Prevalentie van hart- en vaatziekten MZG 2019

(1)

Prevalentie van hart- en vaatziekten

MZG 2019

DGGS - Gezondheidszorg Dienst Data en Beleidsinformatie Dienst Acute en chronische zorg

(2)

2 In 2019 tellen we in de Belgische algemene ziekenhuizen 3.966.852 verblijven, waarvan 1.836.284 in klassieke hospitalisatie (46,3%) en 2.130.568 in daghospitalisatie (53,7%). In vergelijking met 2018 zien we een stijging van ongeveer 4,41% bij de verblijven in daghospitalisatie, terwijl de verblijven in klassieke hospitalisatie met ongeveer 0,14% daalden.

Methode

Dit rapport betreft een analyse van de prevalentie van hart- en vaatziekten aan de hand van de gegevens over het aantal ziekenhuisverblijven per APR-DRG uit de MZG voor het jaar 2019. De gegevens die in aanmerking worden genomen hebben betrekking op alle DRG's die vallen onder MDC 5, genaamd Circulatoir systeem, maar ook op:

- DRG 45, genaamd CVA en precerebrale occlusie met infarct (MDC 1 Zenuwstelsel);

- DRG 46, genaamd Niet specifieke CVA en precerebrale occlusie zonder infarct (MDC 1 Zenuwstelsel);

- DRG 47, genaamd Transitoire cerebrale ischemie (TIA) (MDC 1 Zenuwstelsel);

- En DRG 134, genaamd Longembolie (MDC 4 Ademhalingsstelsel)

De keuze viel op deze DRG’s rekening houdend met de definitie van hart- en vaatziekten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), die als volgt luidt (eigen vertaling): "Hart- en vaatziekten zijn een geheel van aandoeningen van het hart en de bloedvaten, waaronder: coronaire hartaandoeningen (aandoeningen van de bloedvaten die de hartspier van bloed voorzien); cerebrovasculaire aandoeningen (aandoeningen van de bloedvaten die de hersenen van bloed voorzien); perifere arteriële aandoeningen (aandoeningen van de bloedvaten die de armen en benen van bloed voorzien); reumatische hartaandoeningen, die de hartspier en de hartkleppen aantasten en het gevolg zijn van acuut gewrichtsreuma, veroorzaakt door een streptokokkenbacterie; congenitale hartafwijkingen (misvormingen van de hartstructuur die bij de geboorte reeds aanwezig zijn); diepe veneuze tromboses en longembolieën (verstopping van de aders van de benen door een bloedklonter, die kan losraken en naar het hart of de longen kan worden meegevoerd).

Infarcten en cerebrovasculaire accidenten zijn doorgaans acute gebeurtenissen en zijn hoofdzakelijk te wijten aan een verstopping van een slagader waardoor het bloed het hart of de hersenen niet meer kan bereiken. De meest voorkomende oorzaak is vetafzetting op de binnenwanden van de bloedvaten die deze organen van bloed voorzien. Cerebrovasculaire accidenten kunnen ook het gevolg zijn van een bloeding van een hersenbloedvat of van klonters" ¹.

De volledige lijst van de betrokken DRG’s is in bijlage terug te vinden.

1 https://www.who.int/fr/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds)

(3)

3

Type DRG en hospitalisatie

In 2019 tellen we in totaal 307.454 verblijven voor de DRG's voor hart- en vaatziekten, wat neerkomt op ongeveer 7,75% van het totale aantal verblijven. Van de verblijven voor de geselecteerde DRG's hebben er 124.871 betrekking op een chirurgische procedure (40,61%), en 182.583 op een medische diagnose (59,39%). Van de 307.454 verblijven, waren er 239.116 in klassieke hospitalisatie (77,77%) en 68.338 in daghospitalisatie (22,22%).

Bij de geselecteerde DRG's zijn in 2019 de 5 meest voorkomende medische diagnosegroepen in klassieke hospitalisatie in totaal goed voor 86.034 verblijven en 35,98% van alle bestudeerde verblijven in klassieke hospitalisatie; de DRG genaamd Hartfalen is betreft 10,77% van de verblijven in klassieke hospitalisatie voor hart- en vaatziekten².

