ETE-AK-2012-VWO-1-c

(1)

Correctievoorschrift VWO

2012

tijdvak 1 vrijdag 25 mei 07.30 - 10.30 uur

Aardrijkskunde

Inzenden scores

Verwerk de scores van alle kandidaten in het bijgeleverde programma Wolf. Zend de gegevens uiterlijk woensdag 6 juni 2012 elektronisch naar het ETE.

(2)

Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels

3 Vakspecifieke regels 4 Beoordelingsmodel

1 Regels voor de beoordeling

Het werk van de kandidaten wordt beoordeeld met inachtneming van de artikelen 30, 31 en 32 van het Landsbesluit v.w.o.-h.a.v.o.-v.s.b.o. d.d. 23-06-2008 (PB. 2008, no. 54). Voor de beoordeling zijn de volgende passages van bovenvermelde artikelen van het Landsbesluit van belang:

1 De directeur doet het gemaakte werk met een exemplaar van de opgaven, de beoordelingsnormen en het proces-verbaal van het examen toekomen aan de examinator. Deze kijkt het werk na en zendt het met zijn beoordeling aan de directeur. De examinator past de beoordelingsnormen en de regels voor het toekennen van scorepunten toe die zijn gegeven door het ETE (Examenbureau). 2 De directeur doet de van de examinator ontvangen stukken met een exemplaar van

de opgaven, de beoordelingsnormen, het proces-verbaal en de regels voor het bepalen van de score onverwijld aan de gecommitteerde toekomen.

3 De gecommitteerde beoordeelt het werk zo spoedig mogelijk en past de beoordelingsnormen en de regels voor het bepalen van de score toe die zijn gegeven door het ETE (Examenbureau).

4 De examinator en de gecommitteerde stellen in onderling overleg het aantal scorepunten voor het centraal examen vast.

5 Komen zij daarbij niet tot overeenstemming, dan wordt het aantal scorepunten bepaald op het rekenkundig gemiddelde van het door ieder van hen voorgestelde aantal scorepunten, zo nodig naar boven afgerond.

2 Algemene regels

Voor de beoordeling van het examenwerk zijn de volgende bepalingen van toepassing: 1 De examinator vermeldt op een lijst de namen en/of nummers van de kandidaten,

het aan iedere kandidaat voor iedere vraag toegekende aantal scorepunten en het totaal aantal scorepunten van iedere kandidaat.

2 Voor het antwoord op een vraag worden door de examinator en door de gecommitteerde scorepunten toegekend, in overeenstemming met het beoordelingsmodel. Scorepunten zijn de getallen 0, 1, 2, .., n, waarbij n het

maximaal te behalen aantal scorepunten voor een vraag is. Andere scorepunten die geen gehele getallen zijn, of een score minder dan 0 zijn niet geoorloofd.

3 Scorepunten worden toegekend met inachtneming van de volgende regels: 3.1indien een vraag volledig juist is beantwoord, wordt het maximaal te behalen

aantal scorepunten toegekend;

3.2indien een vraag gedeeltelijk juist is beantwoord, wordt een deel van de te behalen scorepunten toegekend, in overeenstemming met het

beoordelingsmodel;

(3)

toegekend naar analogie of in de geest van het beoordelingsmodel;

3.4indien slechts een voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig antwoord gevraagd wordt, wordt uitsluitend het eerstgegeven antwoord beoordeeld; 3.5indien meer dan een voorbeeld, reden, uitwerking, citaat of andersoortig

antwoord gevraagd worden, worden uitsluitend de eerstgegeven antwoorden beoordeeld, tot maximaal het gevraagde aantal;

3.6indien in een antwoord een gevraagde verklaring of uitleg of afleiding of

berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0 scorepunten toegekend tenzij in het beoordelingsmodel anders is aangegeven;

3.7indien in het beoordelingsmodel verschillende mogelijkheden zijn opgenomen, gescheiden door het teken /, gelden deze mogelijkheden als verschillende formuleringen van hetzelfde antwoord of onderdeel van dat antwoord;

3.8indien in het beoordelingsmodel een gedeelte van het antwoord tussen haakjes staat, behoeft dit gedeelte niet in het antwoord van de kandidaat voor te komen.

