Son-Rise en de Nederlandse media : Verslag van het voorbereidend onderzoek in aanloop naar een reportage

Son-Rise

en de Nederlandse media

Christelijke Hogeschool Ede

opleiding Journalistiek

Son-Rise

en de Nederlandse media

Verslag van een voorbereidend onderzoek in aanloop naar een reporage

juli 2011

Voorwoord

Toen ik voor het eerst op bezoek ging bij Tybalt en zijn moeder Gaby, droeg ik een paarse trui. Toen Tybalt dat zag, doopte hij me tot ‘de Paarse’ en dat ben ik gebleven. Later noemde hij me nog dik, lief en lang en beschreef hij mijn kleren en accessoires gedetailleerd. Maar vooral bleef ik toch altijd de Paarse.

U staat op het punt om u in te gaan lezen over autisme en het Son-Riseprogramma, net zoals ik dat gedaan heb. Met de voorbereidende research die u straks gaat zien, ben ik in staat geble-ken een radioreportage te mageble-ken over het gevecht rond het Son-Riseprogramma. Dit verslag neemt u mee in de speurtocht door de achtergronden van die reportage.

In het beschreven proces heb ik veel mensen ontmoet en nieuwe inzichten gekregen. Ik heb geleerd van het journalistieke proces en genoten van het sociale proces dat bij deze reportage zo intensief meespeelde. Ik heb geworsteld met het selecteren van informatie en gelachen bij het maken van de bijzondere opnames. Ik heb gepiekerd over de journalistieke ethiek en ben ‘s nachts wakker geschrokken door de naderende deadline. Maar vooral ben ik trots op en tevreden met het eindresultaat.

Joke Adema

Inhoudsopgave

Inleiding 5

1 De feiten: Wat is het Son-Riseprogramma en waarvoor dient het?

1.1 autisme 6

1.2 Son-Rise 7

2 De resultaten: Is het Son-Riseprogramma effectief?

2.1 Onderzoek 8

2.2 Ooggetuigen 9

2.3 Critici 10

3 Aandacht: Welke aandacht is er geweest voor dit onderwerp? 3.1 Bestaande media-aandacht 11

4 Conclusie 12

5 Lijst van bronnen 13 Deel 1 - voorbereidende research

Deel 2 - Bijlagen bij de reportage

Inleiding 14 1 Opzet reportage 1.1 Synopsis 15 1.2 medium 15 1.3 doelgroep 15 1.4 actualiteitswaarde 16 1.5 vormgeving 16 2 Uitvoering opzet 2.1 Draaiboek 18 2.2 Shotlijsten 20 3 Uitzending 3.1 Programma-aankondiging website 26 3.2 Persbericht 27 4 Urenverantwoording 28 Deel 3 - Conclusie (lessons learned) 29

Toen ik een jaar of 12 was, las ik een boek dat mij toen enorm intrigeerde. Het heet: Verbroken Stilte en werd geschreven door Barry Neil Kaufman. In het boek beschrijft Kaufman hoe hij, met zijn vrouw Suzi, tegen het advies van artsen in, zijn ernstig autistische zoon Raun behandelt. De Kaufmans claimen in het boek dat Raun volledig herstelde en ‘autismevrij’ werd. De familie Kaufman noemde het programma dat ze gebruikt hadden het Son-Riseprogramma. Het boek is geschreven als een roman en las dus heerlijk weg. Maar vooral was ik geïnteresseerd in de bood-schap. Is autisme te genezen? Toen ik een jaar of 16 was, las ik het vervolg van Verbroken Stilte: Een wonder om te geloven. Opnieuw beschreef Kaufman de genezing van een autistisch kind door het Son-Riseprogramma. Het klonk allemaal fantastisch.

Het klonk zo fantastisch dat ik mij afvroeg: als het programma zo goed werkt, waarom weet dan de hele wereld niet wat het programma is? Waarom is er dan zo weinig aandacht voor deze behandelmethode? Als dit programma effect heeft, dan zou ik toch van allerlei media al gehoord moeten hebben over deze methode?

Toen verdiepte ik me in de mening van de medische wereld over autisme. De algemeen aan-vaarde stelling is: autisme is niet te genezen. Tegelijkertijd zijn er steeds meer wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd waaruit blijkt dat het Son-Riseprogramma wel degelijk meer verbeter-ing geeft dan de medische wereld verwacht van autistische kinderen. Wereldwijd worden autis-tische kinderen behandeld met het programma. Dan rijst natuurlijk de vraag: in hoeverre laten media zich delegeren door medici? Algemeen aanvaard is: autisme is niet te genezen. Maar het is toch juist de taak van media om een behandelprogramma als Son-Rise te onderzoeken en de resultaten daarvan naast die van de reguliere wetenschap te leggen?

Deze verantwoording over de voorbereidende research laat zien waarom ik meteen vanaf het begin ben uitgegaan van een gebrek aan aandacht van de Nederlandse media voor het Son-Rise-programma.

Als het Son-Riseprogramma zo effectief is, waarom horen we er dan niet veel meer over in de media?

1 De feiten: Wat is het Son-Riseprogramma en waarvoor dient het? 2 De resultaten: Is het Son-Riseprogramma effectief?

3 De aandacht: Welke aandacht is er tot nu toe geweest voor dit onderwerp? 4 Conclusie

Inhoudsopgave

_Inleiding

1.1 Autisme

Autisme wordt ook wel een stoornis in de in-formatieverwerking genoemd. Autisme is een verzamelnaam en er zijn dus vele vormen van autisme. Autistische mensen krijgen heel veel zin-tuiglijke prikkels die ze niet kunnen verwerken tot een geheel. Ze snappen de samenhang niet. De meeste autisten hebben daarom moeite met communicatie, verbeelding en sociale interactie. Ruim 1 procent van de Nederlanders heeft au-tisme. Dat kan in meer of mindere mate. Som-mige autistische mensen kunnen zonder inten-sieve begeleiding niet functioneren, anderen leven een normaal leven met een paar kleine aanpassingen. Er zijn autistische mensen die hun hele leven in een instelling slijten en er zijn au-tistische mensen die gewoon meedoen in het reg-uliere systeem.

Hoe autisme ontstaat is niet bekend. Vaak wordt er uitgegaan van een genetische aanleg.

Opvallend is het dat veel kinderen zich normaal ontwikkelen tot ze een maand of 18. In veel gevallen begint het kind zelfs te praten, maar na een maand of 18 stopt het kind met ontwikke-len. Daarom wordt er soms de link gelegd met vaccinaties of dieet. In de medische wetenschap gaat men er van uit dat autisme niet te genezen is. Behandelingen zijn gericht op het omgaan met autisme.

