-~~
.2!
"-~[
~-- :.r,.:: "- ~ =~
~-
J~ ~ '-"' ~l
~-'"Woorden en argumenten in en
rond de Eerste Kamer
In de nacht van 19 op 20 mei is van verschillende
kanten gesproken over de representatieve democra-tie, over ons parlementaire stels_el derhalve met zijn essentiele kenmerk van vertegenwoordiging. Niet ai-leen tegenstanders van het correctief wetgevingsrefe-rendum betoonden haar hulde. Ook voorstanders deden dat. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hamerde erop dat de vertegen-woordigende democratie juist behoefte heeft aan vernieuwing, aan het referendum. Zij zou er beter van gaan functioneren. Een stelling die iets weg heeft van een retorische true en voorbij gaat aan een wezenskenmerk van de democratie zoals we die ken-nen. A.M. Donner bracht dat ooit treffend onder woorden. 'Doordat het representatieve stelsel de volksvertegenwoordiging en de strijd om de politieke macht tot een toneel maakt, dwingt het de staatkun-de om een strijdmet woorstaatkun-den en argumenten te blij-ven, hoe gebrekkig de dialoog ook in de praktijk wezen moge .. .' In een democratie vinclen beleidsaf wegingen in de openbaarheid plaats. Degene die heeft gekozen cloet clat publiekelijk en zal claarvan verantwoorcling afleggen. Hij of zij moet zich bloot
gcven. De openbaarheid bevordert dat de verant-'vvont·deli_jken.. vvanneer zi_j .a:tn. het vvoord korncn.
niet vvillvkvuri;:_~ of uit IH'll.I.'JH'll .._l.tn '\.vel (lllvig.._·nlijkv
motieven stemmen. Zij stellen zich onder norm van het algemeen be lang. Wie toch willekeurig of bene-pen stemt, zal obene-penliik ter verantwoording worden
~
~
~
~
~
~ W n 'I O:lmensen willen dwingen om tegen cle eigen overtui-ging te stemmen? Is het dan vreemd dat mensen als Wiegel (evenals de christen-democraten en de andere christelijke fracties) geen behoefte hebben aan cor-rectieve referenda? Zij hebben de moed als volksver-tegenwoorcligers zelf positie te kiezen en de regering vanuit het parlement te corrigeren. 'Onbegrijpelijk', zegt vervolgens vvn-voorman Hans Dijkstal. Die opmerking toont de eenzijdigheid van clenken die in brecle lagen van de VVD heeft toegeslagen. Inclerclaad
onbegrijpelijk: vijfjaar geleden ging Paars I met ambities van start. Het moest nu maar eens a(gelo-pen zijn ITlet bet Torentjesovcrleg, 1net clc
coalitie-dvvang. ll1Pt ch_• vvrstarrc-ndP vverkin.g van
gehecht-ll ... ·id .1.111 hvt pill<.. llv. !"'>...- t r . 1 c t tvv<><>l·r.itt<•t· J->;nlk<·'-.1~·•" leek cle da;,d bij het woord te voegen. Tailoze keren claagde hij het kabinet uit. Hij durfde het te trotse-ren, hii olaagde, was luis in cle pels, om vervolgens
'"
'-
-~~"
_\'
~
"
/ . \'\.._'
IV,~"
·,' -~ ~ (\
'
-~ AbKlink"\'~ \ j \ . 1 1 \._I\._ ll.J I'\.\._ 11, VV CLllJ 1'--'--"- LJ.J._J ~<U>& .1.&"-L • • ...__,..._,._ ' - ' " " ' - ' .. ._._..._ • • •
nil'! wilkkeurig ofuit lJL'nepen da" wei oneigenlijke
illi){JV\'L'll -.,{l'lllllll.'ll /IJ ._,ll'iit.'ll /H. Jt ()JJdt.•r lli)!'Jll \ ' . I l l
hel ~dgeillL'L'Il hcL1ng. \Vil' loch \Villvkcut·i;_•, ol
i)L'llL'-pen stenlt, zal oi)L'llL'-penlijk ter verantvvoording \Vorden
geroepen. Zo gezien horen toneel,
vertegenvvoorcli-ging en algemeen belang bij elkaar. De strijd van woorden en argumenten, beslissingen die daarop uiteindelijk zijn gebaseerd. Oat zijn wezenskenmer-ken van de parlementaire democratic. Deze stond volgens de tegenstanders van het correctief re-ferendum met de voorgestelde Grondwetswijziging in meer of mindere mate op het spel. Die dag van de 19e stond zij nog om meer redenen op het spel. 066, die zich altijd zoveel zorgen maakt over de kwaliteit van de democratie, zette de boel namelijk op scherp.
De strijd van woorden en argumenten werd daarmee vertroebeld. 'Als je niet voor een wijziging van de Grondwet (!) stemt, dan gaan wij het kabinet opbla-zen.' 'ja', zegt De Graafdan achteraf, 'we wilden dui-clelijk maken wat de gevolgen zouden zijn, zodat men ons later niet zou kunnen verwijten dat men dat niet wist'. Washier dan aileen maar sprake een kwestie van voorlichting aan de Eerste Kamer? Natuurlijk niet: er was sprake van pressie en druk. Vijf'dissidenten' waren er, en die moesten koste wat het kost om. Koste wat het kost, desnoods maar tegen de eigen overtuiging, tegen de eigen 'argumen-ten en woorden' in. Oat dus door de partij die zich zoveel zorgen maakt over de democratic.
Het kan verkeren. Want wie laat die clemocratie hier
nu eigenlijk disfunctioneren? Degenen die deden
wat de vertegenwoordigende democratie vraagt?
Namelijk zonder last en op grand van argumenten stemmen. Of degenen die uit coalitieoverwegingen
heid ;~;~n he! pluclw. De fr~lctievoorzitter Holkestein
il'l'k dv d.t~td hii iH't \\'OOJ'd lt' \'OL','....;L'll 'LIIIP/.L' kl'rl'll
d~t~tgde hi.J ilet kLthinct uit. lli.J durtdc hct te trotsc-ren, hij pl~1agcle. \vas luis in de pels, on1 vervolgcn~
als het erop aankwam (op stemmen bij voorbeelcl) even uitdagend weer het hok in te gaan. Paars kroop dan ook meer en meer het Torentje in, samen met Bolkestein. In het verlengde daarvan were! cle sorry-democratie geboren (ten tijde van het CDA niet ver-toond). Het clualisme was en bleef vooral iets voor de Biilme. Nu Wiegel daarentegen wel doorbijt en het dualisme serieus neemt, beet dat in VVD-jargon 'on-begrijpelijk'. Inderdaad, de representatieve clemocra-tie staat onder clruk. Het blijkt ook uit de manier waarop kabinet en Kamer met het enqueterapport omgaan. Het coalitiebelang stond voorop.
Het is goed dat er onaf11ankelijk denkende Kamerle-den zijn. Dan kan een kabinet misschien op een stem vallen (en ik ontken niet clat dit iets tragisch heeft, juist ook voor hen die daarin oprecht vee!, heel vee! in investeren), maar dat is uiteinclelijk toch nog beter dan dat nota bene de Grondwet met een zeer zeer nipte meerclerheid, en dan nog tegen heug en meug. wordt veranderd. Constituties gaan Ianger mee en zijn uiteindelijk toch essentieler dan kabi-netten. Dr. A. Klink NW 1110')
