ONS SUCCES IN ROERMOND

(1)

Zaterdag 11 juli 1959 - No. 5ft

Wat men ons

'Weer schreef

Zie pag. 6

ONS SUCCES IN ROERMOND

Het is gelukt. Bij de gemeentereedsver- kiezingen welke op I juli in Roermond zijn gehouden, heeft onze Partij een zetel in de gemeenteraad van Roermond behaald. Dat is een gedenkwaardig feit, want voor het eerst sinds het bestaan zowel van de Partij van de Vrijheid als van de V.V.D. hebbe~

wij meegedaan met een kandidatenlijst voor de gemeenteraadsverkiezingen in de provincie Limburg. Wij meenden dat te kunnen doen op grond van de uitslagen van de Tweede Kamerverkiezingen van dit jaar en wij wisten natuurlijk in het geheel niet of bij een tussentijdse gemeenteraadsverkiezing als in Roermond werd gehouden de kiezers op ons zouden willen blijven stemmen. Er was temeer reden tot twijfel, daar de tussentijdse gemeenteraadsverkiezing in Roermond een gevolg was van de samenvoeging van de gemeenten Roer- mond en Maasniel, tegen w.elke samenvoeging de gemeente Maasniel en haar inwoners zich tot het uiterste verzet hadden.

Tengevolge daarvan kwamen bij de gemeenteraadsverkiezing op I juli plaatselijke sentimenten naar voren, welke dwars door de politieke partijgroeperingen heen zouden blijken te lopen. De nieuwe gemeenteraad van Roermond zal bestaan uit

15 Roermondenaren en 8 inwoners van Maasniel. Dat toont al aan, dat honderden inwoners van Roermond-stad uit gevoel van sympathie voor de Maasnielsc kandi- datnn op de Maasnielse lijsten hebben ge- stemd. Naast deze hoofdstroming zijn er nog enige andere dingen bij deze gemeen-

tere~dsverkiezing op te merket'l. De pro- testentse groepering die in de oude raad var: Roermond niet verteg-enwoordigd was, zal dat in de nieuwe raad ook niet zijn, daar zij niet meer dar! 350 stemmen op haar lijsten uitgebrecht zag, welke stemmen dus als hei' ware als weggegooid be- schouV!d kunnen worden.

De P.v.d.A., die in de oude Roermondse raac! twee zetels had, zal die in de nieuwe raad van Roermond behouden, maar op- vallend is wel, dat zii met de Kamerverkie- zinqen van 1959 2720 stemmen behaalde of 16,6 %, terwiil zii met de raadsverkie- zinq van I juli 13-68 ~temmen behaalde of 8,6 %. Wat nu onze Partij betreft: bij de Kamerverkiezinaen behaalden wij in 1959 952 stemmen of 5,8 %. Bij de raadsverkie-

Zoals gebruikelijk, verschijnt ons blad in de vakantiemaanden juli en augustus tweewekelijks.

Het eerstvolgende nummer verschijnt in verba.nd daarmede n i e t op 18 j u I i, doch w e I op 25 j u I i.

zing, aan welke raadsverkiezing wij als gezegd voor het eerst medededen, 815 stemmen of 5,5 'Yo. Dat gaf dan ook "De Tijd/

Maasbode" aanleiding tot 't schrijven van de volgende passage in haar beschouwing over de uitslag: "Een tweede opmerkelijk resultaat van deze verkiezingen is het feit, dat de V.V.D., die tot nu toe in Limburg nooit aan raadsverkiezingen heeft deelge- nomen en dit thans, aangemoedigd door de uitslag van de laatste Kamerverkiezin- gen wèl heeft gedaan, één zetel in de raad van Roermond gaat bezetten. Op grond van de Kamerverkiezingen van dit jaar ver- wachtte de V.V.D. zeker één zetel te be-__

halen. Deze verwachting is volledig uitge- komen, al zullen de optimisten in de Roer- mondse V.V.D., die op twee zetels hoopten, iets teleurgesteld zijn door de uitslag. He1·

stemmenaantal op de V.V.D. uitgebracht bedroeg 815 en wa"s derhalve meer dan voldoende voor één, maar ontoereikend voor twee zetels."

"De Volkskrant", die kennelijk moeite had met het feit, dat voor het eerst in een gemeenteraad in Limburg een vertegen- woordiger van de V.V.D. zitting zal hebben, plaatsi·e de uitslag van de verkiezing op een binnenpagina in tegenstelling mei· vrij- wel de meeste landelijke kranten en liet enige dagen voorbijgaan vóór een commentaar in dat blad verscheen, maar dat commentaar loog er dan niet om. Wij willen het onze lezers· dan ook niet ont- houden voorzover het betreft de passage over de V.V.D. "Hoe ging het met de V.V.D. 1 Aan liberale activiteit ontbrak het niet, De V.V.D. had er echt zin in. Haar weekblad "Vrijheid en Democratie" gooi- de er een heel nummer tegen aan. Natuur- lijk kwam ook het eerste katholieke hoofd- bestuurslid naar Roermond om de liberale doorbraak te prediken. De V.V.D.-secreta- ris Dettmeijer kwam van Den Haag afzak- ken om de Roermondenaren deelgenoot te maken van zijn hoop, dat de bisschop van Roermond nog eens aan

één tafel zou zitten met prof. Oud, een eer die Thorbecke indertijd ook te beurt moet zijn gevallen.

De "kroonprins" van de V.V.D., mr. Van Riel, stak het slotvuurwerk af. Om de lijst van liberale activi-

Tijdens een lunch in Corona heeft de heer H. A. Korthals, minister van ver- keer en waterstaat, afscheid genomen rzls voorzitter van de landelijke mid·

denstandscommissie van de V.V.D.

