cAQ
Bibliotheek Proefstation NaaldwijkA
06-E
3 8 R a s s e n p r o e v e n m e t o p g e r i c h t e s l a t y p e n , b i n d s l a e n i j s s l a ( s e i z o e n 1 9 7 5 / 7 6 ) . H . G . A . v a n E s c h otv: N a a l d w i j k , s e p t e m b e r 1 9 7 6 . N o .734 - 9
- ' ( n o : / ! ?
Ù
--•&_\
A-^f.
1i i b ]
R a s s e n p r o e v e n m e t o p g e r i c h t e s l a t y p e n , bindsla e n i j s s l a ( s e i z o e n 1 9 7 5 / 7 6 ) . H . G . A . van Esch Naaldwijk, s e p t e m b e r 1 9 7 6 . N o .734 - 9
R a s s e n p r o e v e n m e t o p g e r i c h t e s l a t y p e n , b i n d s l a e n i.jssla ( s e i z o e n 1 9 7 5 / 7 6 ) D e v/olqende r a s s e n zi.jn o p g e n o m e n i n d e p r o e v e n : R a s c o d e R a s s e n n u m m e r / n a a m I n z e n d e r H e r f s t t e e l t A B 4 v . d . Berg ( o p g e r i c h t e t y p e n ) B C 4 v . d . Berg C BR 4 2 2 / 7 5 S B r u i n s m a D Br 4 1 2 / 7 5 S B r u i n s m a E 130-1 d e Mos F 1 21-1 d e Mos G U 8/1 U r e e k e n H W 3/1 U r e e k e n
3
Iii 5/1 U r e e k e n K 1 7 9 7 A Enza S T o r n a d o B r u i n s m a V o o r j a a r s - e n l a t e A B 4 v . d . Berg v o o r j a a r s t e e l t B C 4 v . d . Berg ( o p g e r i c h t e t y p e n ) C BR 4 2 2 / 7 5 S B r u i n s m a D BR 4 1 2 / 7 5 S B r u i n s m a • E 1 7 9 7 A Enza F 121-1 d e Mos G 130-1 d e Mos H 1331 R o y a l S l u i s 3 1 3 3 2 R o y a l S l u i s K U 8 / 1 U r e e k e n L U 3/1 U r e e k e n M lü 5/1 U r e e k e n N 1 1 4 8 E n z a 0 Nr.21 Enza S T o r n a d o B r u i n s m a I j s s l a A C I v . d . Berg B C U v . d . Berg C BR 2 5 0 / 7 5 S B r u i n s m a D BR 3 5 4 / 7 5 S B r u i n s m a E E 191 Enza F E 9 5 8 E n z a G 91 A d e Mos H 1 0 4 A d e Mos3
N o . 5 1 2 P a n n e v i s K 1 3 6 P a n n e v i s L 1 8 1 4 R o y a l S l u i s M 1 8 7 8 R o y a l S l u i s N R a s k o l a U r e e k e n 0 M a r k o l a U r e e k e n P A n d i n e P r o e f s t a t i o ny
1 -R a s s e n p r o e y e n m e t o p g e r i c h t e s l a t y p e n , b i n d s l a e n i.jssla ( s e i z o e n 1 9 7 5 / 7 6 ) . Inhoud pa 1 . O p g e r i c h t e s l a t y p e n 2 1 . 1 * Inleiding 2 1 . 2 . D o e l 2 1 . 3 . Opzet 2 1 . 4 . R e s u l t a t e n .3 1 . 5 . D i s c u s s i e 4 2 . B i n d s l a - t y p e n 4 2 . 1 . Inleiding 4 2 . 2 . D o e l 5 2 . 3 . Opzet 5 2 . 4 . R e s u l t a t e n 5 2 . 5 . D i s c u s s i e 6 3 . IJssla 6 3 . 1 . Inleiding 6 3 . 2 . D o e l 6 3 . 3 . O p z e t 6 3 . 4 . R e s u l t a t e n 6 3 . 5 . D i s c u s s i e 7- 2
1 . O p g e r i c h t e s l a t y p e n
1 . 1 . I n l e i d i n g
In d e s l a t e e l t i s " a a n s l a g " één van d e g r o o t s t e p r o b l e m e n .
