Evenredige vrachtverdeling afschaffen per januari 1993

JUN11991, NR. 1397

- INHOUDSOPGAVE

Onder het motto: "Beter een half ei dan een lege dop" is de

VVD-Tweede-Kamerfractie schoorvoetend akkoord ge-

gaan met het wetsvoorstel toelating commerciële om- roep op kabel. Uit de stem- verklaring van Dick Dees

blijkt dat de liberalen dit wetsvoorstel slechts als een

stapje in de goede richting zien.

Op deze pagina.

In Memoriam Matty de Bruijne. De Commissaris der

Koningin overleed na een langdurige ziekte op 29 mei jl.

Pag. 2.

Enkele Kamercentralevoor- zitters namen afscheid. In dit

blad aandacht voor oud-kc- voorzitter Dordrecht Wiesje

van Scherpenberg en Rolf Haafkens, die beiden zeven

jaar de voorzittershamer hanteerden. In september ko-

men wij terug op andere scheidende kc-voorzitters.

Zie pagina 2 en 3.

Op 11 juni werden onze Eer- ste-Kamerleden beëdigd.

Wie er zitten en waar ieder zich mee bezighoudt leest u

op pagina 5

Een commissie zal zich bezig gaan houden met de Tweede-

Kamerkandidaatstelling en daarover haar advies uit-

brengen aan het hoofd- bestuur.

Zie pagina 8.

De grote romeins genummer- de bijlage bevat alle gegevens over de algemene vergadering

die wordt gehouden op 4 en 5 oktober aanstaande.

Voorzitterscolumn. pag. 3.

Mijn opinie is ... pag. 10.

Dit is de laatste Vrijheid &

Democratie voor het zomerreces.

Kopij voor het september- nummer kan worden inge- zonden tot 15 augustus

aanstaande.

Partijblad van de Volkspartij voor Vrijheid & Democratie

DOCUMENT ATlECENTRUM NEDERLANDSE POLITIEKE

PARTIJEN

Richard Ellis

International

Property Consultants Gebouw Hirsch Leidseplein 29 1017 PS Amsterdam Telefoon 020-626 26 91

HOOFDREDACTEUR: RENY DIJKMAN CORRESPONDENTIE-ADRES WD, POSTBUS 30836, 2500 GV 'S-GRAVENHAGE

schoorvoetend

Vanuit de gedachte "beter een half ei dan een lege dop" is de VVD-fractie in de Tweede Ka- mer tijdens de stemming van 27 mei slechts schoorvoetend akkoord gegaan met het wets- voorstel "Toelating commer- ciële omroep op de kabel".

"Dit wetsvoorstel gaat de VVD lang niet ver genoeg," sprak me- diaspecialist Dick Dees tijdens de stemverklaring op die dag.

"Daarnaast is dit wetsvoorstel geen onderdeel van een samen- hangend, vernieuwend en toe- komstgericht mediabeleid."

Aardse ethernetten

Sinds de mediadebatten lopen heeft de VVD door allejaren heen één en hetzelfde standpunt ver- kondigd, namelijk de omroepen en de t.v. moeten even vrij zijn als de schrijvende pers. Dus geen over- heidsbetutteling over program- indeling, over reclame, over com- merciële omroepen en t.v.-zen- ders. Haya van Someren-Downer zette daartoe de toon als Kamer- lid. De VVD is door de decennia heen dat "de omroepkwestie"

loopt, nimmer van koers veran- derd. Na haar waren het Klaas van Dijk, Henk Vonhoff, Wim Keja, Loek Hermans en nu Dick Dees die deze liberale lijn voort- zetten.

Dick Dees schetste dan ook in zijn stemverklaring waarom dit wetsvoorstel de VVD lang niet ver genoeg gaat. "Commerciële om- roep moet niet alleen via de kabel voor 80% van de bevolking toe- gankelijk zijn, maar ook toegan- kelijk via de aardse ethernetten voor de gehele bevolking. Niet de minister maar het publiek moet zelf kunnen bepalen wat men wel of niet wenst te zien of beluis- teren."

Hoge drempels

De VVD-fractie in de Tweede Kamer heeft grote bezwaren te- gen de hoge drempels die voor de toelating van commerciële omroep op de kabel worden opgeworpen.

En die zijn dankzij de aanvaar- ding van enkele wijzigingsvoor- stellen van zowel CDA als PvdA

wetsvoorstel

Dick Dees

alleen nog maar hoger geworden.

"Vooral de wettelijke eis dat een commerciële omroep pas wordt toegelaten indien met een zodanig aantal kabelexploitanten een contract is afgesloten dat per pro- vincie 60% van de aangeslatenen kan worden bereikt, acht de VVD zeer verwerpelijk. Daardoor wor- den de kabelexploitanten in een zeer sterke en de commerciële omroep in een zwakke onderhan- delingspositie gemanoeuvreerd."

De VVD-fractie is bevreesd dat door deze maatregel een onhaal- bare eis wordt gesteld aan com- merciële omroepen die op doel- groepen zijn gericht.

"De drempel in het wetsvoor- stel is aanzienlijk hoger dan de Europese richtlijn verlangt.

Daardoor maakt Nederland het voor binnenlandse commerciële omroepen moeilijker dan voor buitenlandse."

Voordelen

Als voordelen van het wets-

door RENY DIJKMAN

voorstel noemde Dees een aantal punten.