V.l.n.r. de heer ]. ]. Korf!, minister H. A. Korthals en de heer ]. M. F. A.

van Dijk. (Cliché welwillend afgestaan door "Het Vaderland").

teiten vol te maken: er was ook nog een speciale radio-uitzending, waarbij de V.V.D. nogmaals haar katholieke hoofdbe- stuurslid in de strijd wierp om de Roermon- denaren duidelijk te maken, dat zij nu de kans hadden om zich nogmaals uit te spreken tegen het verfoeilijke dirigisme, dat ons volk zo lang geteisterd heeft. Nu, onder de nieuwe politieke verhoudingen, zo wilde de V.V.D. het, moest deze eerste gemeenteraadsverkiezing na de Tweede Ka-

merv~rkiezingen uitgroeien tot een aange- legenheid van veel meer dan plaatselijke betekenis. En nu dan maar weer naar de uitslag kijken. Bij de Tweede Kamerverkie- zingeJ1 behaalde de V.V.D. in het huidige groot-Roermond 952 stemmen en nu ...•

815."

Ons commentaar bij deze kennelijk zure druiven van "De Volkskrant": wij hebben bij de Tweede Kamerverkiezingen in 1959 in de provincie Limburg meer dan I 0.000 stemmen gekregen. Wij zijn ervan overtuigd, dat ook in Limburg de gedachte zoals de V.V.D. die propageert, meer en meer veld zal winnen en wij zullen ons dan ook niet laten afschrikken om op passende wijze, en daar waar het ons goed dunkt, mede te doen met de verkiezingen ook in de provincie Limburg, ook in die gemeenten waar wij tot dusverre nog nooit aan gemeenteraadsverkiezingen hebben deel- genomen en wij spreken daarbij de hoop uit, dat dit succes dan even groot mag zijn als in Roermond het geval is geweest.

D. W. DETTMEIJER

ALGEMEEN SECRETARIAAT V.V.D.

Koninginnegracht 61 • 's-Gravenhage Telefoon 01700 • 111768 en 114375

Giro 67880

(2)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (I)

De logische wijziging van de dienstplichtwet • Voorschrift volgens artikel 215 van de grondwet • Waarom heeft het iuridische geweten van de PvdA niet eerder gesproken?. Knap betoog van mr. dr. C. Berkhouwer • Internationale rechtsplicht tegenover de bevolking van Nieuw-Guinea.

In 1956 is artikel 199 van de grondwet geschrapt, volgens welk artikel dienstplichtigen van land- en luchtmacht zonder hun toestemming niet dan krachtens e-en wet naar Indonesië, Suriname of de Antillen mochten worden worden uitgezonden.

Die· beperking gold niet voor de zee- macht .De vloot en het koloniale leger waakten vroeger over het Koninkrijk buiten Europa en aan uit:z;ending van dienstplichtigen te land ter verdediging van het vaderland werd vroeger niet gedacht. Die gedachte paste niet in de traditionele neutraliteitspolitiek •

Na 1940 is echter de neutraliteitspolitiek opgeheven. Nederland werkt op de- fensiegebied samen met andere land-en in de NAVO, en in het kader van de ruim- telijke ontwikkeling der militaire tech- niek moeten ook de dienstplichtigen van de landmacht overal heen gezonden kunnen worden.

In 1956 zag de grondwetgever geen enkele reden waarom in de moderne, gewij- zigde omstandigheden alleen nog voor- waarden moesten worden gesteld bij uitzending van dienstplichtigen naar de- len van het Koninkrijk buiten Europa.

Artikel 199 van de grondwet werd daarom geschrapt. Maar het grondwettelijk voorschrift stond ook in artikel 33 van de dienstplichtwet. Pas in september 1958 diende minister Staf een wetsontwerp in tot schrapping van artikel 33 van de dienstplichtwet.

Het was e.en logisch gevolg van de wijziging van de grondwet en blijkens het voorlopig verslag op 13 oktober 1958 van de Tweede Kamer was dat ook de mening van de PvdA. Men vond alleen, dat minister Staf wel wat laat was met de consequente wijziging van de dienst- plichtweL

• • •

Bij. de behandeling van de wijziging m de Tweede Kamer op 17 juni jl., erkende de heer Wierda (PvdA), dat er in 1956 voldoende redenen waren om de belemmering van het grondwetsartikel 199 op te heffen, maar hij was het er niet mee eens, dat de gewone wetgever kan volstaan met een eenvoudige schrapping van het corresponderende artikel 33 van de dienstplichtwet.

De wetgever, zei hij, heeft hier een eigen verantwoordelijkheid, die kan blijken uit het handhaven in de gewone wet van een bepaling, die men uit de grondwet heeft geschrapt, of door het opnemen in de gewone wet van een meer ge- nuanceerde bepaling.

Op grond van deze stelling diende de heer Wierda zijn amendement in volgens hetwelk uitzending van dienstplichtigen buiten het Koninkrijk in Europa alleen zou mogen geschieden krachtens een Ko- ninklijk Besluit, dat pas drie weken na afkondiging tot uitvoering zou mogen

komen. ...

Onze geestverwant, mr. dr. C. Berk- houwer, maakte attent op artikel 215 van de grondwet, dat zegt, dat .de op het ogenblik van de afkondiging van een verandering in de grondwet bestaande wetten, gehandhaafd blijv.en totdat zij door andere "volgens de grondwet" (!)

zijn vervangen.

In de grondwet is alleen een oude regeling vervallen. Er is in de grondwet niet een nieuwe regeling gekomen. Om- dat na de schrapping van artikel 199 toch artikel 33 van de dienstplichtwet is blij- '\'en bestaan, legt artikel 215 van de grondwet op de gewone wetgever tweeër- lei plicht.

