nummer 1142 5 december 1975 vrijheid en democratie
• De redactie van Vrijheid en Democratie is gevesti9d te Hilversum, Pieter de Hooghlaan 87. Hoofdredacteur is de heer Ph. C. la Chapelle.
• De abonnementen- administratie wordt verzorgd door het algemeen
secretariaat van de VVD.
Koninginnegracht 57 te Den Haag (telefoon 070-614121). Voor adreswijzigingen etc.
wende men zich dus tot het algemeen
secretariaat.
• De advertentie- exploitatie wordt verzorgd door het Bureau Van Vliet b.v., postbus 20 te ·z·andvoort,
telefoon 02507 - 4745.
• Druk:
Ten Brink Meppel b.v.
algemeen secretariaat
• Het algemeen secre- tariaat van de VVD is gevestigd te Oen Haag, Koninginnegracht 57, telefoon 070- 614121. Postrekening: 67889 ten name van algemeen secretaris van de VVD te Den Haag.
tweede kamerfractie
• Het secretariaat van de VVD-fractie in de Tweede Kamer is gevestigd in het gebouw van de Kamer, Binnen- hof 1 A te Den Haag.
Telefoon 070-614911.
Kamerjournaal
Het dekkings- plan van mm•s- ter Duisenberg
pag.4
Interview met mr. F. Portheïne over het voor en tegen van kern- energie
pag.5
pag. 10
VVD-voorzitter mr. F. Korthals Altes over het nieuwepro- gramma
pag.12
De begroting van minister Lubbers
pag.14
Mevr. mr. E.
Veder-Smit over baarmoederon- derzoek
pag.17
Mijn opinie is pag. 19 De kleine blauwe haan pag. 23
Mr. R. v.d. Heij- den, nieuwe ad- junct-secretaris voor vorming en scholing
pag.24
Interview met H. H. Jacobse, voorzitter van de VVD-fractie in Amsterdam
pag.27
De VVD van A tot Z pag.28
Offers voor een wanbeleid
I edereen die per jaar f 20.000,- ot meer verdient gaat er in 1976 op achteruit. Wie beneden die grens zit kan hopen op een be- perkte verhoging van zijn vrij besteedbare inkomen. Naar de mate waarin het salaris stijgt boven de f 20.000,-wordt het offer dat men moet brengen groter. Gemiddeld zal de Neder- landse werknemer zijn koop- kracht volgend jaar met een half procent zien dalen, terwijl die koopkracht dit jaar nog steeg met 2,5% ten opzichte van 1974.
Dat zijn de harde feiten, waar voor de gewone man de maat- regelen op neer komen, die de regering maandag in haar brief
Deze week heeft de Tweede Kamer gedebat- teerd over de .. nadere maatregelen met betrek- king tot het in 1976 te voeren sociaal en econo- misch beleid", die de re- gering maandag bekend heeft gemaakt. Datdebat moest nog beginnen.
toen dit blad ter perse ging. Ons commentaar kon daarom slechts ge- baseerd worden op de door de regering aange- kondigde maatregelen en niet op het debat daar- overinde Kamer.
centen op tafel komen, dáárom mogen de belastingen niet. om- laag - en wat er verder gebeurt interesseert haar kennelijk niet.
De werkloosheid, die van dit be- leid een rechtstreeks gevolg is, aanvaardt zij. als een stabiel gegeven. De socialisten van het eerste uur zouden zich in hun graf omdraaien!
Een wanbeleid heeft de Tweede Kamerfractie van de VVD het genoemd. Dat is het zeker. Maar het gaat niet aan daar uitslui- tend de regering op aan te kijken.
Zo lang dat beleid gesteund wordt door een Kamermeerderheid is niet alleen het kabinet verant- woordelijk. Even hard moet men aan de Tweede Kamer heeft aangekondigd. Als
tenminste de verwachting uit komt dat de loon- somstijging (dat is de stijging van de totale loon- kosten, met inbegrip dus van de sociale lasten enz.) beperkt zal blijven tot 8,5 à 9 procent en dat de prijsstijging beperkt zal blijven tot 7,5 à 8 pro- cent.
We zullen de buikriem moeten aanhalen. Er is nu eenmaal een economische crisis aan de gang en dus .... Dat is typisch de redenering van iemand die de gevolgen van een kwaal bestrijdt, zonder te proberen de oorzaak weg te nemen.
De economische crisis, waarvan het ernstigste en meest schrijnende gevolg een enorme werkloos- heid is, wordt voor een deel veroorzaakt door we- reldomvattende factoren, die de Nederlandse rege- ring niet in de hand heeft. Maar voor een deel ook door zaken, waar we in eigen land wel degelijk zelf iets aan kunnen doen. In alle toonaarden heeft de VVD erop gewezen, nog onlangs via een inter- pellatie-Van Aardenne in de Tweede Kamer: de overheidsuitgaven moeten omlaag. Zou dat gebeu- ren, dan kunnen de belastingen omlaag en kunnen de lasten voor de bedrijven verlicht worden. Op die manier - en naar onze stellige overtuiging op die manier alléén - kan men de economie weer op gang helpen.
De regering vraagt offers aan een grote meerder- heid van de burgers, maar zelf wenst zij niet te be- zuinigen. Zij wenst verwezenlijking van haar eigen beleid, ten koste van alles.Dáárvoor moeten de
de politieke partijen aan de kaak stellen, die dit beleid gedogen. De VVD-fractie heeft het maan- dagavond in een eerste commentaar zonder om- wegen gezegd: .. Elke politieke groepering, die zich ook nu nog zou verklaren tegen een uitspraak, die wij aan de Kamer zullen vragen om beperking van de overheidsuitgaven te bereiken, laadt op haar schouders de directe verantwoording voor het nietterugdringen van de werkloosheid".
Het zal wel niet helpen.
be
P~dA steunt van nature dit kabinet; van de socialisten heeft de werkloze geen werk te verwachten. In hun hart denken KVP en ARP er net zo over als de liberalen, maar hun steun aan een zó fundamentele VVD-motie zou een kabinetscrisis tot gevolg hebben. Aangezien ze nog niet uitgekibbeld zijn over het CDA komen zo'n crisis en de daaruit voortvloeiende verkiezingen hen uiterst ongelegen.De werkloze moet wat hen betreft op z'n best nog even geduld hebben.
Ph. C. la Chapelle, ho~d edacteur
Door onze parlementaire redacteur
De automobilist b etaalt het gelag
Minister Duisenberg heeft zich neer gelegd bij de wil van de Tweede Kamer om de motorrijtuigenbelasting niet krankzinnig sterk te verhogen.
Tijdens het kamerdebat over het belastingplan gaf hij toe dat zijn voorstel het niet zou halen en daarom kwam hij met een wijziging. De nieuwe schaal kent nog wel een ver- hoging, maar minder sterk oplopend dan in het oorspron- kelijke plan.
Om toch aan zijn centen te komen wordt nu de benzine- accijns met ruim twee cent per liter verzwaard. Dat is dan wel pech voor de autobezit- ters die in de lage motorrijtui- genbelastingtarieven zitten want zij gaan op basis van 20.000 kilometer per jaar aan benzine veertig tot vijftig gul- den meer betalen terwijl er voor hen geen vergoeding in de motorrijtuigenbelasting te- genoverstaat.
e
Wij vertellen dit zo uitvoerig omdat het illustratief is voor de handelwijze van minister Duisenberg. Hij lijkt mooie sier te maken door zich neer te leggen bij de wens van de Tweede Kamer, maar als je er doorheen prikt zie je een vuil randje aan de sier. Daar komt dall nog bij dat de minister om zijn balans in evenwicht te houden de bijzondere ver- bruiksbelasting op auto's van meer dan tienduizend gulden verhoogt met anderhalf pro- cent.
Al met al ziet dit nieuwe on- derdeel van het belastingplan er beter uit dan het oude, maar het neemt niet weg dat de automobilist het gelag betaalt van de geldzucht van dit kabinet.
Een ander onderdeel van het dekkingsplan dat veel publici- teit trok was de omzetbelas- ting (btw). Het kabinet wil die volgend jaar verhogen van
VVO-Kamerlid Koning
zestien naar achttien procent.
