,
.
.
~.
·~. .....
.
"'·:~ ';-~.:.:.
_._·
- - . .. .---.--... ·-... - - - . --- ---..
-
-
--.
___
_
·_
-
_
.--'-- . .-·
.
.
..
-
-
.
---
. - ·__:____ .-- ---·-----
- - .~
' -· -..
~
s
el'lters- mla.ng-t daar >m die buite -rhal\\'c mn die Com- prcsc-IC'idin~ 1g \an t•r bui-ndC'Iil"• •t•llhCid ·r·-.ldl.'' in die tenp
uie
UN
IE
UNIE
UN
IE
U:\IE
[;~IE U~IEUNIE
U_l\;m
U:\
IE
[;~IE=--·
-'•
lr
I
J
l
l
uaregtstreer aan die H.P.K. as 'n Nuusblad.
5de Jrg. Kaapsta<l, Woensdag, 12 Junic 19·16. No. 29.
Verjarag
Die Kommunistiesc
agi-tators in Adderleystr·aat is
Maandagmiddag dcur die
polisie daar \'erjaag nadat
die Senaat en besighedc in die omtrck by die
Kommis-saris van Polisie 'n ldag
in-gedicn het teen die lawnai.
Hulle sit hul agitasic tans op die Parade voort.
~@[IDlE OO~lf~ ~&1JM~[E~~rE
@tp)
1f[E[E~ ~~~~(Q)~~fl[E
-
~~~[E[ffi~
Komm
u
n
i
st
i
esc
sccp
ki
sredE'J
Htars
het verlede week ondc1
·
die bauier
van
die
Springboklegioen
in
Kaaps
tad
sowel
a
s
Johannesburg
stoom
af-geblaas teen Afrikaner
-na
s
iouali
s
m
e en
geeis dat
die regering
die
Osse-wahraudwag en die
G
r
yshemde onm
i
dde
llik
in die
han
doen
e
n
hul
leiers
aan
home
opbang. D
i
e sp
t·
ekers
was feitlik
de
nr die
hank Jodc
.
In Kaapstad het hierdie Kom
-murtistiese betogers sedert
\·er-lede Woensdag elke dag tussen <:!tensure hul kleurlinggehore aangemoedig om dcur
ecnsge-sinde optrede die rcgeting tc
dwing om hulle hul sin te gee
en die Ossewabrandwag as 'n
onwettige organisasie te
ver-klaar.
Een Joodse sprelcer hct aan
die groep klcurlingc en
werlc-lot->e naturelle ron<lorn hom
ge-sc
dat dr. l\Ialan en die leiers\'an die O.B. \'oor 'n ,.
voll•s-hof" gesleep en aan borne opgc
-hang moet word. .,Dit is in
Italii~ gedocn, en ons gann
toe-sien dat dit hier ool• gedoen
word", hct hy gese.
'n Ander spreker het bclclem-toon dat daar· ook baie Engels-sprelcendes is wat ,fasciste" is en teen wie opgetrec moet word.
JODE E:-J JODI~NE
Dit was baie opvallcnd dat
ilie aan\·ocrders en \'ernaamste
sprekcrs \·an hierdie bctoging, onmiskenbaar Jode 1\':lS. Ellce
dag het dric Jode met die hulp
Yan ,·ier Joodse meisies hul
t.a-feltjie, sccpl<issie foto'R wilt in
Duitse Jwnsentrasielmmpc
gc-neem sou gcwccs hct, en hul banier met die opskrif ,Sprin
g--boklegiocn' aangedra, <'n dan
hulle \'Cldtog van stapel
gc-stuur. 'n l\Iotor waarop 'n paar
luidsprekcrs gelnstalleer is, is
reeds vrocg byderhand
gcpar-Se
OoBo
Is
kcer sodat hullc kommunistiesc propaganda hoorbaar kon wees
omdat die stcmmc van sommige
sprckcrs maar taamlik bewerig
was en daarsonder nie
ver-staanbaar sou wces nie.
Dit het bale duldelik geblyk
dat die ondersteuners van die
vyfdo kolonncrs van l\Ioslwu
hoofsaaldil;: uit ldeurlinge en
naturellc bestaan hct. Baie min bltl.nl<es is opgcmerlc
So lank as die sprekers die genoor besig gehou het
sommigc al broelcbewend
-het Jodinne pamflette aa.n
die kleurlingomstanders uit-gedeel. Volgens die manier
waarop hierdie Jodinne met sommige \·an die kleurlinge gesels het, was dit duidelik dat hulle goed bevriend met die klcurlinge moes wees.
:"JIE EEl'"PARIG
Telegramme geadresseer aan
lede van die volksraad is teen
'n sjicling stuk te koop aange
-bied. Dtc bewoording dat die O.B. in die ban gedoen word, is
klaar uitgcslcryf en dit is slegs
nodig \'ir die vet·byganger om
sy naam en adres te tcken en
die naam van die bctrokke volksraadslid te meld. Kleur-linge !let hiervan gebruik ge
-maak.
Aan die einde van die
verga-derings is daar 'n mosie voor-gclees watu·in verk!aar word
dat die omstanders eenparig die
Volksvreemd
Hierdie groep Jodc en Jodinne, afgeneem in Adderley
-straat, Kanpstad, \'ocr op die oomblil< 'n agitasie teen die Ossewabrandwag wat hulle as ,vollc:;vn•cmd" bcstilmpcl.
Hul-le is die mondstukl<e van die die Spl'ing-boi<-Legioen, 'n soge
-naamde ,oudsoldatc-orgnnisasio".
verbanning van die O.B. cis.
Vooraat hierdie mosie egtet·
voorgelees is, het lcleurlinge al
hulle hande opgcstcek. 'n
Aan-tal ,.;o;rankes wat teenwoordig
was, het die mosic geopponecr.
Die Joodse sprclccr wnt dio mu
-sic voorstel het, het blylcba.::tt· nic tcenstand venvag nie en hot
sigbare telccns van onrus
vcr-raai. tHy het linlcs en regs ge-lcyl<, en toe !la.\lr nio ondersteu
-ning van sy Joodso lcameradc
lcom nie, bet hy maar 'n cinde
aan die dag so vcrr-igting
go-manic.
Daar word vanaand in die
Kaapstadse stadsaal 'n
verga-dering deur hierdic vreemdc clemente gehou.
Gesant
Stel Leuen
Aan Kaak
Die leuen van "ic
Jcornmunis-tiesc propaganda dat die ltu
s-siese voile in 'n werlcerspa•·ndys
son lot•f, is ann die !mal< gestel
deur die voormaligc
Austt·alie-se gcsant in l\loslcou nadut hy
in sy vadcrland tcrug-g-clcccr
het. Hy hct gese dat die Jtusse
drie van dio vier dcmolcntli<'se
vryhedo, wattrvoor gcvC'g is,
ontbecr.
Die Russiesc volk kan geen
vryheid van vrecs he nic, het hy
verklaar. Die geheimc polisie
is 'n gedurige bedreiging \'ir hul welsyn en veiligheid.
Dwarsdeur die hclc Rusland is
daar gcbrclc tc bcspeur.
Daar bcslaan geen vryheid
van spraak en \'ryheid \'an Godsdiens word slegs in
be-perkte mate toegclaat.
Nuwe
Resep
Duitse
Vir
Simson
'n Nuwc plan om Duitsland te versnipper· in 'n aantal self-standige staatjies op fcdcrale grondslag, is deur die V.S.A. en Engeland goedgekeut, na
Sapa-Reuter berig.
Daar word gcmccn om
Duits-land in elf of twaalf staatjies
tc vcrdeel. Die fcderasic sal
eg-ter nic dadelik tot stand kom nie. maar as Rusland en Frank-ryk alckoord gaan. sal cllce be-settingsmoondheid in sy gebicd provinsiale regerings gcleidelik
invoer· wat ,.sal opwecg teen enige poging tot 'n gcsentrali
-seerde Duitse regering" teen die
tyd wat die militerc besetting
ten einde loop.
IB3~~®~~ w~ ~ll~TIDrrllnim~~
Die Jood \'oor die mil•rofoon is bcsig om die l<lcurliug-t·.
wat die grootste decl \·an sy gehoor uitmaalc, tc vertcl oat
die O.n. .,\'Oli<S\'reemo" is en onderlll'lllc moet word. Hy lei
die agitasic wat op die oomblil< in Kaapstad sc strate teC'n die
O.B. gcvocr word.
J({))~(p; Ia~~<efr lEy~~Iffilk®m~
(Q)@
k llrm IL(Q)
IDl@
ce
ll1l
Die Engclsc wat vir ware v•·yheid veg, ond1wgaan
ilic-sclfde moeililw stryd teen die demolcratiese dilctat.uur as die
Ossewabrandwag. Etlilm maand<l gclede is in Engcland 'n
be-weging gestig met die naam Uritish Protestant League. S;\'
doel is om hom v!r beter samcwcrldng tusscn Duit!>Iand en
Engeland te beywer en om die \'Oil< te reel uit die kloue van
die Joodse demol•rasie.
Op 2 April sou hulle 'n
\'er-gadering in Londen hou, wat toegespreek sou word deur
Alexander Ratcliffe.
