Strategisch Plan Deltares
Strategisch Plan Deltares
Inhoud
VOORWOORD
5
Ontwikkelingen in de delta(s)
6
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
14
Werkwijze bij onze ambitie
26
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
38
Financiële ambities
48
NAWOORD
51
1
2
3
4
5
VOORWOORD
We nemen u via dit Strategisch Plan mee in de wereld van Deltares. We vertellen u over de complexe en grote vraagstukken die op de wereld afkomen en die het leven in de delta(s) niet vanzelfsprekend maken. Dat is ons werkgebied. Deltares heeft hierbij een belangrijk taak te vervullen. In dit Strategisch Plan vertellen we hoe we dat gaan doen.
Het vorige Strategisch Plan had vernieuwing nodig, hoewel de officiële periode die dit plan besloeg nog niet ten einde was. We zien de wereld om ons heen snel veranderen. Zo snel, dat een nieuw plan ons scherper op koers houdt. Daarnaast brengen we ons plan nu op hetzelfde moment uit als de andere kennisinstituten voor toegepast onderzoek (de TO2 instituten), zodat verbanden tussen deze plannen gemakkelijker kunnen worden gelegd. Dit was ook de wens van het ministerie van Economische Zaken, waar we graag gehoor aan geven.
We hebben dit plan volop in samenspraak met anderen gemaakt. Het is het resultaat van een co-productieproces met onze medewerkers, opdrachtgevers (bedrijven en overheden) en andere spelers in ons werkveld. Zo’n 100 medewerkers hebben de inhoudelijke hoofd-lijnen van het plan mee bedacht. Met onze omgeving hebben we door middel van 80 gesprekken belangrijke nieuwe ontwikkelingen, vragen en wensen in kaart gebracht. Dat gaf waardevolle input, naast alle inhoudelijk input die we al eerder hadden gekregen via onder andere de Kennis Impact Audit die door een onafhankelijke internationale commissie recent is uitgevoerd. Het management van Deltares heeft vervolgens, samen met enkele betrokken medewerkers die zich daarvoor spontaan hadden gemeld, het plan verder uitgewerkt en opgesteld. Daarmee is dit plan meer geworden dan een document. Het is een gesprek met onze organisatie en omgeving over ons werk, onze ambities en de mogelijkheden geworden. Dit Strategisch Plan is een weergave daarvan.
Dit Strategisch Plan bestrijkt de periode 2015-2018. Het vormt het kader voor onze kennis, markt en operationele jaarplannen. Maar de tijdshorizon in onze business gaat veel verder dan die vier jaar. Ver vooruitkijken is ons vak, adaptief zijn is daarbij van wezenlijk belang. Daarom zullen we onze ambitie en focus regelmatig bijstellen als de maatschappelijke vraagstukken daar aanleiding toe geven. Mocht het nodig zijn om al in 2017 tot een herijking van dit plan te komen, omdat de ontwikkelingen in ons werkgebied daar om vragen, dan zullen we dat doen.
Ontwikkelingen in de delta(s)
h ttp s: //b ee ld ba n k. rw s. n l, R ijk sw at er st aat / J oo p v an H oudt
Ontwikkelingen in de delta(s)
1
We schrijven 2050…
… Nederland is de groenste stad in de wereld. Het land vormt een kosmopolitisch centrum. Nederland combineert een aantrekkelijke leefomgeving met een intensieve kenniseconomie. Naast de inter-nationale handel en export van voedsel vormt het wereldwijd leveren van specialistische diensten op het
gebied van waterbeheer, ondergrond, voedselproductie, bio- en nanotechnologie en duurzame energie een belangrijk deel van de economische activiteit. Nederland is de grootste exporteur van ideeën en
technieken om de grote delta’s in de wereld zekerheid te bieden voor water, voedsel en energie.
Technologische ontwikkelingen hebben nieuwe mogelijkheden geboden voor economische groei. Nederland heeft daar volop de vruchten van geplukt door in een vroeg stadium veel kennis op dit gebied te ontwikkelen in de verschillende universitaire centra. Het combineren van kennis en het stimuleren van samenwerking tussen bedrijven en kenniscentra heeft ertoe geleid dat nieuwe wetenschappelijke inzichten in hoog tempo konden worden omgezet in bruikbare toepassingen. Door de globalisering doet de locatie waar het werk wordt uitgevoerd er niet toe en gaan mensen daar wonen waar het prettig en gezond leven is. De ontwikkeling van een aantrekkelijke leefomgeving is daarom essentieel geweest in de groei van Nederland naar een economisch centrum.
Energie, gezondheid en voedsel
Op het gebied van duurzaamheid is Nederland bijzonder omdat het land voor zijn grondstoffen, energie en voedsel in hoge mate zelfvoorzienend is. Met een hoge bevolkingsdichtheid is dat een prestatie van formaat. De energie komt van de zon, de wind, aardwarmte, uit afval en uit
biobrandstof. Daarnaast produceert het water-rijke Nederland energie uit osmose bij zoet- en zoutwaterovergangen en met behulp van getijde-centrales. Energie wordt op duurzame wijze opgeslagen in de ondergrond en door water in en uit te laten in polders. De energieproductie vari-eert sterk met de natuurlijke omstandigheden. Met behulp van voorspellingen van het weer en de behoefte aan energie worden vraag en aanbod op elkaar afgestemd. Dit leidt, mede door slimme methodes van energieopslag en door informatie-technologie op maat, vrijwel nooit tot problemen.
1
Ontwikkelingen in de delta(s)
Nederland is voor haar voedsel niet alleen zelfvoorzienend maar exporteert zelfs op grote schaal hoogwaardig voedsel. Resultaten van biofysisch onderzoek aan Wageningse onder-zoekscentra hebben geleid tot grote productie-stijgingen per oppervlak. Onderzoek van TNO heeft het ‘3D-printen’ van voedsel mogelijk gemaakt. Nieuwe producten worden gemaakt uit eiwitten, suiker en vet gecombineerd met water, kleurstoffen en aroma’s. Eetbaar, maar topkoks en veel consumenten geven de voorkeur aan natuurlijke producten. Hierin voorzien hightech stadsboerderijen; het water van goede kwaliteit voor deze teelt komt voor een groot deel uit regenwater dat lokaal wordt opgeslagen. Naast het voedsel dat verbouwd wordt op het land vormen zilte teelt en algen belangrijke grondstoffen voor de voedselvoorziening.
Werken met de natuur
De natuurlijke deltavormende rivier- en kust-processen zijn een belangrijke pijler onder het water- en bodembeheer in Nederland. We maken efficiënt gebruik van de diensten die de natuur levert voor hoogwaterbescherming, water zuivering en drinkwaterwinning. De hoog-waterbescherming is helemaal ontworpen met het oog op de snelle zeespiegelstijging en hogere rivierafvoeren. Langs de kust wordt gebruik gemaakt van transport van zand door de natuur. In het noorden worden voorlanden gecreëerd die de bestaande keringen beschermen. De keringen krijgen steeds meer een hybride karakter, langs de rivieren liggen brede bebouwde dijken. Het lage gebied achter de dijken is zodanig bebouwd
dat het een overstroming zonder al te veel schade of overlast kan verwerken. Kwetsbare gebouwen liggen op terpen. Het groene hart is een blauw hart met veel open water en in het Markermeer en IJsselmeer zijn grote wetlands gevormd. Op deze wijze is de bodemdaling na vele eeuwen nagenoeg tot staan gebracht. Met behulp van een dicht sensornetwerk wordt de staat van het water en de beweging van de bodem nauwkeurig gevolgd. Op basis daarvan wordt de waterverdeling tijdens periodes met te veel en te weinig water geregeld.
Ontwikkelingen in de delta(s)
1
Big data
Meten is de weg naar weten. ‘The internet of things’ is een ingeburgerd begrip. Steeds meer gegevens over water en ondergrond zijn beschikbaar, onder andere via het genoemde sensornetwerk. Nederland huisvest de wereldtop op het gebied van datamanagement, vooral op het werkterrein van deltavraagstukken. Deze toppers hebben het dilemma van grote hoeveelheden data –het krijgen van inzicht in een grote brei van data- opgelost. Bestuurders en beheerders kunnen op basis van heldere informatie beslissingen nemen. De combinatie van wetenschappelijke topkennis en toegepast
onderzoek en de vertaling naar software heeft Nederland een uitzonderlijke en wereldwijd erkende positie op het gebied van data opgeleverd. Kennisinstellingen wisselen al jarenlang hun kennis en kunde op datagebied uit, gestimuleerd door een steeds complexer wordende vraag. Dit heeft Nederland een grote voorsprong op andere landen opgeleverd.