2 De verhoudingen die voor elke DRG in de grafieken worden weergegeven, vertegenwoordigen het aantal verblijven voor elke DRG ten opzichte van het totale aantal bestudeerde verblijven in klassieke hospitalisatie.

39,84% 43,33% 40,61%

60,16% 56,67% 59,39%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Verblijven in klassieke hospitalisatie

Verblijven in daghospitalisatie Totaal

% verblijven

Verdeling van de verblijven voor hart- en vaatziekten per type DRG en type hospitalisatie in 2019

Chirurgisch Medisch

5,18%

12.384 5,88%

14.071 6,36%

15.208 7,79%

18.623

10,77%

25.748

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 191 Hartkatheterisatie voor coronaire aandoeningen

192 Hartkatheterisatie voor andere niet-coronaire aandoeningen

045 CVA en precerebrale occlusie met infarct 201 Hartaritmie en geleidingsstoornissen 194 Hartfalen

Aantal verblijven

De 5 meest voorkomende medische DRG's voor hart- en vaatziekten in klassieke hospitalisatie

(4)

4 Wat de chirurgische procedures betreft zijn in 2019 de 5 meest voorkomende bestudeerde diagnosegroepen in klassieke hospitalisatie in totaal goed voor 71.651 verblijven, en 29,96% van de bestudeerde verblijven in klassieke hospitalisatie; de DRG Percutane coronaire procedures zonder acuut myocardinfarct is op zichzelf goed voor 13,26% van de verblijven voor hart- en vaatziekten die het voorwerp uitmaken van een klassieke hospitalisatie.

Van de bestudeerde diagnosegroepen zijn de 5 meest voorkomende medische DRG's in daghospitalisatie, in totaal goed voor 36.554 verblijven in 2019, en 53,49% van de bestudeerde verblijven in daghospitalisatie;

de DRG Cardiale katheterisatie voor coronaire aandoeningen is op zichzelf goed voor 27% van de verblijven in daghospitalisatie voor hart- en vaatziekten³.

3De verhoudingen die voor elke DRG in de grafieken worden weergegeven, vertegenwoordigen het aantal verblijven voor de betrokken DRG ten opzichte van het totale aantal bestudeerde verblijven in daghospitalisatie.

1,99%

4.760 2,91 %

6.959 3,96%

9.464

7,85%

18.765

13,26%

31.703

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000 30.000 35.000 182 Andere perifere vasculaire procedures

171 Implanteren van permanente pacemaker zonder AMI, hartdecompensatie of shock

174 Percutane coronaire procedures met AMI 181 Procedures op de slagaders van de onderste

ledematen

175 Percutane coronaire procedures zonder AMI

Aantal verblijven

De 5 meest voorkomende chirurgische DRG's voor hart- en vaatziekten in

klassieke hospitalisatie

(5)

5 Wat de chirurgische procedures betreft, zijn de 5 meest voorkomende diagnosegroepen in daghospitalisatie in totaal goed voor 28.920 verblijven in 2019, en 42,32% van de bestudeerde verblijven in daghospitalisatie; de DRG Andere procedures op het circulatoire systeem is op zichzelf goed voor 29,55%

van de verblijven in daghospitalisatie voor hart- en vaatziekten.