In de eerste plaats is hier de plicht artikel 33 van de dienstplichtwet te schrappen. Immers, als men dit niet deed, dan zou het krachtens artikel 215 blijven gelden en dat wilde de grondwetgever juist niet.

Vervolg.ens dient de gewone wetgever tot Wijziging over te gaan conform - zoals artikel 215 zegt - de grondwet.

Wanneer die plicht voor de gewone wetgever bestaat, dan is het ondenkbaar, dat men dan in die nieuwe, gewone wet e·en bepaling zou opnemen, die in strijd zou zijn met de zo juist door de grondwetgever uitdrukkelijk afgeschafte regel.

Het beleid van het kabinet-Drees tot sehrappmg van artikel 33 was dus volkomen juist. Deze beleidslijn werd mede gedekt en gedeeld door de voormalige socialistische ministers. Ik geloof daarom ,aldus de heer Berkhou- wer, oot het huidige verzet van op- positionele zijde moeilijk loyaal te ach- ten is, waarbij komt dat de huidige

juridische bezwaren wel buitengewoon tardief zijn.

Als het juridische g·eweten zo bezwaard was geweest, waarom heeft dit dan niet eerder gesproktn?

. . ^..

Tegenover het bolwerk-argument vnn

<ie heer Wierda, zei onze geestverwant, dat men in gemoede en redelijkheid niet kan volhouden, dat wij door het zen- den van dienstplichtig.en naar Nieuw- Guinea een agressief bolwerk zouden willen oprichten tegen Indonesië.

Overigens was op 1 oktober 1958 de Wester-defensieve-bolwerk-visie nog geheel die van de premier, dr. Drees, die toen zei: "dat bij de grote invloed, die het communisme speciaal op Java heeft gekregen, het prijsgeven van Nederlands Nieuw-<Guinea - daargelaten of daaruit dadelijk strijd zou voortvloeien - en het laten komen van de communistische invloed tot de grenzen van Australisch gebied, zou zijn het prijsgeven van een westelijke basispost".

Mr. Dr. BERKHOUWER .... oppositie niet loyaal

"Dit sluit in", zei dr. Drees, "dat wij het reeht hebben te stellen, dat dit aller- minst is e.en uitsluitend Nederlands belang, maar dat dit een zaak is, die van betekenis is voor het Westen in het algemeen, dat Nederland zich daar handhaaft".

•

H. G·ERRITZEN

HERENMODE

Laan van Meerdervoort 280a ·Gevers Deynootpl. 9 Den Haag

J/1.

Arrow Sl1irts à I 19.75

verkrijgbaar in 3 mouwlengtes

Deze Burger

stuurt u ?P ~eze wijze, in plaats van op een prentbriefkaart, zijn goede groetJe wt den vreemde. Prettig u te kunnen berichten dat het hotel eenvoudig doch ui.~ermate proper is; dat de kamers e~nvoudig, doch z~~r ~omfort~bel zun en dat het eten eenvoudig, doch bijzonder sn:akehJk ts en mun mede-gasten zijn eenvoudig doch uiterst sympa- t~!ek. Bovend~en is het landschap, zoals landschappen nu eenmaal wel ZtJn: eenvoudtg, doch buitengewoon aantrekkelijk: allemaal bergen 1·ondorn.

Hier zit ik dan en orn eerlijk te zijn: de V.V.D., de landspolitiek en de .. heren yan den Bergh S. J.; Korthals en Toxopeus liggen ver buiten m;~m beretk, achter de bergen Ik weet niet eens precies meer wie rni- ms~er Vf!n sociale zaken is. Het is eigenaardig, doch, van deze verte uit gezten, ts de hee: Calmeyer maar zó'n klein Staatssecretarisje en de heer Schrneltzer ts weggeschmoltzen uit mijn oogbereik.

Ik heb mij .d.e krCl;nt nie~ laten na-st~ren, zodat de polsslag der va- derlandse poltttek met IJehJk met de rnune slaat. De mijne wordt danig gereguleerd door een JOnge weduwe v.g.h. met wie ik wel eens een wandeling maak, .of 's .avonds e~n kop thee drink op het terras van het h?tel Zelfs toen tk, wt een bnef van huis, vernam, dat de heer Beel mce-prestdent van de Raad van State en de heer Van Heeswijk lid van de ge.meente:~ad van Remunje is geworden, is Zij het gebleven, die het ntme muner polsen bleef bepalen, al zal ik niet ontkennen dat

~wt beri~ht van die b.~ide uitverkiezingen die avond het alpengl~eien 1ets gloetender deed hJken dan alle avonden voordien.

Maar het is toch merkwaardig, dat twee uur in een vliegrnasjien en a!l;derhalf in de trein zulk een afstand scheppen tussen de burger en zun mandaatho~ders, dat ik hie: helemaal niet sta te trappelen van ongeduld om rnu weer te storten tn de stroomversnellingen en katarak- ten der vaderlandse politiek, en dat ik ongeduldiger ben wanneer de weduw~ ~e laat ?P de koffie komt, dan om te weten hoe alles gaat met alle metsJeS en JOngen~ van het Binnenhof, waar nu - naar ik vernam

~en ander S on kltnkt di!~ dat van de stern van mijn vriend Cor- ne.l.tssen ~n een ander l u ?11 ter e glanst dan dat van het genie van, de

rnu ovengens zo sympathteke, Berkhouwer Alcmariensis.

Nog maar even zo Zaten, vindt u niet?

W?:n~~er ik, over twee weken, mij weer tot u wend, zal dat van dich- terbu zun dan nu. Dan ben ik weer thuis en zal de weduwe voornoemd slechts in ~en ovaal zilveren lijstje bij mij zijn,

Dan zal tk de heer De Quay weer op de voet volgen.