En om deze belastingverho- ging het predikaat belasting- verlaging mee te geven zou die niet ingaan op 1 januari maar op 1 juli.
G
.n ,,
1Portheïne zei hierover namens de VVD-fractie: .. Dat is wel
een merkwaardige voorlich- ting over een duidelijk stukje verhoging van het normale tarief". Hij sprak van .. raar ge- hannis" en noemde het een slechte zaak.
Op het moment dat wij dit schrijven is de beslissing nog niet gevallen. De ARP en de KVP willen de BTW-verho- ging uitstellen tot 1 januari
1977, en hoewel Duisenberg zich daartegen verzette was het met geen mogelijkheid te voorspellen wie het been stijf zou houden. Afgaande op vo- rige ervaringen zullen de KVP en de ARP wel door de knieën gaan, maar je weet zoiets pas zeker als het gebeurd is.
Voor de VVD-fractie was er bij het kamerdebat over het dekkingsplan wederom wei- nig eer te behalen. De discus- sies spitsten zich toe op de
Op het secretariaat van de V.V.D.-FRACTIE in de TWEEDE KAMER DER STATEN-GENERAAL is plaats voor
een ervaren
STENO-TYPISTE
Nederlands
Boeien aktuele zaken U en kunt U er tegen soms onder hoogspanning te werken, maar dan wel in teamverband?
De fractie biedt U een zeer goed salaris, 8
%
vacantie-toeslag, vier weken vacantie, op te nemen tijdens de recessen.Kantooruren: van 9.30 tot 17.00 uur, het kan echter in drukke perioden wel eens voorkomen dat, na onderling overleg, het 's avonds wat uitloopt.
Sollicitaties richten aan Mevrouw Bins, p/a V.V.D.- fractie Tweede Kamer, Binnenhof lA, Den Haag.
Min. Duisenberg (links) en staats- secretaris Van Rooy achter de rege- ringstafel
controverses tussen het kabi- net en de confessionele rege- ringspartijen. Het pakket wij- zigingsvoorstellen dat de VVD had uitgewerkt werd traditie- getrouw opzij geschoven onder het motto: het kabinet heeft nu eenmaal een andere invalshoek.
Voor de zelfstandigen, de par- ticuliere burgers en het be- drijfsleven is dat minder leuk, maar wie de zaken een beetje volgt kan bij dit kabinet wei- nig leuke dingen meer ontdek- ken, zelfs niet voor de linkse mensen.
Koning diende namens de VVD-fractie nog een motie in die leuk zou kunnen zijn voor de KVP. Die partij heeft met de nodige fanfare na een lange lijdensweg kans gezien de vennootschapsbelasting dit jaar met (hou u vast) één . puntje verlaagd te krijgen. Dat gold dan overigens uitsluitend voor dit jaar. Volgend jaar zou het tarief op de winstbelasting weer 48 punten bedragen.
In zijn motie vroeg Koning om ook volgend jaar die belas- ting op 4 7 punten te laten. De VVD vindt dit weliswaar nog te hoog, maar de motie was dan ook bedoeld om de KVP een beetje terwille te zijn.
Helaas zag het er niet naar uit dat de VVD-motie aangeno- men zou worden.
We zullen even afwachten hoe het in de kamer allemaal afloopt met de perikelen rond het dekkingsplan. Over twee weken berichten wij u of het kabinet het allemaal heeft overleefd. Laten we daar voorlopig maar vanuit gaan.
Mr. F. Portheino is in de frac- tie van de WO in de Tweede Kamer de specialist op ener- giegebied. Een fascinerend terrein om op te werken. maar verschrikkelijk moeilijk:
• het is in ieders aandacht;
• het omvat een haast onnoe- melijk aantal energiebron- nen, maar ook besparings- mogelijkheden;
• er wordt van de parlemen- tariër een behoorlijke dosis technische en economische kennis verwacht op ieder deelgebied:
• de technische en economi- sche ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op en houden geen halt bij lands- of werelddeelgrenzen;
• de discussie gaat niet alleen om de maast wenselijke vorm van energievoorzie- ning. de maatschappijvisie bepaalt vaak sterker dan de feiten de mening van indivi- duen en groepen.
Met mr. Flortheïne had onze medewerker P. C. van War- meskerken een gesprek over deze complexe materie. Ter illustratie van de belangstel- ling hiervoor binnen de WO:
tijdens het een uur durende gesprek in het gebouw van de Tweede Kamer werd Por- theïne twee keer opgebeld met verzoeken om spreek- beurten over het energiebe- leid in ons land en de visie van de WO daarop.
Discussie
over kernenergie
Een centrale plaats in de dis- cussie over de energievoor- ziening in ons land neemt de kernenergie in.
In de vorig jaar september uit- gekomen Energienota van de regering heeft het kabinet al een principebeslissing geno- men voor de bouw van drie nieuwe kerncentrales van elk 1 000 megawatt, waarvan de laatste in 1985 in bedrijf zou moeten komen.
De voornaamste voorwaarde om de beslissing te nemen die kerncentrales te gaan bouwen was het maken van een uitge- breide risicoanalyse. Die is gemaakt en vastgelegd in drie rapporten: van de Gézond- heidsraad. de Commissie Reactorveiligheid en de Sa- menwerkende Elektriciteits- produktiebedrijven (SEP).
Naast eigen onderzoekingen waren de rapporten voor een belangrijk deel gebaseerd op de uitkomsten van een studie van de Americaanse prof.
A. Rasmussen van het be- faamde Massachusetts lnsti- tute of Technology (MIT), die er met 60 medewerkers en met behulp van zeer moder- ne computers twee jaar aan werkte. De kritiek op dit Rasmussen-rapport (WASH- 1400) is weerlegd, vooral nadat de Amerikaanse ruimte- vaartorganisatie NASA mee- deelde dat deze risico-analyse nog meer verfijnd was dan de door haar toegepaste.
Pappenheimers
Toch hebben deze rapporten in de discussie in ons land weinig ge- wicht in de politieke schaal gelegd, kunt u dat verklaren 1
Portheine: Daar ben ik niet zo verbaasd over. Ik ken mijn pappenheimers hier. Zij vra- gen uitgebreide rapporten.
Dat steun ik, want ik wil niet over één nacht ijs gaan. Maar daarbij heb ik er op gewezen, dat wij na het uitkomen van die rapporten niet tot in den
treure zouden kunnen blijven discussiëren. Je moet op een keer beslissen, maar dat wil- len deze mensen niet. De leemte die daardoor ontstaat vullen zij daarom op door verder te discussiëren. Hun hoop op een negatief resul- taat van de rapporten is gelo- genstraft, al blijven er meer vraagtekens dan sommige krantekoppen suggereerden.
De rapporten hebben het ne- men van een beslissing door de regering vergemakkelijkt.
De rapporten hebben duidelijk aangetoond, dat de risicokansen uiterst gering zijn. Toch ben ik-er blij om, dat de zaak hier heel wat grondiger wordt aangepakt dan in Zweden waar ik kort geleden ben geweest. Daar zijn al de nodige kerncentrales in bedrijf en de socialistische regering
De kerncentrale te Borssele vanuit de luchtgezien (Aerophoto)
heeft een groots programma om dat verct'er uit te breiden.
De drie kerncentrales waar het bij ons om gaat vormen echt maar een heel bescheiden begin.
Ik meen dat dit bescheiden pro-
gramma moet worden uitgevoerd en dat als gevolg daarvan ook niet moet worden geaarzeld met het bepalen waar die drie kern- centrales komen. Als die beslis- sing vertraging ondervindt kom je te dicht voor de verkiezingen van 1977 te zitten om nog tot een besluit van dit parlement te komen.
Zwakke schakel
- Een ketting is zo sterk als de zwakste schakel, geldt dat niet hier met name en dan vooral voor de menselijke factor 1
Portheine: In Zweden sprak ik de Zweedse minister van sociale zaken Bengtsson. Hij vertelde, dat hij in een dorp woont waar de bewoners bezoekers trots wijzen op .. hun" kerncentrale. Daarmee wil gezegd zijn, dat niet ieder-
een benauwd is voor zo'n ding tegenover zijn voordeur. Dat hoeft volgens mij ook niet:
het proces in een kerncentrale en alle bijkomende nucleaire activiteiten is zó beveiligd, uitzonderingen als die stom- miteit bij de kerncentrale Doodewaard met het opslaan van radio-actief afval buiten
=
Discussie
over kernenergie
vervolg van pag. 5
de gebouwen daargelaten, dat er geen ongeluk gebeurt. De mens is de zwakke schakel.
