippering van sferen voorkomt in het gebied. Zo zijn er morfologisch gezien heldere lijnen te onderscheiden die in functie - en uiteindelijk ook in uiterlijke verschijningsvorm - erg opgeknipt zijn, hetgeen de beheerbaarheid niet ten goede komt.

Die complexiteit werkt ook door in de samenhang met de omliggende deel­

gebieden.

• In de Rembrandtpleinbuurt komen alle belangrijke lange lijnen van de binnenstad bij elkaar. Feit is dat het leeuwendeel van de lange lijnen in een groot aantal andere IBOR gebieden doorloopt . Bovendien zijn de lijnen niet eenduidig te benoemen, daar ze meerdere functies bezitten met vaak tegenstrijdige belangen. Dit vereist een streven naar kwaliteit en verbetering om de uniformiteit en daarmee het karakter van de open­

bare ruimte te herstellen.

• De Rembrandtpleinbuurt fungeert als een soort scharnierpunt, waar maar liefst negen IBOR-gebieden op uitkomen. Het is mogelijk dat aangrenzende IBOR-gebieden een deel van hun problematiek afwentelen op de Rembrandtpleinbuurt. Zo kunnen bij het naleven van de parkeerba­

lans uit het VIP problemen verwacht worden. Ook het afstemmen van uitvoeringsactiviteiten in meerjarenprogramma's kan problemen op gaan leveren.

• De grens van het IBOR-gebied is door het water van de Herengracht getrokken. Om niet sterk uiteenlopende profielen op alle grachten te krij­

gen is een Nieuw Standaard Grachtenprofiel (NSGP) ontwikkeld, waarin een standaard maatvoering is opgevoerd. Hiermee zal rekening gehou­

den moeten worden bij de (her)inrichting van de grachten in het IBOR­

gebied. Daarnaast blijft afstemming met de grachtprofielen van aangren­

zende IBOR-gebieden, zeker bij de eerste herprofileringen, aan te beve­

len; symmetrie is namelijk een belangrijke kwaliteit van de gracht als ruimtetype.

• Zoals reeds in de inleiding aangegeven, corresponderen de grenzen van het IBOR-gebied niet met de grenzen die de politie hanteert voor haar wijkteams noch met die van de buurtgroepen, zoals die door het wijk­

centrum d'Oude Stadt worden aangehouden . Hier zal aandacht aan besteed moeten worden om het integrale aspect op langere termijn te waarborgen.

Meer in het algemeen is het van belang, dat bij het opstellen van het IBOR voor de Rembrandtpleinbuurt enerzijds rekening wordt gehouden met de wens tot afstemming met aangrenzende IBOR-gebieden en anderzijds de specifieke karakteristieken behouden blijven.

Pagina 20 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openb a re Ruimte ( l BOR) Rembrandtpleinbuurt

3 Kwaliteitsanalyse

In dit hoofdstuk wordt de kwaliteit van de Rembrandtpleinbuurt in kaart gebracht. Achtereenvolgens worden voor de 5 onderscheiden ruimtetypen uit hoofdstuk 2 de sterke en zwakke punten aangegeven (afbeelding 7 en 8 ) .

Afbeelding 7 ^. Knelpunten overdag

Afbeelding 8

Pagina 21

,..,6,",I",t/U;. u"'"4t.L. ... ,., �f,J�;(F

""" "" / t;JtAPf;: r:

Knelpunten avond/nacht

':2:::3

�4*

�

F :t 1717

#"",U1nfle (A/t· .(jo .. )

".LM (·t4(,..r."#/l�r·1

(' .. w<4 ... r"AI'I4l _",_(4.1*6 G4.cA..C .... u... /,.I UI(.u

(7�!;�!:���.1

c:ir .. -1J�.L .""'" ""O'VW ... "." VU.H't,r.

QIVIt...: .... JT GCL. ... ID

., ^{.... .}

UM.U, Tt.L""",,�cJ.>c. 4 L.