4 Het juiste antwoord op een meerkeuzevraag is de hoofdletter die behoort bij de juiste keuzemogelijkheid. Voor een juist antwoord op een meerkeuzevraag wordt het in het beoordelingsmodel vermelde aantal punten toegekend. Voor elk ander antwoord worden geen scorepunten toegekend. Indien meer dan een antwoord gegeven is, worden eveneens geen scorepunten toegekend.

5 Een fout mag in de uitwerking van een vraag maar een keer worden aangerekend, tenzij daardoor de vraag aanzienlijk vereenvoudigd wordt en/of tenzij in het beoordelingsmodel anders is vermeld.

6 Een zelfde fout in de beantwoording van verschillende vragen moet steeds opnieuw worden aangerekend, tenzij in het beoordelingsmodel anders is vermeld.

7 Indien de examinator of de gecommitteerde meent dat in een examen of in het beoordelingsmodel bij dat examen een fout of onvolkomenheid zit, beoordeelt hij het werk van de kandidaten alsof examen en beoordelingsmodel juist zijn. Hij dient de fout of onvolkomenheid wel mede te delen aan het ETE. Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het beoordelingsmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen door het ETE rekening gehouden.

8 Scorepunten worden toegekend op grond van het door de kandidaat gegeven antwoord op iedere vraag. Er worden geen scorepunten vooraf gegeven. 9 Het cijfer voor het centraal examen wordt als volgt verkregen.

Eerste en tweede corrector stellen de score voor iedere kandidaat vast. Deze score wordt meegedeeld aan de directeur.

De directeur stelt het cijfer voor het centraal examen vast op basis van de regels voor omzetting van score naar cijfer. Dit cijfer kan afgelezen worden uit

omzettingstabellen die beschikbaar worden gesteld door het ETE na de bepaling van de definitieve cesuur.

3 Vakspecifieke regels

Voor dit examen Aardrijkskunde Vwo 2012 eerste tijdvak kunnen maximaal 66 scorepunten worden behaald. Het examen bestaat uit 43 vragen.

(4)

1 1 1 1 1 1 1 1

4 Beoordelingsmodel

Opgave 1 - Hotspot Yellowstone

1 maximumscore 1

Bij een vulkaanuitbarsting is de vulkaantop van een eerder gevormde vulkaan weggeblazen, waardoor een krater is ontstaan.

Drie van de volgende:

Hawaï, Galapagos, Paaseiland, IJsland, Azoren, Canarische eilanden, Kaap-Verdische eilanden, Ascension, Tristan da Cunha, Marion, Kerguelen, Comoren, Mt. Cameroon, Tibesti, Afar

Het punt wordt toegekend indien 3 hotspots zijn genoemd.

• Gewoonlijk is vulkanische activiteit bij plaatgrenzen als gevolg van subductie of divergentie.

• Bij hotspots bevindt zich een ongewoon hete plek in de aardmantel die vulkanisme tot gevolg heeft.

• Granitisch magma komt voor boven basaltisch magma.

• Granitisch magma is in verhouding lichter/heeft een kleinere dichtheid dan basaltisch magma.

Hypocentra

• Richting zuidwesten

• De oudste caldera ligt ten zuid westen van de jongste caldera.

• Volgens GB 192 B beweegt de Noord-Amerikaanse plaat in

noordwestelijke/noordoostelijke richting maar volgens bron 2 beweegt de plaat in zuidwestelijke richting.

• Het veranderen van schaalniveau leidt in dit geval tot tegenstrijdige informatie. (Lokale en regionale verschillen zijn op globaal

schaalniveau niet terug te vinden.)

