Beregening op melkveebedrijven : rentabiliteitsbegrotingen voor gezinsbedrijven op matig droogtegevoelige grond in het zuidelijk zandgebied

Beregening

op

melkveebedrijven,

Rerotabiliteitsbegrotingen

voor-

gezinsbedrijven

in het &del@k zandgebied

J

;

Ir.

J*

' D ~ ~ ~ C E S

Ing,.

H.

van

dm

Straten

Ir H.

Wieling

. .

.

z i , . / I

''>

RAPpQ.m

NR.

53

'r

T

6mm~3~

1973

1 i' d

PROEFSTATION VOOR DE RUNDVEEKOUDERIJ

Rentabiliteitsbegrotingen voor geeinsbedri jven

op matig droogtegevoelige grond in het zuidelijk zandgebied

ir. J, Doornbos ing. TE, van der Straten

ir. K. Wieling

INHOUDSOPGAVE

l . Inleiding

2. Algemene bedrijfsgegevens

3.

Vochttekort en beregeningseffect

4.

Technische gegevens over de voedervoorziening

5.

Bouwkundige voorzien in ge^

6,

Arbeid en mechanisatie

7

Uitgangspunten v o o r opbrengsten en kosten

8. Res.uJta%en

9.

Aanvullende 'berekeningen 1 0. Opmerkingen l 1

.

~onclusies/conc~usions 1 2 . samenvat

t

ing/summary Bijlagen 1 t/m

9

blz.

Di-i; : I - H : P : ~ o Y ~ .?.s na, 1-i.e.t .ty:pon abus?.t-!~c.i:l..:i.j1~ YJ.:~.I?~ j:~?~o:r::c.i~;e?e:~'d~ WZ,CL:I:~(>O:C h.e.l ec11 a a l . l a ] f o.ir-L en b ev at

,

d i. c: al. :: v o :l g.L kunn.exj ]\r(:) _{c m i:].} e:!: s; .i; e :l. cl. ,

-j~i".(y.i~ia, C f : Hovr!n ond.ej-s-Le ali.lienc 1C.fi'ec:i; van l.lo:i:ey;c.r?cn o p ( ~ - ~ : ' ~ g e . . - s . i ; ~ ~ f l ) ~ ~ d ~ . ) ; ~ i ; : j . ~ . --..a.,*

17ag:i-n;:. i 0 : ? e a:l.:inea, 2(3 rege:l.: .\Ia:: h(:inci:<.L

ri;c-t

,

.

,

.,..,.As" , ~ - ' ~ m,.v-,

yaf;:i-na. l i r -1 e a:l.i.nea, ' / e regel.: Z)oc.:l.O. 'l'j0'3 (\.~e3,clo:;xic'dc?)

.

,.

.

'

-~*.

pag:i.na. '1

4

0 i ) i ~ d . c r 0rihe:r'c:gcinde si-i;i~.- CI .i , I . ( ? : '

21i :c.egel: ( z . i e C I O I ~ p;:j:i~ia

1 1 ) ~

I / ~ C

:

r

:

P ~ . ~ ~ : R I I ex1 (i 00 Y O C y

l

...

J

*....

"... '1'Jc ~ : ( ? g c " l . : 0,'1>2 )h.a. VOO]: dc ? ; R ~ . v o : ~ . * c : ~ I _{..-. ".*.~ ,...-....} en

. . .

" *.,,, "...

p r i g i n a

75:

:iild.c?:i t a b c l 11: +I) ? r i ii(;~,o cii.ta;?:,:io i,::

_{-",-.---.----"...-.}

_-

_{.- - .--. .. -.--.---.--.-.-."} i?: c.cn <:>.\ic.:rccbkjc.'; a,;q .-.iilc.:c,i.:i:.

..-.,. - ,,,. ... - .--s*l. "-Aa-.,""-.?"-: r-..r. "!L~r.i ...- x.-,i-.,-., *r ..-,.. _,.I... "-,- -.<.,Y

(i65

zw

...

-

m-.,&v--.--,,". "~ .,,- l?"!:-!: ...,.. }:,!.i

l i 2 tz.be:l. 71 p I . : C ? ~ ( ~ I . : ~ ~ I I L C ) ~ ? . ~ ; 0 0y,:L.jn. '7bL(.1C)* e ,.., .A*.,."

:pa,:":i.nc?.. 1 8 1

_WC?

_:rci);c?l: Zit. v o o r d e i.ri-\~cn.Le:i?Tx!(;c?r~ ii:i.-J.l;~~f-' 2. Geer: ~;n:[;u:~.i;:i c.>.:c;1~1c33~~

.._, ....-, ".l*,l,".^.".l,'~l_"."IF' Y,...s*.-. W"-.

pag:i.na

5/12

Bo-irena.ali:

-.

i.~ilcu.il.c~i~.: J' ,15(1 pcxr "I:$ 1):i.j -l00 inaai.cn, r..-." ....A r " -...,...- .*-..., J ..

INLEIDING

De laatste tijd is de Dienst voor de Bedrijfsontwikkeling veelvuldig geconfronteerd met de vraag naar de rendabiliteit van kunstmatige beregening op melkveebedrijven. Dit is niet alleen een gevolg van de twee droge zomers van

1975

en 1976. Op tal van bedrijven past men beregening toe om tot een in- tensivering van de bedrijfsopzet te komen. Men ziet dit als een middel tot bedrijfsvergroting; dus als alternatief ten opzichte van het aankopen van grond. Deze ontwikkeling was voor de werkgroep Zuidelijk Zand aanleiding een diepgaande studie van dit probleem te maken.

Deze werkgroep was als volgt samengesteld.

Van het Consulentschap voor de Akkerbouw en de Rundveehouderij te Zevenbergen:

-

W. Mal jaars, bedrijf stakdeskundige rundveehouderi j

ing. J. Mies, specialist voedervoorziening

Van het Consulentschap voor de Rundveehouderij en de Akkerbouw te Tilburg:

-

ing. C. Peters Rit, bedrijfstakdeskundige rundveehouderij

Van het Consulentschap voor de Rundveehouderij en de Akkerbouw te Eindhoven: ing. H. van Lier, bedrijfstakdeskundige rundveehouderij

-

ing. B. Smeets, specialist werktuigen en arbeid

ing. S. Jorissen, specialist bodemkunde en bemesting

Van het Consulentschap voor de Rundveehouderij en de Akkerbouw te Roermond:

T. Hmrats, bedrijfstakdeskundige rundveehouderij

Van het Proefstation voor de Rundveehouderij (afdeling ~edrijfss~nthese):

-

ir. J. Doornbos (voorzitter, rapporteur)

ing.

H. van der Straten (rapporteur)

In de loop van het onderzoek werd het duidelijk dat de bepaling van de opbrengstverhoging door middel van kunstmatige beregening op grasland zeer moeilijk was. De werkgroep werd daarom uitgebreid met een aantal medewerkers van het Proefstation voor de Rundveehouderij, te weten:

-

ir. B. Wieling (rapporteur), sectie Graslandproduktie

ing. L. Rompelberg, sectie Graslandproduktie

ing.

J.

van Geneijgen, afdeling Bedrijfssynthese

-

ing. A. Ridder, afdeling Bedrijf ssynthese

Reeds bij het begin van het onderzoek werd gesteld dat beregening op de drogere gronden in bedrijfseconomisch opzicht geen probleem is. De opbrengst- verhoging op dergelijke gronden zou van dien aard zijn dat beregening zonder meer rendabel kan worden geacht. De studie spitst zich daarom vooral toe op bedrijven op de wat meer vochtige gronden met een vochthoudend vermogen van

90

mm opneembaar water in de wortelzone. Dit is een grond waarop het gras na

2

3

weken scherp drogend weer droogteverschijnselen gaat vertonen. Het be-

drijfstype, op grond waarvan de studie is opgezet, is een gezinsbedrijf, zo- als dat veel voorkomt in het zuidelijk zandgebied.

Met behulp van program-planning zijn voor de onberegende situatie bi j

verschillende bedrijfsoppervlakten de optimale bedrijfsplannen berekend. Ket- zelfde is gedaan voor de beregende situatie. Bierbij is echter nog een onder- scheid aangebracht tussen de situatie waarin beregend wordt met een buizen- installatie en één waarin beregend wordt met een haspelinstallatie. In de

2, ALGEKENE BEDRIJFSGEGEVENS

E r i s u i t g e g a a n v a n zand- of K l e i g r o n d met e e n v o c h t h o u d e n d vermogen v a 90 mm i n d e w o r t e l z o n e . De s t i k s t o f b e m e s t i n g b e d r a a g t o n g e v e e r 400 kg p e r h a p e r j a a r . Het b e t r e f t d u s e e n i n t e n s i e v e b e d r i j f s v o e r i n g . A l s g r a s l a n d e x - p l o i k a t i e s y s t e e m i s g e k o z e n v o o r " b e p e r k t w e i d e n " , - d a t w i l z e g g e n d a t de k o e i e n s n a c h t s op s t a l s t a a n - w a a r b i j p e r p e r c e e l

4

d a g e n w o r d t geweid ( a f - g e k o r t

~4).