Met " a a n s l a g " w o r d e n bedoeld, d e r o t t e bladeren d i e o n t s t a a n d o o r Botrytis, R h i z o c t o n i a e n / o f P y t i u m s p e c . D e s t e e d s s t r e n g e r w o r d e n d e r e s i d u - v o o r s c h r i f t e n m a k e n het p r o b l e e m nog g r o t e r .
B i j d e o p g e r i c h t e t y p e n hebben d e bladeren w e i n i g o f g é é n k o n t a k t m e t
d e g r o n d . H i e r d o o r i s d e k a n s . o p a a n s l a g g e r i n g e r d a n b i j d e p l a t g r o e i e n d e t y p e n . Het i s erg belangrijk om o v e r g o e d e t y p e n te b e s c h i k k e n , o m d a t b i j d e z e r a s s e n e e n bestrijding t e g e n b o d e m s c h i m m e l s g r o t e n d e e l s o v e r b o d i g i s . 1 . 2 . D o e l Vergelijking van o p g e r i c h t e t y p e n i n e e n h e r f s t - , v o o r j a a r s - e n l a t e v o o r j a a r s t e e l t . 1i3i_ 0 g z e t I n d e o n d e r 1 . 2 . g en o e m d e t e e l t e n z i j n r a s s e n v e r g e l i j k i n g e n o p g e z e t . a . h e r f s t t e e l t z a a i d a t u m : 9 s e p t e m b e r p l a n t d a t u m : 3 o k t o b e r bevordering : 2 4 d e c e m b e r In d e z e p r o e f z i j n 11 o p g e r i c h t e t y p e n o p g e n o m e n . Er z i j n 1 9 p l a n t e n p e r m 2 u i t g e p l a n t . b . v o o r j a a r s t e e l t z a a i d a t u m : 1 8 n o v e m b e r ( b e l i c h t t o t u i t p l a n t e n ) p l a n t d a t u m : 2 3 d e c e m b e r o o g s t d a t u m : 1 2 e n 1 8 m a a r t I n d e z e p r o e f z i j n 1 3 o p g e r i c h t e t y p e n o p g e n o m e n . D e p l a n t d i c h t h e i d bedroeg 2 0 p l a n t e n p e r m 2 . c . l a t e v o o r j a a r s t e e l t z a a i d a t u m : 1 0 m a a r t p l a n t d a t u m : 6 a p r i l beoordeeld : 1 2 m e i o o g s t d a t u m : 1 6 m e i In d e z e p r o e f z i j n d e z e l f d e r a s s e n o p g e n o m e n a l s i n d e v o o r j a a r s t e e l t , w a a r b i j nog 2 r a s s e n z i j n toegevoegd e n 1 r a s i s v e r v a l l e n . D e p l a n t d i c h t h e i d
1 . 4 . R e s u l t a t e n D e r e s u l t a t e n van d e 3 p r o e v e n w o r d e n o n d e r s t a a n d k o r t s a m e n g e v a t . In a l l e p r o e v e n i s het r a s T o r n a d o a l s v e r g e l i j k i n g s r a s ( S ) o p g e n o m e n . a . h e r f s t t e e l t R a s c o d e O o m e r k i n q e n A erg l a n g , s p i t s model; g é é n k r o p ; d o n k e r g r o e n B z i e A C erg z a c h t , t e l i c h t van k l e u r , g é é n k r o p ( t e l o s ) 0 z e e r s l e c h t e o p k o m s t , g é é n p l a n t e n u i t g e p o o t E p l a t t e s l a , i s g é é n o p g e r i c h t t y p e F z i e E
G z a c h t ; g e b o b b e l d bladj erg l i c h t van k l e u r H z a c h t ; g e b o b b e l d blad; te spits kropmodel
a-
z a c h t ; g e b o b b e l d blad; te spits kropmodel, geen kropK d o n k e r g r o e n e , erg " o p e n " s l a ( d o o r s l e c h t e o p k o m s t t e w e i n i g p l a n t e n o m goed te k u n n e n b e o o r d e l e n )