(5)

Vraag Antwoord Scores 1 1 1 1 1 1 8 maximumscore 1

Geelgekleurd gesteente als gevolg van (post-)vulkanische activiteit.

Het punt wordt toegekend indien antwoord volledig is.

• Het actualiteitsprincipe gaat ervan uit dat wat nu met de aarde gebeurt, vroeger ook zo gebeurde.

• De eerdere vulkaanuitbarstingen (caldera’s) duiden op de mogelijkheid van een volgende vulkaanuitbarsting.

Opgave 2 - Klimaatverschillen van Indonesië

Af : Tropisch regenwoudklimaat As / Aw : Savanneklimaat

Cf : Maritiem klimaat met neerslag in alle jaargetijden

Het punt wordt toegekend indien het antwoord volledig is.

• Cf-klimaat

• De gemiddelde temperatuur in de koudste maand is bij de C-klimaten lager dan 18°C. (bij de getoonde klimaatgrafieken is de gemiddelde temperatuur elke maand boven 18°C.)

• De wind waait van het hoge- naar het lagedrukgebied toe met een afwijking naar rechts op het noordelijk halfrond.

Beide delen van de wet van Buijs Ballot moeten genoemd worden om één punt toe te kennen.

• De wind waait in juli uit het zuidwesten.

Makkassar ligt op het zuidelijk halfrond. Op het zuidelijk halfrond heeft de wind een afwijking naar links (corioliseffect).

De wind komt door verschuiving van de ITCZ in de loop van het jaar uit tegengestelde richting (waardoor een berghelling zowel loef- als lijzijde kan zijn).

(6)

Vraag Antwoord Scores • 1 • 1 1 1 1 1 1 1

Opgave 3 - Landgrabbing in de periferie

• Productie: Toename van de productie. • Transport: Van importeur naar exporteur.

Overeenkomst : Er worden gebieden in de periferie ingenomen vanuit het centrum ten behoeve van landbouwproducten en/of grondstoffen.

Verschil : Vroeger was er sprake van politieke overheersing, nu is marktwerking de bepalende factor.

• MNO’s willen de productie van grondstof tot eindproduct (productieketen) in eigen beheer.

• Door landgrabbing wordt de aanvoer van grondstoffen verzekerd.

Overheden kunnen gedwongen worden om tegemoet te komen aan de wensen/eisen van de buitenlandse investeerders.

• soft states voeren vaak een inconsequent beleid (corruptie).

• De MNO’s hebben hierdoor een grotere vrijheid in hun bedrijfsvoering.

MNO’s hebben een moderne bedrijfsvoering, de traditionele productiewijze blijft gehandhaafd (in de niet-aangekochte gebieden).

Drie van de volgende:

Planten - De oorspronkelijke plantengroei verdwijnt/verandert. Dieren - De fauna verandert door de landbouw.

Water - Door toepassing van irrigatie verandert de waterhuishouding. Bodem - De toevoeging van kunstmest verbetert de bodemvruchtbaarheid. Reliëf - Aanleg van terrassen of egaliseren landschap.

Mens - Functie van de mens in het landschap wijzigt/(moderniseert).

Indien 1 of 2 antwoorden juist : 1 punt Indien 3 antwoorden : 2 punten

(7)

Vraag Antwoord Scores 1 1 1 1 1 1 1 22 maximumscore 1 • Anders-globalisten

• Er worden voordelen, nadelen en mogelijke oplossingen genoemd.

Opgave 4

7 miljard mensen

Demografisch: relatief jonge bevolking zal (voorlopig) blijven groeien. Economisch: kinderen kunnen werken voor gezinsinkomen /

oudedagvoorziening / ‘shared poverty’

Sociaal-cultureel: religieuze oorzaken / laag opleidingsniveau / kinderen geven status

• Het verband ‘lage welvaart leidt tot grote bevolkingsgroei’ wordt ontkracht.

• BBP Rusland = 9.230 Euro, lager dan Saudi-Arabië = 13.226 Euro. Het geboorteoverschot van Rusland = -5 (sterfteoverschot), lager dan het geboorteoverschot van Saudi-Arabië = 27.