De m e l k k o e i e n k a l v e n g e m i d d e l d op

l

f e b r u a r i e n g e v e n 5000 kg meetmelk. N a a s t m e l k k o e i e n i s e r j o n g v e e : p e r melkkoe 0,27 e n 0,30 k a l f . De p i n k e n worden o n b e p e r k t geweid e n om d e

6

d a g e n 0mgewei.d. De k a l v e r e n weiden s t e e d s op e t g r o e n , w a a r b i j z e n i e t l a n g e r d a n

14

d a g e n a c h t e r e e n op e e n p e r - c e e l magen w e i d e n . Voor d e b e d r i j f s o p z e t i s g e k o z e n v o o r d e v o l g e n d e twee a l t e r n a t i e v e n . ,,- G r a s l a n d e n s n i j m a i s , met e e n z o d a n i g e v e e b e z e t t i n g d a t g e e n ru-wvoer- aankoop n o d i g i s . A l l e e n g r a s l a n d , met e e n z c d a n i g e v e e b e z e t t i n g d a t op h e t b e d r i j f de m i n i m a a l b e n o d i g d e h o e v e e l h e i d d r o g e s t o f u i t v o o r d r o o g k u i l w o r d t ge- wonnen, z i j n d e 2 k g p e r melkkoe p e r s t a l d a g . P e r melkkoe p e r s t a l d a g w o r d t d a n

7

k g d r o g e s t o f u i t s n i j m a i s a a n g e k o c h t . De b e r e k e n i n g e n z i j n g e b a s e e r d op e e n b e d r i j f met twee k a v e l s . V a n d e t o t a l e b e d r i j f s o p p e r v l a k t e i s

60

%

goed v e r k a v e l d e n l i g t a l s é é n k a v e l b i j h u i s . De a n d e r e k a v e l b e d r a a g t

40

%

v a n d e t o t a l e b e d r i j f s o p p e r v l a k t e e n l i g t op 1 k m a f s t a n d . Vanwege d e z e v e r k a v e l i n g k a n a l l e e n d e h u i s k a v e l b e r e g e n d wor- d e n . De t e b e r e g e n e n o p p e r v l a k t e b i j e e n a a n t a l b e d r i j f s o p p e r v 1 , a k t e n s t a a t w e e r g e g e v e n i n t a b e l l . Tabel. l Te b e r e g e n e n o p p e r v l a k t e b i j v e r s c h i l l e n d e b e d r i j f s o p p e r v l a k t e n i n P -h a

r-

B e d r i j f s o p p e r v Farm a r e a

I

F o r i r r i g a t i o n

1

b A r e a f o r i r r i g a t i o n w i t h d i f f e r e n t f arm a r e a s ( i n h a )

3

VOCHTTEKORT EN BEPLEGENINGSE%'FECT

I n d e j a r e n 1 9 5 4 t / m 1 9 6 5 h e b b e n B a a r s er1 ' V a n G e n e i j g e n . e e n al;m.t;Ll. bere- g e n i n g s p r o e v e n u i t g e v o e r d op b l i j v e n d g r a s l a u i d e n k u n s t w e i d e n op versch.:i,l.%ende p l a a t s e n i n Noord-Brabant e n i n h e t Kromme-Ri j n - g e b i e d . De i n d e z e p r o e v e n ge- v o n d e n b e r e g e n i n . g s e f f e c t e n

( =

e x t r a p r o d u k t i e i n k g d.roge s t o f p e r h a ) z i j n z o d a n i g b e w e r k t d a t v o o r e e n g r o o t a m t a l J a r e n e n v o o r v e r s c h i l l e n d e g r o n d e n e n g e b i e d e n e e n ,ui

t

s p r a a k g e d a m k a n worden o v e r h e t t e v e r w a c h - t e n bersgenira.gs- e f f e c t . D i t .was m o g e l i j k omdat e r e e n r e d e l i j k v e r b a n d k o n worderi vas"r,esl;el.d t u s s e n h e t e f f e c t v a n b e r e g e n i n g e n e e n f a c t o r w a a r i n d e weersoms-tmdi,gkleiIeeta. e n d e g r o n d waren v e r w e r k t " Deze f a c t o r i s h e t v o c h t t e k o r t ( z i e ook: Be:ceke-n n i n g van. d e gerni.d.delde o p b r e n g s . t v e r h o g i n g v a n g r a s l a n d d o o r b e r e g e n i n g i ' d . o ~ : ~ i n g . J . v m G e n e i j g e n , Bedr:i. j f son"cwikkelixzg, 9 9 ~ 6 ) ~

G e g e v e n s o v e r n e e r s l a g e n v e r d a m p i n g v a n h e t w e e r s t a t i o n G e m e r t , mm Grond met e e n v o c h t h o u d e n d vermogen vtzn 90 mm opneembaar w a t e r i a 1 d e

w o r t e l . z o n e . Deze 90 mm v o c h t h o u d e n d vermogen kan met op wersch.ill.i:+nd.e g-ond.en a a n - t r e f f e n . D i t k m a l s v o l g t .worden v e r d u j . d e l . i J k - t .

Gronden met e e n v e r s c h i l l e n d e b e w o r t e l i n g s d i e p t e e n e e n v e r s c h i l l e n d e h o e , v e e l . h e i d opneembaar w a t e r p e r g r o n d l a a g 'varn. 1 0 cm k.ilrrnen bi;jvoorbeel.d. b e i d e n 90 mm opneembaar w a t e r i n d e w o r t e l z o r i e h.ebben., Eeui. grond. met een.

g e r i . n g e b e w o r t e l . i n g s d i e p L e z a l v e e l opneembaar w a t e r p e r groadl.ci,ag .V~JI 1 0 m o e t e n b e v a t t e n , t e r w i j l e e n g r o n d met e e n d . i e p e r e be?wali.t;ellng mind.er oprieembacts w a t e r p e r g r o n d l a a g v,un "1 cm n o d i g h e e f t om

90

mra

o p n e e m b a a r w a t e r i n d e w o r t e l z o n e t e b e v a t t e n . E e n g r o n d met 90 mm ap- neembaar: w a t e r k m g e t y p e e r d worden a l s e e n gron.d waar h e t gras n a 2

3

weken scherpdrogen.d. w e e r d r o o g d e v e r s c : h i j n s e : b e n b e g i n t t e , v e r t o n e n , G r o n d e n met h a n g w a . t e r p r o f i e l e n . E r i s g e e n r e k e n i n g geliouden ne-t cr1pi3:-

l a i r e o p s t i j g i n g v a n h e t g r o n d w a t e s .

-m E r i s s p r a k e vaui e e n v o c h t t e k o r t wwc.neer m i n d e r d;=. 2 0

%

"van d e rnaxiiL.~na- ].e b o e v e e l . h e i d opneerabaar h a r i g w a t e r beschi.kba,a.luo i s , De b e a c h l . k b a r e boe-- v e e l h e i d "vocht i s a f h a n k e l i j k van. d e g e w a s v e r d m p i n - , d e n e e r s l a g en

h e t vochtho.ud,end. vermogen v a n d e g r o n d . De gewasverda.np.1.n.g i s g e r e l a - . t e e r d a a n d e .verdamping v a n open w a t e r , Voor g r , r s l a , n d i . s d.eze g~:s.teld op g e n i i d d e l d 8 0

O/o

h i e r v a n . 'In t a b e l . 2 w o r d t v o o r e e n bepaa:l.d. j a a r e e n

v o o r b e e l d g e g e v e n h o e h e t vocbtteko:r,t; .wordt b e r e k e n d ,

'In a p r i l . 1 i s 530 mm v o c h t a l s b e g i n v o o r r a a d a a n w e z i g ( k o l o m I ) , B i e r w o r d t

d e n e e - s l . a g min-11s d e v,erdampi.,ng b i j opgetceld, O . v e r . t r e S t de u - e r d . ; ~ ~ ~ p . i , - i i . ~ ~ de neer-- s l a g , d a n neerrit d e w a t e r v o o r r a . a d iri. d e g r o n d a f . Omgekeerd. neemt d.e wa;ter--

v o o r r a a d i n d e g r o n d t o e , w a l n e e r d e n e e r s l a g d e .\rerdnrupi..ng o " v e r l : r ? e f t , Er i n

s p r a k e .van e e n v o c h t t e l c o r ~ t w a n n e e r d e sainimumgrens ,varr. .l8 rr):n~ ( 2 0

%

"v.;m

90

m-i) w o r d t o v e r s c h r e d e n , Sn mei 2 e n juni. 2 t / n i J u l i

3

I s d , i t he-t geval., B o t voc;h.ke-

t e k o r t p e r d e c a d e i.s b e t v e r s c h i l t u s s e n d e mi.nimumgreris v a l 98 mm en de .weu:-

k e % i . j k e v o e h - t v o o r r a a d (kol.oiri

4 ) ,

D i t voch-t.t;elcorl; k a n als e f f e c t i e v e spr:oe-i.wa- - t e r b o e v e e l h e i d .worden a a n g e m e r k t . De w e r k e l i j k e voch.t;voorraa.d pl.12.s liiet voch-i;-. keekr-t; o f d e e f f e c t i e v e s p r o e i w a t e r g . i j f t g e v e n c3.e e i n d v o o r r a a d . (kol.rirn

71,

De-.

z e ej.ndv.oorraad. i,s s t e e d s w e e r d e b e g i n v o o r r a a d v a n d e v o l g e n d e tiecade,

I n . a~xgus.tins

3

h e e f .t d e i-ieersl.ag d e v e r d a m p i n g zod.a,r~.ig over-l.;liof£~iul <!.at

I n ko:lorn

4.

e e n h o e . v e e l h e i d v a n '38 nim 'beschi.kbaa,- i . s , D e grorhd kcm. e c h t e r rnaa:ri

9 0 mm v a s t h . o u d e n , dus e r v l o e i t 8 mm n a a r he"c;rendwa"ce- a f , Ile er-nzd,voorrri,ad. :kan n o o i . t m.eer 9 0 mm b e d r a , g e n ,

D i t r e k e n s c h e r n a i s t o e g e p a s - i ; v o o r d e ja:ren ,191 1 -t/m

1'365.

V i a e e n gnna- f i s c h e en. s t a - t i s t i s c h e m e t h o d e i s v a l d e z e

77

J a a r p e r d,ecade eera. gexui.d.d.e:l.d. , v o c h - L t e k o r t b e r e k e n d . De z i e s u l t a t ; e n 'van d e z e b e r e k e n i n g s t a x n w e e r g e g e v e n i n

- t a b e l

3.

Rondom h e t ge1nidde:bde v a n 7 9 , 8 5 mm voc:ht-beker-l; p e r J a.ar j. s oer?. sp*re:~- d i n g .van O

-

331

mm a a n w e z i g . Daa;soin z i j n e e n aan.ta:l. 'voch.t:klassaa~ :i,,n.go~:-tel-il.,

namel.i. jk. 0

--

60,

60

-

2 0 , 1 2 0 -, 1 8 0 , 1 8 0

-

240 err rneer d . m 24.0 ni.m ,v.och-l;Ls- k o r t I n msn, I n t a b e l .

