Bloggers en PR professionals, vrienden of venijn?

Bloggers en PR Professionals, Vrienden of

Venijn?

Laura Bitlloch | Master’s Thesis

Graduate School of Communication

Track Corporate Communicatie

Datum: 24 juni, 2016

Studentnummer: 6205941

Abstract

Er is veel onderzoek verricht naar hoe journalisten het samenwerken met Public Relations professi-onals ervaren. De toegenomen interesse van PR in bloggers maakt het echter interessant om te on-derzoeken hoe bloggers het samenwerken met PR professionals ervaren. Dit perspectief vanuit de bloggers is nog niet veel onderzocht. Door middel van diepte interviews met acht bloggers uit de categorieën fashion en reizen is onderzocht hoe zij het samenwerken met PR professionals ervaren, wat hierbij de rol is van hun motieven en gedragingen als mediafiguren en of deze groepen hierin overeenkomen of verschillen. Bloggen over reizen dan wel fashion blijkt geen bepalende factor te zijn voor hun visie op het samenwerken met PR. Of zij fulltime of parttime aan hun blog werken blijkt wel een bepalende factor. De fulltimers spreken over het opbouwen van een goede zakenrela-tie met PR professionals. De parttimers spreken niet over het opbouwen van een goede zakenrelazakenrela-tie, dit is voor hen minder belangrijk. Verder blijkt dat de groepen van elkaar verschillen in de wijze waarop zij door PR worden beïnvloed in hun rol als mediafiguren. De fashionbloggers creëren hun rol als gevolg van inmenging van PR: zij proberen hun authenticiteit te waarborgen door zich niet teveel te laten beïnvloeden door PR professionals. Zij gaan alleen samenwerkingen aan die bij hun blog passen en zijn hierover transparant tegenover hun lezers. De reisbloggers nemen vanaf het be-gin van hun blog al een duidelijke rol aan als mediafiguur: zij willen mensen informeren, inspireren en onzekerheden wegnemen. Zij zijn van mening dat het samenwerken met PR hen erbij helpt om deze rol in stand te houden. Door samen te werken met PR kunnen de bloggers vaker op reis en daardoor hun blog van meer content voorzien, wat zorgt voor meer informatie en inspiratie voor de lezers.

‘’A cheap, direct means of working one-on-one, one-to-many with customers, partners, prospects. The ideal means of educating…informing...persuading. That's what management sees when you mention one of the "hottest" communications tools available…blogging. The Web 2.0 blogosphere is the fastest growing community today. New blogs are launched every second... 120.000

every day.’’ (Marken, 2006)

Inleiding

Bovenstaand citaat laat zien dat blogs tegenwoordig een belangrijk medium zijn voor veel bedrijven en merken. Deze groeiende populariteit van blogs heeft gezorgd voor een verschuiving in het werk-veld van PR professionals (Hsu & Lin, 2008; Marken, 2006). Als blogs interessant zijn voor bedrij-ven, dan betekent dit dat PR professionals moeten samenwerken met bloggers. PR professionals werken immers voor bedrijven of merken (Harlow, 1976; Ledingham, 2003; van Ruler et al., 2005). Blogs kunnen omschreven worden als een chronologische publicatie van berichten in de vorm van bijvoorbeeld teksten of foto’s, vaak zijn er ook hyperlinks te vinden die verwijzen naar andere web-sites (Chai & Kim, 2010).

Veel mensen raadplegen tegenwoordig vaker blogs in plaats van traditionele media ter vervulling van hun mediabehoeften. De lezers beschouwen de bloggers als authentieke personen waarmee zij zich kunnen identificeren, wat zorgt voor hoge geloofwaardigheid en betrouwbaarheid (Chai & Kim, 2010). Als blogs veel bezoekers trekken, kunnen zij een grote invloed op de maatschappij en de mensen uitoefenen. Dit heeft als gevolg dat blogs een goede manier zijn om producten, diensten of evenementen te promoten waar organisaties dan ook steeds meer gebruik van maken (Chai & Kim, 2010; Chu & Kamal, 2010; Garden, 2012). Voorafgaand aan de opkomst van de nieuwe me-dia, waaronder de blogs vallen (Hookway, 2008), moesten PR professionals voornamelijk relaties onderhouden en contacten leggen met journalisten, om zo te zorgen voor een goede weergave in de traditionele mediakanalen. Uit de literatuur blijkt dat journalisten niet altijd even positief zijn over de samenwerking met PR bureau’s. Zij zouden liever wat onafhankelijker opereren, zonder inmen-ging van de PR (DeLorne & Fedler, 2003; Sallot, Steinfatt & Salwen, 1998). Kanttekening hierbij is dat deze studies verricht werden in de Verenigde Staten. Uit onderzoek dat specifiek gericht was op Nederland blijkt juist dat de journalisten niet negatief te spreken waren over de PR professionals. Zij zien het belang in van de functies van beide professies (Neijens & Smith, 2006). Er blijkt dus verschil te zijn tussen journalisten uit diverse landen wat betreft hun visie op PR professionals. Wel is het zo dat PR professionals, ongeacht uit welk land, tegenwoordig naast het contact met journalis-ten ook moejournalis-ten netwerken in de wereld van de bloggers, ook wel de blogosphere genoemd (Kent, 2008; Li & Walejko, 2008). Het gegeven dat PR professionals en bloggers meer samenwerken, leidt

tot de vraag hoe bloggers deze ontwikkeling ervaren. De Nederlandse journalisten blijken het sa-menwerken met PR niet als negatief te ervaren, maar hoe zit dit bij de Nederlandse bloggers? Daar-om is de volgende onderzoeksvraag opgesteld:

Hoe beschouwen bloggers de samenwerkingsrelatie met PR bureaus, en wat is hierbij de invloed van hun eigen motieven en gedragingen als mediafiguren?

Het is relevant dit te onderzoeken omdat wetenschappelijk onderzoek naar de samenwerkingsrelatie tussen blog en PR zich nog in een startfase bevindt. Veel onderzoek is er verricht naar de relatie tussen journalisten en PR professionals (Dobbelaer & Raeymaeckers, 2016; Neijens & Smith, 2006; Waters et al, 2010; White & Hobsbawm, 2007). In deze tijd hebben de conversaties tussen bloggers, bezoekers, PR bureau’s en organisaties echter een steeds grotere rol in de markt (Liao et al., 2011), dus de literatuur zou op dit gebied wat aangevuld moeten worden. Als de focus op de relatie tussen de blogger en de PR professional zou liggen in plaats van op de relatie tussen de journalist en de PR professional, wat zou er dan anders zijn? Het zou namelijk kunnen zijn dat bloggers anders tegen deze samenwerkingsrelatie aankijken dan de journalisten, omdat het samenwerken met PR bijvoor-beeld kan resulteren in het ontvangen van een bepaalde vergoeding. Dit onderzoek zal verhelderen hoe bloggers aankijken tegen deze zakelijke relatie, welke rol hun motieven om te bloggen daarin speelt en hoe zij hun rol als mediafiguren beschouwen. Journalisten en bloggers zullen van elkaar verschillen wat betreft hun ethische waarden en hun motieven om te schrijven. Daarom is het denk-baar dat bloggers op een andere manier benaderd willen worden dan de journalisten door PR pro-fessionals.

Bloggers werken veelal voor zichzelf en delen op hun blogs hun verhalen, ervaringen en meningen over verschillende zaken, waaronder bedrijven en producten. Een van de redenen om een blog te beginnen is dan ook het uitdrukken van persoonlijke content (Guadagno et al., 2008). Bij de blog-gers is er dus minder sprake van objectieve berichtgeving, wat de journalisten wel zoveel mogelijk nastreven (Waters et al., 2010). Omdat journalisten en bloggers verschillen wat betreft hun ethische motieven en beweegredenen om te schrijven, is het denkbaar dat bloggers op een andere wijze be-naderd moeten worden door PR professionals. Uit een onderzoek naar de invloed van de opkomst van blogs op de functie van PR, bleek dat blogs een krachtig nieuw medium zijn welke inderdaad de werkwijze van PR hebben veranderd. De professionals moeten online conversatie vaardigheden ontwikkelen, blogs gebruiken om trends en issues te monitoren en leren om met bloggers te com-municeren (Duke, 2008). PR professionals kunnen de resultaten van dit onderzoek gebruiken in de dagelijkse praktijk, om een zo optimaal mogelijk contact op te bouwen en te onderhouden met

bloggers. Voor aspirerende bloggers zullen de resultaten ook relevant zijn. Zij kunnen dit onderzoek raadplegen wanneer zij een beter beeld willen krijgen van hoe de samenwerkingsrelatie tussen bloggers en PR eruit ziet. Dit zou hen wellicht kunnen helpen bij het opbouwen van zakelijke con-tacten binnen de PR.

Theoretisch kader

Public relations

PR wordt veelal omschreven als een management functie; de professionals moeten de communica-tie, en daarmee de relaties, tussen de organisatie en hun stakeholders helpen opzetten en onderhou-den (Harlow, 1976; Ledingham, 2003). Harlow (1976) voegt hieraan toe dat PR professionals het management van organisaties moeten ondersteunen bij diverse zaken, zoals het anticiperen op trends in de omgeving en het effectief maken van veranderingsprocessen. Andere studies benadruk-ken hierbij de tweezijdige communicatie en stellen dat het primaire doel van PR professionals het bevorderen van wederzijds begrip tussen de klanten van de PR bureaus en de stakeholders is (Grunig & Grunig, 1992).