S g o e d o p g e r i c h t ; k r o p p e n z i j n t e vroeg g a a n s l u i t e n ; v e e l g l a z i g h e i d
C o n c l u s i e : Voor d e h e r f s t t e e l t bleek géén van d e aangeboden opgerichte s l a t y p e n e e n o o g s t b a a r p r o d u k t o p t e l e v e r e n . D e s l a i s d a a r o m n i e t g e w o g e n . / b . v o o r i a a r s t e e l t R a s c o d e G e w i c h t i n k g / 1 0 0 s t u k s
od
1 8 m a a r t e O p m e r k i n g e n A 2 2 , 7 Erg d i k b l a d i g ; d o n k e r g r o e n ; g e v o e l i g v o o r r a n d ; k l e i n 8 1 8 , 7 z i e A C 2 2 , 9 T o r n a d o - t y p e ; w a t d r o o g r a n d D 2 2 , 4 T o r n a d o - t y p e E 2 6 , 9 g r o e i t a a n v a n k e l i j k o p g e r i c h t , i s b i j d e o o g s t w e e r v r i j plat; d o n k e r g r o e n ; o p e n w e i n i g a f v a l F G 2 8 , 8 J 3 0 , 5 > g é é n o p g e r i c h t e t y p e n ; v e e l © f v a l H3
2 0 , 5 ) 2 0 , 5 } erg l a n g m o d e l , p u n t i g e o n d e r k a n t l a t e k r o p v o r m i n g K 2 8 , 7 t e g r o o t ; e r g b r o s ; z a c h t ; v e e l g e e l blac L 2 5 , 2 v r i j g r o o t ; bros; v r i j v e e l g e e l blad; erg g r o o t s n i j v l a k M 2 8 , 9 t e g r o o t ; t e l o s ; v e e l g e e l blad S 2 3 , 3 goed o p g e r i c h t ; g e v ü l d e k r o p p e n ; w e i n i g a f v a lk
-4
C o n c l u s i e : In d e voor j a a r s t e e l t h e b b e n d e v/olgende r a s s e n goed v o l d a a n : C , D , E e n 5 . c . l a t e voor.iaarsteelt R a s c o d e G e w i c h t i n k g / 1 0 0 s t u k s
OD
1 6 m e i O p m e r k i n g e n A 3 7 , 5 d o n k e r g r o e n ; d i k , s t u g blad; t r a a g -s c h i e t e n d B 3 7 , 4 z i e A C 3 8 , 9 T o r n a d o - t y p e ; i e t s droogfcand;1%
g e w o o n rand D 3 7 , 4 T o r n a d o - t y p e E - z e e r s n e l s c h i e t e n d ; v e e l s t i p p e l r a n d F - z e e r s n e l s c h i e t e n d ; erg r a n d g e v o e l i g ; v e e l z i j s c h e u t e n H 3 8 , 8 goed o p g e r i c h t m o d e l , o p g e r i c h t e r d a n T o r n a d o 3 4 1 , 9 z i e H; m a a r w a t l a n g e r van blad K - e r g r a n d g e v o e l i g ; s n e l s c h i e t e n d ; g e bobbeld blad L - z e e r s n e l s c h i e t e n d M - erg r a n d g e v o e l i g ; e r g e l o s s e k r o p p e n N - erg r a n d g e v o e l i g ; z e e r s n e l s c h i e t e n d0
3 7 , 6 goed o p g e r i c h t t y p e ; w a t d r o o g r a n d g e -v o e l i g ; a n t h o c y a a n h o u d e n d S 38,1
i e t s d r o o g r a n d g e v o e l i g - b e t e k e n t : n i e t g e o o g s t , v a n w e g e d e s l e c h t e k w a l i t e i tC o n c l u s i e : In d e l a t e v/oor j a a r s t e e l t h e b b e n d e v/olgende r a s s e n goed v o l d a a n : C , D , H , 3 , 0 e n S . D e r a s s e n A e n B h e b b e n r e d e l i j k v o l d a a n .