Dan zal uw politieke denken weer zachtkens worden geleid door

11 JULI 1959 PAG. 2

Onze woordvoerder citeerde ook nog een andere uitspraak van dr. Drees op 1 oktober 1958:

"Daar is echter ook de verantwoordelijkheid van de regering en van ons land tegenover de bevolking (van Nieuw-Gui- nea). Men zal bezwaarlijk kunnen menen, dat het belang van de bevolking ermee gedi.end zou zijn wanneer zij aan het In- donesië van nu werd toevertrouwd, dat niet eens vrede kan houden met de bèvol- king van de eilanden buiten Java en trouwens ook niet met de bevolking van Java. Wij hebben dus naar onze mening de verplichting om naar wegen te zoeken om Nieuw•Guinea tot ontwikkeling te br.engen en tevens te komen in een internationale positie, waarin het duidelijk is dat dit niet alleen een Nederlandse zaak is".

Als wij nu horen, vervolgde de heer Berkhouwer, dat het ka binet-De Quay niet van plan is het beleid ten aan- zien van Nieuw-Guinea te ve1·anderen, dan weten wij aan de hand van de rede van de voormalige minister-president precies hoe dit beleid zal zijn.

In dat beleid was en is wijziging van de dienstplichtwet geïncludeerd.

Naar aanleiding van het betoog van ds. Van der Veen (PSP), zei onze geestverwant: laat niemand zich bezwaard gevoelen door artikel 3 van de Universele Verklaring van de rechten van de mens, waarin is neergelegd, dat ieder het recht heeft op leven, vrijheid en onschendbaar- heid van zijn persoon.

Ik laat voor het ogenblik daar, dat de pendant van dit artikel is neergelegd in artikel 29 van de Universele Verklaring, dat ieder mens tegenover de gemeen- schap ook plichten Iran hebben ter hand- having van dit recht, hetgeen in dit verband natuurlijk aan de desbetreffende

afgevaardigde is ontgaan, omdat het hier mede gaat om zodanige verplichting.

Een ieder in deze Kamer zal dit recht, dat is neergelegd in artikel 3 van de Uni- versele Verklaring - al is er geen sanc- tie en al weten wij nog geen van allen

hoe wij het moeten handhaven - er- kennen.

Wat betekent echter dit grondrecht als men dit niet handhaaft? Zouden dan die Papoea's op Nieuw-Guinea óok niet dat grondrecht hebben?

lviiNISTER VAN DEN BERGH . . . . uitstel onaanvaardbaar ...•

Het is juist de internationale rechtsplicht van Nederland tegenover de bevolking van Nieuw-Guinea, zo besloot de heer Berkhouwer, die mee- brengt, dat het voormelde grondrecht, dat recht op leven, vrijheid en onschend- baarheid van de persoon, gewaarborgd wordt ook voor deze bevolking, die de weg van het stenen tijdperk naar de nieuwe tijd in zulk een versneld tempo moet afleggen.

Ik geloof, dat indien Nederland de in- tegriteit van het territoir van westelijk Nieuw-Guinea wil handhaven, dit geenszins getuigt van enigerlei vijandige ge- zindheid tegenover Indonesië.

Men mag slechts hopen, dat Indonesië mede hierdoor ervan weerhouden zal worden zich te storten in het avontuur ener militaire agressie tegen Nieuw-Gui- nea.

Het Nederlandse standpunt, vulde minister Van den Bergh aan, brengt mede, dat het de regering mogelijk moet zijn instantelijk beslissingen te nemen om- trent de verdediging van dit rijksdeel indien de omstandigheden dit noodzakelijk maken. De omstandigheden kunnen zich zo snel wijzigen, dat er geen tijd kan zijn op het laatste ogenblik met een wetswij- ziging aan te komen. Onder de omstan- (Vervolg op pag. 7, onderaan)

(3)

VRUHEID EN DEMOCRATIE 11 JULI 1959 - PAG. 3

,,Het grote punt in de hele Nederlandse politiek is, of de nauwe hand tussen de vakorganisaties en de politieke partijen - en dat

op langere termijn gezien - wenselijk is of niet

Aldus Mr. H. van Riel tijdens een grote verkiezin!{srede te Roermond

Op maandag, 29 jwli j.I., werd door onze Partij een tweede openbare vergadering in zaal "Concordia" te Roermond belegd.

Voor deze tweede openbare vergadering had de afdeling Limburg der Partij mr. H. van Riel, voorzitter van onze Eerste Kamerfractie, als spreker uitgenodigd.

Het lid van het bestuur van de afdeling Limburg der Partij, ir. H. B.

de Jonge, heeft deze vergadering gepresideerd.

Wij geven enkele kernpunten uit het betoog van de heer Van Riel weer. Zo zei spr. o.m.:

Het gaat niet om Roermondse toestanden, daarover is de vorige week met u gesproken ,het gaat nu om landelijke toestanden en ik hoop dus, dat de kiezers van Roermond de gelegenheid zullen aan- grijpen om hun volle gewicht in de schaal te werpen. Het heeft dunkt mij weinig zin om vanavond te praten over de beginselprogramma's en wat daarmede samenhangt.

In het algemeen zijn dat ingewikkelde, vaak moeilijk te begrijpen theoretische betogen, die men moet kunnen hanter-en.

Wat de mensen vooral ter harte gaat is d.e praktijk van de politiek, dat zijn de concrete vragen van alle dag waar men voor gesteld is, dat is het antwoord, dat men zou kunnen geven op een aantal van deze brandende kwesties aan de hand van het beginsel.

Dat is dunkt mij een van de grote punten, die men duidelijk in het oog moet houden. Het zegt niets wat iemands beginsel is, liever gezegd, wat hij zegt dat zijn beginsel is, als men niet weet hoe hij handelt en hoe hij denkt te handelen.