Van rampen naar oplossingen
Tijdens de eerste twee decennia van deze eeuw begon Nederland zich meer en meer te richten op het duurzaam en slim omgaan met de aarde. Er vond in deze periode een aantal extreme
gebeur-1
Ontwikkelingen in de delta(s)
tenissen plaats die deze al eerder ingezette ontwikkeling in een stroomversnelling bracht. De orkanen Katrina, Ike en Sandy zorgden voor grote schade langs de kust van de Verenigde Staten. De aanhoudende droogte in het westen van de Verenigde Staten leidde tot het besef dat ook economisch sterke landen niet gevrijwaard waren van de gevolgen van een veranderend klimaat. Naast de klimaatverandering die leidde tot minder beschikbaarheid van water, nam de vráág naar water juist wereldwijd sterk toe. Dat hing samen met de snelle economische groei
van Zuidoost-Azië, Afrika en Zuid-Amerika en een daarmee samenhangende snel groeiende vraag naar voedsel. Bovendien legde de energie-voorziening een steeds groter beslag op de watervoorraden. In diezelfde periode kwamen ondergrondrisico’s nadrukkelijk op de agenda, door aardbevingen in Groningen als gevolg van de gaswinning en de steeds duidelijker wordende gevolgen van bodemdaling. De Nationale Infor-matievoorziening Bodembeweging maakte dank-baar gebruik van innovatieve ‘remote sensing technieken’ vanuit satellieten, vliegtuigen en
Ontwikkelingen in de delta(s)
1
drones om de informatie en kennis over bodem en ondergrond naar een hoger niveau te brengen.
Toen in 2015 in een paar weken tijd een groot deel van een van de ijsplaten rond Antarctica desintegreerde begon men te vrezen voor een zeespiegelstijging die veel sneller ging dan tot dan toe werd aangenomen. Een stijging van zes meter, ook al zou dat nog vele tientallen of honderden jaren duren, werd als reëel en als een grote bedreiging voor de laaggelegen stedelijke delta’s gezien. Rond 40 procent van de wereldbevolking woonde in deze gebieden. Er moest daarom vaart gemaakt worden om de gevolgen van klimaatverandering te beperken en gezond leven met voldoende beschikbaarheid van zoetwater te garanderen. Investeringen werden steeds minder ingezet voor delving van moeilijk winbare fossiele brandstoffen en steeds meer voor de ontwikkeling en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. In het World Economic Forum rapport van dat jaar werden de watercrisis en de aanpas-sing aan een veranderend klimaat als de grote uitdagingen voor de wereld gezien.
Een aantal zaken werd duidelijk. Het belang-rijkste was dat na vele studies naar de gevolgen de aandacht verlegd moest worden naar het vinden van oplossingen. Men besefte dat bij een snel stijgende zeespiegel gecombineerd met bodemdaling de grote delta’s in de wereld niet of nauwelijks konden worden beschermd met de toen gebruikelijke middelen. Onderzocht moest worden of meer organische, zich aanpassende systemen oplossingen voor de toenemende
kwetsbaarheid tegen overstromingen konden bieden. In Nederland was men al aan het experi-menteren met dergelijke systemen, onder andere in het Deltaprogramma. Bovendien besefte men dat de bedreiging van de delta’s niet alleen een waterprobleem was, maar ook een probleem van bodemdaling en sedimenttekort.
In Nederland ontwikkelde men meer gewassen die tegen zowel zout als droogte bestand zijn. Hierdoor werd de productiviteit van de land- en tuinbouw sterk vergroot. Precieze monitoring van bodem en grondwater en goede seizoensvoor-spellingen hielpen om de gewasproductie verder
1
Ontwikkelingen in de delta(s)
te vergroten. Naast voedselproductie op het land ontwikkelde zich ook landbouw op zee. Mensen gingen steeds meer over op plantaardig voedsel.
Deze ontwikkelingen leidden tot grote successen. De landbouwsector slaagde erin tussen 2015 en 2050 de voedselproductie te verdubbelen. De Mississippidelta kon voor een groot deel behouden blijven door de inzet van natuurlijke hoogwaterbescherming waarbij veel meer sediment werd opgevangen in de delta. In Indonesië werd de bodemdaling een halt toegeroepen door het op orde brengen van de watervoorziening, waarmee de delta beter beschermd kon worden tegen overstromingen.
De basis voor succes in Nederland
Al deze innovaties begonnen in Nederland. Dat was geen toeval. Nederland werd wereldwijd gezien als koploper op het gebied van adaptief deltamanagement. Het was een van de eerste landen die zich ging voorbereiden op een stijgende zeespiegel en dalende bodem. Dat komt doordat Nederland een onderzoeksector van wereldformaat had en heeft op het gebied van water, ondergrond, energie en voedsel-voorziening. Instituten werkten nauw samen op deze gebieden. Dit werd gestimuleerd door een overheid die openstond voor experimenten en een bedrijfsleven dat brood zag in het investeren in nieuwe manieren van waterkeren,
Ontwikkelingen in de delta(s)
1
beheren en voedselvoorziening. Het Nederlandse deltaprogramma bleek hier een prachtige stap in de goede richting te zijn. Nederland ontwikkelde zich als de ‘Sustainable high-tech delta’ van de wereld op de terreinen water en ondergrond, iets wat het bedrijfsleven enorm ten goede kwam.
De antwoorden van nu op de vragen van straks
We gaan weer terug naar het heden. Want de ontwikkelingen in 2050 vragen vandaag al om een start. Deltares kan en wil een wezenlijke bijdrage leveren aan deze grote maatschap-pelijke vraagstukken. Wij richten ons daarbij op waterveiligheid, waterkwaliteit, beschik-baarheid van water en op de ondergrond. Dat is onze ‘core business’ waar we al jarenlang kennis en oplossingen voor ontwikkelen. Het gebruik en de bedreigingen van water en ondergrond zijn zeer belangrijke randvoor-waarden om duurzaam leven in de delta ook op langere termijn mogelijk te maken.
‘Enabling Delta Life’ is waar wij voor staan, nu en in 2050. De impact van ons werk is groot. Wij willen de kennis over dit vraagstuk vergroten en deze kennis direct toepasbaar maken. Dat doen we door oplossingen uit te testen en hanteerbaar te maken. Bijvoorbeeld door zoetwaterschaarste voor gebieden te voorspellen en na te denken over de mogelijkheden van zoetwateropslag in de bodem. We brengen de gevolgen van menselijk handelen op water en ondergrond in kaart en laten alternatieve oplossingen zien. We ontwikkelen nieuwe en duurzame manieren
om gebieden en mensen te beschermen tegen oprukkend water en bodemdaling. Adaptatie is hierbij het uitgangspunt, niet alleen voor de oplossingen die we bedenken maar ook voor onze werkwijze. Aanpassen aan nieuwe omstandigheden is beter dan er tegen ten strijde trekken. Wendbaarheid wordt een belangrijk principe voor leven in de delta. ‘Survival of the fittest’ betekent vooral dat de meest adaptieve soort overleeft. Vanuit dit uitgangspunt bepalen we onze focus voor de komende jaren.
‘Enabling Delta Life’
is waar wij voor staan,
HOOFDSTUK 2
Waar maakt Deltares
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
2
Deltatechnologie is een van de meest innovatieve sectoren, met groot exportpotentieel voor Nederland. Wereldwijd groeit bij overheden, bedrijven en belangenorganisaties de behoefte aan een
onafhankelijke kennispartner die hen adviseert en begeleidt bij het oplossen van de zeer complexe vraagstukken die zich aandienen in deltagebieden: een combinatie van grote bevolkingsdruk, verstedelijking, hoge economische waarde en het garanderen van een veilige leefomgeving. Het
is belangrijk om nu al na te denken over de vragen die zich aandienen in de nabije toekomst.
De afgelopen jaren heeft Deltares al laten zien wat het waard is op dit gebied. Onze eerdere ambitie uit het Strategisch Plan 2012-2015, om door te groeien naar een internationaal gezaghebbend kennisinstituut op het gebied van water en ondergrond hebben we groten-deels waargemaakt. Naast onze bijdragen aan Nederlandse oplossingen zoals het Deltaprogramma, Ruimte voor de Rivier en het Onderzoeksprogramma Zeeweringen hebben we internationaal werk verricht in samenwerking met Nederlandse bedrijven. Denk hierbij aan ons werk in Singapore, Jakarta, Mozambique en in de Verenigde Staten voor het ‘Rebuild by Design’ programma voor New York. We zijn gegroeid van een fusieorganisatie naar een hechte en vraaggestuurde organisatie die een buitenlandomzet van 30% weet te behalen.
Onze kennis en innovaties, vanuit een inter-nationaal erkende positie, dragen wezenlijk bij aan het (veilig) leven in de delta’s. Onze wetenschappelijke en maatschappelijke impact is substantieel, maar we zijn er nog niet. Blijvende aandacht en nieuwe oplossingen zijn nodig om ook de gevolgen van de klimaatverandering en menselijk handelen op water en ondergrond het hoofd te bieden. Daar zetten we ons de komende
periode sterk voor in. Het vraagt een hoge mate van kennis, samenwerking en creativiteit, want de uitdagingen zijn groter dan ooit tevoren.
