Verslag van de landelijke demonstratie met aardappelverzamelrooiers te Klazienaveen op 27 en 28 september 1960

Gestencilde Mededeling Jaargang 1961 - no. 8

Verslag van de landelijke demonstratie met aardappelverzamelrooiers

te Klazienaveen

op

27 en 28 september i960

door Ir. A.H.J. Siepman

INSTITUUT VOOR LAMDBOUTfTECHÏÏIEK EN RATIONALISATIE Dr.- S.L. Mansholtlaan 12 - Wageningen.

Y O 0 a W O O R D

Het "volautomatisch" rooien van de aardappelen blijkt hoe langer hoe meer ook "buiten de "Veenk. ^oniSn" ingang te vinden. De hiervoor ontwikkelde machines staan danook volop in de "belang-stelling.

Naast de capaciteit, trekkracht en "bediening van de machine?! npee.lt de "beschadiging van de aardappelen een grote rol. Onderzoekingen hebben aangetoond dat mits do snelheid waarmee ge-rooid wordt en de afstelling van de machine op de juiste wijze aan de omstandigheden worden aangepast ie knolbeschadiging tot een mi-nimum beperkt kan worden.

De constructeurs hebben van bovengenoemde onderzoekresul-taten dankbaar gebruik gemaakt. Kaast een zuivere technische vervol-making (van de werktuigen) is dan ook veel aandacht besteed aan de afstellingsmogelijkheden ervan.

Deze demonstratie geeft de toekomstige gebruikers een indruk van de huidige ontwikkeling en werking van de machines. Tevoren worden de machines uitvoerig beoordeeld. De resultaten hiervan zijn in dit ver-slag weergegeven.

Moge dit verslag Uw inzicht in deze materie verrijken.

Wageningen, juli 1961.

De Direkteur: Ir. H.H. Postuma.

I I n l e i d i n g

Op Woensdag' 28 september i960 werd de

j a a r l i j k s e landelijke demonstratie met v e r z a m e l r o o i e r s gehouden op h e t "bedrijf van de N.V. Veenderij en T u r f s t r o o i s e l f a b r i e k "Klazienaveen" v/h W.A. Schol ten t e Groningen op een p e r c e e l t e Klazienaveen-Noord.

Deze demonstratie werd g e o r g a n i s e e r d doors

het Landbouwschap,

de Rijkslandbouwvoorlichtingsdienst,

het Provincia.al Onderzoekcentrum voor de Landbouw i n Drenthe, de Vereniging voor Bedrijfsvoorlichting t e Klazienaveen, h e t I n s t i t u u t voor Landbouwtechniek en R a t i o n a l i s a t i e .

Voorafgaand aan deze demonstratie werden a l l e d e e l -nemende machines aan een u i t g e b r e i d e b e o o r d e l i n g onderworpen. Deze beoordeling werd op 27 september u i t g e v o e r d .

De Regelings commissie voor de voorbereiding en de o r g a n i s a t i e van de beoordeling en de demonstratie was a l s v o l g t samengesteld 2 G. Luis Rzn. I r . E. W. Boogaard W. Hadders H. Hensums H. Hoving H. J e l i e s A. Langius I r . K. Meinders R . J . Wollerich C. Wijnbergen B.H. Dik I r , A.H.J. Siepman

P.O.C. Drenthe, 1 Exlo'êrmond, v o o r z i t t e r

A.T.C. Landbouwschap, 's-Gravenhage Nieuw-Amsterdam

R.L.V.D. O-Drenthe, Emmen ;> Nieuw-Dordrecht

R.L.V.D. W-Drenthe, Assen

R.L.V.D. O-Drenthe, Nieuw-Dordrecht Mij. "Klazienaveen", Klazienaveen Nieuw-Buinen

Mij. "Klazienaveen", Klazienaveen s e c r e t r . r i s

I . L . R . , Wageningen

De Beoordelingscommissie, die het werk van de machines voorafgaande aan de demonstratie b e o o r d e e l d e , was samengesteld u i t de volgende personen ; R . J . Wollerich R. Bakker I r . P.W. Bakker Arkema U.D. Kalverkamp I r . D. Boeschoten I r . E. W. Boogaard Nieuw-Buinen, v o o r z i t t e r Assen R.L.C, voor Landbouwwerktuigen en Arbeidsmethoden, Wageningen R.L.C, voor Landbouwwerktuigen en Arbeidsmethoden, Wageningen P.O.C. Drenthe, Assen

2 -B r . J . H o f s t e e H.W. de J a g e r G. L u b b e r s I r . H.H. Postuma R. Reïikema 0 . S a l om on s R.H. Smook I r . T h . J . T i e n s t r a I r . A. Vedder B.H. Dik I r . À . H . J . Sieranan P r o e f s t a t i o n A a r d a p p e l v e r w e r k i n g , G r o n i n g e n De Krim Emmen I . L. R . , Wageningen Val thermond K l a z i e n a v e e n S t a d s k a n a a l R.L.V.D, O - D r e n t h e , Emmen R . L . V . D . W-Drenthe, Assen Assen, secretaris I . L . R . , Wageningen, r a p p o r t e u r

V o o r a f g a a n d e aan en tijdens de b e o o r d e l i n g van de m a c h i n e s werden d o o r een a a n t a l s u b - c o m m i s s i e s d i v e r s e b e p a l i n g e n v e r r i c h t . Deze c o m m i s s i e s waren a l s v o l g t s a m e n g e s t e l d ; Commiseie c a p a c i t e i t , b e d i e n i n g en t r e k k r a c h t W. Meinen R . J . W o l l e r i c h H.A. S c h a a f s t a l R . L . V . D . O - D r e n t h e , Emmen Nieuw-Buinen I . L . R . , P a t e r s w o l d e , r a p p o r t e u r Commissie b e s c h a d i g i n g en v e r o n t r e i n i g i n g J . van S t a a l d u i n e n K. T i c h e l a a r J . H . B . Vedder I r . J . C . Hesen Z - G r o n i n g e n , Veendam O - D r e n t h e , Emmen O - D r e n t h e , E r i c a R . L . V . D . X I » 1 J# V « i ) • R . L . V . D . I . B . V . L . , Wageningen, r a p p o r t e u r Commissie v e r l i e s en v e r w i j d e r i n g k n o l l e . i J . K l e e f J . Meems G . J . P a s t i n k H. Hensums Emm en Emmen Snmen R.L.V.:'»., O - D r e n t h e , Emmen, r a p p o r t e u r Commissie t e c h n i s c h e b e s c h r i j v i n g en weging J . B . H e l l e r H. J e l i e s J . H a r i n g R.L.V.D. O - D r e n t h e , Emmen R.L.V.D. W-Drenthe, Assen I . L . R . , Wageningen, r a p p o r t e u r

- 3

I I Om s t en d i g he den

Be d e m o n s t r a t i e vond p l a a t s op een p e r c e e l j o n g e v e e n k o l o n i a l e g r o n d met een h u m u s g e h a l t e van 1 2 $ . De v o o r v r u c h t was r o g g e . De a a r d a p p e l e n van h e t r a s Voran waren g e -p o o t met b e h u l -p van een -p l a n t g a t e n m a k e r o-p een r i j e n a f s t a n d van 52 cm.

Tijdens h e t r o o i e n was h e t d r o o g , z o n n i g w e e r . De g r o n d was v o c h t i g , doch g o e d af z e e f h a a r . De vrij g r o t e h o e v e e l -h e i d l o o f was nog n i e t g e -h e e l a f g e s t o r v e n , z o d a t de l o o f s t e n g e l s nog tamelijk t a a i w a r e n . Er kwam p r a k t i s c h g e e n o n k r u i d v o o r . De g e s c h a t t e o p b r e n g s t b e d r o e g - 750 h l / h a .

I I I B e s c h r i j v i n g van de m a c h i n e s

De v o l g o r d e van de m a c h i n e s , w a a r i n deze i n h e t v e r s l a g zijn opgenomen, i s o v e r e e n k o m s t i g de nummering i n h e t p r o -gramma. Deze v o l g o r d e werd door l o t i n g v a s t g e s t e l d . Daar e n i g e i n h e t programma v e r m e l d e m a c h i n e s n i e t aan de b e o o r d e l i n g en de d e m o n s t r a t i e hebben deelgenomen, h e e f t een k l e i n e o p s c h u i v i n g i n de v o l g o r d e p l a a t s g e v o n d e n .

Bergmann, K 30

V e r k o o p k a n t o o r L . J . Blaauw t e S t a d s k a n a a l .

De Bergmann i s v o o r z i e n van 2 w i e l e n met l a g e d r u k -banden^ bandenmaat 1 0 , 5 0 - 1 6 .

De a a r d a p p e l r u g komt t u s s e n twee t o r p e d o ' s d o o r op de s c h a a r . Deze b e s t a a t u i t twee d e l e n en i s a a n de a c h t e r z i j d e van s t e e n k l e p j e s v o o r z i e n . Boven de s c h a a r i s een r o l met s c h o e p e n a a n g e b r a c h t , t e n o p z i c h t e waarvan de d i e p t e r e g e l i n g p l a a t s v i n d t .