VVD stelt het econom'"îsche niet voorop

En nu staat voor mij als VVD-er vast en dat is mijn uitgangspunt, dat dit alles moet gebeur.en in de sfeer van een mens- waardige, in haar ethische grondslagen Christelijke samenleving.

Dat is nu een typische VVD-eis .en

·· ledereen die u het tegendeel vertelt, die jokt. Het is niet zo, dat de VVD het economische voorop stelt, dat is uitgesloten.

Wij leven in een wereld van mensen. Het gaat altijd in de eerste plaats om de mens, om de mens op zichzelf en ook voor velen van ons liberalen om de mens in zijn betrekking tot de eeuwigheid.

Maar dat neeemt volstrekt niet weg, dat men nooit passeren kan aan het economisch mogelijke .en het economisch on- mogelijke. Het geld moet er eerst wezen, de materiële mogelijkheden moeten er zijn 'en anders is alles wat m'en aan de mensen belooft van onwaarde en leidt de uitvoering van de beloften tot inflatoire toestanden en leidt de niet-uitvoering van de beloften tot gerechtvaardigde ontevre- denheid van degenen die geregeerd worden.

Er is geen verschil van uitgangspunt eigenlijk wat dat aangaat tussen de VVD en de confessionele partijen. Er is alleen een schijnverschil en dat is dunkt mij een van de belangrijke dingen, die de politiek in Nederland op het ogenblik bepalen. Er zijn grote tegenstellingen, maar die liggen niet in dat vlak. Er is nog nooit iemand geweest van de confessionele partijen, die in de na-oorlogse jaren heeft kunnen aantonen, waarin nu juist het wezen lag van e·en Christelijk beleid in Nederland op sociaal-economisch gebied.

Er bestaan veel katho1ieke denkbeelden op dat gebied. Er bestaan veel protestants-christelijke denkbeelden op dat gebied, maar deze denkbeelden spreken elkaar in veel opzichten tegen. Ook daarin is geen eenheid.

Ook in die kringen kunt u totaal verschillende theoriën hor.en verkondigen over de plaats van de mens in de maatschappij, over de plaats van verschillende :&nenselijke groepen in de maatschappij.

En het is geenszins zo, dat confessionele werknemers en confessionele werkgevers zoveel dichter bij elkaar staan dan andere werkgevers, die niet tot een van die politieke groepen behoren, met hun werknemers.

Alle dingen spelen zich af in de sfeer van onderlinge menselijke verhoudingen en nu kan men het betreuren of niet, maar de mens draagt zijn karakter met

111 r. I!. VAN RI EL

zich mee en tussen dat karakter en wat hij zegt zijn religieuze overtuiging te zijn, wat een geheel andere kwestie is dan of hij die diep innerlijk beleeft en naar buiten uitdrage_n kan, daar bestaat een minder rechtlijnig verband tuss.en dan de confessionele partijen op zichzelf zouden doen verondersteUen.

Maar als dat nu zo ligt, dan is het duidelijk, dat het onredelijk is om te zeggen, dat men in de praktijk van de politiek ·en in de praktijk van alle dag op het ogenblik nog een confessioneel beleid - waar de confessionelen 't onderling over oneens zijn! - op het sociaal-economische vlak voeren kan, dat zich in welke zin ook zou onderscheiden van het beleid, dat de VVD op zichzelf voer.en wil.

Er is in het algemeen, geloof ik, in de VVD meer overeenstemming over de sfeer, waarin dat beleid gevoerd moet worden dan dat in verschillende andere groepen binnen de samenleving het geval is, ,en de wijze waarop b.v. problemen in het nu gecombineerde dagblad De Tijd- Maasbode belicht worden door prof.

Duynstee en de wijze waarop bepaalde problemen in de Volkskrant door prof.

Romroe belicht worden, daartussen ligt een heel wat aanzienlijker afstand dan in de wijze, waarop het Handelsblad, de Telegraaf, de N.R.C., of het Vaderland bepaalde punten bezien. Die staan in het algemeen heel wat dichter bij elkaar.

Sociale rechtvaardigheid kansen voor iedereen ,.·

De VVD heeft ook nog iets anders op haar hart .en daarvoor moet ik eerst nog een bijzonder punt tegenover u belichten.

Men spreekt tegenwoordig altijd over sociale rechtvaardigheid. Dat is een heel mooi woord, maar het is een ingewikkeld begrip, waar men een inhoud aan geven moet. En nu is voor mij de inhoud van sociale rechtvaardigheid, dat men iedereen zijn kansen geeft in het leven en dat men iedereen helpt, steunt, en dat op de minst opvallende wijze - dat is duidelijk - die zichzelf niet handhaven kan. Dat is sociale rechtvaardigheid.

•Sociale rechtvaardigheid is ook, dat men er voor zorgt, dat de arbeider als mens kan leven .Ook dat is een eis van sociale rechtvaardigheid.

E.en eis van sociale rechtvaardigheid is, dat als iemand werkloos wordt, hij niet direct aan "steun" wordt uitgeleverd, maar dat er een regeling is, die hem op een als mens acceptabele manier voor broodsgebrek behoedt. Dat zijn allemaal kwesties van sociale rechtvaardigheid.

Maar een andere vraag is of onder sociale rechtvaardigheid valt het voldoen aan eisen, die zich richten tegen het in- komen of het bezit van een ander, m.a.w.

of degeen, die geen nooddruft heeft met recht verlangen mag, dat een ander het hem nog beter gaat geven en zelf afstaat van datgene, wat hij op een eerlijke manier heeft verkregen.

Dat is iets wat men wel verdedigen kan vanuit het standpunt van een bepaalde groep gezien, maar het is de vraag, of men dat sociale rechtvaardigheld mag noemen. Ligt dat niet eerder in het nor·

male vlak van de eenzijdige groepseis, van de groep, zoals die door de vakorganisaties wordt verdedigd en terecht ook wordt verdedigd! Maar is dat iets waar men het begrip sociale rechtvaardigheid en dan liefst nog het begrip christelijke rechtvaardigheid bij invoeren mag?