2.1 Onze missie
‘Enabling Delta Life’ is waar wij
voor staan. We zetten onze hoog
waardige kennis in om innovatieve
en duurzame oplossingen voor
wereldwijde vraagstukken rondom
het gebruik en de risico’s van water
2
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
2.2 Onze positie
Deltares is een onafhankelijk kennisinstituut. Onze onafhankelijkheid is een groot goed. Het geeft ons de positie om wereldwijd aan de juiste tafels te zitten, bij organisaties en besluitvormers die ertoe doen en het verschil kunnen maken. Kennis is wat ons aan die tafels brengt. Alles wat we doen staat in het teken van toepasbare kennis van water en onder-grond. We verbinden deze twee werkvelden in onze organisatie. Onze kennis stellen we voor de hele ‘BV Nederland’ beschikbaar; we werken waar mogelijk ‘open source’. Deltares onderscheidt zich door een combinatie van vrij beschikbare software, experimentele faciliteiten en medewerkers met een hoog kennisprofiel. Daarmee zorgen we voor nieuwe oplossingen en inzichten waarmee we (nieuwe) maatschappelijke opgaven kunnen agenderen.
Deltares is een stichting zonder winstoogmerk. We onderscheiden ons door de kwaliteit van ons werk. We werken samen met anderen aan oplossingen voor wereldwijde uitdagingen op het gebied van voedsel, gezondheid, energie en fysieke infrastructuur. We zoeken daarbij samenwerking met andere kennisinstituten en
bedrijven. Deltares is een van de zes kennis-instituten waar een substantieel deel van het toegepaste onderzoek in Nederland wordt uitgevoerd. Het stelt ons in staat om een belangrijke bijdrage te leveren aan het oplossen
“VNO NCW is enthousiast over (het onderzoek van) Deltares, dat belangrijk
is voor Nederland en het Nederlandse bedrijfsleven en de watersector
in het bijzonder. Deltares heeft daarbij ook een heldere positie in het
veld, ook ten opzichte van het bedrijfsleven: complimenten!”
Thomas Grosfeld |secretaris innovatie en industriebeleid
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
2
van maatschappelijke vraagstukken en het versterken van het concurrentievermogen van Nederlandse bedrijven en instellingen.
In Nederland concurreren we niet met Neder-landse ingenieursbureaus. In het buitenland werken we graag samen met Nederlandse partijen, zodat onze kennis aan hen ten goede komt. Onze rol als strategische kennispartner voor overheden, instituties, financiers, NGO’s en private partijen, naast onze rol als specia-listische consortiumpartner bij internationale kennis- en adviesprojecten, is cruciaal. Dit vergt een sterke focus op regio’s, projecten
en stakeholders waarin ons onderscheidend vermogen tot zijn recht komt. We zullen, zoals we nu ook al doen, de onderscheidende positie van Deltares naar de markt uitdragen zodat overheden, instituties, private partijen en NGO’s onze capaciteiten optimaal kunnen benutten.
2.3 Onze ambitie
De komende periode bouwen we onze positie als onafhankelijk gezaghebbend kennisinstituut verder uit. We gaan verder op de ingeslagen weg en willen zowel nationaal als internatio-naal een erkend ‘Triple A’ instituut zijn op het gebied van water en ondergrond. De kwaliteit van ons werk moet vanzelfsprekend zijn. We willen excelleren op onze kennisgebieden. Onze kennis en innovaties zijn vernieuwend, duurzaam en bewezen effectief. Onze werk-wijze is oplossingsgericht, transparant, gericht op samenwerking met de markt.
We werken onze inhoudelijke thematische ambitie (2.4.), wetenschappelijke ambitie (2.5.) en internationale ambitie (2.6.) hierna verder uit.
2.4 Ambities bij onze vijf thema’s
De wereld heeft behoefte aan oplossingen voor vraagstukken die te maken hebben met het gebruiken en de risico’s van water en ondergrond. In onze kennisagenda richten wij ons op het ontwikkelen van deze wereldwijde oplossingen.
Deltares heeft haar portfolio verdeeld in vijf thema’s. Voor ieder van die thema’s zijn
kennis-2
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
doelen geformuleerd. Onze kennisagenda en de keuze voor de thema’s zijn gebaseerd op actuele vragen van stakeholders, kennis-leemtes die we zien en onze verwachting van vragen op de middellange termijn in het licht van maatschappelijke en wetenschap-pelijke trends. Onderzoeksopdrachten moeten passen in een van de thema’s en bijbehorende programma’s en bijdragen aan de kennis-doelen. De doelen (stippen op de horizon) staan centraal in onze projectverwerving en het optuigen van Joint Industry Projects (JIP’s), EU-projecten en projecten in Nederlandse kennisprogramma’s. Daarin treedt Deltares zelf proactief op en stuurt de inhoud van projecten dusdanig, dat ze nog meer in lijn zijn met de geformuleerde kennisdoelen.
Deltares ziet vijf belangrijke thema’s op het gebied van water en ondergrond, waarlangs we onze activiteiten logisch groeperen. Vervolgens hebben we drie onderwerpen binnen deze thema’s waar we meer wetenschappelijke verdieping willen; dit wordt uitgewerkt in 2.5.
1
Het thema ‘Flood Risk’ ontwikkelt kennis en maakt deze toepasbaar om overstro-mingsrisico’s beter te kunnen beheersen en nadelige effecten te beperken en voorkomen. We kwantificeren de risico’s met betrekking tot waterveiligheid. Ook het identificeren van effectieve, betaalbare, technisch haalbare en maatschappelijk aanvaardbare maatregelen om overstromingen te voorkomen, te beheersen en de gevolgen te verzachten behoren tot de activi-teiten. We ontwikkelen strategieën en maatre-gelen om deltagebieden optimaal te beschermen tegen overstromingen, zowel op beleidsniveau als ook in crisissituaties of de voorbereiding daarop. Nationaal richt het thema zich ook in belangrijke mate op de toepassing van de nieuwe ‘overstromingskans-normering’ en het toetsen, ontwerpen en beheren van waterkeringen.Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
2
2
Het thema ‘Ecosystems and Environ-mental Quality’ houdt zich bezig met de dynamica van ecosystemen en de diensten die ze kunnen leveren voor veilig-heid, gezondheid en economie, met behoud of zelfs versterking van natuurwaarden. Speciale aandacht wordt gegeven aan oplossingen waarbij de natuur wordt ingezet bij bijvoorbeeld waterkeringen (nature based engineering). Innovaties worden ontwikkeld voor agrarische, industriële en urbane gebieden. Processen en systeemgedrag worden onderzocht, van stroomgebieden tot en met kustzones. Daartoe worden meetmethoden en -strategieën ontwik-keld. De ontwikkelde kennis leggen we vast in data-, model- en informatiesystemen, en vertaald naar bestuurlijk relevante informatie over de toestand van water en bodem.3
Het thema ‘Water and Subsoil Resources’ richt zich op beschikbaarheid van water en grondstoffen en waterverdeling in stroomgebieden en delta’s. We richten ons op het verkleinen van onzekerheden over de beschikbaarheid van natuurlijke hulpbronnen. We kijken daarbij naar mogelijkheden om de ondergrond te benutten voor opslag van water en energie en voor het winnen van (bouw) materialen. We verbeteren het water- en bodem-beheer zodat risico’s verkleind en economische opbrengst en duurzaamheid vergroot worden. Het ontwikkelen van innovatieve oplossingen is nodig om watertekort lokaal en regionaal aan te pakken. Deltares ontwikkelt methoden en instrumenten om nationale overheden en supranationale instanties te ondersteunen bij voorkomen en oplossen van waterconflicten.2
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
4
Het thema ‘Delta Infrastructure’ heeft als focus het ontwerpen, bouwen en onderhouden van fysieke infrastruc-tuur in relatie tot water ende ondergrond. De kosten en risico’s van aanlegconstructie en onderhoud van infrastructuur komen hier aan de orde. De bestaande infrastructuur moet worden aangepast aan veranderende omstandigheden, zoals klimaatverandering, zee spiegelstijging en bodemdaling. Daarbij speelt de maatschappelijk aanvaarde inpassing van infrastructuur in de omgeving een belang-rijke rol. Hier worden nieuwe eisen aan gesteld door inwoners en overheden. Onze unieke fysieke en datafaciliteiten zetten we in om processente simuleren en ontwerpregels af te leiden.
5
Het thema ‘Adaptive Delta Planning’ heeft als doel het integreren van onze technische kennis met sociaal weten-schappelijke (“gamma”) kennis voor beleids-ondersteuning en inrichting van gebieden. We ontwikkelen geïntegreerde methoden en instrumenten die bijdragen aan betere ruim-telijke inrichting met slimmer gebruik van water en bodem en infrastructuur. Dit doen we door verschillende adaptatiestrategieën voor klimaatverandering en bodemdaling in kaart te brengen, zodat er vaak meerdere handelingsperspectieven ontstaan. Specifiek in verstedelijkt gebied is dit van groot belang, zoals in hoofdstuk 1 wordt geduid. De stad is daarom een belangrijke (werk)omgeving van Deltares. Onze oplossingen richten zich op duurzame verstedelijking, met adaptatie als uitgangspunt.