1.2 Son-Rise

1.2.1 Het ontstaan

Het Son-Riseprogramma is ontwikkeld door Barry Neil (Bears) en Suzi Kaufman. Zij kregen een zoon die zich niet normaal ontwikkelde. Al heel snel werd bij Raun een ernstige vorm van autisme vastgesteld. Artsen zagen geen kans op taal of communicatieontwikkeling. Het kwam er op neer dat Raun nooit oogcontact zou kunnen maken, nooit zou kunnen spreken en nooit op regulier niveau mee zou kunnen doen met an-dere kinan-deren. Het advies was om Raun uit huis te plaatsen in een instelling omdat het voor de familie Kaufman te moeilijk zou zijn voor hem te zorgen. Bears en Suzi volgden het advies van de artsen niet op. Samen met hun dochters ontwik-kelden ze een methode om hun zoon te behan-delen. En 1.5 jaar later claimden de Kaufmans dat de behandeling geslaagd was en dat Raun genezen was van autisme. Ze brachten de meth-ode die ze ontwikkeld hadden op de markt en begonnen les te geven aan andere ouders met au-tistische kinderen. Inmiddels worden wereldwijd kinderen behandeld met het Son-Riseprogram-ma en claimt het Autism Treat Center de genez-ing van honderden kinderen.

1 De feiten: Wat is het Son-Riseprogramma en waarvoor dient het?

1.2.2 Hoe werkt het?

Het Son-Riseprogramma gaat uit van de Option Methode. Grondbeginsel van deze methode is de basishouding van de behandelaars. Rondom een kind wordt een team van 10-15 behandelaars ge-vormd die samen met de ouders fulltime met het kind aan de slag gaan. Hun basishouding moet die van acceptatie zijn. Autistische kinderen horen overal dat ze niet normaal zijn en zich aan moeten passen. Het Son-Riseprogramma vraagt van het behandelteam dat zij het kind onvoor-waardelijk accepteren zoals het is, dus met au-tisme. Dat betekent dat zij ook niet uit mogen zijn op genezing, maar moeten streven naar het binnentreden van de wereld van het kind.

Dat doen ze in eerste instantie door het kind in een speelkamer te plaatsen en daar uren achter elkaar het kind te observeren. De speelkamer is een ruimte zonder prikkels die het kind af kun-nen leiden of overstuur kunkun-nen maken. Na de wekenlange observatie gaan de behandelaars met het kind spelen. Binnen het Son-Riseprogramma worden de behandelaars daarom ook spelers ge-noemd. Dit spelen begint met het imiteren van en meedoen met het kind. Als het kind herhaal-bewegingen maakt, doet de speler dat ook. Als het kind schreeuwt, rondjes rent, zoemt of stil zit en zwijgt, dan doet de speler dat ook. Zo treden de spelers de wereld van het kind binnen en krij-gen na een paar weken contact met het kind. Het kind gaat hen ook na doen of reageert op wat de speler doet.

Dan worden er spelenderwijs steeds meer leer-momenten ingebouwd waardoor het kind van alles leert. In het vroegste stadium: oogcontact maken, aanrakingen verdragen, imiteren van de speler, zelfstandig eten enz. Bij goede ontwik-keling komen daar steeds meer leergebieden bij tot het kind zelfstandig eet, naar het toilet gaat, praat, oogcontact maakt, leest, schrijft, zingt en speelt. Het doel van het programma is om het kind dat in zijn eigen wereld zit, uit te nodigen om uiteindelijk mee kan draaien in het reguliere systeem en daar plezier aan beleeft.

2

2.1 Onderzoek

Er is nog maar heel weinig onderzoek gedaan naar het Son-Riseprogramma. Het nieuwste onder-zoek is gedaan door een Amerikaanse professor en haar team. Cynthia Thompson is Professor of Communication Sciences and Disorders en Neu-rology aan de Northwestern University School of Communication. Zij deed onderzoek naar de resultaten van het Son-Rise programma en geldt als een autoriteit op dat gebied. In het kader van mijn afstudeeronderzoek sprak ik met haar. “Het onderzoek is nog niet gepubliceerd, dus ik ga nog geen resultaten in cijfers geven. Maar, de resultaten waren wel heel goed. We hebben autis-tische kinderen getest. Daarna deed de ene groep een week lang het Son-Rise-programma en de an-dere groep niet. De resultaten van de Son-Rise-groep waren opmerkelijk. In slechts een week tijd was er een grote ontwikkeling in het aantal contactmomenten en de lengte van deze contact-momenten. Samengevat hadden de kinderen na die week veel meer contact met volwassenen. De kinderen die het Son-Rise programma niet vol-gden, gingen juist achteruit op deze gebieden.”

2.2 Ooggetuigen

Er zijn vele verhalen bekend van ouders die het Son-Riseprogramma doorliepen met hun kind. Veel van die verhalen zijn gedocumenteerd door het Autism Treat Centre.

In deze filmpjes, die op youtube staan, vertellen kinderen die het programma doorlopen hebben, hoe ze hun autisme ervaren hebben en wat het programma voor hen heeft gedaan.

Eén van deze kinderen is het kind waarmee het allemaal begon: Raun Kaufman. Hij kreeg toen hij nog maar anderhalf was, de diagnose autisme. Zijn ouders werd verteld dat hij nooit oogcontact zou kunnen maken en nooit zou kunnen praten. In het youtube filmpje zien we een uiterst sociale man die op een aansprekende manier vertelt over zijn verleden. Terwijl de artsen ooit zeiden dat hij een IQ van minder dan 30 punten zou hebben, bleek later dat hij een IQ had van meer dan 130. Hij is nu CEO van het Autism Treat Centre.

Zo zijn er vele verhalen van ouders en kinderen die vertellen over het behandelprogramma en de positieve resultaten. De filmpjes zijn allemaal op Youtube te vinden. Deze bron is natuurlijk wel subjectief, want de filmpjes worden geplaatst door het Autism Treat Centre, en zullen dus al-tijd positief zijn.

In Nederland is er één stichting die zich bezig houdt met het Son-Riseprogramma en dat is Stichting Bijzonder Schuitje. Deze stichting is opgericht door Gaby van der Berg. Zij behan-delt haar zoon Tybalt die ernstig autistisch is. Gaby hoorde van de artsen dat haar zoon ernstig gestoord was, nooit zou kunnen praten of oog-contact zou kunnen maken en beter zou functio-neren in een instelling. Na 6 jaar behandelen met het Son-Riseprogramma praat Tybalt nu heel erg veel, maakt oogcontact en gebruikt zijn fantasie. Hij is duidelijk nog autistisch, maar zijn ontwik-kelingen zijn veel beter dan de artsen ooit voor-speld of vermoed hadden.

Gaby geeft duidelijk aan dat er een kleine groep kinderen is op wie het programma geen invloed heeft en die dus ook geen verbeteringen meemak-en. Volgens haar werkt het programma bij het ene kind ook meer dan bij het andere.

“De meeste kinderen maken grote sprongen die nooit voor mogelijk gehouden waren. Niet alle kinderen genezen van autisme, maar ze doen het in elk geval beter dan ze hadden gedaan als ze het Son-Rise programma niet hadden gevolgd.” Eén van de ouders in Nederland die het Son-Rise programma volgen, is Esther Allart. Bijzonder is dat zij niet alleen Son-Rise moeder is, maar ook gedragstherapeute. Zij is dus een mooie schakel tussen het Son-Riseprogramma en de weten- schap. Ook zij ziet wel dat die twee soms tegeno-ver elkaar staan. “ Toen wij tegen onze medisch specialist zeiden dat we graag het Son-Risepro-gramma wilden proberen, trok hij zijn handen van ons af. Het was zelfs een beetje een vijandige houding.

