AFM-Consumentenmonitor: Meer hypotheken gesloten via tussenpersoon

(1)

AFM Consumentenmonitor voorjaar 2012 Hypotheken

Augustus 2012

(2)

1. Management Summary

2. Onderzoeksresultaten in detail

 Hypotheeksluiters

 Oriëntatie- en afsluitproces

 Beloning 3. Bijlagen

2

Inhoudsopgave

(3)

Management Summary

(4)

Hypotheeksluiters

 Ruim één derde van de afgesloten hypotheken is een nieuw gesloten hypotheek door een starter.

 Het aantal starters dat een nieuwe hypotheek heeft afgesloten, is sterk gestegen. Deze groei is met name ten koste gegaan van het aantal oversluiters.

 In twee op de vijf recent gesloten hypotheken zit een bankspaarcomponent: De aflossingsvrije

hypotheek maakt mede door de sterke ontwikkeling van de bankspaarhypotheek en de verandering in wetgeving niet langer het grootste deel uit van het hypotheekbedrag.

 De helft van de hypotheken van recente oversluiters is vervangen, omdat de rentevastperiode verlopen was. Ruim de helft van deze groep is uiterlijk twee maanden voor het verlopen van de rentevastperiode hiervan op de hoogte gesteld. Het prolongatievoorstel voldeed veelal niet aan de verwachtingen van deze oversluiters.

 De aflossingsvrije hypotheekbezitter heeft meer kennis van de kenmerken van een volledig aflossingsvrije hypotheekvorm dan de niet-bezitter.

 Driekwart van de hypotheken is met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) afgesloten. Het aandeel hypotheken dat met NHG is afgesloten, is vrijwel stabiel in de tijd.

Oriëntatie- en afsluitproces

 Vrijwel alle hypotheeksluiters laten zich informeren door een persoonlijk adviesgesprek.

 Bijna de helft van de hypotheeksluiters heeft een adviesgesprek gevoerd met een

assurantietussenpersoon om informatie in te winnen voor het afsluiten van een hypotheek.

Management Summary -1-

(5)

 De helft van de hypotheeksluiters heeft meerdere oriëntatie- of adviesgesprekken gevoerd.

 Eén op de vijf hypotheeksluiters die een adviesgesprek heeft gehad, heeft het dienstverlenings- document nooit ontvangen.

 Het dienstverleningsdocument wordt gelezen en kan een rol spelen bij de keuze: De belangrijkste aspecten van het document voor hypotheeksluiters zijn het verkrijgen van inzicht in de dienstverlening en de vergoeding van de adviseur.

 Hypotheeksluiters besteden gemiddeld dertien uur aan de keuze voor een soort hypotheek en de geschikte aanbieder: Hiervan wordt gemiddeld zeven uur besteed aan gesprekken met adviseurs (dit aantal uren loopt op in de tijd) en zes uur om zelf informatie te zoeken.

 Een persoonlijk gesprek is de meest gangbare wijze voor het afsluiten van een nieuwe hypotheek.

 Het aandeel van het intermediaire kanaal is voor het eerst groter dan het bancaire kanaal: Circa vier op de tien sluiters heeft de hypotheek via een assurantietussenpersoon gesloten.

Beloning

 Adviseurs die werken voor een hypotheekwinkel en assurantietussenpersonen maken de vergoeding die zij ontvangen voor de diensten die ze leveren transparant.

 Fixed fee en provisie zijn de meest voorkomende beloningsvormen. Het aandeel adviseurs dat op basis van fixed fee wordt beloond stijgt ten koste van adviseurs die op provisiebasis werken.

 Bij het afsluiten van de hypotheek onderhandelt circa één op de vijf, met wisselend succes, over de kosten van het hypotheekadvies die aan de adviseur moet worden betaald.

Management Summary -2-

(6)

Hypotheeksluiters

(7)

Eén op de drie hypotheeksluiters is een starter

 Ruim één derde (36%) van de afgesloten hypotheken is een nieuw gesloten hypotheek door een starter (voor het eerst een koopwoning gekocht).

 Circa vier op de vijf starters (78%) is jonger dan 34 jaar. Iets meer dan helft van de verbouwers (54%) zit in de leeftijdscategorie tussen de 35 en 44 jaar. Oversluiters zijn vaker dan gemiddeld ouder dan 45 jaar (50%).

