Fossielen van het strand van Domburg

Fossielen van het strand van Domburg_{, door Anton Janse}

.

Voor liefhebbers heeft de naara Domburg altijd een magische klank _gehad.

Heden ten _dage een vrij smal _{strand, geflankeerd} door één _{hoge duinenrij.} De _ligging is uniek omdat hier voor de kust enkele _grote stroomgeulen elkaar ontmoeten. Het _Oostgat, de _noordelijke Westerschelde geul en de Roompot, de _{grote zuidelijke stroomgeul} uit de Oosterschelde. Deze dankt

zijn naam aan de invalsroute van de Romeinse _schepen in zuid Nederland en

is verbasterd uit Romanum portum. Beide _{geulen snijden} momenteel m,

in de _{ondergrond. Aangezien} de oudere lagen in het zuiden naar boven uit-wiggen worden deze _{lagen frequent aangesneden,} en de fossielen door de

stroom _meegevoerd. Wilderora _geeft hiervan in _zijn werk over de waterstaat-kundige geschiedenis van Zeeland enkele instructieve _profielen. Hierin ontbreken helaas de _{geologische aspecten.} Loodrecht voor het strand van Domburg, iets ten zuiden _van het _dorp, lokaal bekend als de _Manteling

ontmoeten deze stromen elkaar, er ontstaat een _kustgerichte werveling. Hierdoor wordt een groot deel van het _meegevoerde materiaal op het strand

geworpen. Dit is zichtbaar aan de schelpenbanken, afhankelijk van stroming en seizoen _zijn deze dikker of rijker.

Het zou niet _onmogelijk zijn dat na voltoixng van de Oosterschelde werken in het _{geschetste patroon} een niet _{onaanzienlijke wijziging (verarming)}

zal _optreden.

Interessant is de relatieve rijkdom aan eocene fossielen, zoals Megacar-dita _planicosta en Turritella solanderi

______

die _gezien hun _verkleuring en slijtage hier hun secundair of tertiair _{geremaniërde rustplaats} hebben. Een ander uniek _aspect vormen de fossielen uit het mariene _Tigelien of Icenien. Hiervan is mij afgezien van boringen geen open ontsluiting

be-kend. _{Representanten} uit deze _{laag zijn} Acila cobboldiae, Tridonta

alas-kensis en Ellobium pyramidale, welke nu nog bekend zijn uit de _Beringzee,

De _grote hoeveelheid fossielen is van Eeraien ouderdom en jong plioceen.

Uiteraard vormt de recente fauna een flink deel van de _{schelpenbanken.}

Voor _degenen die in de fossiele vondsten _{geïnteresseerd zijn} heb ik een lijstje samengesteld van mijn gedetermineerd materiaal van dit strand,

“Fossielenatlasï:

. Diverse auteurs, verschenen in Basteria

tijdschrift van de Nederlandse Malacologische Vereniging.

1936 _Heurn, F.0, van. Over fossiele schelpen van het Nederlandsche strand

en hare verwandschap met fossielen uit de tertiare lagen van België en Engeland. Wageningse Boek _{en Handelsdrukkerij,}

1937 Regteren Altena, 0,0. van. Bijdrage tot kennis der _fossiele,

subfos-siele en recente mollusken die _op het Nederlandsche strand aanspoelen en hunner _{verspreiding.} Proefschrift,

1968 _Wilderom, M,H, Tussen Afsluitdammen en Deltadijken III, Midden Zeeland Littooi &

Olthoff, Middelburg,

"Bij de _Bespreking der fossiele schelpen in de _{volgende paragrafen} zullen wij zien, dat behalve uit het midden-plioceen ook _{schelpen aanspoelen} uit jongere lagen, zooals het diluvium en uit oudere lagen, zooals het bene-den _plioceen. i!

Een _mededeling van van _Heurn, een kleine _vijftig jaar geleden, toen _hij beschouwingen ten beste _gaf over fossiele schelpen die _{hoofdzakelijk} van

het _Doraburgse strand afkomstig waren. Een jaar later promoveerde van Regteren Altena op een proefschrift over deze materie, waarvan de in-houd bijna 30 jaar stand hield, In de _{vijftiger jaren} verscheen in Basteria

een revisie van de _aangespoelde fossiele mollusken fauna van Nederland, Dat dit _nogal wat _{inhoud, blijkt} uit het feit dat deze serie nog steeds niet compleet is.

