Bijlage HAVO 2019
Economie
tijdvak 1 BronnenboekjeSymbolenlijst
= isgelijkteken^ dakje; tot de macht; superscript
Opgave 1. Papier hier!
bron 1. Marktaandelen op basis van de omzet van
de drie grootste dagbladaanbieders van papieren
krantenabonnementen
- in 2005: 75% - in 2012: 83%
bron 2. Gegevens van het
papierplus-jaarabonnement van de Krant van Vandaag
(periode 2012-2014)
begin tabel 2012 2013 2014 prijs papierplus-jaarabonnement in euro's 390 398 409 aantal papierplus-jaarabonnementen 713000 696600 ... prijselasticiteit vraagpapierplus-jaarabonnement
-1,1 -1,1 -1,1
einde tabel
bron 3. Gegevens van het digitale jaarabonnement
van de Krant van Vandaag (periode 2012-2014)
Zie tekening 1A en 1B. In deze tekening staan stippen met de letters I t/m P. Vraag de surveillant om deze aan te geven.
Opgave 2. Een crisis maakt verschil
bron 4. Verhouding tussen de 20% hoogste en 20%
laagste huishoudinkomens
- in 2008: 2,8 - tussen 2008 en 2009: kredietcrisis - in 2009: 2,6 - in 2010: 2,5 - in 2011: 2,6 - in 2012: 2,5bron 5. Omschrijving staafdiagram van primaire en
secundaire huishoudinkomens in euro's in 2012
20% laagste huishoudinkomens:
- lichtgrijze staaf huishoudinkomen: € 7500 - donkergrijze staaf huishoudinkomen: € 25000 20% hoogste huishoudinkomens:
- lichtgrijze staaf huishoudinkomen: € 87500 - donkergrijze staaf huishoudinkomen: € 62500
Opgave 3. De verzekeraar rijdt met u mee!
bron 6. PHYD-scorebord
- 0 tot 55 punten (rood): 0% korting op de basispremie - 55 tot 80 punten (oranje): 10% korting op de basispremie - 80 tot 100 punten (groen): 35% korting op de basispremie
bron 7. Bericht van de verzekeraar
Beste mevrouw Bakker, u heeft in februari een score behaald van 95 punten en daarom betaalt u in maart € 30,66 minder dan in februari.
Opgave 4. De zon schijnt niet altijd op Aruba
bron 8. Effect van de betalingsbalans op de
deviezenvoorraad van de Centrale Bank van Aruba
(CBA)
Gevolg 1: wisselkoers florin ten opzichte van dollar ..a... Daardoor
Gevolg 2: CBA gaat ingrijpen door florins te ..b.. op de valutamarkt. Dit leidt samen met het tekort op de betalingsbalans van Aruba tot Gevolg 3: deviezenvoorraad CBA ..c...
bron 9. Enkele gegevens van Aruba, 2013
- omvang bevolking: 111000 personen - bbp per hoofd (nominaal): 24430 dollar
- bbp per hoofd (reëel, in prijzen van 2012): 21739 dollar - overheidsschuld: 67% van het bbp (nominaal)
- overheidstekort: 6% van het bbp (nominaal)
- vaste wisselkoers dollar - florin: 1 dollar = 1,79 AWG
Opgave 5. Dat kost energie
bron 10. Energietarieven van stroom en gas bij
EnerGas
begin tabel
omschrijving soort
contract tarief product stroom per kWh tarief product gas per m^3 vaste leveringskosten per product per maand Zekur (3 jaar vaste
tarieven)
€ 0,20716 € 0,59274 € 7,00 Zekur (3 jaar vaste
tarieven) plus iSmart6s
€ 0,20716 € 0,59274 € 15,50 Free (variabele tarieven, onbepaalde tijdsduur) € 0,21261 € 0,57375 € 4,99 einde tabel
bron 11. Pay-off matrix wel of niet inhuren van een
callcenter
Toelichting: er zijn vier situaties. Achter elke situatie staan twee getallen. Het eerste getal betreft de toe- of afname van de winst van EnerGas in miljoenen euro's en het tweede getal de toe- of afname van de winst van Green Energy in miljoenen euro's.
- Energas kiest voor wel inhuren en Green Energy kiest voor wel inhuren: -2; -2.
- Energas kiest voor wel inhuren en Green Energy kiest voor niet inhuren: +2; -4.
- Energas kiest voor niet inhuren en Green Energy kiest voor wel inhuren: -4; +2.
- Energas kiest voor niet inhuren en Green Energy kiest voor niet inhuren: 0; 0.
Opgave 6. 80 jaar bbp, 80 jaar discussie
bron 12. Twee statistieken van de Amerikaanse
economie
Statistiek 1. Procentuele groei nominaal bbp ten opzichte van het voorgaande jaar
- in 2012: 2,7% - in 2013: 1,9% - in 2014: 2,8% - in 2015: 3,0%
Statistiek 2. Ontwikkeling consumentenprijsindex (2011 is basisjaar) - in 2011: 100
- in 2012: 102,3 - in 2013: 104,9 - in 2014: 107,6 - in 2015: 110,9
bron 13. Omschrijving van vier grafieken
Lorenzcurven van de verdeling van het bbp (2014)
over de Amerikaanse bevolking
Grafiek 1:
- verticale as: primair inkomen in % (cumulatief) - horizontale as: bevolking in % (cumulatief) - Op de Lorenzcurve ligt het punt (99%, 25%). Grafiek 2:
- verticale as: secundair inkomen in % (cumulatief) - horizontale as: bevolking in % (cumulatief)
- Op de Lorenzcurve ligt het punt (99%, 25%). Grafiek 3:
- verticale as: primair inkomen in % (cumulatief) - horizontale as: bevolking in % (cumulatief) - Op de Lorenzcurve ligt het punt (99%, 75%). Grafiek 4:
- verticale as: secundair inkomen in % (cumulatief) - horizontale as: bevolking in % (cumulatief)