Ihlen en van Ruler (2007) onderzochten de verschillende theoretische perspectieven op PR en merk-ten hierbij op dat PR niet uitsluimerk-tend als een management of instrumentele functie beschouwd zou moeten worden. Zij suggereren dat PR ook een sociale functie heeft in de maatschappij en stellen dan ook een sociologisch perspectief op PR voor. In de management perspectieven wordt het maat-schappelijke niveau vaak over het hoofd gezien, en deze bieden dan ook geen fundering voor de sociale legitimiteit van organisaties. De PR professionals spelen een rol in het communicatiesys-teem van de maatschappij, iedere keer dat een organisatie of een PR professional een bepaald be-richt uitzendt, draagt het bij aan de constructie van betekenis in het publieke debat. Volgens Ihlen en van Ruler (2007) dragen journalisten op dezelfde wijze bij aan het publieke debat, volgens dit perspectief hebben journalisten en PR professionals dus beiden inbreng in de maatschappij. Hoewel Ihlen en van Ruler (2007) een poging doen tot het creëren van een ander perspectief op PR, is het grotere gedeelte van de literatuur gebaseerd op een management en instrumenteel perspectief (Grunig & White, 1992; Harlow, 1976; Ledingham, 2003; van Ruler et al, 2005). Deze studies ver-schillen in details wat betreft de omschrijvingen van de functie PR, maar in de meeste studies komt er een kern naar voren. Deze kern is het creëren en onderhouden van relaties met stakeholders voor de klanten van PR professionals (Ledingham, 2003; Waters et al., 2010; White & Hobsbawm, 2007). De media zijn belangrijke stakeholders voor organisaties. Via de media moeten de PR pro-fessionals publiciteit bereiken voor hun klant, goede mediarelaties zijn hierbij van belang (Waters et al., 2010; White & Hobsbawm, 2007). Voor PR zijn diverse media interessant, waaronder kranten,

tijdschriften en blogs. Connecties bij de traditionele media zoals kranten en tijdschriften zijn te ma-ken door relaties op te bouwen met journalisten. Als de PR professionals een goede zama-kenrelatie hebben met journalisten, dan kan dit gunstig zijn voor de mediaweergave van de klant van de PR professional. Er is dan een grotere kans op publiciteit doordat de journalist bijvoorbeeld informatie vanuit de PR verwerkt in de publicaties. Het ontbreken van een goede zakenrelatie met journalisten, geeft professionals een kleinere kans dat hun verhaal op de gewenste wijze terug te zien is in de media (Ledingham, 2003). Niet alleen zoeken de PR professionals contact bij journalisten, deze communicatie en afhankelijkheid is wederzijds. Journalisten hebben PR professionals nodig om snel verhalen te kunnen leveren (Dobbelaer & Raeymaeckers, 2016; Waters et al., 2010; White & Hobsbawm, 2007). Over dit verband volgt in de volgende sectie meer. Naast journalisten zijn ook bloggers steeds meer van belang voor de PR als het gaat om het genereren van media aandacht (Liao et al., 2011). Blogs zijn de afgelopen jaren steeds populairder geworden, wat ervoor heeft ge-zorgd dat deze voor bedrijven een effectief platform vormen voor het promoten van producten, diensten of evenementen (Liao et al., 2011). Dit maakt bloggers ook interessant en belangrijk voor PR bureaus en professionals. Over dit verband volgt later meer.

Journalistiek

Zoals uit het voorgaande is gebleken, zijn journalisten en PR professionals gebaat bij samenwerking voor het beoefenen van hun vak. PR professionals willen mediapubliciteit voor hun klanten en pro-beren dit te bereiken door contacten te leggen en onderhouden met journalisten. Dit zou kunnen omschreven worden als een bepaalde mate van afhankelijkheid. Maar de journalisten zijn in een zekere mate afhankelijk van de PR professionals. Het aantal PR professionals is zo toegenomen, dat deze groep het aantal professionele journalisten heeft overstegen (Lewis et al., 2008, Prenger et al., 2011). De journalisten zijn dus in een minderheid, maar moeten door de snelheid van het internet en social media omgaan met een groeiende tijdsdruk. Het nieuws gaat dag en nacht door en om lezers te behouden moeten journalisten met dit tempo meewerken (Lewis et al., 2008, Prenger et al., 2011). PR professionals zijn in de loop der jaren steeds meer journalistieke vaardigheden gaan ont-wikkelen, en kunnen de journalisten verhalen aanleveren welke direct klaar zijn om gepubliceerd te worden. Journalisten maken hier vaak gebruik van en refereren er met hun eigen naam onder. Dit wordt in de literatuur ook wel churnalism genoemd (Jackson & Moloney, 2015). Waar de PR pro-fessionals overwegend positief zijn over het samenwerken met de journalisten, blijkt uit sommige onderzoeken dat de journalisten niet zo positief te spreken zijn over de samenwerking met de PR professionals en over PR in het algemeen (DeLorne & Fedler, 2003; Jackson & Moloney, 2015; Sallot, Steinfatt & Salwen, 1998). De journalisten zijn van mening dat PR professionals hen enkel uit eigenbelang benaderen, en hierbij verder geen maatschappelijke motivatie hebben (Sallot,

Stein-fatt & Salwen, 1998). Uit een andere studie bleek dat journalisten niet uitsluitend negatief waren ten opzichte van de samenwerkingsrelatie, maar dat hun attitude tegenover PR was verbeterd in de loop der jaren. Dit was vooral het geval bij journalisten die langer dan acht jaar werkzaam waren in het vakgebied (Sallot & Johnson, 2006). Niet alle onderzoeken tonen een negatieve attitude aan. Uit de studies van Shaw & White (2004) en Neijens & Smit (2006) blijkt dat de beide professionals wel vinden dat zij op veel vlakken van elkaar verschillen, echter spreken zij niet negatief over elkaar. Hoewel de onderzoeksresultaten op dit gebied dus niet heel consistent zijn, is het van belang om meer te weten over de oorzaken van deze wisselvallige relaties. Waarom is het zo dat journalisten soms negatief te spreken zijn over PR, en soms niet? De oorzaken hiervan zijn te vinden in de waarden die beide professionals nastreven, en hoe zij hun rol in de maatschappij beschouwen. Van oudsher beschouwen journalisten zichzelf als de waakhond voor de regering, bedrijven en de maat-schappij in het algemeen (Yang & Saffer, 2015). Er bestaat een vijftal universele journalistieke waarden. Deze zijn het bieden van een publieke service, neutraal en objectief zijn, autonoom en on-afhankelijk zijn, gevoel hebben voor actualiteit en snelheid en tenslotte gevoel hebben voor ethiek en legitimiteit (Hanitzsch, 2007). Dit is compleet anders dan de beroepsuitoefening van PR profes-sionals. Hun primaire functies zijn het bevorderen van de relaties tussen organisaties en hun keholders (Ledingham, 2003; van Ruler, 2005), invloed uitoefenen op de media agenda en de sta-keholders, het monitoren van nieuws en de publieke opinie en de verspreiding van informatie over de organisatie (Zerfasss et al.,2015). Vaak worden PR agenten door organisaties ingehuurd om be-tere of meer mediapubliciteit te genereren voor de organisatie. Hieruit valt op te maken dat de PR professional in opdracht werkt voor een klant, en hij moet deze opdracht zo goed mogelijk uitvoe-ren om geld te verdienen of om reputatie op te bouwen voor zichzelf (Harlow, 1976; Ledingham, 2003; van Ruler et al, 2005). De PR professional stelt de belangen van de klant dus voorop en niet de belangen van de maatschappij zoals de journalist van origine wel doet. Uit onderzoek is geble-ken dat journalisten PR professionals beschouwen als mensen die machtige actoren in de maat-schappij ondersteunen om meer macht te verkrijgen (Yang & Saffer, 2015).

Over het verloop van de samenwerking tussen de journalisten en de PR professionals vallen dus verschillende dingen te zeggen. Waar de studies wel in overeenstemming zijn met elkaar, is dat journalisten en PR professionals steeds vaker (gedwongen) samenwerken (DeLorne & Fedler, 2003; Jackson & Moloney, 2015; Neijens & Smit, 2006; Sallot, Steinfatt & Salwen, 1998; Shaw & White, 2004). Er is echter een andere beroepsgroep die net zo belangrijk lijkt te worden voor de PR als de journalisten: de bloggers. Blogs zijn sterk gegroeid in populariteit en worden tegenwoordig be-schouwd als een belangrijk aspect van de online wereld (Hookway, 2008). Veel mensen kijken zo-wel voor entertainment als voor informationele zaken steeds vaker op blogs in plaats van op

traditi-onele media (Chai & Kim, 2010; Hsu & Lin, 2008). Dit leidt ertoe dat organisaties in blogs een platform zien om hun producten of diensten aan te prijzen en zo hun mediaweergave te verhogen. PR agenten werken vaak voor organisaties, dus moeten zij steeds meer contacten leggen met blog-gers (Chai & Kim, 2010; Chu & Kamal, 2010; Garden, 2012). In de volgende sectie zal het vakge-bied van de bloggers, hun motieven om te bloggen, hun ethische waarden en hun relatie tot de PR bureaus verder worden toegelicht.

Bloggers

De ontwikkeling van de blogs heeft ertoe geleid dat alle internet gebruikers snel content kunnen creëren. Men hoeft niet langer een traditioneel kanaal zoals een tijdschrift of een column in een krant te gebruiken om een groot publiek te bereiken. Iedere dag worden er nieuwe blogs aange-maakt (Kent, 2008; Trammell & Keshelashvili, 2005). Uit onderzoek is gebleken dat veel adver-teerders en bedrijven interesse hebben in het adverteren op blogs. Zo zijn er veel start-ups die ook van blogs gebruik maken, zij geven vaak samples van hun producten aan bloggers. Wordt het pro-duct opgemerkt in de wereld van de blogs, dan kan dit veel positieve aandacht genereren voor het bedrijf (Java et al., 2006). Als bedrijven interesse hebben in blogs, dan geldt dit automatisch ook voor de PR bureaus, aangezien bedrijven of merken hun klanten zijn.