Dat komt waarschijnlijk omdat er nog te weinig onderzoek gedaan is. Ik vind dat jammer, want ik ben er van overtuigd dat uit die onderzoeken zal blijken dat het Son-Riseprogramma echt effect heeft. Ik heb dat met eigen ogen gezien. Toen onze zoon begon met het Son-Riseprogramma maakte hij in twee weken tijd meteen een enorme inhaal-spurt. Dat was heerlijk om te zien. Hij heeft nu minder frustraties. Als ouders merken we ook dat we veel positiever tegenover onze zoon kunnen staan. We kunnen echt een gelukkig gezin zijn door het Son-Riseprogramma. Ik hoop echt dat er onderzoek komt waardoor de wetenschap dat ook zal zien.”

2.3 Critici

De heer Stockmann van het Centrum Autisme in Leiden is uiterst kritisch over het Son-Risepro-gramma. Hij sprak dat jaren geleden ook uit in een televisie en radioprogramma waarvan hij de namen niet meer weet. Stockmann sprak met mij namens de Nederlandse Vereniging van Psychi-atrie.

“Autisme is niet te genezen. Het is natuurlijk fan-tastisch als een autistisch kind ontwikkelingen doormaakt, maar autisme is niet te genezen. En dat beweren de behandelaars van het Son-Risepro-gramma wel. Daarom sta ik kritisch tegenover dit programma. Er zitten natuurlijk ook wel goede elementen in die wij in meer behandelmethodes tegenkomen: het emotioneel afstemmen op het kind, het voorspelbaar zijn en het aanpassen aan het kind, maar die elementen worden in veel meer therapieën gebruikt. Er zijn andere behan-delmethodes die ook zorgen voor verbeteringen, dat is niet alleen zo bij het Son-Riseprogramma. U vraagt mij hoe ik dan de verhalen verklaar van autistische kinderen die genezen lijken te zijn. Mijn antwoord is dat de diagnose bij deze kin-deren onjuist is geweest. Autisme is niet te gen-ezen. Als een kind dus wel geneest, dan is het nooit autistisch geweest. De specialisten hebben het in die gevallen verkeerd ingeschat. Die kin-deren waren ook zonder het Son-Riseprogramma zo vooruit gegaan.”

Prof.dr. Rutger Jan van der Gaag is voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Psychiatrie. “Als ik Raun tegenkomt denk ik: hij kan er heel goed mee om gaan. Maar hij is niet genezen. Kijk, ouders met een autistisch kind krijgen als het ware levenslang. Ze moeten hun hele leven voor een volwassen kind zorgen. Dan sta je als ouder heel erg open voor alles wat hoop biedt. En dat doet het Son-Riseprogramma. De bedenkers daarvan zeggen: je kan het, we gaan ervoor. Oud-ers zijn vaak enthousiast omdat ze beweging zien, maar die beweging was er ook geweest als ze het Son-Riseprogramma niet hadden gedaan, maar een andere methode. Daarbij moeten ze heel veel geld betalen en dan kun je ook niet goed meer zeggen dat het toch niet zo goed gelukt is. Ik vind het een beetje sektarisch overkomen. Op zich heb ik niks tegen het behandelprogramma, maar wel tegen de commerciële club er om heen. Kinderen die grotere verbeteringen doormaken dan ver-wacht, die hebben niet de goede voorspellingen meegekregen van hun arts. Dat is ook logisch, want de ontwikkelingsgang van autisten is niet voorspelbaar. Daarom moet je ook geen voor-spellingen op papier zetten.”

Een speurtocht op internet op zoek naar artike-len en uitzendingen over het Son-Riseprogram-ma, levert niet veel op. Maar de psychiaters die ik spreek hebben wel eens meegewerkt aan medi-averhalen. Zo was er ooit een special in HP de Tijd waarin meneer Stockmann aan het woord kwam. Als ik bij HP De Tijd het artikel opvraag, blijkt deze onvindbaar te zijn. Maar wat meneer Stockmann vertelt maakt wel veel duidelijk: “ De journalisten hadden gehoord van het Son-Rise-programma. Het eerste Son-Risekind kwam naar Nederland om het programma te promoten en daarom werd er ook in de media aandacht aan besteed. Ze vroegen mij om te reageren. Ik heb duidelijk uitgelegd dat het onzin was en dat au-tisme niet te genezen is. Ik heb duidelijk vertelt dat kinderen die zo goed ontwikkelden gewoon een verkeerde diagnose hebben gehad. Toen waren die journalisten snel klaar met het Son-Ri-seprogramma.” Ook meneer Van der Gaag heeft wel eens meegewerkt aan interviews over het Son-Riseprogramma. En ook hij geeft aan dat hij korte metten gemaakt heeft met het de media-aandacht voor het Son-Riseprogramma.

Eind jaren ’90 was er behoorlijk wat aandacht voor het programma, met name omdat de beden-kers van Son-Rise de hele wereld overtrokken om hun werk te promoten. Maar daar hielden ze al snel weer mee op.

Gaby vertelt hier over: “Ik ken de familie Kauf-mann persoonlijk. Ik heb met ze gegeten en ge-feest en ik heb persoonlijk les van ze gehad. Het is een bijzondere familie. Zij hebben een poos lang geprobeerd om de hele wereld kennis te lat-en maklat-en met het werk dat ze dedlat-en, maar ze stuitten meteen vanaf het begin al op verzet. Ze wilden ook onderzoeken doen, maar kregen daar de ruimte en het geld niet voor. Uiteindelijk heeft Barry Neil Kaufmann toen gezegd: ik houd er mee op. Ik weet dat ons programma werkt, maar de wetenschap wil het niet weten. We moeten al die kritiek maar over ons heen laten komen en weer van ons af laten glijden als een Teflon laag.” De media die wel nog aandacht hadden voor het Son-Riseprogramma werden ontmoedigd door de psychiatrie: “Wij hebben in de media toen aangegeven dat autisme niet te genezen is. Dat hebben zij meegenomen in hun programma’s.”

3 Aandacht: Welke aandacht is er geweest voor dit onderwerp?

Als het Son-Riseprogramma zo effectief is, waar-om horen we er dan niet veel meer over in de media?

In de research die ik gedaan heb voor de report-age, kom ik drie redenen tegen die de hoofdvraag oplossen. Het mes snijdt dus aan meerdere kant-en.

1 Aan de ene kant kregen de Son-Riseouders zoveel tegenstand te verwerken dat ze de moed opgaven en niet langer meer vochten.

2 Aan de andere kant werkte de medische wetenschap er actief aan mee dat het Son-Rise- programma niet gepromote werd.

4 Conclusie

Deel 1 - voorbereidende research

3 En als laatste lieten de media zich (té) gewillig meevoeren door de deskundige mening van de specialisten.

De media waren enthousiast over het Son-Riseprogramma, maar haakten af toen medici aangaven dat het Son-Riseprogramma niet ge-schikt was. Daardoor is de aandacht voor het Son-Riseprogramma verdwenen, omdat de me-dische wereld terecht wordt gezien als autoriteit. Daar liepen ook de bedenkers van het program-ma tegen aan. Zij stootten hun neus zo vaak dat ze bewust besloten dan maar nier meer te prob-eren om de wereld te overtuigen. Het mes snijdt dus aan meerdere kanten.

