• No results found

Categorie-indeling voor wegen buiten de bebouwde kom

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "Categorie-indeling voor wegen buiten de bebouwde kom"

Copied!
18
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Categorie-indeling voor wegen buiten de bebouwde kom

Voorlopige richtlijnen

Commissie RONA

53

juni 1980

(2)

f-f f

B I 3 L ! 0 T

Dienst Wen P ' ^

Po3tbus 5044, 2^°

fsl- 015-69911]

l

3 SEP,

m (jf

(3)

Richtlijnen voor het ontwerpen van niet-autosnelwegen buiten de bebouwde Kom.

Voorlopige richtlijnen voor de . categorie-indeling.

AKkoord bevonden door de Directeur-Generaal van de Rijkswater- staat en de hoofden van Provinciale Waterstaatsdiensten (in hun gezamenlijke vergadering van 5 juni 1980).

Commissie RONA

Werkgroep Basiscriteria

juni 1980

(4)

CATEGORIE-INDELING VOOR WEGEN BUITEN DE ESEBOUWDE KON

INHDUD

D VOORWDDRD

1 AANLEIDING TOT EN DOEL VAN CATEGORISERING VAN WEGEN

2 CATEGORIE-INDELING ALS AFGELEIDE VAN OE GEWENSTE VERKEERS FUNCTIE BINNEN EEN RUINTELIJKE STRUCTUUR

3 EISEN TE STELLEN AAN DE INOELING VAN WEGEN

4 CATEGORIE-INDELING

5 WEGONTWERP EN CATEGORIE-INDELING

Bijlage: Categorie-indeling voor wegen buiten de bebouwde Korn d.d. december 1979

(5)

0 VOORWOORO

Inleiding

Nederland Kent, evenals vele andere landen, zeer grote verschil- len in het gebruiK en de verschijningsvorm van wegen.

De diverse wegbeheerders hebben vooral in de afgelopen jaren min of meer eigen normen ontwikkeld, waaraan de nieuwe wegen in hun gebied moeten voldoen.

Hierbij werd voornamelijk uitgegaan van bestaande kennis en de in de praktijk opgedane ervaringen. Per wegbeheerder zijn hier- door vrij grote verschillen ontstaan, die op hun beurt de weg- gebruikers weer voor vele onverwachte en daardoor onveilige weg- en verkeerssituaties plaatsen.

Ten einde het opstellen van eenduidige normen voor wegen buiten de bebouwde kom zoveel mogelijk te bevorderen leek het zeer gewenst de kennis van de onderscheidene wegbeheerders te bunde- len in de Commissie Richtlijnen voor het Ontwerpen van Niet- AutosneIwegen [Commissie RDNA).

Tevens zouden in RONA-verband de onderzoeksactiviteiten van de verschillende wegbeheerders goed op elkaar kunnen worden afge- stemd, terwijl gezien de brede basis van dit RONA-overleg meer verantwoorde uitspraken mogelijk zouden zijn.

□p grond van bovenstaande overwegingen werd in 1971 door de Directeur-Generaal van de Rijkswaterstaat en de vergadering van Hoofden van Provincials Waterstaatsdiensten de Commissie RONA ingesteld.

Deze commissie kreeg opdracht richtlijnen op te stellen voor het ontwerpen van wegen buiten de bebouwde kom.

Hierbij worden deze wegen op grond van hun verkeersfunctie in- gedeeld in een beperkt aantal categorieen met het oogmerk de verkeersveiligheid alsmede een vlotte en comfortabele verkeers- afwikkeling te bevorderen door een zodanige uniforme uitvoering en uitrusting van de wegen per categorie, dat voor de wegge- bruiker goed herkenbare en voorspelbare weg- en verkeers-

-situaties

(6)

0-2

situaties warden verkregen.

De Commissie bestaat uit vertegenwoordigers van de Rijkswater- staat, van de Provincials Waterstaatsdienstenj de Landinrich- tingsdienst en de Directie Verkeersveiligheid, terwij1 de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid als adviseur zitting heeft.

Karakter van de voorlopige riahtlijnen

Ondanks de gebundelde kennis bleek het, bij het opstellen van de richtlijnen, moeilijk te zijn nauwkeurig de effecten te be- palen, die afwijkingen van de voorgestelde normen zullen geven.

Nader onderzoek in Nederland en het gebruik maken van onder- zoekresultaten uit het buitenland zal in de komende jaren het kwantificeren van deze effecten ten opzichte van de verkeers- veiligheid en de verkeersafwikkeling steeds beter mogelijk maken.