1 . 5 . D i s c u s s i e
Voor d e h e r f s t t e e l t b e s c h i k k e n w e nog n i e t o v e r e e n goed o p g e r i c h t t y p e . V/oor d e v o o r j a a r s - e n l a t e voor j a a r s t e e l t z i j n e r e n k e l e g o e d b r u i k b a r e o p g e r i c h t e t y p e n . In v e r d e r o n d e r z o e k z a l g e z o c h t m o e t e n m o r d e n n a a r g e s c h i k t e r a s s e n voor d e h e r f s t - e n w i n t e r t e e l t . 2 . B i n d s l a t y p e n 2 . 1 . I n l e i d i n g In Engeland b e s t a a t b e l a n g s t e l l i n g voor b i n d s l a . O o k i n F r a n k r i j k e n S p a n j e w ó r d t bindsla op b e p e r k t e s c h a a l ( v o o r d e b i n n e n l a n d s e m a r k t )
Iri hst v o o r j a a r v/an 1 9 7 5 h e e f t h e t I . U . T . 8 b r u i k b a r e b i n d s l a r a s s e n i n d e s l a g e n e n b a n k g e v o n d e n . 2 ^ 2 . D o e l V e r g e l i j k i n g van e n k e l e b i n d s l a r a s s e n i n e e n l a t e v o o r j a a r s t e e l t . 2 . 3 . O g z e t D e z e s l a i s o p g e n o m e n i n d e l a t e v o o r j a a r s p r o e f m e t o p g e r i c h t e s l a -t y p e n . z a a i d a t u m : 1 0 m a a r t • p l a n t d a t u m : 6 a p r i l b e o o r d e l i n g s e n o o g s t d a t u m * 1 5 m e i I n d e z e p r o e f z i j n d e 8 r a s s e n o p g e n o m e n , d i e i n 1 9 7 5 d o o r h e t I . U . T . v o o r v e r d e r o n d e r z o e k z i j n a a n b e v o l e n . D e i n Engeland v e e l g e b r u i k t e r a s s e n P l u c o s e n N a r e e s z i j n h i e r a a n t o e g e v o e g d . 2 . 4 . R e s u l t a t e n I n o n d e r s t a a n d e w e e r g e g e v e n . t a b e l z i j n d e b e l a n g r i j k s t e k e n m e r k e n v a n d e r a s s e n N o . R a s
— rj
G e w i c h t % rand B l a d k l e u r S n e l h e i d v d o o r s c h i e t m a t e van drooararc k r o p v o r m .1
P a r i s Island 3 8 , 0 2 5 d o n k e r g r o e n traag m a t i g goed 2 M a r c o s-)
2 1 0 0 erg d o n k e r g r o e n snel v r i j v e e l goed3
P I . 1 7 5 . 7 3 8 4 5 , 0 6 0 d o n k e r g r o e n v r i j s n e l w e i n i g goed 4 W i e n e r M e i d i n 5 4 , 2 5 g e e l g r o e n v r i j s n e l g e e n s l e c h 5 P l u c o s-)