4 Conclusie

Deel 1 - voorbereidende research

5 Lijst van bronnen

literatuur

- Kaufman, B.N. (1978), Verbroken Stilte - Kaufman, B.N., Een wonder om te geloven

- Vermeulen, M.H. (2006), Mijn kind heeft autisme - Stevens,N.(2009), Is dit mijn kind?

- Shore,S e.a. (2010) Autisme voor dummies - Delfos, M e.a. (2006) Leven met autisme

- Thompson, Cynthia.K.The Son-Rise Program® Treatment Effect Study

Audiovisueel

- DVD met docu over Son-Rise

- DVD met docu over Son-Riseouders

- EO(2004)’t zal je maar gebeuren: Genezen van autisme? - DVD (1979)met de film “Son-Rise: a miracle of love” - Youtube:

http://www.youtube.com/watch?v=OEu4Xzxbvh8 (the principles of the Son-Riseprogram) http://www.youtube.com/watch?v=swRBOlPKsX8 (autism: full recovery with Son-Rise) http://www.youtube.com/watch?v=kXpf4hwO860 (Oscar: full recovery with Son-Rise)

Internet

- http://www.autismtreatmentcenter.org

- http://www.psychotherapie.nl

Interviews voor de reportage

- Berg, van der, Gaby, Stichting Bijzonder Schuitje, Son-Rise moeder

- Thompson, Cynthia.K., Ph.D. Communication Sciences and Disorders, and Neurology

Northwestern University

- Gaag van der, Rutger Jan, voorzitter Nederlandse Vereniging Voor Psychiatrie - Allart, Esther, Gedragstherapeut en Son-Risemoeder

Interviews voorbereidende research

- Van Dalen, mevrouw, psychiater UMC, behandelaar Tybalt - Stockmann, L, Psychiater centrum autisme Leiden

Opnames maken met kinderen is altijd moeilijk, maar opnames maken met een autistisch kind is nog lastiger. In het tweede deel van dit verslag omschrijf ik hoe ik de me voorbereid heb op het journalistieke proces door middel van het schrijven van een synopsis, montagelijst, omschrijving van de vormgeving en nog veel meer. Deze bijlage zijn allemaal toegevoegd op de volgende pagina’s. Daarnaast heb ik tijdens het journalistieke proces veel journalistieke lessen geleerd. Deze ‘Lessons Learned’ heb ik ervaren in alle elementen van het proces: het voorbereiden, de geïnterviewden, de opnames, de montage, het contact met een redactie en het overgeleverd zijn aan een hofdredacteur. Bij het uitzetten van het journalistieke proces heb ik daarom constant rekening gehouden met de vraag: wat leer ik hiervan. Het antwoord daarop vat ik samen in de eindconclusie.

Inleiding

1.1 synopsis

Waarom bestaat er zo’n grote kloof tussen het Son-Riseprogramma en de medische

we-tenschap?

Gaby van der Berg bestrijdt al jaren dat haar zoon een ongeneeslijke vorm van autisme heeft. Toen Tybalt 3.5 jaar oud was, werd door medici de di-agnose autisme gesteld. Tybalt zou zo zwaar au-tistisch zijn dat hij nooit zou kunnen praten of communiceren. Zijn moeder werd geadviseerd haar zoon uit huis te laten plaatsen omdat hij achterlijk zou zijn. Gaby weigerde zich daar bij neer te leggen en startte een behandelingspro-gramma (Son-Rise) voor haar zoon op. Met een team van 12 mensen begeleidt Gaby haar zoon zeven dagen per week, zeven uur per dag. Hij gaat dus ook niet naar school. Tybalt is nu elf jaar oud. na ruim zes jaar behandelen, kan hij goed spreken (hij houdt eigenlijk niet meer op met praten) en goed communiceren, samen spe-len met andere kinderen en maakt hij een inhaal-slag om op het niveau van regulier onderwijs te komen. En dit is nog maar een klein deel van zijn ontwikkelingen. Gaby gelooft dat haar zoon en andere autistische kinderen kunnen genezen. Medici geloven niet dat autisme te genezen is. Zou het kunnen zijn dat ze daarom bij voorbaat het Son-Riseprogamma geen kans geven? Kun-nen de artsen die verhalen zoals die van Tybalt horen en het onderzoek zien dat nog volhouden? We volgen Gaby en ontmoeten zo ook Tybalt, de behandelaars en andere medici.

Die artsen zijn soms sceptisch, maar we hebben ook wetenschappers gevonden die geloven in dit behandelprogramma.

Daarnaast zijn er nog meer ouders die hun kin-deren behandelden, waarvan de kinkin-deren op een ongelooflijke manier vooruit zijn gegaan.

1.2 Medium

Voor het programma Dit Is De Dag van de EO maak ik een reportage van 10-12 minuten om uit te zenden op Radio 1. Hierin laat ik verschillende partijen aan het woord.

Nota bene: Natuurlijk is het goed om na te den-ken over de inslag waarmee ik aan de reportage voor de EO begin. Ik ben immers duidelijk sub-jectief met dit onderwerp bezig. Hierbij is het volgende op te merken: De redactie van Dit Is De Dag accepteert de subjectiviteit, mits ik op journalistiek professionele wijze hoor en weder-hoor toepas en overtuigende bewijzen voor mijn visie aan kan leveren. Dat is natuurlijk wat altijd gebeurd, want geen enkele journalist gaat na ste-vig vooronderzoek nog objectief aan de slag met het maken van een reportage.

1.3 Doelgroep

Doelgroep is de doelgroep van Dit Is De Dag. Zelf omschreven ijkpersoon: 40+’er, HBO of Universiteit. Betrokken bij binnen- en buiten-land, politiek en sociale onderwerpen.

1 Vormgeving

Deel 2 - Bijlagen bij reportage

Inleiding

1.4 Actualiteitswaarde

Deze reportage had beter uitgezonden kunnen worden in het kader van de week van autisme, ee-rlijk is eeee-rlijk. Dat was logistiek te vroeg. De kans bestaat dat deze reportage een plankrepo wordt, die gebruikt wordt in de zomer als er weinig nieuws is. Om dat te voorkomen ben ik met de redactie in overleg over het volgende:

In mijn reportage heb ik onderzoek aangehaald van professor Cynthia Thompson. Haar onder-zoek wordt nog gepubliceerd. Dat zou een mooie aanleiding kunnen zijn om de reportage uit te zenden, mogelijk zelfs met een studiogesprek erbij. De redactie zou dus in de gaten moeten houden wanneer het onderzoek daadwerkelijk gepubliceerd wordt.

Deze tijd in het algemeen wel een goede tijd voor het onderwerp, want er is toenemende aandacht voor autisme. Daarnaast zijn er kabinetsplannen gepresenteerd waar de wereld van autisme hard tegen aan loopt. Mensen die te maken hebben met autisme zoeken dus ook de aandacht op en staan open voor benadering door de mdia.

Tot slot: de komkommertijd vraagt om reportag-es die minder actualiteitswaarde hebben. En dat is dus eigenlijk heel erg goed voor mij. De redac-tie van Dit Is De Dag zit te springen om report-ages. Het moment waarop ik met mijn voorstel kwam, was dus prima voor hen. Juist in deze tijd krijg ik mijn reportage landelijk gepubliceerd.