4

s t a a t p e r voch-Lkl-asse h e t gem:id.d.el.de .voch.t.tekor-l; en

h e t a a m t a l . J a r e n w a a r i n e e n d e r g e l i j k .vocki.ttekort ,voo:tik:omt ~.I-J. d e p e r i o d e "11 1

t / r n 1 9 6 5 . H e t ' b l i j k - t d a t i n 8 4

O/o

.v.an

d e ja:ren d e v o o r d e z e s-t;.ud.ie g e k o z e n g r o n d e e n v o c h t t e k o r t v m m i n d e r d a n 1 2 0 mm b e e f

t.

T a b e l 2 Voorbeeld van de b e r e k e n i n g v a n h e t v o c h t t e k o r t voor g r a s l a n d ( ~ e m e r t ) v o o r een h a a g w a t e r p r o f i e l met maximaal 90 m opneemhaar w a t e r En de

'

w o r t e l z o n e

TabTe 2 E x m p l e of t h e c a l c u l a l i o n of t h e m o i s t u r e d e f i c i t f o r g r a s a l m d f o r p r o f i l e s w i t h o u t i n f l u e n c e of g r s u n d w a t e r w i t h a maxirrium o f 90

Gemiddeld v o c h t t e k o r t p e r d e c a d e

( l 91

l t / m

1965)

m o i s t u r e d e f i c i t i n

%

Average m o i s t u r e d e f i c i t p e r d e c a d e

( i 9 1

l t o

1965)

Gemiddeld v o c h t t e k o r t p e r v o c h t k l a s s e e n h e t a m t a l J a r e n w a a r i n e e n d e r g e l i j k v o e h , t t e k o r t voorkomt i n d e p e r i o d e

1911

t / m

1965

Gemid.de-Ld v o c h t t e k o r t ( m m ) a v e r a g e m o i s t u r e d e f i c i t (mm

>

umber o f y e a r s a b s o l u u t / a b s o l u t e Average m o i s t . u r e d . e f i c i t p e r m o i . s t u r e g r a d e m d t h e number of y e a r s w i t h a m o i s t u r e d e f i c i t f r o m 1917 t o

1965

E f f e c t v a n b e r P -Nu h e t v o c h t t e k o r t i s b e r e k e n d g a a t h e t om h e t v e r b m i d t u s s e n d i t vocht--. t e k o r t e n h e t e f f e c t v a n b e r e g e n e n of de d r o g e - s t o f p r o d u k t i e , D a a r b i j moet men

r e k e n i n g houden met h e t f e i t d a t e r i n e e n g e m a t i g d k l i m a a t , w a a r i n d e stra-

lj..ng i n h e t algemeen r e l a t i - e £ g e r i n g i s , e e n r e c h t l - i j n i g v e r b a n d b e s t a a t tus-

s e n w a t e r v e r b r u i k e n d r o g e - s t o f p r o d u k t i e . I n j a r e n met e x t r e e m hoge s t r a l l i r i g e n t e m p e r a t u u r

(1959

e n

1976)

g a a t d i t 1 - i n e a i r e v e r b a n d e v e n w e l n i e t o p , om- d a t d e p l a n + d m g r o t e h o e v e e l h e d e n w a t e r g a a t verdampen v o o r bladkoeli.xzg.

I n h e t r e e d @ genoemde onderzoek van B a a r s e n V a n G e n e i j g e n i s h e t j a m

1959

e e n

v m

de p r o e f j a r e n , I n de o v e r i g e j a e n was e r geen spr,&e van e x t r e e m ho- ge s t r a l . i n g , B i j w e g l a t i n g vruz de r e s u l t a t e n . van

1959

kon. u i t 1 2 i . t onderzoek worden g e c o n c l u d e e r d d a t

l

mm e f f e c t j e f s p r o e i w a l e r

(I

v o c h t t e k o r t ) e e n b r ~ x t o o p b r e n g s t v e r h o g i n g v a l 2 2 , 5 k g d r o g e s t o f p e r h a o p l e v e r t .

En o v e r l e g met i r , A,J. H e b l i n g s

(ICW)

9.s b e s l o t e n d i t e f f e c t i n h e t t r a j e c t van 0

-

220 m e f f e c t i e f s p r o e i . w a t e r aari t e houden, B i j g r o t e r e hoe- v e e l h e d e n s p r o e i w a t e ~ neemt d i t e f f e c t d u s

af.

Rekening houdend met de r e s u l -

ka-ten i n

"159

werd v a s t g e s - t e l d d a t b i j e f f e c t i e v e s p r o e i w a . t e r g i f t e n v m 220

mm

en meer e e n opbrengstv.erhoging van

l 1

k g d r o g e s t o f p e r h a moet worden aan- geho~xden.

B e t onderzoek van B a a s 6311 V a n G e n e i j g e n h e e f t b e t r e k k i n . - op gras d a t

was besmet met 200 k g s t i k s t o f p e r h a p e r j a a r , Onze b e r e k e n i n g b e t r e f t g r a s -

l,md met 400 k g s t i k s t o f p e r h a p e r j a w .

Tot nu t o e i s e r b i j rendabiliteitsberekeningen o v e r b e r e g e n i n g geen 2ekeni.n- gehouden met e e n m o g e l i j k e i n t e r a s t i e t u s s e n s t i k s t o f b e m e s t i n g en beregeilang, B i j onderzoek v m h.e-1; PR i n 1976 b l e e k d e z e i n t e r a c t i e wel aanwe-- z i g t e z i j n z o a l s b l i j k t i n t a b e l

5.

V e r s c h i l i n o p b r e n g s t t u s s e n met

l15

rmn beregende en onberegende v e l d a e s ( p e r h a )

D i f f e r e n c e i n yie1l.d between p l o t s , i r r i g a t e d w i t h i 7

5

mm a z d p l o t s win th o u t i r r i g a l i s n ( p e r ha)

B e t ' b e t r e f t h i e r gemiddelden van

4.

s n e d e n ? t e l k e n s op E?eZ;zel.fde "c.jd- s t i p

vmz

maaien, E n g e l s en .vooral. O o s t - d u i t s onderzoelr b e v e s t i g e n d e z e i n t e r - a c t i e , U i t e e e n Jcwintig.ta1. p r o e v e n v a l %

af

t e l e i d e n d a t de o p b r e n g s t v e r h o g i n g d o o r b e r e g e n i n g bl.3 gemri.ddeld 160 mm sproe5.wa"r;er a l s vo2.g-t was*

Kg N p e r h a p e r j a x r 4.00 280 V e r s c h i l

Mleer kg d s p e r h a p e r J a a r

2655

1890

"T5

D e zara% s p r o e i w a t e r z i j n z o goed m o g e l i j k omgerekend i n m t s e f f e c t i e f s p r o e i w a t e r

(-

v o c h t t e k a r t ) , met a l s r e s u l t a a t

105

m , P e r m v o c h t t e k o r t word.% b . i j 400 kg N dus ongeveer

7

k g d s meer verksegers dcm b i j 200 k g M , Dat b e b k e n t d a t i n h e t voor: d e z e s t u d i e i n . t e r e s s a l t e .tra,!ec.t van Q

-

220 mm v o c h t l e k o r t geyrekend moet worden met e e n e f f e c t vapn 22,5

+

7,0

-

2 9 , 5

kg dro- g e s t o f p e r h a p e r m v o c h t t e k o r t ,

Voch"'t;tekorten h o g e r dan 220 mn kwmen i n de p r o e v e n n i e t v o o r , waardoor h e t moel.l.ijk wordt a m , t e geven hoe de i n o l i e r a c t i e t u . s s e n b e r e g e n i n g en s t i k -

s t o f b e m e s t i n g b i j g r o t e v o c h l t e k a r t e n z a l z i j n , A a l g e z i e n d e z e hoge v o c h t t e - op de grond. d i e .voor deze s t u d i e gekozen i s , nztuwelijks voorkomen, i s de ~ o c h L k l a s s e met meer d m 240 m v o c h t t e k o r t b u i t e n beschouwing g e l a t e n ,

G e b r u i k m&.end van genoemd b e r e g e n i n g s e f f e c % en de p r o c e n t u e l e verde- l i n g van h e t v o c h t t e k o r t p e r decade ( t a b e l

3 )

i s p e r v o c h t k l a s s e 'berekend h o e v e e l d r o g e s t a f i n k g p e r h a p e r decade meer g e p r o d u c e e r d wordt wanneer e r b e r e g e n d zo.u worden ( t a b e l .

6 ) .

A1.s gem.i.dde3.d vocb.t-tekort p e r . v o c h t k l a s s s i s h i e : r v o o r h e t r e k e n k ~ n n d i g gemidd.elde genomen, dus 30, 9 0 , 150 en 210 voor r e s p e c t i e v e l i j k de voe,htkl.assen O

-

60, 60

-

120, 120

.-

180 en "10

-

240,

T a b e l

6

O p b r e n g s t v e r h o g i n g p e r d e c a d e d o o r b e r e g e n i n g i n k g d s p e r h a p e r v o c h t k l a s s e ( i n mm v a c h t t e k o r t )

i s t u r e d e f i c i t

Tab1.e H i g h e r yie1.d p e r d e c a d e b y i r r i g a : k i o n i n k g DM p e r h a per n o i s t u r e g r a d e ( i n mm m o i s t u r e d e f i c i t )

Deze p r o e f v e l d r e s u l t a - t e n , w a a r b i j h e t om e e n o p b r e n g s t v e r h o g l r a g g a a t op e e n ' b e p a a l d t i j d s t i p , moeten v e r v o l g e n s worden omgewerkt om g r a s l m l d g e - b r u i k s p l m n e n i n d e b e r e g e n d e s i t u a t i e t e kunnen o p s t e l l e n ,

D m

g a a t h e t n i e t om de o p b r e n g s t v e r h o g i n g doch om e e n o p b r e n g s t v e r v r o e g i n g , d a t w i l z e g g e n b e t a a r t a l . d a g e n d a t e e n b e p a a l d e op'breuzgst e e r d . e r w o r d t b e r e i k t . B i j h e t g r a s - l m d g e b r i x i k w o r d t j u i s t g e s t r e e f d n a a r e e n 'Li>epaal..de o p b r e n g s t v m b i , j v o o r - b e e l d 700 ( w e i d e s n e d e ) of 3500 k g d r o g e s t o f p e r h a ( m a a i s n e d e ) , U i t g a a n d e v a n h e

t

b e s t a m d e grasgroei.mod.el. 1

)

p a s s e n d b i j een v o c h t t e - k o r t ,van 90 mm z i j n nieuwe m o d e l l e n b i j

O, 3 0 , 150 e n

210 mm v o c h t t e k o r t op-. g e z e t . Eer1 b e k n o p t o v e r z i c h t v a n d e z e g r o e i m o d e l l e n s t a a k i n d e - t a b e l . l e n

7 ,

8 e n

9

w e e r g e g e v e n . Het b e t r e f t h i e r s n e d e n d i e niet 80 k g : . t i k s t o f p e r h a z i j n b e m e s t .