- De essentiële grens wordt ein- delijk - na lang aandringen van de VVD-fractie- overschreden: com- merciële omroep mag, zij het nog niet van harte. Het verschaft RTL-4 in ieder geval de mogelijk- heid om behalve door de rechter nu ook door de wetgever te worden erkend. "Bovendien zijn enkele voor onze fractie belangrijke amendementen aanvaard: recla- me op abonnee-t.v. wordt toege- staan; het verbod op zondagsre- clame (dat altijd door het CDA werd gehandhaafd, redactie) wordt opgeheven en reclame op lokale omroep kan niet meer door de lokale pers worden geblok- keerd.

Tenslotte zal aanvaarding van dit wetsvoorstel er toe leiden dat ook CDA en PvdA eraan gewend zullen raken dat commerciële omroep een normaal maatschap- pelijk verschijnsel is. In de vorm van het initiatief-wetsvoorstel

Hermans zullen wij ernaar stre- ven dat de beperkingen in dit wetsvoorstel slechts tijdelijk van aard zullen zijn."

Vóór

Dick Dees deelde aan het slot van zijn stemverklaring mee dat de leden van de VVD-fractie voor dit wetsvoorstel zouden stemmen.

De VVD-stemmen waren in dit geval doorslaggevend. Voor de- genen die de vele bezwaren van de fractie tegen dit wetsvoorstel delen volgt nog het slot van de stemverklaring: "Alles overwe- gende zullen de leden van de VVD-fractie hun stem aan dit wetsvoorstel niet onthouden, om- dat een blijvende overschrijding een principiële grens (commer- ciële omroep mag voortaan) haar meer waard is dan de op zich on- zinnige belemmeringen, die naar ons oordeel een tijdelijk karakter zullen hebben."

•

Evenredige vrachtverdeling afschaffen per januari 1993

door BENK KORTHALS, WO-Tweede Kamerlid

De Tweede Kamer heeft op 16 mei jl. de Wet Vervoer Binnen- vaart (WVB) behandeld. Deze wet zou moeten bijdragen aan een goede bedrijfsuitoefening bij het vervoer van goederen per binnenschip, mede gelet op de internationale ontwikkelingen op dit terrein.

De VVD is er voorstander van om het vervoer per binnenschip te stimuleren. Deze vorm van ver- voer is milieuvriendelijk en ont- last het verkeer. Ook de regering mikt op een gunstige ontwikke- ling van de binnenvaart, zoals blijkt uit de structuurnota Ver- keer en Vervoer.

Tegenvallende groei

Tot dusverre valt de groei van de binnenvaart tegen. Zower de nota economie met open grenzen als onderzoeksstudies geven aan

dat dit te maken heeft met de evenredige vrachtverdeling (EV).

Als gevolg daarvan zijn er ook scherpe tegenstellingen binnen de bedrijfstak. Nog steeds verloopt overleg tussen verladers en bin- nenschippers allesbehalve har- monisch. Enkele organisaties van binnenschippers willen de EV koste wat het kost behouden.

Daarbuiten is vrijwel iedereen het er over eens, dat dit systeem ei- genlijk zou moeten verdwijnen.

De concurrentie wordt daardoor onnodig beperkt hetgeen nadelige invloed heeft op de kwaliteit van

Benk Korthals

het transport per binnenschip.

Bovendien beperkt het onnodig de contracteervrijheid. Dit zijn rede- (vervolg op pagina 2)

JUNI1991

Rolf Haafkens bij afscheid:

"Geen fluwelen handschoenen ... "

door RENY DIJKMAN, foto's: THEO MEIJER

Rolf Haafkens ontvangt het ere-voorzit- terschap uit handen van zijn opvolger Eric Mackay

"Oorlog en onvrijheid," daardoor begon mijn belangstelling voor de politiek

BOSKOOP - Zoals u in het vo- rig ledenblad hebt kunnen le- zen heeft de kc-voorzitter Lei- den, Rolf Haatkens, na 7 jaar de voorzittershamer neer- gelegd.

Hij mocht hem wel mee naar huis nemen van zijn op-

vÖÏger ..

inscriptie in de hamer. Rolf Haatkens werd tijdens een feestelijke bijeenkomst te Boskoop tot ere-voorzitter van de kc-Leiden benoemd.

Van voorzitter Ginjaar kreeg hij de hoogste VVD-onder- scheiding.

Luimig

Haafkeus haalde in zijn dank- woord herinneringen aan het lui- mig verleden op. Hij verhaalde echter ook hoe zijn politieke be- langstelling ontstaan is in de oor- logsjaren. "Het thema: Oorlog - onvriJheTu.--Liberali.sme is dat de vrijheid die ik zelfwil ook anderen ten deel moet vallen. Als enigen praten wij vanuit een vrijheid die vanuit al ons handelen voorop moet staan. Ook in een land met 15 miljoen mensen."

Over zijn functioneren binnen de VVD: "Ik heb geprobeerd de

dingen zo eerlijk mogelijk te doen.

In je werk word je niet met fluwelen handschoenen aange- pakt, dus ook niet in een politieke partij waar het om gefundeerde kritiek gaat."

Haafkeus bedankte al degenen met wie hij heeft samengewerkt.

"Ik heb in de VVD een ongelooflijk aantal plezierige mensen ont- moet. Dáár ga je mee door. Zonder al die bestuursleden en vrijwil- ligers had ik dit werk niet kunnen doen."

