Televisie als journalistieke waarheid

m

a

g

a

z

i

n

e

special

report

ACHTER DE SCHERMEN BIJ: AL JAZEERA,

AL ARABIA, AL MANAR EN

FOX NEWS CHANNEL

Televisie als

journalistieke

waarheid

on

air

HOEZO OBJECTIEF

TAALGEBRUIK?

Paulien Olislaegers

Grafisch Ontwerp

land betrouwbaar en in het (verre) buitenland onvolledig en met propaganda. (2) _{in hoeverre heeft} de journalistiek de objectiviteit in de hand en heeft dit gevolgen voor de democratie? Je leest het in dit scriptie magazine. 

Dagelijks kijken er ongeveer 2,3 miljoen mensen naar het nOS-journaal. Hiernaast heeft het RTL journaal nog ongeveer 1,5 miljoen kijkers. (1) _{Je kunt dus} wel stellen dat er veel naar het journaal gekeken wordt. maar wat flitst er allemaal aan onze ogen voorbij? en hoe komen de nieuwszenders aan deze informatie?

Hoe objectief is het nieuws in nederland en andere landen, zoals bijvoorbeeld het amerikaanse Fox news, het nieuws uit het midden Oosten van al jazeera, al arabia en almanar? en wat is de invloed van deze objectiviteit op onze democratie?

er wordt verondersteld dat de door de media verzonden boodschappen betrouwbaar zijn. De meerderheid van de bevolking is eerder geneigd berichten “voor waar” aan te nemen wanneer die verwoord wordt door een vertegenwoordiger door de eigen media dan elders. Ook wordt verondersteld dat de nieuwsgaring uit eigen land volledig en waarheidsgetrouw is,

waar de nieuwsgaring uit vooral het verre buitenland al snel als indoctrinatie en propaganda wordt afgedaan. Opvallend

genoeg wordt in deze andere landen precies hetzelfde over het nieuws gedacht: in eigen

INLEIDING

inhoud

20

22

heT journaal volgens joris luyenDijk

Compilatie uit: Het zijn net mensen. Wat is het journaal en hoe wordt het gemaakt

nieuwsgaring vroeger De nieuwszenDers in volgorde van objectiviteit sinDocTors

Wat zijn dit en hoeveel macht hebben ze? meDia is markeTing una sToria iTaliana poliTiek gebruik van journaal

De uiTsTraling mijn conclusie bronnenlijsT Tv giDs

Middle East flags walpapers

POLITICAL SPECIAL ON YOUR MOBILE

South Park celebrities

Silone - De politiek is een toneel waarop de souffleurs vaak harder spreken dan de acteurs.

Silone - Democratie: de meest luxueuze vorm van kapitalisme.

G.Gaus - Een interviewer moet de uitspraken van een politicus beter kennen dan de man zelf.

T.Roosevelt - De meest succesvolle politicus is degene die het vaakst en het luidst zegt wat iedereen denkt.

J.Abourezk - Als je iets gedaan wil krijgen van een politicus, prijs hem dan voor iets dat een ander gedaan heeft.

E.Culbertson - Politiek van de macht is een diplomatische naam voor de wet van de jungle.

E.Culbertson - Wat betekenen links en rechts als de wereld rond is?

C.Buddingh - Democraat: iemand die vooral tegen die dictaturen is waaraan hij niets kan verdienen.

E.Culbertson - Democratie: de vrijheid je eigen verdrukker te kiezen. Chroesjtsjov - Democratie: de meest luxueuze vorm van kapitalisme. A.Selacher - Zekerheden maken oorlogen mogelijk, onzekerheden de vrede. Brusselmans - De honderdjarige oorlog was het evenement van die eeuw. Brusselmans Brusselmans - Oorlog: terrorisme met een groter budget.

Rölling - Oorlog is mensenwerk, vrede ook. W.van Broeckhoven - Oorlog: blanken die zwarten laten vechten tegen geelhuiden om het land te beschermen dat zij van de roodhuiden hebben afgenomen. Thomas Mann - Oorlog: een laffe vlucht uit de problemen van de vrede.

G.Orwell - De snelste manier om een oorlog te beëindigen, is hem te verliezen. W.Hazlitt - Oorlog is het probleem, niet de oplossing.

Fénelon - Alle oorlogen zijn burgeroorlogen want alle mensen zijn broeders. Copinga - Was oorlog maar voetbal, dan kon een scheidsrechter de strijd staken.

Quote’s top 20

Sexy burkas

Sterren heel dichtbij!

Voordat je gaat bestellen controleer dan eerst of je mobile telefoon geschikt is voor echt downloaden van mobiele producten van mbv WAP/GPRS/UMPS. Mocht het door jou bestelde product niet geschikt zijn voor jou mobiele telefoon, dan krijg je de mogelijkheid zonder extra kosten om een ander product uit te kiezen. Om te bestellen stuur je bijvoorbeeld A103ob naar 2727. Je krijgt dan een bevestigingsbericht

Altijd je geloof dichtbij

Maffia game

GM102on

Vorm je eigen maatschappij

GM103on

F17on F16on

F15on

SP32on SP33on SP34on

SP37on SP36on SP35on B7on B8on B9on B11on B10on B12on T12on T13on T14on T 15on T16on T17on T18on T19on T20on T21on T22on T23on T24on T25on T26on T27on T28on T29on T30on T31on G29on G30on G31on G32on G33on G34on S110on S111on S113on S115on S117on S119on S118on S116on S114on S112on



OPRAH WINFREY

Hoeveel invloed heeft

Oprah Winfrey op de

verkiezingen van Obama?



UNA STORIA ITALIANA

Wat kun je met je

macht doen als je alle

televisiezenders beheerst en

alle politieke macht hebt?

LEVE DE WAARHEID

Wat ik me afvraag: zul je na het lezen van dit scriptie-magazine anders naar het journaal, de verkiezingen en de macht van onze leiders gaan kijken?

Start je eigen oorlog

De televisie laat als medium minder aan de verbeelding over dan bijvoorbeeld tekst of geluid. Dit medium combineerde als eerst bewegend beeld en geluid. Hiermee kan op realistische wijze de werkelijkheid beschreven worden.

De televisie is dus uitermate geschikt om mensen iets te vertellen, maar er bestaat wel een risico.

Om te beginnen maakt bijvoorbeeld het journaal gebruik van tekst, geluid en beeld. Hierbij moet je in het achterhoofd houden dat tekst altijd ondergeschikt is aan geluid en deze twee altijd weer ondergeschikt zijn aan beeld. Dat wil zeggen, dat wij tijdens het kijken eerst het beeld volgen, vervolgens het geluid en de tekst die er eventueel nog wordt bijgezet. (3)

Dit heeft als gevolg dat de kijker deze combinatie van beeld en geluid op een andere manier kan interpreteren dan er werkelijk wordt bedoeld. in ons hoofd worden vele associaties gelegd. Dit komt door onze kennis en ervaringen. alles werkt mee in onze beeldvorming. Bij alles wat wij zien, roepen onze hersenen een specifiek gevoel op. Dit kan zowel positief als negatief zijn. Hitler wordt bijvoorbeeld geassocieerd met de Tweede Wereldoorlog en alles daaromheen. Plaatst men een afbeelding van Hitler, dan werken deze associaties door in het beeld wat naast hem wordt geplaatst. in ons hoofd gaan we verbanden leggen die vaak helemaal misplaatst kunnen zijn. Wij leven in een samenleving die beeld georiënteerd is. We kunnen ons leven haast niet meer voorstellen zonder beeld. Dit kan eigen materiaal zijn gemaakt met fotocamera of telefoon, of media zoals kranten, televisie en internet. Beelden kunnen ons niet zo veel meer wijs maken, denken we… iedereen kent wel oude filmbeelden van personen in een auto met een onrealistische achtergrond. We denken dat we daar niet meer intrappen, maar waarschijnlijk doen we het allemaal dagelijks. Kijk maar naar een heerlijke vakantie die je gaat boeken. in de gids ziet het er perfect uit, maar als je er bent is het toch vaak net iets anders.

We moeten ons meer bewust zijn van wat ons verteld wordt en of dit allemaal wel klopt met de werkelijkheid. 

De Televisie

Om goed te kunnen

begrijpen wat de invloed

van het journaal is, heb ik

eerst de objectiviteit van

de televisie als medium

onderzocht.

Er zijn verschillende

manieren waarop het

nieuws in beeld wordt

gebracht. Het doel is

vaak te streven naar

objectiviteit. Dit hoofdstuk

gaat over: het in beeld

brengen van het nieuws.

wat is nieuws?Vaak wordt vaak

aangenomen dat het nieuws over het belangrijkste wat er in de wereld gebeurt gaat. maar dit is een misvatting; nieuws is dat wat afwijkt van het alledaagse, de uitzondering op de regel. Wanneer we het dan hebben over een onbekende wereld zoals bijvoorbeeld de arabische wereld krijg je een vertekening. er wordt voornamelijk exclusief bericht

Het Journaal

volgens

Joris

Luyendijk

De val van saddam, letterlijk, het neerhalen van het grote standbeeld in baghdad op 9 april 2003, was geen spontane gebeurtenis maar is in scene gezet. Dat blijkt uit een intern onderzoek van het leger die de gebeurtenissen rond de oorlog in irak onderzoekt. (4)

joris luyendijk correspondent vanuit het midden oosten voor de nos, volkskrant en nrc.

basis

informatie

Ex-correspondent NOS-journaal en de Volkskrant

vanuit het Midden Oosten. Compilatie van zijn

boek: Het zijn net mensen.