36

27

19

7

4

7

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Starter

Oversluiter

Doorstromer

Verbouwer

Herintreder

Overig

Type hypotheeksluiter

Alle recente sluiters hypotheek n = 397

(8)

Sterke stijging starters ten koste van oversluiters

 Het aantal starters dat een nieuwe hypotheek heeft afgesloten, is ten opzichte van de vorige meting sterk gestegen (van 26% naar 36%). Deze groei is met name ten koste gegaan van het aantal oversluiters (daling van 34% naar 27%).

26

30

32

25 26 26

36

24

22 20

17 18

20 19

5 3

4 21

25

29

34

39

34

27

20

14 13

10

7

10

7

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Voorjaar 2009 Najaar 2009 Voorjaar 2010 Najaar 2010 Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Starter Doorstromer Herintreder Oversluiter Verbouwer

N = 480 N = 358 N = 410 N = 351 N = 419 N = 374 N = 397

Type hypotheeksluiter (in de tijd)

Alle recente sluiters hypotheek

(9)

Bankspaarhypotheek groeit zeer sterk

 Sinds de introductie van de bankspaarhypotheek (in 2008) maakt dit type vermogensopbouw een snelle groei door. Momenteel zit in twee op de vijf recent gesloten hypotheken een bankspaarcomponent (39%).

 De groei van de bankspaarhypotheek zorgt voor een afname van het aantal spaarhypotheken (22%) en een afname van de hypotheken met een aflossingsvrije component (54%). De aflossingsvrije hypotheek is nog steeds de vaakst gekozen hypotheekvorm in Nederland.

 In de huidige voorjaarsmeting kiezen starters (61%) vaker voor een bankspaarhypotheek. Van de 55+ers kiest bijna driekwart (71%) voor een aflossingsvrije hypotheek.

62 64

61 60

65

56

54

30

33 35

27

23 24 22

9

15 17 22 22

31

39

7

4 4 4 5 4

5 10

7

10 10 11

16 19

5 5

3

6

0 4

10 20 30 40 50 60 70

Voorjaar 2009 Najaar 2009 Voorjaar 2010 Najaar 2010 Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Aflossingsvrije hypotheek Spaarhypotheek Bankspaarhypotheek

Beleggingshypotheek Een andere hypotheekvorm Weet ik niet

N = 480 N = 358 N = 410 N = 351 N = 419 N = 374 N = 397

Kunt u aangeven wat voor hypotheekvorm u recent heeft afgesloten? (in de tijd)

(10)

Bankspaarhypotheek maakt grootste deel uit van hypotheekbedrag bij starters

 Bij starters is de bankspaarhypotheek in trek: bij meer dan de helft (54%) van de hypotheeksluiters maakt deze vorm het grootste deel van het hypotheekbedrag uit.

 De aflossingsvrije hypotheek maakt bij recente sluiters met een al bestaande hypotheek (doorstromers, oversluiters en verbouwers) het grootste deel van het hypotheekbedrag uit. Met name bij personen die een hypotheek hebben afgesloten ter financiering van een verbouwing is daar relatief vaak (47%) sprake van.

N = 397

N = 117

N = 80

N = 15

N = 122

N = 30

29

16

32

12

34

47

31

54

29

30

16

4

18

15

45

17

13

10

4

9

5

17

20

6

5

7

10

3

6

4

7

13

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Totaal

Starter

Doorstromer

Herintreder

Oversluiter

Verbouwer

Aflossingsvrije hypotheek Bankspaarhypotheek Spaarhypotheek Andere hypotheekvorm De onderdelen zijn even groot Weet ik niet

Welk onderdeel maakt het grootste deel uit van het

hypotheekbedrag van uw huidige hypotheek?

(11)

Aflossingsvrije hypotheken maken minder vaak het grootste deel uit van het hypotheekbedrag

 De aflossingsvrije hypotheek (29%) maakte jarenlang het grootste deel uit van het hypotheekbedrag. Vanaf augustus 2011 geldt in Nederland echter een nieuwe versie van de Gedragscode Hypothecaire

Financieringen volgens welke het aflossingsvrije gedeelte van de hypotheek wordt beperkt tot maximaal 50%

van de marktwaarde van de woning. De sterke daling kan hier grotendeels mee verklaard worden.

 Van alle hypotheekvormen waarbij zowel hypotheken opgebouwd uit meerdere vormen als enkelvoudige hypotheken zijn meegenomen, maakt voor het eerst de bankspaarhypotheek (31%) het grootste onderdeel uit van het hypotheekbedrag.