1,00%

681 2,64%

1.802

11,26%

7.698 11,60%

7.925

27,00%

18.448

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000

190 Acuut myocardinfarct 197 Perifere en andere vasculaire aandoeningen 201 Hartaritmie en geleidingsstoornissen 192 Hartkatheterisatie voor andere niet-coronaire

aandoeningen

191 Hartkatheterisatie voor coronaire aandoeningen

Aantal verblijven

De 5 meest voorkomende medische DRG's voor hart- en vaatziekten in daghospitalisatie

0,78%

536 2,13%

1.454 3,95%

2.698 5,91%

4.038

29,55%

20.194

0 5.000 10.000 15.000 20.000 25.000

174 Percutane coronaire procedures met AMI 181 Procedures op de slagaders van de onderste

ledematen

175 Percutane coronaire procedures zonder AMI 182 Andere perifere vasculaire procedures 180 Andere procedures op het circulatoire systeem

Aantal verblijven

De 5 meest voorkomende chirurgische DRG's voor hart- en vaatziekten in

daghospitalisatie

(6)

6

Verblijven en herkomst van de patiënten

Van de 1.836.284 verblijven in klassieke hospitalisatie die in 2019 voor het hele land werden geregistreerd, is er bij 13,02% sprake van een diagnose die verband houdt met de bestudeerde groepen. Wat de daghospitalisaties betreft, is er bij 3,21% van de 2.130.568 verblijven in daghospitalisatie die in 2019 voor het hele land werden geregistreerd, sprake van een diagnose die verband houdt met de bestudeerde diagnosegroepen.

Als we ons concentreren op de herkomst van de patiënten, zien we een aantal verschillen. Van de 2.447.448 verblijven van patiënten met domicilie in het Vlaams Gewest en van de 1.148.193 verblijven van patiënten met domicilie in het Waals Gewest, hebben respectievelijk 7,80% en 7,85% een diagnose die verband houdt met hart- en vaatziekten. Voor patiënten met een domicilie in het buitenland betreft dit 8,75% van in totaal 56.980 verblijven; voor patiënten zonder vaste verblijfplaats 9,28% van het totale aantal van 1.239 verblijven; en voor patiënten met domicilie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betreft dit 6,80% van het totale aantal van 312.992 verblijven.

Wat de herkomst van de patiënten in 2019 betreft, heeft het Vlaams Gewest het hoogste aantal hospitalisaties per 1.000 inwoners voor de bestudeerde diagnosegroepen (28,99 verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners)^4,5.

4 De gegevens betreffende de bevolkingsstructuur komen uit de databanken van het Belgische statistiekbureau Statbel:

https://statbel.fgov.be/nl/open-data/bevolking-statistische-sector-7

5NB: In de gegevens voor België werden enkel de gegevens van de drie gewesten in rekening gebracht; bij het aantal verblijven werd geen rekening gehouden met de patiënten met domicilie in het buitenland en de patiënten zonder vaste verblijfplaats (de gegevens van Statbel hebben enkel betrekking op Belgische inwoners).

10,73%

13,56%

12,65%

10,73%

13,93%

13,02%

2,63%

3,52%

2,58%

5,06%

2,86% 3,21%

6,80%

7,80% 7,85%

9,28%

8,75%

7,75%

0,00%

2,00%

4,00%

6,00%

8,00%

10,00%

12,00%

14,00%

16,00%

Brussels Hoofdstedelijk

Gewest

Vlaams Gewest Waals Gewest Zonder vaste verblijfplaats

Domicilie in het buitenland

België

Percentage verblijven

Verhoudingen van de verblijven voor de DRG’s voor hart- en vaatziekten ten opzichte van het totale aantal verblijven in 2019 naar gewest van domicilie

van de patiënt

Verblijven in klassieke hospitalisatie Verblijven in daghospitalisatie Totaal

(7)

7 Dat aantal ligt op 24,79 verblijven per 1.000 inwoners bij patiënten die in het Waals Gewest wonen en op 17,60 verblijven per 1.000 inwoners bij patiënten die in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen.

Als we kijken naar de algemene trend voor het hele land, zien we dat verblijven voor hart- en vaatziekten voornamelijk in klassieke hospitalisatie plaatsvinden, met 20,54 klassieke hospitalisaties per 1.000 inwoners tegenover 5,91 daghospitalisaties per 1.000 inwoners. We zien het hoogste aantal daghospitalisaties (7,50 per 1.000 inwoners) en klassieke hospitalisaties (21,49 per 1.000 inwoners) bij patiënten die in het Vlaams Gewest wonen.