1.5 vormgeving

Invalshoek

Door voorbereidend onderzoek ben ik tot de conclusie gekomen dat het Son-Riseprogramma effect heeft. Dat is dan ook mijn startpunt. Ik ga dus niet onderzoeken wat het effect is van het programma, ik toon aan dat het effect heeft. De vraag die overblijft is dan: en nu? Wat doen we met de resultaten van het programma? Die vraag leg ik voor aan verschillende groepen betrokken personen (zie vraagstelling) voordat ik er mijn ei-gen visie over geef. Vertrekpunt daarbij is telkens de casus: Gaby van der Berg die haar zoon, Tybalt behandeld.

Beweging

De behandeling van Tybalt door zijn moeder is beeldend goed te laten horen. We kunnen opne-men in de speelkamer waar Tybalt zeven uur per dag, zeven dagen per week begeleidt wordt. Daar-naast heeft Gaby webcam beelden opgenomen van de afgelopen jaren. Zo is ook de vooruitgang goed in kaart te brengen. Gaby heeft een dag-boek bijgehouden waarin te lezen is dat ze in de eerste jaren helemaal niet door had dat er iets mis was met haar zoon.

Ik volg Gaby in haar dagelijks leven: de behan-delingen met Tybalt, het huishouden, haar werk, het boodschappen doen. Daarnaast plannen we afspraken met de medici.

1.6 Opbouw reportage

Opbouw Reportage

Deel 1. Spanningsboog: Heeft het Son-Rise programma effect op Tybalt?

- Gaby krijgt een zwaar autistisch kind. Hoe was Tybalt vroeger? (met archiefmateriaal) - Wat zeiden de artsen? (met oude dossiers)

- Waarom ging Gaby in tegen het advies van de artsen?

- Hoe ziet het leven van het gezin er nu uit (vader weg, behandelen) - Hoe werkt het behandelprogramma?

Deel 2. Spanningsboog: Wat vinden specialisten van het Son-Riseprogramma? - Wat zeggen voorstanders?

- Wat zeggen tegenstanders?

- Waarom laten medici zich niet overtuigen? Deel 3. Spanningsboog: Is er een oplossing? - Combinatie wetenschap en Son-Rise Deel 5. Spanningsboog:

- hoe is het gegaan met Tybalt? Deel 6.Spanningsboog: hoe nu verder

- Als er niks verandert een open einde voor Tybalt - Gaby vecht door!

Gaby heeft de medische rapporten nog waarin alle hoop werd opgeven voor Tybalt. Gaby vraagt aan de medici wat ze vinden van de ontwikkelingen van Tybalt en of de medische rapporten van toen achteraf juist waren. Specialisten werpen hun licht op de vraag: moeten we onze kijk op autisme ve-randeren?

1 Uitvoering

1.1 Draaiboek Draaiboek

Gaby: Tybalt zei: je bent de beste mama van de hele wereld Muziek

Stem van Tybalt: Hallo aarde

Voice-over: autisme is een contactstoornis. Gaby kreeg zo’n ernstig gehandicapt kind Gaby: verstopte zich de hele dag onder de sofa

Gaby: Ik had wel door een gat in de aarde willen gaan

Gaby: Ik moest realistisch zijn, niet praten, geen contact, instelling Gaby: ik kon hem niet zomaar opgeven, ik moest wat doen. Muziek

Speelkamer

Voice-over: Gaby besloot te starten met het Son-Riseprogramma. Een programma waarbij oud- ers hun eigen kind op intensieve manier begeleiden door één op één met het kind te spe- len in een speciale speelkamer. Tybalt wordt op deze manier zeven dagen per week zeven uur per dag behandeld. Voor Gaby starte deze behandeling met een cursus in Amerika. Gaby: Je hoort altijd tragisch over autisme, nu op hele andere manier bekijken

Gaby: repetitieve handelingen niet afschuwelijk, maar nodig om de wereld aan te kunnen Gaby: Alle professionals wilden gedragingen stoppen, option: doe mee, dan maak je contact Gaby: In die ene week leer je je kind begrijpen, leren om mee te doen, doelen zoeken

Gaby: 1 op 1 contact, wij willen contact met hem

Gaby: uren heen en weer rennen. Na een week het eerste oogcontact.

Voice-over: over de hele wereld zijn ouders die hun kind op deze manier behandelen. Maar daar bij stuiten ze wel op tegenstand. De medische wetenschap is niet overtuigd van het Son- Riseprogramma.

Gaag: Ze pretenderen dat ze het kunnen genezen, ik heb het nog nooit gezien Gaby: Ik ken verschillende kinderen die na Son-Rise niet meer autistisch zijn Gaag: Het is sektarisch, je moet heel veel tijd en geld inversteren

Gaby: Je bent veel tijd kwijt, maar dat ben je sowieso met een autistisch kind Gaby: Ik besteed liever het geld hieraan dan aan vakantie

Voice-over: De Son-Riseouders lijken lijnrecht tegenover de medische wetenschap te staan. De argumenten lijken op een ja-neespelletje en de partijen kunnen elkaar niet overtuigen. Maar..dat Son-Rise en wetenschap wel samen kunnen gaan, be wijst Esther Allart. Zij is pscychologe en gedragstherapeut en.. SOn-Risemoeder. Joke: Je bent wetenschapper, waarom heb je gekozen voor het Son-RIseprogram ma?

Esther: We zochten een behandeling die gericht is op relaties. Dat was Son-Rise. Esther: Als je dat vertelt aan de specialisten, trekken ze hun handen ervan af Esther: We zijn zelfs wel eens een vijandige houding tegengekomen

Esther: Interessant was dat toen we begonnen, onze zoon in een week een ontwik kelinsspurt maakte

Esther: Omdat het van ouders uitgaat kloof tussen wetenschap en Son-Rise Eshter: Nog te weinig onderzoek gedaan.

Joke: Dus reguliere wetenschap moet over drempel en onderzoek doen, zullen zien dat het werkt?

Esther: Ja, dat is wel mijn verewachting

Voice-over: De Amerikaanse professor Cynthia Thomspon deed recent onderzoek naar het Son-Riseprogramma. De resultaten van dat onderzoek zijn nog niet gepub liceerd, maar ze geeft al wel aan dat met dit onderzoek de effecten van het Son- Riseprogramma bewezen worden. De Son-Riseouders hopen dat dit onderzoek de wetenschap overtuigd. Tot die tijd blijven zij geloven in hun Son-RIseprogramma. Esther:Voor ons is er eindelijk het gevoel dat wij het goed doen, er kan niets fout gaan. Joke: Jullie zijn dus blij met het Son-Riseprogramma

Esther: Ja, heel erg blij.

Gaby: Mijn zoon zou nooit praten en om hem nu te horen kletsen, dat is heerlijk. Gaby: Dat was mijn droom., dat we konden kletsen. Hier heb ik een zoon die mij mam-ma noemt.

Gaby: Ik hoop gewoon dat over tien jaar de wetenschap positief tegenover Son-Rise staat.