51

45

40

44

47

36

29

7

11 11

17

16

25

31

20

27 26

21

17 17 18

9

6

8 8 8 9 10

4 4 6 5

5 5

6 7 6

4

6 6

0 10 20 30 40 50 60

Voorjaar 2009 Najaar 2009 Voorjaar 2010 Najaar 2010 Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Aflossingsvrije hypotheek Bankspaarhypotheek Spaarhypotheek

Andere hypotheekvorm De onderdelen zijn even groot Weet ik niet

N = 480 N = 358 N = 410 N = 351 N = 419 N = 374 N = 397

Welk onderdeel maakt het grootste deel uit van het

hypotheekbedrag van uw huidige hypotheek? (in de tijd)

(12)

Veel hypotheken worden overgesloten door het verlopen van de rentevastperiode

 De helft (52%) van de hypotheken van recente oversluiters is vervangen omdat de rentevastperiode verlopen was.

52 48

Ja Nee

Heeft u uw hypotheek overgesloten omdat uw

rentevastperiode was verlopen?

Recente oversluiters hypotheek n = 122

(13)

De helft wordt uiterlijk twee maanden voor verlopen van rentevastperiode geïnformeerd

 Bij recente oversluiters van een hypotheek wegens het verlopen van de rentevastperiode is de helft (52%) uiterlijk twee maanden voor het verlopen van de rentevastperiode hiervan op de hoogte gesteld. .

 Eén op de acht (13%) is niet geïnformeerd door de hypotheekverstrekker of –adviseur over het verlopen van de rentevastperiode.

24

13

15

13

9

0 5 10 15 20 25

Meer dan 3 maanden voor het verlopen

3 maanden voor het verlopen

2 maanden voor het verlopen

1 maand voor het verlopen

Minder dan 1 maand voor het verlopen

Ik ben niet geïnformeerd

Weet ik niet (meer)

Hoe lang van tevoren bent u geïnformeerd over het verlopen van de rentevastperiode van uw oude hypotheek?

Recente oversluiters hypotheek wegens verlopen

rentevastperiode n = 64

(14)

Het prolongatievoorstel voldoet veelal niet aan de verwachtingen van de oversluiter

 Voor meer dan helft van de recente oversluiters die geïnformeerd zijn wegens het verlopen van de rentevastperiode (58%) voldeed het verlengingsvoorstel niet aan de verwachtingen.

 Circa één op de acht (12%) heeft geen prolongatievoorstel ontvangen.

In welke mate was u tevreden over het eerste

prolongatievoorstel van uw aanbieder?

Recent geïnformeerde

oversluiters hypotheek wegens verlopen rentevastperiode n = 57

58

26

5

12

0 10 20 30 40 50 60 70

Het aanbod voldeed niet aan mijn verwachting

Het aanbod kwam overeen met mijn verwachtingen

Het aanbod was boven verwachting

Ik heb geen verlengingsvoorstel ontvangen

(15)

Het prolongatievoorstel voldoet minder vaak aan verwachtingen

 Recent geïnformeerde oversluiters zijn over het algemeen minder tevreden met het prolongatievoorstel in vergelijking met de najaarsmeting 2011. In het najaar kwam het prolongatievoorstel voor ruim de helft van de consumenten (54%) overeen met de verwachtingen. In het voorjaar 2012 is dit percentage gedaald tot een kwart van de consumenten (26%).

In welke mate was u tevreden over het eerste

prolongatievoorstel van uw aanbieder? (in de tijd)

Recent geïnformeerde

oversluiters hypotheek wegens verlopen rentevastperiode

58

26

5

12

35

54

2

9

0 10 20 30 40 50 60 70

Het aanbod voldeed niet aan mijn verwachting

Het aanbod kwam overeen met mijn verwachtingen

Het aanbod was boven verwachting

Ik heb geen verlengingsvoorstel ontvangen

Voorjaar 2012 (n = 57) Najaar 2011 (n = 205)

(16)

Aflossingsvrije hyp. bezitters hebben meer kennis van de aflossingsvrije vorm dan niet-bezitters

 De aflossingsvrije hypotheekbezitter heeft meer kennis van de kenmerken van een volledig aflossingsvrije hypotheekvorm dan de niet-bezitter. Zij beseffen vaker dat er een restschuld over kan blijven (61%), dat er rente over de volledige lening betaald wordt tijdens de looptijd (55%) en dat er geen sprake is van

vermogensopbouw (51%).

 Opvallend is dat aflossingsvrije hypotheekbezitter (47%) vaker aangeeft dat de hypotheek niet hoeft te worden afgelost, terwijl er aan het einde van de looptijd een aflossing plaats dient te vinden.