14,30

21,49 20,89 20,54

3,30

7,50 3,90 5,91

0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Vlaams Gewest Waals Gewest België

Aantal verblijven per 1.000 inwoners

Aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners naar gewest van domicilie van de patiënt en type hospitalisatie in 2019

Verblijven in klassieke hospitalisatie Verblijven in daghospitalisatie

7,12 11,68 10,13 10,71

10,48

17,31

14,66 15,74

0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Vlaams Gewest Waals Gewest België

Aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners naar gewest van domicilie van de patiënt en type DRG in 2019

Chirurgisch Medisch

(8)

8

Patiëntenkarakteristieken

Als we de verdeling naar geslacht van het aantal verblijven voor hart- en vaatziekten in 2019 van naderbij bekijken, zien we dat het aantal opnames voor de bestudeerde diagnoses bij mannen hoger ligt (56,82%) dan bij vrouwen (43,18%).

In onderstaande grafiek wordt het aantal verblijven per 1.000 inwoners weergegeven voor de geanalyseerde diagnosegroepen, naar geslacht en type hospitalisatie⁶.

In 2019 tellen we voor verblijven voor hart- en vaatziekten 30,43 hospitalisaties per 1.000 inwoners bij mannen, terwijl het aantal hospitalisaties per 1.000 inwoners bij vrouwen 22,59 bedraagt. Dat verschil is des te groter wanneer we ons meer specifiek richten op het aantal verblijven in klassieke hospitalisatie.

6NB: Bij het aantal verblijven werd geen rekening gehouden met de patiënten met domicilie in het buitenland en de patiënten zonder vaste verblijfplaats (de gegevens van Statbel hebben enkel betrekking op Belgische inwoners).

56,82%

43,18%

Verdeling van het aantal verblijven voor hart- en vaatziekten naar geslacht in 2019

Man Vrouw

17,05 5,54

22,59

24,13 6,30

30,43

0 5 10 15 20 25 30 35

Aantal verblijven in klassieke hospitalisatie per 1.000 inwoners

Aantal verblijven in daghospitalisatie per 1.000 inwoners Totaal aantal verblijven per 1.000 inwoners

Aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners naar geslacht en type hospitalisatie in 2019

Man Vrouw

(9)

9 Het percentage verblijven voor hart- en vaatziekten stijgt per leeftijdscategorie en bereikt 26,18% voor de leeftijdscategorie 65-74 jaar, met in totaal 80.492 geregistreerde verblijven. Dat percentage daalt vervolgens tot 14,26% voor de leeftijdscategorie van 85 jaar en ouder.

Als we het aantal verblijven voor de bestudeerde diagnosegroepen relateren aan het aantal inwoners per leeftijdscategorie, zien we een opwaartse trend met een toename van het aantal verblijven voor hart- en vaatziekten met de leeftijd⁷. Bij Belgische inwoners van 65 tot 74 jaar zien we in 2019 68,91 verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners, en dat aantal loopt op tot 106,61 verblijven per 1.000 inwoners in de leeftijdscategorie van 75 tot 84 jaar en 132,98 verblijven per 1.000 inwoners in de leeftijdscategorie van 85 jaar en ouder.

7 NB: Bij het aantal verblijven werd geen rekening gehouden met de patiënten met domicilie in het buitenland en de patiënten zonder vaste verblijfplaats (de gegevens van Statbel hebben enkel betrekking op Belgische inwoners).