Velen, uit het hele land, waren naar Boskoop gekomen om Haaf- keus de hand te schudden. •

Evenredige vrachtverdeling

afschaffen per januari

nenvaart is achtergebleven bij die van andere transportsectoren.

De nieuwe Wet Vervoer Bin- nenvaart zou een modern wette- lijk kad~r voor het vervoer per binnenschip moeten bieden. Te- gelijkertijd zou de gunstige infra- structuur nog verder moeten worden verbeterd.

Daarnaast is commercialise- ring van de binnenvaart vereist.

Alle partijen zijn het daarover eens. Ondanks pogingen daartoe komt er evenwel weinig van te- recht. Dit komt doordat de prik- kels vanwege de evenredige vrachtverdeling ontbreken.

Beurtvaart

De WVB zou voorwaarden kunnen scheppen voor groei. Dit gebeurt naar het oordeel van de VVD-fractie niet. Integendeel, de evenredige vrachtverdeling is een pijler van de nieuwe wet. Deze benadering werkt door in de wet en heeft bijvoorbeeld invloed op de positie van de beurtvaart en de mogelijkheden voor het eigen vervoer. Het is voor de VVD-frac- tie een raadsel waarom het de beurtvaart krachtens de nieuwe wet zo moeilijk wordt gemaakt.

Deze vorm van vervoer loopt juist goed. Aanvankelijk werd echter voorgesteld de te vervoeren par- tijgrootte te beperken tot maxi- maal 50 ton. Onder druk van de Tweede Kamer wordt deze welis- waar verhoogd tot 250 ton, maar het blijft onduidelijk waarom er een limiet moet komen. V oor sommige beurtvaartbedrijven kan dit desastreus zijn.

Bescherming

Aan de regeling voor het eigen vervoer worden strengere eisen gesteld. Deze worden niet ge- schraagd door economische mo- tieven, maar zijn louter ingegeven door de wens om de evenredige vrachtverdeling te beschermen.

Het was dan ook opvallend, dat juist in de deelmarkt, waar de evenredige vrachtverdeling van toepassing is, het aandeel van het eigen vervoer steeg.

De protectionistische benade- ring lijkt kortzichtig. Het gevolg zou wel eens kunnen zijn, dat het vervoer van goederen nu over de weg of per spoor gaat plaatsvin- den in plaats van per binnenschip.

Een ander aspect is, dat de Eu- ropese Commissie signalen heeft afgegeven, waaruit blijkt, dat de

evenredige vrachtverdeling niet past bij de Europese eenwording.

Zelfs lijkt het stelsel strijdig te zijn met bepalingen van het Eu- ropees Verdrag.

Brussel beslist

De VVD-fractie is ervan over- tuigd, dat afschaffing van de evenredige vrachtverdeling zal bijdragen tot een voorspoedige ontwikkeling van de binnenvaart.

Uiteraard moeten eventuele na- delige sociale consequenties wor- den opgevangen. Dientengevolge heeft de VVD-fractie voorgesteld de evenredige vrachtverdeling op termijn en wel per 1 januari 1993 af te schaffen. Een daartoe strek- kend amendement is verworpen.

Kennelijk willen de andere par- tijen een dergelijke beslissing niet nemen en verwachten zij dat de knoop uiteindelijk in Brussel zal worden doorgehakt. Een weinig doortastende aanpak. Hierbij wordt aanvaard, dat een wet is aangenomen die mogelijk strijdig is met de Europese verdrags- bepalingen. Een weinig fraai perspectief.

De VVD-fractie heeft dan ook te- gen de wet gestemd. •

Op 29 mei jl. overleed na een langdurige, slopende ziekte de Commissaris der Koningin in Gelderland, ing. Matty de Bruijne, op 58-jarige leeftijd.

Matty de Bruijne is in vele functies binnen de WD actief ge- weest. Zijn politieke carrière begon binnen de JOVD waarvan hij ja- renlang hoofdbestuurslid is ge- weest en vervolgens landelijk voorzitter. Daarna was hij jaren WD-gemeenteraadslid te Amers- foort, waarvan achtjaar als WD- fractievoorzitter. Tevens maakte hij sinds 1966 deel uit van de Pro- vinciale Staten te Utrecht. Van 1974 was hij tot zijn benoeming tot Gelders Commissaris der Ko- ningin in 1983 Gedeputeerde te Utrecht.

Over deze voorliggende periode heeft hij eens in een interview in V &D gezegd: "Vanaf het begin van de jaren zeventig ben ik meer en meer gaan verschuiven van het politiek bestuurlijke naar het het bestuurlijk politieke met aanvan- kelijk de nadruk op de politiek en later meer op het bestuurlijke. Ik

IN MEMORIAM

Ing. Matty de Bruijne

voel mij het meest thuis in een be- stuur dicht bij de burgers."

De Bruijne was ook lid van de commissie'Biesheuvel en binnen de WD heeft hij vele jaren het voorzitterschap bekleed van de Vereniging van Staten- en Raads- leden. Deze Vereniging benoemde hem bij zijn vertrek tot ere-lid.

Zijn laatste functie, het Com- missariaat der Koningin, heeft hij vervuld zoals zijn voorgaande:

met grote kennis van zaken, als een harde werker en alleen dan aan de (publicitaire) weg tim- merend wanneer zijn functie dat met zich mee bracht. Matty was een beminnelijk mens met oog voor de mensen rondom hem. Hij be- schikte over grote leiderskwalitei- ten, maar hield er absoluut niet van in het middelpunt van de be- langstelling te staan. Hij was een noeste werker, die over zijn laatste functie eens zei: ... "Lege uren zijn niet te vinden. Commissaris der Koningin ... een rustig bestaan is het niet."

