Gepersonaliseerd onderwijs: is maatwerk in de beroepskolom mogelijk?
VMBO-congres Marc van der Meer Ede, 20 januari 2015
Inhoudsopgave
- Deel 1. Toerustingsagenda beroepsonderwijs
- Deel 2. gepersonaliseerd leren in de beroepskolom - Deel 3. Arbeidsmarkt en beroepsonderwijs
- Agenda: onderzoek, professionalisering, innovatie
Deel 1. De toerustingsagenda van het (beroeps)onderwijs
Europa 2020: ‘Better skills for better jobs’
Marianne Thyssen: ‘job creation is our most urgent task….We need to further invest in people to better educate, train and activate them’ (Brussel,
15/1/2015).
De leerling centraal?
De docent centraal?
Faculteit der Sociale Wetenschappen
DENKOEFENING DENKOEFENING
Van systeem naar individu:
Wat hebben mensen nodig om
voldoende toegerust te zijn voor de veranderende arbeidsmarkt van de 21e eeuw?
• Baan voor het leven bestaat veelal niet meer
• Transities: tussen banen, tussen werken, leren en verzorgen →
• Nieuwe sociale risico’s
• BronJudith van der Veer, Marc van der Meer, Anton Hemerijck, 2014
DE TOERUSTINGSAGENDA VAN HET ONDERWIJS:
EEN PAKKET ‘SOCIALE INVESTERINGEN’
DE TOERUSTINGSAGENDA VAN HET ONDERWIJS:
EEN PAKKET ‘SOCIALE INVESTERINGEN’
1. Onderwijs als fundament (‘stock’): kwalitatief hoogstaand basisonderwijs en beroepsonderwijs
2. Regelingen die transities versoepelen (‘flow’): leer-
werktrajecten, post-initiële om- en bijscholing; regelingen voor ouders, mantelzorgers (voor, tussen en naschools)
3. Een vangnet (‘buffer’): sociale bescherming blijft cruciaal, maar samen met re-integratie op maat
4. Bron Judith van der Veer, Marc van der Meer, Anton Hemerijck, 2014
Bron
Infographic:
OCW 2014
OECD: Skills beyond School november 2014
1. Nederland heeft sterk publiek-privaat stelsel van beroepsonderwijs
2. ..waarin voldoende wordt geïnvesteerd
3. … met voldoende aandacht voor werkplekleren
4. … met een vitaal stelsel van niet-bekostigd onderwijs
5. … dit stelsel is adaptief: associate degree
5 uitdagingen voor Nederland (OECD, 2014)
1. Problemen BPV, teruggang BBL?
2. Noodzakelijke upgrading docententeams!
3. Integreer MBO 1 en MBO 2!
4. LLL: publieke aanbod deeltijdmodules verschraalt
5. Ontwikkel een doorlopende leerlijn…
Gepersonaliseerd leren: wat is nu de probleemstelling?
Spanning tussen ambitie van gepersonaliseerd onderwijs en feitelijke sterk gestandaardiseerde onderwijs
Er is wens van flexibele specialisatie, maar er zijn ook flexibele leerroutes! ICT-bevordert dat.
Kernpunt: risico-leerling vraagt andere aanpak dan
verborgen talent. Toerustingsagenda! Dennis en Tamara.
Afgeleid: welke docentencapaciteit zetten we in?
Trends VMBO/ MBO:
leerlingen stemmen met voeten
VMBO (2009-2014):
Groei havo en vwo ten koste van VMBO, maar daling VMBO tot stand gebracht
Sterke terugloop basisberoepsgericht, groei theoretische leerweg
Binnen vmbo: meer afstroom, minder opstroom, meer zittenblijvers.
Doorstroom vmbo naar mbo:
Einde drempelloze overgang: entree-eisen bij MBO 2.
MBO (2011-2014):
Kleine krimp (met verschillen per school), kleine groei techniek
Sterke teruggang BBL
Teruggang deelname volwassenen HBO/WO:
Sterke groei hoger onderwijs
Overeenkomsten en verschillen in de curriculumaanpassing
Overeenkomstig:
Basis
Profiel
Keuze
Nogal verschillend:
VMBO: tien profielen
MBO: 176 kwalificaties, 450 dossiers
HBO: geaccrediteerde opleidingen
Introductie van keuzedelen vmbo-mbo (bron: SBB)
Keuzedeel vmbo Gekoppelde keuzedeel mbo binnen kwalificatie
Doel: verdieping of verbreding Doel: verdieping of verbreding Omvang: 4 keuzedelen voor totaal ca.
50 % van de studielast beroepsgerichte vakken
Omvang: 15 % van de totale studielast
Omvang gemiddeld 100 lesuur per keuzedeel.
Omvang per keuzedeel: 240 uur studielast of meervoud (max 960) Verplicht voor diplomering Niet verplicht voor diplomering Vermeld op diploma Vermeld op diploma na realisatie
Kwalificatiedossiers MBO (Bron: SBB)
176 Kwalificatiedossiers bevorderen doelmatig onderwijs en leven lang leren
Keuzedelen daarbinnen:
.. bieden mogelijkheid flexibiliteit
.. maken crossovers mogelijk
.. bevorderen profilering,
.. kunnen innovatie bevorderen
.. steunt (regionaal) overleg onderwijs-arbeidsmarkt: wát is relevant?
.. kan doorstroom vmbo-mbo(-hbo) te versterken
.. ondersteunt examinering
.. heeft civiel effect.
Trouw artikel 19 september 2014
De afbeelding kan momenteel niet worden weergegeven.
Oorsp. titel: Bestendigen en Bijsturen!
Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt:
- Onderkant: Onderwijszorgstructuur - Toenemende entree-eisen
- Jeugdwerkloosheid, baanverlies
- De startkwalificatie als begin of eindpunt?
- Bovenkant: onderwijs als bouwblok voor innovatie?
- Smart industry (NL) of ‘Industrie 4.0 (Dld)
- Aansluiting mbo-hbo-arbeidsmarkt (AD-programma’s)
- Doorlopende leerlijn (vgl. Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland)
Co-makership onderwijs-bedrijfsleven, bron Smulders, Hoeve, Van der Meer, 2013.
Lerarenagenda beroepsonderwijs:
7 punten van aandacht
1. (Zij)-instroom en lerarenopleiding 2. Scholing en mobiliteit
3. Factoren die prestaties bepalen
4. Leerplanontwikkeling en kwalificatiestructuur 5. Beroepsanalyse van de externe arbeidsmarkt 6. Werkplekleren
7. Upgrading praktijkinstructeurs
Bron: Marc van der Meer: Vakmensen en bewust vertrouwen, oratie Tilburg.
Slot:
Een lerend, zich vernieuwend systeem veronderstelt experimenteerruimte en systematische terugkoppeling En ook: ‘vakmensen en bewust vertrouwen’
Web: www.marcvandermeer.org Tel: 06 12 69 09 22