Bij beleidsanalyses kunnen dan, met deze gekwantificeerde ef- fecten, enerzijds de nagestreefde veiligheid en afwikkeling en anderzijds de beschikbare middelen, het milieu en dergelijke beter worden afgewogen.

Wegens het ontbreken van de resultaten van nader onderzoek hebben de richtlijnen derhalve nog slechts een voorlopig karak- ter. Wei is de Commissie van mening dat de voorlopige richt-

lijnen moeten worden gezien als richtinggevend bij de aanleg van nieuwe of te reconstrueren wegen.

Met betrekking tot de bestaande wegen zal worden getracht mar- ges, gebaseerd op bovengenoemde aspecten en rekening houdend met de verkeersfunctie van de wegen, aan te geven opdat de be- trokken beleidsinstanties de noodzaak van eventuele reconstruc- ties beter kunnen beoordelen.

OndevwevTpen voor de vi.cht'l'iQnen

□e RONA kent de volgende hoofdstukken:

- I Basiscriteria -

(7)

I Basiscriteria II Dwarsprofielen III Kruispunten

IV Alignement

V Qverige ontwerpelementen, waaronder Verlichting en Wegen in plattelandsgebieden.

De verschillende onderdelen van deze hoofdstukken zullen tel- kenmale na goedkeuring door ondergetekenden worden verspreid.

Tegelijk met dit voorwoord ontvangt u de reeds goedgekeurde voorlopige richtlijnen voor de categorie-indeling, die de grond- slag vormen voor de verdere uitwerking van de diverse hoofd- stukken.

Eventuele correspondentie over deze richtlijnen kan worden ge- richt aan het secretariaat van de Commissie RDNA, p/a Dienst Verkeerskunde van de Rijkswaterstaat, PB 20906, 2500 EX

’s-Gravenhage.

Juni 1980

De Directeur-Generaal De Voorzitter van de van de Rijkswaterstaat vergadering van Hoofden

van Provincials Water- staatsdiensten

(8)

1-1

1 AANLEIDIIMG TOT EN DOEL VAN CATEGORISERING VAN WEGEN

Met hedendaags verKeer vereist van de weggebruiker een groot vermogen tot het onderkennen van optredende verkeerssituaties en het voorspellen van de afloop daarvan. De zich tijdens de rit steeds wijzigende verkeerssituaties eisen een voortdurende en snelle aanpassing van het rijgedrag van de weggebruiker.

De mens is echter beperkt in zijn vermogen tot het opnemen van informatie. Er is een reactietijd nodig en de dan genomen beslissing zal niet altijd optimaal zijn.

Een herkenbaar en continu wegbeeld zal de rijtaak van de weg- gebruiker verlichten omdat de verkeersdeelnemer de optredende verkeerssituaties dan beter kan voorspellen.

Dit kan worden bereikt door het categoriseren van wegen: het aan de weggebruiker aanbieden van een beperkt aantal goed her- kenbare verschijningsvormen van de weg.

De doelstelling van het categoriseren is het verhogen van de kwaliteit van het verkeersproces, met name door het vergroten van de verkeersveiligheid.

Nevendoel van categorisering is het mogelijk maken van een rationeler wegontwerp en wegbeheer.

De keuze onder welke categorie een weg moet worden ingedeeld is afhankelijk van de gewenste verkeersfunctie binnen een ruimtelijke structuur.

(9)

2 CATEGORIE-INDELING ALS AFGELEIDE VAN DE GEWENSTE VERKEERS- FUNCTIE BINNEN EEN RUINTELIJKE STRUCTUUR

Een weg maakt de verplaatsing van mensen en goederen, van een bepaalde herkomst naar esn bepaalde bestemmingj mogelijk.

□eze herkomst- en bestemmingsgebieden kunnen naar grootte en ligging hierarchisch onderscheiden worden.

De verbindingen tussen deze gebieden dienen qua functie en verschijningsvorm overeen te stemmen met de aard en de

grootte van de gebieden, die zij verbinden en -tot op zekere hoogte- ook met de afstand ertussen.

Er wordt in termen van wegennetten een onderscheid gemaakt naar de mate waarin de wegen, die een wegennet vormen, een verkeers- functie vervullen.

Wegennet met de hoogste functie

Met wegennet met de hoogste functie wordt gevormd door een gesloten net van hoofdverbindingen ten dienste van het inter- nationale en nationals verkeer. Dat wil zeggen: het verkeer tussen landsdelen en sociaal-culturele en sooiaal-economische centra in binnen en buitenland.

wegen met de hoogste functie

Wegennet met de middelste functie

Het wegennet met de middelste functie is voor het regionale verkeer. Dat is het verkeer tussen regio’s en tussen de sociaal- culturele en sociaal-economische centra in een regio.

wegen met de middelste functie

Wegennet met de laagste functie

Het wegennet met de laagste functie is voor ontsluiting van het landelijk gebied en ten dienste van het streekverkeer. Het is verkeer over korte afstanden binnen de stadsgewesten of tussen de kleinere centra in de regio’s.

wegen met de laagste functie

De twee laatstgenoemde wegennetten behoeven niet per definitie gesloten te zijn.