De g r o n d w o r d t door een l a n g e z e e f k e t t i n g van de a a r d a p p e l e n g e s c h e i d e n . Deze k e t t i n g b e s t a a t u i t twee r u b b e r c a n v a s -r i e m e n , d i e d o o -r i j z e -r e n s t a v e n zijn v e -r b o n d e n .

Onder de k e t t i n g zijn 2 p a a r v e r s t e l b a r e s c h u d d e r s a a n g e b r a c h t . Van de z e e f k e t t i n g komen de a a r d a p p e l e n en h e t l o o f o v e r een r o l op de l o o f t r a n s p o r t e u r . Op de overgang van z e e f k e t t i n g en l o o f -t r a n s p o r -t e u r b e v i n d -t z i c h de o p v o e r -t r o m m e l .

De l o o f t r a n s p o r t e u r b e s t a a t u i t twee r u b b e r c a n v a s -r i e m e n v e -r b o n d e n doo-r van pennen v o o -r z i e n e s t a v e n . S t a v e n en pennen zijn rnet r u b b e r b e k l e e d . De t r a n s p o r t e u r l o o p t n a a r

a c h t e r e n s c h u i n omhoog. De h e l l i n g i s v e r s t e l b a a r . Boven de l o o f -t r a n s p o r -t e u r zijn een a a n -t a l rijen me-t v e r e n d e pennen a a n g e b r a c h -t , waarvan de o n d e r s t e rij door e e n k r u k w o r d t a a n g e d r e v e n . De s l a g h i e r v a n i s v e r s t e l b a a r . Deze pennen d i e n e n om de nog aan h e t l o o f v a s t z i t t e n d e of rnet h e t l o o f m e e g e v o e r d e a a r d a p p e l e n t e r u g t e

4

-voeren. Onder de l o o f t r a n s p o r t e u r bevinden z i c h twee p a a r , d o o r een e x c e n t r i e k aangedreven, v e r s t e l b a r e s c h u d r o l l e n .

De opvoertrommel b e s t a a t u i t een g r o t e r e c h t o p s t a a n d e r i n g , waarvan de zijwanden van p l a a t m a t e r i a a l zijn v e r v a a r d i g d . Deze ringvormige p l a t e n zijn door stangen met e l k a a r verbonden. De bodem en de s c h o t j e s , die de bakjes vormen,bestaan u i t een lange rubbermat die i s gevlochten tussen deze stangen. Langs een g e d e e l t e van de binnenomtrek van de trommel i s een verende p l a a t aangebracht, waarmede wordt voorkomen, dat de aardappelen u i t de bakjes v a l l e n .

Vanuit de trommel komen de aardappelen v i a een l e e s k e t t i n g en een schuin n a a r boven lopende k e t t i n g i n . d e v e r -zamelbak. Deze l a a t s t e k e t t i n g : wordt door een schot i n twee delen g e s p l i t s t . Op h e t b r e e d s t e deel hiervan wordt de aardappel-stroom vanaf de l e e s k e t t i n g met behulp van een s c h u i n s t a a n d s c h o t j e g e l e i d , terwijl op het smalste deel de met de hand a f g e -r a a p t e s t e n e n , k l u i t e n e . d . wo-rden gedeponee-rd.

Een gljjgoot op het einde hiervan zorgt ervoor, dat d i t u i t g e -s o r t e e r d e m a t e r i a a l n i e t i n de verzamelbak t e r e c h t komt.

De schuin naar boven lopende k e t t i n g wordt bij het u i t h e t werk s t e l l e n van de machines automatisch n a a r boven g e k l a p t om het kippen van de verzamelbak mogelijk t e maken.

De verzamelbak heeft een inhoud van 10 h lt Het kippen van de bak g e s c h i e d t met behulp van een door de a f t a k a s aange-dreven f r i c t i e l i e r . De onderzijde en de s t o r t k a n t van de bak zijn a l s l a t w e r k u i t g e v o e r d . De kiphoogte van de bak i s v e r s t e l b a a r . De maximale s t o r t h o o g t e bedraagt 200 cm boven de grond.

De machine wordt aangedreven door de aftakas van de t r e k k e r ; daarbij zijn vijf overbrengingsmogelijkheden aanwezig. Het i n en u i t het werk s t e l l e n g e s c h i e d t h y d r a u l i s c h .

Het gewicht van de Bergmann v/as 1918 kg.

Unicum (wagenrooier)

Landbouwmachinehandel Snakenburg en Nieboer, Nieuwe P e k e l a .

De Unicum i s voorzien van twee wielen met l a g e d r u k -bandenj bandenmaat r e c h t s 9,00 - 20, l i n k s 15>00 - 20.

De aardappelrug wordt opgenomen door een s c h a a r , die b e s t a a t u i t twee i e t s doorgebogen d e l e n . De d i e p t e r e g e l i n g g e s c h i e d t ten opzichte van een r o l , die zic h voor de schaar b e -v i n d t . Hechts -voor deze r o l i s een l o o f g e l e i d e r aangebracht bestaande u i t een k l e i n e r o l die om een v e r t i c a l e as kan d r a a i e n .

- 5

De aardappelrug wordt door de schaar op de z e e f k e t t i n g g e b r a c h t . D i t i s een v e r b e t e r d e Hooverketting, bestaande u i t staven die met de omgebogen u i t e i n d e n in e l k a a r zijn g e h a a k t . De halten zijn voorzien van een breed draagvlak. De k e t t i n g i s a c h t e r de schaar in de hoogte v e r s t e l b a a r . Onder de z e e f k e t t i n g i s een s t e l

schudders aangebracht. Op de overgang van de schaar naar de zeef-k e t t i n g bevindt zi ch een "pennentrommel " . Aan de zijzeef-kanten hiervan z i t t e n pennen en in het midden met rubber b e d e k t e , v e r s t e l b a r e schoepen. Deze trommel wordt aangedreven en t r e k t de o n k r u i d -zoden u i t e l k a a r .

Van de z e e f k e t t i n g komen de aardappelen op een zeef-t r a n s p o r zeef-t e u r . Deze h e e f zeef-t een d r i e d e l i g e f u n c zeef-t i e . De r e s zeef-t e r e n d e l o s s e grond wordt tussen de aardappelen verwijderd. Het loof en onkruid v/ordt zijwaarts afgevoerd en de aardappelen worden aan de achterzijde van de band omhoog- en afgevoerd.

Deze z e e f t r a n s p o r t e u r i s samengesteld u i t 4 rubber canvasriemen, die door dunne staven zijn verbonden, waarop met rubber beklede pennen zijn aangebracht voor afvoer van het l o o f .

Op het punt waar de aardappelen van de z e e f k e t t i n g op de z e e f t r a n s p o r t e u r konen i s deze i e t s gootvormig en l o o p t aan de linkerzijde schuin omhoog.. Ten o p z i c h t e , v a n d i t schuinlopend g e d e e l t e maakt het bovenstuk weer een hoek en s t a a t tijdens het g e b r u i k van de machine vrijwel v e r t i c a a l . Zowel de h e l l i n g van het schuinstaande a l s van het vrijwel v e r t i c a a l staande deel zijn v e r s t e l b a a r . Door een p a r a l l e l o g r a m - c o n s t r u c t i e wordt hèt moge-lijk gemaakt, dat de h e l l i n g s h o e k van h e t s c h u i n s t a a n d e g e d e e l t e wordt gewijzigd bij een gelijkblijvende stand van het bovenste s t u k . De h e l l i n g van het bovenste stuk kan afzonderlijk worden i n g e

-s t e l d . Onder de z e e f t r a n -s p o r t e u r zijn 3 a-s-sen met n i e t v e r -s t e l b a r e schudders aangebracht. Aan de achterzijde hiervan bevinden z i c h een a a n t a l rubber dwarsschotjes, die de aardappelen omhoog- en afvoeren. Boven het einde zijn een a a n t a l r e c h t e , verende a f s t r i j k -tanden aangebracht.

Vanaf de s c h o t j e s glijden de aardappelen v i a een s t i l -staande goot op de wagen. De bodem van deze goot b e s t a a t u i t een met r u b b e r bekleed s t a v e n r o o s t e r .

Langs de l i n k e r k a n t van de z e e f t r a n s p o r t e u r i s een z e i l d o e k gespannen, zodat de wind geen i n v l o e d kon u i t o e f e n e n op h e t s c h e i d i n g s e f f e c t h i e r v a n .

Links voorop het raam van de machine i s een trekboom voor de b e v e s t i g i n g van de wagen aangebracht. Deze i s s c h a r n i e r e n d b e v e s t i g d en heeft een v e r s t e l b a r e trekhaak. De a a n

-drijving van de machine g e s c h i e d t door de a f t a k a s van de t r e k k e r . Op de machine bevindt z i c h een v e r s n e l l i n g s b a k . Door het v e r -steken van de koppelingsas zijn twee v e r s c h i l l e n d e snelheden van de machine mogelijk. Het i n en u i t het werk s t e l l e n g e s c h i e d t met behulp van een s t a a l d r a a d door een hefarm van de h e f i n -r i c h t i n g van de t -r e k k e -r .