G r o e i v e r % o o p van d e e e r s t e s n e d e ( k g d r o g e s t o f p e r h a van l %/ra

3A

me i o c h t t e k o r t i n mm/ o i s t u r e d e f i c i - t

o

30 9 0 -i 50 21

o

Tab1.e

2

Grow-th of t h e f i r s - t ; cirt ( k g DM p e r h a f r o m May i t o 3 1 )

l

)

Z i e :

"Het

programmeren .van r u n d v e e b e d r i jiven" d o o r B, W2.e13.%zg i n B e d r i j f ' s - - o n t w i . k k e l i , . n g

7

( l

9 7 6 )

'7/8 (;ju-1 ' 'augus-bus)

.

T a b e l 8 Benodigd a a n t a l g r o e i d a g e n v o o r e e n weidesnede (1700 k g d s p e r h a ) of e e n maaisnede (3500 kg d s p e r h a ) o i s t u r e d e f i c i t e i d e ~ n e d e / ~ r a z i n ~ ---w-- T a b l e 8 Days, n e c e s s a r y f o r g r a z i n g ( 1 700 k g DM p e r h a ) o r mowing (3500 kg DM p e r h a ) G r o e i v e r l o o p n a l a u g u s t u s ( o p b r e n g s t n a 30 dagen) Growth a f t e r August l ( y i e l d a f t e r 30 d a y s )

Voor e e n goede g r a s l a n d p r o d u k t i e zou e r e l k e dag voor gezorgd moeten worden d a t de w o r t e l z o n e o v e r voldoende v o c h t b e s c h i k t ; t e k o r t e n zouden d i - r e c t moeten worden a a n g e v u l d . I n de p r a k t i j k i s d i t evenwel n i e t u i t v o e r b a a r . Wel moet e r v o o r g e z o r g d worden d a t de minimumgrens van 20

%

van h e t opneem- b a a r w a t e r n i e t b e r e i k t wordt. B i j nog v e r d e r e u i t d r o g i n g k r i j g t men immers d r o o g t e s c h a d e , z e k e r v o o r d a t de g e h e l e o p p e r v l a k t e beregend i s .

Gebleken i s d a t een minimumgrens van 50

%

van h e t opneembaar w a t e r voor de b e r e k e n i n g van de h o e v e e l h e i d s p r o e i w a t e r e e n goed compromis b e t e k e n t t u s - s e n h e t g e e n gewenst en h e t g e e n m o g e l i j k i s . De b e r e k e n i n g s w i j z e van de hoe- v e e l h e d e n s p r o e i w a t e r i s op d e z e l f d e w i j z e b e n a d e r d a l s d i e van h e t v o c h t t e - k o r t .

U i t kolom

4

van t a b e l 2 b l i j k t d a t de v o o r r a a d opneembaar w a t e r i n mei l r e e d s onder de minimumgrens van

45

mm i s gekomen, E r wordt nu e e n g i f t van 30 mm s p r o e i w a t e r gegeven en de e i n d v o o r r a a d van mei l wordt dan 60 mm

(=

be- g i n v o o r r a a d mei 2 ) . I n mei 2 i s e r 1 8 mm meer verdamping dan n e e r s l a g , de v o o r r a a d wordt 60

-

1 8 = 42 mm. Nu wordt e r weer een g i f t van 30 mm gegeven e n z . D i t i s zo v o o r de p e r i o d e l911 t / m 1965 b e r e k e n d . I n t a b e l 10 z i j n i n h a l f m a a n d e l i j k s e p e r i o d e n de gemiddelde g i f t p e r j a a r en h e t a a n t a l malen p e r

T a b e l 10 Gemiddelde h o e v e e l h e i d s p r o e i w a t e r i n mm en a a n t a l malen b e r e g e n e n

(191

l +/m

1965)

h a l f a month

T a b l e l0 Average mm of s p r i n k l . i n g and t i m e s i r r i g a t i o n

(191

l

t o

1965)

De b e r e k e n d e h o e v e e l h e i d s p r o e i w a t e r i s h o g e r dan h e t v o c h t t e k o r t . D i t

komt omdat e r op e e n v r o e g e r t i j d s t i p b e r e g e n d moet worden dan d a t e r e e n v o c h t t e k o r t o p t r e e d t . Tevens kan h e t voorkomen d a t e r k o r t n a e e n b e r e g e n i n g s - g i f t een r e g e n b u i v a l t . Om nu t e voorkomen d a t d i t r e g e n w a t e r g r o t e n d e e l s d-

v l o e i t n a a r h e t g r o n d w a t e r i s de g i f t n i e t g r o t e r gemaakt dan

30

mm. Hiermee wordt a l l e e n de b o v e n s t e 20 à

30

cm van de g r o n d b e v o c h t i g d en kan de onder- grond nog e e n h o e v e e l h e i d r e g e n w a t e r opvangen.

Met e e n g r o n d b o o r t j e kan men n a e e n d r o o g t e p e r i o d e g e m a k k e l i j k n a g a a n hoe v e r d e grond i s u i t g e d r o o g d en n a b e r e g e n i n g kan men ermee b e k i j k e n t o t op welke d i e p t e de grond i s n a t g e m a a k t .

Ac~-r~.gszieiil. de berekeningen voor "i me.?. 'l

97'7

z i j n iz,itgevoerd i s de eraes- gie-inh0u.d .vazi de vsede.slrnidd,e~en nog weergegesven in ze"cmeel.wa~u?de-eonkzeden.

Voor d.e beregende situatie en voor de vs@h~l;~l;e%ru:r:"ï;en

150

en 2"1 mm zijn bij eer1 a,:m-%a.L verebezet.tingen g r o a a l a ~ d , g e b r u . i k s p l ; i x ~ n e n opgesteld.. D a a ~ u i - t ;

'bS1.JEr.t d.a-I; het effect van bersge~~en o f -cr.a:n &;rotere vocht-te%o:iotem op d.e 'pro-

d.u,kfcie g a k he% gras1c$:rid Ic1eineaa i.s dan, in tabel 6 a l a a , t .~-e:~nle:ld, Dit is erierao-* al.Jds eezi gevolg v ~ m een v e r l i e s a,ELYb grzzei.dagen d o o r 'bewei,ding en ve:ldperiod.e

en andsrzi.jds

hst gevolg

vzn de om:roekening v~xn op'brengsLvoxa3:iog1..r~g n a a s ver--

.vx:segi.ng, :Bi;! he-l, gr~,~lar~dge~k~x~~u:I~.k: w(ltr6.t g88"kr8"fd r > . a a ~ een w8i.de.- o f eer1 rllaaI=- snede; naar sen bspaa1d.e opbrenga-t t".-ci.r-, W<i:rd.% he-C; g r a s l a n d beregerad d;m w t a ~ d - i ;

een dergsl.l.jke

opbrengs-l; eerder bere.i.let dan. op onheyaegend. g g ~ ~ e s ~ ~ u ~ d ~ Bet i 8

mogelijk zs.wel in d.e beregende a l s in d e cia.lberegsn,de s,it.ua,-bie v i J : f Ireer te

wel.den o f ds2.s keer % s maaien,

In

b e l d e gevallen j.6; d.zn w e l evenvee'l. droge

a t o f gepr~esCi:cac:ee?7-9, maar

de

beregende siii.ria.t:t.e heeft mee:- g:iiseidagen CITT@P tot brijvoo:rbcrel.d. '1 n o v s n ~ b s : ~ ~ dan d.e onberegendc,, Exut vs-i~;c;hi.l in aantal &{roeidagen v e r o o r z a a k t

een

versch.i',l. .in gras%.x~.dprod~zBtJ.e e IIe t; eff ec-l;

vrn.

'be:regening is

nu di,% verschil

%n

gras:l.mdprod.uIat;%e

De

w-i..a.is"t word,"&dus a,cx%:1. het eind. vrn. he%

seizoen berekend, maar de groeisnelheid :i"s juist d a l amzi.enl:~Ljk geringer dai,

b.lJverarbeeiEd. J.n h e t .vsssjaa,r,

Wet op

d e z e wijze berekende besegen,t-iagaeffe~:~~t; is, voor:al cl-, percel-en

waas i~,itslu:i-teurd word:b geweid., nogal wa-i, l a g e r d z i in -tabel.

6

is v.errnel.6,

Naarmate in.

een o~xde-. s.lc,.zdi.rarrz worc3.t g e s a ~ g a t wcsrd"c;.ewerschi$ k l . e l _ t e r , maar er b l , i , l f t we% sen verschil,.

De spï.irsngstv.eshsgerids

eifec-Lexfl.

.van

t a b e l .

6

ge--

ven d a s n i e t

Se apbrengstve-rrhe.igl.ng in bedr:k.,j:f sver.b;uld.

weer.