Datblijktook weermet Doods- waard. Zoiets mag natuurlijk nooit voorkomen.
Kernpunt is: Mijn levensbe- schouwing maakt het mij mogelijk risico's te aanvaar- den. Dat doen wij overal, in het verkeer, met onder meer de chemische industrie. Toch stellen wij daar vertrouwen in de mens, die wij op basis van zijn opleiding (rijbewijs, vakdi- ploma's) bevoegd achten die activiteiten te ontplooien.
De vraag is natuurlijk of je processen in gang moet zet- ten die bij een ongeval zulke ernstige gevolgen kunnen hebben als de kernenergie.
Ook dat aanvaard ik, omdat door de beveiligingen de kans op menselijk falen steeds ver- der wordt teruggedrongen.
Kan het zonder?
Is de kernenergie een zo essentieel onderdeel van het energiebeleid dat het echt niet zonder kernener- gie kan?
Portheine: Alleen in dat ka- der sta ik positief tegenover de kernenergie. Om de be- kende redenen van de olie- crisis van 1973 hebben wij zorgen om de bevoorrading met olie. Onze zorgen omtrent het aardgas liggen anders. Wij onderschrijven het uitgangs- punt van de Energienota, dat ons aardgas in de eerste plaats moet worden bestemd voor een zo lang mogelijk huishoudelijk gebruik en hoogwaardige industriële toe- passingen.
Aan bezuinigingen op het energieverbruik moet zéér veel aandacht worden be- steed. Toch valt aan een zeke- re groei van het energiever- bruik in de eerstkomende tientallen jaren niet te ontko- men. Wereldwijd omdat de ontwikkelingslanden voor hun opbouw steeds meer energie
nodig zullen hebben, natio- naal omdat onze maatschap- pij nog niet aan een nul-groei toe is.
Kernenergie hebben wij nu in de hand als een concreet mid- del, zowel technisch als eco-
De kernreactor bij Kalkar in aanbouw
nomisch. Dat kan niet worden gezegd van zon- en windener- gie en evenmin om steenkool milieuschoon te gebruiken. Ik zou weleens de man willen zien die nu tegen kernenergie is en in 1 985 het lichtknopje omdraait, maar het blijft don- ker omdat er geen kernener- gie is. Dat zou hij mij verwij- ten.
Spektakel
- Ziet u in het spektakel van de PvdA-Kamerleden Wierenge en mevr. Epema-Brug man over gigan- tische aardgasvelden in de Noord- zee een bewuste campagne tegen kernenergie?
Portheine: Er wordt op die
manier wel degelijk een cam- pagne tegen de kernenergie gevoerd. Of dat aardgas er nu is of niet, er blijft gevoelsma- tig altijd wel wat van hangen.
Vorig jaar nog had mevr.
Epema het over een zeer groot gasveld bij De Wijk in Drente, waar bijna dubbel zo- veel gas bleek te zitten als de
NAM aanvankelijk had aange- nomen. Dat verschil bedroeg een paar miljard kubieke meter aardgas bij een jaarver- bruik in ons land van 45 mil- jard kubieke meter. Ik heb een technicus gesproken, die erbij was toen in 1964-'65 de be- slissing over de kerncentrale Borssele werd genomen. Ook toen was de PlldA daar al tegen vanwege het aardgas in de Groningse bodem. Het spel van mevr. Epe ma en Wie- fenga maakt dezelfde indruk.
Wierenga heeft er bij het debat over de begroting van economische zaken in de
Kamer ook helemaal geen spektakel van gemaakt bij het noemen van de extra hoeveel- heden aardgas die er zouden zijn, omdat zijn bronnen te zwak zijn. Dit is nu een typisch voorbeeld van het streven naar die eindeloze discussie over kernenergie:
het laffe van geen verant- woordelijkheid durven dragen voor een beslissing.
Vertrouwen
- Hebt u dan vertrouwen in de gegevens van minister Lubbers?
Portheine: Daar heb ik een vrij groot vertrouwen in.
Lubbers haalt zijn gegevens bij de Rijks Geologische Dienst, een goed functione- rende overheidsinstelling, die heel goed tot het beoordelen van de gegevens van de olie- maatschappijen in staat is.
0 ok met het op te zetten industrie- beleid heeft de kernenergie een belangrijk raakvlak, vooral door de hoogwaardige werkgelegenheid en exportmogelijkheden. Hoe kijkt u daar tegenaan?
Portheine: De kernenergie hoort daarin. De kerncentrales zijn niet de voornaamste werkverschaffers, maar de industrie eromheen. Dat be- treft zowel de uraniumverrij- king en het maken van de splijtstofelementen en mis- schien later de afvalverwer- king, als de industrie die de installaties voor deze bedrij- ven levert. Wij moeten de
Nederlandse industrie de kans geven in te spelen op een terrein dat in heel West- Europa sterk in ontwikkeling is.
De Bezinningsgroep Energiebeleid rekent voor dat een 1000 maga- watkerncentrale minder werkge- legenheid oplevert dan een kolen- centrale met hetzelfde vermogen plus maatregelen voor energie- besparing.
Portheine: Het positieve van de Bezinningsgroep is vooral, dat zij concrete alternatieven noemt, waarover een waarde- volle ter zake zijnde discussie mogelijk is. De Zweden, die al heel wat ervaring hebben met kernenergie, wijzen juist kolen af vanwege de milieubezwa- ren. Daarom zie ik die kolen niet zo zitten, er nog van afge- zien dat kolen niet meer zo ruim beschikbaar zijn en de elektriciteit uit een kolencen- trale veel duurder is.
- Enwindenergie?
Portheine: Dat past in het industriebeleid. De bedrijven die nu de produktieplatforms bouwen voor de olie- en gas- winning op de Noordzee zou- den straks soortgelijke instal- laties kunnen leveren om er grote windmolens op te zetten. Je zult er wel zoveel moeten hebben, dat er een ruimtelijke ordening probleem op zee ontstaat. Overigens is dit economisch nog op geen stukken haalbaar. Dat wordt het pas als het in het totale industrie- en energiebeleid past.
Werkgelegenheid
- Vindt u het niet vreemd dat de vakcentrales tegen de kernenergie zijn en daarmee een stuk hoog- waardige werkgelegenheid kenne·
lijk over boord durven zétten in de huidige situatie?
Portheine: Dat geldt niet voor alle vakcentrales. Het CNV denkt er duidelijk ge- nuanceerder over. Maar Groe- nevelt heeft een zwaai van 180 graden gemaakt: Eerst was hij vóór, nu tegen kern- energie. De werkgelegenheid zal hem echter een zol'g zijn, zei hij drie jaar geleden. Hij wil onze samenleving omtur- nen tot een socialistische maatschappij. Dat is ook de visie van h!lt NW geworden.
Zo stelden zij zich ook op tegen de levering van reactor- vaten voor een kerncentrale in Zuid-Afrika. Ook dat is een kwestie van werkgelegenheid.
Het NVV en in iets mindere mate NKV zijn echter poli- tieke drukgroep geworden, die meer tegen dan voor iets zijn.
- Wordt het optimisme over beper- king van het energieverbruik ge- voed door vertekende cijfers als gevolg van de economische terug- slag?
Portheine: De mensen heb- ben geleerd zuiniger aan te doen met energie. De huidige verbruikscijfers zijn evenwel sterk verlaagd door de econo-
ten ook subsidies worden ge- geven aan het bedrijfsleven.
Dat kan ondernemers over de drempel helpen te investeren in energiebesparing en het levert nog werk op ook.