Die saa! in Westminster was k!aar bespreek en
be-taal toe die stadsraad \'an \'\'estminster die huur ge
-lcanselleer het - net soos die
Johannesburgse stadsraad
teenoor die O.B. ·n maand later gedoen het.
Die blad Vanguard sluyf in verband hiermee dat dit
tipe-rend is van die
lcamma-demo-kr·asic wat vandag ,.in hierdie
groot demokratiese land van
die vryes" in s\vang is. Di<'
Jodl•, !>O g-aan die blad voort. is
gedurig op hul hocdc om \'Q'f'
spr:tal• te bclet rn om enig~:
pcr·soun te ondcrdruk wat dit
1\'aag om Joodse l<orrupsie en
lmoeiery aan die lcnalc te stel.
.. En ons weet hoc politieke fi-gure in vrees bcwceg vir die Jodc netsoos selfs dtc dissipcls
\'an Christus skrikbe\·angc was vir hierdie Cht·istuS-\'et·wer
-pers."
li0!\71::-\G KOl'\1 IN ONGUNS:
Die \'Oll<stemrning in II a lie het die mon:trg-ie met byua 2
mil-joen stl·mrn(' \'<'I'W('''!l· Italii~
f;al \·unrlnan 'n republiC'lt wces.
]\.oning- Ubcrto ll hct n<'t 2G
dae die· titol van l>oning gedra.
Dit i-; di<' t'indl.' \·au di1• Jluis
\'an Savojr.
\ 1r "t\\ nk~('linr::e ts dte tewe ·n la~ · ~ \ lr """··rJ< ont···H~J.t·hlC" • ·.um<' h <.llr 1<"" <.'
'u ~o:(•nnt: L k.A~' OOf{ 'S ~TJ::H.1i 0="1'\\U~h.I:J.Ut: .\L·\!\ \\(HtU .• \1.., 1:--.. l ~nl
·' , n .. \h.h.r.L.a.."'V. (l uudt·rdom 1 ... ~:"N-11 llhukrnl~-t ni(\). :;kryf om gratis oeson<lcrneae aan:
-
---~--JUHAN HJ:.:r'EK,
l:lt~er 1nsutuut v1r Gesonane~a en Ligba.amsontW1kkelLnJ:.
'1-"usbus 349-i - KAA.PSTAD. •
s:.uu_r Rl).t assc!>He! verden~ b~_onder!ledc omlrtnt u kursus.se r;rnt!s,.
to:AJUI ...•..•..••....•••...••••..••••. ·••·•·•·· ..•...•••••••
AD RES ... · · · • · · · · .. · · · .
....
.
....
...
.
.
...
...
..
...
...
...
.
...
.
..
..
...
.
...
.
,
BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 12 JUNIE 1946.
W
ailll:rrn
ee:rr
lHI ((D((J)gver:rr:madl
N i
e
T
celi
A§
l'Min§d~ad
lfCID~rm@l[F®
W®[rftrr®M®
~
®
[Q)
UU©®
[ill
0
o~
o
®
JEj
c:JliD
ifu~
In
sy toespraak
in
die Hofmeyrsaal op
2
2 Mei
het
die
K
.G
.
onder
andere heklemtoon dat,
heeltemal afg
esicn
van die
vraag of dr
.
M
a
l
an
werklik
met 'n vyandeli
k
e
agent
-
dit
wil
se
die Empi
r
e se vyande
en
nic die
Mrikaner s'n
nie
-
'n hespreking gehad bet of nie, daal
·
sek
erc
implikasies uit
die Jingo-geskreeu u
i
tvloe
i
wat die moe
i
te werd is
om
te
hehandel.
Genic. Erilca Theron, hoofvrou van Gebied A (l\'es -Uaap-land), <loon onderstaande oprocp in ,·crban<l met O.B.-dag:
Graag wil ek 'n ernstige be-roep doen op aile vroue- en mannekommando's van Gebied A om, net soos in die verlede, ook vanjaar aile kragte in te span om die fondse van die
Ossewabrandwagbeweging te
sterk. Laa.t ons O!.l 8 Augustus opnnnt op 'n tasbare wyse ons Die skuld of onskuld van dr.
Malan is 'n vraag wat by die gekose komitee bents en nie by buitestaanders nie. 1\:laas· die beoonleling van dade van
ver-sct teen <lie Em}lire berus nic net by die lwmitee nic; ool• nic net by ilie geregshowe nie. DlT
BERUS OOK EN VERAL BY
DIE VOLK IN WIE SE STRYD
SUJ,KE DADE GEPLE.EG
WORD.
Die strafregtelil{e misdaad
wat in ons reg as ,.Hoogver-raad" bekend staan, is 'n erns
-tige een en dit kan die veroor-<leelde sy .!ewe lws. Om hierdie
rede sowel as andere is dit li
g-sinnig en onverantwoordelik om
die daad eenvoudig op te heme!, sonder dat aile omstandighedc in oenskou geneem word. Dit is ewe ligsinnig om dit cem·ou-tlig op sigseU en sonclcr dat alle omstanilighede in oenslwu ge
-neem is, te veroor<lccl en te vcr-afslns. En die histeriese Jingo-geskt·eeu wat nou ora!s geopper word en wat selfs in ,nasionale'
ltringe nageboots word, hetsy
uit angs of uit kortsigtigheid, verdien om 'n bietjie koel en
objektief onder die vergroot -glas geneem te word.
BAlE VOORBEELDE
Die geskiedenis is vol van
hoogverraadgebeurtenissc, van- 1
af die dae· toe l.Uosos teen die '
Egiptenare opgetree het, en
Simson teen die Filistync (net
soos Simson 'n Bybelse
voor-beel<l van sabotasie gegee het, toe hy die vosse se sterto
rum-mel,~'tr gebind het en hulle met
vuur <lie Filistync se Iande in-geja. het) tot by Willcm van
Oranje, George Washington en
die Joego-Slawc wat die staats-greep gemaal;: het wat gene-ra.al Smuts verlei het om die
I'lllin Koning Peter as .,Petex· <lie Gx·ote" te henloop. Die Pe-ter wat nou mocs ,riel• maal' vii· tlie lwmmunisliese 'J'ito.
Die Hof het in die verlede
ool;: menig vadedandsliewende
Afrikaner slmldig bevind en ter dood veroordeel, en niemand het met die hof se bevinding -
-wat die streng jm;diese aspck betr~f - fout te vind nie. 'n
Christiaan de Wet is op hiCI·<lic wyse veroorueel en het in die tronl;: beland; 'n Jopic Fourie insgelyks, en hy is gcfusilleer.
Gideon Scheepers hot die pad
gegaan, en Lotter en talle an-t.lci"e. Op Andl"ies P1·ctorius se
kop was 'n prys gestel, lewc
n-dig of dood - verldcslil;: dood!
S:i\IUTS SELF
Maar vandag eer die Afrika-nervolk - ook Afril,aners aan
die regeringskant - daardie
manne as helde en martelare. En niemand het mocr x·ebelle
gaan werf (met at1dcr woonlc,
meer hoogverraa<l aangestig) as juis gcneraa.l Smuts self nie. Destyds toe by Kaapla.n<l inge
-trel;: en Kolonialers van heinde en ver by hom lwm a.ansluit
bet, was by so te se die
mi<l-dclpunt van rebellie teen die
Britse Kroon. Ons weet dat
generaal Smuts self destyds 'n Transvaalse burger was en dat
hy self geen hoogverraad be-.
gaan het .nie; hy het slegs as
republikeinse offisier sy plig
gedoen. 1\la.ar ons weet oolc
dat hy nog met die woorcl nog met die daad hoogverraad afgc-:keur ltet - solanJc as wat dlt
sy stryd ten goedc gclwm het. Die Engelse het baie te se oot· ,loyalty' - maar by hulle beteken ,loyalty• nil's mecr as Engelsgesindheid nie. Sock die Ieser voorbeclde? Hulle le by-derhand.
Een is uit ons eie land en ons eie geskiedenis. Dle man v .. ·at weens hoogverraad tet· dood vcroordeel was, hct hulle later met groot akklamasie tot Eers-tc Minister van die Kaapkolo-nie gemaak; dit was dt·. Lean-der Stan Jameson.
SKOKKENDE VOORBEELD
Maar daar is ·n ander baie
Jeersan1e; byna si<Okkend leer
-same, voorbeeld.
In 1913 het die Britse Laer
-huis 'n selfbestuurwet vit· Iet·
-Iand gestem (die ,.Home Rule Bill") en die hele Imperialis -tiese element in Ulster was in die harnas gejaag. Jlulle het openlik met rcbellie gcdreig en hul Ieier, wylc Sir Etlwanl Ca
r-son (later Lord Can;on) het
omnisverstaanba.a.r te IHmno ge-gec da.t as die Britse Pademcnt die Protestantse impcz·ialiste van Noonl-Ierland aan ilie Ka-toliel•e Republil<einsgesinde Suid-lerland sou uitlewes·, sou die ::-.loord-Ierlan<lse ,lojaliste'
hulle hulp by 'n Protestantse vors an<lerl{:tnt die water gaan soel;: (,a Protestant mona.reh
over the water"). Die sinspe
-ling op \Vilhelm II van Duits-land was onmisversta.'tnbaar.
lndcrdaacl het die Ulstennaune
dan ool{ 'n hewigc smolckell
lan-del in 1\lausergewerc ensovoorts met <lie Duitsers aangegaan.