OnB e

: ~ ~ e & q , ~ ~ ~ ~ ~ ~ g ; ~ ~ ~ ~ ~

-v=m-.-

'IJi-i;gcx;-zde or:xtri een gemi dilp2lXBe s i . tua.ti.e, kunnen r~ae-L de da,a;r~oo:lo f$e1.dend.e

nslë.Een

(

, á ~ e ,&c pa,gj-na

)

d e ,vee'k>eze"b-i;^l.rg en d.s daark):L.A 'behasende .cïe~e?ramko-- penn. we~-,udsn "berekend v o o s de "'wee gekozen .bc:drl Jf sopeo'tl;e:c~

,=w Vos- ~bed.iyal,l,cpt i y on,'l-seregend. en s . r ~ i J m a l . a , geen voera,-ia,--

koop)

rs::;u.lbteer.t d:k.t in O,?C-

ha

gradlarrad en 0,28 ki,a sn:i,jmais me"r,2, "1

5

nnslkkse p l u s bijbehorend jongvee, E:li rnoe-i: d;xx per ha

"1875

ZW irr.

d.e v o m

van

%:rsch"&.vse:r wo:~*d.ekil ;-a,rtr~gekoch.-f;,

:EdedsiJfscap~s-l, d ? , on.be-s.~egend (a2.let.n gla:aslcw~.d, iwi.nLlnaa%. ai-gen ru.--voe:r)

~ 0 r d . t ,l

,

Cl0 IIICL. gx:asl.~+~~d uieJl;

3 ,

20 rriel.kkoell.en p9.a;rs 'b:i20]be?~,orand. Jcsngv-ee,

Per ha [g:i:*ah:;1.an.t1 moet 0,4.8 ha snl.jma.5.s

( 3 ~ " 1

0 ' ~ ) en 2760 ZW in d.e arorm

van k~a,~l~.tv~a.?:r

wor.d.sn aan.gekochJc r;,

L.* :]::TL ' b e d r : i j f s ~ p z e . t ; i l o p e n de 2 , v ~rusl,,kJol~crl:i~cixlia op O,52 lis, g:caa3_r~m.d9 :het-=

fgc2~1ri O % ? B T , ~ U M ~ O ~ Z ~ " ~ ;

met d., 17

iiloikkoele-1 p e r

Ir

a. Bs.k J onbryee 1.aop.t; op de sea"tsson,de C), 20 ha, waarvcinn

O,

"1 2123, B.OO:K* de :p:ï.nksa. sai Q , 88

ha

.~.kJor de :kc3,l,:veran

.

c-.

, 'Vsaz: .bt$f.b:r-l.;jf sspz~:~i-, 2 oi-,rt.Jsz deze gze"ta.l.lex:~:

3,

20 mel?iiokoei.sn op

O,

G;

h.a gras-

I.cIs:J.~,

O,

"17 1x8 .voor t3.e pl.:nksri.,

O,%'

:ha -voca:r d.e ja;k;^vererl, en nog O,? "9 hs

g r a s l a , d d,a-t &J,lse:r). vni.ord:t gaa~.aa,a.d.

I)-!

rne~/.k~~o~?be~e't;'t:i~.llg PC:!: ?l& i 6 hie:~

S,??*

Oan. na, ii;g gas:,. of d . s z s .~oe:~a,an:i-apsrs :ce~~)x:es~?r~-i;i'iti,e:C z i j n ~t:,os: de on'bez:egentJ.e

s i . t u a . t i e , wam:l:a ~:on.dcim he"T,ern:l_dd.e:i.di:? vocïrt-i;ekor,S; ssn. v~:.i,J gxo.tcrl spreid.ikig

' b e ~ . t ; s a , t (tabel,

4.1,

s.?,;jla v o o s d . s bex:e@;c-lnda s.i~i;lxai;i.e ex1 d.s ~ v o c ~ ~ ! K ~ ~ ~ , B E + o ~ ~ . "129 --. 480 en 18C9

-

246

alzei

,voch-l;tsBor"r;enksla

~tm,cru:l,l.sunjle 'bex:elcenl.:ngc:r~. w.:i.t,)evoerv:d,

'Voor nolle:koe:i.eu is n~ix1:l&lri,jk bi.J een .vi.jf"i;al. ni~~~l.kk~s%erp,e-tt1,:~~~{~;fi:11 pc%:@ ha

i{r*~sl,afid, w a z j : ~ ~ a , d . s r

4

7

7

en

7

s

33

mel.J.nkr9eiea :per ha, -voor d e z e dr:i.e v o c : h - t k J . n ~ ~

sen bere3kand hcps-vse:J_ ne-L.tc.9 ZW lper ?].a, g.i-a,:.,l..ant:? a,c);rbga,v.i~l.d mosk wt->:r:den .i%.l-fï

:ruw--

ejor. -k;:ra,ch,-t*vosr, :Een ,tejc.hsr..L ruwvoe:ri k ~ r : ~ wo.l.rde:us. b~;~lj{ev~d,,'ld. do(>xa :'Leve:ring va;fi

kilc?l; ej.gen ' b s d r i . J f (4T:taasï18,r~~t irl.;,~L a:l,lee:t?. gemaa:i.d wo:rdll; of s~a:ï-~x~hai.s) o f

aaxxkolip, k:rach"l;voer mc9e.l; s-tactd.s worden aulr2gsko~h.t~

X.Iet.res.cxl%aa,t ,vtxa, cdoze be:~eke~~J..ng s-i;aa,i; .v.s:r-rieïl.c'l. in ,ta,'be% 1 *i, 1)aar:i.n is sok d,e ZWs.P$....aucvu:Llnj.~a~~ vcjor de .voc:hlklasse 60 .-. 120 ~ n m voclr:l;k-tekar"\;, de gc?rnil.d-- d e l d e si..[;uatle, aggen,ourr.en,

In

.fi&imx *1 o^l.;jn deze :xuesï~l,.La,tonn &;,x?ufa.sch w~?:?c?:~ge*-.. goven, Po:- vsebsze-l;-i;ing k:m doos de ~ q ~ ? v o r ~ . d s n a,cixs.v.u,:l.~II1.~:~g; sen :~:e~o,k.~tt: l i j n W O ~ - .

dera ge.t:coklcen, h,c+-fïgean bs,,[;e:k:ent d a t d.e .I;c.iLa:Le ZW,r..aci:~~:v~n:l.l.lf~l.tig d , i s b i . J h,@-i; g+- ~~ra3.ddc3.d vsl:h.tLe'iccsrt 'k~ehoort ook; mag w o r d e n 'beschor~wd. a:ls

een

gewogen, ~qt!rrr.:i.dd.el.-- de, Bovond3"on. 9.8 l.n do bore?.;kon:j.:c~.g een :kl.ea,.ns :reserve : ~ ~ s ~ ~ ; t ? " r ) o i ~ w ~ ~ : 33,e"L gewogen

T a b e l I 1 I n v l o e d v a n v o c h t t e k o r t op d e t o t a l e ( n e t t o ) a a n v u l l i n g a a n Z W u i t ruw- e n k r a c h t v o e r p e r h a g r a s l a n d v o o r m e l k k o e i e n S t o c k i n g r a t e T a b l e 11 I n f l u e n c e of' m o i s t u r e d e f i c i t on t o t a l ( n e t ) SE s u p p l e m e n t a t i o n from r o u g h a g e and c o n c e n t r a t e s p e r h a g r a s s l a n d f o r d a i r y cows I n v l o e d v a n h e t v o c h t t e k o r t op d e a a n v u l l i n g u i t ruw- e n k r a c h t v o e r i n ZW p e r h a g r a s l a n d

l-.-~

--.-m" ----w-

a.

" - " - a . " . . ~ L i~ O 40 8 0 'l 20 160 200 mrn vochttekort/ mm m o i s t u r e d e f i c i t F i

-

I I n f l u e n c e of m o i s t ~ x r e d e f i c i t on t h e s - n p p l e m e n t a t i o r i f r o m r o u g h a g e and c o n c e n - t r a t e s i n SE p e r h a o f g r a s s l a n d f o r d i f f e r e n t numbers of d a i r y cows (mk) p e r h a

v o c h t t e k o r t b e d r a a g t 80 mm, de t o - t a l e am.vïnl.il.ing aan

ruw- en k r a c h t v o e - i.n d e

onbesegende s i , t u a t i e i s b e r e k e n d b i j e e n v o c h t t e k o r t VXKI

90

mm. G e z i e n boven.- s t a m d e r e s u l t a t e n l e e k b e t o n s we:i.ai,g z i n v u l de l.n.vloed var1 t i e t vsch-t;.telssrt

o p ruwvaerovesscho"t en/of t o t a l e amvul.bl i n g a a n ru.-w-= en k:rach.l;voe:r n a ge g a a l op g r a s l a n d d a t i s beweid me.'- k a l v e r e n of pánk:an,

Er

i s geen aw~l.ei.d.l.nzg t e v e r o n d . e r s t e l 2 e n d a t h e t r e s u l . t a a t d,aa,r a n d e r s zou z i j n , -BiJ de b e s t u d e r i n g van de r e n d a b i l . i . t e i t van de b e r e g e n i n g I s daarom 66n (gewogen) gemri.d.de:Lde orl-- b e r e g e n d e s i t u a t i e v e r g e l e k e n met een b e r e g e n d e s : i t n a t . i e ,

:Bessgex~de s i t u a t i e --.*

I n ( i e b e r e g e n d e sit'ua'tri.e zijn de .ui.tgc~r~gs.punten. voo.rr dle twee " b e d r i j f s o p - - ze,ttesa n i e t v e r a n d e r d . , maar I s de v e e ' b e z e t t i n g a.angepaz;"i;,rm de l i s g e r e protl.uk-- "(,ie g r a s l a n d , Ui.tgaa.nde van de b e r e k e n d e :normen -voor d,e 'beregende s:i"tua-t.l.e (esxldea: a n d e r e de t i i b e l l e n

7

t/rn

9 )

word.t d e . v e e b e z e t t i n g r.net; d.e daaicbiji beho- rende voeraankcapen. a l s v o l g t ,

-=s Bed.r.iJ:fsopeet i, 'beregend. ( g e e n ru.wvacraaak.,c~o,p g r a s l ~ ~ n d , en s12,ijuiaj.s): O 9 71 h a g r a s 1 m d en h a s n . i j m a i s me% 2,30 meïklrkoei.en p1-US b i . jbeho- r e n d j o n g v e e , w a a r b i j nog 2035 ZW p e r h a moet wr>rd.en ri,mgekoch.-t,