Voor wegen behorende tot het wegennet met de hoogste functie is uit economisch en maatschappelijk oogpunt een relatief

- hoge -

(10)

2-2

hoge verplaatsingssnelheid gewenst.

Wegen, die veel lange-afstandverkeer verwerken dienen die mogelijkheid van een hoge verplaatsingssnelheid te bieden, hetgeen inhoudt dat er zowel in langsrichting als in dwars- richting zo min mogelijk fricties (bijvoorbeeld de aanwezig- heid van langzaam verkeer) mogen optreden.

Voor andere wegen dan die van de hoogste functie zijn deze fricties minder bezwaarlijk.

Soms is een bepaalde mate van frictie zelfs gewenst om daardoor een gewenst rijgedrag af te dwingen.

(11)

3 EISEN TE STELLEN AAN DE INDELING VAN WEGEN

Door de weggebruiker wordt een verwachtingspatroon opgebouwd uit waarnemingen (op het moment zelf) en uit ervaring (uit het verleden).

Bij het indelen van een weg in een bepaalde categorie kunnen in principe alle weg- en verkeerskenmerken als criterium be- schouwd worden.

Het samenstellen van categorieen op basis van een willekeurige selectie of een combinatie van alle kenmerken leidt echter tot een voor de weggebruiker niet meer te overzien aantal slecht herkenbare categorieen. Bovendien zijn niet alle kenmerken even belangrijk.

□m tot een doelmatige indeling van categorieen te komen dienen in eerste instantie alleen die kenmerken te worden beschouwd, die essentieel zijn voor het verkeersgedrag en die naar ver- wachting voldoende duidelijk en herkenbaar zijn voor de weg- gebruiker.

Deze kenmerken zijn met name de mogelijke aanwezigheid van onderscheidene voertuigsoorten, het gescheiden zijn van de rijrichtingen en de aanwezigheid van afslaand, kruisend of overstekend verkeer.

De huidige administratieve indeling van wegen buiten de be- bouwde kom (bijvoorbeeld die in primaire, secundaire, tertiaire en quartaire wegen) levert voor de weggebruiker geen duidelijk herkenbare categorieen op en is dus voor bovenomschreven doe- len niet goed bruikbaar.

Een doelmatige categorie-indeling uit een oogpunt van verkeers- veiligheid dient in beginsel aan de volgende eisen te voldoen:

a Consistentie in kenmerken binnen een eategorie

□e criteria ten aanzien van veiligheid, vlotheid en comfort dienen samenhangend te zijn. Binnen een categorie moet af- stemming zijn tussen de voorkomende kenmerken in langs-

- richting -

(12)

3-2

richting en in dwarsrichting. Dit houdt tevens in dat de hoe- veelheid frictie in de dwarsrichting samenhangt met die in de langsrichting.

Ter illustratie: sen dubbelbaansweg, voorzien van vlucht- stroken en geleideraiIconstructies, dost geen gelijKvloerse kruispunten c.q. overstekend verkeer verwachten.

b Continutteit in kenmerken binnen ein oategorie

Ten einde de eerder gewekte verwachtingen te honoreren dienen de kenmerken over de gehele lengte van het weggedeelte aanwe- zig dan wel afwezig te zijn. Indien bijvoorbeeld langs een weg een vluchtstrook is aangebracht meet deze vluchtstrook vanaf het begin tot aan het einde van dat weggedeelte -in principe met een gelijke breedte- ook inderdaad voorkomen.

o Unifovmiteit in kenmerken

Binnen de voorkomende kenmerken dient zo min mogelijk variatie te bestaan. Verwacht kan worden dat door een te grote variatie binnen de kenmerken de herkenbaarheid te niet wordt gedaan, hetgeen de verkeersveiligheid niet bevordert.

De uniformiteit dient met name verzekerd te zijn in de lengte- richting van het trace, vooral ten aanzien van de vormgeving van onder meer de kruispunten.

d Herkenbaarheid

Naarmate het aantal categorieen beperkter is zijn deze dui- delijker te herkennen en onderling beter te onderscheiden.

□e mate van herkenbaarheid en onderscheid neemt toe door het toepassen van kenmerken, die categorie-typerend zijn.