Christelijk socialisme en Christelijk communisme zijn er al heel · lang geweest.

De kerkgeschiedenis is er vol van. Maar er zijn ook tal van Christenen geweest, die op een heel ander standpunt stonden en die geen minder goede Christenen waren.

De nota over het loon- en huurbeleid

Laat iedereen voor zichzelf dat uitma- ken: ik wil die kant uit als Christen of ik wil die kant uit. Dat is e.en volkomen redelijke beslissing, die men als denkend mens voor zichzelf kan nemen. En dan kan die beslissing anders uitvanen dan wij als libera~n menen ,dat zij moet uit- vallen. Daar zal men nooit iemand over lastig vallen, maar hij zal het moeten motiveren vanuit een heldere kennis van zaken.

Dit probleem gaat nu straks over 14 dagen in de Kamer in bijzonder sterke mate spelen. Wij krijgen dan de grote nota over het Joon- en huurbeleid. In deze nota zitten op zichzelf merkwaardige dingen.

Het is in de eerste plaats een moedig stuk. Het wijkt in vrij sterke mate af van het advies van de SER.

Maar het grote punt is - en nu komt de toetssteen - of de harmonie in de confessionele fracties .en speciaal in de KVP zo groot zal zijn, dat die nota aan- vaard wordt. Wij horen reeds een onder- gronds gerommel .

Het grote punt is eigenlijk in de hele Nederlandse politiek, of de nauwe band tussen de vakorganisaties en de politieke partijen - en dat op langere termijn gezi.en - wenselijk is of niet.

Het is volkomen duidelijk, dat er vakorganisaties moeten zijn. Deze mensen spelen een grote rol in ons nationaal be- stel en de arbeider zou een onliberale dwaas zijn als hij zich niet aaneensloot en zijn belangen door de bekwaamste mensen liet vertegenwoordig-en. Maar een andere vraag is: Moeten zij rechtstreeks invloed hebben op het staatsbeleid? Ik ben persoonlijk geneigd deze vraag ont- kennend te beantwoorden.

Waardedaling van ons geld in het geding

"Een brandende kwestie, waarom het bij deze nota gaat, is de vraag: Zal een

TELEVISIE

aantal van deze maatregelen, in combi·

natie genomen, al of niet tot waardedaling van ons geld leiden? Dat is hèt punt voor sommigen, anderen zullen daar anders over denk-en. En nu is het meen ik de grote verdienste van het liberale Eerste Kamerlid, prof. Witteveen, dat hij deze zaak in een groot artikel in Econo- misch-Statistische Berichten aan de orde heeft gesteld.

M.i. zal dit artikel, wat de Duitsers noemen "epochemachend" zijn en een heel belangrijke invloed hebben in de toekomst. De heer Witteveen zet daarin uit- een, dat de verwezenlijking van een aantal van de SER-voorstellen onvermijdelijk leiden zal tot enige waardedaling van ·het geld. Dat is een buitengewoon ernstige zaak.

Nog emstiger zijn de dingen, die bij de discussies naar vor.en zijn gekomen. De heer Tinbergen, collega van de heer Wit- teveen en overtuigd socialist, heeft n.l.

twee stellingen ontwikkeld. De eerste stelling was: Och, die vergeten groepen, die van deze bescheiden inflatie lijden zijn zo klein in aantal geworden! Dat is een stelling, waarop ik dadelijk terug- kom. De tweede stelling was: Ja, als je niet doet wat de arbeiders eisen, dan be- vries je de nationale inkomstenverdeling en dat is voor de vakorganisaties alleen acceptabel voor het moment, als zij weten dat verde1·gaande eisen op het gebied van inkomstennivellering in de toekomst zullen worden ve1wezenlijkt.

Hier wordt een politieke stelling door een hoogleraar ontwikkeld, die het betoog van prof. Witteveen in geen enkel opzicht weerlegt, integendeel de theoretische juistheid daarvan implicite deels erkent, wat het economische cijfermatige gedeel- te betreft. Prof. Bosman, katholiek hoogleraar, heeft later een paar kleine cor- recties gebracht, maar kan zich in wezen met het economische deel van het betoog van prof. Witteveen ook verenigen.

Nieuwe aanval op de vergeten groepen

Nu de zaak van de vergeten groepen.

Die heeft mij bijzonder bedroefd en ge- ergerd. Die vergeten groepen zijn n.l. vol-·

strekt niet klein. In de eerste plaats is een groep nooit klein als het gaat om een kwestie van rechtvaardigheid. In de tweede plaats, het toelaten van een ge- sanctioneerde vorm van inflatie als min of meer bewust gekozen beleid is een vol- strekte ondermijning van de bezitsvor- mingsgedachte, juist voor de kleine man, die zijn bezit in guldens zal beleggen. In de derde plaats is dat kleine aantal niet waar. Het is geloof ik een wetenschap- pelijke vergissing.

Er zijn honderdduizenden mensen in Ned,erland, die spaargeld hebben en voor wie dat spaargeld belangrijk is. Dat zijn o.m. de mensen, die pensioenen hebben van particuliere ondernemingen. Die particuliere ondernemingen kunnen niet zon- (Zie vervolg pag. 4)

RADIO

WILLEM DE JONG

Voorheen PASSAGE

Specialisten sinds 1906

GRAMO

KORTE HOOGSTRAAT 16 ROTTERDAM Telefoon 117640 <3 lijnen) Tussen Gerzon en V. & D.

TAPE·RECORDERS

(4)

VRIJBEID EN DEMOCRATIE

Inspectie van de erewacht voor het paleis op de Dam.