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
2
We hebben onze thema’s verder uitgewerkt in het kaartenboek ‘The World of Deltares’. Voor al deze thema’s geldt dat we onze nationale (erkende) toppositie willen behouden en ook inter nationaal verder willen uitbreiden in de komende jaren. We zijn in Nederland norm-stellend, trend settend en leidend in het ontwik-kelen van nieuwe oplossingen. Voor overheden, bedrijven, NGO’s en andere kennisinstellingen zijn wij een vanzelfsprekende kennispartner.
2.5 Onze wetenschappelijke ambities
We brengen meer focus aan in onze onderzoek-agenda, in overleg met onze stakeholders en afgestemd op o.a. het topsectorenbeleid, de Europese onderzoekagenda en het Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat. Onze internationale wetenschappelijke profilering richt zich vooral op drie onderwerpen: eco-engineering gericht op natural flood
defenses (onderdeel van het thema Ecosystemen en Milieukwaliteit), ‘multi-resolution modelling’ (verwerken grote datasets, zoals ook genoemd in hoofdstuk 1) en klimaatverandering in relatie
tot waterbeheer (onderdeel van meerdere thema’s). Hiervoor is gekozen omdat we op deze onderwerpen al een stevige kennispositie hebben en gezaghebbend zijn. Ze sluiten ook goed aan bij wetenschappelijke en maatschappelijke behoeftes. De onderwerpen doorsnijden meer-dere van onze kennisthema’s en bieden kansen voor grensverleggend interdisciplinair onderzoek. Daarmee laten we goed de breedte van ons kennisveld zien. Wanneer we zelf op onderdelen onvoldoende expertise in huis hebben, vullen we dit aan door het aangaan van verbindingen met andere kennisinstituten en onderzoekers. Dat doen we nationaal en internationaal.
Wij willen:
• Onze rol als wetenschappelijk topinstituut op de gebieden eco-engineering, multiresolution modelling en climate change adaptatie verder uitbouwen.
Dat doen we door:
• De relatie te versterken met wetenschappe-lijke toppers op deze kennisvelden
• Het aantal wetenschappelijke publicaties over deze onderwerpen te vergroten
• Hoogleraren op deze onderwerpen in huis te hebben
• Het op regelmatige basis reviewen van wetenschappelijke publicaties op deze kennisvelden
2.6 Onze internationale ambities
Nederland is onze natuurlijke thuismarkt, waar veel van de problemen waar we aan werken
“Door gezamenlijk projecten te doen
levert dat producten op die heel waardevol
zijn. De resultaten hebben dan een
goede wetenschappelijke kwaliteit en
kunnen snel worden toegepast.”
2
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
prominent aanwezig zijn. De reputatie van Nederland op het gebied van water en onder-grond (deltatechnologie) dragen we internatio-naal uit, wat leidt tot kansen voor het bedrijfs-leven. Dit gaan we de komende jaren verder uitbouwen tot een buitenlandse omzet van €40 miljoen per jaar. Deltares wil internationaal bij de voorhoede behoren op de eerder genoemden thema’s. We willen deelnemen aan ‘icoon-projecten’ waarmee onze kennis zich ontwikkelt en terugkomt naar Nederland. Toppers in onze vakgebieden in binnen- en buitenland willen graag bij ons werken. Onze software, normering en modellering worden wereldwijd gebruikt.
Geopolitiek wordt steeds belangrijker in de projectwerving. Concurrentie van financiële grootmachten bijvoorbeeld in Azië neemt hierdoor toe. Het antwoord van de Nederlandse
Topsector Water is inzetten op het bieden van integrale oplossingen, waarbij kwaliteit en duurzaamheid belangrijke doelstellingen zijn. Exportkansen vergroten we door het bundelen van krachten bij grote vraagstukken en opdrachten. Dat vraagt om een solide samenwerking in de ‘gouden driehoek’ en om het aanbrengen van focus. We kunnen ons niet in alle landen even sterk profileren.
Er is vanuit de Nederlandse overheid gekozen voor een klein aantal landen waar de relaties versterkt worden de komende jaren. Daarbij krijgt ontwikkelingssamenwerking steeds vaker het karakter van kansen voor het Neder-landse bedrijfsleven (van hulp naar handel). Deltares sluit hierbij aan maar kijkt ook naar regio’s en landen waar wij met onze kennis van grote toegevoegde waarde kunnen zijn.
www.deltares.nl
Deltares’ world wide activities
world wide activities-2014.indd 1 10-09-14 17:11
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
2
Zo zijn we inmiddels in de USA en het Midden Oosten lokaal sterk aanwezig en succesvol.
We richten onze (marketing)activiteiten dus vooral op landen waar de topsectoren of de Nederlandse overheid zich op richten en op potentieel succesvolle kennis-markt-combi-naties. Onze keuzes worden wel gemaakt binnen operationele randvoorwaarden (tarieven, risico’s).
Wij willen:
• Onze omzet buiten Nederland vergroten naar €40 miljoen per jaar.
Dat doen we door:
• Verder professionaliseren van onze marketing en relatie- en leadsmanagementsysteem. • Afsluiten van strategische
samenwerkings-overeenkomsten met (inter)gouvernementele instanties of supranationale organisaties.
2.7 Verbinden en verbreden
De thema’s die hiervoor worden genoemd beschrijven de kernthema’s van Deltares. We constateren echter dat de maatschappelijke uitdagingen waar Nederland en deltagebieden wereldwijd voor staan zich niets aantrekken van zo’n verkaveling van het onderzoeks- en advieslandschap. De maatschappelijke
problemen overstijgen dat niveau. Dit betekent dat verbindingen nodig zijn tussen Deltares en haar kennisintensieve omgeving. Deltares onderscheidt vier belangrijke aspecten waar een werkterrein voor een groot deel buiten het Deltares domein ligt maar inbreng van de Deltares expertise belangrijk is: • infrastructuur • energie • voedsel • gezondheid
water en
ondergrond
energie infrastructuur voedsel gezondheid2
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
Wij bezitten kennis op het gebied van ‘infrastructuur’. Vooral op het gebied van waterbouw heeft Deltares al een stevig internatio-naal ‘track record’: we staan met onze jarenlange kennis op het gebied van waterbouw goed op de (inter)nationale kaart. Daarnaast zijn er veel kennisvragen op het gebied van duurzame transportinfrastructuur. Deze vragen hebben bijvoorbeeld betrekking op klimaatrobuustheid, bodembewegingen en bevaarbaarheid. We kijken naar het ontwerp van veerkrachtiger steden die beter tegen (klimaat)verandering bestand zijn. We onderzoeken de impact van veroudering van publieke infrastructuur (dijken, wegen, netwerken) en aanleg, onderhoud en vervanging ervan (asset management). Wij zien op dit gebied
verder-gaande partnerschappen met MARIN, TU Delft, TNO, EU TEN-T, aannemers, ingenieursbureaus en verschillende steden.
Op het gebied van ‘energie’ zijn het overgaan op nieuwe vormen van energie, en het waarborgen van de beschikbaarheid ervan uitdagingen voor onze maatschappij. We gaan daarom kijken naar de bijdrage van onze kennis aan (toekomstige) mogelijkheden van bijvoor-beeld waterkracht, wind, , osmotische en thermi-sche energie, geothermithermi-sche energie en de impact op de omgeving en de ondergrond van deze duurzame energiebronnen. Ook op zee en aan de kust zal meer gebouwd gaan worden om aan de
Waar maakt Deltares het verschil in de delta(s)
2
energievraag te blijven voldoen, zoals windmolen-parken en getijdeturbines. Wij zien verdergaande partnerschappen met ECN, TNO, UU, TU Delft, Shell, NAM, Tennet, Gasunie, aannemers en vele anderen.