Lang heeft hij tegen zijn ziekte gevochten, maar veel te vroeg is hij daardoor van ons weggenomen.

Wij wensen zijn vrouw en kin- deren sterkte en de moed om dit verlies te dragen.

Namens het Hoofdbestuur Voorzitter dr. L. Ginjaar

2

Op zoek naar de

kw-adratuur van de cirkel

Na inleidingen van mr. J.

Drijber, mr. J. G. C. Wiebenga en mr. J. M. Polak en reacties daarop van prof. dr. R. B. Andeweg en prof. dr. U. Rosenthal, werd er zeer uitvoerig gepraat over de rol van de overheid in de maatschap- pij en de invloed op de overheid van politieke partijen en van "de burger". Daarbij was vooral de steeds verder gaande onthechting tussen de burger en de overheid een belangrijk punt van discussie.

Er werd uitvoerig gesproken over de veranderingen die er zouden moeten komen in de relatie be- stuur/burger en de rol die de VVD bij deze veranderingen zou kun- nen spelen. Eensgezind conclu- deerden de inleiders dat de op- komst bij de laatste verkiezingen bedroevend was en er werden verschillende oorzaken aange- dragen. Jan Kees Wiebenga kwam met een originele, overi- gens op wetenschappelijk onder- zoek gebaseerde mening over deze kwestie. De opkomst bij verkie- zingen is laag, zo vertelde hij, om- dat de burgers tevreden zijn over

de overheid. Een mening die niet door iedereen werd gedeeld.

De oplossing voor een veran- derende relatie tussen de burger en de overheid werd er op deze dag niet gevonden. Maar, zo stelde een van de inleiders, dat was ook niet echt mogelijk. Daarvoor was het onderwerp te complex en te vergelijken met het zoeken naar de kwadratuur van een cirkel.

Dankzij de goede samenwer- king tussen de KC 's-Hertogen- bosch en het algemeen secre- tariaat kan de VVD terugzien op een geslaagde themadag. 111

Het nieuwe hoofdbestuurslid Peter van Vugt in gesprek met Jan-Kees Wie- benga.

v.l.n.r. Prof. dr. U. Rosenthal, mr. J. M. Polak, drs. L. M. L. H. A. Hermans

(themadag-voorzitter), mr. J. G. C. Wiebenga, werkgroepvoorzitter mr. J. Drijber. Op de linkerhoek ontbreekt op deze foto prof. dr. R. B. Andeweg.

1

.

Vande

[:voorzitter

H

Het was het jaar waarin veel gebeurde en ook een jaar waarin de VVD zichzelf hervond, waarin de fractie onder leiding van Frits Bolkestein aan leden én kiezers duidelijk maakte wat liberale po- litiek betekent, hoe een- en an- dermaal het kabinet de problemen voor zich uitschoof, dat met on- doordachte voorstellen kwam - denkt u maar aan het huurwaar- deforfait bijvoorbeeld ... etc.

De VVD is duidelijk aan het omhoog klimmen. Bij de Staten- verkiezingen - het zij nog maar eens gezegd - was zij weer terug op het niveau van 1987. Nu maakt onze partij in alle provincies deel uit van het college van Gedepu- teerde Staten. En ook de recente opiniepeilingen geven een beeld van hersteld vertrouwen.

Binnen . de VVD vonden veel activiteiten plaats: de discussies over het rapport-Nord, thema- dagen, partijcommissies; vele, vele (top )kader- en andere vor- mings- en scholingscursussen ...

etc.

Onlangs woonde ik het af- scheid bij van de aftredende voor- zitters van de kamercentrales Dordrecht en Leiden. Beiden voorzitters met een langjarige en geweldige staat van dienst. Bij beide bijeenkomsten viel mij op hoe vol vertrouwen naar de toe- komst wordt gekeken, hoeveel plannen op stapel staan, hoe groot de bereidheid .is zich in te zetten voor onze VVD, de enige liberale partij van Nederland.

-

Leendert Ginjaar ... "Zij moet in de orga- nisatie ... "

Tijdens de receptie: v.l.n.r. Jan Boeve, Wiesje, Erica Terpstra en Rudolf de Korte

Frits Bolkestein ... "Ik kreeg van haar op mijn donder"

I

Wiesje van Scherpenberg neemt afscheid na 7 jaar

1

-c

^'~oorz ₁ •tterschap

nen zijn," zei Jan Boeve, "voor u, maar ook voor ons." Met die zin luidde de nieuwe voorzit- ter van de kc-Dordrecht de af- scheidsavond in die was geor- ganiseerd rond het vertrek van mevrouw L. A. van Scher- penberg na 7 jaar kc-voorzit- terschap.

Wiesje van.Scherpenberg is zo'n 20 jaar actief in de VVD bezig geweest. Ze begon in Rijswijk, waar de toenmalige afdelingsvoorzitter Ginjaar over haar optreden zei: "Die moet niet de gemeenteraad in, die moeten we houden voor de organisatie." En dat was een schot in de roos.

Jan Boeve, die evenals Wiesje hoofdbestuurslid is geweest, ver- telde de circa 300 aanwezigen, dat hij altijd na hoofdbestuursverga- deringen - al was het half twee 's nachts - nog even telefonisch contact met kc-voorzitter van Scherpenberg opnam over de ver- gadering. "Ik liet je op dat uur dan vaak nog met een paar problemen zitten."