,,,a iBed,riJ£sopze.t 2 , beregend. (a:l.leen. g;ras:l;llu~d, veel. ïin1~wvoe:ina,~u:wn1co~e~a) B "1ha granI.a,~acl met

3,50

mell_lckoelan : p l u s bi-j'beho-~'elad J o n g v e e ; a,ankoop vcm

0,46

h a s ~ n i j r n a i s en 2895

%W

?nj..i; k:rach.l;voeir, a l l e s p e r h a gras:S.a.nd,

B i J bed.ao.l.Jfaopze.t 2 p a s t de volgen.de opmerkilig,

:ne rn-xi-rnale vee"bezet%%n.g op h e t grasl.ax~d. wa.a:r d.e a~ie:l k k u e i e n weiden i s

in .v.er"b&ntïl. met e e n v l . o t -verl.oop v,% de b e ~ r e J . d i n g g e 8 t e l . d op

5,

50 mel.ka- k:cner'~en p e r h a , B i j n o g zwaard.ere v e e ' b e z e t . t i n g e n word-t d a t erg m o e i l i j k ; e r i s dan r e e d s .vroeg s p r & e vim gras.t;ekor-l;cn en e r 1~10et 8 8 6 3 . 1.ïorde11. bi;jgevoerd.. U i t h c t g r a s l ; x ~ d ~ ~ e ' k ) m . i . k s p l . . a r ~ " h I . i . J % t d.ad eay: b1.j

5,

50 mel.km.- koei.e:n p e r ha it?^ts meer d m 2 k:g d r o g e s-kof u . i t e i g e n riuwvcleri p e r melk- koe en p e r s t a l d a g gewonnen k m . worden,

I n 'bedrijf sopze"r;I l o p e n de kal:verera. oulr o p d.e Jil.u_i.sk;i.ve:IIII Daa.:~rom z i j n ,

e r v o o r de b e r e g e n d e si:t;iia.t;ie ook e e n ctan.%;-AI. grasJ.mtlgeh-.~~.i~ks~pI..a~r~r~e:r~ -voor kalv'e:ren o p g e s t e l d , NIA. i s e- b i j i . e d . e ~ e k a l v e ï - b e z e t t i n g p e r h a een

o v e r s c h o t am, :L"U;WVCS~T, ook in de onberegeri.d.e s i tï~a..tl e . Re

t

e f f ecL v m b e r e g e n e n :i.s d m oolc e e n g r o t e r o v r s c h o f ; aar]. ruwvoer 'b:i. j een nagenoeg ge?:I.i.jkb.~L.iJ.ir.c-?nde h.oev.eelh.eild a;m t e kopen. krai:l~.tvoer (-l;a'ke:l. 72) dan in de on'beregeu1d.e sj.-i;u.ati.s,

il.'abol 1 2 I n v l o e d .v::i~i b e r e g e n e n op r . m ~ o e ~ : o v c ! ~ c s c h o l ; e:cJ. kc~:ach-L~vaerui1~nI~c~0~3 " b i j -s,.,-"-s--- m-

Uit de graslandgebruiksplannen valt af te lezen hoeveel en wanneer er

gemaaid moet worden (maaischema' s), wanneer er stikstof gestrooid moet worden

en wanneer en hoeveel percelen gebost moeten worden. Bij het laatste is ge-

steld dat er na twee achtereenvolgende beweidingen gebost moet worden. Be maaischema's voor de diverse situaties staan vermeld in bijlage l.

Regenins-t8,ll.a-ti-e rnet buizen en kleine sproeiers : wat investeringen en kosten betreft het voordeli.gst, maar het kos't wel veel. werk.

5.

BOUWKUNDIGE VOORZIENINGEN

-

Het s t a l g e b o u w b e s t a a t u i t een 2 -t. l - r i j i g e l i g b o x e n s t a l . met e e n door- l o p e n d e v o e r g a n g van F ) , 20 m e t e r b r e e d . De ' b i j r ï ~ i m t e n ,van de s t a l z i j n i n h e t v e r l e n g d e vauz de l i g b o x e n s t a l o n d e r h e t z e l f d e dak o n d e r g e b r a c h t . Deze b i j r u i m t e n b e s t a a n u i t : e e n a c h t s t a n d s v i s g r a a t m e 9 . k s t a l e e n melkkamer e e n opvangbox

-

e e n z i e k e n - e n & k a l f s t a l e e n k a l v a r s t a l De p i n k e n worden i n de g r o t e l i g b o x e n s t a l o n d e r g e b r a c h t . D e melkgevende k o e i e n kunnen h i e r i n %wee p r o d u k t i e g r o e p e n worder1 i n g e d e e l d -t. ddn g r o e p d r o o g s t a a n d e k o e i e n . Een s p a n t v a k i s

4,40

m e t e r b r e e d . B i j v e r - l e n g i n g van de s t a l met één e x t r a s p a n t v a k kunnen 12 m e l k k o e i e n meer g e h u i s v e s t worden. Z i e ,voor e e n s i t u a t i e s c h e t s en de i n v e s t e r i n g e n b i j-- l a g e 2. Voor de w e r k t u i g e n b e r g i n g i s v o o r de onberegende en de b e r e g e n d e s i t u a - t i e p e r ' b e d r i j f s p l m e e n inves.terli.ng van f 10.00C1,- b e r e k e n d . De j a a r - l i j k s e k o s t e n b e d r a g e n 10

%.

-

De e r f v e r h a r d i n g v o o r en a c h t e r de s t a l - I s

3

m e t e r b r e e d . Van de r i j - weg n a a r de s t a l l o o p t e e n toegangsweg van 20 m e t e r l a n g en

4

m e t e r b r e e d ( z i e b i j l a g e 2 ) .

-

De o p s l a g vwa v o o r d r o o g k ~ ~ i . en snijrrrais v i n d t p 1 . a a . t ~ i n de vorm van. r i j k u i l e n , De r i j k u i l e n l i g g e n op b e t o n p l a t e n , Ze s l u i t e n aan op de e r f v e r h a r d i n g v o o r de s t a l ( z i e b i j l a g e

z ) ,

Tussen twee p l a t e n l i g t een 2 m e t e r b r e d e o n v e r h a r d e s t r o o k , w a a r i n b e t p l a s t i c kan worden v a s t g e - l e g d . De b r e e d t e v a de k u i l p l a t e n k m e n i g s z i n s v a r i ë r e n . D i t i s een g e v o l g van de e i s d a t e r p e r week mininiaal é6n s'trekkende m e t e r k u i l - v o e r moet worden v e r v o e d e r d om de b r o e i v 6 6 r t e b l i j v e n , Voor de bece- k e n i n g van h e t a a n t a l m2 k u i l v e r h a r d i n g i.s u i . Q e g a a n .van:

180 kg d s p e r m3 k u i l v o e r

e e n gemiddelde k u i l h o o g t e van 1 , 6 0 m e t e r . ( z i e v o o r de i n v e s t e r i n g e n b i j l a g e

3 . )

A r b e i d s a a n b o d

Het a r b e i d s a a n b o d i s v o o r de ondernemer e n de g e z i n s l e d e n g e s t e l d op

3000 manuren. B i j e e n g e l i j k m a t i g e v e r d e l i n g o v e r d e h a l f m a a n d e l i j k s e p e r i o d e n zou d i t e e n aanbod van 125 manurein p e r h a l v e maand b e t e k e n e n . Om h e t a r b e i d s - aanbod a a n t e p a s s e n aan h e t g r i l l i g e v e r l o o p v a n de a r b e i d s b e h o e f t e i s u i t - gegaan v a n e e n v a s t aanbod van l 1 5 manuren p e r h a l v e maand. H i e r d o o r wordt de b e s c h i k k i n g g e k r e g e n o v e r 240 v a r i a t i e - u r e n . Voor d e z e v a r i a t i e - u r e n g e l - den de v o l g e n d e b e p e r k i n g e n :

-

maximaal p e r h a l v e maand 30 v a r i a t i e - u r e n maximaal p e r kalendermaand 40 v a r i a t i e - u r e n maximaal p e r j a a r 240 v a r i a t i e - u r e n A r b e i d en me2 B i j a l l e b e d r i j f s m o d e l l e n i s u i t g e g a a n v a n e e n e e n v o u d i g w e r k t u i g e n p a r k , w a a r b i j de h u l p v a n de l o o n w e r k e r wordt i n g e r o e p e n v o o r m e n g m e s t u i t r i jdeui, i n - k u i l e n van g r a s e n m a i s , de g e h e l e t e e l t v e r z o r g i n g v a n s n i j m a i s en de h e r i n - z a a i v a n g r a s l a n d . De k o s t e n v o o r h e t loonwerk z i j n opgenomen i n b i j l a g e

4.,

Voor de werkzaamheden b i j de v o e d e r w i n n i n g , s t a a n de ondernemer de v o l g e n d e w e r k % u i g e n t e r b e s c h i k k i n g :

-

e e n t r e k k e r v a n c a . 40 pk ( c a . 30 k ~ ) a a n de a f t a k a s e e n c i . r k , e l m a a i e r vasi

l,35

m e t e r b r e e d

-

e e n c i . r k e l s c h u d d e r v a n 2,80 m e l e r b r e e d Voor de g r a s l a n d v e r z o r g i n g z i j n n o d i g : e e n d r i e d e l i g e w e i d e s l e e p van

4,l

m e t e r b r e e d e e n c e n t r i f u g a a l s t r o o i e r met e e n b a k i n h o u d v a n 600 l i t e r Een v o l l e d i g e w e r k t u i g e n l i j s t met de i n v e s t e r i n g e n e n de j a a r l i j k s e k o s t e n i s opgenomen i n b i j l a g e

5.

I n m a a r t wordt a l h e t g r a s l a n d g e s l e e p t , L a t e r a l l e e n n o g d i e p e r c e l e n welke worden gemaaid met u i t z o n d e r i n g d i e v a n de I e s n e d e . Na twee b e w e i d i n g e n wordt h e t g r a s l a n d g e b o s t .