Oosten. Dat is volgens mij de enig mogelijke conclusie, wanneer je de methodes van journalistiek afzet tegen de praktijk van een dictatuur.

een dictatuur is een wezenlijk ander systeem, maar dat wordt aan het zicht onttrokken doordat westerse media over dictaturen hetzelfde schrijven als over democratieën. De dictator van egypte wordt ‘president’ genoemd, ook al heeft hij zijn baan geërfd van zijn voorganger, The new Yorker en de new York Times zijn vaker wel dan niet aangewezen op assistenten en vertalers.

is objectief nieuws mogelijk in het midden oosten

nieuws zit zo in elkaar dat er wel geschreven wordt over “woedende mannen” die vlaggen verbranden en leuzen scanderen, maar er is geen ruimte om erbij te vertellen wat buiten beeld gebeurt. Op foto’s en televisie lijkt het een massa, maar ter plekke zie je pas hoe weinig woedende mannen er zijn, dat ze pas hun aansteker tevoorschijn halen wanneer de camera’s draaien en dat ze daarna naar huis gaan voor het eten. intussen lopen, in de rest van de stad, de kinderen naar school, maken de trams hun rondjes en zijn op de markt de tomaten in de aanbieding. Objectieve journalistiek is vrijwel onmogelijk in het midden gegeven over topconferenties,

aanslagen, bombardementen of diplomatieke manoeuvres. maar nieuwsberichten als, “Veel minder criminaliteit en alcoholverslaving in arabische wereld” en

“arabieren minder opgefokt dan westerlingen”; zijn onderwerpen die het nieuws echter niet halen. Terwijl al-Qaida eenzijdig in beeld kwam, was er ook een groep die in de nasleep van 11 september juist vrijwel onzichtbaar bleef in de westerse media: de vreedzame tak van de politieke islam, dit zijn die moslims, die zeggen dat ze zonder geweld hun conservatieve of fundamentalistische

interpretaties van de islam willen uitdragen. Deze vreedzame fundamentalisten waren een witte plek. niet alleen kon niemand vertellen met hoeveel ze waren, je kunt niet eens weten

wat ze eigenlijk zijn, wat hun programma echt is. een oorzaak hiervan zijn de persbureaus. alle redacties van kranten, radio en televisie zijn geabonneerd op persbureaus. enkele voorbeelden van deze persbureaus zijn: Reuters, agence France Presse (aFP), associated Press (aP) en hun kleinere concurrenten. Deze persbureaus sturen verslaggevers naar belangrijke gebeurtenissen en hebben tot in de verste uithoeken van de wereld

betaalde verslaggevers. Wanneer zo een verslag- of tipgever iets nieuwswaardigs hoort, belt hij of zij de coördinator die dan met zijn superieuren overlegt en bij groen licht gaan verslaggevers en fotografen op pad. Hun beelden en informatie gaan naar de lokale hoofdstad of naar Londen, waar

ze er een bericht van maken dat zo snel mogelijk wordt doorgestuurd naar de duizenden redacties overal ter wereld. Vierentwintig uur per dag, zeven dagen in de week.

niet de correspondent neemt de beslissing om een item aan een onderwerp te wijden, maar de redactie. Deze krijgt van de persbureaus een kant-en-klaar verhaal binnen, inclusief inleidende tekst, beelden en tussenzinnetjes. Daarover vergaderen ze, en dan pas wordt de correspondent gebeld. Hun beeld is primair gebaseerd op de onderwerpkeuze van de persbureaus en Cnn. De interviews met de correspondenten bestaan uit kruisgesprekken. Bij zulke gesprekken worden vooraf de vragen besproken, waardoor sturing is mogelijk is. maar het verhaal moet meestal ‘dicht op het nieuws’ zitten. Bij televisie zeggen ze dat een goed kruisgesprek een kwestie van routine is. Deze bestaat bijvoorbeeld uit het feit dat er wel verteld kan worden hoeveel mensen er die dag zijn opgeblazen, maar niet waarom. nederlandse redacties, nemen de nieuwskeuze over van kwaliteitsmedia als Cnn, BBC en de new York Times. We zijn namelijk in de veronderstelling dat hun correspondenten de arabische wereld doorgronden en overzien. maar velen van hen blijken het arabisch niet te beheersen, althans niet genoeg om een gesprek te voeren of de televisie te volgen. Veel top journalisten bij Cnn, BBC, The independent, The guardian,

die hem op zijn beurt heeft geërfd van zijn voorganger, die met geweld de macht heeft gegrepen. Deze dictator leidt de “nationaal - Democratische Partij”, die noch democratisch noch een partij is. egyptenaren gaan regelmatig naar de stembus, maar zijn dit wel ‘verkiezingen’ wanneer je geen partijen mag oprichten, geen vrije campagne mag voeren, geen toegang hebt tot de staatsmedia en onder toezicht moet stemmen, waarna alsnog zwaar gefraudeerd wordt? Daar ‘omheen’ schrijven is als over nederland in 1943 berichten zonder in iedere alinea de bezetting te noemen. Reportage na analyse na kruisgesprek zou je de dictatuur moeten laten zien, en daarna kan je het hebben over de afwijkingen: Het nieuws. Dat is journalistiek in een dictatuur, maar hoe zou het anders moeten? Je kunt een journaal of kranten niet vullen met persoonlijke indrukken of anekdotes waarvan je zelf niet weet of ze waar zijn, of in welke mate representatief. Daarom beperken ook de correspondenten die echt goed arabisch spreken zich tot de nieuwsstroom van de persbureaus en zetten zelfs de bruutste dictaturen de persbureaus niet het land uit. Dat hoeft niet, want die persbureaus hebben zelf al een afbakening van wat nieuws is. Hierin komt bijvoorbeeld een dictatuur niet voor. Het is helaas niet anders, maar zo blijft veel ongezien. zeker na 11 september waren de vlagverbrandingen voor westerlingen angstaanjagende

Wint deze Amerikaan

de verkiezingen, dan zegt

bijna niemand dat het

christendom ‘oprukt’.

shots, helemaal als ze er nooit de uitleg bij kregen. Bij een demonstatie denken velen dat het gaat over gewone burgers die hun vrijheid gebruiken om te laten zien dat ze ergens vóór of tegen zijn. maar in een dictatuur zijn zulke ‘woede-uitbarstingen’ vaak in scène gezet of op zijn minst zwaar geregisseerd door het regime. Veel van die demonstranten werken voor de geheime dienst of worden daar in ieder geval scherp door in de gaten gehouden. Houd ook in het achterhoofd dat arabische regimes met zulke mediagenieke ‘woede-uitbarstingen’ twee vliegen in één klap slaan: Tegenover hun onderdanen wekken ze de indruk dat ze een eigen koers varen en tegen het machtige amerika durven ingaan. Tegelijk seinen ze naar westerse regeringen: Dit opgewonden tuig kan hier ook de baas worden. Doen jullie liever met hen zaken? Objectiviteit zit niet alleen in de beelden die we zien, maar ook in de woorden die gekozen worden. in de journalistiek heb je al te maken met partijdige taal: moslims die hun politieke overtuigen baseren op hun geloof zijn ‘fundamentalisten’; een amerikaanse presidentskandidaat die zo met zijn religie omgaat, heet in de meeste westerse media ‘evangelist’ of ‘diep gelovige’. Wint deze amerikaan de verkiezingen, dan zegt bijna niemand dat het christendom ‘oprukt’, maar wanneer moslims die hun politieke inspiratie uit de Koran halen hun zin krijgen, schrijft menige westerse commentator dat de islam in ‘opmars’ is. Raakt

een vlaggenverbranding in het midden oosten.

Journalistiek in de huidige zin van het woord ontstond in de 17de eeuw met de opkomst van de handel en de noodzaak

tot actuele informatie daarover. Het journaal heeft intussen maatschappelijke erkenning verworven voor het vergaren en verbreiden van meestal nieuwe informatie voor het publiek, zowel als in het duiden en becommentariëren daarvan. in de 21ste eeuw is in de westerse wereld de algemene opvatting geworden dat journalistiek onmisbaar is voor het functioneren van de maatschappij en deels voor het doorlopend kritisch volgen van en vrij berichten over elke vorm van macht. een helder voorbeeld daarvan is het Watergate-schandaal, waarbij leden van de conservatieve partij en Cia-leden werden opgepakt toen ze inbraken in een campagnebureau van de democratische partij. De geschoten huis de handen

ten hemel hief en riep: ‘mijn kinderen!’ Die emotie kon heel goed authentiek zijn. De vrouw riep ‘mijn kinderen’ terwijl op een halve meter van haar gezicht een gespierde kerel zijn camera zo probeerde te richten dat die ten hemel geheven handen niet zijn close-up van haar gezicht verstoorden. De huilende vrouw had een hengelmicrofoon van een halve meter boven haar hoofd hangen en om haar heen stonden een interviewer, zijn tolk en vaak een oploopje – camera’s werken op mensen als brood op eenden. Hoe had de ploeg die vrouw gevonden? Het kon natuurlijk dat de cameraman haar zag zitten en zonder toestemming zijn shot maakte. maar waarschijnlijker was dat een interviewer uit een groepje één vrouw had uitgekozen, dat er wat gepraat was terwijl het licht werd gemeten, dat ze zo was neergezet dat de zon geen tegenlicht gaf en de puinopen zichtbaar maar niet overheersend waren, dat buurschoffies waren overgehaald geen lawaai te maken en dat na een gebaar van de geluidsman de interviewer via de tolk had gevraagd: ‘Wat is er gebeurd met uw kinderen?’ (5)