Die adjudant en stafoffisier ,.an Sir Edward Carson was 'n
briljante jong advokaat met die naam van F. E. Smith, destyds bekend as ,.galloper Smith", weens sy onvermoeide bewe-gings en rapportrycry.
die ,Protestant~o vos·s ander
-l•ant dio wate1·'' geheul hct, was 'n patriot met die naam Roger
Casement. lly is op hcterdaad
betrap, aangclda en gehang,
want hy ltet hoogverraad ge
-plecg.
Die man wat hom as Pro-lmreur-gcncz·aal \'ervolg het en die doodsvonnis teen Case
-ment afgedwing het was die
-selfde man wat twee jaar te-vore met dieselfdc
bcdryvvig-hede besig was, ,Galloper
Smith", later Lord Birken
-head.
Die versl<il tussen die twee voorbecllle was dat Smith dit vir die Engclse lmperialistc ge
-doen het, terwyl Casement ilit vir Ierland gedoen het. Daar-om het die Engels(' in die een
geval hoogvcnaad met 'n glim
-lag en die adclstitel beloon . . . en in <lio ander geval ilie man se nel• nan die galg gebreck En daarom cer die !ere van
-dag nog die naam van Roger
Casement net soos die Afrika
-ners die name van De Wet en
Jopie Fourie.
En vandag?
Moet ons nou van sulke ver -ering vir aile toekoms afsien en eenvoudig aanvaar dat die ge-skiedenis na 1911-1918 gaan stilstaan hct?
Stellenbosch
WoeU
Vir O.B
..
-Dag
Die Stellenbosch -Vrouekom-mando is hard besig met insa-mcling van fondse vir O.B.
-dag. Die werlcgeselskappe
ont-moet gereeld waar artikels vir
die basaar in Augustus gemaak
word. Soms word by hierdie byeenkomstc artikels vir
ver-koop aangebied en by ko~;ple.
Van Eck is onlangs £1 op een aand op die manier gein.
Die plaasvroue, onder Ieiding
van vldktc. Wium, het begin met
'n reelcs verkopings van plaas
-produkte en hulle eerste poging het £10 ingebring. 'n Tweede verkoping vind binnekort plaas. Onlangs is ook 'n ,Kew er-aand'' gehou waar oud en jonk saam gespeel en vrolilc gewees het en terselfdertyd £6 6s. vir
O.B.-dag ingesamel het. Nou
word georganiseer vir 'n ver-skeidenheiclskonsert. As alma! saamwerk en die flukse vroue steun in hul ondernemings sal ons fondse gt·ootliks gestyf word.
Genle. Theron.
'
I rou betuig aan ons Leier c~
Ad.junl,·Leier. wat aan ons in
die moeililcc jare wat agter die rug is, getoon het <lat ons OJl
hulle Ieiding kan staatmaalc, sodat ons nou ook met voUc vertroue die toekoms met hulle wil ingaan. Hierdeur sal ons clan ook weer opnuut trou
ge-tuig aan die ideale en
doelstel-lings van ons volksbeweging
-aan die vryheids- en eenheids-ideaal.
Mag ons as offisiere
en
brandwagte deur al ons dade
ons volksbeweging waardig
wees!
ONDERSTEUN ONS BLAD
lKopen
~lboiDld
Beperlk
(Geregistreer
onder die
Maatskappywet 1926)
Hierdie is nie
·
n prospektu
s
nie maar n
aankon-diging
dat ons nominate kapitaal nou verhoog is na
Toe b:c:, : i : T : : E Wereld-
~~~
oorlo$" in 1914 uit.Uornag het die beeld \·er-andcr. Die Ulstermanne. wat met die moontlil{e uitsonde1·ing ,·an Natal se sl{reeuers, die mees radil•ale Jingoes in die hele Empire is, het dadelik die lojaliste geword en Suid-Ier -land se manne die .,Vyfde
Ko-lOlmers", soos !mile vandag sal se. Net die Duitse wapensmok-J{elary het !constant gebly . . .
hierdie keer na die Sinn
Fei-ncrs, of Repub!il{einse !ere. Een van die Sum Fcine1·s wat
:F. E. Smith en Edward Carson se voorbeeld gevolg het en met
f£
Jl
~
(Q)CQXQ)
/OX{})([))
KOPERSBOND hied
aan:
~ie~altc
IIDmgvmiDir
W
filr
11cal®lt<err
j
In die lasteral<sie waarin die Suid-Afrikaanse Spoorwee £20,000 skadevergoeding van Die Vaderland eis, het die blad
die eerste rondte verloor. Die
Randse afdeling van die Hoog-geregshof het die el{scpsie \·an Die Vaderland dat die Kroon nie reg het om te dagvaar nie, verwerp. Met hie1·die 1titspractk
van die hof is llaar tJCSkiedenis
_qema_ak omdat dit 1;ir die eers
-te keer in clio regsgeskieclenis
van S1~id-A[1·il,a, Engeland, Amerika en Holland
is,
waarin die K1·oon dagvam· vir laster.1.
2.
3.
V
eiligheid vir
u
b
elegging.
V
erspreiding
van u
belegging.
Goe
ie
diwidende
.
Met
die
verhoging
van Kapitaal
word
50,000
.,B" aandele
van
£5
elk aangebied.
DR. F. J. KRITZlliGER DR. J. H. PIENAAR DR.
F. F
.
BORCHARDT J. N. B. SCHABORT G. T. ROBERTSONDIREKSIE:
DR.C
.
J
.
S.
STRYDOM
J. J. ACKERMANN DR. H. J. LUTTIG DR. F. D. DU TOIT-VAN ZYLSkryf
dadelik om
prospektus aan:
/DIE.
SfKRETARIS
'
Die
lKoJPlen;;boiDlrll
BeJPlterlk
I?OSBU§
8363
JO
HA
NNJE§BlORG
E1 dag wyst rade kon Brit: in di het ds·ci! is, st uitm Van1 stel in d gesp ning ,.[ dat gaar heid sy V ons Oost wat, seer het. on Ve nit Jn• El .,C in tel gcen pa t ding , l hcid Mag Oil 0 gera eindi nieti. in di m• dit tiE Di de ge no he }a; hu.
.
c
nc len: var To1 I tis saaI
n
Afri wee! opge dit vnsg die I D: kort van lcmc kry vlug neer. Jcom dit boer saki• seer. vrug hanc moe· depo waai Baie heid nc ! kOO'{: verbR
n
10\
o
tM.I~iJ
cmg
(\Ves-K aap-).ll.-dag: t'l'Oil. lns Lcil.'r l.'n · ann ems in rat agtl.'r die . dat ems op ~taatrnnak, I< met voUo ns met lmllo icur sal onsuut trou
ge-! en doelste l-·sbcweging -en e-enheids -)ffisiere en al ons dade g waardig INS BLAD L
)
>n-na
G
'
DIE O.B., WOE:-..rSDAG, 1,2 JUNIE 19~6. BLADSY DRIEl
Wcmft
(OJ
mJ~U!lg ~@!Til @~~~
llil®t
D©t@lrlfo~~[f(ffiffi1®
Brood
op Basaars
Kommando's wat wens om
verkopings te hou word onder
die huidige, steeds wisselcnde
regulasies nog toegelaat om
brood op hul funksies te
ver-koop. Hierdie brood kan heel
of in die Yorm van toebroodjies
wees. ~a 3-uur n.m. mag da.:u
egter nie mccr tocbroodjies "ir
verbruil< op tlio basaa.r verkoop
wo1·d
rue.
Ander brood magwei na 3-uur vcrlwop word,
mits dit nie op <lie basaar
ge-eet won!
rue.
RUGBY
Bola
nd
vs.
Engeland het verlcde
Sater-dag die .,oorwinning'' gcvie•· by
wysc van 'n groot Victot·y-pa
-rade. Watter oorwinning dit
l<on voorgestel het as sowcl die
Britsc regering as die opposisie
in dieselfde week die fcit bcl<lac
het dat ··n derde wercldoorlog
drcig nog voordat vredc gcsluit
is. sal die Britto maat· self moct
uitmaal<. Die Britsc blad 'l'he
Vanguard hct onlangs voot
·g-e-stel dat die koning sy ondcrdanC'
in die volgcnde trant kon
toc-gespreek het oor hul
.,oo•·win-ning":
,.Dit is byna ses jaar gelede
dat ons volk tot oorlog
oorge-gaan het om die
onafhanldik-heid \·an Pole te behou; ons het
sy Westersc vyande \'erslaan en
ons aan die l<ant Yan die groot Oosterse Joodse mag gesl(aar. wat, nadat hy Pole
gebolsjewi-seet· hct. daa~·van besit geneem
het.
.. Ons het teen mensc Yan
ons eic ras in die oorlog
gc-\·eg en ons sien met Y
oldoe-ning hoe Asiatiese barba
:-is-me as gevolg hiervan <''ll'
Europa versprci het.
,.Ons waarsku ons gctroue en
intelligente onderdane om in
geen dee! van Asiatiese
Euro-pa te gaan sondcr die
bcgelei-ding van •n gewapende wag nie.