(13)

4 CATEGORIE-INDELING

Conform het gestelde in het voorgaande is voor wegen buiten de bebouwde kom een hoofdcategorie-indeling opgesteld, die weergegeven is in de bijlage.

Er is een indeling in vier hoofdcategorieen gemaakt, te weten:

- autosnelwegen - autowegen

- wegen met een geheel of gedeeltelijk gesloten verklaring - wegen voor alle soorten verkeer

Hoofdcategorie A

bevat uitsluitend dubbelbaanswegen met ongelijkvloerse kruis- punten, alleen toegankelijk voor motorvoertuigen die mogen en kunnen rijden met een snelheid van ten minste 70 km/h

[voor vrachtwagens geldt een snelheid van ten minste 60 km/h).

De verschijningsvorm van de wegen in deze hoofdcategorie wordt aangepast aan het omliggende gebied (ruraal of urbaan).

Hoof dcategorie B

bevat uitsluitend wegen toegankelijk voor motorvoertuigen, die mogen en kunnen rijden met een snelheid van ten minste 40 km/h.

Afhankelijk van de noodzakelijke capaciteit en het gebied dat doorsneden wordt [ruraal of urbaan) worden de wegen in deze hoofdcategorie enkelbaans of dubbelbaans uitgevoerd

(NB Dubbelbaanswegen alleen in urbaan gebied).

De wegen in deze hoofdcategorie - autowegen - hebben in principe gelijkvloerse kruispunten, maar kunnen ook aan het karakter van de weg aangepaste ongelijkvloerse kruispunten hebben.

Hoof dcategorie C

De wegen, in deze hoofdcategorie ondergebracht, zijn niet toe- gankelijk voor (brom)fietsverkeer en zijn in een aantal ge- vallen eveneens gesloten voor andere soorten langzaam verkeer.

hoofd- categorie A

hoofd- categorie B

hoofd- categorie C

- Hoof dcategorie D

(14)

4-2

hoofd- categovie D

Hoofdoategorie D

bevat tenslotte die wegen, welke toeganKelijk zijn voor alls verkeersdeelnemers. Het is duidelijk dat de verkeersfunctie van dit soort wegen gering is maar de ontsluitingsfunctie belangrij k.

Gezien de vele verschillende situaties, waarin deze wegen zijn of warden toegepast, lijkt een mogelijke nuancering binnen deze hoofdcategorie gewenst.

(15)

WEGGEBRUIKER

Moqehjk aanwezig Situat:e

— 3

TJ O E >

- O

- o

l S’ * C O) X= c

^ o < >

0

ONTWERPER

BENAMING CATE-

GORIE

WEGOMGEVING

MAX. UUR - INTENSITEIT IN P A.E.

□wars profiel

Kruispunt vorm

Indeling wegennetten

ONTWERP.

SNELHEID KM /UUR

120

1

90

100

I

80

80

60

< 60

INDICATIE NETWERKFUNCTIE

AUTOSNELWEG

STADSAUTOSNELWEG H

RURAAL

URBAAN

1600 PER RIJSTROOK

1800 PER RIJSTROOK

Wegen met een belangrijke functie voor het lange- at stand verkeer

Wegverbmding tussen belangrijke steden, landsdelen en landen

Rondweg of onderdeel ervan met een belangrijke verzamel - en verdeelfunctie voor een stad of een agglomeratie

B

AUTOWEG

AUTO WE G

nr

EZ:

RURAAL

URBAAN

1000 PER RIJBAAN

1600 PER RIJBAAN/

RIJSTROOK

Weg met een functie voor het lange- afstandverkeer of een stadsgewestelijke verbindmgsweg

Stadsgewestelijke verbindingsweg

C

WEG MET GEHEEL OF GEDEELTELIJK GESLOTEN VERKLA- RING

(IN IEDER GEVAL VOOR ( BROM-) FIETSERS)

ALLE SITUATIES

ALLE SITUATIES 1400 PER RIJBAAN

900 PER RIJBAAN

Weg van regionaal belong met een functie voor het lange-afstandverkeer

Weg van overwegend lokaal belong met een zekere verkeersfunctie

D

WEG VOOR ALLE

VERKEER

2E

ALLE SITUATIES 200 PER RIJBAAN

Overige wegen, waaronder parallelwegen, met voornamelijk een ontsluitingsfunctie

Uit capacit#itsov»rw*ging#n turn ••n autow#g in ttcdeiijk* %1—r ook dubb*ibaan» warden urtgevoerd

^ Aan het karakter van de autoweg aangepa»te ongelijkvloer»e kruispunten kunnen ook voorkomen

j* aanwezig of van toepassing

Commissie RONA - december 1979

(16)

5-1

5 WEGOIMTWERP EN CATEGORIE-IN DELING

Ten aanzien van de details van het wegontwerp is sen wat meer genuanceerde benadering noodzakelijk. Een aantal kenmerken, zoals de te verwachten intensiteiten en de omgeving waarin de weg wordt aangelegd [ruraal of urbaan gebied] kan over de lengte van de weg varieren.