The medium is the message: de theorie dat bij televisie de vorm de inhoud bepaalt. (5)

media is marketing. minstens zo belangrijk als de boodschap is de frequentie waarmee die bij de doelgroep onder de aandacht wordt gebracht. (5) _{Op deze twee} punten zal ik later terug komen. 

een arabische leider in conflict met een westerse regering dan is het ‘anti-westers’. Westerse regeringen zijn nooit ‘anti-arabisch’.

zo wordt een nieuwsitem al snel partijdig. Puur doordat op vergelijkbare wijze bij het ene kamp een ander etiket geplakt wordt dan bij het andere. maar in het midden Oosten blijft het niet bij dit soort ‘asymmetrisch woordgebruik’. in arabische dictaturen krijgen we voor alles één woord aangereikt, en dat had de boel overzichtelijk moeten houden. egypte heette voor iedereen gewoon egypte. maar ‘israël’ wordt ook de ‘zionistische entiteit’ en ‘bezet Palestina’ genoemd. zijn het de ‘bezette’ of ‘betwiste’ of ‘bevrijde’ gebieden, of toch de Westelijke Jordaanoever of Judea en Samaria of de Palestijnse

gebieden? Liggen daar joodse dorpen, joodse nederzettingen of illegale joodse nederzettingen? moeten we het hebben over joden, zionisten of israëliërs? niet alle zionisten zijn joods, niet alle joden zijn israëlisch en niet alle israëliërs zijn joods. zijn het arabieren, Palestijnen of moslims? niet alle arabieren zijn Palestijns, niet alle Palestijnen zijn moslim en niet alle moslims zijn Palestijns. Uit al deze factoren kun je al opmaken dat de objectiviteit in deze gebieden moeilijk weer te geven is.

maar het blijft niet alleen bij deze verwarrende taal. mensen kijken bijna altijd met een vrij goedgelovige blik naar het Journaal. Weten wij veel wat er buiten beeld blijft als een Palestijnse vrouw op

de puinhopen van haar stuk

Voorheen werden

nieuwsberichten vaak

schriftelijk, per telex

of fax verstuurd of per

telefoon doorgegeven.

Televisieopnamen vanuit

het buitenland werden

meestal per koerier

verzonden. Tegenwoordig

gaat de verspreiding

razendsnel via

(satelliet)-telefoon en internet.

affaire werd door de journalisten Bob Woodward en Carl Bernstein in hun krant, de Washington Post aan de kaak gesteld. Uiteindelijk leidde dit tot het aftreden van de toenmalige president nixon. De journalistiek levert echter ook problemen op, zoals blijkt uit de wijze waarop bladen zoals de Telegraaf, de Duitse Bildzeitung (de grootste krant van europa) en de Britse The Sun omgaan met hun vrijheid en daarbij volkomen verzonnen of zeer ongefundeerde

verhalen publiceren, die voor de betrokkenen zeer schadelijk kunnen zijn. Dit soort problemen worden enigszins beperkt door bijvoorbeeld de Raad voor de Journalistiek in nederland en België of door wetgeving tegen laster en smaad. (6) _

Oude manieren van

Nieuws

garing

world press photo 1997

opname van soldaten in de boot tijdens D-day.

september op de Twin Towers. Hierdoor stond de arabische wereld met een oogwenk in de belangstelling.

al Jazeera heeft vele reporters in het midden Oosten. Veel meer dan Cnn, Fox news, de nOS en vele andere nieuwszenders. Daardoor zijn ze beter op de hoogte van wat er gaande is in de regio. Ook doorgronden ze beter de cultuur. Ondanks dit krijgt al Jareera regelmatig kritiek vanuit verschillende hoeken. Dit kun je als negatief ervaren, maar in de journalistiek denk ik juist dat dit positief is. als uit verschillende hoeken kritiek komt, wil dit dus zeggen dat je niemand behaagt en niemand voortrekt. Dit is naar mijn mening de basis is van objectief nieuws. (7)

Jazeera lijkt dit daadwerkelijk op te gaan. Dit komt door de manier van nieuws vergaren en nieuws brengen. al Jazeera heeft een zeer gemêleerd gezelschap van werknemers. Deze komen van over de gehele wereld en hebben verschillende geloofsovertuigingen. al deze mensen werken samen op één station en proberen daar pure objectiviteit na te streven. Dit is moeilijk, omdat objectieve journalistiek in het midden Oosten omgeving niet vanzelfsprekend is.

al Jazeera probeert voorzichtig te zijn met haar woordkeuze; om hierin dus geen mening uitbrengt. ze heeft een grote invloed, komen in vele huizen en zijn vaak een maatstaaf voor andere journaals. al Jazeera probeert in het midden Oosten een nieuwe manier van denken te leren. een manier die je laat kijken naar verschillende oogpunten en je dan je eigen conclusie laat trekken. ze laat ze bijvoorbeeld beelden van beide strijdende partijen zien. Over deze beelden hebben de reporter en de nieuwslezer(es) een gesprek. ze proberen de tegenstrijdigheden te bespreken zonder een mening te geven. er wordt bijvoorbeeld wel gezegd dat de jounalisten in die omgeving de neiging hebben het ene verhaal wel te geloven en het andere niet. maar dit wordt niet herhaald en herhaald zodat het een “waarheid” wordt.

al Jazeera is in de westerse wereld beroemd geworden door de toegezonden beelden van Osama Bin Laden na de aanval van 11 Cnn dan naar? Volgens al Jazeera

naar hun zender.

al Jazeera is gevestigd in Quatar dat in het midden van het oorlogsgebied ligt. Quatar is een arabisch emiraat, aan de Perzische golf in het midden Oosten. Het is een schiereiland dat grenst aan Saoedi-arabië en ligt ten oosten van Bahrein. Pas na 11 september is de arabische wereld voor velen interresant geworden. mensen willen nu begrijpen hoe men in dit deel van de wereld over bepaalde zaken denkt. al Jazeera heeft als doel zo objectief mogelijk nieuws te brengen. Dit wordt door veel zenders gezegd aangezien dit is wat iedere toeschouwer wil weten. maar in het geval van al

In het vorige hoofdstuk

heb ik verschillende

dingen uitgelegd

over het nieuws en de

objectiviteit daarvan. Nu

zal ik onderzoeken hoe

verschillende zenders

hiermee omgaan. In de

volgorde van de mate van

de objectiviteit.

al Jazeera wordt gezien als de leidende nieuwszender uit het midden Oosten. Op dit moment wordt er vaak gewerkt onder het motto: news you won’t find on Cnn. Voorheen was dit: als de wereld naar Cnn kijkt waar kijkt

De presentatie bij al Jazeera is formeel om de objectiviteit naar voren te laten komen.

De gesprekstoon is rustig. Persoonlijk beheers ik deze taal geheel niet maar het klinkt als een conversatie zonder verhitte tonen of preken.

De kleding van de nieuwslezer is netjes en vergelijkbaar met de nOS. mannen en vrouwen dragen een colbert. in mijn onderzoek heb ik nog geen vrouwen voor de schermen gezien die een hoofddoek dragen. mannen hebben wel vaak een korte baard. in de Westerse wereld wordt dit gezien als enigzins onverzorgd maar het midden Oosten is dit normaal. De reporters dragen voornamelijk casual kleding zoals een blouse of overhemd.

De jingle bij de start van het journaal klinkt niet per definitie arabisch. Het is westers georienteerd ondanks de hoge tonen. er worden geen traditionele instrumenten gebruikt. De geluiden klinken naar mijn idee elektronisch. 

studio al jazeera reclame poster van al jazeera in 2003

en politiek live talkshow dat verschillende gasten verwelkomt zoals politieke beleidsmakers en politici. ze voeren een open discussie met de gast over zijn politieke of culturele geschiedenis en achtergrond en over de discussies die hij in het leven is tegengekomen. (9) _ gemaakt voor verschillende

segmenten met verschillende interesses op verschillende tijden. Dit maakt de zender een kanaal voor verschillende soorten van informatiezoekers; jong of oud, man of vrouw, met interesses in politiek, economie, financieel gebied, sport, wetenschap, zijn hedendaagse concurrent

al Jazeera staat al arabia bekend om opzienbarende nieuwsuitzendingen en voor incidentele video-uitingen van militie groepen.