(. A. ... ''",tt �(Ut�(J� )

... 1,.,D ... AU .a..'FI't,.AAq,Jb.t:

..,.&.�It.,.�"",.Otv .. �

\lc ... _ ... r O&J.V.lc.I"' .... 6U.

K WE:LpV. UTée.J CNEJ..PAG

KNE.LpU.�Te: ).J

AVOtiD/ tlAUfT

I ntegraal Buurtkwaliteitspla n O penbare Ruimte ( I BO R ) Rembrandtpleinbuurt

3.1 Buurten/kwartieren

Foto 7

De Rembrandtpleinbuurt heeft een heldere, morfologische opdeling in het drukke stegengebied en het (relatief) rustige keurblokkengebied. Het stegengebied, waar de uitgaansactiviteiten geconcentreerd zijn, laat zich door de vele korte, smalle straatjes moeilijk beheren (foto 7 ) . Dit wordt verder bemoeilijkt door de verschillende en vaak onduidelijke eigendoms­

situaties in de stegen. Daarentegen zorgt de bedrijvigheid in veel stegen voor levendigheid en een gevoel van sociale controle en veiligheid, zowel overdag als 's avonds. De rustige uitstraling van het keurb/okkengebied is van binnenuit reeds aangetast door bebouwing van de groene binnenterrei­

nen, voornamelijk door kantoren en bedrijven. Hierdoor blijft weinig ruimte over voor met name bomen, iets waar de Rembrandtpleinbuurt een duidelijk tekort aan is.

3.2 Randen

Noot 6

Pagina 22

De randen van de Rembrandtpleinbuurt zijn door de ovale vorm van de buurt duidelijk herkenbaar; het Singel en de Amstel in het noorden en de Herengracht in het zuiden . Hoewel het hier feitelijk om drie lange lijnen (tangenten) gaat, zijn ze voor de buurt duidelijk als rand herkenbaar en worden ze dan ook op deze plek besproken6•

Het Singel kenmerkt zich door fraaie gevels, die deels uit het zicht worden genomen door de Bloemenmarkt. Deze toeristische trekpleister zorgt er voor dat het Singel tussen het Koningsplein en de Vijzelstraat een geheel andere uitstraling heeft. Daarmee heeft het Singel een duidelijk verknipt karakter, dat ook nog eens wordt versterkt door het ontbreken van de herkenbare iepenrij langs dit deel van de gracht. Verder is er de nare ach­

terkant van de drijvende bloemboten, de optredende branchevervaging en

Voor de vierde rand -dit is een deel van de Reguliersdwarsstraat -geldt precies het omgekeer­

de. De rand ligt midden in het studiegebied en is minder als rand en meer als lange lijn (tan­

gent) herkenbaar. Bespreking van deze rand vindt dan ook plaats onder het kopje lange lijnen.

Integraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( l BO R ) Rembrandtpleinbuurt

de toenemende reclameuitstalling die de zwa kte van dit deel va n het Singel blootlegt. Momenteel is de Bloemenmarkt aan vernieuwing ond erhevi g , maar de situatie is nog ni et optimaa l .

Een zwak punt van het gedeelte tussen Koningsplein en Beuli ng straat is de gevoel igheid voor optredende verloedering. Dit wordt voora l i ngegeven door een combi natie van ' vuilgevoelige' functies en i n richting; grooth a n d e l , d i s c o e n kerk samen met g r i l lige souterrains en rooilijnen .

D e Amstel is een hoofdnet-a utoroute met een o nduidelijke verkeersstruc­

tuur met aan de waterkant nog fraaie iepen. De verkeersstraat is gevoelig voor opstoppingen als gevolg va n laad- en losverkeer, heeft aan de geveIzij­

de een te smalle loopruimte voor voetga ngers en kent een gevaarlijke f i ets­

route richting Blaauwbrug ( foto 8). Wachtende b ussen zorgen veelvuldig voor opstoppingen en verkeersonvei lige situaties . Dit geldt vooral op het gedeelte tussen Halve m a a ns steeg en Blaauwbru g .