1 Uitvoering

1.2 Shotlijsten

1 Tybalt van der Berg 01:23 Tybalt: hallo aarde

01:34 Tybalt: Vertellen over Wilbert

02:28 Gaby: Kun je nu ook je hoge stem doen? 06:27 Tybalt: De draaimolen knalt

07:00 Tybalt: Pas op, daar komen de kraaien aan 07:25 Gaby: Jij hebt wel een hele grote fantasie

08:30 Gaby: Heb jij ook wel eens dat je bang bent? Tybalt: Nee

3 Gaby

00:08 Gaby stelt zicht voor

00:27 Tybalt is het zonnetje in huis, liefdevol, nieuwsgierig, praat tegenwoordig heel erg veel 00:58 Hij is autistisch, maar op een heel andere manier dan vroeger

01:08 Als baby ongeveer normaal. Jaar of anderhalf minder contact, autistische neigingen 01:45 Verstopte zich de hele dag onder de sofa

01:58 Nu een heel ander jongetje

02:15 Ik moest realistisch zijn, er was geen hoop, zou niet praten, leven in inrichtingen, opgeven 02:48 Ik had wel door een gat in de aarde willen gaan

03:25 Ik kon hem meteen niet opgeven. Ik moest wat doen

03:49 Film gezien, heel logisch, ouders heel anders dan de rest van de wereld 04:15 Dat is het Son-Riseprogramma

04:40 Film maakte indruk, liefdevolle manier, kind accepteren, 06:24 Dit is toch echt wat ik wil

06:40 Die week was de geweldigste week van mijn leven, leven veranderd, als persoon 07:00 Je hoort altijd tragisch over autisme, nu op hele andere manier bekijken

07:20 repetitieve handelingen niet afschuwelijk, maar nodig om de wereld aan te kunnen 08:00 Alle professionals wilden gedragingen stoppen, option: doe mee, dan maak je contact 08:25 In die ene week leer je je kind begrijpen, leren om mee te doen, doelen zoeken

08:55 Kind is niet zielig, best gelukkig in zijn eigen wereldje 09:10 Mensen trainen om met je kind te werken

09:40 Je moet naar zo’n startercursus gaan,

10:08 Veel meer ouders, groep vrienden, elkaar ondersteunen 10:51 Speelkamer moet prikkelarm zijn,

11:20 Ik ben gewoon begonnen

11:45 Je werkt 1 op 1, Wij willen contact met hem, 12:13 Dit programma is voor mij, niet voor hem 12:35 Uren lang heen en weer rennen, meedoen 13:08 Na de derde dag, het eerste oogcontact 13:25 Denkbeeldige brug, uitnodigen

13:58 Op uitnodiging, we maken het super interessant voor ze 14:20 Ja, het is intensief, zeven dagen per week, 16 mensen 14:49 Het lijkt net alsof ik 1 jaar bezig ben, de tijd vliegt 15:00 Het is gewoon leuk om te doen

15:30 Hij gaat naar zijn meester toe: wat heb jij gedaan? Toont interesse 15:55 Mama, je bent de beste mama in de wereld

16:30 Hij zou nooit praten, nooit zat dat hij zo praat? Nee, muziek in mijn oren 16:55 Oogcontact, gesprekken voeren, hulp vragen,

17:20 Dit was mijn grootste droom, met mijn zoon kletsen, durfde ik niet te hopen 17:47 Tybalt vindt het ook geweldig, geen twijfel over

18:12 Ik heb geleerd in het hier en nu te leven. Toekomst misschien problemen 18:45 Ik weet niet wat de wereld gaat brengen,

18:56 Het enige wat ik voor mijn zoon wens is dat hij gelukkig is, en dat is hij! 4 Prof vd Gaag

00:00 Stelt zich voor 00:32 Werkt met autisme 00:50 Wat is autisme? 01:10 Simpeler uitgelegd

02:00 De ouders hebben levenslang

02:24 Altijd dezelfde behoefte aan structuur, enorme belasting ouders 02:45 Beeld van autisme = Rainman

03:00 Verschillende beelden van autisme

03:30 Hoe worden ze beter? Genezen heb ik niet meegemaakt. Beredeneren wat niet aanvoelen. 04:15 Het is niet spontaan

04:55 autisme op zowel laag als hoog niveau

05:50 Ik ben geen expert op het gebied van Son-Rise maar; veel trainen, aparte ruimte, intensief 06:35 Voor ouders te veel, Son-RIse legt ouders op dat er vrijwilligers zijn

08:00 Het verschil zit hem in het sektarisch karakter 08:10 Investering in tijd, organisatie en geld

08:30 Dure trainingsweekenden, eis heel veel van ouders, leidt tot schuldgevoelens 09:15 Als het niet goed gaat, verwijt naar de ouders

10:30 Nog geen onderzoeken, meer een geloof dan een beproefde methode 13:08 Natuurlijk verloop van autisme

13:40 Ze pretenderen dat ze het kunnen genezen, ik heb het nog nooit gezien 14:00 Levert jongeren op die gelukkig zijn binnen hun beperkingen

14:30 Buitengewoon onverstandig om diagnose te geven 15:40 Omgeving heeft ontzettend veel geleerd, bril 17:15 Er zijn heel veel relaties die zich richten op relatie 18:00 Aanhangers zullen daar heel enthousiast over zijn 19:00 Vragen wel heel veel tijd en geld van de ouders

13:15 het is nog nooit bij mij opgekomen op het aan te bevelen. 24:45 Je kunt ook overtraind raken

25:50 Ouders hebben behoefte aan hoop en perspectief. Son-Rise verkoopt hoop 5 Esther Allart

00:08 Esther stelt zich voor

00:15 Wij doen het sunrise programma 00:30 Diagnose toen zoon 3 was

00:40 Veel verschillende behandelingen geprobeerd 00:59 Vooral ontwikkeling relationeel

01:14 Centrale punt: relationeel

01:25 Uiteindelijk wil je als ouder een relatie

01:40 Effecten, meteen explosie van nieuwe vaardigheden, taalgebied 02:15 Schreeuwen werd minder en leerde ons aan te kijken

02:40 Oogcontact langer vol houden 02:50 Gesprekjes voeren

03:30 Omgeving met allerlei gedragstherapeuten 03:55 Past eigenlijk wel bij gedragstherapie 04:00 Binnen autistische wetenschap negatief. 0 4:50 vijandige houding ervaren

05:08 Zou tot vervreemding leiden

06:10 Samenwerking in beginfase, omdat er nog geen onderzoeken zijn. 06:30 Sowieso binnen autisme weinig onderzoek

07:12 Zeker als psycholoog zou ik graag vergelijking zien 08:11 Het zou interessant zijn om programma’s te finetunen

08:37 Eerst moeten we weten of het werkt, als het werkt komt de wetenschap ook wel 09:20 Sunrise komt uit ouderperspectief.