De documentaires van deze zender zijn geselecteerd voor het Lugano filmfestival in zwitserland. al arabia´s zelf geproduceerde documentaires zijn herkenbaar, zoals bijvoorbeeld `Scren Wars’ die de eerste golden award in Films en Documentaires op het golf Festival van Televisie en Broadcasting heeft gewonnen. Toen al arabia in de lucht kwam, heeft het de toeschouwer objectiviteit en accuraatheid beloofd. Oprichters vertellen: “We are not going to make problems for arab countries… We’ll stick with the truth, but there’s no sensationalism.” al arabia heeft het voor elkaar gekregen om een bewustwording te creëren en een omvangrijk vast publiek op te bouwen. al arabia heeft een speciale opbouw zeer betrouwbaar mag worden

omschreven. (8)

Het station heeft zijn basis in Dubai media City en heeft een groot netwerk van reporters die constant pararaat staan over vijf continenten. zij wekken de interesse bij de arabische toeschouwer voor politiek, handel, financieringswereld, sport, wetenschap, lifestyle, gedetailleerde documentaires, gedetailleerde talkshow- programma’s en sociale en educatieve programma’s al arabia verspreidt snel wisselend en gedetailleerd nieuws ieder uur van de dag, samen met analytische programma’s, om de arabische toeschouwer op de hoogte te houden van de laatste ontwikkelingen in de wereld van de politiek en economie. na de start van al arabia heeft deze een nieuwe standaard gebracht in het brengen van het journaal, waar door zij als de grondlegger van het arabische nieuws wordt gezien. Door het brengen van eerlijk nieuws naar de toeschouwer. net als

Een andere zender in

het Midden Oosten is

Al Arabia. Gestationeerd

in Dubai, United

Arab Emirates, en is

in handen van een

broadcaster genaamd

Middle East Brodcasting

Donter (MBC) en

andere verschillende

investeerders. Door

het in handen zijn van

MBC denken velen in de

Arabische wereld dat Al

Arabia vaak gecensureerd

of gekleurd is. (9)

er is echter een onderzoek geweest naar de objectiviteit van the arab advisor group in het midden Oosten hieruit bleek dat tot bijna 70% van de reportages van al arabia als

technologie, algemene kennis en vele andere gebieden.

De programma’s van al arabia zijn vrijwel altijd sociaal, cultureel en politiek gericht. Veel programma’s nodigen één tot vier gasten uit die de actualiteiten bespreken. een voorbeeld hiervan is: “Bilarabi”. Dit is een sociaal

presentator al arabia

verslaggeefster al arabia verslaggever al arabia

de ‘news’, een krant uit adelaide, kreeg. zijn imperium is inmiddels uitgegroeid tot een grote macht in de (satelliet)televisie, filmindustrie en andere vormen van binnen de media. (10) _ berichtgeving van de oorlog

nieuwe successen te boeken. Vanaf het moment van oprichting heeft Fox news zichzelf

gepresenteerd als een neutrale zender die een zo groot mogelijk publiek wil bereiken. neutraliteit werd zelfs genoemd als de reden voor oprichting, maar sinds de lancering wordt Fox news in vergelijking met andere amerikaanse zenders vaak als conservatief beschouwd. Veel amerikanen vinden de grote media te links georiënteerd en zien Fox news als tegenwicht. Dit verklaart het hoge aantal kijkers. murdoch wordt vaak gezien als de meest invloedrijke mediatycoon in de politiek. Hij is over het algemeen vrij conservatief kanaal op, omdat hij van

mening was dat het huidige amerikaanse medialandschap te links georiënteerd was. Hij had dankzij de lancering van Sky news in het Verenigd Koninkrijk al ervaring met het opzetten van een nieuwszender. murdoch gaf de zender de slogan Fair and Balanced (eerlijk en neutraal) mee met daarnaast de subslogan We Report. You Decide. (Wij leggen het vast, U beslist.).

Op 11 september 2001 werd Fox news volgens nielsen media, (hoewel het niet het eerste nieuwsstation was dat het nieuws naar buiten bracht) even het best bekeken station ter wereld, alhoewel andere bronnen citeren dat Cnn een even grote wereldwijde dekking had. in nederland werd het nieuws over de aanslagen in de huiskamers via nOS nieuws uitgezonden, waarbij nOS onder andere Fox news, maar daarnaast ook Cnn, aBC news en Sky news als bronnen opnam in zijn uitzendingen. Tijdens de aanslagen en de dagen erna was FOox news, net als alle andere nieuwsstations, 24 uur per dag in de lucht om verslag te doen, iets dat de nieuwsstations een geschatte $10 miljoen aan misgelopen reclame-inkomsten heeft gekost.

Tijdens de invasie van irak was Fox news vaak live vanuit irak. Onder de slogans "Operation iraqi Freedom" bracht het verslag uit van de oorlog, net als andere commerciële amerikaanse nieuwsstations, alsof het een show was. Fox news wist echter door de patriotistische Fox news Channel, vaak Fox news

genoemd, is een amerikaans televisienetwerk dat 24 uur per dag nieuwsprogramma's uitzendt. Fox news Channel is sinds 1996 in de Verenigde Staten zowel via de kabel als de satelliet te ontvangen. Het kanaal is in handen van Fox entertainment group, dat op haar beurt weer deel uit maakt van het amerikaanse mediaconglomeraat news Corporation van de

in australië geboren Rupert murdoch.

Fox news wordt in circa 85 miljoen amerikaanse huishoudens ontvangen. Volgens het amerikaanse onderzoeksbureau nielsen media Research is Fox news het meest bekeken amerikaanse nieuwskanaal, vóór Cnn en mSnBC.

Rupert murdoch is de oprichter van Fox news. Hij richtte het

Fox News Channel

is een Amerikaanse

nieuwszender. Vanaf het

moment van oprichting

heeft Fox News zichzelf

gepresenteerd als een

neutrale zender die een

zo groot mogelijk publiek

wil bereiken. Neutraliteit

werd zelfs genoemd als

de reden voor oprichting.

Maar is deze 24-uurs

nieuwszender echt zo

opbjectief als zij zelf

beweren? Dit alles

kun je in het komende

hoofdstuk lezen.

ingesteld, hoewel dit niet altijd zo is geweest en zijn kranten ook eens non-conservatieve partijen hebben gesteund. zijn carrière als mediatycoon begon ooit met een erfenis van zijn vader, waarin hij

rupert murdoch, oprichter Fox news channel

simpsons perciflage, Fox news channel

programmering normaal. De programmering van al manar bestaat uit muziek video’s, series, drama’s, talk shows en nieuws- en familie shows. Het meeste van de programmering is zelf geproduceerd. Het uitgangspunt van de programmering is sterk anti-israëlisch en anti-amerikaans. Regelmatig verschijnt Hezbollah- leider Hassan nasrallah in beeld met de woorden: ‘Death to america’ . Waarbij het amerikaanse vrijheidsbeeld is gedeponeerd tot een enge geest, haar bloed druppende jurk, met een mes in plaats van een fakkel in haar opgeheven hand. in haar nieuwsuitzending gebruikt al manar veel ruw materiaal van de internationale journaals en dan voornamelijk van de israëlische zenders. Bovendien maakt het station gebruik van de volgende

persbureaus: Reurters, associated Press, agence France Press en de Deutsche Presse agentur. Het station zendt per dag acht nieuws bulletins uit in het arabisch tegenover één in het engels en één in het Frans.

er zijn verschillende talkshows regelmatig geprogrammeerd op al manar.

gasten bestaan uit bekende journalisten, analisten, schrijvers, Libanese politici, afgevaardigden De israel Defense Forces

bombardeerden al marar’s complex in Beirut nog een keer op 16 juli wat een brand veroorzaakte in dit complex en omliggende gebouwen. Het signaal van de zender verdween kort, daarna vervolgde de

in het begin werd het station bemand door een klein aantal personeelsleden die rond 1980 in Londen media hadden gestudeerd. maar bijna een jaar later werkte er meer dan 150 mensen. Tijdens de jaren 90 steeg de populariteit van satellietuitzendingen in de arabische wereld.

al manar ging samen werken met de tv-zender arabSat een leidende satelliet operator in het midden Oosten gevestigd in Riyadh, Saudi arabië. Beide bedrijven kwamen samen en de programmering werd Pan-arabisch (dus georiënteerd op alle arabische staten)

Op donderdag 13 juli 2006 werd al manar getroffen tijdens de bombarmenten door de israëlische air Force. De aanval op al manar volgde kort na een aanval op het Rafic Harir international airport in Beirut eerder die ochtend. Ondanks de aanval kon het station blijven uitzenden op ongedocumenteerde locaties.

De laatste nieuwszender

die ik behandel is

Al Manar, een Libanees

TV station dat in 1991

is begonnen met

uitzenden. Het station

ligt in het

Shiitisch-gecontroleerd gebied. In

een voorstad van Beirut

waar het hoofdkwartier

van Hezbollah gevestigd

is. Deze Pan-Arabische

zender wordt uitgezonden

onder de strekkingen van

Hezbollah met preken

van Hezbollah-leider

Nasrallah. Hierdoor is

Al Manar mede bekend

geworden onder de naam

Hezbollah TV.

van terroristenorganisaties en islamitische wetenschappers die over het hedendaagse geloof, politiek, cultuur, regionale en internationale actualiteiten discussiëren.

al manar biedt zijn muziek en video commercials aan tussen verschillende programma’s en reclameblokken. De video’s zijn toegewijd aan de volgende zeven strekkingen: de promotie van Hezbollah; highlighting van de betekenis van militanten verzet tegen israël; de glorie van het martelaarsschap; verspreiding van anti-amerikanisme, beschuldiging van israël en zionisme als de belichaming van terrorisme; de bede voor de verwoesting van israël en het voorschrijven van de toekomst van de arabische jeugd. De

video’s zijn meestal geproduceerd door het station zelf. De rest wordt hoofdzakelijk gefinancierd door Hezbollah.

De belangrijkste boodschap is de promotie van het verweer en de jihad. Het verheerlijkt altijd het martelaarsschap in het gevecht tegen de vijanden.