(Vervolg van pag. 3)

der meer deze pensioenen verhogen, want daar zijn de pensioenfondsen lang niet altijd toereikend voor. Dat zijn de hon·

derdduizenden mensen, die van particuliere ondernemingen, die vaak al niet meer bestaan, lage pensioenen hebben uit het verleden.

Zulke mensen hebben een lijfrente of een levensverzekering gekocht in de tijd, dat zij behoorlijk verdienden als zij daar de kans voor kregen. Al die inkomens gaan in koopkracht achteruit. Het betekent dus een aanval op de positie van de kleine middengroepen en de boven·

laag van de arbeiders, al die mensen, die zelf iets bijeengespaard hebben.

Zwak punt bij de huurverhoging

Een zwak punt in de regeling, zoals die hier in concreto op tafel ligt, is voorts dunkt mij dit: De regeling zegt, dat zij de huurverhoging beperken wil voor alle woningen (of niet doorvoeren) die f 9.- of minder in de week doen en daarnaast geeft de nota een minimum-compensatie voor de huurverhoging van f 4.- in de steden en f 3.50 op het platteland. Een compensatie die iedereen krijgt.

Dat betekent dus, dat iedereen, die het geluk heeft - want lang niet alle huizen die vóór 1918 zijn gebouwd zijn krotten, er zijn in ons land tienduizenden voor- treffelijke woningen, die juist tussen 1907 en 1914 gebouwd zijn, woningen, die vaak meer ruimte bieden dan de moderne woningen - iedereen die een derge- lijk huis heeft, behoeft eventueel geen huurverhoging te betalen, maar hij ont- vangt wel een compensatie van minimaal f 4.-.

Daar kan een sociaal onrecht in zitten. Dat betekent n.l., dat de afstand tussen de geschoolde en de ongeschoolde arbeider kleiner wordt. In de eerste plaats moet de geschoolde arbeider die misschien als regel in een wat duurder huis woont, dat compensatiegeld gebrui- ken om zijn huurverhoging te betalen, de ander kan het houden.

Het tweede onrecht is, en dat is toch wel een groot onrecht, dat de jongeren, die in het algemeen in de dure huizen moesten trekken, wel huurverhoging te betalen krijgen, maar dat ouderen, die al jarenlang weinig huur betaald hebben omdat zij het voordeel hadden van een oude woning, dat die mensen geen huurverhoging hoeven te betalen.

Ik begrijp dat niet helemaal, al vind ik het op zichzelf aantrekkelijk, dat de laagstbezoldigden in loon vooruitgaan!

Er zal zeker een toelichting op gegeven worden en ik kan toch in dit stuk als geheel de hand van onze liberale ministers herkennen. Ik veronderstel zulks tenminste. Zoals ik al gezegd heb, het stuk getuigt van een zekere vastberaden-

Inlichtingen betreffende het lid- maatschap der Volkspartij voor Vrijheid en Democratie zijn te verkrijgen bij de plaatselijke afdelingen en bij het Algemeen Secretariaat: Koninginnegracht 61, 's-Gravenhage (tel. 111768).

heid, die vóór de verkiezingen van 1959 niet aanwezig was.

De radertjes van Berghuis en Romme

Er is nog iets anders in dit verband.

De voorzitter van de AR heeft 't ook ge- had over dit nieuwe kabinet en heeft toen gezegd: Het is een kar met vier raderen, zo'n kabinet, een wagentje, en daarbij is de VVD het vierde rad aan de wagen. Want die drie andere raderen, dat zijn de confessionele partijen, die werken allemaal, dat weet men nu, zo prachtig samen.

Wij hebben dat nooit gemerkt, maar in elk geval, dat is dan zo. De heer Romme heeft daarop gereageerd met te zeggen (die zag zich geloof ik tekort gedaan):

Neen, het zijn er geen vier, maar zes.

Die dacht dan zeker drie KVP-raderen en drie kleine radertjes van de anderen. Dat moesten er geen vier zijn, maar het moesten er zes zijn, vijf of zes. Dat zijn nu toch wel heel onverstandige verge- kingen.

Ik herinner u er aan, dat wij in 1956 begonnen zijn met de bestedingsbeperking, een zeer onaangename affaire, en dat de heer Zijlstra, de tegenwoordige minister van Financiën, toen al in het ministerie zat. Hij draagt daar mede de volle verantwoordelijkheid voor, niet alleen voor die bestedingsbeperking, maar ook voor het vastlopen van de zaken.

En wanneer ik daar nu zo aan terug- denk, dan kan het mij toch niet helemaal bevredigen, dat minister Zijlstra nu minister van Financiën is. Ik heb groot res- pect voor de geleerdheid van de heer Zijlstra, ik geloof ook, dat hij een hele flinke man is, die precies weet wat hij wil, maar het is de vraag of hij altijd resoluut genoeg wil, resp. of hij in zijn willen altijd vrij genoeg is.

Het vertrouwen in dit kabinet in de brede liberale kring zou nog groter zijn geweest, lijkt mij, als prof. Witteveen minister van Financiën geworden was.

En tot de voorzitter van de AR zou ik willen zeggen: Het feit, dat uw partij door voor mij niet doorgrondbare omstandigheden, zo merkwaardig bevoor- deeld is bij de kabinetsformatie, n.l. dat twee partijen, die kleiner zijn dan de VVD - de AR en de CH - en die allebei nogal verliezen geleden hebben bij de laatste verkiezingen, terwijl de VVD daartegen- over sterk vooruit is gegaan, twee zetels in de sociaal-economische sfeer hebben gekregen en de VVD géén één, wees daar nu gelukkig en tevreden mee, accepteer dat, maar ga u niet verhovaardigen door de VVD voor het vierde rad aan de wagen uit te maken.