PR professionals moeten naast journalisten, dus ook regelmatig bloggers benaderen willen zij een goede mediaweergave voor hun klant bereiken (Chai & Kim, 2010; Chu & Kamal, 2010; Garden, 2012). Niet alleen voor de PR professionals zijn de bloggers van belang, uit onderzoek blijkt ook dat journalisten frequent blogs lezen en hier inspiratie opdoen voor hun eigen verhalen (Trammell & Keshelashvili, 2005). Uit onderzoek is dan ook gebleken dat blogs invloed hebben op de bericht-geving in de traditionele media (Wright & Hinson, 2008). Deze interesse van zowel bedrijven als PR bureaus als journalisten, toont aan dat blogs tegenwoordig meetellen in het medialandschap.

Typologie blogs

Een blog kan worden omschreven als een regelmatig bijgewerkte website welke de inhoud in om-gekeerde chronologische volgorde weergeeft (Chai & Kim, 2010; Li & Walejko, 2008). Een andere omschrijving van de blog is een persoonlijke website welke op gemakkelijke en snelle wijze gepu-bliceerd kan worden, waarop meningen en ongecensureerde informatiebronnen en topics op vind-baar zijn (Wright & Hinson, 2008). Een belangrijk kenmerk van de blogs is dat bezoekers vaak de mogelijkheid hebben om een reactie achter te laten bij een bericht of foto op een blog. Als er veel reacties zijn dan vormt dit een soort online conversatie op de blog, in de literatuur ook wel threaded

Blogs kunnen snel gecreëerd worden, iemand die zijn mening op het web wilt uiten kan binnen een korte tijd een simpele blog opzetten. Dit is wellicht ook de reden dat er tegenwoordig een groot aan-tal blogs zijn en elke dag nieuwe blogs worden aangemaakt (Kent, 2008; Trammell & Keshelash-vili, 2005; Wright & Hinson, 2008). Er zijn veel verschillende soorten blogs, de digitale wereld waarin al deze blogs verbonden zijn met elkaar wordt ook wel de blogosphere genoemd (Kent, 2008; Li & Walejko, 2008). De verschillende typologieën die vindbaar zijn in de literatuur, zijn niet uitputtend. Zo worden de blogs vaak ingedeeld op basis van een beperkte reikwijdte. Zo is er op de website van het MKB (Midden en Klein Bedrijf) een uitgebreide typologie te vinden. Dit is een website welke ondernemers voorziet van alle nodige informatie met betrekking tot het ondernemen. Het starten van een blog wordt hier ook beschouwd als een onderneming. Binnen deze typologie worden twee soorten blogs genoemd die voor dit onderzoek relevant zijn. Dit zijn de life blogs en de thematische blogs. Een life blog is een vorm van een online persoonlijk dagboek. Een themati-sche blog is een blog met een verzameling van informatie over een bepaald onderwerp. Deze blogs blijken elkaar in de praktijk vaak te overlappen. Zo kan een blog een vorm zijn van een persoonlijk dagboek, maar met nadruk op berichten over een bepaald onderwerp, zoals mode of reizen. Uit on-derzoek blijkt dat het persoonlijke dagboek, of te wel de traditionele blog, één van de meest voor-komende blogs is (Kent, 2008; Trammell & Keshelashvili, 2005).

Impressiemanagement

Al deze verschillende blogs in de blogosphere hebben een ding gemeen, dat is dat het een door de auteur gecontroleerde en beheerste omgeving is. De blogger creëert de content die zichtbaar wordt voor het publiek, en kan hiermee een bepaald beeld uitstralen van bijvoorbeeld een bedrijf of een persoonlijkheid (Trammell & Keshelashvili, 2005). Iemand die over zijn persoonlijke leven schrijft, kan selectief zijn in de momenten en foto’s die hij of zij deelt met de wereld op de blog. Op deze wijze kan hij of zij een imago creëren voor de buitenwereld. Dit valt te uit te leggen aan de hand van het concept impressiemanagement, oftewel zelf-presentatie. Ieder individu is een manager over de impressies die hij of zij uitstraalt naar de omgeving. De blogger bepaalt welke impressies, in de vorm van blogposts, hij of zij laat zien aan het publiek en managet hiermee de wijze waarop hij of zij zich presenteert (Trammell & Keshelashvili, 2005). Sommige bloggers zijn hier heel succesvol in. Deze groep bloggers heeft de meestbezochte pagina’s in de blogosphere en hebben als persoon-lijkheid veel invloed op het publiek, bijvoorbeeld in de vorm van bewondering (Li & Walejko, 2008; Trammell & Keshelashvili, 2005). Deze invloedrijke blogs komen vooral voort uit de zoge-naamde life blogs of de traditionele blogs. Het zijn met name deze blogs waarin bedrijven

geïnte-resseerd zijn. Omdat deze bloggers een bepaalde mate van invloed hebben op de maatschappij en de mensen, zijn hun pagina’s een effectief platform om media-aandacht voor merken te genereren (Chai & Kim, 2010; Chu & Kamal, 2010; Garden, 2012).

Journalisten versus bloggers

Net als dat journalisten bepaalde waarden nastreven en bepaalde motieven hebben om journalistiek te beoefenen, hebben de bloggers dit ook voor hun vak. Journalisten beschouwen zichzelf als een

watchdog van de maatschappij, zij willen neutraal, objectief en onafhankelijk zijn en hebben ethiek

en legitimiteit hoog in het vaandel staan (Hanitzsch, 2007; Yang & Saffer, 2015). Dit komt niet overeen met de waarden en motieven van public relations professionals. Zij willen voornamelijk relaties tussen organisaties en hun stakeholders bevorderen en onderhouden, om zo onder andere te zorgen voor goede mediapubliciteit voor de organisatie (Harlow, 1976; Ledingham, 2003; van Ru-ler et al., 2005). De bloggers zijn net zoals de journalisten schrijvers van content en worden net als de journalisten benaderd door de PR bureaus. De waarden die zij nastreven verschillen wellicht wel van de journalisten. De volgende sectie geeft een overzicht van wat er in de literatuur bekend is over de persoonlijke motieven van mensen om een blog te starten en te onderhouden.

Mensen starten vaak een blog omdat zij een duidelijke opinie of passie hebben bij een onderwerp en dit willen delen met de wereld. Mensen willen met specifieke content een publiek bereiken en zo proberen een conversatie te starten (Wright & Hinson, 2008). Een ander motief om een blog te star-ten is het willen vervullen van bepaalde informatie en entertainment behoefstar-ten van het publiek (Kent, 2008; Trammell & Keshelashvili, 2005). Dit duidt erop dat bloggers zichzelf als enigszins belangrijke spelers in het medialandschap beschouwen, ze hebben het gevoel een bepaalde behoefte bij het publiek te moeten vervullen. Dit komt deels overeen met de journalisten, die zichzelf als een waakhond van de maatschappij beschouwen en hierdoor het publiek willen voorzien van de nodige informatie over issues (Hanitzsch, 2007; Yang, Taylor & Saffer, 2015).

Uit de literatuur is gebleken dat het starten van een blog weinig moeite kost en dan ook veel wordt gedaan. Niet iedere persoon die een blog start besteedt op dezelfde wijze aandacht aan het onder-houd. Sommige bloggers gebruiken hun pagina als een platform om hun gevoelens en gedachten uit te drukken. Deze personen geven meer persoonlijke informatie over zichzelf vrij dan bloggers die die op meer professionele wijze met hun pagina omgaan, dit zijn de mensen die van bloggen hun werk hebben gemaakt en hier ook hun geld mee verdienen. Deze bloggers laten een selectie beelden van hun leven zien op de blog, enkel de aspecten die passen bij het imago dat zij willen neerzetten (Trammell & Keshelashvili, 2005). Dit is een belangrijk verschil met de journalisten, zij streven

objectiviteit na en willen verhalen in een breed perspectief plaatsen. De mening van de journalist komt dus niet sterk naar voren. Bij bloggers is de content persoonlijker, de posts gaan veelal om de auteur zelf (Trammell & Keshelashvili, 2005).