Regelmatig brengt het station ook speeches en reikt het

statements van de Hezbollah aan. De islamitische traditie is vaak het oproepen van het rechtvaardigen van zelfmoordaanslagen die door nasrallah genoemd worden als “a modest weapon and does not warrant that a world war be waged against it.” Fatwas rechtvaardigen deze vorm van geweld.

Volgens al manar’s nieuws manager Hassan Fadlallah beweert al-manar niet neutraal

te zijn. “neutrality like that of al-Jazeera is out of the question for us. We cover only the victim, not the aggressor. Cnn is the zionist news network, al-Jazeera is neutral, and al manar takes the side of the Palestinians.” (11) _

advertentie van al manar

hezbollah-leider hassan nasrallah

gaat en of we ons ooit nog een objectief oordeel kunnen vormen over een onderwerp.”

Die zorg is een ontwikkeling van de laatste jaren: vroeger maakten wij ons helemaal niet druk over of we alles wel wisten. Je keek en luisterde naar de omroep die bij je zuil paste en dat was de waarheid. Vanaf de jaren zestig kwam er echter veel meer aandacht voor pluriformiteit. Objectiviteit bestaat niet. nooit. Daarom is het belangrijk duidelijk te zijn waar je voor staat. Volgens Praag is de eindredacteur van het nOS journaal is de grootste en belangrijkste spindoctor van nederland. Wanneer hij besluit niets over Darfur uit te zenden, waar momenteel zo'n zeshonderd Philip van Praag, politicoloog en

communicatiewetenschapper: “De laatste tien jaar is

spindoctoring steeds belangrijker geworden. Politici steken er steeds meer tijd en geld in, omdat men zich bewuster is van het belang van “goede” communicatie. een spindoctor heeft continu contact met journalisten in de hoop dat hun werkgever en zijn besluiten positief in de media komen.” een van de eerste en bekendste spindoctors van nederland, Kay van de Linde, heeft het vak in amerika geleerd. Daar was hij onder meer spindoctor van de new Yorkse burgemeester guilliani. Toen hij na twintig jaar terugkwam in nederland werd hij de spindoctor van Pim Fortuyn. Van Praag: “Het feit dat iedereen zo over spindoctors valt is ook een nieuwe ontwikkeling. men vraagt zich af hoe ver het allemaal het naar buiten te brengen op een moment dat belangrijkere gebeurtenissen het nieuws domineren.

-Journalisten strategisch voorzien van primeurs, handige citaten en soundbites.*

- Het gelijktijdig inseinen van verschillende media, wanneer één ervan werkt aan een vervelende onthulling, waardoor het slechte nieuws geen primeur meer is. (12)

brengen dat je hem als het ware 'spint': verdraait op een manier die voor jou het voordeligst is. een spindoctor is over het algemeen een deskundige die wordt ingehuurd door bedrijven, instanties of politici die zorgen dat hun werkgever zo positief mogelijk in het nieuws komt. Hierdoor wordt de publieke opinie beïnvloed.

enkele bekende “spin” methoden zullen besproken worden op de volgende pagina.

- Selectief citeren.

- De feiten selectief gebruiken. - negatief nieuws 'begraven', door persbureaus. maar wie zijn in het

laatste geval het belangrijkst als het gaat om de inhoud: de politici of hun spindoctors? Hoeveel macht hebben zij en wat is een spindoctor eigenlijk?

Het fenomeen spindoctor komt uit amerika. De term duikt voor het eerst op tijdens de amerikaanse

verkiezingscampagne van 1992. De propagandamachine die Bill Clinton om zich heen verzamelde, was nooit eerder vertoond en spindoctor werd een nieuw begrip. Spindoctoring betekent zoveel als de waarheid zó een zender als Fox kennen we

in nederland niet, maar wie beheerst en kiest bij ons het nieuws? Bepalen de media de politieke agenda of bepaalt de politiek de inhoud van de media? zoals eerder verteld word dit volgens Joris Luyendijk voor een groot deel gedaan door de

* een soundbite is een segment van het nieuwsbulletin van erg korte duur. Het is vaak een kort, pakkend fragment van een statement van een bepaald persoon. in de soundbite is niet of nauwelijks ruimte voor de argumentatie bij dat statement.

“De meest succesvolle

politicus is degene die

het vaakst en het luidst

zegt wat iedereen denkt.”

(T. Roosevelt)

De eindredacteur van

het NOS journaal is de

grootste en belangrijkste

spindoctor van Nederland.

mensen per dag de dood vinden, komt het niet op televisie. Dan is het dus ook “geen nieuws”. maar er wordt wel een soort objectiviteit gesuggereerd. Dat zie je ook nu bij de amerikaanse verkiezingen; er is een totaal subjectieve berichtgeving. in nederland zijn de Republikeinen in feite fout. en de nOS heeft volgens iedereen de waarheid in pacht. (13) _{Dat is iets waar ik me} zorgen over maak. 

spin

doctors

in op etherreclame om met zijn boodschap de kiezer te bereiken. Het was een keerpunt in zijn campagne. nadat de peilingen van afgevaardigden en de Senaat

van beide politieke partijen tegenwoordig op zoek naar kandidaten die multimiljonair zijn en spotjes uit eigen zak kunnen betalen. Het mag dan ook geen wonder heten dat het Congres tegenwoordig een groter aandeel vermogende leden heeft.

Toen al gore in 1976 voor het eerst opkwam voor het Congres, liet hij tijdens zijn hele campagne niet één opiniepeiling uitvoeren. acht jaar later echter, toen hij zich in zijn staat kandidaat stelde voor de federale Senaat, liet hij wel peilingen uitvoeren, en hij zette net als de meeste kandidaten op dat niveau hoger

Zoals eerder verteld:

media is marketing.

Als presidentskandidaat

zou je met een goede

strategie en de juiste

mensen om je heen,

zowel voor als achter de

schermen, veel stemmen

kunnen winnnen.

De politiek heeft geld nodig om een campagne te kunnen financieren. in amerika gaat dit wel erg ver. Hier gaan de campagnevoerders van het Huis

uitgebreid aan alle kanten waren bekeken, diverse potentiële tv-spotjes zorgvuldig waren getest, evenals de reactie van zijn tegenstander in zijn campagne en de geplande reactie op die reactie waren ingecalculeerd, kwamen zijn communicatieadviseurs met de volgende aanbeveling en bijbehorende, verrassend precieze voorspelling: ‘Wanneer we dit spotje van x “punten” (een bepaalde hoeveelheid reclametijd) uitzenden, en de tegenstander hierop reageert erop zoals wij voorzien, en als wij vervolgens x “punten” aankopen om onze reactie op zijn reactie uit te zenden, zal het uiteindelijk

resultaat drie weken later een stijging van 8,5 procent zijn van jouw voorsprong in de peilingen.’ gore gaf toestemming en was verbaasd toen drie weken later zijn voorsprong steeg met precies 8,5 procent. (14)

Wanneer een kandidaat meer geld nodig heeft gaat deze niet alleen op zoek naar multimiljonairs maar ook naar beroemde en invloedrijke personen die ook nog eens de beschikking hebben over een groot vermogen. een goed voorbeeld hiervan is Oprah Winfrey. ze was de eerste gekleurde vrouw op de Forbes-lijst van miljardairs en volgens

“Politiek: de kunst om

geld te krijgen van de

rijken en stemmen

van de armen onder

voorwendsel de enen te

beschermen tegen de

anderen.”

(Boyson)

media

is marketing

dit zakentijdschrift was ze in 2005 de meest invloedrijke beroemdheid ter wereld. (15) ze heeft aangekondigd dat ze in haar televisieshow geen andere politici dan Obama aan het woord zal laten. “Het zou oneerlijk zijn andere politici te interviewen en te doen alsof ik objectief ben.” maar als dat ertoe leidt dat ze haar hele media-apparaat exclusief ter beschikking stelt aan de campagne van Obama, zou Obama volgens strategen een onwaarschijnlijk sterke coalitiepartner krijgen. “Daar kan niemand tegenop”, zegt ook universitair docent massacommunicatie Tapin (16) _

washington, het witte huis

links: presidentskandidaat barack obama, rechts: Talk show host oprah winfrey

politieke macht alle middelen in handen geeft om de kiezer te beïnvloeden dan is er iets goed mis. Het is een constant etterende wond die niemand kan genezen.” elio Veltni is lid van de antimaffia commissie en houdt zich nu vooral bezig met de bestrijding van corruptie. Samen met marco Travaglio, ex-lid van het europeese Parlement, schreef hij een boek: De geur van geld. gebaseerd op de processtukken vertelt dit boek hoe Berlusconi zijn vermogen heeft vergaard. Het vermogen van Berlusconi is afkomstig uit een complex systeem van holdings. De vreemde zaken die alleen hij zou kunnen ophelderen zijn de volgende. Ten eerste, de holdings staan niet op zijn naam. Ten tweede: bij de bank van Lodi waar de holdings gedeponeerd beheersen door bedrijven die

vallen onder Fininvest.

Berlusconi was van 2001 tot 2006 de premier van italië en is de leider van Forza italia. Berlusconi heeft een enorme macht in italië. Hij opend,de aanval op de rechters die onderzoek naar hem deden en kritische journalisten. Hij eist miljoenen euro’s aan schade vergoeding van publicisten die hem omwillig zijn. met een klein verschil heeft Berlusconi de verkiezingen gewonnen.