-6l-1975 Janssen, A.ïï, _{systematische lijst} Van Ncc’.erlam'oe recente on fossiele

nolluoken,

Kcclec’. _V/crujr, Ter t. Kwart. Gooi.’ vol XP. nr, 4, pr 115-170

Fossiele mollusken van Domburg

Acila cobbolcliae

_(>Goweby,

₁₈₁₇₎

Muculo nvcleis

_(Linnc,

_17Ó?)

?

llucula ar,

Ni’culn tenvia

(h'onta>£u,

1003)

ITvculoua laevigata

(Gowerby,

ICiC)

Ih’culr.nr uinvta

(UiUler,

1776)

llwcvlanr. clegLay?oiana

_(llyat,

₁₈₃₅₎

Yolc'ia Ic.cccolrtr.

_(Gowerby,

₁₀₁₇₎

Yolc'ia oyclia

(Ccrthcny,

1830)

Port lend ia pycaaea

(Von

I’vnoter,

1837)

‘Garbatir, barbate

_(Li:

v.é,

1758)

Gtrarca lacter

_(Linnc,

1758)

'Onthyarca pectancwloicles

_(Scacchi,

_103^)

Glycyuerio plycyneria variaMlia

_(Gowerby,

_1QPJ&)

Glycyrjerio Ivnvlata bale ii Gilbert & van ce Poel, 19-*5 I'ytilro Linne, 1750

Aequipecten oyercvl; ris

1738)

Clilauyo anltictrata haraeri v. hejteren 1337

CLlnnyo varia

_{(Linné)l750)}

'

Flesopecten fIczuoaua

(poli,

1735) Tecten couplanatao

(Gowerby,

1020)

Anonin _{ephinpiva Linné,} 1758 Podocleaaua arua/nulc

1738)

Craaoostrer. ventilabrun

_(Gol'lrao,

₁₈₃₅₎

Gstrea eelvlis Linné, 1758

Pycncconto cochlear

_(Toll,

₁₇₅₅₎

Ctena decorate

₍

\l

oor, 1051;

Parvilccinc ocelcioraio Gilbert C: van t*o Poel, 196? Locina sqoaurlr.

(PesLayea,

1025)

Luc iron?. borealis

_(Linn£,

176?)

Lucinelln divarice.ta

_(Linr£,

1753) Luciuella _jottingne

_(Grain!:,

₁₃₆₃₎ Diplod onto, rotwndata

(I'ontrpv,

1805)

Pclaniclla trionala astartea

(ityst.

1835)

Geuierycina kautaI:y

(Gilbert,

15^5;

Span! orinvs nub i gnua

(llyat

Wectenclorp,

1059)

Hernia deltoidea

_(Wood,

₁₀₅₁₎

Mygella biclentata

(llonterjr,

_13C5)

Tcllipya ferrapinosa

(l'ontapv,

13CG)

Cyclocrrdia chaaacforuis

_(Sowerby,

_lOP.y)

Cyclocardia orbicularis

(Gowerby,

1325)

Cyclocardia scalarin

_(Gowcrby,

₁₀₂₅₎

Holtcard ita a1anic osta lorichei Gilbert Ct van de _Poel, 1971 Fteronerio c *bio

_(Philippi,

₁₈₃₆₎

Veneric rdia aculeate fjlobulina

(llichelotti,

1859)

Vcnericarc'ia carinate, _Gowcrby, 1020

Vcnericarc.ie calc ta serrulate

_(DeaLayeo,

₁₀₃₀₎

3ryci:% Hr _pyemaca

_('./oo

_c,

_1C7'3)

-

.

Astarte corbuloides _{galeotti Nyst,l835}

Astarte incerta _Wood, 1853

Astarte neerlandica. _Spain!:, 1974

Astarte obliquata obliquata Sowerby, 1817

Astarte obliquata burtinea De la _Jon!:aire, 1823 Astarte fusca basteroti De la _{Jontaire, 1823} Astarte oraalii omalii De la _Jon'caire, 1823

Astarte onalii scaldansis Janssen & van der Slil:, 1974 Digitaria digitaria

(Linné,

1758)

Goodallia triangularis

(l!onta,gu,

1803)

Goodallia, waeli pseudopygmaea Glibert, 1957

Tridonta _montagui

_(Dillvjyn,

₁₈₁₇₎

1*' a S^* Tridonta douburgensis Janssen & vsn Der _{Sli!:, 1974}

Tridonta elliptica

(Brovm,

1827)

Trlèonta alashensis

_(Dall,

₁₉₀₃₎ Crassatella propinqua Watelet, 1851 Acanthocardia tuberculata

_(Linné,

₁₇₅₈₎

Vepricardium porulosum

(Solander,

1766)