,.ln die \·erdediging \'an
vry-heicl het ons in ons <"ic land ;\lagna Carta stultllCnd gcskcur en ons onderdanc wat ons aan-geraai het om die oOJ·Iog tc be -cinilig voordat dit Europa \ ·er-niC'tig, vir ja•·c sondC't' vcrhoor in die tron]{ gcgooi.
KO;\L11U:\JS:\IE
.,In die plek van d1e
);azis-me en Fascisme hct ons in
die besette Iande lwmmunis-tiese regerings daargestel. Die faseiste en nazi's wal nie deur groepe wat <leur Jodc
gelei is, vermoor· is nic. word nou ger·egtelik uitgeroci. Ons
hct 'n Joodse en
Vrymcssc-laarshof voorberei om met hulle af te reken.
.,Ons is vasberade om toe tc
sien dat die poging van die
Jode en die Vrymesselaars om
Spanje te bolsjewiseer, wat
deur gcnl. Franco voor die oar -log gedwarsboom is, hcrnu sal
word met JUllc gctroue
onder-steuning. Hierdie klein landjies
kan nie toegelaat word om val
-gens hulle eic manier te leef
nie. Bulle weet nie hoe om dit
tc doen nic.
JODE-OORiiEERSI~G
.. Ons is die oorwinnaars om
-dat ons vir 'n Christelil<e
be-ginl'!el geveg hct, wat natuurlik
die oorheersing van ons
bcska-\\ing deur die Jode insluit, soos Clll:, dit nou toepas op die
vcr-:.latH' vyand.
,Ons raai al ons onderdane
aan om by hul plaaslike Vry
-mcsselaarslosies aan te sluit.
waar hulle geleer sal word dat
Vryheid, Gelykheid en
Broeder-SI(ap almal Christelike begin
-scls is en dat een man so goed soos die ander is, en nog
heel-wat beter.
,.Ons het in die vyands- en
bcscttc gebiede voorspoed
her-slel waarvan fascisme. . . . ek
mccn wat fascisme.. Wei
die inwoners kan maar kos kry
as hullc dit kan vind.
,.Nic con pcrsent v~m <lie men-sc in bevryde Europa ltan nou diC' gt'l'icw<· gcnict wat bier t"Uis
vir die gewune arbeider
bcsltil<-baar is nic .... en <lit is uic vecl om mcc te spog rue, is dit? 1\I_y
n:gl'l'ing h('( dit allcs gcdocn.
OEi\IOlillATIESE DIKTATORS
,.In d1e stryd om demokrasie
(of was di t Pole?) het ons
maats gemaak met enige
dik-tator wat gewetenloos genoeg
was om hom aan ons kant te
skaar en ons hct die ander
ont-troon of so hokgcslaan dat hulle
onsydig gebly het. En nou hct
ons vir onsself 'n dcmokrasie
verkry \'Ol knoppe, met 'n
suk-kelaarregering wat onder die
plak van 'n Jood staan en die
pie){ geneem het van die
rege-TIJ
ft
G:W®~Lrll~~®Jrcil~
'ViJfJ1
ta1~ii
@IID@~Ir~Jrll ~o&o
\/:J
fr@TI.ll(g;
©n»
§~c~urtt11W.mlrlk 1K®@~
Ontlcrwyl die rcgcring be6.ig- is om duisende ldssies l cmoe-ne en pomelo's uit te vocr, was daar 'n gewe.ldige tclwt·t aan
lemoene op <lie plaaslil<c marl< t'n moes huisvroucns lcmoene
,·an 'n lac gehaltc teen swnrtmnl'l•p•·ysc van ,·enters Jwop.
Tot Min die einde van vcrlcllo mnand is daar byna. 230,000 ltissic!. !emocnc en pomclo's nu die buiteland uitgcvoer -
hoof-sa~ldik na Engcland.
lnderdaad hct 'n n·ag
Suid-Afrikaanse !c.moene verledt·
week 'n rel;:ord in Southampton
opgestel. vanwaar bcrig is dat
dit <lie grootstc nag sitrus
-vrugte is wat nog ooit in da..-tr-die hawe gchnntccr is.
Daar was in die tyd so 'n
te-kort in die Unic dat sommigc
van die ldeinhandclaal'S gecn
lemoene van die Sitrusraad kon
kry nie en hulle moes hul toe-vlug na boere op die platteland
neem om hul voorradc te
be-kom. In verskeic gcvalle was
dit wederregtelik, want alleen
boere wat minder as 'n duisend
sakkies sitrus per jaar
produ-seer, word toegelaat om hul
vrugte op hul plase van die
hand te sit. Aile ander boerc
moct hul sitrusvrugtc na die
depot in Kaapstad stuur
van-waar dit gedistribuccr word.
Bale handelaars het die
geleent-heid te baat geneem om lcmoc
-ne goedkoop van die boer te
koop en dit ten duurstc aan die
verbruiker te Iewer.
VOOR DIE VOE'l'
\Vanneer lemoenc na die
si-trus-depot gestuur word, word
hullc volgens grootte en graad
gegradecr en verkoop. Die
han-dclaars wat Iml lemoene by die
produsent op die plans gaan
l<aop het, het hulle nie hieraan
gcstcur nie en aile soorte en
ldasse lemoene gemeng en as
eerstegraad se Iemoene verkoop.
In tllc meeste gevalle is daar
gccn rcl<ening gehou met ilio
vasgcsteldo pryse nie, en moes
die vorbruiltm· voor die voct 5s.
Yir 'n salddo Icmoene van ·
vcr-skillendC' gro0ttcs betaal.
ter-wyl die hoogste vasgestelde
pr;rs •1/6 vir 'n saklti.e el'5tra
groot ccrstcgraad lemoene is.
Oor die algcmccn hct huisn-o
u-cns gcvind dat hierdie Iemoene
binno 'n paar dac onbruil•baar
gcword hct. llulle moes maar
koop of daar sonder bly. :\laat· intusscn is rclcords geslaan met uitvoer na. Engeland!
ring wat ons verncdcr hct tot ·n twccderangsc moondhctd.
,.Ons hct ons sentralc bank
genasionaliscer, maar die voll<
deut· wie dit behecr sal word,
word nie dcut· die regering b
c-heer nic.
,.Ons hct die oorlog teen
Ja-pan gewcn dcur 'n rel(ord-slag
-ting onder nie-vegtendcs mel 'n
atoomhom. Ons is alma! baic
trots op hicrdie oorwinning en
ons waarsku die Japanncrs dat
hullc baic gou nctjiese
dcmo-lnatc moet word of hullc sal
nooit soos ons l<an wccs nic.
,.En ons dra die rekening oor aan die nageslag om te betaal.
,.Ek dan!< my onderdanc \'ir
hul hulp om dit allcs te verkry
het".
Nicmand word egter
toege-laat om koek te bak en dit op
'n basaar tc !wop aan te bied
nie. Wat wcl gcdoen l<an word,
is om vleispasteitjies,
worsrol-letjies of lwek by bal(l<ers tc
I<Oop as dit verl<rygbaar is, en
dit -uan te bied vir verkoop op die basaar.
Huisvroue is geregtig om
koek van gro\vwemeel vir hul
gesinne te bak (niemand mag fynmeel besit nie behalwe in
ge\·allc waar 'n mediese serti
-fil(aat dit regverdig) en dit in
die huis te bedien as die gcsin
nie meer as nege pcrsone tel
nic.
Wy!e
1Komdto
§cheepers
)fa aanl<.'iding van 'n bcl"ig in die pers \'an die onttlelu<ing
naby Grauff-Rcinct van die gobccnte van 'n man wat moontlik
die van wylc I<Omdt. Gideon Schccpcrs lean wees, vot·ldaar
genl. J. A. Smith, wat 'n lid van die Jwmmissie was wat
imlcr-tyd ondcrsoel( ingcstcl het na (Jjo Scheopcrs-geval, as volg:
Scheepers is gcsldot aan die
westelmnt van Graaff-Rcinet op
die 1\funa.ysbm·g·ptul, dl'ie my!
uit die dorp. Die huidige ont-dcldcing is hccltcmnl aan die tccnoorgestel()(o lcant van die
dorp.
Die lyk is inderty<l deur die
Engelse opgcgrawt• en op 'n an-der plek hcrbegrawc. Die
on-dersoek van die twecdc
lwm-missie, waan·an C)( 'n lid was.
ingevolg van inligting dcur die
oorlogskantoor in Londcn, wat
verstrek was deur die Cold
Stream Guards wat dcelgcnccm
het aan die opgrawing,
waar-van die besondcrhedc in Ons
Koerant ( Graaff-Rcinct)
gc-publiseer was, was ten cffektc
dat hy die aand n(L die fusill
c-ring opgegrawc was tenvyl 'n
groot stom1 aan die oplwm was
en dat die opgrawers met die
lyk voortgestt·uikcl het tot by
die cerstc sagte pleklde wat hulle l<on luy, nl. ccn van die sandbeddings nic vet· van die
oorspronklil(c graf af nie. Daar
is hy indcrhaas weer begrawc.
Dit is dus buite allo lnn•ssic·
tlat sy Jyli op cnigc an<lc•· plclc
bdmhn: die onmiddellilte nab
y-hci<l van diP oorspronklikc graf.
wat vandag onder die water
van die Van Ryneve.ldspasdam
staan, lean wces.