Parloni, de leider van een beweging van gewone burgers, stelt de abnormale situatie aan de kaak. Hij vertelt tijdens het Berlusconi-tijdperk:

“Berlusconi heeft drie belangen conflicten. Één is het feit dat hij steenrijk is. Hij bezit vele bedrijven en opereert in diverse sectoren zoals televisie, pers, film, financieringswereld, verzekeringen, de bouw, de voedingsindustrie, radio etc. Dus hij zit in een situatie als minister-president, die beslissingen moet nemen over zaken die hem direct aangaan waarbij algemeen belang kan botsen met zijn privé belang.

Het tweede belangenconflict is dat er juridische processen tegen hem lopen. Hij kan het zich permitteren voordurend justitie aan te vallen. We leven in italië in een land waar informatie over justitie kan worden weggelaten en gemanipuleerd.

Het derde conflict is dat hij de controle heeft over de media. Dus als in een democratische samenleving de man met de De TV-stations van Berlusconi

zijn de populairste van italië. als regeringsleider had hij ook duidelijke invloed op de publieke kanalen; samen gaf dit hem de macht over 90% van de italiaanse media. (18)

Daarnaast is Berlusconi ook eigenaar van het imposante zakenimperium Fininvest, dat zich over alle delen van het italiaanse landschap uitspreidt. Voor de gemiddelde italiaan wordt het steeds moeilijker géén geld uit te geven bij één van Berlusconi’s bedrijven. een italiaan kan met gemak zijn hele leven laten

Net hebben we het gehad

over op welke wijze

politieke personen gebruik

maken van publieke

personen om in de politiek

te kunnen komen. Maar

deze publieke personen

kunnen op deze manier

ook de politiek in komen

of zelfs president worden

door gebruik te maken van

de media. Zoiets zagen we

bij de kandidaatstelling

van acteur en ex-senator

Fred Thompson. (bekend

van misdaadserie Law &

Order)

_{Maar een nog}

beter voorbeeld is Silvio

Berlusconi.

waren stonden ze weergegeven onder kapperszaken en

schoonheidssalons. Het grootste zakenimperium van italië bestond dus uit kapperszaken. Wat ook onbegrijpelijk blijft is dat veel van deze holdings gekapitaliseerd zijn, dus in geld zijn omgezet, waarvan men de herkomst en bestemming niet kent. Het gaat om honderden miljoenen euro’s. alles is onduidelijk en daar gaat het proces momenteel ook over. Daarbij zou Berlusconi

ook banden met de maffia hebben. Dit alles blijft buiten beschouwing in het proces tegen hem en we hebben al kunnen zien dat alle wetten die deze regering heeft aangenomen te maken hebben met Berlusconi’s

una storia italiana

de verkiezingstijd zond Santore een kritische uitzending uit over Berlusconi. Het volgende seizoen moest Santore definitief van het scherm verdwijnen.

er keken gemiddeld 4,5 miljoen kijkers naar dit programma, 15 miljoen kijkers hebben wel een deel van een uitzending gezien. Dat is toch bijna veertig procent van de bevolking.

De problemen begonnen met een verklaring van Berlusconi dat Sciusciä een misdadig programma was van de publieke omroep Rai. Hiermee wilde hij een voorbeeld stellen. Hij heeft niet gevraagd om de uitzending te schrappen omdat hem die niet beviel. maar op deze manier heeft hij alle journalisten een signaal gegeven, als je ziet welke behandeling Santore heeft gekregen, een

invloedrijke journalist. als hij zo behandeld wordt, wat doen andere journalisten dan? Die houden liever hun mond. Santore moet voor de rechtbank verschijnen vanwege verschillende aanklachten. Het interessante is dat het civiele procedures zijn. Hij wordt geen enkele keer aangeklaagd wegens laster. Dan zou Santore tegen de rechtbank kunnen zeggen dat hij de waarheid heeft gesproken. maar wat doet Berlusconi? Hij laat Santore voorkomen omdat hij zijn imago heeft geschonden. Dit soort processen zijn een vorm van intimidatie van een journalist. Die zich niet alleen niet kan verdedigen voor wat hij heeft gezegd maar kan ook geen tegen proces aan kan spannen omdat dit niet kan tegen parlementslid of premier vanwege zijn onschendbaarheid. (19) _ rijkdom en de processen tegen

hem. Hieruit blijkt dat Berlusconi onaantastbaar is geworden en boven de rechterlijke macht in italië staat.

Dit blijkt ook uit het volgende onderzoek naar Santore en zijn programma Sciusciä.

Beide waren erg populair in italië. Sciusciä is altijd kritisch geweest en besteedde veel aandacht aan progressieve bewegingen die zelden op televisie kwamen. in

Berlusconi die de commerciële televisie bij het italiaanse volk geïntroduceerd heeft, is verantwoordelijk voor ‘s lands collectieve verslaving aan de meest leeghoofdige spelprogramma’s. italiaanse meisjes willen tegenwoordig, liever dan model of popster, veline worden: de italiaanse, schaars-geklede variant op onze Leontien Ruiters.

Het deel van de bevolking dat niet in slaap is gesust door doelloos vermaak en loze beloftes, wordt simpelweg de mond gesnoerd. Sciuscia, een populair actualiteiten-programma van de publieke omroep Rai, moest verdwijnen nadat er in een uitzending kritiek was geweest op de italiaanse premier Silvio Berlusconi. (20)

zakenman, politiekleider van Forza italia en ex-regeringsleider silvio berlusconi

boven en onder: veline’s

onderzoek gehouden naar de gasten bij Fox news. Door het analyseren van de interviews voor Special Report heeft hij de gesprekken met elk één gast gevolgd. er werden vijf keer zoveel Republikeinen geïnterviewd dan Democraten. Dus 83% van de partijgebonden gasten was Republikeins tegenover 17% Democraten. en de paar democraten die dan wel werden geïnterviewd waren vaak centrum-rechtse democraten die er vaak zaten om het beleid van Bush te verdedigen. Cijfers tonen aan dat Brit Hume met Special Report de gasten uitkiest op basis van de politiek in plaats van de nieuwswaarde.

Daarbij komt dat er zekere vorm van censuur wordt gebruikt. Fox news Channel heeft verschillende manieren om medewerkers duidelijk te maken wat de stemming van de dag is. Dit gebeurt met zogenaamde memo’s. Hierin wordt opgedragen wat er behandeld moet worden. ex-producer van Fox news, Frank de werknemers zijn voornamelijk

rechts georiënteerd. murdoch de man achter Fox news heeft daar echter een andere visie op. “er zijn allerlei meningen te zien op Fox news. U mag het tegenspreken maar we nodigen veel progressieven uit, we hebben zelfs progressieve commentatoren. alan Colmes bijvoorbeeld. Het ligt er maar aan hoe je het wilt zien.”

ex-presentator John Du Pre verteld desondanks dat deze eerlijke balans tussen progressieven en republikeinen eigenlijk misplaatst is. in de Hannity&Colmes show heb je Hannity een knappe, frisse, typisch amerikaanse kerel. Hij is republikeins. De progressieve Colmes is echter een beetje muizig type. Dit veroorzaakt een vertekend beeld. Het geeft de subtiele boodschap dat progressief ondergeschikt is aan republikeins.

zo heeft media-analist Steve Rendal een 25 weken durend

Het naar de hand zetten

van de media gebeurt

niet alleen in Italië.

Dit gebeurt bijna in

ieder land. Zoals Joris

Luyendijk al zei: “media is

marketing”. Dit gebeurt

dus ook in Nederland!

Maar Fox News spant

echter de kroon.

Vanaf het moment van oprichting heeft Fox news zichzelf

gepresenteerd als een neutrale zender die een zo groot mogelijk publiek wil bereiken. neutraliteit werd zelfs genoemd als de reden voor oprichting, maar sinds de lancering wordt Fox news in vergelijking met andere amerikaanse zenders vaak als conservatief beschouwd. er zijn diverse instituten die onderzoek hebben gedaan naar de mate van objectiviteit van Fox news. Uit sommige onderzoeken is gebleken dat de zender subjectieve en politiek pro-republikeinse informatie verstrekt, maar andere onderzoeken karakteriseren Fox news weer als een vrij objectief netwerk. (21)

echter na het zien van de VPRO’s ‘Tegenlicht’, aflevering Outfoxed ben ik van mening dat Fox news niet als objectief kan worden beschouwd.

Fox news staat bekend om zijn voornamelijk republikeinse visie en republikeinse gasten en ook

politiek gebruik van

journaal

O’Donnel verteld: “er werd ons duidelijk gemaakt dat we in de gaten werden gehouden. er keek iemand toe wat we deden, het werd opgenomen en dan werd het achteraf beoordeeld.” John Du Pre: “men zei dat we ons niet bezig hielden met nieuwsgaring maar meer met het ondersteunen van een standpunt.”

enkele voorbeelden van deze stemmingen

- Doe vandaag veel met de benoemingen voor het hooggerechtshof waar de president vandaag spreekt. De kandidaten met de juiste papieren worden afgerekend op mógelijke, dus niet bewezen, standpunten over één kwestie: abortus. Dit moet vandaag en in de komende dagen een focuspunt zijn voor FnC. - Kerry zal in zijn speech over

de economie vast afdwalen naar de kwestie irak. neem dus het begin van Kerry’s speech en kijk verder of er dringender nieuws is. We hoeven het niet van begin tot eind te laten zien. Bob mC Chensey oprichter Free Press laat weten:

“Het revolutionaire van Fox is dat ze journalistiek elimineren. Daar gaat het om. Wat Fox heeft gedaan, is het product ontdoen van elk traditioneel idee van journalistiek. Fox bedrijft geen journalistiek.”