Cerastoderrna edule

_(Linné,

₁₇₅₈₎

Cerastodeim glaucum

(Poiret,

1789) Parvicardium exigumi

_(Gnelin,

1791)

Parvicardinm scabrum

_(philippi,

_184/i)

Laevicardinra cr.ssum

(Gmelin,

1791)

Laevicardiuin decorticatum

_(Wood,

₁₈₄₀₎

Seeipes groenlandicus

(Grielin,

1790)

I Jactra corallina plistoneerlandica Van Re"teren _Altena, 1937 Spisula elliptica

(Brovm,

1027)

Spisula inaequiLatera

(llyst,

1815)

Spisula subtruncata

_(da

_Costa,

₁₇₇₈₎

Eastonia rugosa

(llelbling,

1779)

Lutraria lutraria

_(Linné,

₁₇₅₈₎

Lutraria magna

(da

Costa,

1778)

Solenmarginatus ‘ulteney, 1799 Phaxas pellucidus

(Pennant,

1777)

Angulus tennis

_(da

_Costa,

₁₇₇₈₎

Angulus donaclnus

_(Einné,

₁₇₅₈₎

Gastrana fragilis

(Linne,

1758)

Ilacoma balthica

_(linné,

1758)

Ilacona calcarea

(Goelin,

1790) iiacoma obliqua

(Sov/erby,

1817)

Dona:c vitt atus

(da

_Costa,

₁₇₇₈₎

Gari

depressa

(Pennant,

1777)

Scrobicularia plana

(da

Costa,

1778)

Abra alba

_(Wood,

₁₈₀₂₎

Pharus _{legumen major} 3.D.D. 1895 Arctica islandica

_(Linné,

₁₇₅₈₎

Petalocardia pectinifera

(Sowerby.

18°3)

Pygocordia rustica

_(Sowerby,

₁₈₁₈₎

Glossus humanus

_(Linné,

1758)

Corbicula fluminalis

(iiüller,

177

)

Pisidiun _sp, div.

Circomphalus c i sina

(Linné)

Dosina imbricata

(Sowerby,

1826)

Venus verrucosa Linné, 1758

Pitar rudis

_(Poli,

₁₇₉₅₎

Piteria so.

Dosinis _lupinus lincta

_(julteney,

₁₇₉₉₎

Venerupis aursa seneacens

(Coccom,

1873)

-63-Venerupis decussata

_(Linné,

₁₇₅₈₎

Venerupis senegalensis

(Gnelin,

1791)

Chamelea _gallina etriatula

(da

Costa-,

1778)

ïiraoclea ovrvta

(Pennaut,

₁₇₇₇₎

iiya arenaria Linné, 1758 Mya tnmc'ta Linné, 1758

Sphenia binghani ïurton, 1G22

Corbula gibba

(Olivi,

1792)Lentidiuïi

conijlanatun

(

3ouerby,

1822)

Panomya arctica

_(Lanarcl:,

₁₈₁₈₎

ïurneria jefi'reysi

(Winckworth,

1930)

Barnea candida

_(Linné,

₁₇₅₈₎

Pholas öactvlus _Lino?, 1758

Ziriea crispata

(Linnd,

1758)

Thracia sp,

Dentaliun vulgare

(da

Costa,

1778)

Eniarginula crassa _Souerby, 1813

Eraarginula reticulata _Soi/erby, 1813 Puncturella noachina

_(Linné,

1771) Diodora _apertura

(l-Iontagu,

1803)

Acmaea _virglnea

(

_üller,

1778)

Lpeta scaldensis van liegteren Altena. 1954

Hangarites cras istriata

(Wood,

1382)

Gibbula s;o, div,

Calliostoraa noduliferens

_(Wood,

₁₈₈₂₎

Calliostoraa _zizyphinuxn simile

₍

_Souerby,

₁₈₁₈₎

Uomalaxis

sp.

Circulus striatus

(Philippi,

1836)

Lacune. vincta

(llontagu,

1803)

Littorina litfcorea

_(Linné,

1758) Littorina Subope ta

_(Sowerby.

₁₈₁₃₎

Pe>ingia ulvae

_(Pennant,

1777)

Alvania lactea

_(liichaud,

₁₈₃₀₎

Alvania zeilandica

_(iG-ntagu,

₁₈₁₅₎

Bissoa membranacea

_(Adans,

₁₈₀₀₎

Tornus subcarinatus

_(lïontagu,

1803)

Eaustator imbricataria

(Laroarc’:,

130!)

lüaustotor, solanderi

_{(ilayer-Eynar,}

187?)