Hij typeerde haar als "geliefd, maar ook gevreesd". Geliefd door haar persoonlijke belangstelling in alle mensen met wie zij te ma- ken had. Gevreesd door degenen

die niet loyaal in de VVD of áán de VVD waren. "Van het hoofd- bestuur eiste je een actieve PR- aanpak, want besturen is gedele- geerd vertrouwen. Met het open- baar vervoer reisde je onvermoei- baar stad en land af om alle afde- lingen te bezoeken, want directe communicatie werkt het best."

De oud-kc-voorzitter werd deze avond tot voorzitter benoemd van een door de kc-Dordrecht inge- stelde jury die jaarlijks een com- municatieprijs uitreikt. Boven- dien werd zij ook tot ere-voorzitter van de kc-Dordrecht uitgeroepen.

Reis

De nieuwe vice-voorzitter van de kc, Len de Vries, presenteerde op originele wijze het afscheids- cadeau van de leden van de kc- Dordrecht. Het was een vierdaag- se reis naar het congres in Luzern van de Liberale Internationale met daaraan gekoppeld - even- eens geheel verzorgd - een tien- daags verblijf in Zwitserland.

Partijvoorzitter Ginjaar, die daarna het woord voerde, prees haar communicatieve eigen- schappen. Ook hij keek even terug naar die beginperiode dat zij en haar geliefde Han samen bij de VVD binnenstapten; met veel verwondering van "gaat dat altijd zo?" "Toen was jouw interesse in mensen zelf, in de opvattingen van die mensen en jouw wens die mensen te betrekken bij en te la- ten werken voor de VVD al duide- lijk."

Hij benadrukte vooral haar zakelijke benadering van de pro- blemen. "Je mening was altijd volstrekt duidelijk. V aak zeggen we dat iets niet liberaal is als we geen zin erin hebben. Als Wiesje vroeg: "Is dat nou liberaal dan ging het ook om het liberalisme."

Loyaliteit

"Ik durf te stellen dat als er iemand in de VVD is die bij haar functioneren nimmer aan zichzelf heeft gedacht of gezocht, altijd op sjouw, altijd trachtend de liberale beginselen te verdedigen in een dialoog, dat jij dat was. Voor mij ben je een enorme steun geweest!"

Namens het hoofdbestuur overhandigde hij haar de hoogste VVD-onderscheiding.

Koningin

Frits Bolkestein schetste zijn allereerste herinnering aan Wiesje als volgt: "Ik woonde nog in Parijs en trachtte mij bekend te maken om te kunnen kandideren voor het kamerlidmaatschap. Aan de enige persoon die ik binnen de partij kende, vroeg ik op een con- gres wie die statige persoon was die door de wandelgangen schreed. Het antwoord was: 'Dat is de koningin van Dordrecht!' Daarna mocht ik van haar het 3- daagse congres van de Liberale Internationale te Den Haag ver- slaan."

Bolkestein typeerde haar als

"een actieve en belangstellende vrouw voor al het wel en wee van Dordrecht." ... "Ik kreeg eens van haar op mijn donder, omdat ik in gezelschap zat te lezen. Die en alle andere lessen van haar heb ik mij aangetrokken. Ik heb veel geluis- terd naar haar advies en haar mening."

"Wies een voorzitter zonder aureooltje," zo kenschetste de voorzitter van de Zuidhollandse Statenfractie, Henk v.d. Goot, de scheidende kc-voorzitter. "Zij was het voorbeeld van goed communi- ceren. Top en basis hielden elkaar via Wies op de hoogte."

Ook hij kwam niet met lege handen, maar bood een liber amicorum aan, een boek dat door haar vrienden in elkaar was gezet.

Zoenen

"Daar sta ik dan. Ik ben wat overrompeld," was de eerste reac- tie van Wiesje. Ik heb er tegen op gezien. Maar toen vanmorgen bij mijn kapper vijf Kamerleden met taartjes en koffie binnen kwamen dacht ik: 'Het kan toch wel leuk worden vandaag'."

Tegen Ginjaar: "De eerste kennismaking met de VVD was jij. Bestuursleden zeiden in die tijd 'u' tegen elkaar en zoenen was er helemaal niet bij; dat hebben

3 Jan Boeve,

de nieuwe KC-voorzitter, overhandigde Wiesje het ere-voorzitterschap

Hans Dijkstal blies zijn partij mee op de saxofoon

we dus mooi verpest."

Over de kandidatuur in de ja- ren zeventig van Frits Bolkestein:

"Frits had een heel klein c.v.-tje (levensbeschrijving). Hij had niet opgesneden en ook nog filosofie gedaan. Daar wilden we graag nader kennis mee maken. Ont- houd dus dat u uw curriculum vi- tae nooit te lang maakt."

Over haar opvolger, Jan Boeve, voorspelde ze dat hij een gewel- dige voorzitter gaat worden.

"Vroeger was hij voor geen functie te porren, maar op gegeven mo- ment werd hij actief met de woor- den: 'Ik vind het nu zo een pestzooi in de partij. Nu wil ik wat doen'."

Haar persoonlijke dankwoord - doorspekt met kleine plaagstoot- jes - sloot Wies af met: "Wat ik vanavond mee maak, maakt dui- delijk waarom ik me hier zo thuis voel."