10:30 Als het alleen uit de ouders komt, ontstaat er een wetenschappelijke kloof 11:25 Sunrise wordt niet vergoed, als ouder moet je het zelf bekostigen

12:10 Het is een non-profit organisatie, geven veel geld aan ouders die niet draagkrachtig zijn 12:55 Wellicht goedkoper als het meer geaccepteerd wordt

13:40 Reguliere wetenschap moet over de drempel, ze zullen zien dat het werkt 13:55 SR heeft een hele elegante logica, je zet in op contact

14:15 SR is niet belastend voor het kind 14:30 Eigenlijk heel logisch, SR

14:50 Als ouders ben je heel capabel, je krijgt de overtuiging mee dat je het goed doet, bakker 16:08 Je kunt niet heel veel fout doen

16:20 Gevoelens van depressie en onmacht worden voorkomen 16:35 Je kunt een beetje uit die zorg wegblijven

16:40 Het is heel intensief, maar je kunt de keuze maken hoeveel tijd je er in steekt

17:10 Het is kindvolgend, je doet wat het kind doet, er wordt niet aan kinderen getrokken 18:14 rust in gestagneerde ontwikkeling, je wilt veel, maar je moet niks

19:20 Zoon is gelukkig, minder gefrusteerd, ook gelukkig in eigen wereld 20:40 Enorm in het verzet als dingen moeten

21:30 Op de zolder gaan we mee met zijn interesses en we vlechten er ontwikkeling doorheen 22:20 Het hangt af van hoe je kijkt naar autisme, in literatuur donker beeld

22:45 Als je anders naar autisme kijkt, je kind is goed zoals het is, schoonheid van autisme 23:05 Aansluiten bij kind laat zien dat uit vreemd gedrag ook plezier te halen is

24:00 Ik stelde altijd heel erg doelen, nu kan ik genieten van het proces

24:30 We werken meer met relaties, dat doen we nu ook bij anderen, onvoorwaardelijke acceptati 25:05 Wij zijn blij met het sunrise programma

25:25 de cursuskosten zijn erg hoog, organisatie verdient er niet aan, cursuskosten normaal 26:20 vergoede behandelingen zie je niet

6 Esther Allart 2

00:30 Het is een verschil of je mensen om leert gaan met, of kijkt naar de oorzaken van autisme 01:10 Als je het hebt over ‘Autisme een leven lang’, dan kijk je alleen naar het leren omgaan 02:20 De slogan is remmend, streven naar behandeling en genezing

02:30 Bij kanker en HIV wordt ook gezocht naar genezing 02:50 Die focus mist in de gedragswetenschap

03:20 Maar dat betekent niet dat je niet moet zoeken naar genezing

03:40 Misschien wordt ooit nog wel een genezing gevonden, gedragswetenschap moet dat ook doe

04:18 SR gaat direct in op kernsymptomen, dat is meer dan leren omgaan met autisme 7 Gaby 2

00:20 Beschrijving speelkamer

00:40 Planken op de muur, essentieel

00:55 Spiegels, indirect oogcontact, gekke bekken trekken, kleed op de grond

02:10 Cars, Tybalt is een carsfanaat, lego, vroeger kon hij dat niet, nu vindt hij dat leuk 02:43 Meestal vindt hij het geweldig, dan rent hij naar boven met een speler

03:00 Voor mij is dit een hele fijne kamer, veiligheid, rust, mogelijkheid om zich te ontplooien 03:35 Mooi weer=eens per dag naar buiten, kon hij vroeger niet

04:50 Je bent überhaupt als ouder van autistisch kind heel veel tijd kwijt 05:08 Het kind wordt makkelijker

05:30 Ouders staan heel positief tegenover hun kind, niet zo negatief als regulier 06:20 Voelt niet als levenslang, zodra je een kind hebt, heb je levenslang

06:40 Het gaat om de houding die je hebt, ik zie de prachtige kanten van mijn zoon 06:58 Bijzondere band met mijn zoon, leert zijn kind goed kennen

07:30 Ik heb 16 bijzondere mensen om me heen die altijd voor me klaar staan 08:20 Een autistisch kind kost veel geld

09:00 Liever hier het geld heen dan op vakantie

09:45 Sektarisch wordt vaak gezegd, dan had je zelf maar heen moeten gaan 10:45 Iedereen doet het het beste, je zult nooit horen dat je het niet goed doet 11:10 Kleine groep kinderen reageert niet op SR

13:10 Kind doet zijn best, heeft gedragingen nodig, niet weghalen, ABA is er op gericht om te stopp

13:50 Wij doen mee, tot hij weer even open staat voor contact

15:20 SR ziet autisme als contactstoornis

20:00 Tybalt heeft besloten om tussen de mensen te zitten, kinderen in speelkamer 20:57 Ik ken Raun persoonlijk

22:20 Ik weet meerdere kinderen die niet meer als autistisch getest worden 23:45 Met andere woorden: de diagnose was fout?

24:45 Weinig onderzoek omdat er altijd tegenstand was 26:38 Onderzoek is lastig: veel variatie, moeilijk testen 28:00 Thompson zelf geweest, resultaten verbaast me niet 28:25 Frustratie botsing tussen sonrise en wetenschap

29:24 Hopelijk over tien jaar wetenschap positief tegenover SR 2 Gaby en Tybalt in de speelkamer

00:43 Tybalt zingt een beetje

02:47 Het is hier wel een beetje een troepje 03:40 Kun je me even helpen met knippen

04:22 Ik zie een paar geweldige blauwe ogen bij jou 04:48 En nu de schaar weer open, geweldig!

05:58 Nu weer dicht, open, Yes! Het wordt mooi zeg 06:35 Open, dicht, hartstikke goed zeg!

06:57 Doe ik hem open, doe jij hem weer dicht 09:36 Als jij vast gaat bouwen, dan knip ik verder 10:36 Kleurtje, en een turkoois stift

12:54 Ik wil wel tekenen, maar dan moet jij papier pakken 13:41 Waar moet ik op tekenen? Papier. JA PRECIES! 14:03 Hier zijn de papieren. AH, SUPER!

20:03 Dank je wel dat je naar me keek! Wil je me helpen? 20:20 OOOH, Wat goed zeg!

3.1 Aankondiging website Dit Is De Dag

Gaby van der Berg bestrijdt al jaren dat haar zoon, Tybalt, een ongeneeslijke vorm van autisme heeft. Tegen het advies van artsen in, startte ze een intensieve thuisbehandeling voor hem op dat het Son-Riseprogramma heet. Tybalt heeft zich inmiddels enorm ontwikkeld en dat hadden zijn artsen nooit verwacht. Maar toch is de medische wetenschap negatief over het Son-Riseprogramma. Zijn de bedenkers van Son-Rise oplichters die hoop verkopen? Of geven de Nederlandse medici dit al-ternatieve programma geen kans?

3.2 Persbericht

Persbericht 6 juli 2011

---Autisme: ouders botsen met wetenschap

Ouders die met hun autistisch kind een thuisprogramma volgen, botsen vaak en hard met de wetensc-hap. Dat blijkt het uit het Radio-1-programma Dit Is De Dag. In het programma komen ouders aan het woord die het Son-Riseprogramma voor hun kind hebben opgestart. “Toen we dat bij de specialist vertelde, trok hij zijn handen van ons af. We hebben zelfs een ronduit vijandige houding ervaren.” Het Son-Riseprogramma is een Amerikaanse, zeer intensieve behandeling waarbij het kind fulltime wordt behandeld in een speciale speelkamer. Ouders die dit programma gestart zijn, vertellen positieve verhalen. “Specialisten hadden gezegd dat mijn kind nooit zou kunnen praten. Nu kletst hij de hele dag door”, vertelt Gaby van der Berg. Zij begon de stichting Bijzonder Schuitje om het Son-Risepro-gramma te promoten. “Mijn zoon Tybalt werd door de reguliere wetenschap opgegeven. Ik wist dat ik iets moest doen.”