- Gaat de uitvoering van het ener- giebeleid vlot genoeg? Zie de be- handeling in februari van een dan anderhalf jaar oude Energienota Portheine: Met de uitvoering van het energiebeleid gaat het slecht. Deels is dat de schuld van de Kamer, die ondanks een vrij scherp schema de Energienota in juni niet wilde behandelen. Het kabinet wacht op die behandeling,
De kerncentrale Doodewaard (Aerophoto)
mische terugslag. Als de eco- nomie zo sterk opleeft als in West-Duitsland voor 1976 wordt verwacht zal het ener- gieverbruik weer flink toe- nemen. Dan pas zullen wij zien hoe de werkelijke bespa- ringen zijn. Wij menen dat veel meer gebruik moet wor- den gemaakt van het prijsme- chanisme om besparingen te stimuleren. Daarvoor moe-
maar moet intussen door- gaan. De politieke sfeer is evenwel onvoldoende toe aan het nemen van beslissingen.
Daarom ben ik een voorstan- der •van het nemen van kern- beslissingen, uiteraard na een zorgvuldige afvveging van alle argumenten voor en tegen, maar dan heeft de regering een basis om op door te wer-
ken.
e
door drs. C. H. Jansen
De veiligheidvan kernc
Het vraagstuk dat telkens opnieuw opduikt bij de plan- ning en uitvoering van kern- centrales is de kwestie van de veiligheid. Bij publieke hea- rings, die in de Westduitse Bondsrepubliek voor het ver- krijgen van een bouwvergun- ning verplicht zijn, komen ook wel andere zaken aan de orde.
H. J. Danzmann, lid van het Duitse instituut voor de veilig- heid van kernreactoren, geeft daarvan een overzicht in het tijdschrift van het Internatio- nale Atoombureau in Wenen (IAEA-Bulletin, vol. 17, nr. 5;
okt. '7 5 pag. 4 e.v.).
De steeds meer ter zake kun- dige oppositie verzet zich dik- wijls op strikt formele gronden tegen de gang van zaken. De tijd waarbinnen bezwaren tegen de voorgenomen bouw van een kerncentrale kunnen worden ingediel.'ld, is naar de mening van de opposanten te kort. Verder bestrijden ze de bewering dat er in de toe- komst steeds meer energie nodig zal zijn. De maat- schappij dient zich eerder te richten op het welzijn dan op de welvaart.
leder terrein dat voor de bouw van de reactor wordt aange- wezen wordt als ongeschikt bestempeld. Verder worden bezwaren geuit tegen de aan- tasting van het landschap en er wordt gewezen op de geva- ren van een conventionele aantasting van het milieu door de verwarming van het water, veranderingen in het klimaat ter plaatse e.d. die hier van invloed kunnen zijn op land- bouw en visserij.
Straling
De voornaamste bezwaren richten zich echter tegen het kernfysische karakter van de te bouwen centrale en de gevaren van radioactieve stra- ling die dat met zich mee kan brengen. Gekwalificeerde opponenten bekritiseren de dosis radioactieve straling die
toelaatbaar wordt genoemd en bestrijden dat dergelijke doses objectief gerechtvaar- digd zijn.
Fundamentele kritiek richt zich ook op het feit dat men met de 1300 MW-centrales die tegenwoordig worden gebouwd in het geheel geen ervaring heeft. Er wordt ge- weien op de gevaren van mogelijke ongelukken en beide partijen komen met cijfers op dit gebied ter sta- ving van hun gelijk.
Verder is er een wijd ver- spreide vrees voor mogelijke sabotage en de autoriteiten, die verplicht zijn veel gege- vens geheim te houden, kun- nen het publiek op dit punt nauwelijks gerust stellen. Bo- vendien rijst telkens de vraag of de geplande centrale be- stand is tegen het neerkomen van een vliegtuig. Het argu- ment dat de kerncentrale er op berekend is snelvliegende militaire vliegtuigen te weer- staan wordt weerlegd met het argument dat dat blijkbaar niet geldt voor een burger- vliegtuig van het type Jumbo- jet.
Verschillende deskundigen hebben toegegeven dat er over neveneffecten van de kernfysika als praktische toe- passing te weinig bekend is, omdat de ervaringen daarmee te gering zijn om met be- trouwbare statistische gege- vens te kunnen komen (Harry J. Otway, Risk Assessment:
The joint IAEA/IIASA Re- search Project, in IAEA-Bulle- tin vol. 17, nr. 4; aug. '75, pag. 33). Het schatten van de risico's verkeert nog in een beginstadium, waarbij er een factorverschil van 1 000 is tussen vrijwillige risico's die een bedrijf nu eenmaal met zich meebrengt en onvrijwil- lige risico's die nauwelijks te berekenen zijn (Sigvard Ek- lund, directeur-generaal van de IAEA, Nuclear Power, Safety and Environment, in:
IAEA-Bulletin, vol. 16 nr. 1/2;
febr./apri11974, pag. 53).
Gevaren
Eklund wijst er op dat het pu- bliek het risico van aan het verkeer deelnemen gemakke- lijk aanvaardt, maar dat de vrees voor het onbekende gekoppeld aan de gedachte aan de atoombommen die aan het einde van de tweede wereldoorlog op Japan ge- worpen zijn, waarschijnlijk verantwoordelijk zijn voor de emotionele reacties die de
Onderzoek naar windenergie bij de Amerikaanse ruimtevaartorganisa- tieNASA
risico's van kerncentrales op- roepen. Maar waarom zou het publiek moeten denken dat de ontwerper van een derge- lijke fabriek minder verant- woordelijkheid jegens het pu- bliek zou tonen dan bijv. een constructeur van vliegtuigen, zo vraagt hij zich af.
Hij meent verder dat de plaat- sen waar splijtbaar materiaal opgeslagen is afdoende be- waakt worden tegen sabo- teurs of dieven, waarbij komt dat de IAEA daarop in landen die geen kernmogendheid zijn controle uitoefent. Bij dit alles dient echter wel voorop te staan dat ieder beveiligings- systeem gebaseerd is op de veronderstelling dat de vrede gehandhaafd blijft.
Als de boven de grond ge- bouwde kerncentrales het doelwit zouden worden van luchtaanvallen zou dat onbe- schrijfelijke gevolgen hebben.
Risicofactor
De universiteit van Missouri- Columbia in de Verenigde Staten heeft zich ondanks alle onzekerheden gewaagd aan een berekening van de kansen op een dodelijk ongeluk ten- gevolge van fouten of onge- lukken in commercieel opge- zette kerncentrales (IAEA- Bulletin, vol. 17 nr. 5; okt.
'75).
Bij een onderzoek in 1957 werd aangenomen dat een ongeluk met een kerncentrale 3400 doden en 43.000 acuut zieken tengevolge zou heb- ben. Maar in 1974 stelde men het aantal slachtoffers tengevolge van een soortge- lijk ongeluk op 92 doden en 200zieken.
In deze laatste studie kwam men eveneens tot de conclu- sie dat de kans op een derge- lijk ongeluk gesteld moest worden op 1 per 1 miljoen jaren dat een reactor in bedrijf is wat ongeveer gelijk staat aan de kans door een meteor getroffen te worden.
Het ernstigste gevolg zou het doorsmelten van de kern van de reactor hebben wanneer de splijtbrandstof, die de re- actor gaande houdt, vrij komt.
De kans daarop wordt ge- schat op 1 op 17.000 per reactorjaar. De kans op derge- lijke ongelukken is vergeleken met de kans op andere cata- strofes en men kwam daarbij voor de Verenigde Staten op de volgende resultaten:
Oorzaak ongeval:
motorvoertuig val
verbranding verdrinking schietwapens vliegtuigongeluk
Kans op derge- lijk ongeluk per persoon per jaar:
1: 4.000 1: 10.000 1: 25.000 1: 30.000 1: 100.000 1: 100.000
trales
vallend object electriciteit bliksem tornado wervelstorm alle soorten onge- vallen
ongelukken met kerncentrales uit·
gaande van 1 00 stuks
160.000 160.000 2.000.000 2.500.000 1: 2.500.000
1• 1.600
1 :300.000.000 Onder de 15 miljoen mensen die binnen een straal van 20 mijl van een kernreactor wo- nen vallen jaarlijks 4200 doden en 375.000 gewon- den door verkeersongelukken tegen 0,6 dode en 6 gewon- den tengevolge van ongeluk- ken met de reactor. In geval van doorsmelten van de kern hangen de gevolgen af van de hoeveelheid vrijgekomen ra- dioactiviteit, de manier waar-
EXPOSITIE VAN SCHILDERIJEN EN AQUARELLEN
'-'ANSEM
Né en 1920 à Seuleuze (Asie Mineure)
Et~des picturales à I"Ecole du soir de Montparnasse (1934-1936) puis aux Arts D~coraufs (1936-1938). Stage aux Beaux-Arts et à !"Atelier Sabatier ( 1937).