Testament

Op verzoek van het kc-bestuur had zij nog een politiek testament gemaakt. Daarin zei Wies onder- meer: "De liberale filosofie brengt ook de twijfel met zich mee, want absoluut gelijk bestaat niet. In de politieke wereld heeft dat zijn na- delen, in het menselijk vlak zijn voordelen."

Ook benadrukte zij dat loya- liteit niet gelijk is aan eensge- zindheid, "maar na de besluitvor- ming moet je daar samen voor staan.".

Veel dank was er van haar voor al die vrijwilligers die onder meer Bleiswijk tot een ongekend succes wisten te maken. 2000 man zou- den minstens aanwezig moeten zijn voor de spreekbeurt van Hans Wiegel. Er kwamen er 6000. En de slotboodschap van mevrouw L.

A. van Scherpenberg: "De toe- komst van de VVD laat ik graag aan u over. De VVD heeft weer aantrekkingskracht, maar laten we waakzaam blijven, scherp analyseren en daaruit voor de toekomst onze lessen trekken."

Receptie

Daarna was er volop gelegen- heid voor alle bestuurders - die uit het hele land waren gekomen -, kamer-, staten- en raadsleden om

"een beetje" afscheid van haar te nemen. Onder het genot van een glaasje en een hapje en gelardeerd door de muziek van de liberale band - waarin Hans Dijkstal zich duchtig weerde - werd de avond sfeervol afgesloten. •

JUNI 1991

10 jaar E:m.ancipatieraad

De Emancipatieraad bestaat 10 jaar. Ter viering van dit ju- bileum werd op 2 mei jl. een feestelijke bijeenkomst gehouden met als thema "Tien jaar vooruit". Bij die gelegenheid hield Greetje den Ouden-Dekkers, voorzitter van de Emancipatie- raad, de volgende toespraak.

Dames en heren,

Graag heet ik u allen van harte welkom op deze feestelijke ver- jaardag van de Emancipatieraad.

Een bijzonder woord van welkom richt ik tot de Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegen- heid, belast met Emancipatie, me- vrouw Elske ter Veld.

En natuurlijk hoort op deze dag een speciaal woord van welkom aan de vele vrouwen uit de vrou- wenbeweging. Door uw activiteit, strijd en niet aflatende inspanning is de vrouwenzaak op de politieke agenda gekomen. Dankzij uw ge- bundelde krachten zal het onder- werp ook op die agenda blijven.

Ik zal vandaag maar heel even aan de historie tippen. Uit de tweede ,feministische golf van de jaren zestig en zeventig is de Emancipatiekommissie ontstaan.

Onder leiding van mevrouw Van Schaveren heeft zij de ontgin- ningswerkzaamheden verricht voor het beleid dat de overheid moet voeren om de emancipatie van de vrouw te realiseren. Het feest van de Emancipatieraad vandaag is ook het feest van het succes van het werk van de Eman- cipatiekommissie van toen. De problematiek van het vrouwen- vraagstuk bleek dusdanig com- plex, de materie werd dusdanig weerbarstig geacht, dat de re- gering een permanent, op wettelij- ke basis gestoeld, onafhankelijk adviesorgaan tot zijn beschikking moest hebben, samengesteld uit emancipatiedeskundigen op alle terreinen die het overheidsbeleid omvat. Mei 1981 werd de eerste Emancipatieraad geïnstalleerd.

Onder voorzitterschap van eerst mevrouw Schoo en later mevrouw Van Leeuwen-Schut heeft de Raad zijn moeilijke, maar baanbreken- de werk verricht. Hen beiden, de Raadsleden en stafleden, valt dan ook de eer toe voor wat de Raad tot stand heeft gebracht.

Meer dan 200 adviezen heeft de Raad uitgebracht over vrijwel elk onderwerp waar de overheid zich mee bezig houdt. Zou er een on- derwerp zijn waar de overheid zich niet mee bemoeit? En, be- langrijker nog, is er een onderwerp denkbaar, waarbij vrouwen, de helft vcm de samenleving, niet be- trokken zijn?

is gegeven. Ik" citeer de Memorie van Toelichting (pag. 16): "Een adviesorgaan kan in de beleids- ontwikkeling een voortrekkers- functie vervullen. Het behoort tot zijn bevoegdheden om beleidsad- viezen op te stellen, die niet bij voorbaat uitgaan van prioriteiten, die de beleidsmakers hebben be- paald. Het is zijn taak een eigen visie te ontwikkelen, zowel op de mate waarin diverse onderdelen binnen het emancipatiebeleid prioriteit verdienen, alsook op het belang dat het emancipatiebeleid binnen het totale regeringsbeleid toekomt. Een adviesorgaan is daarbij niet gebonden om de con- tinuïteit met de uitgangspunten van het thans gevoerde beleid als vertrekpunt te nemen."

positie van de mensen daarin en de relaties die zij onderling aan- gaan. De overheid is dus geen neutrale instantie. Via wet- en re- gelgeving kan men wel gelijke rechten aan elke burger toekennen, maar daarmee alleen wordt on- voldoende bereikt, dat de ver- schillen tussen mannen en vrou- wen in de mogelijkheden die rech- ten ten volle te genieten, ook daad- werkelijk worden opgeheven.

Daarvoor zijn veranderingen no- dig in mentaliteit en cultuur. Om dat te realiseren staat de Raad voor een zeer moeilijke opgave.