Technieken als vreemde peilingen en vreemde plaatjes

van democraten en rare teksten in beeld. (zie pag: 26) Dat is allemaal knap geraffineerd. er wordt dus gespeeld met de beeldvorming in ons hoofd. Dit alles werkt onder de vlag van de meest geniale marketing slogan aller tijden: Fair & Balanced. Fox kan nieuws niet van commentaar scheiden, want het loopt in elkaar over. De slogan: “We report, You decide” is dus onzinnig. geen andere

presentator van Fox news channel, bill o’reilly met gerafineerde teksten in beeld

Uit onderzoek bleek dat mensen die na 11 september veel televisie hadden gekeken meer symptomen van traumatisering vertoonden dan minder regelmatige kijkers. (23)

in oktober 2003 heeft het PiPa* een onderzoek gedaan. Het gaat over feitelijke vragen. Vond de VS massavernietigingswapens in irak? Van de Fox kijkers antwoordde 33% positief, tegen 11% bij de publieke omroep. Heeft de VS een verband gevonden tussen irak en al-Qaida? 67% van de Fox-kijkers antwoordden positief ten

opzichte van 16% van de publieke kijkers.

Dit zijn cijfers waaruit blijkt dat de technieken van Fox werken. Fox kan mensen een idee van werkelijkheid geven die niet strookt met de waarheid. (24) We zien dat de logica en ratio van mensen wordt beïnvloed door de beelden die we zien. en hoewel we wel de keuze hebben om over te schakelen naar een ander station, heeft onderzoek uitgewezen dat kijkcijfers stijgen als het journaal opend met misdaad en geweld. media is marketing! Wij willen het dus zien en worden daardoor sterker beïnvloed.

met het voorbeeld van Fox news en hun mogelijkheden tot denkbeelden te ontwikkelen in ons achterhoofd, is het goed voor te stellen dat de beïnvloede mening van het publiek en de daarbij behorende uitwerking op het stemgedrag ervoor zorgt dat men zich af kan vragen of er nog sprake is van een democratie. De nieuwszender brengt minder

nieuws. Hierbij is de woordkeuze ook van belang.

media-analist Peter Hart vertelt hierover dat journalisten vaak zeggen ‘volgens sommigen’ of ‘volgens officiële bronnen’ om anonieme informatie in te zetten om een verhaal te brengen. Fox doet dat anders. Bij Fox betekent ‘volgens sommigen’. ik doe mij voor als nieuwslezer, dus dit is niet mijn mening of een idee van Fox, maar ‘volgens sommigen’. Journalistiek gezien is dat een vreemde techniek. normaal is journalist open over zijn bronnen. maar dit is een slimme manier om een politieke mening te geven waar dat niet echt gepast is. Fox news Channel blijkt hieruit niet bepaald zo “Fair & Balanced” te zijn als ze doen wil voorkomen. ze is niet vreemd van enige karaktermood. Richard Clarke, ex-adviseur van george Bush, hij bied zijn excuus aan voor zijn falen wat betreft de “11

alsof dit alles nog niet genoeg kleuring geeft, worden veel thema´s door Fox aangegrepen om angst te zaaien. angst voor immigranten, angst voor seksuele verschillen en angst voor radicale verschillen. inspelen op de angst motiveert en organiseert mensen. Terrorisme is het grootste

angstwapen geworden. alles wordt nu op terrorisme gegooid. Wanneer mensen zich constant bedreigd voelen willen ze dat de overheid hen beschermt. Dan wil men een sterke overheid. een oorlog zoals in irak, een land dat de VS niet heeft aangevallen, was alleen mogelijk door de angst van het publiek. (22)

Dat deze “spinningen” uitwerkingen hebben op onze angstgevoelens en deze gevoelens overdraagbaar zijn, blijkt uit het onderzoek dat fysiologen onlangs hebben gedaan. Hierbij is een nieuw soort neuroon ontdekt, die ons inlevingsvermogen een fysieke basis geven.

Dit wijst uit dat wanneer slachtoffers hun traumatische verhalen aan mensen vertellen die zich met hen verwant voelen, of die verwantschap nu etnisch, religieus, historisch, cultureel, linguïstisch, tribaal of nationalistisch is, leidt tot emotionele en fysieke reacties bij de toehoorder die vergelijkbaar zijn met de van die slachtoffers zelf. Wanneer dus in onze omgeving iets horen gaan we ons inleven en die angst of gevoelens maken we ons eigen. Dit wordt secundaire traumatisering genoemd. Onderzoeken wijzen uit dat de televisie dit bij miljoenen mensen veroorzaakt. september kwestie”. De regering

zou het volk moeten beschermen. Hierin hadden de regering en hij gefaald. Voor dit falen vroeg hij om vergiffenis. Fox pakte hem hard aan.

Jeff Cohen, ex-medewerker Fox news: “Toen Richard Clarke zich uitsprak, was dat gevaarlijk voor de regering-Bush. Hij zat immers op de hoogste post in die regering. Het was echt net of Fox news een script volgde dat uit het Witte Huis kwam. Hij moest omlaag getrapt worden. Hij moest een democraat lijken, een Kerry-man.”

James Wolcott, recensent vertelt eveneens over Fox: “Je hoeft niet elke discussie te winnen. als je maar tweedracht zaait of tot een gelijkspel komt. Dat zien zij als een overwinning zolang de tegenstander maar niet wint. als gevolg kwam een hele lading van constante herhalingen die van kwaad tot erger spraken over Richard Clarke.”

mening die de toeschouwer kan vormen wordt al snel beïnvloed door de beelden, de tekst, spindoctors, publieke personen, etc. Wanneer de mening van mensen op deze manier door het journaal wordt beïnvloed en dit uitwerkt op het stemgedrag. is het de vraag of er dan nog sprake van democratie?

zoals al gore schrijft: “De huidige regering heeft klaarblijkelijk misbruik gemaakt van

angstgevoelens om de politieke besluitvorming naar haar hand te zetten. maar volgens mij is een veel belangrijkere vraag hoe ons land zo abnormaal kwetsbaar kon worden voor angst en manipulatie van het beleid. een vrije pers zou de democratie immuun moeten maken voor zulke pertinente fouten en gebrekkige inzichten. “ (25)

Fox beïnvloedt mensen dusdanig met onjuistheden dat er een verkeerd beeld gevormd wordt van de werkelijkheid. Hierdoor stemmen mensen anders. ik denk dat er op deze manier geen sprake is van een echte democratie. er wordt dus door de media en de politiek een illusie van een democratie gevormd. 

* (The Program on international Policy attitudes (PiPa) studies public opinion on international issues. PiPa is a joint program of the Center on Policy attitudes (COPa) and the Center for international and Security Studies at maryland (CiSSm), University of maryland.)(26)

richard clarke, ex-adviseur george bush

aanslag op het wTc, 11 september 2001

Over het fontgebruik op televisie of de website kan ik weinig zeggen, omdat dit arabisch is. Toch vraag ik met af (ook bij deze objectieve zender) of dat de inhoud in het arabisch wel hetzelfde als in het engels is. De engelstalige website ziet er ook echt westers uit. De basis is zwart/wit. als je over een beeld heen gaat, wordt deze gekleurd De arabische website ziet er typisch arabisch uit, maar is dan ook op deze doelgroep gericht. De arabisch site ziet er simpeler uit. Het heeft een grijze

achtergrond, is ook gecentreerd en alle woorden zijn rechts gelijnd. De plaatjes staan ook rechts en daarnaast staat de tekst, wat een korte samenvatting is van het verhaal. De tekens in de titel staan in het blauw. Wanneer je op de foto klikt krijg je het hele verhaal. in de hoofdbalk staan de hoofditems. Deze veranderen om de 10 seconden. zo zijn er drie verschillende koppen te zien in dezelfde pagina. 

al Jazeera is een objectieve nieuwszender in een regio waar objectiviteit niet vanzelfsprekend is. ze is de stem voor de andere grote zenders zoals Cnn, nBC, FOX en vele andere.

al Jazeera is westers georiënteerd. zoals je hiernaast kan zien, zijn de nieuwslezers niet arabisch gekleed en hebben zij een westerse uitstraling, ook al komen de medewerkers vanuit heel de wereld.

De nieuwslezers zijn netjes gekleed. De verslaggevers zijn net zoals bij het nOS-journaal casual gekleed. Het decor is voor onze begrippen warm van kleur met veel donker rood.

Het logo is goudkleurig wat ons doet herinneren aan de cultuur in het midden Oosten.

al Jazeera is ook het station dat als eerste en vaak als enige beelden kreeg van Osama Binladen en als primeur kon uitzenden. al Jazeera is mede hierdoor belangrijk geworden voor de westerse wereld.

de

uitstraling

presentator al jazeera

verslaggever al jazeera

osama bin laden

presentatrice al jazeera

arabische website met drie verschillende hoofditem’s van al jazeera

zijn in dit moderne arabisch font gezet, zoals op het bovenste plaatje is te zien.

De kleuren van het logo, donker blauw, diep paars en warm rood, zien we terug in de decors en kaders van de programma’s. Door deze moderne uitstraling laten ze zien dat geloof in het journaal geen rol speelt en ze niet varen op de oude traditionele gedachten. al arabia is modern. De internet pagina is in het arabisch en en het engels te zien. Deze zijn qua opmaak exact hetzelfde. Bij de engelse zie je nu alleen aan de linker kant een rode banner, maar deze komt soms ook bij de arabische-site naar boven. De nieuwsitems zijn echter niet precies hetzelfde. Deze verschillen per pagina.