61

55

51

47

5

4

5

43

33

36

34

6

4

16

0 10 20 30 40 50 60 70

Aan het einde van looptijd mogelijke restschuld

Rente over volledige lening betaald tijdens looptijd

Geen vermogensopbouw

Hypotheek hoeft niet te worden afgelost

Fiscaal voordeel is niet maximaal

Geen van bovenstaande kenmerken van toepassing

Weet ik niet

Wel aflossingsvrije hypotheek (component) Geen aflossingsvrije hypotheek (component)

Welke kenmerken zijn volgens u van toepassing op een volledig aflossingsvrije hypotheek?

N = 226 N = 171

(17)

Kennisniveau over de kenmerken van een volledig aflossingsvrije hypotheek is verslechterd

 Het kennisniveau over de kenmerken van een volledig aflossingsvrije hypotheek is in vergelijking met de najaarsmeting van 2011 gedaald. Men is minder goed gaan beseffen dat er geen sprake is van

vermogensopbouw (van 54% naar 44%) en dat er mogelijk een restschuld overblijft aan het einde van de looptijd (van 57% naar 53%).

53

44

45

41

6

57

54

48

10

56

52

47

45

8

53

46

52

7

55

47

5

0 10 20 30 40 50 60 70

Aan het einde van looptijd mogelijke restschuld

Geen vermogensopbouw

Rente over volledige lening betaald tijdens looptijd

Hypotheek hoeft niet te worden afgelost*

Fiscaal voordeel is niet maximaal

Voorjaar 2012 Najaar 2011 Voorjaar 2011 Najaar 2010 Voorjaar 2010

Welke kenmerken zijn volgens u van toepassing op een volledig aflossingsvrije hypotheek? (in de tijd)

N = 410 N = 351

N = 419 N = 374

N = 397

(18)

Aandeel nieuwe hypotheken met Nationale Hypotheek Garantie is stabiel in de tijd

 Driekwart van de hypotheken is met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) afgesloten. Het aandeel hypotheken dat met NHG is afgesloten, is vrijwel stabiel in de tijd.

 Hypotheken van starters (81%) worden vaker met NHG gesloten dan hypotheken van doorstromers (61%).

 Bij de 55+ers heeft slechts een kwart van de recente sluiters een hypotheek met NHG gesloten.

74 74 70

81 88 79 61

57 57

22 21 25

15 10 17 34

34 37

3 5 4 3

2 4 5 9

5

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Voorjaar 2012 Totaal Najaar 2011 Totaal Voorjaar 2011 Totaal Voorjaar 2012 Starter Najaar 2011 Starter Voorjaar 2011 Starter Voorjaar 2012 Doorstromer Najaar 2011 Doorstromer Voorjaar 2011 Doorstromer

De hypotheek voor de woning is met NHG afgesloten De hypotheek voor de woning is zonder NHG afgesloten Weet ik niet

Heeft u de hypotheek voor de woning met of zonder Nationale Hypotheek Garantie afgesloten?

(in de tijd)

Recente sluiters hypotheek die een woning hebben gekocht

N = 212

N = 188

N = 181

N = 117

N = 99

N = 106

N = 80

N = 76

N = 75

(19)

Oriëntatie- en afsluitproces

(20)

Vrijwel alle sluiters hebben een persoonlijk gesprek gevoerd om zich te laten informeren

 Vrijwel alle hypotheeksluiters (92%) laten zich informeren door een persoonlijk adviesgesprek.

 Beheersten hebben naast het adviesgesprek beduidend vaker internet (38%) en folders, brochures of tijdschriften (12%) gebruikt.

 Naast beheersten zijn het met name de starters (36%) en hoogopgeleide sluiters (32%) die het internet opgaan om informatie over de hypotheek te verkrijgen.

Op welke manier heeft u zich laten informeren voordat u deze hypotheek heeft afgesloten?

92

25

7

3

2

5

2

0

92

38

12

4

7

2

0

86

17

3

5

3

9

1

2

96

18

5

3

0

3

2

0

81

13

3

0

9

0

0 20 40 60 80 100 120

Persoonlijk gesprek

Internet Schriftelijk Telefonisch

Tv of radio Op andere wijze

Niet geïnformeerd Weet ik niet

Totaal Beheersten Ambitieuzen Adviesgevoeligen Gemaksgeorienteerden

(21)

Men gaat het vaakst naar een assurantietussen- persoon voor een adviesgesprek

 Bijna de helft van de recente sluiters van een hypotheek (45%) heeft een adviesgesprek gevoerd met een assurantietussenpersoon om informatie in te winnen voor het afsluiten van een hypotheek.

 55+ers maken relatief minder gebruik van tussenpersonen (26%) en hypotheekwinkels (19%).