Deltares wil een bijdrage leveren aan het ontwikkelen van duur-zame en efficiënte methoden voor het verbouwen van ‘voedsel’, bijvoorbeeld in aquacultuur en ‘city farming’. Een belangrijke uitdaging is het omgaan met beperk-tere zoetwatervoorraden. Met een geïntegreerde aanpak (IWRM) wordt het gebruik van de voor-handen zijnde watervoorraden geoptimaliseerd en worden handelingsperspectieven geschetst
voor gebruikers. Maatregelen op het gebied van infiltratie, Irrigatie, drainage en opslag vergroten de beschikbaarheid van zoet water en bestrijden verzilting. Een ander raakvlak ligt bij aquacultuur die kan worden geoptimaliseerd door dit als ecosysteemdienst en in samenhang met kust-veiligheid mee te nemen bij integrale kustzone ontwikkeling. Wij zien verdergaande partner-schappen met de WUR/DLO, de Land- en Tuin-bouworganisatie, de Food and Agriculture Organisation van de Verenigde Naties (FAO), Unilever, Heineken…
Overstromingen, opwarming van de aarde en vervuiling beïn-vloeden de ‘gezondheid’ van mens en dier. Het nemen van duurzame maatregelen die een gezonde omge-ving garanderen, maakt onderdeel uit van de Sustainable Development Goals (SDGs). Maat-regelen tegen negatieve trends zijn bijvoorbeeld bestrijding van vervuiling en controle over de hoeveelheid plastic die in het milieu terecht komt. Verandering biedt ook kansen. Verande-ringen in het functioneren van een ecosysteem hebben meerdere effecten op de menselijke gezondheid. Wij willen daarom onze ecosys-teemkennis verbinden met andere kennis-domeinen zodat bij de planning, inrichting en gebruik van ecosystemen expliciet rekening gehouden kan worden met menselijke gezond-heidsaspecten. Wij zien verdergaande partner-schappen met RIVM, universiteiten, KWR, Wetsus, TU Delft,NGO’s en IFI’s (international financial institutes).
“Deltares is sterk in waterbeheer
en veiligheid maar moet deze
sterkte verbinden met veel bredere
maatschappelijke vraagstukken. Dit
vereist samenwerking met andere
kennisinstituten met complementaire
sterktes. Vanuit IMARES werken wij in
dit verband al samen met Deltares.
Graag zouden wij die samenwerking
nog verder versterken en uitbouwen
richting een meer gezamenlijke
positionering, projecten en producten.”
Werkwijze bij onze ambitie
Werkwijze bij onze ambitie
3
Er zijn drie pijlers om onze ambities te borgen en waar we ons op focussen. Allereerst hebben we ‘excellente kennis op internationaal topniveau’. We kiezen ervoor om op meerdere kennisdisciplines internationaal te excelleren. Op sommige kennisgebieden werken we daarom samen met andere kennisinstituten en ‘toppers’. We selecteren de kennisgebieden waar we echt
de wereldtop in (kunnen) zijn. We willen vooral top zijn in ons probleem oplossend vermogen. Daarmee dragen we bij aan de reputatie van Nederland op het gebied van Deltatechnologie.
Daarnaast heeft ons werk ‘maatschappelijke meerwaarde’ voor de buitenwereld; iets wat we duidelijk zichtbaar moeten maken. Het moet helder zijn dat de kennis van Deltares wordt ingezet op belangrijke maatschappelijke vraagstukken en onmisbaar is om delta’s duurzaam bewoonbaar te houden. Om onze maatschappelijke impact te vergroten verbinden we onze excellente betakennis met sociaal-wetenschappelijke kennis. Deze maatschappelijke impact is ook een belang-rijke drijfveer voor onze medewerkers.
Ook de ‘verbinding van onze kennis met de markt’ is een belangrijke pijler die onze ambitie helpt realiseren. Ons onderzoek levert (financiële) meerwaarde op voor overheden en bedrijven en versterkt de concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven. Alleen onderzoek doen is daarbij niet genoeg. We gaan daarom altijd zelf op zoek naar slimme samenwerkingen, om onze kennis verder te brengen en daad-werkelijk om te zetten in concrete oplossingen.
We werken deze drie pijlers hierna verder uit.
3.1 Internationaal topniveau
Onze internationale ambitie staat al verwoord en uitgewerkt in 2.5 en 2.6. Meer focus in onze onderzoekagenda maakt dat onze impact op specifieke kennisgebieden verder kan worden vergroot. Publicaties in toonaangevende wetenschappelijke bladen laten zien dat onze ideeën van invloed zijn op de aanpak van belangrijke wereldwijde vraagstukken en dat onze oplossingen enthousiast en succesvol worden toegepast. We willen daarom meer wetenschappelijk publicaties vanuit Deltares.
Monitoring van onze kennisbenutting gaat deel uitmaken van ons kwaliteitssysteem. Vaker dan
3
Werkwijze bij onze ambitie
voorheen zullen we onze stakeholders vanuit onze kernexpertise wijzen op maatschappelijke risico’s, kansen of handelingsperspectieven.
Onze software en experimentele faciliteiten zijn een onmisbare ondersteuning van onze kennisontwikkeling en kennisontsluiting. Vanwege hun strategische waarde blijven we hierin investeren om ze op topniveau beschik-baar te houden voor de kennisontwikkeling.
Van al onze activiteiten bestaat 90% uit directe onderzoeksopdrachten van publieke en private partijen. Bijna 10% (2014) is de door EZ verschafte subsidie voor ‘Strategisch Onderzoek’. Daarin ligt de taak besloten om als ‘institutioneel geheugen’ van de sector op te treden (kenniscentrum). Net zo belangrijk is de taak om proactief ontwikkelingen te zien aankomen; Deltares agendeert de deltavraag-stukken over 10 jaar of langer. Onze strategische onderzoeksubsidie is een essentiële basis om als Nederland gesteld te staan voor de complexe vragen van de toekomst in onze delta.
“Voor de National University of Singapore is Deltares een prestigieuze
kennispartner die heeft bewezen kennis toepasbaar te kunnen maken
en voor klanten met innovatieve oplossingen te kunnen komen”
Professor Barry Halliwell |Deputy President (Research and Technology)
and Tan Chin Tuan Centennial Professor of National University of Singapore
Werkwijze bij onze ambitie
3
3.2 Maatschappelijke meerwaarde van ons werk
Vanuit onze motto ‘Enabling Delta Life’ en onze missie ontwikkelen wij kennis voor het duurzaam ontwikkelen van deltagebieden, kustregio’s en riviergebieden en passen deze kennis toe in onze thema’s en projecten. Ons werk heeft daarmee direct of indirect een grote maatschappelijke impact. Deze meerwaarde bestaat uit aantoonbare bijdragen aan de vijf eerder genoemde thema’s. Wij beoordelen voorafgaand aan ieder project of wij op deze thema’s een positieve bijdrage kunnen leveren.
Hoe ons werk ertoe doet moeten we expliciet maken en aansprekend laten zien. Het werk van Deltares wordt gewaardeerd door onze partners en opdrachtgevers, maar is voor inwoners en sommige bedrijven soms nog een ‘ver van mijn bed show’. Kijkend naar de maatschappe-lijke issues die nu relevant zijn, hebben we vijf onderwerpen benoemd die we de komende periode meer voor het voetlicht gaan brengen in
3
Werkwijze bij onze ambitie
onze communicatie. Het zijn onderwerpen zijn die mensen ‘top of mind’ hebben of die hen direct raken, zoals waterveiligheid of waterschaarste. We sluiten aan bij hun gevoel van urgentie en proberen op een toegankelijke manier het belang van ons werk te laten zien. Dat doen we bijvoorbeeld door (social) media-aandacht voor deze onderwerpen te creëren, ons zichtbaar te maken op internationale congressen en symposia, artikelen te publiceren en te bloggen en door storytelling toe te passen zodat het belang van ons werk aansprekend verteld wordt. Onze communicatie inspanningen zijn hier de komende periode vooral op gericht.
Wij willen:
• Aantoonbare meerwaarde van Deltares op de vijf thema’s, die door de maatschappij wordt gezien en gewaardeerd.
Dat doen we door:
• Minimaal 25 keer per jaar internationale mediaexposure, door zelf pro-actief de media op te zoeken met nieuws dat van grote maatschappelijke meerwaarde is.
• Het actief monitoren van relevante maat-schappelijke trends en issues, zodat we ons ‘verhaal’ daarbij kunnen laten aansluiten.
3.3 Kennis en markt verbinden
De maatschappelijke en zeer complexe issues die Deltares tot haar (mede) verantwoordelijk-heid rekent zijn alleen in samenwerking met anderen op te lossen. Wij organiseren daarom onze innovaties in een open netwerkstructuur
met publieke en private stakeholders die zich langdurig committeren aan onze kennisagenda. Dat doen wij samen met andere toegepaste kennisinstellingen. Hierbij wordt het MKB ingeschakeld en ondersteund, ook in Europese innovatieprogramma’s, en brengen we moge-lijkheden voor spin-offactiviteiten in kaart.
Om onze rol te versterken zullen we kennis-ontwikkeling vanuit de Topsectoren Water, AgroFood en Energie gebruiken als vliegwiel voor verdere praktijk relevante kennis ontwikkeling en innovaties. Joint Industry Projects kunnen hier een katalysator in zijn. Deltares richt zich voor opdrachten op (pre-competitieve) kennis-vragen op het gebied van deltatechnologie die nog niet door de markt worden opgepakt. Onze rol is het uitvoeren van grensverleggend en soms ook grensoverschrijdend onderzoek, en het toepasbaar maken van deze innovaties zodat bedrijven en overheden daar de vruchten van plukken. We werken daarbij samen in de
Werkwijze bij onze ambitie
3
‘gouden driehoek’ met overheden, bedrijven en NGO’s. Onze kennis stellen we waar mogelijk ‘open source’ beschikbaar. Deze keuze hebben we enkele jaren geleden gemaakt en handhaven we voor de toekomst omdat het de kennis-ontwikkeling en impact van ons werk versterkt.