De engelse variant is meer westers georiënteerd, wat ik vreemd vind omdat ze geen engelstalige programma’s hebben. 

al arabia heeft een moderene uitstraling en is georiënteerd op het midden Oosten. Persoonlijk vind ik dat deze toch ook voor het westen kan gelden. al arabia zendt alleen programma’s uit in een arabische taal.

De kleding van de presentatoren is netjes. Vrouwen dragen vaak een colbertje of nette casual kleding. De mannen dragen altijd een pak, maar niet altijd een stropdas. De verslaggevers zijn casual gekleed. Dit kan soms ook redelijk traditioneel zijn. maar dat is niet vreemd in deze regio.

Het logo van al arabia is hun naam maar dan in een modern arabisch schrift.

aan deze uitstraling kun je al zien dat al arabia niet traditioneel is, maar een moderne uitstraling wil hebben. Dit komt natuurlijk ook naar voren in de kleding van de presentatoren en dat de vrouwen geen hoofddoekjes dragen. alle teksten van de programma’s

presentatrice al arabia

presentatrice al arabia

presentator al arabia verslaggever al arabia

verslaggever al arabia

arabische website van al arabia

engelstalige website van al arabia

wordt constant ingespeeld op verschillende gevoelens van angst, overwinning, verdriet, etc. Teksten en beelden worden constant herhaald waardoor ze een “waarheid” worden. in het logo van Fox news Channel worden de kleuren van de amerikaanse vlag gebruikt. Dit speelt onbewust in op het vaderlandgevoel van de amerikaanse kijkers. De twee witte strepen symboliseren schijnwerpers. Dit zie je in het beeld hiernaast toegepast. Ook wordt de vlag vaak ingezet. De basis van ieder scherm is blauw en rood. De letters zijn voornamelijk wit. Het blauwe komt koud en zakelijk over en het rode is verhit, heet en agressief. Het beeld is meestal ook druk en duidelijk aanwezig.

Bij het programma Talking Points komt vaak de gesproken tekst extra in beeld naast te staan. Op deze manier dringt nog eens extra door wat er nu gezegd wordt. Ook de spreker beweert de waarheid in handen te hebben en is niet bang om deze uit te spreken. Juist de tekst ernaast laat het overkomen alsof het de waarheid is. 

in de afgelopen hoofdstukken heb je al veel kunnen lezen over hoe Fox new Channel zicht uit. Dit vat ik nog even kort samen in hoe Fox zich presenteert.

Fox komt over als een zender die niet traditioneel is. Het is voornamelijk show. Dit is te zien in de verschillende beelden die constant aan je neus voorbij flitsen. De presentatie wordt gedaan door net iets meer mannen dan vrouwen. Het voornaamste is dat ze er overwegend republikeinse gedachte op na houden. De mannelijke presentatoren zijn altijd in pak en laten je hierdoor denken dat ze formeel zijn, ondanks dat het gewoon show is. Het geluid van de spreker is helder, maar vaak, zeker in een discussie, wordt er constant door elkaar heen gepraat. Vooral Bill O’Reily kan dit goed en met zijn harde stem en gezagsuitstraling kan hij vaak het gesprek winnen of gelijk spelen. De Tune van Fox klinkt als een show/pop-item. De gesprekstoon en

interviewtechnieken zijn net ondervragingstechnieken. De woordkeuze kan, zeker bij verhitting, grof worden. er televisie en via teletekst en

internet.

"Die O staat voor onafhankelijk, onbevooroordeeld en

onbevangen", zegt Jan de Jong, lid van de nOS-directie. "Het oude logo zag er ouderwets uit. Bijna camp. Het ziet eruit als oude, stoffige publieke omroep. en dat zijn wij niet, en vooral, dat willen we niet zijn."

Het nieuwe logo is volgens De Jong "jong, fris, dynamisch en eigentijds".

De nieuwe huisstijl is ontworpen door het Britse bureau Lambie-nairn.

zij vervingen de drie blokkerige blauwe letters, bijna veertig jaar het beeldmerk van de nOS, door een zilvergrijze n en S en een rode O. "Rood is een warme kleur, en omdat de O in het midden staat, is die uitstekend geschikt om het hart van de organisatie te symboliseren", zegt account manager Honigh-Czismadia van Lambie-nairn.

"De zilvergrijze n en S geven het logo een bepaalde klasse. Die kleur heeft iets chics", zegt Honigh-Czismadia. "Het geheel is een logo dat zeer herkenbaar is, maar niet onnodig afleidt." Uit onderzoek blijkt dat veel nederlanders de nOS wel kent en ook waardeert, maar niet precies weet welke programma's de nOS allemaal maakt.

Om de nOS-programma's herkenbaarder te maken, beginnen alle namen met nOS. Dus nOS Studio Sport, nOS Journaal en nOS Langs de Lijn. nOS Journaal is de vlag voor alle nieuwsprogramma's van de nOS, Bij de restyling van het

nOS-journaal kwam een nieuw logo, andere decors, nieuwe leaders, nieuwe tunes en een ander uiterlijk voor Teletekst en internet.

in de nieuwe stijl staat de rode letter 'O' centraal. Dat moet uitbeelden dat de nOS het centrum is van de nieuws-, sport- en evenementenverslaggeving. Vanuit elke hoek en elk oogpunt, 360 graden rondom, wordt verslag gedaan op radio en

niet alleen op televisie, maar ook op teletekst, internet en op de radio. (27) _{ik heb zelf niet lang} moeten wennen aan het nieuwe logo en vind het minder stoffig dan het oude. Toch vind ik het jammer dat het introfilmpje erg veel lijkt op dat van al arabia. Dit komt doordat het gemaakt is door hetzelfde bureau.

Het nOS journaal heeft een formele en traditionele aanpak met één spreker. Soms is dat een man, de andere keer een vrouw. Toch heeft het nOS journaal iets persoonlijks en vertrouwds. misschien komt dit omdat we hiermee zijn opgegroeid. Of komt het door presentatoren zoals Philip Freriks? een man die persoonlijk en menselijk overkomt, omdat hij soms moeilijk uit zijn woorden komt. De kleding van de presentatoren is altijd netjes. mannen zijn in pak en de vrouwen dragen meestal een colbert. De spreker zit altijd achter een bureau en wordt van de voorkant gefilmd. er wordt niet met verschillende camerastandpunten gewerkt. Het eerste shot is wel van schuin bovenaf. De spreker is altijd duidelijk in beeld en het geluid is helder en bevat geen ruis. Het decor is geheel in de huisstijl die ontworpen is Lambie-nairn. De rode O wordt gebruikt als tafel en de rest van het decor is in dezelfde tinten blauw als in het introfilmpje. in de ochtend wordt een kleiner decor gebruikt dan bij het avond journaal. De achtergrond fotografie wordt geprojecteerd op een scherm. 

presentatrice nos journaal

presentator nos journaal

oude logo van het nos journaal

bill o’reilly presentator Fox news channel

beeld Fox news channel

intervieuw Fox news channel

idialisme Fox news channel

roger ailes, chief excutive Fox news channel

al manar verschilt in uitstraling wel veel ten opzichte van de andere nieuwszenders. al manar is donkerder van kleur en echt gericht op Libanon. De uizendingen gaan, zoals eerder verteld, volgens de zeven strekkingen van Hezbollah. De zender zendt ook

programma’s uit in het engels. De mannelijke presentatoren zijn netjes gekleed en dragen vaak een blouse en colbert. De vrouwlijke presentatrices dragen altijd een hoofddoek. Dit is ook te verwachten, omdat dit een zender is die valt onder de Hezbollah-strekkingen. Ondanks dit zien de dames er wel netjes uit en dragen zij toch make-up. Hezbollah-leider nasrallah draagt meestal dezelfde soort kleding: Donker grijs met een zwarte tulband.

Het logo is ook typisch arabisch en net als dat van al Jazeera goud kleurig.

De website is te zien in het arabisch en in het engels. De

opmaak verschilt nauwlijks. De basis blijft er arabisch uitzien en verandert niet mee in de engelse versie. Ook veranderen de nieuwsitem’s niet mee, wat bijvoorbeeld bij al Jazeera wel het geval is.

De promotiebeelden die al manar uitzend waren voor mij best een schok. ik had wel verwacht dat het nieuws gekleurd zou zijn. zeker omdat ze dit zelf ook al aangeven. De beelden bewijzen dit dan ook, want het komt echt dagelijks aan bod. De Hezbollahfilmpjes (zoals ik ze noem) bestaan voornameljk uit oorlogsbeelden, beelden van nasrallah en grote groepen mensen die juigen voor hun leider. Het geluid bij deze beelden is gezongen door een groep mannen. ik vind het een soort van mars muziek. Beeld en geluid samen werken zeker beïnvloedend op de toeschouwer. Daarbij duren ze erg lang (ongeveer10 minuten) en worden iedere dag meerdere malen herhaald. 

presentator al manar

hezbollah-leider nasrallah op al manar

Dagelijkse nieuwsberichten op al manar

Traditionele presentatrice al manar

beeld uit hezbollah promofilm op al manar

arabische site van al manar

engelstalige website van al manar