D e (vrij li ggende) fietsroute richting M untplein m a a kt ond erdeel uit va n het hoofdnet fiets, maar vormt geen logische schakel in het doorg a a n d e (stede­

lij ke) fietsnetwerk . De route A m stelstraat - Reg u l iersbreestraat l igt meer voor de hand en wordt ook meer gebrui kt, ondanks het fietsverbod op de Regulierbreestraat.

Foto 8 Gevaa rlij ke verkeerssituati e: voetgangers op de rijbaan

Pagina 23 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( l BOR) Rembrandtpleinbuurt

Foto 9

De Herengracht telt fraaie gevels e n kent een vrij eenduidig straatprofiel.

Helaas zorgen de vele autoparkeerplaatsen voor onderbro ken zichtlij nen.

Voor voetga ngers is er wei n i g r u imte door de smalle trottoirs. Hierdoor w ijken de voetgangers uit n a ar d e straat (foto 9). Er zijn nauwelijks woni ngen meer op dit deel va n d e Herengrac ht. In combi natie m et wein i g a utoverkeer, voetgangers e n fietsers is ' s avonds de soc i a le controle g e­

ri ng. Dit levert a l gauw gevoelens van onvei l i g heid op, vooral ter hoogte van de kleine kerk (vlak bij de hoek van het K o n i ngsplein) waar spra ke i s van veel w i l dpla ssen.

3.3 Lange lijnen

De l a nge lijnen in het gebied zij n d e radialen Utrechtsestraat e n Vijzelstraat en d e tangenten Amstelstraat, Reguliers bree- en Reguliersd warsstraat.

De Utrechtsestraat is een bela ngrij ke winkel straat die grotendeels b uiten het I BOR-gebied valt. In het deelgebied heeft de straat voora l een horeca­

en verkeersfunctie , welke l aatste g epaard gaat met te hard rijdend autover­

keer, overlast va n hinderlijk opgestelde taxi ' s en een gevaarlijke situatie voor fietsers in de bocht richting Amstel stra at7. Bovendi e n i s de totale ver­

keersafwikkeling op deze hoek erg o noverzichtelijk.

De Vijzelstraat i s b innen de Rembrandtpl einbuurt een overzichtelijke ver­

keerstraat m et op enkele plekken een te krap straatprofiel. Voora l fietsers komen dan in het gedra ng , zoa l s b ij voorbeeld aan de zijd e va n hotel Carlton. Deze plek is tevens gevoelig voor verloedering ( vooral graffiti e n w i l dplassen) veroorzaakt door h e t uitgaa nspub l i e k .

De Amstelstraat vormt een somber begin ( o f s l u itstuk) v a n de l a nge straat va n ' vertier' d i e via het Rembrandtplein en de Regu lierbreestraat overgaat in de Kal verstraat en uiteindelij k de Nieuwendij k. In de Amstelstraat heerst een rommelig straatbeeld door p l a k en kladva ndalisme, zwerfvuil, overbodig straatmeubilair en her en der geparkeerde (bro m ) fietsen b ij de coffeeshops.

Noot 7 Voor fietsers is weinig ruimte tussen de tramrails en het trottoir.

Pagina 24 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte (lBOR) Rembrandtpleinbuurt

De Regu/iersbreestraat vormt net als de Amstelstraat een onderdeel van de straat van vertier. Ook hier is het straatbeeld rommelig, vooral door de laagwaardige kwaliteit van de inrichting (drukke reclame, verschillende soorten straatmeubilair, etc) en afval als gevolg van open-puiverkoop in snackbars en dergelijke .

De Regu/iersdwarsstraat is een heldere, lange straat met voornamelijk nachtvertier die ongeveer halverwege doorkruist wordt door de Vijzelstraat.

In bijna de gehele straat zijn er (te) veel claims op de openbare ruimte (lees openbare weg); door deze uitgaansstraat rijden en parkeren auto' s,

. waaronder veel taxi's, wordt gefietst en vindt ook het lopende uitgaanspu­

bliek haar weg. Verder ligt er in het deel tussen de Vijzelstraat en het Rem­

brandtplein nog de rails van de tram, maar daar wordt alleen in noodgeval­

len van gebruik gemaakt (foto 10). Laad en losverkeer zorgt regelmatig voor langdurige opstoppingen. De aanwezige horeca, met veel vertier op straat, laat zich moeilijk verenigen met de verkeersfunctie van de straat.