De opdrachtgevers van Deltares zijn steeds vaker grote internationale instituties met een ‘global scope’ zoals de Wereldbank, de Europese Unie en UNESCO. Daar zien we moge-lijkheden om onze buitenlandse portefeuille uit te breiden. Daarnaast gaan we meer voor internationale bedrijven (multinationals, food and beverage, mining etc.) werken. Deltares heeft de kennis in huis om de problemen aan te pakken (waterschaarste, overstromingen, bodembewegingen, etc.) waar grote inter-nationale bedrijven wereldwijd tegenaan lopen en die hun voortbestaan raken.
Wij willen:
• De relatie tussen kennis en markt verder versterken
Dat doen we door:
• Omzetgroei voor het bedrijfsleven in Neder-land en buitenNeder-land tot € 40 miljoen.
• Strategische relaties aan te gaan met indivi-duele bedrijven of bedrijfstakken in de vorm van substantiële samenwerkingsovereen-komsten (substantieel in kennisontwikkeling)
• De afname van de omzet voor de Rijksover-heid te compenseren door groei van het aandeel van de andere overheden. De totale omzet voor de overheid in Nederland blijft ongeveer gelijk op €60 miljoen.
• De helft van ons Strategisch Onderzoek programmeren we als Publiek Private Samen-werking (PPS). Onze TKI-toeslag groeit tot een bedrag van €3,5 miljoen per jaar.
3
Werkwijze bij onze ambitie
3.4 Versterken van onze impact De hiervoor beschreven pijlers maken onze ambitie op lange termijn haalbaar. Daarnaast willen we onze impact verder vergroten. Dat gaan we als volgt doen:
1. Wij willen ons ‘leiderschap’ behouden en vergroten op gebieden waarin we nu al sterk zijn. Water en ondergrond zijn onze core business; veiligheid, beschikbaarheid en kwaliteit de thema’s waaraan we werken. Onze bijdrage op deze gebieden richten we op het beperken van risico’s en het benutten van kansen.
2. Wij hebben unieke kennis van water en ondergrond in huis. De vraagstukken waar de wereld zich voor gesteld ziet laten zich niet altijd in deze domeinen vertalen. Wij gaan daarom nog ‘intensiever samenwerken met partners’ die specialis tische kennis in huis hebben op het gebied van gezondheid, energie, fysieke infrastructuur en voedsel-voorziening, om gezamenlijk nog beter gesteld te staan voor de vraagstukken in de toekomst.
3. De wereld zal blijven veranderen. Om in de toekomst de juiste vragen te blijven
Werkwijze bij onze ambitie
3
woorden en passende partnerschappen te behouden en aan te gaan, vergroten wij onze ‘externe gerichtheid’. Wij zijn op de hoogte van wat er in de bredere buitenwereld leeft, waar onze stake holders mee te maken hebben of krijgen en waar onze taak ligt en zal gaan liggen.
We werken deze punten hierna verder uit.
Leiderschap vergroten
De huidige positie van Deltares als zijnde hèt centrum van kennis op het gebied van water en
ondergrond is gebaseerd op gedreven mede-werkers met een hoog kennisprofiel, unieke experimentele faciliteiten en vrij verkrijgbare software. Onze kennis is beschikbaar in de vorm van toppublicaties in wetenschappelijke tijd-schriften, beeldbepalende rapporten en op (inter) nationale conferenties. Impact creëren we door die kennis toepasbaar te maken. De beschikbaar-heid van globale data is de laatste jaren enorm toegenomen. Wij bezitten kennis en vaardig-heden om daarmee om te gaan: wij rekenen met Big Data en verschaffen anderen inzichten in grote hoeveelheden data.
Wetenschappelijke impact is niet genoeg om leiderschap te krijgen en te behouden. Om ook in de toekomst deze positie te kunnen bekleden, is uitwisseling van kennis nodig: kennis brengen en kennis halen. Deltares brengt stakeholders samen en organiseert het debat op inhoudelijke thema’s. Een goed voorbeeld hiervan zijn de Deltares Software Days. Wij faciliteren het gesprek over de thema’s waarop wij beeldbepa-lend zijn (zie hoofdstuk 2). Aan die thema’s zijn Deltares leiderschapsteams gekoppeld; profes-sionals met nationaal en internationaal aanzien die op deze onderwerpen naar buiten treden.
Deltares neemt deel aan de actualiteit, want onze kennis heeft impact op mens en maat-schappij. Wij brengen discussies op gang als de inhoud daarom vraagt, bijvoorbeeld bij grote waterveiligheidsinitiatieven als het Delta-programma. Deltares neemt actief deel aan maatschappelijke discussies vanuit de inhoud, door kennis en gegevens op ons vakgebied te
3
Werkwijze bij onze ambitie
duiden en mogelijke oplossingen te schetsen. Als onafhankelijk instituut hebben wij de verant-woordelijkheid een tegenwicht te bieden aan ‘fact free politics’. Medewerkers worden hierin gefacili-teerd, bijvoorbeeld door het stimuleren van social media gebruik, mediatrainingen en het versterken van communicatievaardigheden.
Samenwerken met (nieuwe) partners
De komende decennia zullen de eigenschappen van bodem- en watersystemen veranderen, onder andere door de klimaatverandering maar ook door de gevolgen van menselijk handelen. Wij zetten onze kennis van de fysieke inrichting van de wereld in om risico’s voor infrastructuur en transport, energie, voedsel en gezondheid te beperken. Daartoe intensiveren we bestaande partnerschappen en verbinden ons graag aan nieuwe partners zoals die in hoofdstuk 2 zijn genoemd.
Deltares en haar voorgangers hebben een lange relatie met Rijkswaterstaat, ministeries en andere overheden (waterschappen, gemeenten,
“Deltares is een koploper, daar
hoort verantwoordelijkheid
bij voor public goods. Pak het
podium, trigger, inspireer en wees
een voorbeeld voor anderen.”
Pieter Copper |IUCN-NL
Werkwijze bij onze ambitie
3
provincies). Wij houden deze graag in ere en blijven meedenken over onderwerpen als water-veiligheid, water- en bodembeheer en het slimmer aanleggen en beheren van grote (publieke) infrastructuur. Onze thema’s passen perfect in de topsectoren die door de Neder-landse overheid zijn geformuleerd. Kennisontwik-keling zal meer dan in het verleden plaatsvinden binnen uitvoeringsprojecten en in grotere samenwerkingsverbanden (o.a. TKI): tussen het Rijk en andere overheden en tussen ons en onze kennispartners en bedrijven (MKB). We hebben hier ook een maatschappelijke verantwoordelijk-heid als TO2-instituut. Dit vraagt van Deltares een actieve en soms zelfs initiërende rol in de
samenwerking om te zorgen dat kansen voor kennisontwikkeling met een groot maatschap-pelijk en projectoverschrijdend rendement worden benut.
Wij delen onze faciliteiten internationaal met universiteiten en zusterinstituten; we gaan de Deltares-campus verder ontwikkelen. Dit wordt een bruisende en aantrekkelijke plek om kennis uit te wisselen. Niet alleen voor onze eigen medewerkers, maar juist ook voor onze samen-werkingspartners.
Externe gerichtheid
Deltares richt de blik nog meer naar buiten. Wij gaan zoals gezegd intensiever samenwerken met meer (verschillende) partners en klanten. Maar hoe weten we dat we de juiste keuzes maken? Dat gaan we actief monitoren: wat denken we zelf en past dat bij wat er buiten de organisatie gebeurt en gedacht wordt? Dit maakt onderdeel uit van ons kwaliteitssysteem (DQMS). Dat doen we binnen de organisatie (hebben we voldoende competenties in huis?), maar vooral buiten de organisatie. Per thema waaraan we werken hebben we een stakeholdergroep bestaande uit experts van buiten de organisatie, die ons scherp
“Als Deltares moet je er rekening mee houden dat je steeds beter de meerwaarde
van samenwerking op het gebied van kennis moet aantonen. Ik ervaar de wijze
waarop we in Mexico gezamenlijk optrokken (ambassade, adviesbureau en Deltares)
als voorbeeld voor samenwerking in de gouden driehoek in het buitenland.”
3
Werkwijze bij onze ambitie
houdt. Daarnaast monitoren we wereldwijd de berichtgeving in de media en op social media. Bij onze opdrachten besteden we ook voldoende aandacht aan de ‘gamma-inhoud’ van ons werk: de mate van interactiviteit en coproductie met de omgeving, processturing en communicatie met relevante spelers.