 Indien er sprake is van het oversluiten van een hypotheek of het sluiten van een hypotheek ter financiering van een verbouwing, wordt er met minder verschillende adviseurs gesprekken gevoerd dan wanneer er sprake is van een verhuizing naar een andere woning.

45

40

29

6

3

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Een (assurantie)tussenpersoon

Een adviseur/medewerker van de bank

Een adviseur/medewerker van een hypotheekwinkel

Een adviseur/medewerker van een verzekeringsmaatschappij

Geen van bovenstaande

Met welk type adviseur heeft u een adviesgesprek gehad? Meer antwoorden mogelijk.

(22)

De assurantietussenpersoon wordt weer vaker ingeschakeld bij het adviesgesprek

 Sluiters van een hypotheek hebben deze voorjaarsmeting vaker een assurantietussenpersoon ingeschakeld dan in 2011.

 Er wordt met steeds minder verschillende adviseurs een adviesgesprek gevoerd. In het voorjaar van 2012 voerde men gemiddeld 1,2 gesprekken met verschillende type adviseurs. In het najaar van 2010 (1,6) en het voorjaar van 2011 (1,5) lag het aantal gesprekken met verschillende type adviseurs beduidend hoger.

Met welk type adviseur heeft u een adviesgesprek gehad? Meer antwoorden mogelijk. (in de tijd) Alle recente sluiters hypotheek 45

40

29

6

39

29

6

40

52

43

13

47

63

38

11

0 10 20 30 40 50 60 70

Voorjaar 2012 Najaar 2011 Voorjaar 2011 Najaar 2010

(23)

Starters voeren bij meer kanalen adviesgesprekken

45

40

29

6

3

48

49

33

3

1

42

41

29

5

1

47

30

26

7

4

0 10 20 30 40 50 60

Totaal Starter Doorstromer Oversluiter

Met welk type adviseur heeft u een adviesgesprek gehad?

(24)

De helft van de hypotheeksluiters heeft meerdere oriëntatie- of adviesgesprekken gevoerd

 De helft van de hypotheeksluiters (50%) heeft meerdere oriëntatie- of adviesgesprekken gevoerd.

 Zowel bij starters (61%) als herintreders (91%) ligt het percentage, dat meerdere adviesgesprekken heeft gevoerd, hoger dan gemiddeld.

 45-54 jarigen (63%) en hypotheeksluiters van 55 jaar en ouder (62%) voeren vaker één adviesgesprek.

50

39

57

9

58

71

33

37

30

46

30

21

17

23

13

45

12

7

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Totaal

Starter

Doorstromer

Herintreder

Oversluiter

Verbouwer

1 2 3 of meer

Bij hoeveel verschillende adviseurs heeft u een oriëntatie- en/of adviesgesprek gehad?

Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad n = 383

N = 383

N = 115

N = 79

N = 14

N = 117

N = 28

(25)

Eén op de vijf hypotheeksluiters heeft geen dienstverleningsdocument ontvangen

 Adviseurs van hypotheken zijn verplicht om een dienstverleningsdocument aan klanten te overhandigen waarop informatie over de dienstverlening van de adviseur en de vergoeding van de adviseur staat. Circa één op de vijf van de hypotheeksluiters die een adviesgesprek heeft gehad (18%), heeft dit document nooit ontvangen.

57

12

18

14

0 10 20 30 40 50 60 70

Ja

Ja, maar niet van alle adviseurs

Nee

Weet ik niet

Heeft u van uw adviseur(s) een dienstverleningsdocument ontvangen?

(26)

Het dienstverleningsdocument wordt gelezen en kan een rol spelen bij de keuze

 Hypotheeksluiters die het dienstverleningsdocument ontvangen hebben, lezen het document over het algemeen door (91%).

36

33

15

7

3

7

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Ik heb het dienstverleningsdocument vluchtig doorgelezen

Ik heb de informatie tot mij genomen

Ik heb obv het document adviseurs met elkaar vergeleken

Het dienstverleningsdocument is doorslaggevend geweest

Ik heb het dienstverleningsdocument niet doorgelezen

Welke van de volgende

antwoorden is het meest op u van toepassing?

Recente sluiters hypotheek die dienstverleningsdocument hebben ontvangen

n = 262

(27)

Inzicht in de dienstverlening en de vergoeding van de adviseur zijn van belang in document

 Diegenen die het dienstverleningsdocument hebben gelezen, vinden het inzicht in de dienstverlening (40%) en de vergoeding (38%) de belangrijkste aspecten van het document.