Niets is zo weerbarstig als inge- slepen mentaliteit en culturele traditie. De emancipatie van de vrouw eist echter doorbreking van oude opvattingen en patronen.

Ook nu zijn de feministische doel- stellingen nog steeds:

de ontwikkeling van de vrouw als een vrij mens, niet uitslui- tend aangewezen op de econo- mische afhankelijkheid binnen het gezin en belast met de zorg- taken in die huiselijke omgeving;

Greetje den Ouden-Dekkers

- het recht van de vrouw om haar individuele aanleg en capacitei- ten zoveel mogelijk te verwezen- lijken, waarbij het moederschap niet het enige ideaal is en niet uitsluitend bepalend is voor de positie van de vrouw;

de erkenning dat de vrouw een volwaardig lid is van de samen- leving en dus alle rechten heeft op toegang tot belangrijke maatschappelijke goederen als kennis, arbeid, inkomen en macht op een wijze, die haar uiteindelijk in haar maat- schappelijke participatie niet achterstelt bij mannen. Kort ge- zegd: de nog steeds dominerende mannelijke norm voor de orga-

nisatie van de maatschappij moet aangepast worden aan de toenemende participatie van vrouwen.

De vraag voor vandaag is: zijn de feministische doelstellingen gerealiseerd? Nemen vrouwen nu daadwerkelijk op voet van gelijk- heid deel aan alle maatschappe- lijke activiteiten en hebben man- nen nu een evenredig aandeel in de zorgtaken? Met de beste wil van de wereld kan de Raad deze vraag niet in positieve zin beantwoorden.

Ware dat wel het geval, dan was ons motto niet: Emancipatieraad, 10 jaar vooruit. Overigens is enig optimisme ook wel gerechtvaar- digd, zoals blijkt uit het vervolg van mijn betoog.

In ons advies "Emancipatie- beleid in macro-economisch per- spectief' hebben wij met een sa- menstel van maatregelen - af- schaffing kostwinnersvoorzienin- gen, kinderopvang en ouder- schapsverlof, arbeidstijdverkor- ting en bedrijfstijdverlenging, flexibilisering van de arbeid, scholing en positieve actie - een voorzet gegeven voor een maat- schappij met een feministisch werkend perspectief Hoezeer de Emancipatieraad daarmee voor- uit liep op de ontwikkelingen blijkt uit de verbreding van het maat- schappelijk draagvlak voor onze ideeën.

Waren wij aanvankelijk een roepende in de woestijn, nu draagt de WRR veel van onze ideeën ver- der uit en discussieert het Ka- binet - eerst in het openbaar en nu weer in de beslotenheid - over de uitvoering. De vakbeweging, maar ook de diverse politieke partijen en werkgeversorganisaties komen met uitwerkingen in de lijn van onze voorstellen. Onze solo van aanvankelijk roepende in de woestijn, krijgt nu volume, kleur en kracht door het steeds sterker wordende koor van politieke en maatschappelijke organisaties.

Specifieke vragen en problemen komen daardoor helderder in beeld en de contouren van oplos- singen tekenen zich scherper af En terecht vraagt de Minister van WVC speciale aandacht te beste- den niet alt'een aan de sociaal-eco- nomische posities van meisjes, maar ook en vooral aan hun so- ciaal-culturele positie, die het re- sultaat is van rolgerichte socia- lisatieprocessen.

De rode draad voor de komende

Geschrift 74 van de Prof Mr. B. M. Teldersstichting

10 jaar is dan ook de samenhanr:.

tussen de economische positie va~

de vrouw en de noodzakelijke sa ciaal-culturele omslag, nodig om mensen te laten participeren in een maatschappij waarin vrouwen op voet van gelijkheid aan alles kun- nen deelnemen. Aan het vader- schap kan dan eindelijk eenzelfde waarde worden toegekend als aan het moederschap. Voor dat eigen- tijdse vaderschap is nod1g:

arbeidstijdverkorting;

- flexibilisering van de arbeid;

- betaald ouderschap en verzor-i gingsverlof

Eigentijds vaderschap leidt zo tot de zo noodzakelijke herver- deling van het onbetaalde werk en sluit perfect aan bij alles wat no- dig is voor de emancipatie van de;

vrouw. Positieve actie voor de vrouw op de arbeidsmarkt be- tekent tevens positieve actie voor' de man als vader, als ouder met.

onbetaalde zorgtaken.

De Emancipatieraad zal door- gaan met op de ontwikkelingen.

vooruit te lopen om regering, po- litiek en maatschappij ervan te doordringen dat het emancipatie- proces van de vrouw nog niet vol- tooid is. Die noodzaak erkende ook mevrouw Ter Veld tijdens de Uit- gebreide Commissie Vergadering over het Emancipatiebeleid. De Emancipatieraad voorziet voor de regering in een behoefte. Het emancipatieproces ontwikkelt zich nog niet langs lijnen van natuur- lijkheid zoals soms in de maat-, schappij gedacht wordt. Om zijn baanbrekende werk te kunnen doen, moet de Raad kunnen bl?i-' ven beschikken over de mens- kracht en financiële middelen waarmee snel en adequaat de ad- viezen kunnen worden geprodu-i

ceerd. ¹

De Raad is een adviesorgaan!.

van deskundigen; de regering ^I voert beleid. De gemeenschappe-l lijke voedingsbodem vormt de vrouwenbeweging. Samen kunnen wij sterk en slagvaardig opkomen, voor de belangen van de vrouw./