Pnx PopuliSte (1951), Pnx Antral1953, Bourse Nationale (1954) Prix Comparaison à Mexico (1958), Biennale de Bruges ( 1959). ' Président en 1956 du Salon des Jeunes Peintres ou i! ex pose jusqu 'en 1958.
Ex pose aux Salons des Indépendants, des Tuileries, de I"Ecole de Paris, d'Art Sacré, des Peintres Témoins de leur Temps, d'Automne, de Comparaison
du Dessin et de la Peinture à 1 'Eau. '
Expositions particulii:res à Paris, New York, Chicago, Londres, Rome, Tokyo, Montréal, Caracas, Lausanne, Bruxelles.
Table~~x au Musée de la Ville de Paris, au Musée Ennery de Paris, au Musée de Pomers, et dans plusieurs Musées au x U .S.A.
KUNSTHANDEL TJERK WIEGERSMA
KASTEEL DEURNE NOORD-BRABANT TELEFOON 04930-2440
22 NOVEMBER-8 DECEMBER 1975 DAGELIJKS GEOPEND VAN 11-17 UUR
op deze wordt verspreid ten- gevolge van de weersomstan- digheden en het aantal men- sen dat aan de radioactiviteit wordt bloot gesteld. Een der- gelijke catastrofe heeft soort- gelijke gevolgen als branden, explosies, damdoorbraken etc.
Aldus het rapport.
Afval
Dan is er nog het probleem van het radioactieve afval dat de kerncentrales produceren.
Voorlopig moet men zich nog beperken tot opslag van dit afval, maar volgens Eklund is dat slechts een tijdelijke zaak (id. pag. 58). Hij geeft echter niet de indruk dat hij een technische oplossing voor de
verwerking of de verwijdering van het afval van de aarde binnen afzienbare tijd ver- wacht. De straling die de thans werkende reactoren veroorzaken is volgens Eklund zeer gering. Er is in de at- mosfeer een natuurlijke stra- ling van 130 millirem. Daar- aan wordt jaarlijks per hoofd der bevolking 114 millirem toegevoegd door menselijk handelen (voor 90 % afkom- stig van handelingen op me- disch gebied). De kerncen- trales voegden daar in 1971 slechts 0,003 millirem*) aan toe.
Conclusie
Zolang langdurige ervaringen
met het gebruik van kerncen- trales geen absolute zekerheid omtrent de veiligheid hebben verschaft, zal het laatste woord hierover niet gezegd zijn. De andere door Danz- mann gesignaleerde bezwa- ren zullen wel altijd blijven bestaan. Een zorgvuldig afwe- gen van alle belangen kan misschien voorkomen dat men het gevoel heeft machte- l.oos te staan tegenover de overweldigende voortgang van de techniek en de immer toenemende behoeften.
*) rem = radialion equivalent man, de straling die opgenomen wordt in het menselijk lichaam. Dat die stra- ling in de nabijheid van kerncentrales aanzienlijk hoger kan liggen hebben onlangs metingen in de buurt van de centrale in Doodewaard aangetoond .
•
Kamerjournaal
VVD plus CDA: 7
Verheugend nieuws van het verkiezingsfront. De gang naar de stembus zal misschien
·pas in 1977 gemaakt mo- gen worden, maar de vooruit- zichten op een meerderheids- kabinet van VVD met CDA zijn gunstiger geworden. Een opiniepeiling van het week- blad DE TIJD heeft deze par- tijen samen 77 van de 1 50 zetels gegeven. Sinds het op- treden van het kabinet-Den Uyl hebben deze partijen samen nog niet eerder zo'n hoge score geboekt.
KVP-voorzitter Vergeer
. . . . noodprocedure ....
Het onderzoek, uitgevoerd door een onafhankelijk bureau onder een representatief aan- tal kiezers, laat een winst van acht zetels zien voor de VVD terwijl de CDA-partijen zich ongeveer op de huidige sterkte handhaven. De PvdA wint ook fors, zelfs twaalf zetels, maar die sprong is niet helemaal overeenkomstig de werkelijkheid. Bij opiniepeilin- gen blijkt de PvdA altijd een aantal CPN-zetels mee te ne- men omdat communisten in verkiezingsonderzoeken niet altijd voor hun politieke keu- ze durven uitkomen.
Een ander belangrijk punt uit het onderzoek van DE TIJD:
de helft van de kiezers van KVP, ARP en CHU wil dat het kabinet-Den Uyl ten val komt en niet meer dan een kwart van de kiezers van deze partijen meent dat het kabinet de rit moet uitzitten.
Vooral over de opstelling van de CDA-kiezers toonde WO- leider Wiegel zich in een com- mentaar zeer verheugd. ..Al
WO-senator Van Riel
. . . . vijandige toon ....
met al onderstreept dit onder- zoek dat mijn koers juist is om te proberen de samenwerking met de confessionele partijen te herstellen", zei Wiegel.
Hoopgevend was ook de reac- tie van KVP-Ieider Andriessen:
.,Een regeringscoalitie met de VVD behoort weer reëel tot de mogelijkheden. Dat is een 'belangrijke wijziging van de politieke kaart," zei Andries- sen.
Een laatste belangrijk gege- ven uit het onderzoek van De Tijd: een meerderheid van de PvdA-kiezers wil liever niet verder regeren met de KVP en de ARP maar kiest voor een puur links kabinet.
Een getellig huwelijk is dat op he.t Catshuis ....
'lOd
Om nog even bij de partij- politiek te blijven: het is he- laas nog niet zeker of bij de komende verkiezingen de drie christelijke partijen zich als één sterk CDA aan de kiezers zullen presenteren. De ARP houdt principiële bezwaren tegen het al te open karakter van die nieuwe partij. en ook is er nog geen antwoord ge-
F rectievoorzitter Wiegel
.... juiste koers ....
vonden op de oppositierol van de CHU.
De KVP wil echter onder geen beding nog als KVP aan de verkiezingen meedoen. Voor- zitter Vergeer heeft bekend gemaakt dat in zijn partij een noodprocedure in werking wordt gezet om desnoods de KVP als een soort CDA aan de verkiezingen te laten meedoen. Volgens CHU-Ieider Kruisinga handelt de KVP hiermee te voortvarend, maar vanuit de KVP bezien is het wel begrijpelijk. Want het is juist de KVP geweest die voor het ontbreken van christelijke eenheid steeds de grootste tol heeft moeten betalen.
et els
0'66
De bijna verdwenen erfenis van mr. Hans van Mierlo en drs. Hans Gruijters, D'66, zal waarschijnlijk niet worden verdeeld. De democraten heb- ben er onder aanvoering van ex-staatssecretaris Glastra van Loon weerzin in.
D'66 gaat zich wel onafhan- kelijker van de PvdA opstel- len. Dat wil zeggen: geen regeerakkoord maar de uit- gesproken liefde voor samen-
H.M. KoninginJuliana
gevonden. Dat is in dubbel opzicht een gelukwens waard.
Koningin Juliana zal het nieu- we land waarschijnlijk binnen- kort bezoeken. De plechtig- heden werden bijgewoond door prinses Beatrix en leden van het kabinet-Den UyL Als de strijdbijl in de voor- malige kolonie werkelijk be- graven blijft kan worden ver- wacht dat veel Surinamers die nu in ons land verblijven (met de Nederlandse nationaliteit) naar hun vaderland zullen terugkeren om dat te helpen
. . . . bezegelt onafhankelijkheid van Suriname ....
werking met die partij blijft bestaan. Het is dus een schijn- onafhankelijkheid.
De vraag blijft bovendien:
waar haalt die partij zijn kie- zers vandaan. In de opinie- peilingen komen de democra- ten niet verder dan één zeteL En daar koop je niet veel voor in de politiek. Niks, om het wat nauwkeuriger te zeg-. gen.