I n de b e r e g e n d e s i t u a t i e wordt h e t w e r k t u i g e n p a r k u i t g e b r e i d met e e n h a s p e l - of b u i z e n i n s t a l l a t i e . De i n v e s t e r i n g e n h i e r v o o r en e e n s i t u a t i e s c h e t s v a n de o p z e t z i j n opgenomen i n b i j l a g e

6.

D e i n s t a l l a t i e i s z o d a n i g g e k o z e n , d a t i n 6 t h week aan h e t g e h e l e complex e e n s p r o e i w a t e r g i f t van 30 mm k m wor- d.en g e g e v e n . De b u . i . z e n i r l s t a l l a t i e d i e n t dan d r i e maal. p e r d a g t e worden .ver- p l a a t s t . B i j de h a s p e l . i n s t a l l a t i e b e t e k e n t d i t édn & twee o p s t e l l i n g e n p e r d a g .

A r b e i d e n m e c h a n i s a t i e

p

-Het jongvee wordt op h e t b e d r i j f z e l f o p g e f o k t . De v e e v e r z o r g i n g b e s t a a t d u s u i t v e r z o r g i n g van jongvee en m e l k k o e i e n .

U l t g m g s p u r i t i s e e n v r 8 j r e g e l m a t i g a f k a l f p a t r o o n o v e r de s t a l p e r i o d e me t een g e m i d d e l d e a f k a l f d a t u m van

l

f e b r u a r i ( t a b e l

13).

T a b l e 1 2 C a l v i n g p a t t e r n i n

%

-D i t & a l f p a t r o o n r e s u l t e e r t i n h e t h o o g s t e p e r c e n t a g e melkgevende d i e r e n van a p r i l t o t en met a u g x s t u s . Het a a n t a l k a l v e r e n i s dan i n de p e r i o d e van november t o t en met maart h e t g r o o t s t .

De k a l v e r e n worden g e h u i s v e s t i n e e n l i n g b o x e n en k r i j g e n de e e r s t e d r i e dagen b i e s t . H i e r n a worden melkprodukten v e r s t r e k t en wordt g e l e i d e l i j k over- gegaan n a a r k r a c h t v o e r k o r r e l s en ruwvoer. Be k a l v e r e n b e s t e m t v o o r de u i t - s t o o t , worden n a een week v e r k o c h t . De k a l v e r e n d i e worden aangehouden b l i j - ven t o t e e n l e e f t i j d van 2 maaraden i n e e n l i n g b o x e n . H i e r n a komen ze i n groeps- hokken. K a l v e r e n d i e e i n d mei 3 maanden of ouder z i j n , gaan. de weide i n t o t h a l f s e p t e n b e r . De pinken gaan e i n d a p r i l h e t l a n d i n en komen e i n d o k t o b e r weer op s t a l .

E r wordt gemolken i n e e n achtstmdsvisgraatmelksstBl met l i c h t s i p a l e - r i n g ( ~ 1 ~ 8 ) ; QBn persoon b e d i e n t a c h t m e l k s t e l l e n . De k r a c h t v o e r v e r s t r e k k i n g g e b e u r t h a l f - a u t o m a t i s d h , De i n v e s t e r i n g e n v o o r de m e l k i n s t a l l a t i e z i j n opge- nomen i n de w e r k t u i g e n l i j

% t

( z i e b i j l a g e

5 ) .

De arbeidsawaspraken p e r h a l v e maand v o o r h e t melken worden v e r k r e g e n door de t a a k t i j d p e r koe p e r h a l v e maand t e v e r m e n i f l u l d i g e n met h e t p e r c e n t a g e melkgevende d i e r e n i n d i e p e r i o - den,

De melk wordt o p g e s l a g e n i n een m e l k k o e l t a n k , waarvan de g r o o t t e va- r i e e r t met de v e r s c h i l l e n d e b e d r i j f s o p z e t t e n . De i n v e s t e r i n g e n h i e r v o o r s t a a n weergegeven i n b i j l a g e

'7.

Het t e v e r s t r e k k e n ruwvoer wordt tweemaal p e r week met een k u i l v o e r s n i j - d e r met h y d r a u l i s c h e t o p s t a n g op de voergang g e p l a a t s t . De v e r d e l i n g e r v a n v o o r de d i e r e n g e b e u r t i n handwerk. Tweemaal p e r d a g wordt s n i j m a l s ver-

s t r e k t , waarvan ékn k e e r gecombineerd met v o o r d r o o g k u i l .

I n de w e i d e p e r i o d e worden de k o e i e n ! s n a c h t s o p g e s t a l d en k r i j g e n dan een e x t r a k r a c h t v o e r g i f t van i060 gzw

aan

h e t voerhek.

Naast de r e e d s genoemde veeverzsrgingswerkzaarnbeden i s e r e e n a b e i d s - b e h o e f t e b e r e k e n d voor: s t a l r e i n i g i n g m algemene v e e v e r z o r g i n g m o p h a l e n van de melkgevende k o e i e n v o o r h e t ' s n a c h t s o p s t a l l e n t i j d e n s de w e i d e p e r i o d e . Op e l k b e d r i j f komen e e n a a n t a l algemene u r e n v o o r d i e o p g e s p l i t s t k m - nen worcien i n t i j dgebonden u r e n en n i e t - t i j dgebonden u r e n . De

t i

j dgebonden

algemene u r e n z i j n v e r w e r k t d o o r de t a a k t i j d e n van de h i e r v o o r genoemde werk- z a m b e d e n v o o r h e t veldwerk en de v e e v e r z o r g i n g t e verhogen met e e n t o e s l a g

vauk 10

%.

Voor de n i e t - t i j d g e b o n d e n u r a n z i j n 300 manuren p e r b e d r i j f s s i t u a - t i e p e r j a a r gerekend.

A l l e h i e r v o o r genoemde w e r k z a d e d e n ( b e h a l v e de n i e t - t i j d g e b o n d e n a l - gemene u r e n ) z i j n w e r k z a a e d e n d i e a f h a n k e l i j k z i j n van. h e t a a n t a l melkkoeien, p i n k e n , k a l v e r e n en de o p p e r v l a k t e . Ze v a r i ë r e n dus met de b e d r i j f s g r o o t t e . H i e r n a a s t komen e r een a m t a l werkzaamheden v o o r d i e n i e t of nagenoeg n i e t d o o r de b e d r i j f s g r o o t t e worden bePnvloed ( z i e b i j l a g e 8 ) .

- 1 -.

7

0 USTGmGSPUNTEN VOOR

OPBRENGSTEN EN

KOSTEN

B i j de s a l d o - b e r e k e n i n g e n i s u i t g e g a a n v a n e e n m e l k p r o d u k t i e vacri. S000 k g melk p e r koe p e r J a , a r e n e e n m e l k p r i j s v a n

f

0 , 5 5 p e r kg. H i e r i n z i j n r e e d s v e r r e k e n d e e n t a n k t o e s l a g e n e e n k w a n t u m t o e s l a g .

De omzet en aanwas i s g e b a s e e r d op MRTJ-vee en d e p r i j z e n v o o r de t e v e r k o p e n d i e r e n z i j n g e s t e l d op:

-

n u c h t e r e k a l v e r e n

_P

_375,-

Jongvee c a . l j a a r f

-loos,-A

-

Jongvee c a , 2 j a a r f 2000,-

de v e r v a n g i n g o u d e r e k o e i e n f 1550,-

Voor de v e r v a n g i n g -v-= de melkkoeierz i s 27

%

aangehouden, Voor d e waarde van d e mest i s e e n opbrengs-b 'van f'

7 4 > - p e r melkkoe met b i j b e h o r e n d J o n g v e e b e r e -

kend. De k r a c h - k v o e r p r i j s b e d r a a g t v o o r de m e l k k o e i e n en p i n k e n .? 0 , 6 8 p e r ZW

e n v o o r de k a l v e r e n f 6 , 8 5 p e r ZW. De k o s t e n v a n l h a s n i j m a i s z e l f t e l e n be- d.ragen i . n c l n s i e f p l a s t i c k o s t e r a . f 1 7 4 8 e

-

e De aankoop van a n i jmais g e s c h i e d t t e g e n f' 0950 p e r

ZW,

I n b e i d e g e v a l l e n i s e r e e n e i w i t t o e s l . a g v a n .f O , O 5 p e r

ZW b e r e k e n d . , De p l a s t i . c k o s k n bed.ragen f "10,- p e r h a i n t e k u i l e n s n i j r m a i s , Voor de voo-.droogk:ua.l i s J@ 50,- p e r ha t e maa,ien g r a s l a a d v o o r de p l a s . t i c k o s -

t e n b e r e k e n d . De b r m d s % o f k o s t e n b e d r a g e n f' 5 0 , - p e r h a . I n de b e r e k e n i n g z i j n geen. k o s t e n opgenomen "voor de g r o n d , Be aal-doberekeningers. s t a m weerge- geveri i n b i j l a g e

3 ,

De u i t k o m s t e n van d e z e s t u d i e z i j n v o o r e e n g r o o t d e e l a f h a n k e l i j k van de u i t g a n g s p u n t e n , z o a l s v e r k a v e l i n g e n b e d r i j f s o p z e t met de d a a r b i j behoren- de t e c h n i s c h e d a t a . Samen met de o p b r e n g s t e n - en k o s t e n f a c t o r e n b e p a l e n z i j de r e s u l t a t e n b i j de v e r s c h i l l e n d e b e d r i j f s o p p e r v l a k t e n . I n t a b e l 1 4 z i j n b i j de d i v e r s e o p p e r v l a k t e n de b e d r i j f s p l a n n e n weerge- geven. B e d r i j f s p l a n n e n Farm p l a n s

-

B e d r i j f s o p p e r v l a k t e

_---

1 O h a U i F " T Z 5 ~ 1 - 7 7 - b l i j k t d a t a l s g e v o l g van de b e r e g e n i n g de v e e s t a p e l van h e t b e d r i j f s p l a n b i j 10 h a wordt u i t g e b r e i d met & é n melkkoe en één s t u k s

jongvee. Deze g e r i n g e u i t b r e i d i n g i s e e n g e v o l g van de r e e d s genoemde beper- k i n g e n van b e t omweidingssysteem B 4 ( z i e h o o f d s t u k 4 ) .