DEUR BORS
Behalwe die baie ooggetuies
wat vcrltlaar dat hy in sy lin
-kerbors gesl<iet is, is daar die
bekende foto van sy
teregstel-ling wat toon hoe die flarde van
sy hemp agter sy linkerblad
uitvlieg. :\let ander woordc.
Scheepers i!. nie in sy kop
gc-skiet ni<.'. ~n die kopbeen wat
gevinll h;, l'an dus van
enig-i<.'mand andcrs \\·ees behalwe
van Schec-pers. Verder is dit
ook bel<end, soos ook deur sy
moeder verklaar, dat Seheepers
I<Ort voor die oorlog sy been
gebreek het. Die Iitteken waar
die been aangeroei het, behoort
dus ook merkbaar aan die ge
-beente te wees.
Ek voel dat daar op hierdie !cite ge\v")'S moet word, daar die
twyfel wat voortdurend
opge-wck word oor die lot van wyle
lwmdt. Scheepers net onnodige
lecd aan sy familic besorg.
Trarn.§vaal
op
WeU
Do
tnJ
gt~£TU
SATE:RDAG
85 Junie
6946
Voorwedstryde begin
om 1.30 n.m.
Ona
Gee Nog Steeds Leiding!
§.A.
GRAFSTEEN-
EN
MONUMENTWERKE
(EIENS.) BPK.
Voortrekkerwog, ~IAITLAND.
PLUIMVJEE
Dlo BeoC.. l:"trma om o PLUlllirVJii:B, I>JEiilS on nndor l>JilODUKTII: IDoQO
,., otuur IQ:
C.
M
.
ELOFF EN
Kffi.
<Edmo.) Jlepork~OilEMA.!UI (POIIbUA 11.84) Newtom>
.
Nou
#$
u kans!E
Om cliO JOD(;8l0 AfrlJraanse KianJ(rolprent
Pinkie
se
Erfenis
wot orDJ beaoodcr STOOL b)'Vl1)
vtnd, to a len 11
·n Ultmuntende voorprogra.m
word ook aansebled. t;cem u
1<&011 waar en bcaprcck u plell:
dadellk! Die land word tmu
met drle toer-ccnbcdo borol.o.
TOERPLAN: \"fl\'DAG, H JUl'>'U: STUTTERilEll\1, VAN Wl:'KS-VLEI, BARiiLY-OOS. :..\'1.'1·:110,\0, 15 ·lUXIJ:: IWM:GHA, VOSBURG, RTIODES. ~IAAXOAG. 17 JIJ~'l:t:
BU'l'TERWOR'l'H, HANOVER.
OJN:o;llAG, J8 ,J UNU:
Ul\ITA'l'A, DE AAR.
\\"Ol':NSJ>AG. 10 ·H!Nlli
LUSUOSIIU, ROSJ\IEAD,
MOUNT FLETCHER. UO:"lH•:HIMG, 20 .JO::-"JE
nnDDELBURG, OEDAR-VLLLE.
~;
~ ~A/1,;?/7
/.1/1
nA
~n
/1=
.
~/!..
0
-p:
<
~
M~
·~~
··
·
.
·
·
~
·.·.
~.<Z~
-
w~~~~
·
·
·
:
• · _ ·~ _. 1 · r 1// · - · - . . ._, ., . - ' · . . ' ,. ' . . .FOI~U, 1\l.ERCURY, LINCOLN, 1\IONARCH. ALLE FORD \'RAGJ\IO'J:ORS EN TREKKERS
Garages te: Itobertsoo, nlontagu, Ashton, Bonnievale, Laingsburg en l{oebergweg, Brooklyn.
llESTE.L DADELIK 0!\>1 TELEURS'l'ELLING TE VOORJWM. r
r
0 A'
i
~";~
'\
\
~
\ \
I
l
'
I
I
i ////
~
~~[Rf
o
-
@-!E-
.
[k-®-(kB-q
i.
~
fD)-0
--
rQ)-~_'M:
::
-~
~
~ ~
~
-
=
FO
-
RD
..
-~
~ (BLADSY VIER DIE O.B., WOENSDAG, 12 JUNIE 1946.
---
---
---DIE O.B., WOENSDAG, 12 JUNIE 1946.
Ute taktiek \'an die kommunis is om hom oral in te wikkcl
en magsposisics tc ,·crowet· net waar hy kan. \'ir die doe! sal
11y soos 'n perdevheg saanll')' met elke ,·oorwerp wat bewceg
tot-oat hy kans s1en om sy gashcer tot amok te ,·erwck. Ons vim!
hulle in die geselsl<ap van naturelle, ,.an kleurlinge. ,.an Indtei·s. van liefdadigheidsorganisasies. ,-an vakbonde, ,.an oudsoldate
-in Jwrt van cnig<' gr·ocp mcnsf' wil' se griewe uitgebuit lmn word
in bclang van 1\lnslwu. Hulle is dan kamtig by uitstck besorg
oor die welvaart van die mensc by wie hulle hul gcvo~g hct
os se uitdrul<lik ,gcvocg" het, want hulle groci nooit saam met daardie mcnsc op nic. Hull .. is by uitstel;: die sclu·ctar·is!:i<' van
,,·crl<crborganisasics nl was hulle nog nooit sci:( wcrl<crs t;c>W!'!'S
nie; llulle is die lcicrs \'an die naturelle en ldeurlingc al was hullc nog nooit in 'n nnt urellelu·a.al nie; lmlle is die leiers vtw sold
ate-organisasics al was hullo nog nooit aan die front nie. En juis
omdat hullc. opgcleidc toneelspelers is wat dik trane huil oor die lot van die mcnsc wat hulle vandag bejammer maar more likwi-deer, is hullc op die voorpunt ,·an die massas. is hulle die helde.
OUUSOJ.UA'!'E
Toe die oorlog uitgcbreek het, het hierdie mense ·n
geleent-heicl gcsien om 'n houvas te kry op tienduisende manne wat in gewone loop \'an omstandighede nooit enige notisie van kom-munistiesc agitators sou neem nie. Die kommuniste het hulle
dad<-lil< lJf'soq;d voorgcdoen oor die lot van oudsoldatc. Toe die Suid-Afr·il<nan5c soldatc nog besig was om te Yeg aan die front
in di<' :\'oordc hct hicrdie menere al vir bulle 'n .. ouds!)ldate-organiM\.<.ic" tuis g<'stig en hct hullc van hie•· uit organiseerders
na diC' VC~:"Iende soldatc gcstuur. Die idee het mooi geklink en
ttenduisende soldate het hulle laat inskryf as lede. By hul terug-keer hct die soldate se oe oopgegaan en het die meeste geen vcrdcre notisie Yan hierdie luidrugtige .. oudstryders-beweging"
geneem nie. Anoere het onder prates uitgcstap terwyl nag meer geheel en al weier om met hullc iets te doen te he.
Vic !cit Is dan ool{ vandag dat die Springboldegioen gecn
oudsolllatc-orgnnlsasic is nic, man1· die speelbal van lwmmuni
s-Ueso agitators. Die sentiment van oudsoldate word nog rylililc
uitgcbuil dCu1· sy Joodse lciers neL soos Joodse Itommuniste ool<
dio sentiment van dio Shangaan en Blantyre uitbuit teen die
blanl<cdom. En omdat hy geen oudsoldate-organisasie is nie, maar 'n l<ommunistiese wCJ'I(tuig. kan hy hom selfs teen die wens
Yan sy lede nie van die politiel( wecrhou nie. Op die huidig!'
oon•lllilc, onden\'yl hi('r·dil' or·ganisasle lJcsig is met 'n venynigc
vcldtog teen die Ossewabrandwng. moet hy 'n veldtog binnc sy eie gele<Jere vocr om sy \'Olgt:'lingc oar
te
ltaal om in die politic!<te tree. Die Joodse leicrs stuur die een vlugskiif na die andct·
onder die oudsoldate in waarin op die noodsaalilikheid gewys word dat hulle aan die politiel< moet deelneem - mens sou vra wic
,·oorsien <lie geld daarvoor, die oudsoldate self wat tot die
poll-tick ,.l>ekeer" moot word?
Hicrdie mcnsc se politick is .. South African Democracy·• nie die demokrasic wat die soldaat gemeen het om ,·oar te ,·cg nie, maat· die demol<rasie ,·an Moskou wat oak opgeneem is in die vie1· hoofbcginscls van die Springboklegioen. t.w.: .. Vertrouc in rasse-eendrag en vcrdraagsaamheid"; ,.opposisie teen fascisme
en fascistiese neigings".
S)!UTS OOK ·~ FASCIS
_t;n as ons wcet <!at l\toslwu se handlangers in Suid-Afrllca tot seifs gcnl. Smuts al as •n fascis uitgemaak het omdat: hy dan nic
,1rasse-eendrag", d.w.s. gelyl<stelling Yoorstaan nic, dan wcct. un!:i
ool{ \\ ic uitcindCIII( hicrdie .,South African Dcmo<·ra<-y" gaan vorm.
Vanctag word gcnl. Smuts se hulp ingeroep teen die
Ossewa-brandwag en die Gr·yshcmde. )laar dit is 'n proses van ui tslmlw-Ung en ultcln<Jclll' sal die laaste van die ,.fasciste" gelil<wideer
wor·d wanncer gcnl. Smuts soli onskadelik gemaak sal word nadat sy hulp uio mecr teen andcr behoudende clemente gebruil< boef
te word nic.