Wetenschappers en experts kunnen bij ons aankloppen voor uitwisselingsprogramma’s voor wederzijds vergroten van kennis. We kennen onze markten via de verschillende internationale vestigingsplekken en stevige lokale netwerken. Wij hebben jaarlijks terugkerende impact-gesprekken met onze belangrijkste klanten en actoren in en om ons werkveld, en onze mede-werkers bouwen zelf actief aan hun netwerk.
The slogan ‘demand driven’ should imply
more than just listening to stakeholders.
It involves nurturing a close, long term
relationship, asking about client satisfaction
not only during and at the end of a project,
but also later on to make sure that the
product or service continues to be fit for
purpose, seeking to be involved in high
impact projects, and setting research
agendas together with the stakeholders.”
Internationale KIA (Kennis Impact Audit) |commissie
Werkwijze bij onze ambitie
3
Doordat we onze klanten en stakeholders beter kennen, kunnen we ons van een vraaggestuurde organisatie verder ontwikkelen in de richting van open netwerkinnovatie, waarbij we zelf initiatief nemen tot het ontwikkelen van kennis. Als oplossingsgerichte organisatie bieden wij handelingsperspectieven en geven advies over optimale keuzes. Deze handelingsperspectieven worden waar mogelijk vormgegeven in instru-menten en tools zoals apps en games, ook in samenwerking met bedrijven. Hiermee krijgt de opdrachtgever inzicht in mogelijke oplossingen, in plaats van kant-en-klare oplossingen. Naast het begrip vergroot dit ook het vertrouwen in de bruikbaarheid van onze kennis. Een voorbeeld van zo’n ontwikkeling is de oprichting van het iD-Lab (zie hoofdstuk 4).
Met de kennis van de wereld om ons heen worden we agendasettend: we schetsen een beeld van de adaptieve inrichting van deltagebieden. We
zoeken oplossingen voor de vraagstukken op wereldschaal. We zijn betrokken van begin tot eind: van idee, beleid, en ontwerp tot realisatie, beheer en sloop/hergebruik. We worden (nog meer) kennisondernemers.
Wij willen:
• Onze wetenschappelijke, economische en maatschappelijke impact verder vergroten
Dat doen we door:
• Jaarlijks minimaal 100 verkennende
gesprekken met onze stakeholders te voeren, buiten de projecten en directe opdrachten om.
• De impact van ons werk en de benutting van onze kennis te toetsen door middel van klanttevredenheidsonderzoeken en bij projectafronding.
• Onze kennisimpact via kennisaudits te toetsen in een vierjarige cyclus.
HOOFDSTUK 4
Mensen, faciliteiten en
software maken Deltares
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
4
We staan de komende jaren voor de uitdaging om de ambitie van dit Strategisch Plan: ‘doorgroei naar internationaal gezaghebbend kennisinstituut’ vorm te geven. Kernthema’s voor de medewerkers hierin zijn: excellente kennis, externe gerichtheid en internationalisering. Onze mensen zijn ondernemend, initiatiefrijk, hoorbaar (meedenkend
met vraagstukken op ons vakgebied en daarbij gehoord worden) en gezaghebbend.
4.1 Onze mensen
Onze medewerkers zijn ons belangrijkste
kapitaal. Gezien onze internationale ambities zal gewerkt worden aan onze bekendheid als
aantrekkelijke werkgever voor internationaal toptalent. Daarnaast willen we medewerkers faciliteren om internationaal succesvol te kunnen presteren/opereren; bijvoorbeeld via uitwisse-lingsprogramma’s met internationale kennis-instituten en het opdoen van werkervaring in het buitenland. Wij bieden altijd ruimte aan onze medewerkers om zich verder te ontwikkelen in hun vakgebied. Dat stimuleren we door interne coaching, externe uitwisseling met andere instituten en opleidingen.
We bevorderen dat onze medewerkers intrinsiek gemotiveerde top-professionals zijn en blijven binnen hun vakgebied. Een belangrijke ontwikke-ling is de steeds snellere kennisveroudering in combinatie met het langer doorwerken (AOW- en pensioenmaatregelen kabinet). We hebben mede hierdoor te maken met een sterke verhoging van de gemiddelde leeftijd.
Gezien ons lage personeelsverloop zouden we bij ongewijzigd beleid over 10 jaar ongeveer 250 mede werkers hebben van 50 jaar of ouder
en 100 medewerkers van 60 jaar of ouder. Een relatief grote groep professionals bereikt de top van hun salarisschaal op het moment dat men nog een loopbaan van ca. 25 jaar voor zich heeft. De state-of-the-art kennis bij onze medewerkers is een schaars goed. De uitdaging om “kennis vitaal” te blijven gaan we aan met onder meer lange-termijnloopbaanplanning op maat voor alle leeftijdscategorieën, uitwisseling
4
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
met andere organisaties (universiteiten, over-heid, kennis instituten) en door de inhoudelijke ontwikkeling als standaardonderdeel (“een leven lang leren”) in onze reguliere loopbaanbegelei-ding en –gesprekken op te nemen. Daarnaast hebben een actief in-door-uitstroombeleid om te voorkomen dat onze medewerkers te lang bij onze organisatie blijven. Ons levens-fasebewuste HR-beleid richt zich dus op de duurzame en optimale inzetbaarheid van alle medewerkers binnen de organisatie door rekening te houden met hun actuele levensfase en de daarbij behorende behoeften. Duurzaam inzetbaar betekent gemotiveerd en
profes-sioneel inzetbaar blijven, uiteraard passend binnen de bedrijfsvoering, strategie en missie.
De externe gerichtheid van onze medewerkers is van groot belang voor het succes van de organi-satie. De afgelopen jaren hebben we positieve ervaringen opgedaan met het ontwikkelen van (kennis)ondernemerschap bij medewerkers. Dit betekent: werken met meer oog voor de omge-ving, de opdrachtgever en van daaruit proactief kunnen duiden van relevante kansen en ontwik-kelingen. Op basis van deze ervaring gaan we nu o.a. voor bestaande marktteams groeps-ontwikkelingstrajecten inzetten. Ook zullen we
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
4
aan individuele medewerkers de mogelijkheid bieden hun ondernemerschap verder te ontwik-kelen. We maken daarin keuzes: door teamwerk en optimaal inzetten van de gewenste compe-tenties kan het gewenste eindresultaat worden bereikt. Als deel van ons communicatiebeleid gaan we alle medewerkers helpen om het verhaal van Deltares helder en consistent neer te zetten. We zorgen ervoor dat elke medewerker naast de techniek, ook de maatschappelijke meerwaarde van zijn of haar werk duidelijk kan maken.
Het verhogen van de diversiteit in de weten-schappelijke en managementlijn is ook een aandachtspunt in ons HR-beleid; de verdeling man-vrouw en Nederlands-internationaal kan nog meer in balans worden gebracht. We toetsen de tevredenheid van onze medewerkers over Deltares als werkgever en de werkomgeving door regelmatige kwantitatieve medewerkers onder-zoeken uit te voeren. Het geeft ons input om onze organisatie en ‘goed werkgeverschap’ verder te verbeteren.
Wij willen:
• De kennis en kunde van onze medewerkers blijvend ontwikkelen om aan de complexe opgaven te kunnen (blijven) voldoen
Dat doen we door:
• Onze medewerkers te stimuleren om toon-aangevende experts te worden, extern gericht en internationaal actief.
• 200 van onze medewerkers zijn gepromoveerd en 400 hebben internationale ervaring.
• Er is een gezonde doorstroom van en naar belangrijke stakeholders.
• Het versterken van de interactie tussen experts, fysieke faciliteiten en
software(faciliteiten). We willen deze unieke assets optimaal benutten om onze kennis-positie en topkwaliteit te borgen.
4.2 Onze organisatie
Deltares zal meer nog dan in het verleden extern gericht zijn op de maatschappij, de markt en onze kennispartners. Wij kunnen aan ‘commu-nity building’ doen rondom verschillende kennisgebieden, zoals we daar ook al ervaring mee hebben rondom onze software. Dit vergt een sterk adaptieve organisatie, die in staat is alert te reageren op veranderingen in de omgeving en relevante spelers samen te brengen. Het
vermogen van Deltares om kennis uit verschil-lende vakgebieden te verdiepen en met veel creativiteit te combineren in praktische oplos-singen moet een kerncompetentie worden. De interne organisatie zal dit proces stimuleren. Daarnaast moet de organisatie de professionals
“Wij voelen ons erg door Deltares
geholpen in ons streven om de meest
klimaatbestendige stad van Nederland
te worden. We zijn zeer te spreken
over de kwaliteit van het werk van
Deltares en haar medewerkers.”
