Verrassende stadsnatuur in Groningen

l

,rl

1

(.

..

"

.

Tineke van Hessen

V

::J.

~

·

,," . \ . fN . .. • ..., · .. .. . ' · ~. .~\i. · . ~ · ~

.

'

I

i

i

}j

'"

Een ecologische binnentuin tussen jonge rumes

peen binnent erre in in de Gro­

II

ningse Oasterpaartb uurt , ligt

ttl

. een stukje ope nbaar groen dar zich verrassend ande rsc heidt van het

gras-e n-s tek elstruike nplantso e n dat wij hie r van gemee ntewege gewend zijn.

Oai

t s

to nde n hier gebouwe n van het

gemee nteJijk huisvestin gsbureau . Res ­

tanten daarvan bep alen nu med e het gezicht van dit stadsnatuurge biedje.

Stukken muur met deurpasten en

raama peni nge n worde n bedekt doo r klim op,stokrozen, vlinders tru iken .

Achterin detuin staat een hogeruine, begroeid door winge rd.

Het ge biedje bestaat uit een bloerne n­ weide,eensch aduw rijk midde ns tuk

waar de patiotuin van her voorma Jige huisvest ingsbureau nog in terug te vin­ de n is, en een speel veld met een brede, schad uwrijke border.

In de wilge ntenenwi gwam zij n kinde ­

ren bezig een kring van boornsta rnme­

tj es op te ste lle n, twee me isjes sJepen

met palen om een hut te gaa n bouwen onder de laurierkers.

Bijna 2000 vierka nte meter ecologisc h

stadsgrae n, zo mooi en natuur lij k dat je je afvraagt hoe dit zich binnen het gemee ntelijk groenbeleid heeft kunnen .

ontwikke len.

Het ze

sde

zintuig

v

an Peter Bulk

Tege nove r de ingang, een ijzeren poort

voor ee n overdek te gang, woont Peter Bulk. Hij zit zijn hele le ven al in de plante n. Zijn ouder s hadden een kwe ­

kerij inDrente,maar hij woontal meer dan 20 jaar in Groningen en hij hee ft

hier aile wegberme n, plant soene n en braakli ggendeterreinen ver kend.Voor

ee n deel deed hij dat in KNNV-ver­

band ,

am

de flora te inve ntari se re n voor het Rijksh erbariu m in Leiden.

Hij heeft een zesde zintuig om overal

waar hij fietst of loopt de aanwezig ­ heid van al dan niet bijzo ndere pla nte n

op te spo re n. Grassen hebben zijn spe­ ciale belangste lling .

"In de herfst van 1998 kreeg ik toe­ stem mi ng om een stukj e van het rer ­

re inte gaan be heren. Gel' Roosje n, de

gemee nteo ntwerpe r die hier aan de gang wilde mel een extens ief rnaa ibe­ heel', had er ee n mengse l voor kalk­ grasland inge zaaid. Daar kwame n dui­

zenden ridde rz uringe n in op, en die be n ik toen gaan uitstek en. De ge­ meente schoo t niet op met de invullin g van het gebiedje. Alles werd hie r drie

keel' per maand gemaaid. Op die ma ­

nier ko rnt er niet vee] natuur van de

grand. "

"In mei 1999 heb ik de sta dseco loog voorg est eld om her heJe ge biedje eco­ logisch te gaanbehe ren. Hij voelde

daar wei voor, maar andere mensen bij

Peter Bulk Foto: Tineke vall Hessen

de gemee nte waren mindel' enthou si­ ast. Pas na maande n heen en weer pra­ ten ben ik met de gemeente een be­

heer sco ntr ac t overeengekome n. Er

staar in dat ik de enige ben die hier nog wat te doen he eft. "

Vlindervriendelijk beheer

Welopen de poortdoor,detuin in.Te­

gen een zonn ige rnuu r op het zuiden,

waar tot no vem be r de laatste stokraze n

nog sto nde n te bloe ien, zie je nu rozet­ te n van wouw en verbas c um. IJzerh ard en teunisbloemen groeien tussen de te­ ge ls.

"Hier wil ik nog wat meer spec ia le

dinge n, distels als Ery ng ium bijvoor­

beeld . Ik heb iet s in m'n hoo fd van een

vegetatie die je weiop rangeerterrei­ nen en langs verwaa rloosde oude

spoorbane n ziet, plan ten die het goed doen in kari ge, stenige grand ." Het ispashalf februa ri, maar in het

ko rt gemaaide grasland zie je de eerste blaadjes van va ste soorten als 51. Jans­ kruid, absintalsern en wilde marjolein opschie te n. Overa l rozetten van twee ­

jarigen, zoa ls Jacobskruiskruid en

kaarde bo lle n.