2 8 5 e r g d o n k e r g r o e n v r i j s n e l matig g o e d6 P I . 1 6 7 . 1 2 8 4 2 , 0 7 5 g r o e n v r i j t r a a g v e e l goed 7 P i c h b a r b e l 4 0 , 0 7 5 g r o e n v r i j traag v e e l g o e d 8 R o m a n a D a r k 8 0 41 , 7 2 0 g r o e n v r i j traag matig goed 9 A l i m t z e h u b a 5 3 , 8 1 0 0 g r o e n v r i j s n e l v r i j v e e l t e loi 1 0 P I . 2 2 9 . 7 6 1 C cn M 1 0 0 d o n k e r g r o e n e n e l v e e l t e lo: 1 ) i n k g / 1 0 0 s t u k s 2 ) niet g e o o g s t
IUI 6 -C o n s l u s i e : Van d e 1 0 o p g e n o m e n b i n d s l a r a s s e n bleken e r b i j d e o o g s t 7 i n m i n d e r e o f m e e r d e r e m a t e g e s c h o t e n t e zijn» D e r a s s e n P a r i s Island en R o m a n a D a r k 8 0 h e b b e n g o e d v o l d a a n ; d e r a s s e n P I 1 6 7 . 1 2 8 en P i c h b a r b e l h e b b e n r e d e l i j k v/oldaan. Het r a s W i e n e r Meidin w a s h e t s t e r k s t t e g e n rand e n d r o o g r a n d , m a a r d e k r o p -vorming was s l e c h t . 2 . 5 . D i s c u s s i e Er z i j n voor d e l a t e v o o r j a a r s t e e l t e n k e l e b r u i k b a r e b i n d s l a r a s s e n . Verder o n d e r z o e k z a l v o o r a l van d e a f z e t k a n s e n a f h a n g e n . 3 . IJssla 3 . 1 . I n l e i d i n g D o o r d e l a n g e r e h o u d b a a r h e i d , d e b e t e r e t r a n s p o r t b a a r h e i d , h e t v r i j z i j n van r e s i d u en d e d o o r s o m m i g e n meer g e w a a r d e e r d e s m a a k , w i n t i j s s l a i n e n k e l e l a n d e n a a n p o p u l a r i t e i t ( v o o r a l i n S k a n d i n a v i M ) . D e i m p o r t i n Z w e d e n ( u i t S p a n j e en U . S . A . ) bedroeg i n 1 9 7 4 / 7 5 3 . 0 0 0 t o n . Als d e z e hoeveelheid i n Nederland o n d e r g l a s geteeld z o u w o r d e n , d a n k o m t d a t o v e r e e n m e t een o p p e r v l a k t e van o n g e v e e r 7 5 h a . Er z i j n v o o r N e d e r l a n d a l l e e n m o g e l i j k h e d e n a l s e r r a s s e n z i j n d i e goed o n d e r g l a s t e t e l e n zijn. E e n goed r a s m o e t a a n d e v o l g e n d e e i s e n k u n n e n v o l d o e n :
1 ) een g o e d e , vaste k r o p m e t w e i n i g omblad
2 ) v r i j k o m p a k t e g r o e i w i j z e ( m i n i m a a l 1 3 p l a n t e n p e r m 2 ) 3 ) s t e r k t e g e n rand e n a a n s l a g
3 . 2 . D o e l
Vergelijking van een a a n t a l i j s s l a r a s s e n i n e e n v o o r j a a r s t e e l t .