6

-Broei rag

H.A. Broenink, Langeveen ( ü v . ) .

De Broelang i s voorzien van twee wielen met v l i e g t u i g -banden? bandenmaat 12,25 - 12.

De aardappelrug komt tussen twee k l e i n e t o r p e d o ' s door op de s c h a a r . Deze b e s t a a t u i t twee d e l e n . De d i e p t e r e g e l i n g g e -s c h i e d t ten opzichte van een k l e i n e r o l die z i c h vink a c h t e r de t o r p e d o ' s bevindt en over de aardappelrug l o o p t .

De l o s s e grond wordt door een lange z e e f k e t t i n g u i t de aardappelen verwijderd. Deze b e s t a a t u i t twee rubber canvasriemen die door met rubber beklede ijzeren staven zijn verbonden.

De aandrijving g e s c h i e d t door met canvas beklede rismschijven. Onder de k e t t i n g zijn een p a a r r o l l e n aangebracht, die door een e x c e n t r i e k op en n e e r worden bewogen. De s l a g van de r o l l e n i s v e r s t e l b a a r . Verder zijn op twee p l a a t s e n boven de z e e f k e t t i n g een a a n t a l verende tanden aangebracht om l o o f en onkruidpoll en u i t e l k a a r t e t r e k k e n . Over de verende tanden boven de z e e f k e t t i n g zijn p l a t e n r u b b e r canvas aangebracht om u i t s p r i n g e n van aardappelen,

die h i e r moeten p a s s e r e n , t e voorkomen. Op de overgang van de zeef-k e t t i n g naar de l o o f t r a n s p o r t e u r bevindt z i c h een g r o t e opvoer-trommel.

De l o o f t r a n s p o r t e u r b e s t a a t eveneens u i t rubber c a n v a s -riemen verbonden door met rubber beklede s t a v e n . Deze s t a v e n zijn h i e r voorzien van ponnen. De t r a n s p o r t e u r l o o p t naar a c h t e r e n schuin omhoog. De h e l l i n g i s v e r s t e l b a a r . Onder de k e t t i n g zijn een p a a r s c h u d r o l l e n aangebracht, d i e worden aangedreven door een e x c e n t r i e k , waarvan de s l a g v e r s t e l b a a r i s . Boven de l o o f t r a n s -p o r t e u r zijn v i e r -pennen aangebracht om de met het loof meegevoerde k n o l l e n t e r u g t e voeren. De t r a n s p o r t e u r wordt zo g e s t e l d , dat het l o o f door de pennen wordt meegevoerd en a c h t e r de machine op de grond v a l t , terwijl de aardappelen eraf r o l l e n . Deze komen dan t e -r e c h t i n de opvoe-rt-rommel.

De opvoertrommel i s een g r o t e , r e c h t o p s t a a n d e aange-d r e v e n r i n g , aange-die van b u i t e n met p l a a t i j z e r i s bekleeaange-d en aan aange-de binnenzijde i s voorzien van een a a n t a l s c h o t j e s . Langs een g e -d e e l t e van -de binnenomtrek i s een veren-de p l a a t aangebracht, die voorkomt dat de aardappelen u i t de bakjes v a l l e n . De binnen-kant van de bakjes i s met schuimrubber b e k l e e d .

De aardappelen v/orden door deze trommel opgevoerd en v a l l e n op de schudzeef. Deze l o o p t e e r s t over enige a f s t a n d naar voren, maakt dan een bocht n a a r l i n k s en mondt b u i t e n de machine u i t . De bodem van de schudzeef wordt gevormd door met rubber b e -k l e d e s t a v e n . Het u i t e i n d e heeft een bodem van p l a a t i j z e r en i s

opklapbaar. De aandrijving v i n d t p l a a t s door een e x c e n t r i e k . De zeef schudt dwars op de r i j r i c h t i n g . Naast de schudzeef i s een s t a a n p l a a t s gemaakt.

7

-De linkerzijde van de machine is voorzien van een trek-boom, die scharnierend' is bevestigd en een verstelbare trekhaak heeft.

De machine wordt aangedreven door de aftakas van de trekker en wordt met de hefinrichting uit het werk gelicht. Daartoe is de handhefboom door middel van een ketting met een hefarm van de trekker verbonden. Het in het werk stellen gebeurt vanaf de trekkerzitting met behulp van een touw en een knikstang.

Het gewicht was 1295 kg«

Climax

Machinefabriek Zijlstra en Bolhuis, Veendam.

De Climax i s voorzien van twee g r o t e wielen met v l i e g -tuigbandenf bandenmaat 15,00 - 16.

De machine h e e f t aan de voorkant een v e r s t e l b a r e r o l , die over de aardappelrug l o o p t en voor een regelmatige diepgang z o r g t . Voor deze r o l bevindt z i c h een v a s t e torpedo. De a a r d -appelrug wordt opgenomen door een smalle s c h a a r , d i e schuin op de rijen s t a a t en aan de achterzijde i s voorzien van «en r o o s t e r . Boven de schaar i s een werprad aangebracht. Dit s t a a t v e r t i c a a l en maakt ten opzichte van de voortbewegingsrichting ongeveer een hoek van 4 5 ° .

Het werprad b e s t a a t u i t een g e s l o t e n trommel, waarop d r i e rijen van 6 afneembare tanden zijn b e v e s t i g d .

Aan de linkerzijde van d i t werprad bevindt z i c h een schuin n a a r binnen s t a a n d aangedreven zeefrad met 54 tanden. De doorsnede hiervan i s 92 cm.

De aardappelrug wordt door de schaar opgenomen en door het werprad en het zeefrad i n de zeefkorf g e b r a c h t . D i t i s een c i l i n d e r , die e n i g s z i n s n a a r voren h e l t . De wand b e s t a a t u i t dunne, verende staven, die langs s t r o k e n s t e v i g canvas strijken en dan gaan t r i l l e n . Binnen in de korf i s schroefvormig een

s t a a f , voorzien van pennen, aangebracht. Deze pennen zijn onderling verbonden door een r u b b e r s l a n g . Aan de binnenkant van de zeefkorf zijn ook nog een a a n t a l haaks omgebogen pennen aangebracht. Deze l i c h t e n het loof op, waardoor de z e e f c a p a c i t e i t van de korf wordt v e r g r o o t .

De s p i r a a l brengt de aardappelen door de korf naar de achterzijde, d i e i s voorzien van schuinstaande s c h o t j e s . De a a r d -appelen worden door deze s c h o t j e s opgevoerd. De l o s s e grond wordt door de korf u i t de aardappelen gezeefd.

Het loof en onkruid worden door de pennen van de korf mee omhoog genomen en v a l l e n op de e e r s t e l o o f t r a n s p o r t e u r , die

door de korf naar a c h t e r e n l o o p t en i e t s a c h t e r o v e r h e l t . Dit i s een met V-vormige "blokjes "bedekte rubberband , die het loof op een tweede l o o f t r a n s p o r t e u r b r e n g t . Deze bevindt z i c h a c h t e r de korf, l o o p t naar a c h t e r schuin omhoog en b e s t a a t u i t twee rubberriemen verbonden door met rubber beklede s t a v e n , die van pennen zijn v o o r z i e n . De tweede loof t r a n s p o r t e u r i s voorzien van

een paar schudders. Het loof wordt door de pennen meegenomen en v a l t a c h t e r de machine op de grond, terwijl de eventueel nog

tussen het loof z i t t e n d e aardappelen naar beneden in de zeefkorf r o l l e n . Een 4-"tal v e r s t e l b a r e haken boven deze loof t r a n s p o r t e u r zijn hierbij behulpzaam.

De door de zeefkorf opgevoerde aardappelen komen op een t r a n s p o r t b a n d . Deze t r a n s p o r t e u r bevindt zich aan de r e c h t e r -zijde van de machine, s t e e k t n a a r a c h t e r u i t en b e s t a a t u i t een gegolfde rubber canvasband. De np voerhoogte i s v o r s t e l b a a r . Aan h e t einde van de t r a n s p o r t e u r komen de aardappelen v i a oen k o r t gootvormig r o o s t e r i n een achteraan de machine gekoppelde k a r . De staven van h e t r o o s t e r worden gevormd door strakgespannen r u b b e r s n o e r .

De machine wordt aangedreven door de a f t a k a s van de t r e k k e r . Voorop de machine bevindt zi c h een g e s l o t e n t a n d w i e l -bak. Door de r o l l e n k e t t i n g t e verleggen kunnen aan het werprad d r i e snelheden v/orden gegeven. Verder kan men door het v e r w i s s e l e n van k e t t i n g w i e l e n h e t t o e r e n t a l van de gehele machine aanpassen aan de rijsnelheid van de t r e k k e r . De machine wordt door middel van een h y d r a u l i s c h e h e f c i l i n d e r in en u i t h e t werk g e s t e l d . De t r e k -boom van de machine i s i n g e k o r t , zodat de machine 50 cm k o r t e r i s geworden.