"Oat maaien,daa r ben ik van de winte r

een he Ie tijd mee bezig geweest. Het gras ligt plat,dusdat rnoet jeeerst om­

hoog kamrnen met de spitvo rk, en wat

er dan nog vast blijf t zitte n dat maai je

er af met de sikkel. Het voordeel is dat

je goed ziet wat je doet en wat er alle­ maal staa t. En aile rupsen die ik tegen

korn, die sto p ik dan weer onder het gras. Da arvoor laat ik op een aantal

plekken het gras voorlopig nog staan. Het afge lo pe n jaar waren er heel veel

vlinders , ook bij zondere, Vuurv linder­

tjes,de gehakk e ldeaure lia. het la nd­ kaartje, Icaru sbl au wtj es. Hier en daar laat ik een groep bran d netel s voor ze sraan.En jehou dt rekening met ande re

pJante nso o rte n die als voedse lpJanten voor vlinders dien en. Ruwe smele bij­ voorbeeld, en kropaar. Ik ben er het af­

gelopen jaar over gaan lezen, en nu

probeerik het vlind ers alsde geha k­

kelde aure lia war rnee r naar de zin te make n. Die legt zijn eitjes op brandn e­ tels, maar ook op ho p. Nu heb ik hier aardigwar ho p staan,dus wie weer,

gaat hij we Iwatdoen."

Bloemrijk grasland

Hier en daar heeft Peter Bulk stu kjes

omges pit en opnieu w ingep la nt.Ze zijn volgestoke n met snoe iho ut, tegen

de vele katt en die het hier erg naar hun

zin hebben.

"Ik wil graag ee n bloemr ij k grasland,

maar niet elk gras gedraagt zich zoals ik dat graag wil. Hier heb ik een stuk fiorin gr as uitgestoken. Oat bloeit weI

mooi , met pluimen, maar het von nt he­

Ie dichte matten. Ais jedar maar een keer per jaar maa it dan verstik t het de

kle ine plantj es in de buurt. Dus daa r

haal ik af en toe een paar zoden van weg. am dat gras wat in de hand te

houd en heb ik ook veeI rate laar ge­

zaaid, die parasiteert op graswortels . Hoe wel ik daar nog niet veel effect van

zie .

Morgensterren uit een rich

eltje

Naar achtere n, te gen de muurre stant en, gaar de vegetat ie hoger op.

Achterin dewilde plan te ntui n, aan de voet van de hoge ruine, staan stokro­ zen, cepha lar ia , beerndkroon , echte

guldenroede, Jacobskru iskruid, pasti­ naak, harige wilgenroosjes, macleya, purper leve rkru id. Een spectac ula ire

bo rde r die het result aat lij kt van een

gedurfd ontwe rp. Maar met smaak vol­

Ie kleure nco mbina ties en andere esthe­

tisc he effec ten houdt Peter zich niet

bezig.

"Die plek heb ik het eerste jaar ge­

bru ikt om planten te par keren. Ik was van plan om ze later uit te zetten, maar datkwamer niet vanen her werd ei­

genlijk weI rnooi zoo

Ik haal veel pla nten van braakli gge nd e

terreine n, nu net weer een hele boe l

wou w van de Hunzece ntrale hier vlak­ bij . En fie tstassen vol eenjarigen van verla te n volkstuincorn plexen, varens uit de tuin van een afgeb rand Chinees restau ran t. In een stede lijk gebied he b

je altijd zoveel terreintj es die een tijdje

braa k Iigg en, daar is van alles te vin­ den. Zo heb ik al honderden pla nte n zien kome n en gaan. Vorige week heb ik twee paarse morgensterren uit een richeltj e langs een stoeprand gestoken,

Die werden steeds afge ma a id voordat ze gingen bloe ien. Ze staan hie r nu in

de wilde plant entuin . Het is een kle i­ plant die langs berme n in de provincie voorkomt. Her is de vraag hoe die zich

ho udt in de arme zandg ro nd, ik he b er maar een schep klei bij gedaan.

Ik pro beer hier zoveel mogelij k soo r­ ten teintrod uce re n. Hetis grotend ee ls een wilde plant entu in, met hie r en daar natuu rtu intr e kj es (volgens definities

van Gel' Lond o)."