Uit dit literatuuroverzicht is naar voren gekomen dat journalisten op regelmatige basis door PR pro-fessionals aangeleverde verhalen gebruiken en dit publiceren onder hun eigen naam (Jackson & Moloney, 2015). Uit onderzoek blijkt dat de meeste bloggers eerlijk zijn over waar zij de gebruikte informatie vandaan hebben gehaald, de bloggers zullen niet snel doen alsof zijzelf de informatie-bron zijn (Kent, 2008). Als de blogger een bericht post ter promotie van een merk of bedrijf en erbij vermeldt dat het om een promotioneel bericht gaat, dan wordt dit een disclosure genoemd (Cain, 2011). Niet alle bloggers zijn hier echter altijd even transparant in. Zo kan het ook voorkomen dat een blogger bij een promotioneel bericht niet erbij vermeldt dat het een promotie betreft. Dit kan bij lezers de indruk wekken dat de blogger het product zelf heeft aangeschaft en voorstander is van het product (Lövheim, 2011). Deze vorm van adverteren wordt ook wel native advertising genoemd. De persuasieve aard van het bericht wordt dan niet expliciet vermeld. Het gepromote merk wordt dermate geïntegreerd in de blog post, dat de lezer niet ziet of het om een promotioneel bericht gaat of niet (Huang, Chou, &, Lin, 2009). Zowel native advertising als disclosures blijken dus voor te komen op blogs. Een voorbeeld van native advertising is te lezen in een krantenartikel daterend uit 2006. Hieruit bleek dat de Amerikaanse keten Wal-Mart direct samenwerkte met een aantal gers om zo publiciteit voor Wal-Mart positief te vergroten. De Amerikaanse keten zou deze blog-gers exclusieve en privé nieuwsfeiten geven, suggesties doen voor de content op de blogs en hen uitnodigen op de hoofdkantoren om kennis te maken met het bedrijf. De emails die Wal-Mart stuurde naar bloggers werden door een persoon vrijgegeven aan de New York Times. Wanneer deze emails vergeleken werden met de posts op de benaderde blogs, dan bleken hier slechts enkele woorden te verschillen (Barbaro, 2006). Uit een ander onderzoek is gebleken dat bloggers native

advertising juist zoveel mogelijk proberen te vermijden. Zij proberen autonoom te blijven; zelf

be-palen waarover men schrijft en dit niet laten beïnvloeden door wat de lezers of PR bureaus willen zien op de blog (Smith, 2010). Verder bleek dat de bloggers vooral de lezers en hun respons heel belangrijk vinden. Als er bij een blog post veel reacties zijn geplaatst door de lezer, dan is dit een teken dat de post interessant was. Dit lezersbelang was volgens de bloggers niet in overeenstem-ming met de belangen van de PR professional, deze zijn namelijk gefocust op verkopen en de beste mediaweergave voor hun klant (Smith, 2010). De lezers willen dat een blog een weerspiegeling vormt van de auteur, en geen weerspiegeling van PR samenwerkingen. Niet alle respondenten dach-ten hier hetzelfde over. Wanneer bloggers benaderd worden door PR professionals, kan dit juist voelen als een soort erkenning van de autonomiteit van de blogger. Dit gevoel werkt weer als een stimulans om juist wel PR content te gebruiken op de blog (Smith, 2010).

In deze studie komt ook het een en ander naar voren over hoe bloggers denken over de benaderin-gen van PR bureaus. De respondenten geven aan dat zij liever benaderd worden met een gewone mail dan met een standaard en strategisch in elkaar gezet PR verhaal. De bloggers storen zich eraan dat veel mails afkomstig van PR professionals de indruk wekken dat bloggers sowieso heel blij zijn met de toenadering door het PR bureau (Smith, 2010). De PR bureaus lijken dus te denken dat zij de bloggers een soort gunst leveren waarmee ze blij mogen zijn, in plaats van andersom. Verder geven de geïnterviewde bloggers aan dat naarmate zij langer actief zijn in de blogosphere, hun waarden veranderen. In de startfase van een blog wordt elke toenadering van PR bureaus enthou-siast ontvangen, het lijkt dan een teken van succes. Naarmate de blog groeit worden de bloggers selectiever, er wordt niet met alle PR bureaus samengewerkt en het creëren van de content gaat met veel meer zorgvuldigheid en selectie. Smith (2010) geeft aan dat zijn onderzoek niet duidelijk maakt welke factoren ervoor zorgen dat bloggers dit proces van het selectiever worden doorlopen. Deze factoren kunnen in de huidige studie naar voren kunnen komen.

Sensitizing concepts

Uit dit literatuuroverzicht komen een aantal concepten of fenomenen naar voren die belangrijk zijn om rekening mee te houden bij de analyse. Dit zijn de sensitizing concepts (Flick, 2009). Het eerste concept is te vinden in de sectie over de Public Relations. Hierin is te lezen dat de PR professional probeert relaties op te bouwen met mediafiguren zoals journalisten. Dit zou in hun voordeel kunnen werken bij het veroveren van mediaweergave voor hun klant (Waters et al., 2010; White & Hobs-bawm, 2007). Bloggers zijn ook mediafiguren, dus het is wellicht te verwachten dat de PR professi-onal ook op zoek is naar een goede zakenrelatie met hen. Uit de analyse zal misschien blijken of dit volgens de bloggers inderdaad het geval is, en hoe bloggers dit ervaren.

Het tweede concept is te vinden in de sectie over de bloggers. Hierin is te lezen wat motieven zijn voor mensen om een blog te starten. Motieven om een blog te starten zijn onder andere het hebben van een passie voor een onderwerp en dit graag willen delen met een publiek, het gevoel hebben om bepaalde behoeften vanuit het publiek te moeten of willen vervullen. Deze behoeften kunnen be-trekking hebben op informatie of entertainment (Kent, 2008; Trammel & Keshelashvili, 2005). Dit duidt erop dat bloggers zichzelf als mediafiguren beschouwen van een bepaald belang. Bij de analy-se zal er worden gezocht naar deze motieven van de bloggers en of dit van invloed is op hoe zij aankijken tegen de samenwerkingsrelatie met PR professionals.

Het derde richtinggevende concept is het impressiemanagement, oftewel de manier waarop de blogger zichzelf presenteert tegenover het publiek. De blogger bepaalt welke impressies hij of zij wilt uitzenden en creëert hiermee een bepaald imago (Trammel & Keshelashvili, 2005). Tijdens de analyse zal er worden gezocht of dit inderdaad waar is en wat dan de motieven zijn van de bloggers om bepaalde beelden wel of niet te laten zien aan de buitenwereld. Het impressiemanagement heeft te maken met hoe bloggers zichzelf gedragen als mediafiguren en kan wellicht ook invloed hebben op de manier waarop zij samenwerken met PR bureaus. Impressiemanagement staat in relatie tot

native advertising en disclosures, omdat het hier ook gaat om het plaatsen van bepaalde impressies

op de blog. In dit geval gaat het om door PR gesponsorde content, welke de blogger kan vermelden (disclosure) of niet vermelden (native advertising). In de analyse zal daarom ook gezocht worden naar de attitude van de bloggers tegenover deze vormen van sponsoring.

Het laatste richting gevende concept gaat over de mate waarin de bloggers autonoom, of onafhanke-lijk zijn. Uit de studie van Smith (2010) bleek dat bloggers graag zelf zoveel mogeonafhanke-lijk bepalen waarover zij schrijven op de blog, en dit het liefste zo min mogelijk laten beïnvloeden door PR. In de analyse zal er worden gezocht naar de mate waarin bloggers autonoom willen zijn, hoe belang-rijk zij dit vinden, en hoe dit van invloed is op hun samenwerkingsrelatie met PR professionals.

Methode

Diepte interviews

In dit onderzoek staat centraal hoe Nederlandse bloggers aankijken tegen de samenwerkingsrelatie met PR bureaus en wat hierbij de rol is van hun motieven en gedragingen als mediafiguren. Hierbij ligt de nadruk op hoe bloggers het samenwerken met PR ervaren en waarom zij dit op een bepaalde manier ervaren. Met kwantitatieve methoden kan de ‘waarom’ vraag niet voldoende achterhaald worden, (Flick, 2009). Om deze reden is er gekozen voor een kwalitatieve methode in de vorm van diepte interviews. Diepte interviews zijn erg geschikt om de ervaringen, meningen en visie van de participanten naar voren te brengen. Tijdens de interviews nam de onderzoeker voornamelijk een luisterende rol aan. Er werd doorgevraagd totdat de participant alles wat hij of zij kwijt wilde met betrekking tot een bepaalde vraag of onderwerp. De onderwerpen lagen vooraf vast in een topiclijst. Tijdens het interview werd geprobeerd zoveel mogelijk deze onderwerpen in volgorde aan te hou-den, echter wanneer de participant andere onderwerpen naar voren bracht die belangrijk bleken te zijn, dan kon de participant hier zoveel mogelijk over uitpraten. Bij sommige interviews bleek het volgen van de topiclijst niet effectief, daarom was er tijdens die interviews ervoor gekozen om de constructie van de topiclijst meer los te laten. Wel was het belangrijk dat alle onderwerpen uit de

topiclijst aan bod kwamen tijdens elk interview. Zie bijlage 1 voor de volledige topiclijst.

Het is denkbaar dat bloggers uit verschillende categorieën van elkaar verschillen wat betreft motie-ven om te bloggen, hun werkwijze en hoe zij hun rol als mediafiguren beschouwen. Deze factoren kunnen weer invloed hebben op hoe zij tegen PR professionals en de samenwerking met hen aan-kijken. Daarom is het interessant om twee typen blogs met elkaar te vergelijken die wat betreft in-houd en thema van elkaar verschillen. Er is gekozen om materialistische en niet-materialistische blogs te analyseren. Een voorbeeld van een materialistische blog is de categorie fashion. Bij fashi-onblogs wordt er sowieso altijd gebruik gemaakt van producten en merken en daarom zouden we dit soort blog materialistisch van aard kunnen noemen. Sommige fashionbloggers worden als lei-dend beschouwd op het gebied van mode, en zijn daarom zeer invloedrijk (Rocamora, 2012). Een voorbeeld van een soort blog waarbij merken minder centraal staan, zijn de reisblogs. Bij deze blogs gaat het minder om het in kaart brengen van merken, maar juist om landen, steden en be-zienswaardigheden. Het gaat hier dus minder om materie maar meer om ervaringen. Onderzoek wijst uit dat het internet een grote informatiebron is voor mensen die informatie willen opzoeken over mogelijke bestemmingen, vooral blogs worden hierbij steeds populairder (Pan et al., 2007). Om deze redenen is ervoor gekozen om de vergelijking te trekken tussen fashion en reisbloggers.