Het gewicht van de Climax was 1620 kg.

Unicum ( b a k r o o i e r )

Landbouwmachinehandel Snakenburg en Nieboer, Nieuwe-Pekela. Deze Unicum i s in g r o t e lijnen gelijk aan de reeds b e -schreven Unicum wagenrooier. De aardappelen worden h i e r e c h t e r in een verzamelbak g e b r a c h t . Deze verzamelbak s t a a t op een min of meer afzonderlijk raam, dat scharnierend aan de rooimachine i s b e -v e s t i g d en aan de achterzijde wordt ondersteund door twee n a a s t e l k a a r z i t t e n d e zwenkwielen met 24 x 7/25 12 banden. De v e r zamelbak heeft een inhoud van 10 hl en i s k i p b a a r op het raam b e -v e s t i g d . Het kippen g e s c h i e d t met behulp -van een l i e r -vanaf de t r e k k e r . Boven de bale i s een met de hand d r a a i b a r e schijf gemon-t e e r d . De aardappelen komen vanuigemon-t h e gemon-t g l i j r o o s gemon-t e r hierop gemon-t e r e c h gemon-t . Eventuele s t e n e n e . d . kunnen dan u i t g e z o c h t worden. Naast de bak zijn s t a a n p l a a t s e n met rugleuningen a a n g e b r a c h t .

9

-1. De pennentrommel is vervangen door een as waarop aan weers-zijden van de schaar een schijf met een diameter van 64 om.

De omtrek van de schijven is voorzien van korte pennen. De as met schijven wordt aangedreven.

2. Een ander model tweedelige schaar,voorzien van steenkleppen. 3. De zeefketting is niet van het Hoover type, maar bestaat uit

2 rubber canvasriemen verbonden door staven. Onder de zeef-ketting zitten geen schudders.

4. Een rubber canvasschotje is op het stavenrooster ter hoogte van de zeefketting aangebracht. Hierdoor wordt voorkomen, dat aardappelen van de zeefketting af tussen het staven-rooster terechtkomen.

5. Op de machine zit een vertragingsbak met 4 overbrengingen, waarvan er drie met behulp van een handel kunnen worden in-gesteld. Voor de vierde is een langere ketting nodig. 6. De bandenmaat is», rechts 10,00-20, links 15,50-20. 7» Het gewicht v/as 1760 kg.

Amac

Centraal Bureau G.A., Rotterdam.

De Amac is voorzien van 2 wielen met lagedrukbandenj bandenmaat 7?50-12.

De aardappelrug komt tussen twee verstelbare torpedo's op een driedelige schaar. De diepteregeling vindt plaats door middel van een draadspindel met aanslag. De schaar brengt de

aardappelrug op een zeefketting bestaande uit twee rubber canvas-banden verbonden door staven. Onder de zeefketting is een paar

verstelbare schudders aangebracht. Achter de zeefketting bevindt zich een schuinstaande opvoerketting bestaande uit 2 rubber

canvas "banden verbonden door met rubber beklede staven, waarop een aantal meenemers zijn bevestigd. Deze brengt de aardappelen op de loof transporteur, die.bestaat uit vijf rubber canvasbanden verbonden door staven en voorzien van met rubber beklede pennen. De aardappelen vallen hier doorheen en komen op een tweede opvoer-ketting met meenemers terecht. De loof transporteur loopt zijwaarts eerst horizontaal en vervolgens verticaal naar boven. Tegen de bovenkant van het verticaal gedeelte zit een rubberrol met 4 uit-sparingen voor de loofpennen van de transporteur. De met het loof meegevoerde en aan het loof vastzittende aardappelen worden hier-mede met behulp van een op dit punt aan de binnenzijde zittende as met 4 rubberklappers naar beneden gevoerd. Deze aardappelen komen

op een terugvoerketting terecht, die bestaat uit 2 rubber canvas-riemen verbonden door met rubber beklede staven. Deze brengt de

10

-6

aardappelen weer op de 2 o p v o e r k e t t i n g . Laatstgenoemde k e t t i n g l o o p t e e r s t h o r i z o n t a a l naar a c h t e r , vervolgens r e c h t naar hoven en b u i g t dan weer naar voren. Op d i t punt v a l l e n de aardappelen op een dubbele schudzeef. De staven van de bovenste zeef zijn met rubber b e k l e e d . De onderste k r i e l zeef heeft een a p a r t e zakken-u i t l o o p . Aan h e t e i n d van de schzakken-udzeef komen de aardappelen v i a

een dwarsstaande u i t l o o p op een l o o d r e c h t op de r i j r i c h t i n g g e -p l a a t s t e w a g e n t r a n s -p o r t e u r . Deze b e s t a a t u i t een brede rubber

canvasband met houten meenemers. Naart de schudzeef zijn s t a a n -p l a a t s e n zonder rugleuning aangebracht voor de l e z e r s .

De machine wordt aangedreven door de a f t a k a s van de t r e k k e r . Er i s maar één nverbrengingsmogelijkheid. Het i n en u i t het werk s t e l l e n g e s c h i e d t mechanisch door middel van een hefboom. baar.

De aanspanning van de machine is in de breedte verstel-Het gewicht was 1695 kg.

C.B. Braam

Centraal Bureau G.A., Rotterdam.

De Braam i s voorzien van twee wielen met l a g e d r u k -bandenj bandenmaat 7? 50 -X 26 - 16.

De aardappelrug wordt opgenomen door een tweedelige s c h a a r . Voor de schaar bevinden z i c h een r o l en twee n i e t v e r s t e l -bare p l a a t i j z e r e n t o r p e d o ' s . De r o l dient voor een r e g e l m a t i g e diep-gang van de machine. De d i e p t e r e g e l ing wordt door middel van een k l e i n e hefboom fijn i n g e s t e l d . De schaar brengt de aardappelrug op

een lange smalle e e r s t e z e e f k e t t i n g . Achter deze e e r s t e z e e f k e t -t i n g bevind-t z i c h een eveneens schuin oplopende i e -t s l a n g e r e tweede z e e f k e t t i n g . Beide z e e f k e t t i n g e n zijn v e r v a a r d i g d u i t s t a a l -b o u t k e t t i n g e n , die door -buizen zijn ver-bonden. De schud-bewegingen van beide z e e f k e t t i n g e n kunnen door v e r s t e l b a r e schudders worden geregeld*.

De machine h e e f t verder twee l o o f t r a n s p o r t e u r s . Beide bestaan u i t Ewartkettingen met van lange haken voorziene s t a v e n . De e e r s t e l o o f t r a n s p o r t e u r l o o p t over een a f s t a n d van ongeveer 40 cm boven de e e r s t e z e e f k e t t i n g . De l a n g e , kromme haken nemen het loof van de z e e f k e t t i n g en voeren h e t naar achteren op de tweede l o o f t r a n s p o r t e u r . Deze l o o p t schuin omhoog en l a a t het loof a c h t e r de machine op de grond v a l l e n . De e e r s t e l o o f t r a n s -p o r t e u r was verwijderd.

De aardappelen v a l l e n aan h e t e i n d e van de z e e f k e t t i n g op de n a r e i n i g i n g s k e t t i n g . Deze bevindt z i c h onder het u i t e i n d e van de z e e f k e t t i n g en het begin van de tweede l o o f t r a n s p o r t e u r en l o o p t schuin naar a c h t e r e n omhoog. De n a r e i n i g i n g s k e t t i n g

11

-b e s t a a t u i t v i e r E w a r t k e t t i n g e n , ver-bonden door staven waarop Uvormige pennen aijn aangebracht. De h e l l i n g van de n a r e i n i g i n g s

-k e t t i n g i s zodanig, dat de aardappelen eraf r o l l e n . De pennen zijn in schuine rijen o p g e s t e l d . Hierdoor bewegen de aardappelen z i c h naar de linkerzijde van de machine. Loof r e s ten en onkruid worden door de pennen meegenomen en v a l l e n a c h t e r de machine op de grond.

De aardappelen komen in een J a c o b s l a d d e r , die z i c h aan de linkerzijde van de machine b e v i n d t . Deze b e s t a a t u i t 2 r o l l e n -k e t t i n g e n , waarop ba-kjes zijn b e v e s t i g d . Aan het einde van de J a c o b s l a d d e r komen de aardappelen v i a een goot in de k a r .

De aandrijving v i n d t p l a a t s door de a f t a k a s van de t r e k k e r . Er i s een overbrengingsmogelijkheid. Ket i n en u i t het werk s t e l l e n van de machine g e s c h i e d t mechanisch. Hiertoe i s een palmechanisme aangebracht, dat wordt bediend door een hefboom vanaf de t r e k k e r z i t p l a a t s .

Voor de aankoppel ing van de k a r r e n i s l i n k s voorop h e t raam van de machine een trekboom aangebracht. Deze h e e f t een v e r s t e l b a r e t r e k h a a k .