1,86 % 5.724

1,90%

5.827

3,96%

12.175

9,36%

28.774

18,24%

56.091

26,18%

80.492 24,24%

74.524

14,26%

43.847

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 90000

<25 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85+

Aantal verblijven

Aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per leeftijdscategorie

1,66 3,86 8,05

17,83

36,64

68,91

106,61

132,98

0,00 20,00 40,00 60,00 80,00 100,00 120,00 140,00

<25 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85+

Aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners per

leeftijdscategorie in België in 2019

(10)

10 De toename van het aantal verblijven voor hart- en vaatziekten met de leeftijd bij mannen enerzijds en bij vrouwen anderzijds, volgt een gelijklopende trend tot de leeftijd van 44 jaar. Vanaf de leeftijd van 45 jaar neemt het aantal verblijven voor hart- en vaatziekten sneller toe bij mannen. Bij mannen van 65 tot 74 jaar ligt het aantal verblijven bijna tweemaal zo hoog (92,45 verblijven per 1.000) als bij vrouwen in dezelfde leeftijdscategorie.⁸

Het aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners en per leeftijdscategorie in België vertoont verschillen naargelang het gewest van domicilie van de patiënten. We kunnen ons daarbij de vraag stellen wat de mogelijke determinanten van deze regionale verschillen zijn. De analyse van de hypotheses in verband met deze verschillen moet multifactorieel zijn.

8 NB: Bij het aantal verblijven werd geen rekening gehouden met de patiënten met domicilie in het buitenland en de patiënten zonder vaste verblijfplaats (de gegevens van Statbel hebben enkel betrekking op Belgische inwoners).

1,78 3,59 7,91 21,71

49,17 92,45

136,88 166,55

1,76 4,30

8,54 14,64 25,71

49,77

86,11 117,83

200 175 150 125 100 75 50 25 0 25 50 75 100 125 150 175 200

<25 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85+

Aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners naar geslacht en leeftijdscategorie in België in 2019

MAN VROUW

1,64 3,31 7,59 17,22 35,97 66,04 98,44 130,42

1,77 4,51 8,81 18,92 37,77 71,21 111,24 135,31

1,18 2,56 5,75 13,35 30,79 62,65 98,76 124,77

0 20 40 60 80 100 120 140 160

<25 25-34 35-44 45-54 55-64 65-74 75-84 85+

Aantal verblijven voor hart- en vaatziekten per 1.000 inwoners naar gewest van domicilie van de patiënt en leeftijdscategorie in 2019

Waals Gewest Vlaams Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest

(11)

11 De 5 meest voorkomende medische DRG's en de 5 meest voorkomende chirurgische DRG's binnen de geanalyseerde diagnosegroepen zijn dezelfde binnen de drie gewesten. De twee onderstaande grafieken illustreren de verschillen die te zien zijn wanneer het aantal verblijven voor deze 10 DRG's wordt gerelateerd aan het aantal inwoners per gewest van domicilie van de patiënten. Voor 7 van deze 10 DRG's heeft het Vlaams Gewest het hoogste aantal patiënten per 1.000 inwoners die in 2019 in het ziekenhuis werden opgenomen, terwijl voor de 3 DRG’s Hartfalen, Percutane coronaire procedures met AMI en Andere perifere vasculaire procedures het Waals Gewest het hoogste aantal patiënten per 1.000 inwoners telt.

0,96 1,02

1,76 1,36

1,65

1,42

2,18 2,23

2,58

3,12

1,25 1,66

2,42 2,01

2,16

0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50

045 CVA en precerebrale occlusie met infarct 192 Hartkatheterisatie voor andere niet-coronaire

aandoeningen

194 Hartfalen 201 Hartaritmie en geleidingsstoornissen 191 Hartkatheterisatie voor coronaire aandoeningen

Aantal verblijven per 1.000 inwoners voor de 5 meest voorkomende medische DRG's naar gewest van domicilie van de patiënt

0,53 0,65

0,87 1,35

2,08

0,75 0,83

1,99 2,39

3,24

0,84 0,94

1,59 1,48

2,71

0,00 0,50 1,00 1,50 2,00 2,50 3,00 3,50

182 Andere perifere vasculaire procedures 174 Percutane coronaire procedures met AMI 181 Procedures op de slagaders van de onderste

ledematen

180 Andere procedures op het circulatoire systeem 175 Percutane coronaire procedures zonder AMI

Aantal verblijven per 1.000 inwoners voor de 5 meest voorkomende chirurgische DRG's naar gewest van domicilie van de patiënt

(12)