40

38

11

6

4

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Het inzicht in de dienstverlening van de adviseur

Het inzicht in de vergoeding die de adviseur ontvangt

De mogelijkheid om adviseurs met elkaar te vergelijken

Overzicht van maatschappijen waarmee de adviseur zaken doet

Anders

Wat vindt u het belangrijkste aspect van het

dienstverleningsdocument?

Recente sluiters hypotheek die dienstverleningsdocument hebben gelezen

n = 254

(28)

Hypotheeksluiters besteden gemiddeld 7 uur aan gesprekken met adviseurs

 Hypotheeksluiters besteden gemiddeld 7 uur aan gesprekken met adviseurs om een juiste keuze te maken voor soort hypotheek en aanbieder.

 Verbouwers (34%) en 55+ers (38%) hebben vaker een kort gesprek (tussen de 1 a 2 uur) met een adviseur gehad.

 Circa één op de drie herintreders (33%) heeft meer dan 12 uur aan adviesgesprekken besteed.

15

31

24

18

11

0 5 10 15 20 25 30 35

1 a 2 uur

3 a 4 uur

5 tot 8 uur

8 tot 12 uur

12 uur of meer

Hoeveel uur hebben alle

gesprekken met uw adviseur(s) in z'n totaliteit geduurd?

(29)

Er wordt steeds meer tijd uitgetrokken om over de hypotheek te praten met een adviseur

 Sluiters van een hypotheek trekken meer tijd uit voor adviesgesprekken in vergelijking met 2010 en 2011. Er heeft met name een verschuiving plaatsgevonden bij de korte gesprekken (1 a 2 uur). Het aandeel van deze gesprekken is in de voorjaarsmeting van 2012 (15%) bijna gehalveerd ten opzichte van de najaarsmeting in 2010 (28%).

Hoeveel uur hebben alle

gesprekken met uw adviseur(s) in z'n totaliteit geduurd? (in de tijd)

Recente sluiters hypotheek die een adviesgesprek hebben gehad

N = 307 N = 320 N = 389

15

19

28

31

33

26

24

23

20

18

16

18

11

9

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Voorjaar 2012

Najaar 2011

Najaar 2010

1 a 2 uur 3 a 4 uur 5 tot 8 uur 8 tot 12 uur 12 uur of meer

6,5 uur

6,2 uur

5,7 uur Gemiddeld

aantal uur

(30)

Hypotheeksluiters besteden gemiddeld 6 uur om zelf informatie te zoeken

 Naast adviesgesprekken besteed men gemiddeld ruim 6 uur aan het zelf zoeken van informatie om een juiste keuze voor de soort hypotheek en de aanbieder van de hypotheek te maken.

 Beheersten bouwen voor het zelf zoeken van informatie de meeste tijd in. Adviesgevoeligen laten zich liever adviseren en steken minder tijd in het zelf zoeken van een geschikte hypotheek en aanbieder.

 55+ers (62%) en lageropgeleide (60%) besteden vaker minder dan 1 a 2 uur aan het zelf zoeken van informatie.

45

24

51

58

59

18

21

15

14 14

22

7

11 12

15

11

10

13

12

18

11

7

14

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Totaal

Beheersten

Ambitieuzen

Adviesgevoeligen

Gemaksgeorienteerden

1 a 2 uur 3 a 4 uur 5 tot 8 uur 8 tot 12 uur 12 uur of meer

Hoeveel uur heeft u, buiten de adviesgesprekken, zelf besteed om een goede keuze te kunnen maken?

N = 389

N = 137

N = 68

N = 159

N = 25

6,4 uur

9,3 uur

6,9 uur

3,9 uur

5,5 uur Gemiddeld

aantal uur

(31)

Circa negen op de tien hypotheken wordt door middel van persoonlijk gesprek afgesloten

 Een persoonlijk gesprek bij een tussenpersoon, adviseur of medewerker van een bank/verzekeraar is de

meest gangbare wijze voor het afsluiten van een nieuwe hypotheek (89%). Op welke wijze (medium) heeft u uw hypotheek afgesloten?

89 4 3 2 2

0

Door middel van een persoonlijk gesprek Via de post Telefonisch Via internet Op andere wijze Weet niet

(32)

De assurantietussenpersoon is het meest

gebruikte kanaal voor afsluiten van de hypotheek

 Circa vier op de tien hypotheeksluiters (41%) heeft via de assurantietussenpersoon de hypotheek gesloten.

Hiermee is het aandeel van het intermediaire kanaal voor het eerst groter dan het bancaire kanaal (31%).

 55+ers sluiten het vaakst via het bancaire kanaal (50%) en relatief weinig via de assurantietussenpersoon (24%).