Het gewicht van de Braam was 1305 kg.

Grimme U n i v e r s a l

Verkoopkantoor Zonna, B e i l e n .

De Grimme U n i v e r s a l i s voorzien van 2 wielen met v l i e g -tuigbandenj bandenmaat 9»75 — 12. De aardappelrug komt t u s s e n 2 v e r s t e l b a r e t o r p e d o ' s door op een tweedelige s c h a a r , v o o r z i e n van ste'enklep j e s . De d i e p t e r e g e l i n g g e s c h i e d t ten opzichte van een v e r s t e l b a r e g r o t e r o l , die zich vlak a c h t e r de t o r p e d o ' s b e -v i n d t en o-ver de aardappelrug l o o p t .

Achter de schaar bevindt z ic h een lange z e e f k e t t i n g , die b e s t a a t u i t twee rubber canvasriemen verbonden door ijzeren s t a v e n . De aandrijving g e s c h i e d t door o e t canvas beklede r i e m -schijven. Onder de k e t t i n g zijn een p a a r r o l l e n aangebracht, die door een e x c e n t r i e k op en neer worden bewogen. De s l a g van de r o l l e n i s t r a p l o o s v e r s t e l b a a r .

Boven de k e t t i n g zijn een a a n t a l verende tanden aangebracht om l o o f en onkruidpollen u i t e l k a a r t e t r e k k e n . Vanaf de z e e f k e t t i n g komen de aardappelen over een aangedreven r o l op de l o o f t r a n s p o r t e u r . Deze r o l i s voorzien van rubberkammen en remt de s n e l -heid van het v a l l e n van de aardappelen af.

Op de overgang van de z e e f k e t t i n g naar de l o o f t r a n s p o r t e u r b e -v i n d t z i c h een g r o t e dwarsstaande op-voertrommel.

De l o o f t r a n s p o r t e u r b e s t a a t eveneens u i t rubber canvas-riemen, verbonden door dw&x^staven, die zijn bekleed met rubber l u c h t k u s s e n s . Deze staven zijn voorzien van pennen, die ook met

12

rubber zijn bekleed. Boven de loof t r a n s p o r t e u r zijn twee v e r s t e l -bare loof harken aangebracht. Deze dienen orn de met het loof mee-gevoerde aardappelen terug t e voeren. De t r a n s p o r t e u r l o o p t naar a c h t e r schuin omhoog. De h e l l i n g i s v e r s t e l b a a r . Onder de k e t t i n g zijn een p a a r v e r s t e l b a r e s c h u d r o l l e n aangebracht, die

door een e x c e n t r i e k heen en weer v/orden bewogen. Men s t e l t de t r a n s p o r t e u r zo af, dat het loof door de pennen wordt meegevoerd en a c h t e r de machine op de grond v a l t , terwijl de aardappelen er a f r o l l e n . Deze komen dan t e r e c h t i n de opvoertrommel.

Dit i s een g r o t e r e c h t o p s t a a n d e aangedreven r i n g waar-van de plaatijzeren zijwanden verbonden zijn door dwarsstaven. De bodem van de r i n g wordt gevormd door met p l a s t i c beklede s t a a l d r a d e n . Aan de binnenzijde van de r i n g bevinden z i c h dwarss c h o t j e dwarss , die geheel u i t rubber zijn v e r v a a r d i g d . Langdwarss een g e -d e e l t e van -de binnenomtrek i s een veren-de p l a a t aangebracht, -die voorkomt dat de aardappelen u i t de bakjes v a l l e n .

De aardappelen worden door deze trommel opgevoerd en v a l l e n op de schudzeef. Naast deze schudzeef zijn s t a a n p l a a t s e n voor de l e z e r s aangebracht. Vanaf de schudzeef komen de a a r d -appelen over een k o r t , schuin omhoogstaand l e e s b a n d j e , voorzien van metalen meenemers, in de v?-zamelbak, die voorop de machine i s gebouwd. Het leesbandje i s opklapbaar om ruimte t e maken wanneer de verzamelbak wordt g e k i p t . Het kippen g e s c h i e d t met behulp van een f r i c t i e l i e r die door de a f t a k a s wordt aangedreven. In de bak i s een vangdoek aangebracht om 'de val van de a a r d

-appelen t e bz'eken. De bak kan 10 hl aa.rd-appelen b e v a t t e n en i s aan één zijde van een schuine verlengde u i t l o o p v o o r z i e n . Deze u i t l o o p b e s t a a t , evenals de bodem van de bak, u i t een l a t t e n -r o o s t e -r . Ve-rde-r i s de kiphoogte v e -r s t e l b a a -r .

De machine wordt aangedreven door de a f t a k a s van de t r e k k e r . Er zijn twee overbrengingen voor de aandrijving van de draaiende delen van de machine mogelijk, waarvoor de koppelingsas aan de machine moet worden omgestoken. Het in en u i t het werk s t e l l e n g e s c h i e d t met behulp van een p a l k a s t a u t o m a a t , v/elke met een touw vanaf de t r e k k e r kan worden bediend.

De b r e e d t e v e r s t e l l i n g van de machine g e s c h i e d t door middel van een d r a a d s p i n d e l .

Het gewicht van de Grimme U n i v e r s a l was I 6 l 0 kg.

Bornas, type V.M.E.

N.V. Koninklijke Handelmaatschappij LIassee en Zonen, Zwolle.

De Homas i s voorzien van 2 v/ielen met lagedrukbanden? bandenmaat 170-20.

De aardappelrug komt tussen 2 v e r s t e l b a r e t o r p e d o ' s door op een tweedelige s c h a a r . De d i e p t e r e g e l i n g ' g e s c h i e d t ten

13

opzichte van een v e r s t e l b a r e r o l , die z ic h schuin boven de d r i e d e l i g e schaar bevindt en over de aardappelrug l o o p t . Aan w e e r s -zijden van de schaar z i t een d r a a i b a r e schijf met een diameter van 55 cm. De schaar brengt de aardappelrug op een l a n g e , schuin oplopende e e r s t e z e e f k e t t i n g , waarachter z i c h een k o r t e r e meer h o r i z o n t a a l lopende tweede z e e f k e t t i n g b e v i n d t .

De z e e f k e t t i n g e n b e s t a a n u i t twee rubber canvasriemen verbonden door s t a v e n . De schudbeweging van de beide z e e f k e t t i n g e n wordt door v e r s t e l b a r e schudders g e r e g e l d . Achter de tweede z e e f k e t t i n g beViru ^ z i c h de l o o f t r a n s p o r t e u r , die b e s t a a t u i t 4 rubber cftnvas-riemen verbonden door dwarsstaven, voorzien van k o r t e met rubber beklede loofpennen. Deze v o e r t het loof schuin naar a c h t e r e n om-hoog en deponeert het a c h t e r de machine. Boven de l o o f t r a n s p o r t e u r bevinden zi ch een p a a r loofharken om de eventueel nog aan het loof v a s t z i t t e n d e aardappelen l o s t e maken.

De aardappelen v a l l e n door de g r o t e openingen van de l o o f t r a n s p o r t e u r i n de opvoertrommel.

De opvoertrommel b e s t a a t u i t 2 metalen hoepels v e r -bonden door s t a v e n . De zijkanten en bodem zijn v e r v a a r d i g d van met p l a s t i c bekleed s t a a l d r a a d . Aan de binnenkant z i t een a a n t a l s c h o t j e s van rubber canvas. Langs een g e d e e l t e van de b i n n e n

-omtrek i s een verende plaa.t aangebracht, waarmede wordt voorkomen, dat de aardappelen naar beneden v a l l e n .

Vanuit de op v o e± trommel komen de aardappelen e e r s t op een k o r t e h o r i z o n t a l e n a r e i n i g i n g s k e t t i n g en vervolgens op een naar voren i e t s omhoog lopende l e e s k e t t i n g . Deze beide k e t t i n g e n b e s t a a n u i t twee rubber canvasriemen verbonden door staven; de s t a v e n van laatstgenoemde zijn met rubber bekleed. Onder tegen het u i t e i n d e van deze k e t t i n g e n i s verend een r u b b e r r o l b e v e s t i g d , die

t o t doel heeft het r e s t e r e n d e loof en onkruid t e verwijderen. Vanaf de leesband komen de aardappelen v i a een schudzeef in de verzamelbak. Het u i t e i n d e van deze schudzeef i s omklapbaar om ruimte t e maken bij h e t l e e g s t o r t e n van de voorraadbak. Naast de l e e s b a n d en schudzeef zijn aan beide kanten s t a a n p l a a t s e n voor de l e z e r s aangebracht. De verzamelbak kan - 600 kg aardappelen b e v a t t e n • en i s aan êên zijde van een verlengde u i t l o o p v o o r z i e n . Deze zijde en de bodem b e s t a a n u i t een l a t t e n r o o s t e r . !!et kippen van de verzamelbak g e s c h i e d t door middel van.een l i e r , die vanaf de t r e k k e r met een

touw t e bedienen i a . De machine wordt aangedreven door de a f t a k a s van de t r e k k e r . Er i s een t o c r e n v a r i a t o r i n de overbrenging aange-b r a c h t . Het in en u i t het werk s t e l l e n g e s c h i e d t mechanisch door middel van een hefboom.