Steeds meer bewoners klagen over toenemende drukte, geluidsoverlast en verloedering (foto 1 1) .

Foto 1 0 Onveilige en ontsierende nood rails

, --.��-�.�======

Pagina 25 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( I BO R ) Rembrandtpleinbuurt

Foto 11 Reg uliersd warsstraat: tegengaa n (of lokken) va n wildplassers

3.4 Knooppunten

De k nooppunten i n de Rem brandtpleinbuurt zijn het Rem brandtplein , Thor­

beckeplein, Koningsplein en M u ntplein .

Het Koningsplein i s een mooie pleinvormige ruimte gelege n op een brug met een fraaie k a stanje. Het plei n i s echter niet als zodanig herkenbaar en ingericht van wege de huidige verkeersfunctie . Er staan veel verschillende soorten antiparkeerpaaltjes al s mede fietsparkeervoorzien ingen rondom het plei n (foto 12 en 1 3). Verder verstoort de hari ngtent midden op de brug het open karakter van het plei n . Richting Si ngel heeft het plein e n kele plekken die geteisterd worden door gra ffiti en w i l dplassen .

Foto 12 Anti-autopaa ltjes a a n het Koningsplein

Pagina 26 I ntegraal Buurtk waliteitsplan Openbare Ruimte ( l BO R ) Rembrandtpleinbuurt

Foto 1 3 Een overvloed aan fietsen in de openbare ruimte

I '

Het Muntplein is een duidelijk verkeersplein op maat waar alle

verkeerssoorten zijn en kunnen worden ondergebracht. Het plein is echter ruimtelijk slecht begrensd, kent geen enkele intimiteit meer en geeft voet­

gangers die de oversteek Kalverstraat - Reguliersbreestraat vice-versa willen maken weinig ruimte. Het plein is belangrijk als verkeersplein en zal die functie voorlopig ook wel behouden.

Het Rembrandtplein is een echt publiek uitgaansdomein met hoofdzakelijk gezelligheid, zowel overdag, in de avond als 's nachts. Het groene karakter van het plein is een sterk punt, waarmee het zicht onderscheid van andere belangrijke pleinen in Amsterdam (foto 1 4). Positief is verder dat de uit­

baters op het Rembrandtplein nauw betrokken zijn bij het wel en wee van het plein en de directe omgeving.

Foto 1 4 Uniek; een groen plein in de binnenstad

Pagina 27 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( l BOR) Rembrandtpleinbuurt

De druk op het plein is op sommige momenten erg groot, zoals rond slui­

tingstijd van de cafés en disco's. De tramhalte op het Rembrandtplein als­

mede de halteplaats voor de nachtbussen kunnen dan de druk nauwelijks aan. Het plein is gedurende ettelijke minuten onoverzichtelijk door de vele instappers en een waar eldorado voor zakkenrollers.

Voorts levert de nachtopstelling voor taxi's (in toenemende mate) proble­

men op ten aanzien van geluidsoverlast (rumoerige klanten) , opsteloverlast (in de Utrechtsestraat) en verkeers(on)veiligheid van voetgangers en fiet­

sers bij Thorbeckeplein en Reguliersdwarsstraat (foto 1 5 ) .

Tenslotte ondervindt het plein nog hinder van rondslingerende fietsen, van opslag van terrasstoelen op plaatsen waar de ruimte krap is, van

ongewenste uitbreidingen van overdekte terrassen en van wildplassen in het plantsoen. Mede hierdoor is het plein een zeer intensief te beheren gebied.

Foto 1 5 Kruisende lijnen; een onveilig stukje Rembrandtplein

Het Thorbeckep/ein is de relatief rustige tegenhanger van het Rem­

brandtplein en daardoor erg waardevol voor het uitgaansgebied. Het plein heeft een rustieke uitstraling door de fraaie platanen en de open midden­

ruimte met muziektent. Net als bij het Rembrandtplein zijn de uitbaters van het plein betrokken bij de buurt.