38

44

38

37

31 37

31 31

35

41

18 18

22

19 19

3 4 5 5

3

2 3 3

2 1 2 2 2

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

Bank Assurantietussenpersoon Hypotheekketen Verzekeringsmaatschappij Ander kanaal Weet ik niet

Bij wie of welk kanaal heeft u deze hypotheek afgesloten?

(in de tijd)

N = 410 N = 351 N = 419 N = 374 N = 397

(33)

Bij starters is assurantietussenpersoon meest gebruikte kanaal voor afsluiten van de hypotheek

29

35 34

33

36 42

31 31

36

41

22

27 30

24

18

3 3

2

4

2

2 1

3

1 1

2 2

1 1 1

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Bij wie of welk kanaal heeft u deze hypotheek afgesloten (in de tijd)

Alle recente starters hypotheek

(34)

Bij oversluiters assurantietussenpersoon ook

meest gebruikte kanaal voor afsluiten hypotheek

42

52

45

37

24 36

30 29

40

48

13 12

17

12

19

3 3

5 7 7

3 3

1 2 1

3 2 3 2 2

0 10 20 30 40 50 60

Bij wie of welk kanaal heeft u deze hypotheek afgesloten?

(in de tijd)

Alle recente oversluiters hypotheek

(35)

Beloning

(36)

Assurantietussenpersonen en hypotheekwinkels maken over het algemeen de beloning transparant

 Adviseurs die werken voor een hypotheekwinkel maken de vergoeding die zij ontvangen voor de diensten die ze leveren het meest transparant (91%). Ook assurantietussenpersonen laten weten op welke wijze zij worden betaald (89%).

 Ruim de helft van de adviseurs bij banken en verzekeraars (55%) geeft inzicht in de beloning voor geleverde diensten.

Op welke wijze heeft de adviseur aangegeven hoe hij voor zijn diensten wordt beloond?

25

17

5

28

14

10

30

20

4

34

5

6

26

19

4

42

4

5

19

14

7

15

30

15

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

De adviseur heeft dit mondeling aangegeven

De adviseur heeft een schriftelijk document meegegeven

De adviseur heeft een schriftelijk document toegestuurd

Zowel mondeling als schriftelijk aangegeven

De adviseur heeft dit niet aangegeven

Weet ik niet

Totaal (Assurantie)tussenpersoon Hypotheekketen Direct (Bank+verzekeraar)

(37)

Fixed fee en provisie zijn de meest voorkomende beloningsvormen

 Eén op de drie hypotheekadviseurs (32%) wordt beloond op basis van een van tevoren afgesproken bedrag (fixed fee). Bij tussenpersonen (54%) wordt meer dan helft beloond op basis van fixed fee.

 Beloning op basis van provisie komt met name voor bij personen die via een hypotheekwinkel de hypotheek afgesloten hebben (37%).

 Circa één vijfde van de personen die direct bij de bank of verzekeraar gesloten heeft (22%), denkt dat het advies gratis is.

Hoe wordt uw hypotheekadviseur volgens u beloond?

32

20

12

11

3

0

7

14

54

21

6

0

3

0

7

10

38

37

2

0

10

0

3

10 7

10

22

32

0

1

7

20

0 10 20 30 40 50 60

Fixed fee

Provisie Het advies is gratis Prijs advies is verwerkt in totale kosten hypotheek

Op uurbasis Provisie, maar de adviseur betaalt een deel terug

Op andere manier Ik weet niet hoe mijn adviseur beloond wordt

Totaal (Assurantie)tussenpersoon Hypotheekketen Direct (Bank+verzekeraar)

(38)

47

39

42

31

26

15

25

34

39

50

5

9

5 8

11 10

8

12

9

0 10 20 30 40 50 60 70

Najaar 2009 Voorjaar 2010 Najaar 2010 Voorjaar 2011 Najaar 2011 Voorjaar 2012 Op basis van provisie Fixed fee Gratis Weet niet

Beloning op basis van fixed fee stijgt ten koste van provisie

 Het aandeel adviseurs dat op basis van fixed fee wordt beloond stijgt ten koste van adviseurs die op provisiebasis werken.

 Het aandeel sluiters dat niet weet hoe de adviseur wordt beloond is vrijwel gelijk gebleven in de afgelopen jaren.

Hoe wordt uw hypotheekadviseur volgens u beloond? (in de tijd)

Alle recente sluiters hypotheek die via een (assurantie)tussenpersoon of hypotheekketen gesloten hebben via een persoonlijk gesprek

N = 157 N = 216 N = 160 N = 205 N = 186 N = 215

(39)

Circa één op de vijf onderhandelt over de kosten van het hypotheekadvies

 Bij het afsluiten van de hypotheek onderhandelt circa één op de vijf (19%), met wisselend succes, over de kosten van het hypotheekadvies die aan de adviseur moet worden betaald.