Turritella incraseata _Sov/erby, 1814 Turritella tricarinata

_(Brocchi,

₁₈₁₄₎

Hesalia turbinoides

(Desbayo

-,

1864)

Betaloconchur. intoitus

(Lanarcn,

1818)

Potaiiiid.es tricinctue

_(Brocc

_i, 1814 ) Bittiun reticul tun

_(da

osta.

₁₇₇₈₎

Cerithiopsis nana

(Wood,

1848)

Seila trilin ;ata

_(Philippi,

I836)

Triphora pervorsa adversa

(liontagu,

1003)

Cirsotrema _{greenlandicur.1}

_(Perry.

1811)

Bpitoniun clathrus

(Linné,

1758; Epitonini;1

-clathratulira

_(Tannnac

_ner,

₁₇₉₈₎

Epitoni n fronöiculvua (Wood,

1848)

Opalia obtusicostata

(Wood,

1048)

Strorubifomis giaber de Go .ta. 1778

Aporrais scaldensis van de. teren _Altena, 1954 Capnlus ungaricus

(Linné,

1758)

Capulus unguis

(Sowerby,

1816)

Calyptraen ohinensis

(Linné,

1758)

3 rto rara'. _Sacco, 1034 Trivia tor-tvdir.ellr occ, 1347 3vsnirr catena

(dr

Certa,

1770)

Ivs yirr. voU:-na

(Delia

CLiaje,

1030)

IT tier

avi.tiyvnctc.ta

Jc.cC, 1049 Gale o<’ér biortenctr.

_(tor/erby,

₁₃₁₇₎

Troyhononsis clathratva

_(;jin~£,

_l?c?}

Tr-;'«>hcr.c"ois trvnortvs

(3t*dn,

1753)

Nvcella 1 rillvo incr aor.tvo

(

3cmer_by,

1003)

Cerratonr c: nhr i

_(./oof,

₁₀₇₂₎

Geraptoar. erinreenu

(hiarc,

1750)

litre lie ocldensio

(van

Ueataren _Itone,

₁₃₅₅₎

Dnccinun one t">.. binn<?, 1750

lT

eytvree. ccntr ria

(Lir.

1750)

3i;.. c coreatvs

(

_ell,

1071)

icir. roniric,vr

(Sewerby,

1004)

L’inia lane Hi bra

_(iTyst,

₁₀₃₅₎

rinia consccint

_(Wood,

₁₀₄₀₎

; iniair.civ.oe.’ta

(strea,

17So /

rinia oyouaer

(liaurrcD,

10!

)

Einia ret loom

_(Sower

_by,

₁₀₁₅₎

Tina elevens

(Sowerby,

10.%)

Oca-holln Ircberti

₍

_Ocv/erby,

IClG)

Dabylcnrlla werrrori

_(!!■

_rner, 193.5) Maron a nitraeforuis

(

Drccchi,

1014)

Vesillvm

_(Conouitra)

an,

Aathenotoua orcr.tr

(Befrance,

100

₅₎

Clavuo nyati

("r.ruer,

1515)

Dela cvrictonr.

(Dell,

₁₀₇₁₎ Dele kee\inri

(Dtberic

w

c 0: _Dell,

1090)

Dele notata

_(Dell,

₁₀₇₁₎

’’media ocatvlr.it oaitbi

(Forbes,

1040)

I -nadir svbotriolr.t

_(llr.raer,

₁₅₁₀₎

Cenorota tvrricvlf. fl’.octant

,

1003)

Or. - itoma

linearis l!:

ontr,av,

1005)

Dm bitcm _Levfroyi

(hidxr

,

1000)

Dr;hitci;a bye trie

(Jnn,

1032)

Terebrr inverse

_(iTyet,

₁₀₃₅₎

C!rryorlliGe odrr.lis

_(aontary

,

1CC3)

i eneotlo britrrnicr. Dell, 1071 Cc'ootouir concider.

(

rcccii,

1014)

C cctcuir. nlica.tr.

(’

cntr.gr, IOC':

)

Tvrbcaillc. crenr.tr.

₍

rorm,

ICO?)

Tvrbonillr. intern ocli’lo

_(V/oct

,

1040)

Actr.ec torratilia

_(binrr,

1750

)

Hiacicvlr. ventriccor.

(Oor/erby,

10:

5)

Oerr _bender lirmri' r

1730)

Hcairer navicvia

_(da

_Costa,

₁₇₇₀₎

Ihiline s;.

Detvor cbtvoa

_(l-'or.tar;.

, 1005

)