Steekproef

Voor dit onderzoek is er gebruik gemaakt van een a priori sample. Dit houdt in dat alle responden-ten vooraf bewust geselecteerd zijn. Er was namelijk een aantal criteria waaraan de respondenresponden-ten moesten voldoen. Deze criteria werden bij het zoeken van respondenten zorgvuldig nagelopen. Voldeed een blogger aan alle criteria, dan werd hij of zij benaderd voor een interview. Er zijn in totaal vijf fashionbloggers ondervraagd (N=5) en drie reisbloggers (N=3). Dit resulteerde in een to-taal van acht respondenten (N=8). Er werd aanvankelijk gestreefd naar het afnemen van minstens tien interviews. Bij kwalitatief onderzoek moet er gestreefd worden naar verzadiging, daarom moesten er zoveel mogelijk interviews afgenomen worden om een zinvolle analyse te doen. Van alle benaderde reisbloggers waren er slechts drie beschikbaar om geïnterviewd te worden. De criteria waren als volgt:

- De bloggers moesten Nederlands als moedertaal hebben. Dit om verkeerde interpretaties als ge-volg van mogelijke taalbarrières te voorkomen.

- De bloggers moesten woonachtig zijn in Nederland, omdat een face to face interview in het bui-tenland vanwege gebrek aan tijd en geld geen optie was. Interviews via het medium Skype

wer-den bij voorkeur vermewer-den, omdat dit geen natuurlijke setting is zou het een negatieve invloed kunnen hebben op het verkrijgen van goede data.

- De leeftijdscategorie waarin de bloggers zich moesten bevinden was 21-35 jaar. Met deze onder-grens werd ervoor gezorgd dat er ‘volwassen’ bloggers onderzocht werden. Met deze bovenonder-grens is ervoor gezorgd dat de participanten niet al te veel van perspectieven verschillen als gevolg van leeftijd. Er kan in kwalitatief onderzoek namelijk minder goed voor deze soort variabelen worden gecontroleerd als in kwantitatief onderzoek.

- De bloggers moesten op regelmatige basis benaderd worden door PR bureaus. Als minimum is hiervoor één keer per week gehanteerd. Bloggers die minder dan één per week contact hebben met PR waren niet interessant voor de analyse, omdat zij niet genoeg ervaring met PR hebben kunnen zij hier geen zinvolle uitspraken over doen.

- De bloggers moesten actief zijn in het onderhouden van hun blog. Er is een minimum gesteld van één blogpost per week. Dit om enkel de actieve bloggers te interviewen die genoeg met hun blog bezig zijn. Bloggers die niet of niet meer actief zijn, worden uitgesloten van deelname. Dit om een zo goed mogelijk beeld te schetsen van de huidige situatie.

Eén van de benaderde bloggers uit de categorie fashion bleek niet meer actief bezig te zijn met haar blog, maar wel met haar Instagram account die ongeveer dezelfde stijl en informatie bevatte als haar originele blog. Zij gaf in het eerste mailverkeer aan gestopt te zijn met haar blog en vroeg zich af of zij wel interessant zou zijn voor het onderzoek, omdat zij ook niet vaak in ging op toenaderin-gen van PR bureaus, simpelweg omdat dit niet bij haar persoonlijkheid paste. Om deze reden is er juist voor gekozen om haar wel mee te nemen in de analyse, deze participant kon zorgen voor goe-de variatie tussen goe-de bloggers. Deze respongoe-dent volgoe-deed wel aan goe-de angoe-dere criteria en werd in haar actieve periode ook regelmatig benaderd door PR bureaus. Daarom was deze persoon alsnog ge-schikt als respondent. Tabel 1 geeft een overzicht van de demografische kenmerken van de uitein-delijke groep respondenten.

Tabel 1.

Kenmerken respondenten

———————————————————————————————————————————

Respondent Categorie Geslacht Leeftijd Blogjaren Fulltime

——————————————————————————————————————

2 Fashion V 22 1,5 nee 3 Fashion V 28 2 ja 4 Fashion V 23 1,5 nee 5 Fashion V 28 2 nee 6 Reizen V 31 4 ja 7 Reizen V 26 3,5 ja 8 Reizen V 30 5 ja —————————————————————————————————————— Selectie respondenten

De eerst stap bij het verwerven van respondenten, was het opstellen van een lijst met geschikte kan-didaten die voldeden aan de bovengenoemde criteria. Vervolgens werden de blogs bestudeerd zodat er voor iedere blogger een persoonlijke mail opgesteld kon worden. In deze emails werd uitleg ge-geven over het onderzoek, het doel ervan, de onderwerpen die aan bod zouden komen in het inter-view en een schatting van de tijdsduur van een interinter-view. Verder werd in de mail uitgelegd dat het interview opgenomen zou worden, en dat deze opname niet aan derden doorgegeven zou worden. De respondenten werd bovendien de keuze voorgelegd om anoniem te blijven. Als een reactie van een eventuele respondent uitbleef, dan werd er na een week een herinneringsmail gestuurd. Wan-neer een blogger instemde met deelname aan het onderzoek, dan werd er via de mail een afspraak gemaakt voor een interview. Voorafgaand aan het interview werd de respondenten gevraagd om een

informed consent te tekenen, waarin informatie stond over het doel van het onderzoek en waarin zij

akkoord gingen met de opname van het gesprek. De respondenten kregen de vrijheid zelf een plek te bepalen waar zij geïnterviewd wilden worden. Deze plekken waren altijd openbare plekken, zoals een lunch café, op een enkele keer na werd een respondent op haar werk geïnterviewd. De afspra-ken duurden gemiddeld 60 minuten, waarvan er ongeveer 35 tot 40 minuten werd besteed aan sprekstof in kader van het onderzoek. De opeenvolgende dag na het interview werd een email ge-stuurd om nogmaals te bedanken voor het interview en de vrijgemaakte tijd. Verder kregen de res-pondenten de mogelijkheid om het transcript na te lezen, alvorens het werd gebruikt voor de scrip-tie, niemand gaf echter aan hier behoefte aan te hebben.

Data analyse

Alle interviews werden opgenomen met opnameapparatuur. Elk interview werd bij de onderzoeker thuis volledig getranscribeerd. Dit resulteerde in een databestand van acht transcripten, welke ge-analyseerd werden met behulp van de software ATLAS.ti, een geschikte software voor data-analyse van kwalitatieve methoden (Flick, 2009). De data werd geordend door segmenten te creëren gaande

over dezelfde onderwerpen. Aan deze segmenten werden drie soorten codes toegekend, namelijk themacodes, variatiecodes en in vivo codes. De themacodes gaven aan over welk onderwerp het segment ging. De variatiecodes gaven aan wat er over dat onderwerp werd gezegd en de in vivo co-des bestonden uit letterlijke citaten uit het transcript die belangrijk waren voor de analyse omdat deze bijvoorbeeld een fenomeen verhelderden. Deze fase van de analyse resulteerde in een lijst met codes (zie bijlage 2). Met behulp van deze codes werden er families van codes gemaakt. Er werd gekeken welke codes veel voor bleken te komen, welke bij elkaar hoorden en welke over hetzelfde onderwerp gingen. Hierbij werd ook gekeken naar de onderwerpen op de topiclijst als hulpmiddel. Zo luidde het eerste onderwerp op de topiclijst ‘motieven om te bloggen’. In de codelijst werd ge-zocht naar codes die gingen over dit onderwerp en deze werden vervolgens samengevoegd in één groep. Na voltooiing van deze fase werd er bekeken welke families belangrijk bleken te zijn en hoe deze in relatie stonden tot elkaar. Gedurende alle fasen van het codeer proces werd er rekening ge-houden met de sensitizing concepts: kwamen deze terug in de transcripten, op welke manier kwa-men deze terug, waren er andere begrippen die wellicht belangrijker waren dan de aanvankelijk ge-vonden sensitizing concepts?

Validiteit en betrouwbaarheid

Bij kwalitatief onderzoek is het lastiger om bepaalde variabelen onder controle te houden dan bij kwantitatief onderzoek (Flick, 2009). Daarom moet op andere manieren ervoor gezorgd worden dat zowel de interne als externe validiteit en betrouwbaarheid van het onderzoek, verhoogd worden. Dit is bij deze studie als volgt gedaan. Om de betrouwbaarheid te waarborgen is ervoor gezorgd dat de procedurele stappen van het onderzoek zoveel mogelijk navolgbaar waren. Er werd gebruik ge-maakt van een topic lijst, wat ervoor zorgt dat een andere onderzoeker een interview zou kunnen afnemen waarin dezelfde onderwerpen aan bod komen. De topiclijst bevatte ook voorbeeldvragen horend bij elke topic. Daarnaast is er bij het transcriberen voor gezorgd dat de opnames zo letterlijk mogelijk werden uitgewerkt. Alle woorden uit het transcript moesten overeenkomen met de opna-me, ook moesten stiltes en momenten waarop de geïnterviewde leek te twijfelen of na te denken, erin verwerkt worden. Het analyseren van de data in het softwareprogramma zorgde ook voor vast-legging van de fasen in het onderzoek.

Ter verhoging van de externe validiteit is er thick description toegepast. Thick description houdt in dat een fenomeen in zoveel mogelijk detail beschreven wordt (Flick, 2009). Dit kan bereikt worden door letterlijke en specifieke citaten uit de data te gebruiken die bepaalde fenomenen verhelderen of extra benadrukken (Flick, 2009). Om de interne validiteit te waarborgen, is er gebruik gemaakt van

member checks. Dit houdt in dat tijdens het interview, de onderzoeker regelmatig controleerde of

(Flick, 2009). Dit werd gedaan door de antwoorden van de respondent kort samen te vatten en dit hardop uit te spreken tegen de respondent. Deze member checks werden ook toegepast tijdens het analyseproces. Bij het opschrijven van de resultaten werd een aantal keer gecontroleerd of de ant-woorden op de juiste interpretatiewijze beschreven werden.