□p grond hiervan is het niet altijd zonder meer mogelijk om het bij een van te voren vastgestelde hoofdcategorie behorend wegontwerp zonder enige nuancering toe te passen. Daarom is voor de ontwerper een groter aantal categorieen op basis van de hoofdindeling beschikbaar.

□ok uit praktisch oogpunt, in verband met het aanpassen van het huidige wegennet aan de categorie-indeling, is een zekere tolerantie gewenst. Hiervoor zal, waar mogelijk, een band- breedte moeten worden aangegeven.

De genoemde toelaatbare intensiteiten en ontwerpsnelheden zijn vooralsnog indicatief en dienen door middel van nader onderzoek te worden onderbouwd.

(17)

WEGGEBRUIKER

Mogelijk aanwezig Situatie

_5

— 1}

CD CD

TJ O TD O

- D - O

^ -D

in

i

% i

O

I

I I

ONTWERPER

y

cc

o

o UJ I- <

u Q u.

O O I

BENAMING CATE- GORIE

WEGOMGEVING

MAX. UUR - INTENSITEIT IN P.A.E.

ONTWERR.

SNELHEID KM /UUR

Dwars- profiel

Kruispunt vorm

Indelmg wegennetten

I

//

I

I NDICATIE NETWERKFUNCTIE

A

AUTOSNELWEG RURAAL

1500 PER

RIJSTROOK

120

Wegen met een belangrijke functie voor het lange- af standverkeer

Wegverbinding tussen belangrijke steden, landsdelen en landen

STADSAUTOSNELWEG

H

URBAAN

1800 PER

RIJSTROOK

90

Rondweg of onderdeel ervan met een belangrijke verzamel - en verdeelfunctie voor een stad of een agglomeratie

B

AUTOWEG

IE

RURAAL

1000 PER RIJBAAN

100

Weg met een functie voor het lange- afstandverkeer of een stadsgewestelijke verbindingsweg

AUTOWEG

EE

URBAAN

1500 PER RIJBAAN / RIJSTROOK

Stadsgewestelijke verbindingsweg 80

c

WEG MET GEHEEL OF GEDEELTELIJK GESLOTEN VERKLA- RING

( IN IEDER GEVAL VOOR ( BROM-) FIETSERS)

ALLE SITUATIES

ALLE SITUATIES

1400 PER RIJBAAN

900 PER RIJBAAN

80

60

Weg van regionaal belong met een functie voor het lange-afstandverkeer

Weg van overwegend lokaal belong met een zekere verkeersfunctie

D

WEG VOOR ALLE VERKEER

ML

ALLE SITUATIES 200 PER RIJBAAN

Overige wegen, waaronder parallelwegen, met voornamelijk een ontsluitingsfunctie

< 60

1) 2)

Uit capaciteitsoverwegingen kan een autoweg in stedelijke sfeer ook dubbelbaans warden uitgevoerd Aon het karakter van de autoweg aangepaste ongelijkvloerse kruispunten kunnen ook voorkomen

= aanwezig of van toepassing

= niet aanwezig en niet van toepassing

Commissie RONA - december 1979

(18)

Staatsuitgeverij

012485F

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

an attempt has been made to addre e influence of dividend payments on share y objectives of this study, this section arket movements on the dependent a o, the four

Furthermore, these skills such as teamwork and communication are also crucial skills identified as 21 st century learning skills in higher education, which becomes important

Firstly the necessary published academic research from Published articles and books was gathered, to gain background on ethical clearance, different types of

The research aims are to determine the nature of team management, the task and role of the principal in facilitating team management and the extent to which team

Key terms: Borrowing costs, capitalisation, International Accounting Standards (IAS), Statement of Financial Accounting Standards (SFAS), International Accounting

Die senior skaal (intermediate) meet die volgende afdelings, elk in n aparte toets: Dicrelcwo, plante- lewe, natuurkundigc kennis, aardstudie, studio oor die

all ontological relations with that which is other are relations of comprehension, which inevitably form totalities (Levinas 1969: 43, Bernasconi &amp; Critchley 2002: 12),

a) healthy preparation methods include boiling, steaming, roasting, pan frying (if moderate amounts of fats are used) and grilling. b) unhealthy