Dit is die proses wat in Rusland daartoe gelei het dat selis
die hoof van die geheime polisie kort voor die oorlog .,gelikwideer'' is nadat hy as werl<tuig opgetree het om tienduisende ander kom-muniste tc likwideer sodra hulle hul rol in die oe van Stalin
ver-\'Ul het.
Die Springboklegioen is 'n uit en uit politiel<e beweging wat in sy .. anti-fascistiese·• ywer besig is om die voorspel le speel vir Stalin in Suid-Afrika.
Een van ctie groot euwels van die kapitalistiese stelsel is dat
dit gcgrond is op die beginsel van vraag en aanbod, maar dan 'n
n·aag wat bepaa1 word nie dour beltoefte van die verbruiker nie,
dog deur die winstc van dJe klelnhandelaar. Die gevolg was
'n kroniese toestand van oorproduksie op landbougebied terwyl
vccrtig perscnt van ons slcoolgaande jeug ondervoed is. Onderwyl
byna die helfte van ons blanl<e bevolking onder die broodlyn lewe,
is boere gesubsidieer om voedsclware na die buiteland uit te voer
waar vreemde verbnllkers dlt goedkoper ontvang bet as die
:Suid-Afrikaanse verbrulker wat nog boonop vir die subsldJe ool<
belas is. Wat nie uitgevoer kon word nie, is in die see gedump of in slate soos in die geval van lemoene wat twee jaar gelede nog op groat skaal vernietig is. Dit was die kapitalistiese maltier van doen.
¢¢¢¢¢¢¢¢¢¢~¢¢¢~
ptrV
O<a>rrWDU11/TODfilg$jp(Q]rarde
of
l
Buitelandse
g
,511
VerdowiD11gsmidde8?
$
Oorsig
I
Dr.
J.
A. WilD.
Oaar hf't •n paar dac gctede "C('re!'ns 'n oor\\ in
nings-parad!' met die gcbruildil>c grootdoencry en ,·crnis-glans in
Louden plaasgc,•ind. llicr·die verdowingsmiddel, al sorg die
propaganda oolc al daarvoo.,r dat hy baie oordcl'llwndig
to<'-gcpas word, l<an <lie hclc waat'ltcid noo!t wces n!e en ltan wrcdc ontnugterings nie vcrhinclci· nic. Diegene wat die oorlog
van 1 914-1918 oorl<'l'.f hcl en <lie oorwiningsparadc van 1919 nog onthou - en baie van hullc is vandag nog nie et·g Ollll
nic - ..,a,l ook nog \\'C<'t van die gelultkigc wi"reld wat d!'styd'i in di<' vooruitsig gcstel is. \\'af. die Britte betref, is daar IO<' vee! gcpraat van die Britlanjc wat .. vcilig en geluld<ig" gttnn
wees en van die .,homes fit fot' heroes'' wat massag<'wys<' in hierdie Brittanjc opgcrig gnan word. Die venlowingsmiddcl ~<'
uitwcrl<ing was n!e van lange duur nie. 'n Vlocdgolf van wcr·l,eloosheid en arbeidstaldngs het die gewone lewcnsbl'Siltnn
van bale miljoene wat <lie hcl van die loopgraaf-oorlog oor-lec£ het, l<ommervol gcmaalc. Daar was wei •n Voll<ebond
maar oolc dit was 'n misluJddng. \Vereldvrede het nJc op die
totale oonvinning gevolg nie.
En dio oorwinningsparade van 1946? Is ool< hy 'n
v<-rdo-wingsmiddel?
ONGUNSTTGE VOORTEn:E:-<S
Die oorwinningsparade van
1946 het ook in die teken Yan
'n totale oorwinning plaasge
-\'ind. Hicrdie kccr. egtcr. sou baie Britte selfs op die ,·oor
-aand van die oonviningsparade
nie in die stemming ,.an oor-winnaars ,·crkcer hct nie. Vol
-gcns 'n wnamcmer in Landen sou die Brittc voel dat dinge vandag s!egte1· verloop as ooit
in die oorlog en waarom moet daar nou tyd en geld op para
-des vcnnors word? Ook
val-gens die bekende sl<rywer, sir
Philip Gibbs, sou baie Britte
vandag skeptics teenoor oor
-winningsparadcs sta.an. \'Vaar
is die o01winning? Waar is die
vrcdc? vra hulle. Hierdie vrac hct sander twyfel nie hul
oar-sprang in Britse bcskeidenheid nic maar in die aal<lige werk-lil<hcdc wat selfs hierdie oor-winnaarsland in die gesig staar.
.Die mccste Btitte wat aan Sa-tcrdag sc
ootwinningsfeestlik-hcdc clcelgcncem het. sou die
vol-gende Maandag wel weet dat hul ,·occlsel- en steenkoolvoor
-radc nie daardeur vermeerder is nic. dal woningsnood en baie
andct· sorge nie meteens
,-cr-dwyn het nie. Mislden le die waarde van oorwinningsparades
ook daarin dat dit help om mcnsc te laat vergeet. Die ou
Romeinse owerhede het aan hul
hongerlydende volk opwinnende
spele in plaas van brood ge-bicd. Die Britte se: ,give them
the dope".
BONDGENOTE NEEl\1 NIE
DEEL
Maat· afgesicn van huishou-delil<e sorge het die fccsvien~nde
Britte ook ander en ernstiger
kwcllings. Oat die Russiese
bondgenoot g-ewcicr het om aan
die oorwinningsparade dee! te
neem, is betel<enisvol. Dat oak Met hicrdic soort van ding was die volkc op die lange duur nie gedicnd nie. Daarom dat ook ons ele ,.demokratiese" be
-wind gedwing is om strenger in te gryp in die ,-erspreiding van \'Oedscl, m.a.w. om die l!\vcssil' van produlcsic en voed
-selversprciding op 'n sosialistie
-f-lC ,;rondslag to plaa!', al word
daar inlussrn nog- met groat
gebaar· g-cveg teNt sosialismc.
wat ns .,fnsc:ismo" bestempel
en tlus vcrworp wonl.
Die aankondiging van dr.
Van Eel< dat claar in die toe
-lwms by die verbmiker begin
sal word in die produl<siebeleid,
is 'n bewys dat die amptenare van die regering sake in eie
hande neem om in die sosialis
-tiesc 1·igting tc werk. Dit is
die eerste stra!e van 'n nuwe dag, en dit sal en moet opge-volg word deur 'n omvattende sosialistiese orde wat die be-hoeftcs en welsyn van die volk as grondslag neem in plaas van gcldwinste gebaseer op 'n ge-manipuleerde vraag en aan
-bod.
die Pole, wie se
onafhanldil<-heid die Britte in 1939
gcwaar-borg het en vir wie sc onlwil,
so is ons vet·tel, die Bt·itte op
3 September 1939 die ool'log
aan Duitsland verl<laar hct,
gc-weier het om aan die
oorwin-ningsparade dee! te nccm is nog betekenis,·ollcr. Dit is teke-nend vir die huidige
internasio-nale verhoudings. \"CI"al vir die
betrekkings tussen Angel-Sak-sers en Russe. Oor· hicrdic ver-houdings met Rusland het Bevin, Britse ministet· van
bui-telandse sal<e. en ook
opposisie-leier Churchill 'n paar dac ge
-lede vir die sovcelste keer
brecdvoerig uitgewei.
BRITS-R.USSIESE VEI~
HOUDINGS
Churchill sc onlangse
rcde-voering in die Britsc Laerhuis het groat publisiteit geniet. Die
grootstc gedeelte hiervan word aan Rusland gewy en herinner
aan Churchill se ,·eroordeling van die Bolsjewistiese Rusland
uit die tyd toe Josef Stalin nog
nie die .,ou oorlogskameraad
maarskalk Stalin'' en
bondge-noot van Churchill geword het
nie. Dit hcrinner aan die tyd
toe Brittanje nog nie die hulp van Rusland nodig gehad het nie.
Volgens Churchill berus 1\Ios-kou sc veroordeling van Angcl-Saksiese samewerl<ing as
,.l<lic-kery'' en ,.blokvormry" op nii<S anders as vooroordccl nie. Die Westerse demokrasiee moct 11ie deur hierdie Russiese
.,paaiboe-lie van voeh·erskrikk
er-uitdruk-l<ings" uit mekaar gejaag word
nie. Brittanje is volgcns
Churchill diep besorg oor die
verslegting van die
Brits-Rus-siese verhoudings en hy maal<
beswaar teen die ,.uitgerektc en
stelselmatige
swartsmect·vcld-tog wat deur die Russiese
pro-pagandamasjien" (teen
Brit-tanje) gevoer word.
CHURCHILL EN DIE
Al\'IERIKAANSE Al~ENO
Dit is opmerklil< dat die Bl·it-se oud-premicr ool< die V.S.A. insleep in ·n betoog wat in die eerste plek aan die adres van
:\1oskou gerig is.