12 BIJLAGE: Lijst van de DRG's voor hart- en vaatziekten die geselecteerd werden in het kader van deze bijdrage

MDC Benaming MDC DRG Type Benaming DRG

01 Zenuwstelsel 45 Medisch CVA en precerebrale occlusie met infarct

01 Zenuwstelsel 46 Medisch Niet gespecifieerde CVA en precerebrale occlusie zonder infarct

01 Zenuwstelsel 47 Medisch Transitoire cerebrale ischemie (TIA) 04 Ademhalingsstelsel 134 Medisch Longembolie

05 Circulatoire

systeem 160 Chirurgisch Majeure cardiothoracale ingrepen voor hartafwijkingen 05 Circulatoire

systeem 161 Chirurgisch Implantatie van hartdefibrillator en hartassistentiesysteem 05 Circulatoire

systeem 162 Chirurgisch Procedures op hartkleppen met AMI of complexe hoofddiagnose

05 Circulatoire

systeem 163 Chirurgisch Procedures op hartkleppen, zonder hartkatheterisatie of complexe hoofddiagnose

05 Circulatoire

systeem 165 Chirurgisch Coronaire overbrugging met AMI of complexe hoofddiagnose

05 Circulatoire

systeem 166 Chirurgisch Coronaire overbrugging zonder AMI of complexe hoofddiagnose

05 Circulatoire

systeem 167 Chirurgisch Andere cardiothoracale procedures en thoracovasculaire procedures

05 Circulatoire

systeem 169 Chirurgisch Majeure abdominale vasculaire procedures 05 Circulatoire

systeem 170 Chirurgisch Implanteren van permanente pacemaker met AMI, hartdecompensatie of shock

05 Circulatoire

systeem 171 Chirurgisch Implanteren van permanente pacemaker zonder AMI, hartdecompensatie of shock

05 Circulatoire

systeem 174 Chirurgisch Percutane coronaire procedures met AMI 05 Circulatoire

systeem 175 Chirurgisch Percutane coronaire procedures zonder AMI 05 Circulatoire

systeem 176 Chirurgisch Vervangen van pacemaker of defibrillator 05 Circulatoire

systeem 177 Chirurgisch Revisie van pacemaker of defibrillator behalve vervangen apparaat

05 Circulatoire

systeem 180 Chirurgisch Andere procedures op het circulatoire systeem 05 Circulatoire

systeem 181 Chirurgisch Procedures op de slagaders van de onderste ledematen 05 Circulatoire

systeem 182 Chirurgisch Andere perifere vasculaire procedures 05 Circulatoire

systeem 190 Medisch Acuut myocardinfarct

05 Circulatoire

systeem 191 Medisch Hartkatheterisatie voor coronaire aandoeningen 05 Circulatoire

systeem 192 Medisch Hartkatheterisatie voor andere niet-coronaire aandoeningen

05 Circulatoire

systeem 193 Medisch Acute en subacute endocarditis 05 Circulatoire

systeem 194 Medisch Hartfalen

05 Circulatoire

systeem 196 Medisch Hartstilstand en shock

05 Circulatoire

systeem 197 Medisch Perifere en andere vasculaire aandoeningen 05 Circulatoire

systeem 198 Medisch Angina pectoris en coronaire atherosclerose

(13)

13 05 Circulatoire

systeem 199 Medisch Hoge bloeddruk

05 Circulatoire

systeem 200 Medisch Structurele hartaandoeningen en kleplijden 05 Circulatoire

systeem 201 Medisch Hartaritmie en geleidingsaandoeningen 05 Circulatoire

systeem 203 Medisch Thoracale pijn

05 Circulatoire

systeem 204 Medisch Syncope en collaps

05 Circulatoire

systeem 205 Medisch Cardiomyopathie

05 Circulatoire

systeem 206 Medisch Dysfunctie, reactie en complicatie op cardio- of vasculair hulpmiddel of procedure

05 Circulatoire

systeem 207 Medisch Andere aandoeningen van het circulatoire systeem