Zwakke punten zijn gelegen in de rommelige opslag van de terrasstoelen (veel verschillende dekzeilen) en de muziektent die nauwelijks meer een functie heeft.

De noord-zuid fietsroute die via het Thorbeckeplein en de Halvemaanssteeg loopt wordt niet optimaal gebruikt. Dit komt door de gebrekkige aantakking met het vrijliggende fietspad aan de Amstel, door de (te) hoge bruggen en de lastige, onoverzichtelijke kruisingen en knooppunten en door de uitdij­

ende terrassen ter hoogte van het Thorbeckeplein. Daar wordt het fiets­

vooral een wandelpad (foto 16 ) . De smalle en door alle verkeerssoorten veel gebruikte Utrechtsestraat kent meer fietsbewegingen dan deze offici­

ele fietsroute.

Verder is de verbinding Nieuwe Spiegelstraat - Singel niet optimaal doordat de Spiegelstraat 'dood' loopt op de Herengracht.

Pagina 28 Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BO R ) Rembrandtpleinbuurt

Foto 16 T horbeckeplein: w aar fietspad wandelpad wordt

Pagina 29 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O penbare Ruimte ( l BOR) Rembra ndtpleinbuurt

Pagina 30 I nteg raal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( l BO R ) Rembrandtpleinbuurt

4 Toekomstige ontwikkelingen

Dit hoofdstuk geeft een overzicht van ontwi kkelingen in d e openba re ruim­

te die reed s i n g a ng zijn gezet of op stapel staan. Daarbij wo rdt een onder­

scheid gemaakt naar (concrete) bouwprojecten en (randvoorwaa rden bij) herinrichti ngsplannen in het p l a ngebied.

Natuurlijk zij n er o o k ontwi k k e l i ngen die een negatieve i nvloed ( k u n nen) . hebben op het deelgebied. Deze bedreig ingen komen in p a ragraaf 4. 3 a a n

bod.

4 . 1 Bouwprojecten

Pagina 31

Er zijn d rie bel a n g rijke bouwprojecten die op sta pel staan.

De bouw van de Megabioscoop naast Tuschinski (locatie H E M A ) . De werk­

zaamheden starten in 19 9 8 e n i n het jaar 2000 zal de bioscoop haar deu­

ren kunnen openen.

De bouw va n dit bioscopenc o mplex betekent dat er eindelijk wat met het a l s onvei lig erva ren gat aan de Reguliersdwarsstraat zal gebeure n. Er zijn momenteel drie p unten van z o rg/aandacht i n relatie tot de open b a re ruimte:

• De entree komt aan de Vijzelstraat, hetgeen opmerkelij k is gezien de krappe voetga ngersruimte o p die plek in relatie tot de verkeersveil ighei d . Hier moet bij nadere uitwerki ng goed naar gekeken worden, zeker i n relatie tot d e ( o nveilige) o versteek van d e Vijzelstraat.

• Er i s een fietsenberging in het complex opgenomen voor c i rca 500 be­

zoekers, met mogelijk med egebruik door bewoners (dag en nacht) en w i n kelend publiek (overda g ). Verwacht wordt dat, mede door het ver­

trek van de H E M A , de overlast van il legaal fietsverkeer en sta llen in d e Reg u l iersbreestraat a f z a l nemen . Dit neemt niet weg d a t er zeker ook i n d e openbare rui mte voldoende en kwalitatief goede fietsbeugels aan­

geboden moeten worden .

• De uitgang van de fietsen stalling komt aan de Reguliersdwarsstraat , waardoor deze straat meer d a n het n u het geval is voor fietsers gesch ikt gemaakt moet worden . H et huidige eenrichtingsverkeer a lsmede de kwaliteit van de rijweg (gevaarl ijke noodtramrails) sta a n d a n ook ter discussie.