Suriname heeft zijn onafhan- kelijkheid gevierd en de par- tijen hebben elkaar op het laatste moment toch nog
opbouwen tot een sterke staat.
Er is een remigratieplan op- gesteld dat die terugkeer zo gemakkelijk mogelijk moet maken, zowel financieel als op het vlak van de nationaliteit.
Een triest vervolgverhaal lijkt zo toch een happy end te krijgen.
Senator Van Riel heeft bij de Algemene Beschouwingen in de Eerste Kamer hard uit-' gehaald tegen premier Den Uyl en zijn kabinet. Van Riel hekelde de linkse drijverijen
van deze regeringsploeg en had vooral geen goed woord over voor de manier waarop de premier het bedrijfsleven benadert.
"De vijandige toon" van deze minister-president maakt het volgens Van Riel heel moei- lijk nog gunstige vooruitzich- ten te ontdekken in de toch al zo moeilijke economische omstandigheden. Den Uyl kon het zich tegenover zijn achterban niet permiteren om de fractievoorzitter van de
VVD-Kamerlid Keja
. ... liever werken ....
VVD ook maar een beetje gelijk te geven.
en
Een uniek feit deed zich in de Tweede Kamer voor bij de stemmingen over de moties over de levering van reac- torvaten aan Zuid-Afrika. Het PSP-kamerlid Van der Lek, die bij gebrek aan belangrijkheid vrijwel nooit de krantenko- lommen haalt, vergiste zich bij de stemming over de motie-' Kruisinga. Van der Lek riep .,voor" maar herstelde dat direkt tot "tegen". De motie- Kruisinga maakte onder voor-
waarden levering van reactor- vaten mogelijk.
Kamervoorzitter Vondeling accepteerde de correctie van het PSP-kamerlid niet, maar na het afluisteren van de Nos- geluidsband deed hij dat weL De motie-Kruisinga, waarover de stemmen eerst staakten, werd toen alsnog verworpen verklaard.
De motie-Ter Beek (PvdA) waarin de regering was ge- vraagd om de levering van reactorvaten aan Zuid-Afrika tegen te houden, was met
0'66-er Glastra van Loon
.... heeft er weer zin in ....
één stem verschil aangeno- men. De VVD-fractie was tegen die motie die in feite neerkwam op een exportver- bod aan dat land.
VV rklozen
Tot slot een citaat uit het be- grotingsdebat over sociale zaken. Keja: "Werklozen wil- len liever werken dan hun hand ophouden. Maar ik ben bang dat het nog lang zal duren voor dit kabinet dat begrijpt." Het kamerdebat over sociale zaken was bij het sluiten van dit nummer nog niet afgewikkeld. U houdt het tegoed.
Nieu g nrlddel
In februari kondigde het hoofdbestuur het nieuwe ver- kiezingsprogram aan. De par- tijcommissies zouden tot de zomer ,.bouwstenen" ontwer- pen. Daarna zou de partij gaan discussiëren op basis van een raamprogram, geba- seerd op de bouwstenen.
Aanvullende studies zouden worden verricht. Afhankelijk van de politieke situatie zou de procedure kunnen worden bijgesteld.
Het hoofdbestuur heeft intus- sen na ontvangst van de bouwstenen de te volgen pro- cedure nader vastgesteld. Bo- vendien is de vorm van het te ontwerpen programma nader bepaald. Bij die nadere bepa- ling hebben de volgende overwegingen een rol ge- speeld:
1. Een gemotiveerde uitge- breide opsomming van ge- wenst beleid, zoals de verkie- zingsprogramma's van de afgelopen jaren, is niet verant- woord wanneer niet tevens zo nauwkeurig mogelijk wordt aangegeven welke kosten met de uitvoering zijn gemoeid.
Kostenbegrotingen bleken in het verleden grote moeilijkhe- den op te leveren en aan het opstellen van een gewenste rangorde (prioriteitenkeuze) kwam de partij niet toe. In een periode van stagnerende economie, waarin ons land nu verkeert, zou een .. verlanglijst van gewenst beleid" zonder kostenraming en gewenste rangorde onverantwoord zijn.
Er worden verwachtingen gewekt die voor een deel, misschien zelfs grotendeels, niet gehonoreerd kunnen wor- den.
2. In de sterk gegroeide partij klinkt met het oog op de ver- dubbeling van de kiezersaan- hang sedert 1971 het verlan- gen met nadruk te wijzen op de samenhang tussen het liberale beginsel en het ge- wenste beleid.
Op grond van deze overwe- gingen wil het hoofdbestuur trachten te komen tot een werkprogramma voor middel- lange periode, niet gel:l,onden aan een vierjarige zittingspe- riode van de Tweede Kamer.
In dit werkprogramma zou per hoofdstuk eerst het liberale beginsel -te ontlenen aan het beginselprogram maar in mo- dernere vormgeving - uiteen- gezet moeten worden, waar- na het gewenste beleid aan de hand daarvan wordt gefor- muleerd. Aan de hand van de bouwstenen en de discussies daarover zouden dan een aan- tal concrete beleidsvoorne- mens en -verlangens aan elk hoofdstuk moeten worden toegevoegd. Men zou het aldus kunnen zien dat eerst een meer principiële toelich- ting wordt gegeven, van waaruit de lijnen naar de actuele situatie worden ge- trokken.
Het is nodig dat vóór de op- stelling van dat program in de partij in ruime mate is gedis- cussieerd over de ,.bouwste- nen" en met name over die onderdelen daarvan, die in eigen kring a.anleiding tot discussie kunnen geven. Er zullen immers ook onderdelen zijn waarover in de partij al een · duidelijke mening be- staat.
Het hoofdbestuur wil de orga- nisatie van de discussies aan de kamercentrales overlaten en de bepaling van de onder- werpen van de discussies aan de partijcommiss.ies; een en ander echter wel in nauw overleg met het dagelijks bestuur en het ~oofdbestuur en met de nodige politieke begeleiding door de partij- commissies en de daarin zit- ting hebbende Kamerleden.
Met de voorzitters van de commissies is op 1 3 novem- ber besproken over welke
aiDIDa voor
onderwerpen van gedachten zal worden gewisseld.
Alle bouwstenen zullen wor- den besproken. De gedecen- traliseerde organisatie door de kamercentrales zal wellicht met zich meebrengen dat de aanwezigen vooral uit de des- betreffende regio afkomstig zullen blijken te zijn, maar nodig is dat niet. leder partij- lid kan naar de door hem of haar gewenste congressen, ongeacht welke kamercen- trale die organiseert.
Definitieve beslissingen kun- nen op deze congressen niet worden genomen. Er is im- mers geen formele afvaardi- ging van alle partij-afdelingen.
door mr. F. Korthals Altes, voorzitter van de WO.
Het hoofdbestuur meent ech- ter dat het besprokene veelal representatief voor de VVD zal blijken te zijn, zodat daar- uit belangrijke informatie kan worden geput.
r
De commissies is verzocht aan de bouwstenen stellingen te ontlenen bij voorkeur over die onderwerpen waarover
discussie kan worden ver- wacht of in de commissies geen eenstemmigheid van opvatting blijkt te bestaan. De bouwstenen zelf dienen dan als toelichting. De discussie zou zich bij voorkeur op de stellingen moeten richten, met volledige vrijheid om standpunten naar aanleiding van de bouwstenen naar vo- ren te brengen.
Of de kamercentrales, die de congressen moeten organise- ren, de aanwezigen zullen onderverdelen in discussie- groepen laat het hoofdbestuur aan de kamercentrales over.
Het zal veelal van de mate van belangstelling afhangen of daartoe al dan niet besloten wordt.
Zoals uit een in het volgende nummer af te drukken schema zal blijken zullen alle onder- werpen voor prinsjesdag 1976 zijn besproken. In fe- bruari '76 zal aan het onder- nemingsrecht nog een spe- ciale vergadering van de par- tijraad zijn gewijd.
Het ontwerp voor een werk~
program zal na de discussies en met inachtneming van het besprokene aan de partij wor- den voorgelegd.
Voor het opstellen van het werkprogramma zijn tevens van groot belang een aantal studies die door of onder auspiciën van de prof. mr.