 Het loont om te onderhandelen met de adviseur want ongeveer drie op de vier sluiters die onderhandelt boekt resultaat.

 Het aantal sluiters dat onderhandelt over de kosten voor hypotheekadvies is gelijk gebleven in vergelijking met de afgelopen metingen.

5

7

5

2

14

12

20

13

77

78

75

80

4

3

5

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Totaal

(Assurantie)tussenpersoon

Hypotheekketen

Direct (Bank+verzekeraar)

Ja, ik heb over kosten onderhandeld, maar zonder resultaat Ja, ik heb met resultaat over de kosten onderhandeld

Nee Weet ik niet

Heeft u bij het afsluiten van de hypotheek onderhandeld over de kosten die u voor het

hypotheekadvies aan de adviseur moet betalen?

(40)

Bijlagen

(41)

 Doel: in kaart brengen van ontwikkelingen in het financiële keuzegedrag van de Nederlandse financiële consument.

 Veldwerkperiode: 26 april t/m 13 mei 2012.

 Doelgroep: representatieve steekproef van de Nederlandse bevolking (18+), waarbij een oversampling is gehanteerd van mensen die in de periode november 2011 tot en met april 2012 een hypotheek hebben afgesloten.

 Weging: De representatieve steekproef is herwogen naar een afspiegeling van de Nederlandse bevolking (18+) en gewogen naar leeftijd, geslacht, opleiding en district. De groep hypotheeksluiters is gewogen naar leeftijd.

 Methode: online onderzoek, vooraf is het volledige panel gescreend om de juiste groepen consumenten voor dit onderzoek te kunnen benaderen.

 Steekproefomvang: de netto steekproef bestaat uit 414 respondenten die representatief zijn voor de Nederlandse bevolking (18+) en uit 397 recente sluiters van een hypotheek.

 Rapportage: Alle verschillen tussen AFM segmentatie (zie volgende dia), leeftijdsgroepen, opleidings- en inkomensniveau die zijn beschreven, zijn significant.

 Belangrijk in het onderzoek zijn de vier soorten financieel beslissers, uitgelegd op de volgende slide.

Onderzoeksverantwoording

(42)

Consumentensegmentatie

 In de rapportage worden termen voor verschillende typen financieel beslissers genoemd. De AFM

onderzocht in een eerder stadium hoe Nederlanders financiële beslissingen nemen en concludeerde dat mensen van elkaar verschillen in de manier waarop deze beslissingen genomen worden. Er zijn 4 typen, welke hieronder worden beschreven.

 Beheersten verzamelen veel informatie over het financieel product dat zij willen aanschaffen. Zij overwegen veel alternatieven, gaan door tot zij het juiste product hebben gevonden en nemen uiteindelijk zelf de

beslissing, zonder financieel adviseur.

 Ambitieuzen proberen graag nieuwe producten uit en mijden risico’s hierbij niet. Zij hebben luxe en

rendement als drijfveer voor hun besluiten en steken een gemiddelde hoeveelheid tijd in hun keuzeproces.

 Adviesgevoeligen laten hun beslissingen over aan anderen. Zij vertrouwen adviseurs blindelings. Zij zijn niet geïnteresseerd in financiële producten en zijn niet perse op zoek naar het ideale product.

 Gemaksgeoriënteerden stoppen weinig tijd in het bestuderen van financiële producten en vermijden hierbij risico’s. Zij hebben weinig vertrouwen in financieel adviseurs en kiezen vaak voor standaard producten.

 Voor meer informatie of om zelf te testen wat voor type financieel beslisser u bent, kunt u terecht op

www.afm.nl/besliswijzer

(43)

Steekproefoverzicht naar achtergrondkenmerken

11

15 19 19

35

34

40 26

20

41 23

16

51 49 9

33 27

18 13

13

42 45

7

39 34

19

67 33

0 10 20 30 40 50 60 70

18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55 jaar en ouder

Opleidingsniveau: laag Opleidingsniveau: midden Opleidingsniveau: hoog

Inkomensniveau: laag Inkomensniveau: midden Inkomensniveau: hoog Inkomensniveau: onbekend

Vrouw Man

Gemiddeld Nederland 18+ (n = 414) Hypotheeksluiters (n = 397)

(44)

Steekproefoverzicht naar type financieel beslisser

43

22

23

12

36

16

42

6