Onder grote delen van de bevolking komt AIDS/HIV voor, met hoge sterftecijfers als gevolg.

Oorzaak : scheve seksratio

Gevolg : minder partnerschappen (en afname bevolkingsgroei)

In traditionele regio’s / op het platteland zal geslachtsselectieve abortus meer voorkomen dan in moderne regio’s / in de stad

Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) / non-governmental organizations

In China voert de overheid de ‘1-kind’ politiek. Hierdoor worden minder kinderen geboren in China.

(8)

Vraag Antwoord Scores

1 1

1

Twee van de volgende:

Uitputting / afname biodiversiteit / aantasting evenwicht ecosystemen / milieuaantasting / landdegradatie / voedseltekorten / klimaatverandering per juist gegeven gevolg

opleidingsniveau verhogen / voorlichting geven / emancipatie bevorderen / acceptatie stimuleren/modernisering / geboorteplanning stimuleren

per juist gegeven maatregel

Op verschillende schaalniveaus zijn (politieke, sociaal-culturele en demografische) verschillen waarop geanticipeerd moet worden.

(Het belang is groot;) het monitoren van demografische ontwikkelingen is een voorwaarde voor een succesvolle bevolkingspolitiek.

Punt toekennen indien redenering compleet is.

Opgave 5 - Klopjacht op een drugsbaron

• Complementariteit: (productie- en consumptie-)gebieden vullen elkaar aan. • Transporteerbaarheid: Transport (van productiegebied naar

consumptiegebied) is rendabel.

• Tussenliggende mogelijkheden: (productie-)gebieden concurreren met elkaar zodat er meerdere aanbieders zijn. per juist gegeven voorwaarde voor interactie

Door het communistische systeem van Cuba hebben de Verenigde Staten een handelsembargo opgelegd en/of kiest Cuba in eerste instanties handelspartners met een vergelijkbaar politiek systeem.

Door de grote controle op drugs worden handelaren/ smokkelaars gedwongen steeds op zoek te gaan naar nieuwe transportroutes.

(9)

Vraag Antwoord Scores 1 1 1 1 1 38 maximumscore 2

• Directe invloed: illegale handel wordt niet bij het BNP gerekend. • Indirecte invloed: opbrengsten (van drugshandel) worden (via

witwaspraktijken) geïnvesteerd in de officiële economie.

Maatregelen waaruit de invloed van de Verenigde Staten blijkt, zoals op het gebied van toerisme, handel en ontwikkelingshulp, migratie,

geldzendingen, uitwisseling, samenwerkingsverbanden. per juist gegeven manier

• De stelling klopt/Ja.

• Door het interne controleapparaat rond Christoffer Coke in Tivoli Gardens was sprake van lagere misdaadcijfers dan in andere wijken.

• verhogen salarissen bij formele macht • uitbreiden controleapparaat

Diffusie

Antwoorden die wijzen op specifiek(e) kleding, kapsel, gedrag, enz.

(10)

Vraag Antwoord Scores

5 Bronvermeldingen

bron 1 http://www.google.com/imgres?imgurl=https://www.planetseed.com/files/ uploadedimages/Science/Features/Earthscience/volcanoes/ Related_articles/formation_yellowstone_hotspot.jpg bron 2 http://www.mnh.si.edu/earth/text/4_2_5_2.html bron 3 http://www.yellowstone.net/earthquakes.htm bron 4 http://nos.nl/artikel/191758-rijke-landen-doen-aan-landjepik-in-afrika.html bron 5 Wolters-Noordhoff, Terra, Aardrijkskunde Tweede Fase, Boek A

bron 6 http://www.metronieuws.nl/nieuws/7-miljard-mensen-op-aarde/SrZkjE!ePpkYWgqS6VOY/

bron 7 http://www.depers.nl/buitenland/481791/Harde-strijd-om-gangsterbolwerk-in-Kingston.html