B. M. Teldersstichting zijn of worden verricht. Gepubliceerd zijn reeds rapporten over de Wet Universitaire Bestuurs- hervorming, Landbouwpoli- tiek, het rapport Milieu, Groei · en Schaarste en een brochure over de Vermogensaanwas- deling. In staat van voorbe- reiding zijn rapporten over ontwikkelingssamenwerking, sociale zekerheid, mediabe- leid en inkomenspolitiek.
Uit het werkprogram zal voor de verkiezingen een beginsel- program en/of een verkie- zingsmanifest worden samen- gesteld.
door drs. C. H.Jansen
Boek-
aankondigingen ,
Boeken die een negatieve visie op het kapitalisme uitdragen zijn sedert Marx .. Das Kapi- tal" het licht deed zien ruim- schoots voor handen. Ayn Rand komt dan ook met haar Kapitalisme, het onbegrepen ideaal op een bijna onontgon- nen terrein . .,Het magistrale pleidooi voor meer rationeel en objektief denken en een ideologische stellingname tegenover de filosofische, eko- nomische en politieke stro- mingen van deze tijd", dit kreeg het boek als ondertitel mee. Ayn Rand is een voor- vechtster van haar eigen filo- sofie, het Objectivisme, dat volgens de begeleidende tekst over de gehele wereld vele aanhangers gevonden heeft. Uitgave Novapres, Laren;
f
24,90, 400 pagina's.Bij Tjeenk Willink verscheen Kernpunten van het konsu- mentenrecht van mr. Antoni Brack, wetenschappelijk me- dewerker in de afdeling be- drijfskunde van de Technische Hogeschool Twente (/27,- ; 167 pag.). In dit boek tracht de schrijver enige orde te brengen in de chaos van het consumentenrecht. Hij komt op deze wijze tot een alge- mene beoordeling van · de rechtspositie van de consu- ment. Daarbij verschaft hij de lezer veel praktisch bruik- bare informatie. ..Wanneer van consumentenrecht wordt gesproken, wordt geduid op het geheel van rechtsregels, dat betrekking heeft op de- genen, die voor hun persoon- lijke behoeftebevrediging aan een produkt of dienst een uit- eindelijke bestemming geven, kortweg: eindverbruikers van goederen en diensten. De beschrijving van de rechts- positie van de consument heeft, bij gebrek aan een juridisch kriterium, een eko- nomische omschrijving als vertrekpunt .... Tot het con- sumentenrecht kunnen wor-
I
den gerekend die onderdelenI
van ons recht, die de bescher- ming van de consument (als hoofddoel) beogen en de be- ïnvloeding van de rechtsposi- tie van de consument als neveneffect hebben".
In de serie Kluwers Wet- boeken en wetten verscheen een derde druk van Arbeids- wetgeving, ingeleid door prof.
mr. H. L. Bakels, hoogleraar in het sociaal recht aan de universiteit te Groningen. In de bundel wordt ingegaan op een aantal aspecten van het arbeidsrecht, zoals de rechts- regels ter bescherming van de arbeider, het arbeidsovereen- komstrecht, het collectief ar- beidsrecht, de wet op de pu- bliekrechtelijke bedrijfsorgani- satie, het ondernemingsorga- nisatorisch arbeidsrecht (de wet op de ondernemingsra-
I
den), sociale verzekeringen en . aanvullende regels, de rechts- regels t.a.v. de arbeidsvoor- ziening (arbeidsbemiddeling) en internationaal arbeidsrecht.
(362pag.).
In de Blauwe reeks van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten verscheen als no.
57 Lokaal bestuur en welzijn
(f
18,50, 184 pag.). Hierin is opgenomen de definitieve reactie van dé VNG op de Nota Knelpunten harmonisch welzijnsbeleid en welzijnswet- geving, zoals die verwoord is door de Commissie gemeente en welzijn. Het rapport be- staat uit drie delen, te weten probleemstelling, analyse ensuggesti~s voor oplossingen.
Op menig terrein zit de ge- meente klem tussen de rijks- overheid enerzijds en particu- liere instellingen anderzijds.
Dit thema komt in het eerste deel aan de orde. Een analyse van het welzijnsbeleid als zodanig en de vraag of centra- lisatie dan wel decentralisatie van het bestuur de voorkeur
gn.!it- uryqri~
!IWUWitr.4
•45112D7•arnhllft in het centrum Amhem
* *
GRILL-*
SPECIALITEITEN*
bij Candle-light Dagelijks geopend van 12.00-*
15.00 en 17.00- 23.30 uur, za. en zo. vanaf 14.30 uur.Café-Restaurant "De BEURS-MODERN"
Wij bieden U: Vijf zalen met een capaciteit van 20 tot 200 personen (conferenties, recepties, dil!lers).
'n plate servlee restaurant (snelle zakenlunches) - 'n Gespeciali- seerd restaurant (vis- en grill-gerechten) - 'n Biljartzaal met 6 bilJarts (even ontspannen)
Grote Markt 6 • Breda· Veemarktstraat 2-(Tel.: 01600-37716-45987) Oud van naam - Nieuw van karakter
Hotai-Caf6-Restaurant BOSCHHEK 2
Dr. Schoepmanloon 1. Tel. 01600-50150 en 50151. Schitterende ligging aan rond van Mastbos. 30 bedden. Apart gelegen zool voor grote gezelschoppen (tol 400 pers.). Bands·
hotel ANWB en KNVvl. Kamer met ontbijt v.o. I 17,50. Pension (min. 4 volle dgn.) v.o.
f 35,-tol f 50,-p. d. Hel geh. jaar geopend.
Specialiteit: Engelse-Franse keuken.
Lid Horeca-Nederland, KNAC-rest., Diners·
dub, Americon·E)(press, Eurocard, Eurogolf.
Waar het weer spelmaker is
Comfortabele-vakantie-appartementen, vlak aan het strand met v~ij uitzicht op zee. Reeds voor f 37,50 p.p., incl. ontbijt, bij gebruik door 4 personen. Inlichtingen: 02507-2144.
HOfEL BOlMES PAlACE
Zandvoort, tegenover NS-station, met een zee van parkeerruimte.
HOTEL CAFE RESTAURANT
"DIE RAECKSE" -
HAARLEMZalen tot 250 pers. voor al uw activiteiten.
Ruime parkeergelegenheid.
Telefoon 023-326629
verdient, leidt tot de conclusie dat de publiekrechtelijke verantwoordelijkheid van de overheid voor het maatschap- pelijk gebeuren een integraal beleid vraagt. Dit beleid dient geconcretiseerd te worden op het territoriale overheids- niveau dat het dichtst bij de burger staat: het lokale over- heidsniveau. Hoe dat dan in de praktijk gerealiseerd dient te worden vermeldt het derde
deel van het rapport.
Actie en reactie rond de jaar- rekening van dr. W. Weima is een werk dat verschenen is in de serie Bedrijfseconomische monographieën van de uit- geverij Stenfert Kroese te Lei- den
(f
62,-; 396 pag.). In deze studie wordt veel aan- dacht besteed aan factoren die de communicatie tussen de gegevensverschaffer en -gebruiker belemmeren, zoalsde relatief grote keuzevrijheid van de bedrijfsadministrateur, subjectieve vertekening van gegevens, meetfouten in de jaarrekening, simplificaties in de besluitvorming van zowel de administrateur als de ge- bruiker (b.v. het gebruiken van vuistregels), interpretatiefou- ten en -problemen bij de lezer van de jaarrekening. In een slothoofdstuk voegt de schrij- ver gegevens samen welke zijn ontleend aan een em- pirisch onderzoek naar het verschijnsel van inkoop van eigen aandelen in het Neder- landse bedrijfsleven, dit als illustratie van de voorafgaan- de theoretische beschouwin- gen. Hierbij inventariseerde de schrijver de praktische be- tekenis van ingekochte eigen aandelen, waarbij met name de motieven tot inkoop, de aankoopmethode en de boek- houdkundige verwerking na- der werden onderzocht.
Drs. C. van der Enden is de auteur van het boek Beslis- singscalculaties, verschenen bij de uitgeverij Samson in de serie De moderne onderne- ming. Schrijver heeft zich in dienst van de onder de con- cernadministratie van Philips- Eindhoven ressorterende af- deling Bedrijfseconomisch Onderzoek bezig gehouden met beslissingscalculaties.