De aanspanning van de machine i s in de b r e e d t e t e v e r -s t e l l e n door middel van een d r a a d -s p i n d e l .

Voor h e t l i r k e r w i e l i s een in hoogte v e r s t e l b a r e h o r i -zontaal draaiende l o o f s n o d e r gemonteerd, die het loof van de volgend*-, rij afsnijdt. Deze lo'ofsnijder b e s t a a t u i t een schijf met zes s c h a r n i e r e n d b e v e s t i g d e messen. De t o t a l e diameter bedraagt 52 cm.

- 14 -F •ri 0 •P •H Ü cd ü a © •P .El Ü câ ri © ri E H . O U <H © © I T3 •H ri ri ra © 3 o en m Ö ri © cd T l ftd -P P © r c j . H cri -p

ä

i m

If

• H a © • H PI O S Ü m © • H I <i) 2 • r i r-i S ri © M Ö ai CM CM C\J CM CM CM CM CM O co o r O O VO LTN, O r-i CM VO O LTN O r O H r o • * «N CM CM I CD T d !> CO O . 3

- -t —

'ri m CU cd 3 C^O •ri r H r-\ CD M © © S P * S p , © i> H © © r i -p •ri -P Ü •ri © X i © © 3 p< p P i M O - P M © ö r r i Ö CÖ - P O © •ri rCl o cd o ^ f CM r O H + t + 1 r O r O O CM r O •ri © If qû © ro H r H ^Q ri © i> o CM _rH O r O O -sh CM r O CM r O O -3" ^J-CM O •sf-O ^t-U~\ CM O o CM fc=-t ri © O •ri ri o • o d S ö o ""i -d H o ü i cri - P M 8 o Ö o ra -•d ri o (^ cd - P H _© O ö o ro T=) ri u fr H O • n ert S Ö (_> M ' T ) H O F*. T i ri cd t l cl - P 60 © .3 O m H O ft O ^t-CM © ö cd* co M O • r a cd '.-rH Ö u 03 T i H O !^ | O ri PH • r i •ri "> Cu O LTN VO VC co CA O r O M Ö Ö cd a

t?

© pq o o o o ON ON ON CO r O r H H -NT r H r H r H r H O r o LTN. -rf- r O O O r H r O r o f - VO r o r O LTv H r H r H H r H O

5

ri © •ri o o ri © •ri m LTN o O N O N CM CM V O r H r H CM O i n m ON O O LTN r o ^ f r— VO r o VO MO CM Ö cd r H © O ri PP M 3 © o ri pq a •ri <-\ o o cd cd ri pq pq « o •3 ra ri © > •ri © s "ri O pq ra cd a o P H r d r H © © ri o o © r = > ri © T H ri © > - p ©

- 15

IV Het onderzoek van de machines

Voorafgaande aan de demonstratie vond een u i t g e b r e i d e beoordeling van de machines p l a a t s . Hierbij werden waarnemingen v e r r i c h t b e t r e f f e n d e de t r e k k r a c h t , de bediening en de c a p a c i t e i t . Daarnaast werden de r o o i v e r l i e z e n bepaald en monsters genomen, die l a t e r op beschadiging werden onderzocht.

De r e s u l t a t e n van de waarn.ningen z u l l e n h i e r o n d e r worden vermeld en t o e g e l i c h t .

Trekkracht en c a p a c i t e i t ( t a b e l l )

De rijsnelheid van de machines bedroeg gemiddeld 2,5 km/u. De Broeiang en de Romas reden het l a n g z a a m s t , n l . r e s p e c t i e v e l i j k 1,6 en 1,8 km/u, de Climax het s n e l s t , n l . 3;15 k n / u .

Het vermogen van de g e b r u i k t e t r e k k e r s l a g tussen de 24 en 40 p k .

De gewichten van de rooimachines l i e p e n u i t e e n van - 1300 t o t i I9OO kg. De gewichten van. 2 machines lagen op ± 1300 kg, van 1 machine tussen de 1400-1500 kg, van 4 machines t u s s e n de I6OO-I7OO kg. De Bergmann K 30 was met ruim 1900 kg de zwaarste machine.

Er was geen enkel verband t u s s e n het gewicht van de machine en de g e b r u i k t e t r e k k r a c h t . Wel bleek c a . dat de 30 pk Eicher on-danks de g u n s t i g e weersomstandigheden a l l e moeite had om de Bergmann t e t r e k k e n . Men kan dus in het algemeen s t e l l e n , dat de zwaardere machines vooral onder minder g u n s t i g e omstandigheden een 35-40 pk

t r e k k e r e i s e n .

B o o i v e r l i e z e n ( t a b e l 2)

Voor de bepaling van de r o o i v e r l i e z e n werden i n twee door elke machine gerooide rijen over ee:r van t e ve~on afgebakende afs t a n d van 10 m, zowel de in a l afs op de grond achtergebleven a a r d -appelen verzameld en gewogen.

De v e r l i e z e n in de grond waren een gevolg van een t e ondiepe a f s t e l l i n g van de s c h a a r , terwijl de v e r l i e z e n op de grond door de machine z e l f werden v e r o o r z a a k t .

Deze laatstgenoemde v e r l i e z e n ontstonden over het algemeen bij de afvoer van het loof van de machine.

De r o o i v e r l i e z e n op de grond waren gemiddeld 545 k g / h a . De beide Unicum machines en de C.B. Braam kwamen hierbij h e t minst g u n s t i g naar voren met r e s p e c t i e v e l i j k 750, 800 en 950 kg/ha i n

16

-De Bergmann K 30 en de Unicum wagenrooier stonden met r e s p e c t i e v e l i j k 950 en 1000 kg/ha "bovenaan wat de v e r l i e z e n in de grond b e t r o f . De machines stonden blijkbaar t e ondiep a f g e s t e l d ,

hetgeen l a t e r i s g e c o r r i g e e r d . Tabel 2 , R o c i v e r l i e z e n | machines Bergmann K 30 Unicum (wagenrooier) Broeiang (2) Broeiang ( l ) Climax Unicum ( b a k r o o i e r ) C.B. Braam Grimme U n i v e r s a l Romas V.M.B. r o o i v e r l i e s , omgerekend i n kg/ha op de grond 100 750 t 2000 400 500 800 950 550 300 i n de grond 950 1000 450 450 100 geen 550 300 550

Tabel 3 • Beschadiging van de aardappelen door de machines

maohines Bergmann K 30 Unicum (wagenrooier) Broeiang Climax Unicum(bakrooier) C.B. Braam Grimme U n i v e r s a l Romas V.M.B. u i t g e d r u k t i n % van het a a n t a l ze + e 4 , 2 6 4 2 2 2 3 i m : 1 2 21 1 19 5 2 3 1 2 1 19 17 26 12 1 3 29 ! 0 73 7 8 70 77 69 85 83 67 ! uitged. • van he ze + e i 4 1 i 3 ! 8 ! 4 | 1 ! 2 3 ! 1 2 rukt i n % t gewicht m ; 1 0 4 28 2 26 6 3 6 2 3 3 28 22 32 17 18 38 64 69 58 71 61 19 16 57

17

-Beschadiging ( t a b e l 3)

Tijdens de beoordeling werden op dezelfde hcogto van he~o p e r c e e l d r i e monsters genomen u i t de u i t l a a t van de machines. 'Deze monsters werden 2 à 3 weken bewaard. Daarna werden de a a r d -appelen met de hand gewassen en zowel uitwendig a l s inwendig op beschadiging beoordeeld. Hierbij werd de volgende i n d e l i n g aange-houden s

e r n s t i g t o t zeer e r n s t i g beschadigd % zware kneuzingen en vleeswonden

matig beschadigd s kneua ingen van l i c h t e aard en sohaarbeschadigingen l i c h t beschadigd 5 l i c h t e kneuzingen

onbeschadigd

De uitkomsten van deze 3 monsters zijn gemiddeld en weergegeven i n t a b e l 3 . De be schadig ing s cijfers van de monsters zijn z o -wel i n procenten van het a a n t a l k n o l l e n a l s in procenten van het gewicht u i t g e d r u k t .

Wanneer men deze beide groepen van cijfers met e l k a a r vergelijkt, z i e t men dat bij a l l e machines de beschadig inga cijfers, u i t g e d r u k t in procenten van het gewicht, ongunstiger zijn dan die-u i t g e d r die-u k t in procenten van het a a n t a l k n o l l e n , D-; reden hiervan i.?,

dat er bij het rooien r e l a t i e f meer g r o t e aardappelen worden bescha-digd.