Ret

sc

haduwrij ke middelpunt

Door een ruime deuropening zonder deur kom je in het schaduwrijke mid­ delpunt van de tuin. Dit is de vroegere

pat io van het huisve st ingsbureau. Oms lote n doo r muren en pergola's ligt

hier een kleine veenbo rde r, iets lage r envochtigerdan de restvan de tuin.

Twee vierkante meter schoe nlappers­ plant staa t uitbu nd ig te bloeien. De be­ planting is een spa nne nde combinati e

van vroegere gemeente-initiatieven met de latere invulling door Peter

Bulk. Lan gs de pergola groe ien allerl ei kleure n klimroze n en wintergroene

kamperfoelie, tegen over een grote bam boe die zijn schaduw werpt over

de irissen,kale jon kers en katten staar­

ten die Pet er hier aa n het groeien wil krijgen. Contras te n die harmonieu s

met elkaar verbonde n worden doo r

ba lsern ie ne n, een vlinders truik en een

prun us regen de achte rgro nd van de oude muren.

De grote bo rder word tgedo mi nee rd door twee kastanjeborne n. In hun scha­ duw bloe ie n nu de snee uw klokjes en

het lon g kr uid tuss e n honderden zaa i­ lingen van judaspenning. Verd ero p is

de strijd tegen het zeven blad bijna ge­ wonne n, en ook de lam ium lij kt zijn

FolO: Willy Leufgen

Weelderige zornerse sfeer in de binnentuin achter de Mauritsstr aat

meest opvallende plant in de border is

het voorjaarshelmkr uid. "Hij is tweeja ­

rig en ik had hem hier al gezaaid, daar

komen nu rozetjes van op die dit jaar

gaan bloeien.Vorigjaarheb ik uit een wild bosplantsoen in Haarlem een paar exemplaren meegenomen. lk hoop dat

die zich ook hebben uitgezaaid, dan

heb ik ze voortaan elk jaar in bloei.

Meer ruimte voor Groningse

stadsnatuur?!

Peter twijfelt er niet meer aan of hij kan doorgaan met de win. De buurtbe­

woners zijn enthousiast, en 60k binnen de gerneenteorganisatie krijgen men­

sen oog voor wa t zich in de Ooster­

poort ontwikkelt,

Landschaps architect Gel' Roosjen,die

plm. 5 jaar geleden aan de basis stond

van deze unieke plek: "Wa t Peter Bulk

daar doet is fantastisch, ze a ls hij dat

allemaal op de voet volgt, Het gaat zo

goed dat het met Open bare Werken nu ook heel harmonisch loopt. Het zou

heel jammer zijn als hij van het toneel

verdween . Ais de gemeente het moet

doen dan wordt het natuurlijk veel

minderinten sief."

Over de totstandk omin g van de

win

:

"Toen die gebou wen zouden worden afgebroken kreeg het terrein een

groenbeste mming. Ik werd gevraagd om samen met de bewoners na te den­

ken over de vormgeving. lk ben eerst

zelfgaan kijken,en wa t ik heel mooi

vond was de patiotuin. Die wilde ik

graag behouden. Ja, en zo'n patio is

leuk, maar die bestaat bij de gratie van de muren die eromheen staa n. Zo is die patio de aanleiding geweest voor deze

vorrngev ing.

Voor de verdere invulling werd toen

ook al wel aan een vorrn van verwilde­ ring gedac ht. Dat zou heel mooi zij n,

maar ook heel kw etsbaar. We wilden er een rustige pJek van maken, dat kon goed omdat het een besloten terrein is

met een poort die 's nachts wordt afge­

sloten, ook op verzoek van de bewo­

ners."

Wi! de gemeente nu meer van dit soo rt

groen cree re n?

Ger Roosjen: "Het is een heIe speciale

plek, ik weet niet of zoiets op veel meer plaatsen zou kunnen. Je hebt

mensen nodig die zelf war willen, dan

kan er al snel wat meer dan de stan­

daard-aan pak van Openbare Werken.

Peter Bulk: "Mij n tuin kan als basis

dienen voor meer van dit soort initia­

tieven. Ik kan mensen helpen met plan­

ten en adviezen over beheersvormen.

Natuurlijk beheer hoe ft helemaal niet

duur te zijn, maar je moet wel weten wat je doet en wanneer.

Er zijn plekken genoeg in de stad voor kleine oases zoals hier."

De ecologische binnentuin bevindt

zich in de Mauritsstraat t.o. nr. 10 in de Groningse Ooste rpoortbu urt.

Reacties zij n welkom bij:

Tineke vall Hessen Bleekveld 56 9711 XV Groningen Peter Bulk Mauritss tr. 10 9724 BL Groningen lente 2002

4