De (vermoedelij ke) verhuizing van ABN-AMRO vanuit 3 locaties i n het I BOR-gebied naar het centra l e ka ntoor in Amsterdam Zuid (na bij de RA l ) en herbestemming van de vrijko mende ruimte. Indien de verhui zing d oorgaat, d a n zal d i e rond het jaar 2000 plaatsvi nden. De toekomstige f u n ctie van de ruimte i s nog niet bekend.

Woningbouw blok tussen Amstel en Wagenstraat.

Woningcorporatie Het Oost e n is eigenaar geworden van het blok tussen Amstel en Wagenstraat. Wan neer de woningbouw in samenhang gebeurt met de revitalisering van de overzijde van de straat (ABN-A M R O ) , li ggen hier grote kansen om de hoek Rembrandtplein - Amstelstraat op te peppen.

De werkzaamheden zullen vermoedelijk i n 1 9 99/2000 p l a atsvi n d e n .

Verder ligt er nog e e n voorstel voor e e n woningbouwproject i n d e Regu­

l iersdwa rsstraat. T ussen de h u i s n um mers 42 en 50 zal de huidige particu­

liere pa rkeerplaats plaats ma ken voor een bouwblok, waa rdoor het keurblok weer min of meer een gesloten geheel gaat vormen.

I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

4 . 2 Herinrichting splannen

Naast deze bouwplannen zijn er in de Remb ra ndtpleinbuurt enkele herin rich­

tingsplannen voor deelgebieden. H et sta d i u m waarin deze pla n n en verkeren loopt uiteen van i d eeënfase tot u itvoeri ngsfase . I n deze paragraaf staa n a l leen de herinrichtingsplannen o pgesomd d i e i n uitvoering of a a n uitvoe­

ring toe zijn of waa rva n d e ra ndvoorwaarden bekend zijn.

Verbouwing opsta l l en Bloemenm a rkt aan het Singel.

De verbouwing volgens het plan van de ondernemers van de Bloemenmarkt i s reeds i n gang gezet e n wordt stap voor stap gerealiseerd. Zo i s het realiseren van een pleintje om uit te rusten op de kop van de Geelvincksteeg een eerste aanzet.

Op onderdelen zijn er overigens nog meningsverschillen, bijvoorbeeld over het voorstel tot het realiseren van een watergordijn om de grauwe achterzijde te maskeren. Ook zou vanuit het oogpunt van kwaliteit openbare ruimte meer a a n­

dacht uit moeten gaan naar het terugdringen van het aanbod van 'gewone' s ouve­

nirs in de openbare ruimte en het behoud van de laatste iepen.

Herinrichting Koningsplein.

M omenteel ligt er een planvoorstel dat g e ko ppeld wordt aan de sta d s h a rt­

lus en uitgaat van d e volgende i n richtingsvoorstellen:

• Het Koningsplein k rijgt a a n d e z uidzijde een tweezijdig fietspad e n a a n de noordzijde een (vee l ) breder trottoi r .

• Het fietspad is g eïntegreerd i n de bestrating van het Koningsple i n . O o k tussen d e tramra ils z a l hetzelfde materi aal a l s de rest v a n de straat w o r­

den gebruikt, waardoor de beoogde rust i n het publiek domein w ordt verkregen. Deze keuze komt de eenduidigheid va n de (lange) lijn Koningsplein - Leidsestraat - Heiligeweg ten goede (foto 17).

• De verlichting wordt opgehangen a a n kabels gespannen tussen de g e vels.

• De haringhandel op het p lein w o rdt ' opgeschoven' en opgenomen i n d e bebouwing waardoor d e beeldbepalende k a stanje vrij komt te staa n . Iets verder op deze plek komt een g rote p a l m vormige lichtmast.

• De fietsen worden a a n het Singel parallel a a n het water gestald e n vormen voor het plein z o geen oversteekba rrière meer.

De werkzaamheden staan gepland voor 1999 en zullen zijn afgerond in 2000.

Foto 17 K a n s : herstel lange l ijnen

r '

Pagina 32 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O pe nbare Ruimte ( l BOR) Rembrandtpleinbuurt

Foto 18

Pagina 33

Herinrichting Rembrandtp/ein.