De reguliere wetenschap is niet overtuigd van het Son-Riseprograma. Rutger Jan van der Gaag is voor-zitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatirie. “Het vraagt veel te veel van ouders: geld, tijd en energie. Bovendien vind ik de hele organisatie nogal sektarisch. Ik zou het Son-Riseprogramma niet aanraden aan ouders die met hun kind bij mij komen.”

Iemand die de combinatie Son-Rise en wetenschap wel kan maken is Esther Allart. Zij is psychologe en gedragstherapeut. Voor haar autistische zoon koos ze heel bewust voor het alternatieve Son-Rise-programma. “Het Son-Riseprogramma is het enige programma waar het ontwikkelen van relaties zou centraal staat. Bovendien krijg je als ouders eindelijk het gevoel dat je het goed doet. Dat er zo’n grote kloof is tussen wetenschap en de Son-Riseouders komt omdat het programma bedacht is door ouders en er weinig onderzoek gedaan is. Ik verwacht dat de kloof in de toekomst dan ook kleiner wordt.” ---Niet voor publicatie

Voor meer informatie: Joke Adema - Dit Is De Dag - 0624507797

4 Urenverantwoording

Deel 3 - Uitzending

(voorbereidende) interviews Aantal uren

Gaby en Tybalt van der Berg

- 06-12-2010, Utrecht, 15:00 - 19:00 uur 4 - 21-05-2011, Utrecht, 10:00 - 14:00 uur 4 - 27-06-2011, Utrecht, 11:00 - 14:00 uur 3 Cynthia Thompson - 07-06-2011, CHE, 15:00-17:00 2 - 27-06-2011, CHE, 19:00-20:00 1 Lex Stockmann - 10-05-2011, telefonisch, 16:00-17:00 1 Rutger Jan van der Gaag

- 06-06-2011, telefonisch, 15:00-16:00 1 - 10-06-2011, Utrecht, 16:00-17:00 1 Esther Allart - 08-06-2011, telefonisch, 14:30 - 15:00 0,5 - 15-06-2011, Nijmegen, 14:00-15:30 1.5 Montage

Totaal aantal uren (schatting) 25

Voorbereidende research

Totaal aantal uren (schatting) 41 - lezen van de boeken, bekijken van de films en taires bekijken van audiovisueel materiaal online,

4 Urenverantwoording

Deel 3 - Uitzending

Conclusie (lessons learned

Samenwerken met de redactie

Voordat ik begon met het maken van de reportage, wilde ik per se een einredacteur vinden die de reportage uit wilde zenden. Ik zou het leven van een moeder en haar autistische kind binnen banjeren. Het minste wat ik hen terug kon geven was een uitzending. Ik vond een programma waar ik de reportage kwijt kon, maar daar kwamen natuurlijk ook eisen bij. Opeens moet je re-kening houden met de doelgroep, de stijl en de gewoontes van het medium. Gelukkig had ik al stage gelopen bij Dit Is De Dag. Drie maanden lang heb ik al reportages gemaakt als die van mijn afstudeerproject en ik ben dus ook vertrouwd met hoe de redactie werkt en wat voor repor- tages zij maakt. De reportage is dus in goede samenwerking tot stand gekomen.

Onderwerp kiezen

Voor het kiezen van het onderwerp heb ik het advies van de Nota afstuderen gebruikt: kies niet een te groot onderwerp. Ik had kunnen kiezen om een reportage te maken over autisme in het algemeen, maar ik heb een specifiek programma gekozen. Daarnaast heeft het onderwerp mijn oprechte interesse waardoor ik ook met heel veel plezier heb gewerkt aan de montage.

Toch heb ik wel gemerkt een groot onderwerp lastig kan zijn, maar ook een klein onderwerp kan moeilijkheden opleveren. Juist omdat het zo’n gespecificeerd onderwerp is, komt er heel veel vak-taal voorbij en heel veel informatie. Dat is lastig terug te brengen tot een basisuitleg die ook leken snappen.

Stelling nemen

Een heleboel meningen en weinig feiten. Dan komt er als journalist opeens een grote verant-woordelijkheid op je schouders terecht. Het hangt van jouw keuzes af hoe de luisteraar tegenover het onderwerp zal staan. Ik heb daarom heel bewust gekozen voor Peacejournalism. Dat is een vorm van journalistiek waarbij de journalist niet alleen verslag doet van het conflict, maar ook op-lossingen inbrengt. In de reportage staan twee partijen lijnrecht tegenover elkaar. Daar had ik het bij kunnen laten, maar ik heb nog een derde partij ingebracht die de verbindende schakel is tussen die twee vechtersbazen. Zo beschrijf ik niet alleen het conflict, maar lever ook een oplossing aan. Het is voor het eerst dast ik deze vorm van journalistiek zo bewust heb toegepast en het bevalt me eerlijk gezegd heel erg goed. Ik heb het gevoel dat ik wat bij kan dragen als journalist.

Opnames maken

Achteraf had ik al tijdens mijn opnames veel meer moeten weglaten. Alle mensen die ik geïnter-viewd heb, zijn specialisten op hun gebied en specialisten hebben de neiging veel meer uit te leggen dan waarom gevraagd wordt.

Het was lastig om de opnames goed achter elkaar te plannen. Ik moest beginnen bij de moeder van het autistische jongetje, maar die moest ook kunnen reageren op de anderen. Ik ben daarom drie keer bij Gaby en Tybalt geweest. Ik heb gemerkt dat zelfs in de volgorde van interviews je niet objectief kunt zijn als journalist. De ene gast kan wel op de ander reageren, maar andersom niet. Om geen informatie te laten liggen,heb ik daarom wel heel veel opnames gemaakt. Uren materiaal. Ik had beter moeten selecteren, want ik kwam mezelf tegen tijdens de montage.

Monteren

Het monteren van deze radioreportage was een worsteling. Ik bemerkte dat ik het publiek alle kanten op zou kunnen sturen, omdat er weinig feit en veel mening is in het verhaal. Gelukkig had ik vantevoren wel een draaiboek gemaakt en dat werkte erg goed.

Helaas had ik veel te veel materiaal. Ik moest uren en uren opnames doorspitten en ook heel veel mooie opnames uit de reportage maken. Daar had ik om moeten denken tijdens de opnames, een valkuil waar ik telkens weer intrap.

Daarnaast had ik zo lang niet meer op school gemonteerd dat ik niet bekend was met het nieuwe montageprogramma dat er inmiddels was. Dat heb ik dus weer opnieuw op moeten pakken.

Terugblik

Ik had niet kunnen vermoeden dat dit afstudeerproject zou ingewikkeld zou worden. Ik had het mezelf misschien makkelijker kunnen maken. Toch ben ik heel tevreden met het resultaat. Ik heb op een positieve manier partijen bij elkaar kunnen brengen. Daarbij is het heel fijn dat de report-age ook uitgezonden wordt, zodat alle partijen ook credit krijgen voor hun inzet. Ik geloof dat ik met deze reportage ouders van autistische kinderen kan raken en mensen die niets met autisme te maken hebben kan interesseren. Deze reportage heeft veel tijd, moeite en energie gekost maar het