Resultaten

Motieven en gedragingen als mediafiguren

Tijdens alle interviews kwam er direct een sensitizing concept aan bod, namelijk de motieven om een blog te starten. Alle respondenten gaven aan dat zij de blog waren gestart vanuit een passie of een liefde voor een bepaald onderwerp en het schrijven. Bij de fashionbloggers was dit mode en bij de reisbloggers was dit natuurlijk het reizen. Wel was er verschil tussen beide groepen bloggers in hoeverre zij de blog onderhielden uit eigenbelang of uit belang voor het publiek. De respondenten uit de categorie fashion leken vooral te bloggen vanuit motivaties die voortkwamen uit het eigenbe-lang. Zo gaven de fashionbloggers aan dat het bloggen goed was voor de zelfontwikkeling en dat ze het leuk vonden om complimenten te krijgen uit de omgeving. Deze respondenten kregen dus van-uit hun blog een gevoel van waardering. Onderstaande citaten verhelderen dit.

‘’Ik doe het gewoon voor mezelf, en omdat ik het leuk vind en niet omdat andere mensen het leuk vinden.’’

‘’Nee mijn motivatie is niet dat anderen het lezen. Want ook als alleen mijn moeder het zou lezen dan zou ik ook met mijn blog zijn begonnen. Het is echt voor mezelf en mijn eigen stijlontwikke-ling.’’

‘’Ook kreeg ik veel leuke reacties van mijn vrienden en vriendinnen daarop, ja. Ook kreeg ik veel leuke reacties van vreemde mensen onder mijn foto’s, van volgers maar die ik niet persoonlijk ken-de. Die zeiden dan hoe mooi ze mijn profiel vonden en dingen als: ‘keep up the good work’. Ga zo door. Die reacties vond ik heel erg leuk en ze motiveerden mij ook zeker wel.’’

De reisbloggers spraken, naast dat zij een passie hadden voor het reizen en schrijven, vooral over het vervullen van behoeften vanuit het publiek. Op jongere leeftijd gingen zij al regelmatig op reis en hielden dan een kleinschalige blog bij waarin zij de omgeving op de hoogte hielden van de bele-venissen. Als gevolg hierop kregen zij veel vragen vanuit hun directe en indirecte omgeving. Het ontvangen van deze vragen, die vooral gebaseerd waren op het verkrijgen van informatie over be-paalde bestemmingen, was voor de respondenten een indicatie dat er onder de mensen soms angst

of onzekerheid bestond met betrekking tot reizen. Het gevolg hiervan was dat zij een echte blog wilden starten zodat zij mensen konden informeren en inspireren om bijvoorbeeld vaker op reis te gaan. Op deze manier probeerden zij de behoeften vanuit het publiek te vervullen. Onderstaande citaten beschrijven dit.

‘’Voor mijzelf is de blog een soort online dagboek waarmee ik mensen kan inspireren en ook hel-pen. Ik vind het fijn dat ik mensen kan inspireren over hun nieuwe reis, en hen kan helpen om in-formatie te geven over plekken. Kijk mensen, vooral Nederlanders denk ik, gaan toch graag met een stukje zekerheid op vakantie. Ze willen teleurstellingen tijdens hun reis voorkomen en daar wil ik graag bij helpen.’’

‘’Dus wij hebben toen gezegd van: wij zijn een platform waar je inspiratie kan opdoen, maar niet alleen inspiratie, het moet geen plat entertainment zijn, we willen ook een stukje informatie meege-ven.’’

Een tweede sensitizing concept bleek naar voren te komen, dit was het concept

impressiemanage-ment. Alle respondenten waren hier op hun eigen manier mee bezig, zij waren selectief in beelden

die zij wilden uitstralen naar hun lezers in de vorm van blogposts. Beide groepen respondenten ver-telden dat zij alleen opdrachten vanuit PR wilden aannemen als deze bij het imago van hun blog pasten. Hiermee probeerden zij dus hun eigen imago en dat van de blog in stand te houden. Impres-siemanagement staat in relatie tot native advertising en disclosures. De twee groepen gingen ver-schillend om met deze vormen van promotionele berichten. De fashionbloggers gaven aan dat zij samenwerkingen altijd vermeldden.

‘’Ja, ik vind het ook belangrijk dat bloggers altijd moeten vermelden als het om een samenwerking gaat. Dat is wel zo eerlijk.’’

Een enkele blogger uit de categorie fashion gaf aan haar samenwerkingen niet heel expliciet te ver-melden. Zij maakte er echter ook geen geheim van, als iemand haar zou vragen of een post een sponsoring betrof, dan zou zij eerlijk antwoorden. Bij haar posts was op meer impliciete zichtbaar of iets een sponsoring betrof.

‘’Maar vaak is het wel zo dat als er meerdere links in staan, stel ik heb zelf iets gekocht bij de Zara, dan zet ik gewoon onderaan mijn post: ‘deze blouse komt van de Zara’. En misschien zet ik een link naar de productpagina. Maar als ik gesponsord ben dan willen ze soms wel drie of vier links. Dus 1

link naar de homepagina, 1 naar de productpagina, en 1 link naar de hele pagina met alle tops of broeken of zo. Dan weet je vaak wel dat het gesponsord is. Want als ik het zelf koop, dan ga ik na-tuurlijk niet 3 of 4 links naar de website plaatsen.’’

De reisbloggers waren van mening dat zij samenwerkingen niet hoefden te vermelden als gespon-sorde content op de blog. Als reden hiervoor gaven zij dat de artikelen hierdoor onnodig commerci-eel zouden worden, waardoor de lezers het artikel wellicht anders zouden gaan interpreteren. Zij probeerden dit uit te leggen door een vergelijking te trekken met het promoten van producten. Zij wilden de lezers niks verkopen, maar wilden hen enkel inspireren om nieuwe reizen te maken en meer ervaringen op te doen. Zij waren van mening dat reizen de beste manier was voor de mens om zichzelf te ontwikkelen. Omdat zij dit als doelstelling hadden, vonden zij wellicht dat er geen spra-ke was van commercie.

‘’Alleen..ik vind zelf..dat dat helemaal niet aan de orde is bij ons. En moet je dan overal bij gaan vermelden dat je bent uitgenodigd op een plek..ik vind zelf dat daar de artikelen onnodig commerci-eel van worden. Waardoor je ze misschien anders zou interpreteren, terwijl het een hcommerci-eel mooi ver-haal is. En het verver-haal opent vooral je ogen en laat je zien wat voor type plek het is..’’

‘’Het is niet alsof ik snickers..het is niet alsof ik praat over producten die je zou moeten kopen, of dat ik praat over snoep of dat soort dingen die ongezond zijn voor mensen. Ik geef ze alleen een veelvoud aan opties waar ze naartoe kunnen reizen.’’

De fashionbloggers gaven aan om zich heen te zien dat sommige bloggers, en dan met name de net startende en van jonge leeftijd, gevoelig konden zijn voor het krijgen van aandacht van PR bureaus. Zij vertelden dat veel bloggers samenwerkingen aangingen met PR bureaus vanwege de gratis spul-len of de andere vergoedingen die ertegenover stonden.

‘’Maar ik heb inmiddels wel een beetje door dat als ik ga samenwerken met iemand, dan doe ik dat omdat ik het leuk vind. En ik heb soms wel het idee dat mensen, vooral jonge meisjes, gaan samen-werken omdat ze iets krijgen. En ja..ik vind dat..niet de bedoeling.’’

‘’Ja, in het begin is dat ook wel moeilijk, want je denkt dan oh dan kan ik een heel Rituals pakket krijgen.. of oh een l’Oreal pakket of oh best handig want ja mijn mascara is op…wtf dat gaat hele-maal nergens over.’’

De fashionbloggers waren van mening dat wanneer bloggers niet selectief waren in de samenwer-kingen, dit ten koste zou gaan van de authenticiteit en de geloofwaardigheid van de blog. Hiermee zou de kracht van de blog verloren gaan. Zij probeerden daarom hun authenticiteit in pacht te hou-den door alleen samenwerkingen aan te gaan wanneer zij vonhou-den dat de opdracht echt bij hun per-soonlijkheid zou passen. Hier kwam dus een derde sensitizing concept aan bod, namelijk de mate waarin de bloggers autonoom wensen te zijn, en in welke mate zij dit belangrijk achten.

‘’Het is goed dat PR bureaus steeds meer de kracht en de waarde inzien van bloggers. Maar ik denk wel dat bloggers misschien deze kracht verliezen als ze niet meer selectief zijn in de samen-werkingen. Niet helemaal hoor. Maar ik denk wel dat ze echt selectief moeten zijn in samenwerkin-gen, zo van, je hoeft niet op ieder verzoek in te gaan en je moet goed kijken of het ook echt bij jouw blog past.’’

‘’Ik denk wel dat je persoonlijke kracht, je authenticiteit heel belangrijk zijn voor de groei van je blog.’’

De reisbloggers waren ook van mening dat het van belang was de authenticiteit en de geloofwaar-digheid van de blog in pacht te houden. Dit bleek uit de waarde die zij hechtten aan hun lezers. De lezers vormen hun bestaansrecht. Als er niemand zou zijn die de blog zou lezen, dan kon het doel van de blog, namelijk mensen inspireren en informeren, ook niet vervuld worden. En zonder lezers, zouden zij ook niet uitgenodigd worden voor persreizen of andere marketingdoeleinden. Omdat zij de lezers zo belangrijk vonden, wilden zij de geloofwaardigheid van de verhalen in pacht houden, zodat de lezers zouden blijven terugkomen op de blog. Dit deden ze door alleen te schrijven over bestemmingen waar zij daadwerkelijk geweest waren, en hier ook waarheidsgetrouwe impressies van te geven.