Brits-Ameri-kaanse samewerl(ing word teen-oar Brits-Russiese wrywing
be-ldemtoon. ..Oorkant die sec, in
Kanada, en in die V.S.A.",
al-dus Churchill, ,het die onvrien -delil<e Russiese propaganda ool<
baie bereik, in die
tecnoorge-stelde rigting van wat bcdoel
is. . . . Dit Jwn nic in die
be-lang van Rusland wees om die
V.S.A. voortdurcnd tc inlteet· nie . . . . Die Amerikaanse arencl
wat op sy ncs sit, is 'n groot.
sterk vocl met 'n gevaarlike
snawel en gevaarlike ldoue.
Daar sit by roerloos en Gromi
-ko word elke dag gestuur om hom te steek. Die arend sit die
hele tyd heeltemal stil, maar
dit sou 'n groat fout wees om
aan
te neem dat niks in die bors van die arend aangaan nie.''Dit is opmerklik dat
Church-~¢¢¢¢¢~¢¢~¢¢~¢
ill \'andag met die
,.Amerikaan-sc nrcnd" en nie met die
,,Brit-:-oc lceu" dreig nie. Baie Ame
-rikancrs sal m die .. insleping''
van die V.S.A. waarskvnlik 'n
Churchillse aanmatigin-g sien. Ook sy ,.ou oorlogskameraad, maarsl<alk Stalin'' en ,.die
handjicvol dapper bekwame mannc wat die 180 miljoen
Rus-siesc burgers in hul greep hou"
sal waarskynlik wemtg met hicrdie ongevraagde raadge-wing gediend wees.
VYFDE KOLON:r..'"E Churchill se redevocring
opcnbaar oak nag ander Britse
sorgc. Onder al hierdie sorge ncem Rusland egter die eerste plek in. So beweer hy dat die Russiese regering in sy onder-handelings met vreemde Iande baic deur ,die bestaan ,.an 'n
Kommunistiese \"}'fde kolonne
gehinder word". Dat Mosl<ou hierdic ,.vyfde l<olonnes" in an-der Iande nie as 'n .,hindernis''
beskou nie, le \'oar die hand. Hoe kan dit oak anders wees want .,as die Kommunistiese vyfde kolonne slaag". aldus Churchill, ,.word die staat om-vergewerp en as 'n satelliet
(\'ir die Sowjet-Unie)
inge-span". Die Kommunistiese teg-niek en metodes om satelliete vir Moskou te werf, sou dus,
volgens Churchill, ,,nie be,·or-derlil< vir die belange en die grootheid van Rusland wees nic". As die Russe hierdie ,tcg
-niek en metodes" maar net
laat staan, ,sal ons bereid wees
om die vcrlcde te \vergeet". Dit is stcrk te betwyfel of die Kremlin ool< hicrdie onge-vraagdc raadgewing en ,groot
-mocdigheid" van Churchill sal
waardcct·. Per slot van
relte-ning sal dit wel die Russicse lciers self wces wat moet oor
-dcel oar wat ,.be,·orderlik \'ir
die belangc en die grootheid \'an Rusland'' is en nie Church-ill n!c.
Clll>HCIIILL YEROORDEEL HO:\lSELF
Die Britse oud-premier se rcdcvoering, waan·an slegs 'n gcdcclte !tier in behandeling ge-ncem is en waaroor 'n volgende
l<ccr mccr uitgewei sal word, is
'n sclfveroordeling wat geen lwyfel laat nie. Geen wonder
dal bale Britte sl<epties
teen-oat· die oorwinningsparadc
staan nic en die Jastige vrae
stcl: Waar is die oorwinnlng
en waar is die vrede? Geen vcrdowingsmiddels soos oorwin-ningsparades kan hierdie vrae beantwoord nie. Miskien sal die
ou oorlogsprernier dit we! !tan
doen. As kenner en beproefde
Ieier wat vooruit behoort te kan sicn, moes hy immers die
Tro-jaanse perc! wat hy ingehaal het oak beter gel<en het.
R.usse
Oorheers
Die Russe beheer nog die
spoorwee, lugdienste, vervoer en distribusie van petrol in
Azerbaijan, die opstandigc pro-\'insie van Persie, al het die Russiese troepc oenskynlik die land ''erlaat. Russiese nywer-hede en kultuurorganisasies is besig om in die land te floreer.
Volgens berigte is die eerste minister van Azerbaijan, Jafar
Pishevari kop in een mus met die Russe. Die Russe beheer ook die enigste hospitaal in die land en ccn van die twee skole.
Daar is vcrklaar dat nadat die
huidigc ccrste minister aan
be-wind gcltam het, alle buiteland
-se invloede behalwe die van
Rusland, afgeweer is. Die Per
-sicse bcstuurder van die
Anglo-Iraanse oliemaatskappy is uit
Azerbaijan verban. Daar is
duidelil<e tekens dat die invloed
en besigheid van hierdie
maat-skappye aan die afneem is.
Uit1
Die aau ll van di gcvcst dil' M Groot• hkaps• lmn u koffil' l<apir• pal<l<i Oir grang nccr die sl nilll1l' .aan J{amo tt• VOl J<l\11 \1 Wet standi aand deur Vroue uitges Julie. ter nc Komit Arg }lUI h<-rst< jaar 1 A die stcl trel< Jane dit kaa sin~ erne Tot ccrdc~I
Kon naar aile < vanc
doos-(F8b7 ondcn gedun vanu
mand< die tr< komm moont m0e1li As al kan o toekOI heid ~-dat
ur
KOEI
NYL
POT(
flET
LOU
J
TZA1
LYDJ
'
ROO!
.
·
....
. ~,.. • ... • •• ';.-. • • • • • .,1'···~-~:.
~r·~-
.
~
-'-
·
_
_
·
---.
.
.
.
.· . ·
...
~
. •
:_,
__
·
-
---~~--·-·_
-
---~-
.
-
-·--·
-
-
-
~-
;._
i_
~
---
·--·'---- .---~---~---
- - - - : . ·. - ....,.._._.. .. I ~000 <>$<e
g
rsug
*
~ )0000<>. merilman-die ,Brit-3aie Ame-,insleping" sl>:ynlik 'n ~ing sien. kameraad, en ,,die bekwame ljoen Rus-;reep hou" !1mg met raadge-)INE !devoering der Britse rdie sorge · die eerste 1y dat die sy onder-nde Iande u1 van 'n kolonne t Moskou ~s·• in an-lindernis" die hand. lers wees nunistiese ~". aldus ;taat om-satelliet e) inge-tiese teg-satelliete sou dus, ie bevor-e bevor-en die nd wees ·die ,teg-laar net reid wees ·ect". wyfel of lie onge -1 ., groot-:chill sal ·an reke -Russiese 10et oor-erlik vir p·ootheid Church->RDEEL mier se slegs 'n eling ge-volgende word, is at geen wonder es teen -~sparade ge vrae ·winning Geen oorwin-:lie vrae 1 sal die wel kan ~proefde t te kan :lie Tro-.ngehaal et.eers
tog die vervoer :trol in 1ge pro -het die 1 1lik die nywer -asics is floreer. cerste 1, Jafar .us met beheer 1 in die e skole. .dat die aan ·be - iteland-lie van ie Per-Anglo -is uit >aar is invloed · roaat-j.s.j
f<DIE O.B., WOENSDAG, 1~ JUNIE 1946. BLADSY VYF
Uuitb1oc&ogn01g
A<OJffll
Besoek.~ll'$
Die aandag van besoel>ers aau Kaapstad, vera! diegene
van die platteland, word daarop
gevestig dat die O.B.-vroue op die sesde verdicping van die Groote Kerl;:gebou· 'n vriend
-skapsentrum hct waar mense
kan uitrus en 'n koppie tee of
koffie gcniet. Solank hulle i n-l.:Ot>ies doen, I.:an hulle ool.: hul paklties tlaar in bcwaring laat.
Die H.aapstadse vroue wil ool;:
graag alma! versoek om wan
-neer O.B.-letle in hospitale in
·die stad opgcneem wol'd, hul name en <lie van die hospitaal
.aan die Vriendsl-apscntrum, J{amer 604, Groote lierl{gcbou,
'tc verstrel,, sotlat hullc besoel;: Juln word.
~<ed<Wksie
Weens onvermydelikeoro-standighede, moet die gesellige aand wat op Vrydag, 11 Junie <leur die Kaapstad - Sentraal Vrouekoromando gereel was, ,
uitgestel word tot Vrydag, 12
Julie. Die middagete word eg
-ter nog altyd op·l4 Junie in die
Xomitee-kamer bedien.
rn~~~rr~~Jk
~~lliffuJ~~U;un
1:\Iltr
Die Indiese volk besluit or> die oomblil.: oor 'n ,onafhani{
-lil<heidsplan"' wat deur die Britsc regering voorgelo is by
roonde van 'n l.:abinetsehding wat met die Indiese Ieiers
onderhandel. Vcrlede wccl.: is berig dat die l\fohamroedaa.nse
Bond die voorstel vit· 'n tussentydse selfbestum· wat 'n gron
d-wet moet opstel, aanva.a1· het, as ook die Indlese J>rinse wat
oor 90,000 Intliers regeer. Op die foto is Gandhi, Ieier van
die Hindoes (die sterkste groep), te sien ilt gespt·ek met die Brit:se Minister van Indie, lord Pethwicl<-Lawx·ence.
10l1®~~®LID.
~
®Lrcil
W
rr
.