3 . 3 . O p z e t V e e r t i e n r a s s e n - W a a r v a n één u i t F r a n k r i j k - z i j n i n t w e e v o u d o p g e n o m e n . D e i j s s l a i s o p 2 3 j a n u a r i gezaaid e n op 3 m a a r t u i t g e p l a n t . Op 2 8 a p r i l i s d e i j s s l a g e o o g s t en b e o o r d e e l d . D e s l a i s g e p l a n t o p 2 5 b i j 3 0 c m ( + . 1 3 p l a n t e n p e r m 2 ) . 3 . 4 . R e s u l t a t e n In o n d e r s t a a n d e t a b e l w o r d e n d e b e l a n g r i j k s t e k e n m e r k e n van d e o p g e n o m e n r a s s e n w e e r g e g e v e n . Van d e i j s s l a z i j n d e k r o p ( m e t 2 à 3 o m b l a d e r e n ) e n h e t omblad a p a r t
um 7 -R a s c o d e G e w i c h t k r o p - o m b l a d verhouding k r o p v o r m i n g O p m e r k i n g e n A B 3 5 , 6 4 1 , 4 2 , 2 : 1 2 , 2 : 1 v r i j l a a t v r i j l a a t t y p e l i j k t w a t op m a x i - s l a ; v r i j t r a a g ; krop vast m a a r lat k r o p v o r m i n g p l a t t e ; v r i j w i t t e o n d e r k a n t ; k r o p vast; m a a r l a t e k r o p v o r m . C 5 2 , 2 2 , 6 : 1 goed t y p e l i j k t w a t o p m a x i - s l a ; w a t d r o o g r a n d D 5 0 , 4 2 , 3 : 1 v r i j s l e c h t t e g r o o t ; g r a t e r i g ; v e e l a a n s l a g E 43,1 2 , 6 : 1 matig m a x i - s l a ; w a t h e t e r o g e e n F 3 6 , 2 1 , 7 : 1 goed erg g e v o e l i g v o o r a a n s l a g ; d r o o g r a n d g e v o e l i g G 41 , 3 2 , 6 : 1 h e t e r o g e e n p u n t i g e e n r o n d e / v a s t e kropper
•
K L 4 3 , 4 4 0 . 8 4 0 . 9 1 , 7 : 1 2 , 3 : 1 1 , 7 : 1 t e l o s v r i j l a a t z e e r s l e c h t h e t e r o g e e n ; v e e l o m b l a d ; t y p e l i j k t op m a x i - s l a ; v e e l z i j s c h e u t e n ; g r a t e r i g v r i j v e e l o m b l a d ; k r o p v a s t ; m a a r l a t e k r o p v o r m i n g k r o p t e l o s ; erg v e e l o m b l a d ; g r a t e r i g ; r o t t e n e r v e n M 3 8 , 8 2 , 2 : 1 s l e c h t g r a t e r i g ; k r o p t e l o s ; v e e l omblad N 5 3 , 3 2 , 5 : 1 r e d e l i j k g r o t e , w a t g r a t e r i g e k r o p p e n , g e v o e l i g v o o r d r o o g r a n d ; h e t e r o g e e n 0 2 5 , 0 1,1 : 1 t e l o s k r o p erg l o s ; a a n s l a g g e v o e l i g ; r a n d g e v o e l i g ; z e e r v e e l o m blad P 51 ,1 3 , 0 : 1 los l i c h t g r o e n ; B a t a v i a t y p e ; geer e c h t e i j s s l a k r o pConclusiet Van d e 1 4 o p g e n o m e n r a s s e n h e e f t h e t r a s B h e t beste v o l d a a n .
D e r a s s e n A, C en K h e b b e n r e d e l i j k v o l d a a n ; t e r w i j l d e r a s s e n F , G en N m a t i g v o l d a a n h e b b e n . H e t k r o p g e w i c h t u i t g e d r u k t i n p r o c e n t e n van h e t t o t a l e g e w i c h t v a r i e e r d e van 5 0 t o t 75»
3 . 5 . D i s c u s s i e
Voor d e v o o r j a a r s t e e l t z i j n e r e n k e l e goed b r u i k b a r e i j s s l a r a s s e n voor d e t e e l t o n d e r g l a s . In v e r d e r o n d e r z o e k z a l g e z o c h t m o e t e n w o r d e n n a a r g e s c h i k t e r a s s e n voor d e h e r f s t t e e l t e n a a n d a c h t besteed m o e t w o r d e n a a n v e r v r o e g i n g van d e v o o r j a a r s t e e l t .