De heri nrichting van het Rembra ndtplein, die in 2000 gepland staat, be­

vindt zich momenteel i n de fase van planontwi kkeli ng.

Belangrij ke (ra n d ) voorwaarden voor het plan zij n :

• Hand haven/koesteren van het groene en voora l bloemrij ke karakter van het plein waard oor het zich b l ijft onderscheiden van a ndere Amsterd am­

se plei nen.

• Het plein dient overzichtelijker te worden (zichtlijnen , verl ichting).

• Ond erzoek naar verwijderen of herbestemmen bebouwing op het plein, in combinatie met een mogelijk steunpunt voor stadswachten en politie, openbare toiletten en een garderobe.

• Onderzoek naa r fjetspa rkeervoorzieni ngen: er zijn voora l s nog twee o p­

ties, namelijk opnemen in de bebouwing (pand ABN/AM RO) of onder­

gronds (in vermoedelij k aa nwezige Botermarktkelder) .

• Verhuizen taxist a n d p l aats en indi en mogelijk (en kele) nachtbussen n a a r de oostzijde van het p l e i n na bij de Utrechtsestraat (foto 1 8 en afbeel­

ding 9 ) .

• Rea liseren van een g oed lopende oost-west fietsverbinding ter voorko- ming van i l lega a l fietsen in de Reguliersbreestraat.

Ten slotte moet w orden bezien of de noodlus va n de tram, die nu nog via de westzijde naar d e Reguliersdw a rsstraat loopt, ' verleg d ' kan worden naar de Utrechtsestraat -Amstelstraat.

I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte (IBOR) Rembrandtpleinbuurt

Afbeelding 9 Opties nieuwe taxistandplaatsen

�wa,$ 1/ " " .cK�<'�

�

Herinrichting Thorbeckeplein.

Net als voor het a angrenzende Rembra ndtplein bevindt d e herin ri c hting van het Thorbeckeple i n zich i n de planfase. In het pla nvoorstel van het Rem­

b ra ndtplei n zal ook de herinrichti ng van het Thorbeckeplein worden meege­

nomen. De werkzaa mheden zul len dan gelij kertijd worden uitgevoerd. Voor het Thorbeckepl e i n is al wel een aantal randvoorwaarden geformu leerd:

• Creëren van een erfsituatie op één niveau waardoor het Thorbeckeplein een ruimtelijke eenheid vormt en (k ruisend) a utoverkeer te gast is.

• Het herstellen van de kara kteristieke rui mte gevormd door de voorheen doorlopende Reguliersgracht .

• Onderzoek naar muziekpaviljoen (verplaatsen of verd wijnen ) .

• Het reg uleren van de overdekte terrassen .

G root onderhoud Herengracht en brug Herengracht/Beu l i ngsloot.

Deze onderhouds- en heri nrichting werken vinden plaats in 1 9 9 8 . Daarbij wordt uitgeg aan van het NSG P en zullen waarschijnlijk verblijfspiekken op de knikpunten van de g racht ( i n combinatie met zichtlijnen op d e g ra c ht) worden gerealiseerd (foto 19a , b , c )s. Verder zijn de iepen bij de werkzaam­

heden uitgegraven en vervangen.

Noot 8 Het idee van verblijfspiekken op de gracht spreekt met name de bewoners van het

middeleeuws stegengebied aan de noordwestzijde van de Vijzelstraat a a n . Het beeld zoals dat recent op de Bloemenmarkt is gerealiseerd spreekt tot de verbeelding. Het moet dan evenwel geen afvalaanbiedingsplaats worden.

Pagina 34 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

Foto 1 9a Wijds uitzicht; verblijfspiekken op de knikpunten van de gracht

Foto 1 9b Computersim ulatie NSGP (Prinsen

/

Pagina 35 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BOR) Rembrandtpleinbuurt

r";:';'�_F_'-UI

Foto 1 9c

Herprofilering Amste/ tussen Blaauwbrug en Herengracht resta uratie Blaauwbrug zelf.

Bij deze reconstructie, die voor 1 998/ 1 999 in de planning staat, zal de brug als monument zijn oorspronkelijke verschijningsvorm behouden.