Hoe baanbrekend ons werk zal1 moeten zijn in sociaal-economisch · en sociaal-cultureel opzicht zal o.a. blijken uit de forum-discussie tussen vrouwenbeweging en po- litiek. Vanuit zijn onafhankelijke positie zal de Raad daarna de ko- mende 10 jaar het werk voortzet- ten: sterk en slagvaardig: de Emancipatieraad, 10 jaar vooruit, altijd de tijd ver vooruit. •

Emancipatiebeleid is facet- beleid, maar de maatschappelijke positie van vrouwen is zodanig, dat specifiek beleid eveneens een harde noodzaak is. De aanwezig- heid van vele groepen etnische minderheden als medeburgers in onze samenleving maakt het emancipatievraagstuk dubbel ge- compliceerd. Zwarte en migranten vrouwen worstelen niet alleen met het vraagstuk van acculturatie en integratie, maar ook met het alge- mene vraagstuk van de positie van de vrouw. Sociale Vernieuwing die voorbij gaat aan het vrouwen- vraagstuk in zijn algemeenheid en aan de positie van vrouwen uit minderheidsgroepen in het bij- zonder zal zelfs bij overweldigend succes toch maar voor de helft ge- slaagd zijn.

Met het uitvoeren van die op- dracht fungeert de Raad als luis in de pels en als horzel om het emancipatiebeleid in de versnel- ling te brengen. Met zijn advise- ring loopt de Raad altijd op ont- wikkelingen vooruit. Tien jaar advisering stelt de Raad nu voor de taak de mate van uitvoering van het geadviseerde beleid te analyseren en bij de toekomstige advisering de belemmeringen in de ontwikkeling van emancipatie- beleid nadrukkelijk zichtbaar te maken. Soms zijn die belem- meringen van sociaal-economi- sche aard, zoals bij de doorvoering van maatregelen die de positie van de vrouw op de arbeidsmarkt, in de sociale zekerheid of in de pen- sioenen moeten verbeteren. Be- lemmeringen zijn echter ook van sociaal-culturele aard, samen- hangend met traditionele opvat- tingen over rol en plaats van man- nen en vrouwen in de samen- leving. Opvattingen waarop in het verleden wet- en regelgeving werd gebaseerd. De Raad bestaat om daar verandering in te brengen, zodat nu en in de toekomst van hedendaagse of gewenste toekom- stige situaties uitgegaan kan wor- den. Stimulering van de rol van de staat in het grote veran- deringsproces, dat nodig is om wezenlijke emancipatie van de vrouw te bereiken, behoort tot de taak van de Raad. Pas als de goede voorwaarden zijn gecreëerd, kun- nen mensen echt zelfstandig hun keuzen maken.

Constitutionele toetsing

Het werk van de Raad is altijd gericht geweest op verandering en vernieuwing van de samenleving.

Daarmee heeft de Raad voldaan aan de opdracht die hem wettelijk

De staat is immers niet uitslui- tend een leverancier van diensten aan de burgers. Opvattingen over de taak van de staat betreffen ook een heel samenstel van ideeën, op- vattingen, normen en waarden met betrekking tot de inrichting van de samenleving, de gewenste

Op 12 juni is het eerste exem- plaar van het geschrift aange- boden aan de Minister van Jus- titie, mr. E. M. H. Hirsch Ballin.

Zijn de Wetten onschendbaar?

Op de vraag naar de onschend- baarheid van de wetten geeft art.

120 van de Grondwet een beves- tigend antwoord. Dat wil zeggen dat het de rechter wordt verboden wetten te toetsen aan de Grond- wet.

Is dit toetsingsverbod wel van- zelfsprekend? Het is deze vraag waarop de auteur van dit nieuw- ste geschrift van de Teldersstich- ting, het wetenschappelijk bureau van de VVD, een antwoord for- muleert. Dr. P. B. Cliteur komt, in

tegenstelling tot de zogenoemde Commissie-Deetman, tot een dui- delijk antwoord. Constitutionele toetsing, in de zin van toetsing achteraf van wetten aan de Grondwet, moet mogelijk worden.

Daarmee bepleit de auteur van dit geschrift van de Teldersstichting een Grondwetswijziging op dit punt.

Cliteur doet in dit geschrift een poging het vraagstuk te benade- ren vanuit een politiek-filoso- fische context. Na een uitvoerige afweging van alle argumenten voor en tegen, komt hij tot een standpunt voor toetsing. Daarbij betoogt de auteur dat toetsing een logische stap is vanuit een be- paalde vorm van liberaal denken.

Aan de uitvoerige beschouwing

van Cliteur zijn een drietal kriti- sche commentaren toegevoegd.

Achtereenvolgens laten prof. dr.

R. A. V. baron van Haersolte, mr.

J. M. Polak en drs. T. Zwart zien waarom de argumentatie van Cli- teur hen niet geheel kan overtui- gen. Hieruit moge blijken dat li- beralen over dit onderwerp ver- schillend kunnen denken.

Voor meer informatie over dit geschrift kunt u contact opnemen met dr. K. Groenveld, p/a Prof.

Mr. B. M. Teldersstichting, Ko- ninginnegracht 55a, Den Haag, telefoon: 070-3631948.

Het geschrift (no. 74) is te ver- krijgen door overmaking van

f 32,50 op girorekening nr.

33.49.769 t.n.v. de Prof. Mr. B. M.

Teldersstichting, Koninginne- gracht 55a, 2514 AE Den Haag. •