4
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
en de werkprocessen uiterst slagvaardig onder-steunen zodat efficiency gecombineerd kan worden met hoge kwaliteit en een groot lerend vermogen. Deze organisatorische randvoor-waarden, namelijk externe gerichtheid, optimale interne samenwerking en ruimte voor creativiteit, slagvaardigheid, verdiepen van kennisvelden en professionele ondersteuning kunnen deels tegenstrijdig zijn en zouden kunnen leiden tot een complexe aansturing en management structuur. Voor dat laatste kiezen we nadrukkelijk niet.
De mogelijkheden die de maatschappij en de markt ons bieden zijn leidend voor de strategi-sche keuzes die we maken. Deze mogelijkheden
benutten we optimaal door een hecht contact met onze stakeholders en gerichte marketing. Onze interne lijnorganisatie zet de werknemer centraal en zorgt, ondersteund door HRM, ICT, Financiën en Control, Facility Management en de afdeling Communicatie, voor een professionele en inspirerende werkomgeving. Het management voert het strategisch beleid, dat dus vooral door de behoeften van markt en maatschappij wordt bepaald, op slagvaardige wijze uit. Voor de kennisdisciplines brengen we geen formele structuur aan. De ontwikkeling van medewerkers op de kennisdisciplines wordt via de interne lijnorganisatie en loopbaan begeleiding
gestimuleerd. Daarnaast versterken we de rol van
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
4
de Wetenschapsraad en de Jonge Wetenschaps-raad, om onze inhoudelijke kwaliteit en ontwikke-ling via de kennisprogramma’s te borgen en onze ogen en oren open te houden voor relevante ontwikkelingen.
Onze kwaliteit wordt mede bepaald door de mate waarin onze kennis wordt benut en door ons vermogen als organisatie om voortdurend te leren van projecten, van elkaar en van onze kennispartners. We monitoren of we hiermee op de goede weg zijn door regelmatig feedback van onze opdrachtgevers en overige stakeholders te vragen. Dat zoeken we nadrukkelijk op. Onze marketing kan hiermee veel gerichter worden ingezet op de (potentiele) opdrachtgevers die in onze beoogde strategische kennispositie passen.
Hoewel we inzetten op verdere groei van ons internationale werk houden we het zwaartepunt van onze kennisontwikkeling in Nederland. Onze buitenlandse vestigingen zijn vooruitgeschoven posten met als voornaamste functie om de volledige breedte van de Deltares kennis in de betreffende regio te kunnen presenteren. Hiermee kunnen we passende projecten acquireren en een lokaal netwerk met kennispartners en opdracht-gevers op bouwen. We benutten mogelijkheden voor gezamenlijke buitenlandse aanwezigheid met andere TO2-instituten.
We hebben te maken met soms politiek instabiele situaties in de wereld. Hier spelen we op in door goed naar de veiligheidsaspecten te kijken voor onze medewerkers; risicomanagement staat hoog in ons vaandel. Daarnaast zijn we flexibel in
de keuze voor de landen waar we ons op richten en werken we volgens een anti-corruptie code, die actief wordt uitgedragen binnen en buiten onze organisatie.
Wij willen:
• De professionaliteit van onze organisatie verder versterken. Dit blijkt uit ons twee-jaarlijkse medewerkersonderzoek en ons klanttevredenheidsonderzoek
Dat doen we door:
• Het versterken van het adaptief vermogen van onze organisatie
• Het stimuleren van kennisdeling binnen en buiten de organisatie
4.3 Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)
Maatschappelijk verantwoord ondernemen zit in onze genen. Het is wat we doen en wie we zijn. Ons werk is doordrenkt van maatschappelijke relevantie; het is een bindend en motiverend element in onze organisatie. Ons beleid op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen hebben we gezamenlijk gedefini-eerd. En we blijven er permanent over in gesprek, binnen en buiten de organisatie. Wij werken alleen mee aan projecten die ons de ruimte bieden om op objectieve wijze aspecten van duurzame ontwikkeling aan de orde te stellen.
Kennis ontwikkelen en overdragen is de basis van ons werk. Wij werken onafhankelijk en integer. Dit betekent dat we ons onthouden van
inmen-4
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
ging in het politieke debat, maar wel bereid zijn ten behoeve van dit debat feiten aan te dragen. Ons integriteitsbeleid gaat verder dan het opereren binnen Nederlandse en buitenlandse wetgeving; wanneer we werken met onderaan-nemers dan is ons integriteitsbeleid ook op hen van toepassing.
Deltares is een transparante organisatie; wij leggen verantwoording af, niet alleen over financiële resultaten maar ook over onze bijdrage aan de maatschappelijke thema’s waarop we actief zijn. Onderzoek dat met publiek geld wordt betaald stellen wij voor iedereen beschikbaar en ook onze onder zoeksagenda delen wij met andere relevante spelers.
Ons MVO-beleid is verankerd in onze manage-mentsystemen. Onze beslissingen worden
gestuurd door het welzijn, de veiligheid en de gezondheid van onze medewerkers. Het is vanzelfsprekend dat onze bedrijfsvoering een minimale impact heeft op het milieu. Wij doen ons werk zonder winstoogmerk. We gaan zorgvuldig om met de publieke middelen, waarmee een belangrijk deel van ons werk wordt gefinancierd. Soberheid en doelmatigheid kenmerken onze bedrijfsvoering.
Een volgende stap om ons MVO-beleid verder in de praktijk te brengen is dat we een relevant hulpproject adopteren en de kennis van onze medewerkers inbrengen in dit project. Daar-naast zullen wij in onze communicatie nog meer de MVO-kant benadrukken, om zo andere organisaties te inspireren en te motiveren hetzelfde te doen.
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
4
Wij willen:
• Bekend staan als een organisatie die maat-schappelijk verantwoord onderneemt
Dat doen we door:
• Genoemde aspecten structureel onderdeel te maken van ons managementsysteem
• Het adopteren van een relevant hulpproject, passend bij onze positie en kennis, dit zichtbaar uitdragen
• Het intensiveren van onze communicatie over onze MVO activiteiten en opbrengsten
4.4 Onze experimentele faciliteiten
De economische en maatschappelijke meer-waarde van experimenten wordt steeds meer erkend door onze opdrachtgevers. In veel gevallen zijn fysieke proeven de enige manier om een bepaald vraagstuk of effect te kwantifi-ceren of om software te valideren. Daarnaast ontstaan veel innovaties uit projecten met experimenteel onderzoek, al dan niet in combi-natie met veldmetingen en numerieke modellen. Daarom beschikt Deltares over hydro- en geofaciliteiten en milieufaciliteiten; enkele faciliteiten zijn uniek in de wereld. Grote experimentele faciliteiten voor toegepast onderzoek zijn kostbaar, maar leveren veel maatschappelijke of economische waarde op. Veelal wordt dit maatschappelijk rendement niet meegenomen in de kosten-baten analyse en wordt uitsluitend naar de kosten gekeken. De uitdaging voor Deltares is om de economische meerwaarde én maatschappelijke opbrengst van de faciliteiten overtuigend voor het
voet-licht te brengen. Alert zijn op business cases voor experimenteel onderzoek moet er dan ook voor zorgen dat de exploitatie van onze facili-teiten in de bedrijfsvoering blijft passen. De Deltagoot in Delft is verreweg onze grootste faciliteit, zowel in omvang als in investering.
Benutting van het potentieel van deze en andere faciliteiten heeft de hoogste prioriteit. Onze geo-centrifuge zal in 2017 buiten gebruik worden gesteld. Het investeringsvoorstel voor een nieuwe geo-centrifuge zal nog in 2015 aan onze stakeholders worden voorgelegd.
Deltares wil meer experts op het gebied van experimenteel onderzoek aantrekken of opleiden om aan de vraag te kunnen voldoen. Daarnaast
4
Mensen, faciliteiten en software maken Deltares
willen we, in nauwe samenwerking met onze universitaire partners (Delft en Utrecht), voorop lopen in data-acquisitietechnieken in de faciliteiten.
Wij willen:
• De economische, wetenschappelijke en maatschappelijke opbrengst van onze faciliteiten vergroten.
Dat doen we door:
• De fysieke experimentele faciliteiten meer in te zetten voor de verbetering en validatie van onze rekenmodellen en het testen van innovatieve concepten en ontwerpen.
4.5. Onze software
De hoeveelheid data neemt explosief toe door een groeiend aantal sensoren en beschikbare bestanden en door steeds verfijndere simulaties met modellen. Het verplaatsen en opslaan van grote datasets wordt een bottleneck, waardoor tools en simulatiesoftware steeds vaker naar de data gebracht wordt in plaats van de data naar de modellen. Computerprogramma’s en data worden in toenemende mate geplaatst in het worldwide web (‘internet of things’). Er wordt steeds sneller en gedetailleerder gerekend.
Hier liggen kansen voor Deltares als we erin slagen onze vakinhoudelijke kennis te combi-neren met nieuwe technische mogelijkheden. We ontwikkelen nieuwe softwareproducten en diensten met slim gebruik van data en nieuwe technologieën. Onze open-source-software en