‘’Ja en kijk als wij geen lezers hebben, dan hebben we niks. Dus zij moeten het aller belangrijkste zijn.’’

‘’Je geloofwaardigheid dat is waarom mensen terug komen, en waarom ze jouw informatie gingen raadplegen. En dan kom je weer terug bij het verhaal waarom lezers zo belangrijk zijn. Zonder le-zers, kunnen wij geen verhalen schrijven en al helemaal niet mee op persreis.’’

‘’Kijk in ons geval, juist omdat een blog een stukje persoonlijke mening geeft, is het dus heel gek als ik iets niet beleef en er wel over schrijf. Dus bij ons zie je ook geen verhalen of bestemmingen waar we niet zelf zijn geweest.’’

Visie op samenwerken met PR

Een vierde sensitizing concept ging over de relaties tussen PR professionals en bloggers. Dit con-cept bleek op diverse manieren naar voren te komen in de interviews. Alle respondenten waren zo-wel positief als realistisch te spreken over de samenwerkingsrelatie met PR professionals. De posi-tieve toon bleek uit een aantal verschillende elementen. Zo gaven zowel de reis als de fashionblog-gers aan dat het samenwerken met PR zorgde voor de groei en verdere ontwikkeling van de blog. Het samenwerken met PR leverde meer content op voor de blog. De fashionbloggers vertelden dat de PR professionals hen soms op goede nieuwe ideeën brachten, die konden ontstaan doordat PR bureaus hen veel verschillende merken lieten zien die zij zelf misschien nog niet kenden.

‘’PR mensen kunnen jou wel op een mooie manier in contact brengen met merken maar ook mis-schien een samenwerking voorstellen met je meest favoriete merken.’’

‘’Want als ik een opdracht heb, dan heb ik ook weer mooie content vanuit die opdracht.’’

De reisbloggers vertelden dat door samen te werken met PR, zij vaker op persreis konden gaan wat voor meer content zorgde. Hierdoor konden zij hun lezers een steeds ruimer beeld geven van de verschillende bestemmingen in de wereld, en hun lezers dus meer opties geven om naartoe te rei-zen.

‘’Persreizen stellen mij in staat om over meer bestemmingen te schrijven dan anders omdat ik zelf niet de financiële middelen bezit om zo vaak op pad te gaan.’’

‘’Ja, ik vind het een goede ontwikkeling. Het geeft mij de kans om meer te reizen, meer van de we-reld te zien en dit te delen met mijn lezers. Wat hun dan weer kan motiveren om ook sneller en va-ker de koffers te pakken naar mooie plekken.’’

Daarnaast vertelden de fashionbloggers dat het contact hebben met PR bureaus goed was voor hun eigen zichtbaarheid in de mediawereld, wat ook positieve effecten had op het uitbreiden van het ei-gen netwerk.

‘Maar ook vaak bij hun op kantoor, wat ik ook niet erg vind want dan spreek je altijd wel weer an-deren, en iedereen in de PR-industrie heeft een andere tak. De ene zit op lifestyle, de ander zit op fashion, dan speelt er daar weet iets of dit of dat, dus het is altijd wel leuk om daar aanwezig te zijn. En je hoofd te laten zien. Is goed voor je visibility.’

‘’Ja en het is ook gewoon handig voor je netwerk, omdat zij in dat wereldje zitten. En als ik wil sa-menwerken met een bedrijf en zij hebben die in hun bestand..dat is toch wel handig. ‘’

Bovendien gaven de meeste fashionbloggers aan dat zij de PR professionals aardige mensen vonden en dat zij de informele sfeer op prijs stelden.

‘’Ja ik vind het hele aardige mensen. Ja zeker, ik ben zo’n andere wereld gewend. In de advocatuur was het veel minder persoonlijk, nu hoef ik een mailtje niet meer te beginnen met ‘hoe moet ik in godsnaam deze partner of professor gaan aanspreken’. En dat is echt een enorme opluchting.’’

De reisbloggers vertelden ook dat zij merkten dat steeds meer bedrijven wel met PR bureaus gingen werken, dit vonden zij een goede ontwikkeling omdat zij de waarde inzagen van PR bureaus.

‘’Steeds meer bedrijven sluiten zich aan bij PR bureaus omdat ze steeds meer de waarde ervan in-zien. Die mensen hebben toch een achtergrond in marketing en zijn goed in contacten leggen met merken en dat is gewoon handig om bloggers te benaderen voor je campagne. En daar kan ik me wel in vinden.’’

Bij de fashionbloggers was er een duidelijke negatieve toon waarneembaar over PR, wat bij de reis-bloggers niet het geval was. Eén van de fashionreis-bloggers gaf aan dat PR bureaus zich soms op arro-gante of egoïstische wijze opstelden tegenover bloggers alsof de bloggers blij moesten zijn dat de PR hen benaderde, en dat de PR professional het deed voordoen alsof zij de bloggers een gunst le-verden, in plaats van te erkennen dat zij de bloggers juist gewoon nodig hadden voor bepaalde klus-sen.

‘’Sommige bureaus die schrijven een mail met een aanbod voor een samenwerking, maar dan op een manier zo van ‘jij bent de gelukkige’! Alsof ik precies degene ben die zij nodig hebben. Terwijl ze geloof ik gewoon een idee voor een promotie hebben, en daar tientallen bloggers bij zoeken, of meer zelfs, die wel geschikt kunnen zijn.’’

Verder waren er twee fashionbloggers van mening dat er door de PR professionals een onrealistisch beeld werd gecreëerd, waarin het het leek alsof bloggers het perfecte leven leiden, met een perfect uiterlijk en een ruim bezit van merken en spullen. Deze respondenten waren ervan op de hoogte dat het publiek hierdoor dus een verkeerd beeld zou kunnen krijgen van het leven van de bloggers. De participanten zeiden ook dat dit beeld juist door PR bureaus werd gecreëerd en in stand gehouden, omdat de bloggers alleen geld konden verdienen als zij inderdaad uitstralen het perfecte leven te hebben, want die bloggers willen de bureaus juist hebben, om vervolgens dit beeld alleen maar te versterken.

‘’Maar het is wat de generatie van nu voorgeschoteld krijgt, dat je alleen maar perfect moet zijn.

En een PR bureau, natuurlijk willen zij dat graag. Want: ‘als je dit of dat kledingstuk draagt, dan voel je je de hele dag alleen maar gelukkig’. Maar dat is natuurlijk bullshit. Zo werkt het niet. Maar dat is wel wat ze mensen voorschotelen. Zij baseren dat ook op een bepaald karakter. Kijk als jij een heel mooi profiel hebt, past allemaal perfect bij elkaar, sluit bij elkaar aan, heel netjes, natuur-lijk willen ze dan met jou in zee. Want jij straalt dan geluk uit, en blijheid en ‘kijk eens hoe mooi ik ben de hele dag’.’’

‘’Mensen onderschatten het vaak.. zo van, ik zie een leuke Instagram en dan denk ik: ‘ah dit meisje heeft echt het perfecte leven ze doet alleen maar leuke dingen!’ Maar dat is ook allemaal in scene gezet. Het is best wel een nep leven.’’

Daarnaast gaven alle fashionbloggers aan dat sommige PR bureaus onprofessioneel te werk gingen, waaraan zij zich irriteerden. Dit zat hem er bijvoorbeeld in dat sommige PR bureaus onduidelijk of onregelmatig communiceerden en dat zij soms weinig onderzoek deden naar de bloggers die zij no-dig hadden voor een bepaalde opdracht. Dit resulteerde er soms in dat de bloggers mails ontvingen die niet persoonlijk naar hen geadresseerd waren, en waarin het om een verzoek ging wat niet bij de stijl van de betreffende blogger paste. De bloggers gaven aan dat als de PR professionals wel even de tijd zouden nemen om wat informatie over de bloggers op te zoeken, dit voorkomen zou kunnen worden.

‘’Ja, of dingen met afvallen of zo, dat ik denk joh, huh, sowieso heb ik een eetstoornis gehad en ik moet daar nog steeds van herstellen en dan is het gewoon heel frustrerend wanneer iemand jou wil hebben voor een of ander weightloss of zo, dat was echt zo dat ik dacht van joh, jij begrijpt zo niet wie ik ben, jij hebt niet je research gedaan.’’

‘’Ja, je kan er ook altijd wel zo erdoorheen prikken, of het naar meerdere is gestuurd of naar jou als persoon. Het kan best dat je het naar meerdere mensen stuurt, maar ze moeten wel geïnteres-seerd zijn in persoon A of persoon B. Maar bij sommige mailtjes is het gewoon: ‘persoon, whate-ver’ dat is wel echt een afknapper.’’

De reisbloggers waren een stuk minder negatief over PR. Zij gaven aan te vinden dat de meeste PR bureaus goed en professioneel werkten, op een aantal bureaus na die soms in het mailcontact wat onpersoonlijk leken te zijn. De respondent die dit zei dacht echter dat dit zou kunnen liggen aan het feit dat er veel stagiaires zijn in de PR, die wellicht wat minder gedreven konden zijn dan de vaste werknemers. Verder gaf zij aan dat deze onprofessionaliteit ook een gevolg zou kunnen zijn van PR bureaus die nieuw waren in de branche.