Wanneer de k l a s s e n l i c h t en onbeschadigd samen worden g e -nomen zien we, dat bij de meeste machines d i t p e r c e n t a g e - 95/'0 i>"'° De Broelang i s met 89/^ de minst goed g e k l a s s e e r d e . Het gemiddelde p e r c e n t a g e e r n s t i g en zeer e r n s t i g beschadigde aardappelen i s 3:l/u

en het gemiddelde percentage matig beschadigde aardappelen 2,I/o. De beschadiging van aardappelen was dus, zoals u i t do cijfers blijkt, bij a l l e machines zeer g e r i n g . Dit was zonder aan do k w a l i t e i t van de machines, met name de nodige bescherming met rubber h i e r v a n , i e t s af t e doen, voor een g r o o t deel t e danken aan

de g u n s t i g e rooiemstandigheden en de v o o r z i c h t i g e wijze waarop met de machines werd gewerkt. De grond was i e t s vochtig en vormde z o doende op de machines een buffer voor de aardappelen. De r o o i

-s n e l h e i d wa-s gemiddeld ten opzichte van de in de praktijk onder deze rooiemstandigheden geldende maatstaven, vrij l a a g . Nu b e t e k e n t een g r o t e r e s n e l h e i d n i e t altijd een s t e r k e r e beschadiging van de a a r d

-appelen. Wanneer deze g r o t e r e s n e l h e i d met eenzelfde t o e r e n t a l vrn de a f t a k a s gepaard g a a t (hogere t r e k k e r v e r s n e l l i n g ) , dan neemt de beschadiging z e l f s af. Veelal wordt e c h t e r in dezelfde v e r s n e l l i n g harder gereden en d i t b e t e k e n t eveneens een hoger t o e r e n t a l van de aftakas en dus van de bewegende delen van de rooimachine, hetgeen een g r o t e r e beschadiging van de aardappelen t o t gevolg h e e f t .

18

-Tabel 4 . Vergelijking van de gemiddelde "beschadiging over 1957; 1958? 1959 en I 9 6 0 .

Beschadiging in % van het a a n t a l k n o l l e n

1957 1958 1959 I960 8 machines 11 machines 9 machines 8 machines

zeer ernstig - ernstig 28,1 3,8 5,1-3,1 matig 15,4 7,5 6,2 2,1 licht 32,3 40,1 41,1 19,5 on "beschadigd 24,3 48,6 45,6 73,3

In t a b e l 4 sijn de gemiddelde beschadig'ing en van de aardappelen door de deelnemende machines in de l a a t s t e j a r e n vermeld.

H i e r u i t blijkt de.t de beschadiging van aardappelen d i t j a a r veel minder was dan in de voorafgaande j a r e n . In vergelijking met vorig j a a r zijn de machines n i e t veel veranderd, zodat d i t u i t e r -mate g u n s t i g r e s u l t a a t voor een groot deel een gevolg i s van de reeds e e r d e r genoemde f a c t o r e n met name de rooiomstandigheden. In 1959 was het u i t e r m a t e droog, zodat de grond snel door de machines werd u i t g e z e e f d . De bufferende werking hiervan was dus veel g e r i n g e r ,

In hoeverre een v e r s c h i l in k n o l g r o o t t e met vorig j a a r van i n v l o e d i s geweest op de beschadiging i s n i e t bekend.

19

-V Beoordeling van de machines

De 'beoordeling van de machines vond de dag vooraf-gaande aan de demonstratie p l a a t s op het d e m o n s t r a t i e p e r c e e l . De deelnemers kregen, voordat de machines werden beoordeeld, de g e l e g e n h e i d om de machine so g u n s t i g mogelijk af t e s t e l l e n .

Bergmann K 30

De rijsnelheid van de Bergmann K 30 bedroeg 2,9 km/u. De t r e k k e r b e s t u u r d e r en de man bij de l e e s b a n d zorgden voor de b e d i e n i n g .

De rug werd goed door de schaar opgenomen. De schaar stond bij de beoordeling t e ondiep a f g e s t e l d , waardoor de v e r -l i e z e n i n de grond i n verhouding t o t de andere machines vrij hoog waren?nl. 950 k g / h a . Dit i s e c h t e r l a t e r v e r b e t e r d .

De machine b r a c h t de aardappelen schoon i n de bak. Het l o o f en onkruid werden goed v e r w e r k t . Er gingen vrijwel geen

aardappelen met h e t lange loof over de l o o f t r a n s p o r t e u r v e r l o r e n . De v e r l i e z e n op de grond bedroegen dan ook s l e c h t s 100 k g / h a .

De machine b e z i t voldoende verstelmogelijkheden. Zo zijn bijroorbeeld 5 v e r s c h i l l e n d e v e r s n e l l i n g e n van de machine mogelijk bij eenzelfde t o e r e n t a l van de t r e k k e r .

Het in en u i t het werk s t e l l e » ' g e s c h i e d t h y d r a u l i s c h vanaf de t r e k k e r .

De machine i s goed en degelijk g e c o n s t r u e e r d . Het g e -wicht i s i e t s aan de hege k a n t . De g e w i c h t s v e r d e l i n g van de

machine i s e c h t e r zodanig, dat voldoende druk op de a c h t e r w i e l e n van de t r e k k e r wordt u i t g e o e f e n d . De leuning' n a a s t de s t a a n -p l a a t s e n zag er minder s t e v i g u i t .

94/'o van de aardappelen v/aren l i c h t - en onbeschadigd. Het g e l e v e r d e werk was goed.

Unicum (wagenrooier ) ;

De r i j s n e l h e i d van de'Unicum wagenrooier bedroeg 2,85 km/u. 'De bediening bestond u i t twee personen, t e weten de t r e k k e r b e s t u u r d e r en een man op de wagen.

De rug werd goed opgenomen. Stropen van het loof kwam n i e t v o o r . '.7el wikkelde het l o o f i e t s om de pennen trommel, doch

d i t l e v e r d e geen moeilijkheden op.

De machine h e e f t een g r o t e z e e f c a p a c i t e i t . Loof en onkruid werden goed verwerkt^ verstoppingen. kwamen n i e t voor.

20

-De schaar stond t e ondiep a f g e s t e l d , waardoor d i v e r s e k n o l l e n i n de grond a c h t e r b l e v e n , n l . 1000 k g / h a .

Haar de z e e f t r a n s p o r t e u r t e v l a k s t o n d , werden de aardappelen vrij ver mee naar boven genomen. Enige k n o l l e n werden hierbij met h e t l o o f afgevoerd. Het v e r l i e s aan aardappelen op de grond was 750 k g / h a .

De machine b e z i t v e l e verstelmogelijkheden, d i e gemak-kelijk zijn t e bedienen. Het in en u i t h e t werk s t e l l e n g e s c h i e d t vanaf de t r e k k e r . Daar de machine zyu k l e i n s t e gewicht aan de " a a r d a p p e l k a n t " h e e f t , i s aan deze k a n t een steunwiel met smalle band g e p l a a t s t . Dit wiel l o o p t -^-rsen d-= ruggen» waardoor de kans k l e i n e r i s , dat do aardappelen in de rug worden, beschadigd.

De machine i s goed. doch i e t w a t l i c h t g e c o n s t r u e e r d . De b e v e i l i g i n g van de zeef t r a n s p o r t e u r aan de "landzijde" i s n i e t

afdoende.

Het p e r c e n t a g e l i c h t - en onbeschadigde aardappelen bedroeg 97^» Het g e l e v e r d e werk was goed.

Broelang

Deze machine reed tijdens de beoordeling bij de e e r s t e r i t met een s n e l h e i d van 3; 3 km/u en bij de tweede r i t 1,6 km/u. De bediening bestond u i t twee p e r s o n e n , n l . de t r e k k e r b e s t u u r d e r en een man bij de schudzeef. De schaar nam de rug goed op. De

v e r l i e z e n in de grond bedroegen 450 kg/ha. Het l o o f werd redelijk goed v e r w e r k t .

Bij de hogere s n e l h e i d (3;3 km/u) kon de z e e f k e t t i n g de grond nauwelijks verwerken en gingen veel aardappelen met het loof

over de l o o f t r a n s p o r t e u r v e r l o r e n (2 t o n / h a ) .

L a t e r werd teruggeschakeld n a a r een l a g e r e v e r s n e l l i n g ( 1 , 6 km/u). De v e r l i e z e n op_ de grond waren nu veel m i n d e r , n l ,

400 k g / h a . De aardappelen werden schoor, op de wagen a f g e l e v e r d . De man aan de schudzeef kon de aard ..op el stroom bij deze s n e l h e i d

ook b e t e r verwerken. De haakse bocht in dose schudzeef g e e f t nameliik gemakkelijk a a n l e i d i n g t o t opstopping. De s n e l h e i d van de bewegende delen van de machine i s op ac ^a^hine z e l f n i o t r e g e l b a a r , waardoor de machine volkomen afhankelijk i s van de t r e k k e r -v e r s n e l l i n g e n . De o-verige -verstelmogelijkheden -van de machine zijn voldoende.

Deze l i c h t e machine i s behoorlijk g e c o n s t r u e e r d . In t o t a a l was Qtyjv van de aardappelen l i c h t - en onbeschadigd. De machine l e v e r d e bij de lage s n e l h e i d redelijk goed werk.