E~ffilcil
Dr
oV a07J fE.rck
W
DD
W
ffiilll
9
S)IF~~~tl~
9~
-Sw(Q]rftm(Q]rk
Uo~wis
Argentinie en R.usland hot lml diplomatielw betreldtinge
herstel nadat dit byna dertig
jaar gelede in 1917 verbreek is. Argentynse koerante spreek
. die mening uit dat die her
-stcl van die diplomatiel<e be-tr.ekkinge tussen die twee Iande tot gevolg sal he dat dit die vroeere Brits-Ameri-kaanse elwnomiese oor heer-.'ling in Argentinie sal be
-eindig.
Tot onlangs het die Gealli-eerdes kol. Peron as 'n ,Fascis"
IIDIDrmfu:
£au:m
IL~<lll~
uitgeskel en wou nie eens met hom in een konferensie sit nie.
Die Verenigde State"het in die
begin van die jaar 'n witboek
uitgegee waarin geweldig te
velde getrek is teen lwl. Peron.
Moskou glo blykbaar nie aan hierdie propaganda van die Geallieerdes nie - tot laas-genoemde se eie skade.
Geboor~ed@g
V(Q]n
/Preso
Kruger
Us
!PoU.nitoek.
Die Kaaplandse Provinsiale
raad het nogeens die voorstel
dat 10 Oktober, die geboortedag
van pres. Kruger, as 'n
open-bare vakansiedag verklaar
word, met meerderheid van
stemroe verwerp. Daar is
ver-klaar dat dit politick sou wees
oro · hierdie dag as open bare
vakansiedag te erken.
Dit word egter nie deur die
teenstanders van die voorstel as
politick beskou dat daar elke
jaar twee verjaardae van Britse
vorste in die land herdenk word · nie.
Drastiese stappe sal voortaan
teen swartmarkhandelaars in
voedsel geneem word. Aile
han-delaars sal hulle moet laat
re-gistreer en as hulle betrap word
van hierdie misdaad sal hulle
lisensies van hulle afgeneem
word, volgens 'n aankondiging
van die voedseldirekteur, dr. H.
J. van Eck.
.Maksimum en minimum boe
-tes vir persone wat die
prys-regulasies oortree is ook deur
hom aanbeveel.
Die moontiikheid dat die
rantsoenering van brood, roeel
en m'ieliemeel na aile sl<aars
voedselsoorte uitgebrei sal
word, is deuz· dr. Van Eqk in
die vooruitsig gestel.
Min. Waterson het onlangs
e1·l<en dat die swartmarkpryse
in suike1· tot 1/6 per pond
be-loop terwyl die vasgestelde
prys maar 4d. is. Slagoffers
betaal vir tee tot 5s. per pond
en vir blikkiesmelk tot 2s. per
blildde. Die vasgestelde prys
hiervoor is 2/7d. en 8*d. on~
derskeidelik.
Kommandante C. I. E. Min -J1aar van Roossenckal bedank .aile offisiere en brandwagte van die Roossenekal-, Tontel-doos- en Stofberg-lwmroando's
(F8b7- F8b3) vir hulle getroue ondersteuning en samewerking
_gedurende haar dienstydperk
van 5~ jaar in daardie
kom-mando's. As dit nie was vir die troue ondersteuning van die kommando's nie, sou dit nie .moontlik gewees het om die
moeilil{e taak te volvoer nie.
As aile Afrikaners saamstaan kan ons 'n toekoms bou - Jn
toekoros wat een van
volkseen-heid sal wees.
~
o
J1o ~I&:HIL~J:K\[(~
lfJE}]&
UJ
(Gj
Die seilskip Commodore, dieeerste skip wat aan privaat eie
-naars in die Unie behoort, en
onder die Unie-vlag vaar, het
verlede week met 'n vrag
kuns-mis uit Argentinie in Kaa.pstad
aangelwm. Die sl>ip het
Bue-NOORD
-
TRANSVAAL
/
IE,IEil~lFIL&~
VAN
@®liD®IriD~il
J]
o
Ao
~l¥1J11rlli1
Adj unk
-
Kommandant-generaal
GenL
J.
A. SMITH sa
l
die v.olgende plekke op d
i
e
-datums
genoem besoek en vergader
i
ng,s
·
toespreek
:
KiOEDOESKOP
NYLSTROO.MI:
POTGIETERSRUST
'
P
l
ET.ERSBURG
..
LOUIS TRICHARDT
'
TZANEEN
.
,
LYDENBURG
l
ROOSSENEKAL
.
.
VRYDAG
,
14 JUNIE
SATERDAG,
15
JUNIE
DINSDAG,
18
JUNIE
WOENSDAG,
19
JUNIE
VRYDAG,
21
JUNIE
SATERDAG
,
22
JUNIE
DINSDAG,
25
JUNIE
VRYDAG, 28 JUNIE
nos Aires op 16 April verlaat
en het 'n besonder avontuur
-like reis agter die rug. Storms
het die skip op sy reis getref
en beskadig sodat hy met 'n
sleepboot van Valsbaai na die Kaapstadse ha.we gesleep moes word. Windstiltes het die reis
baie vertraag.
Die bemanning van die skip
bestaan uit 14 lede en staan
onder bevel van kaptein Eilert
-sen. Onder die beroanning is
'n aa.ntal Afrikaners.
Die Commodore het Kaap
-stad verlede jaar in ,November met 'n vrag steenkool verlaat
en 'het in Januarie in Arge_nti
-nie aangekom. Een van die
eienaars is mnr. Fanie Jacobsz,
'n agtcrkleinseun van pres.
Kruger.
OU W APEN. TER.UP.; Di.e
wapen van die Transvaalse
Re-publiek wa.t onlangs deur die
personeel van die Suid-
Afrika-huis in Louden van 'n hande
-laar gekoop is, is nou in, bes;it
van die Transvaalse museum in
Pretozia. Die wapen is gedu
-rende .die Tweede Vryheidsoor
-log uit ·die hui.s van pres. ;Kr,u
-ge;r verw-yder en na Engela.nd
vervoer.
WAARDE
<@~
~
<$'db&>~
V~R
~~~
\~
GELD
DiE
PEN BLY
MAGTffGER AS DiE
S
W A
ARD
iN DIE STRYD OM DffE
BESTAAN.
LAll.'J.' Vlli Ll'CE())l-llOLLEGE - DIE HUISUNIVERSITElT UY
UlTJ'IJ:;~lliNV.UJ::lD - U VOOltl3ERI:U Vllt J>ll·~ ·STRYD DEUR !IUD-Ut;L VAN Sl:' MODEitNSTE EN EENVOUDlGS'l'E 'l'OlSSTUDffi
-U.UliSUSSt;. BE!>:WAAM {J BETER IN U WEltK DEUR STUDIE!
J<nlp Werdte advcrt~nsle ult en pos dlt dadelll( .
NAA1>1
A ORES ·············································-·············
Kwalifikasies (Standerd Geslaag) ... -....•...•.. Kursus waarin u belangstel .... .
(Standerds VI, VII, VIJI, X, N.S.S., Matriek, Wetseksamens, Bantoeis
-tteK, J::SoeltllOU1 Sckretariskursusse, Jocrna.listiek, Ken u :M:otorkar,
Landbou, Ban toe tale, Taalbond, ens.)
/Lyceum
Kollege,
Posbus 5482,
Jo
h
annesb
u
rg
MAiOCAGIENI§OCAn»
A
VJROEE MORE=MARK
KAAPSTAD
0
Beta.ling gesltied onmiddellik
weekliks, maa.ndeliks of
soos verlang ®
Beste heersende pryse
0
MllNNAAR
:EN VAN SCHOOR
Eiena.ar: GUSTAV R.ETIEF
TE KOOP AANGEBIED:
Goudroyn-Stoetery bied aan Op-reggeteelde Irish Hunter en ~ercheron Merries en Jong Perdjies uit ingevoerde ouers. Ook Fries- en Jerseykoeie, Ver-se en Bulletjies uit beste
bloed-lyne geteel. - A. S. Zeeman,
Goudmyn, Robertson. TK5526
BENODIG
Vennoot benodig virge-vestigde, winsgewende
Afrikanersaak in die
Stad. Kapitaal: £1500 na
£2000. Applikasies moet
in wees voor einde Junie 19·16 .
S. A. G.,
Bus 28, Stellenbosch.
5149-2
o/ffi VEILINGS EN EIENDOM-VERKOPJ[NGS
W
~liD )]1ft® IID®~~Iks: 'Irrrtm~a R!il~Jr
o
]]3[p)Jko
SECUR..lTY-GEBOU - KAAPSTAD
Takkantore: JBellvllle, Stva.ud en Wynberg.
Stel U Be
lang In?
.Mf.USiEK
l{UNS
L:ETT:ERKUNDE
AFRIKAANS:E
.ROMANS
:ENG:ELSE ROMANS
J!a:S.ONO!\'U~, S'l'AATKUNDE, SOSIOLOGl:E, TEOLOGIE,
.NA'.B.'UIUKKVNVIGE W.i!.<'.l'ENI!lKAPPE, ENS. ENS. ENI!l,
Vra om Pryslyste van die boel{e waarin u ,belangstcl.
Prro
1Ecclte§im
c
1Boeklhla1l1lde.li
P.OSBUS ,29 - STE.:Y,EN}3(,)t).CH