Deze dienen om degene die een beslissing neemt een dui- delijk inzicht te geven in de financiële gevolgen van de verschillende alternatieven die hem ter beschikking staan. In de afgelopen jaren is hier- voor in verschillende landen
waar Philips werkzaam is een uniforme methode geintrodu- ceerd en de ervaring 1 die de schrijver als leider van ge- noemde afdeling heeft opge- daan is zodanig, dat hem ver- breiding buiten de onderne- ming ·een nuttige zaak leek.
Deze publikatie is bedoeld om het daadwerkelijk gebruik van de beschreven methode in andere ondernemingen moge- lijk te maken. (300 pag.) · R. J. in 't Veld: Meerderheids- ste/set en we/vaartstheorie heeft als voornaamste onder- werp het vinden van be'l(redi- gende methoden voor een so- ciale keuze, nodig als conse- quentie van het uiteenlopen van individuele voorkeuren en schaarste op ieder gebied.
Men mag van een verhoging van het welvaartsniveau van een volk of een groep ten gevolge van een maatregel spreken, indien tot die maat- regel is besloten via een be- sluitvormingsprocedure over de kenmerken waarvan over- eenstemming bestaat, ook in- dien diversiteit van opinies aanwezig is omtrent de me- rites van de beschouwde maatregel, zo stelt de schrij- ver die derhalve zijn aan- dacht richt op de eisen welke men unaniem aan zo'n pro- cedure stelt. Het onderzoek richt zich op nadere beschou- wing van karakter en relevan- tie van de tekortkomingen die het meerheidsstelsel vertoont.
Daarbij korrit ook aan de orde of remedies in de praktijk reeds geboden dan wel moge- lijk zijn. Uitg. Stenfert Kroese, Leiden.
f
29,50; 224 p.Hoofd Personeelszaken
met internationale ervaring - acad. niveau - zoekt een interessante part-time functie;niet persé in de pers. sector.
Brieven gaarne onder nr.: V.D. 247 Bureau van Vliet b.v., Postbus 20 - Zandvoort.
Den.Uy
.. Het kabinet slaagt er telkens weer in, ondanks het pogen van minister Lubbers een an- der geluid te laten horen, het ondernemen tot een ver- dachte bezigheid te verkla- ren." Dit zei Van Aardenne bij de begrotingsbehandeling van economische zaken in de Tweede Kamer. De VVD- woordvoerder doelde op een toespraak die premier Den Uyl voor NVV-jongeren had ge- houden, en waarin deze zijn ministe-r van economische zaken weer eens driftig voor de voeten had gelopen.
.. Naast de economische crisis is in ons land levensgroot een vertrouwenscrisis aanwezig,"
zei Van Aardenne.
Hij waarschuwde dat steeds meer mensen in het bedrijfs- leven het niet meer zien zit- ten en de moed verliezen.
.. De fut gaat eruit en de spi- raal cirkelt verder. Een gezond
Het hoofdbestuur van de JOVD heeft oud-voorzitter Ed Nijpels met ingang van 2 no- vember benoemd tot interna- tionaal secretaris van de JOVD. Zoals bekend heeft de JOVD het afgelopen jaar extra aandacht gegeven aan haar internationale contacten en heeft vooral Nijpels zich op dit terrein ingespannen. Temeer daar, zoals bekend er op Euro- pees niveau hard wordt ge- werkt aan de oprichting van de Europese Liberale Partij, heeft het hoofdbestuur van de JOVD gemeend ook een gedeelte van haar activiteiten op het internationale vlak te moeten richten.
In dit kader is Nijpels op 20 november door het Algemeen
Door onze parlementaire redacteur
Van Aardenne:
draait
bedrijfsleven, nodig voor onze welvaart, en onze welzijns- uitgaven, raakt verder af."
Van Aardenne spoorde minis- ter Lubbers aan om .,sterker tegengas te geven en zijn opvattingen sterker door te zetten."
Portheine, de tweede deel- nemer van de VVD aan het debat over economische zaken hield de bewindslieden voor dat zij in het midden- en kleinbedrijf wat minder zouden moeten zwaaien met het lokaas van de inkomens- garantie en wat meer zouden moeten doen aan een vol- doende-kansen-beleid.
Hij hamerde ook op een bete- re bescherming van de con- sumentenbelangen. Op dit punt boekte de kamer een succes. De VVD was van plan
Nieuurs
Bestuur van de stichting Ne- derlands Komité lnternatio- naat Jongerenwerk benoemd in het Dagelijks Bestuur van deze organisatie. Het NKIJ bundelt en coördineert de internationale contacten van alle politieke en niet-politieke jongerenorganisaties en heeft haar kantoren te Amsterdam.
bbers eei1loer
Minister lubbers
een motie-Kolthoff (PvdA) te steunen waarin om een con- sumptienota was gevraagd.
Die nota zou volgens de PvdA- er gekoppeld moeten worden aan de nota over de econo-
mische structuur die binnen- kort verschijnt.
Lubbers beloofde dat hij met een nota over de consumen- tenbelangen zou komen nog voor het eind van deze rege- ringsperiode. Kolthoff was daar niet helemaal tevreden mee maar besloot toch zijn motie, die met steun van de VVD zou worden aange- nomen, aan te houden.
Dit PvdA-kamerlid viel daar- mee in feite door de mand.
Hij zegt zich op te werpen voor de belangen van de con-.
sument, maar nu hij zijn motie er alleen met de steun van de VVD door had kunnen krij- gen, bedankte hij voor de eer.
Ere-lid van de consumenten- organisaties zal hij er niet mee worden. Dat hoeft ook niet, maar erger is dat hij zijn poli- tieke voorkeuren zwaarder laat wegen dan de zaken waarvoor hij zegt op te komen.
i_t deJOVD
J
Op het jaarcongres van de JOVD is Peter Vrijsen uit Berkei-Enschot benoemd tot algemeen secretaris. Het nieuwe adres van de JOVD is nu geworden: JOVD, postbus 990, Tilburg.
Bij eenkomsten
AM STER DAM -Op 31 janu- ari 1976 organiseert de JOVD-afdeling Amsterdam een diner-dansant voor oud- JOVD-ers in Américan. Men kan zich hiervoor opgeven bij:
Chr. van Gelder, ,.Amstel- zwaan", Amstel t.o. 57, Am- sterdam.
KENNEMERLAND-Op 10 december zal er in een forum- discussie van gedachten wor-
den gewisseld over de plan- nen van minister van Doorn (medianota) en andere om- roepzaken die vanuit de zaal aan de orde worden gesteld.
Sprekers zijn: dr. K. van Dijk (lid Tw.K.), H. Felderhof (Direc- teur dienst Radio v.d. NOS), J. Nagels (hoofdredacteur van VARA programma ,.In de Rooie Haan"). G. J. N. Wij- nand heeft de leiding. Res- taurant van Aken, Baan 1 (hoek Houtplein), Haarlem.
Aanvang 20.00 uur.
ZEIST - Op 12 december spreekt mr. H. van Riel over actuele politiek voor de JOVD- afd. Zeist e.o. in Cultureel Centrum Boschlust aan de Boslaan. Aanvang 20.00 uur.
een goede
belegging$adviseur behoort
een veelzijdige vertrouwensman
te zijn
Hij is dan als geen ander in staat uit het gehele arsenaal van investeringsmogelijkheden precies die combinatie voor u samen te stellen, die u het beste past. Maatwerk op bestelling.
Het adviesbureau van de Bank Labouchere heeft een keur van specialisten achter de hand om in overleg met hen aan de particuliere belegger een gecoördineerde financiële begeleiding te kunnen geven.
In onderstaande sectoren zijn zorgvuldig geselecteerde formules beschikbaar, welke een optimale spreiding gestalte kunnen geven:
• beleggingsmaatschappijen
• beleggen via verzekeringen
• briljanten
• goederentermijnhandel met bankgarantie
• goud
• klassewijnen
• kunst en antiek
• onroerend goed in binnen- en buitenland
Neemt u eens contact op voor een vrijblijvend oriënterend
gesprek. ·
Tesselschadestraat 12. Amsterdam. Telefoon 020 -16 00 11. toestel 355.