21

-Climax

De rijsnelheid van de Climax bedroeg 3,15 km/u.

De machine werd door twee man b e d i e n d , n l . de t r e k k e r b e s t u u r d e r en een man op de k a r . Het werp- en zeefrad bracht de rug goed i n de k o r f . De z e e f c a p a c i t e i t van de machine was ruim voldoende. Door de haaks omgebogen loofpennen i n de korf werd het loof i e t s van de wand g e l i c h t . Hierdoor werden de aardappelen minder door h e t loof vastgehouden en draaiden a l s gevolg hiervan n i e t zo ver met de zeefkorf mee naar boven. Dit M e f t vermoedelijk een g u n s t i g

e f f e c t gehad op de b e s c h a d i g i n g . De afvoer van de aardappelen u i t de korf naar de wag'en t r a n s p o r t e u r zou nog v e r b e t e r d kunnen worden.

De V e r l i e s e n op de grond bedroegen ^00 kg/ha.. Deze v e r l i e z e n werden veroorzaakt door de l o o f t r a n s p o r t e u r . De v e r -l i e z e n i n de grond waren s -l e c h t s 100 k g / h a .

De aardappelen v/er den door de machine schoon in de wagen g e b r a c h t .

De machine b e z i t een a a n t a l verstelmcgelijkheden, waar-van de bediening e c h t e r tijdrovend i s . Het in er. u i t het werk

s t e l l e n g e s c h i e d t h y d r a u l i s c h vanaf de t r e k k e r .

De machine i s goed en degelijk g e c o n s t r u e e r d . Het g e -l e v e r d e werk was goed en de beschadiging van do aardappe-len g e r i n g , n l . 94%'-licht- en onbeschadigd.

Unicum(bakrooier)

De rijsnelheid van deze machine bedroeg 2,2 km/u. De machine werd bediend door de t r e k k e r b e s t u u r d e r en een man hij

de sorteerschijf van de kipbak voor het verwijderen van r e s t e r e n d e stenen en l o o f r e s t e n .

De scha.ar nam de rug goed op. Het l o e f wikkelde wel i e t s om de as van de naast de scha.ar z i t t e n d e schijven, doch d i t l e v e r d e geen moeilijkheden op. Loof en onkruid werden goed verwerkt. De v e r l i e z e n op de grond waren, evenals bij de unicum wagenrooier, aan de hoge kant ( n l . 800 kg/ha) door een t e v] .ikke a f s t e l l i n g van de z e e f t r a n s p o r t e u r . Het type z e e f k e t t i n g van deze machine had een k l e i n e r e z e e f c a p a c i t e i t dan die van de wagenrooier.

De verzamelbak, die a c h t e r aan de machine i s gekoppeld en ondersteund wordt door twee k l e i n e wielen, heeft een ongunstig e f f e c t op de t r e k k r a c h t . Daarbij komt, dat de druk op de a c h t e r -wielen van de t r e k k e r bij het v o l l e r worden van de bak eerder zal afnemen dan toenemen, waardoor de kans op s l i p van de t r e k k e r t o e -neemt. De kiphoogte van de bale was t e l a a g .

Aangaande de verdere beoordeling kan werden verwezen naar de Unicum wagenrooier. Het p e r c e n t a g e l i c h t - en onbeschadigde aardappelen bedroeg 95f°'

22

-C.B« Braam

De rijsnelheid van de Braam bedroeg 2,6 km/u. De machine werd door de t r e k k e r b e s t u u r d e r en een man bij de z e e f k e t t i n g b e

-diend.

Bij het opnemen van de rug door de schaar kwamen door s t r o p e n van h e t loof nog wel eens s t o r i n g e n voor. Hierbij t r a d e n ook n a a s t de schaar v e r l i e z e n op. Ook werden d i v e r s e k n o l l e n met het l o o f afgevoerd, zodat h e t t o t a l e v e r l i e s op de grond aan de hoge kant w a s . n l , 950 k g / h a . De v e r l i e z e n in de grond bedroegen 550 k g / h a . Hot l o o f gaf op de machine ook enige a a n l e i d i n g t o t v e r s t o p p i n g , hetgeen door de man n a a s t de z e e f k e t t i n g t e r hoogte van de l o o f t r a n s p o r t e u r werd voorkomen. Deze man z a t op het raam van de machine en nam een ongetwijfeld gevaarlijke p o s i t i e i n . De machine gaf verder geen druk op de a c h t e r w i e l e n van de t r e k k e r ,

zodat de kans op s l i p g r o o t i s . De aardappelen werden overigens door de machine redelijk schoon op de wagen g e b r a c h t .

De machine b e z i t weinig verstelmogelijkheden. Het in en u i t h e t werk s t e l l e n g e s c h i e d t vanaf de t r e k k e r . De algemene

con-s t r u c t i e van de machine wacon-s redelijk goed. Er wacon-s nergencon-s rubber t e r bescherming van de aardappelen aangebracht. Desondanks b l e e f de beschadiging t o t een minimum b e p e r k t , n l . 97$ l i c h t - en onbe-schadigd.

Het g e l e v e r d e werk van deze machine was m a t i g .

Grimme U n i v e r s a l

De s n e l h e i d van de Grimme U n i v e r s a l , die door de t r e k k e r -b e s t u u r d e r en een man -bij de schudzeef werd -bediend, was 2,45 km/u.

De schaar nam de rug goed op, hoewel p l a a t s e l i j k enig v e r -l i e s -langs de schaar voorkwam. De z e e f c a p a c i t e i t van de machine was voldoende, terwijl loof en onkruid goed werden verwerkt. De a a r d

-appelen kwamen dan ook schoon in de verzamelbak. Met het loof werden nog enige aardappelen over de loof t r a n s p o r t e u r afgevoerd. De v e r -l i e z e n cp de grond waren 550 kg/ha en in de grond 300 k g / h a .

De machine b e z i t voldoende gemakkelijk t e bedienen v e r -stelmogelijkheden. Het i n en u i t het werk s t e l l e n v i n d t p l a a t s vanaf de t r e k k e r .

De machine i s goed en degelijk g e c o n s t r u e e r d . De leuning n a a s t de s t a a n p l a a t s e n bij de schudzeef i s u i t oogpunt van de v e i l i g -h e i d i e t s t e k o r t .

Het p e r c e n t a g e aardappelen, dat l i c h t - en onbeschadigd was, bedroeg 96°/°.

23

-Bornas type V.M.B.

De Romas reeds met een s n e l h e i d van 1,8 km/u. Voor de bediening waren 2 personen i n c l u s i e f de t r e k k e r b e s t u u r d e r a a n -wezig.

De machine nam de rug bij deze s n e l h e i d redelijk goed op. Het l o o f s t r o o p t e nog wel eens tussen de schijf en de s c h a a r .

Eenmaal moest worden g e s t o p t , omdat een prop loof op de z e e f k e t -t i n g n i e -t goed door de l o o f -t r a n s p o r -t e u r kon worden verwerk-t. De schudzeef, die d i e n t voor de afvoer van de aardappelen naar

de v e r z a a e l b a k , h e l t t e ' w e i n i g . Het gevolg hiervan was, dat op deze p l a a t s regelmatig een ophoping van aardappelen o n t s t o n d . Dit betekende een e x t r a b e l a s t i n g voor de l e z e r , die dan r e g e l e n d moest optreden.

De aardappelen kwamen vrij schoon in de bak; De werking van de -rubberloofrollen a c h t e r de n a r e i n i g i n g s k e t t i n g en a c h t e r de l e e s k e t t i n g bleek zeer e f f e c t i e f . Veel onkruid en l o o f r e s t e n werden h i e r d o o r afgevoerd. De v e r l i e z e n op de grond waren vrij g e r i n g en bedroegen 300 k g / h a . De v e r l i e z e n in de grond waren 550 k g / h a .

De machine h e e f t voldoende verstelmogelijkheden. De t o e r e n v a r i a t o r i n de overbrenging maakt h e t mogelijk het t o e r e n t a l van de machine gemakkelijk aan t e passen aan de r i j

-s n e l h e i d . '• Het i n en u i t h e t werk s t e l l e n g e s c h i e d t door een

hand-hefboom, die n i e t vanaf de t r e k k e r t e bedienen i s .

De c o n s t r u c t i e van de machine i s behoorlijk en de algemene indruk van h e t werk was redelijk, hoewel de rijsnelheid aan de l a g e kant was. De beugel rond de loofklapp er i s t e l i c h t g e c o n s t r u e e r d en vormt daardoor geen afdoende b e v e i l i g i n g tegen

d i t gevaarlijke a p p a r a a t .

Bergmann K 30 met verzamelbak _{Unicum wagenrooier}

Unicum wagenrooier.

Trommel met verstelbare pennen en klappen boven de schaar Broelang wagenrooier

Romas niet verzamelbak

Romas: leesketting met verende loof-onkruid scheidingsrollen

C.B.Braam wagenrooier

Grimme Universal met verzamelbak