Verder zal een lichte profiel wijziging in het ontwerp meegenomen worden om ook in de toekomst tweerichtingsverkeer te kunnen verwerken.

De Regu/iersdwarstraat zal op termijn (na 2001) heringericht worden. Mo­

menteel ligt er voor het gedeelte tussen Vijzelstraat en Rembra ndtplein een planvoorstel en voor het gedeelte tussen Vijzelstraat en Koningsplein niet.

Voor de herinrichting van de Amste/straat, de Reguliersbreestraat, de He­

rengracht (gedeelte tussen Amstel en de Leidsestraat) en de Vijze/straat zijn nog geen planvoorstellen . Ten aanzien van de Vijzelstraat zal de herinrichtingsingreep in relatie met de bouw van de Noord-zuidlijn worden uitgevoerd. De aanvangsdatum van de werkzaamheden aan de metrolijn is nog niet bekend.

Voor de andere kortere straten en stegen in het gebied zijn ontwerpopga­

ves geformuleerd die uitgaa n van vervanging van gra uw betonsteen en asfalt door (duurzaam) klinkermateriaal. Dit past binnen het beleidsplan Ruimte voor Kwaliteit.

4.3 Bedreigingen

Van de geschetste ontwikkelingen in de vorige paragraaf mag verwacht worden, dat ze de kwaliteit van de Rembrandtpleinbuurt in het algemeen en de openbare ruimte in het bijzonder ten goede komen. Toch zullen er soms ook negatieve aspecten aan kleven. Daarnaast zijn er bepaalde ontwikkelin­

gen van buitenaf denkbaar die een negatieve invloed op het deelgebied kunnen hebben. Door deze bedreigingen tijdig te onderkennen kan daa r in de visie en maatregelen rekening mee gehouden worden. Hieronder volgt een opsomming van mogelijke bedreigingen. Voor een overzicht van bedrei­

gingen per ruimtetype, zie de samenvattende matrix aam het einde van deze rapportage.

Pagina 36 I ntegraal Buurtkwaliteitsplan O pe n b a re Ruimte ( l BOR) Rembrandtpleinbuurt

• De komst van de Megabioscoop zal de druk op de openbare ruimte in de omliggende straten ongetwijfeld vergroten, waardoor ongewenste ver­

schijnselen als vervuiling, geluidsoverlast en wildplassen kunnen toene­

men.

• De toenemende agressie in de maatschappij, die ook tot uiting komt in het uitgaansgebied, kan de buurt een negatief imago bezorgen waardoor bezoekers wegblijven.

• Mocht de Dagbladunie het ABN-AMRO-pand betrekken, dan zal de ver­

keersdruk ter plekke toenemen door de (te verwachten hoeveelheid) vrachtwagencombinaties.

• Het 'kantoren voor woningenbeleid' , dat in het kader van behoud van werkgelegenheid in de binnenstad voor grotere bebouwing de voorkeur geeft aan kantoren of andere (weinig overlastgevende) bedrijvigheid, draagt buiten de kantooruren niet bij aan een sociaal veilige en leefbare buurt. Daarnaast vormt het een bedreiging voor het toch al schaarse woningbestand in de buurt .

• De ondergrondse werkzaamheden voor de Noord-zuidlijn zullen wellicht meer ongemakken veroorzaken dan voorzien. Daarbij valt te denken aan obstakels op straat en mogelijke verzakkingen.

• Het (tijdig) reduceren van parkeerplaatsen op straat in het kader van de Parkeerbalans ondervindt weerstand bij winkeliers en horecaonderne­

mers in het deelgebied. Het achterwege blijven van vervangende alterna­

tieven in parkeergarages draagt daar toe bij (foto 2 0 ) . Foto 2 0 Reguliersdwarsstraat; opheffen parkeerplaatsen

Pagina 37 Integraal Buurtkwaliteitsplan Openbare Ruimte ( I BO R ) Rembrandtpleinbuurt

Pagina 38 Integraal Buurt k waliteitsplan Openbare Ruimte ( l BO R ) Rembrandtpleinbuurt