Kijk, dat zijn van die eigenaardige verschijnselen. Wanneer men op samen- werking aangewezen is, en zo ligt het toch op het ogenblik wel, Iaat men dan zo nodig op zakelijke punten van mening verschillen, maar Iaat men niet proberen om te doen wat men geloof ik op militaire academies noemt "puntjes kaaien", Dat is een klein beetje gevaar- lijk.

Een liberaal ergert zich niet zo snel, hij kent zijn mensen, maar ik heb u al gezegd, er zijn verschillende verschijnselen, die de confessionele partijen tot bescheidenheid zouden kunnen stemmen. Zii kunnen misschien geloven - ik neem dat niet aan - dat zij ons politiek te slim zijn af geweest, maar dan zou het een staaltje van bescheidenheid zijn, om ons niet met die suppositie te confronteren.

11 JULI 1959 - PAG. 4

:.!.111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111~

=

= -

-

--

= -

--

- -- -- -- --

--

= =

over het Perscommentaren

succes van de V. V.D.

• Roermond

ln

*

Het Parool (soc.):

V.V.D.-ER IN DE RAAD.

"Uit de verkiezingsuitslag kan worden opgemaakt, dat tal van Roermondse stemmen naar Maasnielse kandidaten zijn gegaan. Er werden n.l. 8 kandi- daten van de drie Maasnielse lijsten gekozen en 13 van de drie R.K. Roer·

mondse li,jsten. De V.V.D. heeft met haar ene zetel haar intrede in de Lim·

burgse gemerntepoUtiek gedann."

Het Vrije Volk (soc.):

EERSTE V.V.D.-RAADSLID IN DE PROVINCIE LIMBURG.

"Voor het 'eerst in de geschiedenis van dit gewest is er een V.V.D.-er in de raad van een Limburgse gemeente gekozen."

"De uitbreiding van de raad met 2 zetels is dus voor de helft aan de R.K.

lijsten en voor de helft aan de V.V.D. ten goede gekomen. Het ~erste V.V.D.·

raadslid in Limburg is de heer A. van lleeswijk."

N.R.C. (lib.):

UITGEBREID ROERMOND KOOS ZICH EEN GEMEENTERAAD.

Eén zetel voor de liberalen.

"Bij de gisteren te Roermond gehouden gemeenteraadsverkiezz'ngen heeft de V.V.D. één zetel t•erworven. Het was de eerste keer, dat de V.V.D. aan een raadsverkiezing in de provincie Limburg deelnam."

Het Vaderland (lib.):

ROERMOND GING NAAR DE STEMBUS.

V.V.D. verwierf haar eerste Limburgse raadszetel.

"De nieuwe 23 leden tellende Roermondse raad zal bestaan uit 20 vertcgen·

waardigers van 5 R.K. groeperingen, 2 vertegenwoordigers van de P.v.d.A. en 1 V.V.D.·er, Deze ene V.V.D.·er zal plaats nemen op de eerste gemeenteraads·

zetel, die de V.V.D. sinds haar oprichting in Urnburg heeft verworven",

: Algemeen Handelsblad (lib.):

--

=

--

-_-

--

= - -•

V.V.D. HAALT ééN, P.v.d.A. TWEE ZETELS.

.. De V.V.D., die voor het eerst aan raadsverkiezingen in Roermond deelnam, belwalde 815 stemmen, wat ruim genoeg was voor één zetel (de kiesdeler was 687 ), de P.v.d.A. 1368 stemmen (vorige raadsverkiezingen 1340 stemmen). Bij de Kamerverkiezingen in maart van dit jaar kregen de V.V.D. en de P.v.d.A. in Roermond en Maasniet resp. 952 en 2720 stemmen. Verhoudings- gewijs ook ten opzichte van de vorige raadsverkiezingen heeft de P.v.d.A.

verliezen geleden."

Trouw (a.r.) :

EERSTE IN Lil\ffiURG.

V.V.D.-zetel in raad van Roermond.

.. De V.V.D. heeft haar eerste raadszetel in de provincie Limburg gekregen.

Bij. de verkiezingen, die gisteren gehouden zijn in Roermond, behaalde deze partij 815 stemmen. Het wns de eerste maal, dat zij in Limburg aan raads·

verkiezingen deelnam."

"De protestantse groep, die ln:i de rorige raadsverkiezingen 482 stemmen /,ehaalde, kreeg er nu 350."

Telegraaf (onafh.):

V.V.D. KRIJGT ZETEL IN ROER~IOND.

,,In de nieuwe gemeenteraad van Roermond zal tenminste één V.V.D.-er zitting hebben. De P.v.d.A. bleef volgens de voorlopige telling op het oude aantal van 2 zetels en de overige 20 zetels waren verdeeld over Katholieke groepen.

De protestants·christelijke groepering slaagde er ook ditmaal niet in een ver·

tegenzvoordiger in de raad te krijgen.

Worden deze tussentijdse verkiezingen inderdaad gezien als een toets voor het politieke klimaat in ons land, dan is het voor de zittende regering zeker niet ongunstig uitgevallen. Vooral de P.v.d.A. heeft deze gemeenteraadsver- kiezing (die noodzakelijk is geworden wegens samenvoeging van de ge- meenten Maasniel en Roermond) willen maken tot een uitspraak over de landelijke politiek. Het gegeven antwoord is des te veelzeggender, nu de V.V.D. - voor het eerst deelneemt aan de regering en voor het eerst ook hier in Roermond met kandidaten bij een gemeenteraadsverkiezing aanwezig - volgens de voorlopige telling één zetel heeft toegewezen gekregen."

-

--

-_- -_-

--

= - --

- -_- -_- --

= -

-= --

-=

-- -- --

--

-

--

-- -- --

--

=

-_- -_- --

:riiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiJ 1111111111111111111111111111111111 I lil r.