‘’Nou ja ik moet zeggen dat ik vind dat PR bureaus wel goed werk doen. Natuurlijk is er wel ver-schil tussen bureaus die net beginnen en bureaus die al langer meespelen. Die al langer aanwezig zijn die hebben ook grotere klanten, meer klanten, en die weten wel hoe het werkt.’’

Wel waren deze participanten negatief te spreken over bedrijven of merken die hen benaderden, zonder inschakeling van een PR bureau. Hierover zeiden zij dat er eenzijdige voorstellen werden gedaan, waarbij er veel meer inzat voor het bedrijf dan voor de blogger zelf.

‘’Ik vind wel dat merken hun ogen uit de kop zouden moeten slaan, voor de voorstellen die ze soms doen. Ongelofelijk. En ik denk dat er geen blogger is die het daar niet mee eens is. Maar de hoe-veelheid keren dat je mailtjes krijgt van een marketingpersoon van merk X, die dan zegt: ‘nou, ik wil je een fantastisch aanbod doen, ik schrijf een artikel over mijn bedrijf, en dat mag jij gratis en voor niks op jouw blog zetten.. ‘’

‘’Maar merken konden totaal eenzijdige voorstellen doen en dan het heel gek vinden als jij dat dan niet wilde doen. En er ook niet in doordachten.’’

Dat de reisbloggers niet duidelijk negatief spraken over PR, heeft wellicht te maken met het gege-ven dat zij energie staken in de zakenrelaties met de PR professionals. Vanaf het begin van de blog, gingen zij pro-actief proberen contacten te leggen met PR bureaus, om zo samenwerkingen aan te kunnen gaan en de blog te kunnen laten groeien. Eén van de bloggers gaf aan dat zij zich in deze houding opstelde als gevolg van haar studie, communicatiewetenschap. Een andere blogger vertelde

dat door veel informatie uit te wisselen met andere bloggers, zij erachter kwam hoe er het beste sa-mengewerkt kon worden met PR.

‘’Maar vanwege onze communicatieachtergrond, en ons stukje commerciële kennis, zijn wij wel altijd pro-actief op zoek geweest naar oké, hoe kunnen wij ervoor zorgen dat we groeien, hoe kun-nen we samenwerkingen aangaan?’’

‘’Doordat ik met andere bloggers in contact was heb ik van hun geleerd hoe je het balletje eigenlijk aan het rollen krijgt. Nou en dat was dus door actief op zoek te gaan naar mogelijkheden om samen te werken met Pr bureaus en verkeersbureaus. Door samenwerkingen kon ik mijn blog uitbreiden en zou ik wellicht vaker de kans krijgen om op reis te gaan.’’

Deze participanten vonden dat de zakenrelaties gebaseerd moesten zijn op wederkerigheid en ge-lijkheid, waarin beide partijen op elkaar konden bouwen. Zo gaven zij aan regelmatig feedback te geven aan de PR bureaus en dat ze meedachten over de invulling van de persreizen en de artikelen. Ze vertelden dat de PR professionals dit meedenken en het geven van feedback ook waardeerden.

‘’Kijk soms heb ik dus gehad dat een persreis een beetje slecht georganiseerd is, maar dat gebeurt dan niet nog een keer. Mits je gewoon eerlijk feedback durft te geven aan hun, en dat is ook weer dat stukje durven wat om de hoek komt kijken. Als jij nooit aangeeft wat jou niet bevalt of dat je iets slecht vond, dan weet het bureau dat ook niet en denken zij dat ze goed werk leveren. Maar uitein-delijk bereik je er het tegenovergestelde mee want jij bent niet tevreden dus dat resulteert weer in misschien minder content voor de klant waarvoor het PR bureau werkt.’’

‘’Wat er dus gebeurt op het moment dat jij kennis maakt met een merk of bestemming of PR bureau, en jij bevalt hen, en dat zit hem in een aantal elementen. Namelijk; lever je goede content, ben je een prettig persoon om mee samen te werken, kom je je afspraken na, als je uitgenodigd wordt op een persreis, ben je dan iemand waarop ze kunnen bouwen?’’

‘’In sommige gevallen wordt die kennismaking...ja die worden gewoon hele goede relaties. Dat je gewoon echt op elkaar kan bouwen.’’

Daarnaast gaven zij aan dat ze het logisch vonden dat een zakenrelatie gebaseerd was op geven en nemen. Als een PR bureau ergens geld of tijd instak, dan was het logisch dat zij iets terug verwacht-ten en wilden weverwacht-ten of hun geld goed besteed werd.

‘’Dus...ja in je samenwerking of het nou een verkeersbureau is of een merk of PR bureau..ehm...zij vinden het fijn om te weten of hun geld goed besteed wordt. Zij willen gewoon weten op welke con-tent zij kunnen rekenen. Dit gaat het ons kosten, nou dan is het fijn als de kosten aanzienlijk lager zijn, 3 a 4 keer zo laag, als wat het oplevert.’’

‘’En wij geloven gewoon dat in de samenwerkingen een balans moet zijn. Er moet iets in zitten voor jullie, en iets voor ons.’’

‘’Ik bedoel, zij steken ergens geld in, zullen ze er iets uitkrijgen? Nou dat kan ik ze beloven.’’

De respondenten vonden dat zij, ter ondersteuning van een goede zakenrelatie maar ook voor hun lezers, altijd voor kwalitatief goede publicaties moesten zorgen. Hierbij gaven zij aan vrij te zijn in de invulling van de artikelen, ze waren niet verplicht om over een bepaalde bezienswaardigheid of restaurant te schrijven als zij dat niet wilden. Hier komt het sensitizing concept over de autonomie weer naar voren, de reisbloggers wilden publicaties beloven, maar wilden zelf kunnen bepalen waarover zij schreven.

‘’In jouw artikelen ben je vrij om het mee te nemen of niet. Wij maken wel altijd vooraf een af-spraak, van hoeveel artikelen kan je verwachten. Maar daar wordt nooit vastgelegd wat daarin komt te staan. Dat is onze journalistieke vrijheid. Maar we beloven wel publicaties. En dat moet ook!’’

Naast deze positieve en negatieve visies op PR, was er bij alle respondenten ook een realistische toon waarneembaar over PR. Alle respondenten gaven aan dat het samenwerken met PR noodzake-lijk en onvermijdenoodzake-lijk was.

‘’Ik kan me voorstellen dat sommige mensen tegenstander zijn van commercialisatie, maar kijk...ja het gebeurt in alle takken natuurlijk. Het is laatst op Instagram gebeurt, de commercialisatie, op Facebook... maar ook in kranten, in magazines, overal staan advertenties. Kijk mensen moeten geld verdienen.’’

Voor de reisbloggers was het niet haalbaar om alle reizen zelf te financieren, dus hadden zij de uit-nodigingen voor de persreizen gewoon nodig om de blog te kunnen vullen. Dit kan ook de reden zijn dat de reisbloggers niet duidelijk negatief spraken over PR. Zij hadden, nog meer dan de

fashi-onbloggers, de samenwerkingen hard nodig. Genoeg reizen om een blog te kunnen vullen is een veel grotere financiële last dan het aanschaffen van nieuwe kleding.

’’Dus je relaties om die uitnodigingen überhaupt te krijgen, die zijn super belangrijk ja. En dan is dus samenwerken met een PR bureau, dat hoort erbij.’’

Uit deze realistische toon valt op te maken dat de bloggers eigenlijk in zekere mate afhankelijk wa-ren van het samenwerken met PR. De fashionbloggers voor hun inkomsten, en de reisbloggers om hun blog überhaupt te kunnen vullen. Wat hierbij belangrijk bleek te zijn, was het punt waarop de bloggers besloten met welke insteek zij verder wilden gaan met de blog. Wilden zij er hun fulltime baan van maken, en volledig voor inkomsten afhankelijk zijn van hun blog? Of wilden zij de blog blijven onderhouden als een hobby, of als iets wat zij naast hun vaste baan deden? Zowel de reis-bloggers als de fashionreis-bloggers die fulltime met hun blog bezig waren en qua inkomsten volledig afhankelijk waren van hun blog, gaven aan niet zonder PR te kunnen. Bij deze bloggers was er dus sprake van een afhankelijkheidsrelatie met PR.

‘’De bloggers die overleven kunnen niet zonder PR.’’

‘’Ja je moet toch je brood verdienen. Dus het ligt eraan of jij dat vanuit je blog wilt gaan doen. Het is geen kwestie van moeten. Meer van willen. Wil je het commercialiseren of wil je het gewoon klein houden, en het afslaan. Het is heel persoonlijk, ligt aan jouw doelstelling. Waarom je met je blog bent begonnen. Doe je het alleen in je vrije tijd en that’s it, of heb je de ambitie om het fulltime te gaan doen.’’

Deze fulltime bloggers, zowel uit de categorie reizen als fashion, spraken over het belang van het opbouwen van een goede relatie met PR professionals. Omdat zij voor hun inkomsten afhankelijk waren van PR, is het ook logisch dat daaruit voortkomt dat zij het liefste een goede band hebben met PR bureaus, het is immers van belang voor het voortbestaan van hun blog. Er waren een aantal respondenten die hun blog onderhielden als hobby naast hun vaste baan, zij gaven aan PR niet per se nodig te hebben. Dit waren enkel respondenten uit de categorie fashion. Zonder inmenging van PR konden zij de blog ook voorzien van content. Wel gaven zij aan het leuk te vinden om af en toe samen te werken met PR, het gaf hen een goed gevoel en het leverde extra geld op. Deze instelling, dat zij PR niet nodig hebben maar het wel een leuk extraatje was, zorgde er wellicht voor dat deze bloggers niet spraken over het opbouwen van een goede zakenrelatie met PR bureaus. Zij hadden