B i j e e n b e d r i j f s o p p e r v l a k t e van l 0 h a i.s e r voldoende a ~ b e i d voorhan- den. De e x t r a a r b e i d d i e de b e r e g e n i n g gemiddeld v r a a g t

( 1 5 3

u r e n ) b i j de b u i z e n i n s t a l l a t i e en 106 u r e n b i j de h a s p e l i n s t a l l a t i e ) kan daard.oor zonder problemen worden g e l e v e r d . R e t b e d r i j f s p l a n wordt dan ook v o l l e d i g b e p a a l d d o o r de weidebouwtechnische u i t g a n g s p u n t e n ,

-

B e d r i j f s o p p e r v l a k t e 1 5 h a

B i j de b e d r i j f s o p p e r v l a k t e v m I j , h a i s i n de on'beregende s i t u a t i e h e t a r b e i d a a a n b o d n i e t b e p e r k e n d . De v e e b e z e t t i n g i s maximaal. I n de beregende s i t u a t i e wordt h e t a r b e i d s a a n b o d beperkend i n d.e maand mei. D i t komt d o o r d a t de a r b e i d s b e h o e f t e i n d e z e p e r i o d e wordt verhoogd met de a r b e i d . d i e d e bere- g e n i n g v r a a g t . De a r b e i d s b e h o e f t e i s r e e d s g r o o t d o o r de a a n s p r a k e n van de

voederwinning i n deze p e r i o d e .

Voor h e t b e d r i j f met de b u i z e n i n s t a l l a t i e b e t e k e n t d i t een v e r h o g i n g van de b e h o e f t e van 2 manuren p e r h a p e r k e e r beregenen,. Net g e v o l g i s d a t de v e e s t a p e l t e r u g l o o p t t o t

4 3 , 7

melkkoeien met b i j b e h o r e n d jongvee. De opper- v l a k t e g r a s l a n d neemt af met 1 , 7 h a . Op deze o p p e r v l a k t e g a a t h e t b e d r i j f z e l f s n i j m a i s t e l e n . Be o p p e r v l a k t e aan t e kopen s n i j m a i s neemt a l s g e v o l g van bo- v e n s t a a n d e v e r a n d e r i n g e n a f , met

3

h a . Een d e r g e l i j k e b e d r i j f s o p z e t v r a a g t j a a r l i j k s , t e n o p z i c h t e van de onberegende s i t u a t i e , 11 manuren e x t r a .

De b e d r i j f s o r g a n i s a t i e met de h a s p e l i n s t a l l a t i e v e r a n d e r t n a u w e l i j k s t e n o p z i c h t e van de onberegende s i t u a t i e ; d i t a l s g e v o l g van de g e r i n g e r e

ar-

b e i d s b e h o e f t e . Het a a n t a l melkkoeien met b i j b e h o r e n d jongvee b l i j f t ongeveer g e l i j k . Het g r a s l a n d . a r e a a l neemt met een h a l v e h a a£. De o p p e r v l a k t e aan t e kopen s n i j m a i s neemt af met 1 , l h a . B i t i s v o o r n a m e l i j k een g e v o l g van de ho- g e r e o p b r e n g s t van h e t beregende g r a s l a n d . D i t b e d r i j f s p l a n v r a a g t 91 u r e n méér a r b e i d dan de onberegende s i t u a t i e , De

D---

maximale b e d r i j f s o p p e r v l a k t e e maximale b e d r i j f s o p p e r v l a k t e n worden b e p a a l d d o o r de v e r h o u d i n g t u s - s e n h e t a r b e i d s a a n b o d en de a r b e i d s b e h o e f t e , Deze l a a t s t e i s weer a f h a n k e l i j k van de i n r i c h t i n g v m h e t b e d r i j f s p l a n . I n a l l e s i t u a t i e s i s h e t a r b e i d s a m - bod t e n o p z i c h t e van de b e h o e f t e i n de maand mei beperkend. Sn geen e n k e l p l a n wordt nog s n i j m a i s aangekocht; de maximale o p p e r v l a k t e s n i j m a i s wordt op e i g e n b e d r i j f g e t e e l d .

U i t de v e r g e l i j k i n g van de plannen b l i j k t de g r o t e a r b e i d s b e h o e f t e d i e b e r e g e n i n g met een buizensysteem v r a a g t , De maximale o p p e r v l a k t e i s 2 , 7 h a k l e i n e r dan d i e i n de onberegende s i t u a t i e . Net a a n t a l melkkoeien met b i j b e - horend jongvee d a a l t e c h t e r maar met

3

s t u k s . D i t h m g t samen met de hogere

o p b r e n g s t vm h e t beregende g r a s l a n d . Deze h o g e r e o p b r e n g s t v a l t ook af t e l e i d e n u i t de s i t u a - t i e , waarbi j wordt beregend met een h a s p e l i n s t a l l a t i e . B i j

een e n i g s z i n s g e r i n g e r e b e d r i J f s s p p e r v l c t l c t e worden h i e r twee melkkoeien 'met jongvee meer gehouden. Bet a r e a a l s n i j m a i s i s g e l i j k aan d a t i n de onbere- gende s i t u a t i e . D i t b e d r i j f s p l a n v r a a g t e c h t e r p e r j a a r 1 2 5 u r e n meer a r b e i d dan de onberegende b e d r i j f s o p z e t .

I n t a b e l 1 5 worden de b e d r i j f s r e s u l t a t e n b i j de v e r s c h i l l e n d e opper- v l a k t e n weergegeven.

B e d r i j f s o p p e r v l a k t e 10 h a

_...

B i j de b e d . r i j f s o p p e r v l a k t e l 0 h a l e v e r t h e t p l a n waar met een b u i z e n i n - s t a l l a t i e wordt beregend de h o o g s t e v e r g o e d i n g voor grond en a r b e i d op. Ten o p z i c h t e .van de onberegende s i i ; u a , t i e i s h e t b e d r i j f s r e s u l - L a a t f

733

h o g e r . Door de hogere v e e b e z e t t i n g v m h e t b e d r i j f s t i j g e n de o p b r e n g s t e n met f 3.772. De v o e r k o s t e n i n de beregende s i t u a t i e z i j n g e l i j k aan d i e op h e t onberegende b e d r i j f , De o v e r i g e bi.jkomende k o s t e n en d.e v a r i a b e l e k o s t e n (gebouwen, ruw- v o e r o p s l a g , melktank) z i j n

f

1.120 h o g e r , E x c l u s i e f de b e r e g e n i n g s k o s t e n i s h e t s a l d o van de beregende s i t u a t i e dus f 2.652 h o g e r , Rekening houdend met de k o s t e n van b e r e g e n i n g

(f

1 . 9 1 7 ) komt h e t r e s u l t a a t van de b e d r i j f s o p z e t met de b u i z e n . i n s t a l l a t i e u i t op f 10.144.

De v e r g o e d i n g voor grond en a r b e i d v o o r h e t b e d r i j f met een h a s p e l i n - s t a l l a t i e i s s l e c h t s f" 5.592. De b e d r i j f ' s o p z e t i s b i e r g e l i j k aan d i e b i j de b u i z e n i n s t a l l . a t 1 . e e Het g r o t e v e r s c h i l Ln de v e r g o e d i n g van grond en a r b e i d

-ten o p z i c h t e .van de b u i z e n i n s t a l l a t i e i s v o l l e d i g t o e t e s c h r i j v e n aan de hogere j a a r l i j k s e k o s t e n van een d e r g e l i j k e i n s t a l l a t i e .

ma B e d r i j f s o p z e t 15 h a

B i j de o p p e r v l a k t e met

l 5

h a l e v e r t de onberegende s i t u a - t i e h e t h o o g s t e

resul-tast op ( z i e t a b e l 2 ) . Bet b e d r i j f met d.e b u i z e n i n s t a l - l a t i e g e e f t met een geringe:r a a n t a l mel.kkoeien p l u s jongvee een h o g e r t o t a a l s a l d o . D i t ho- g e r e s a l d o

(f

648) i s e c h t e r t e g e r i n g om d.e e x - t r a k o s t e n voor de b e r e g e n i n g

(f"

2.533) goed t e maken. De v e r g o e d i n g voor grond en a r b e i d i s v o o r d i t be- d r i j f f 1 71

3

l a g e r dm1 d i e voor h.et onberegende b e d r i j f ,

Dit is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan de lagere voerkosten. Het aantal melkkoeien is ongeveer gelijk ten opzichte van de onberegende si-

tuatie. Be besparing aan voerkosten is echter te gering om de hoge kosten v m

beregening op te vangen. Op een dergelijk bedrijf is een haspelinstallatie

van f 3 2 . - l O O

te duur.

Maximale bedrijf

...

soppervl.&te

De maximale bedrijfsoppervlakten lopen bij de verschillende situaties enigszins uiteen. Een goede vergelijking is dan ook moeilijk te maken. Ook hier levert de onberegende situatie het hoogste bedrijfsresultaat op. Het hoogste Lotaalsaldo wordt echter behaald op het bedrijf met de haspelinstal- latie. Op dit bedrijf worden, op een enigszins kleinere oppervlakte, meer

melkkoeien en jongvee gehouden. De kosten van beregening zijn echter o p dit

bedrij£ hoger, dan de extra opbrengsten van het meerdere vee. Bedrijfsresultaten in guldens

U i t h e t voorgaande komt d u i d e l i j k n a a r v o r e n d a t h e t beregenen van g r a s l a n d b i j de g e s t e l d e u i t g a n g s p u n t e n geen v o o r d e l i g e za& i s . S l e c h t s b i j e e n z e e r i n t e n s i e f gevoerd b e d r i j f met

3 , 3

melkkoeien p e r h a kan b e r e g e n i n g r e n d a b e l z i j n . De i n v e s t e r i n g i n een b e r e g e n i n g s i n s t a l l a t i e d i e n t dan e c h t e r wel minimaal t e z i j n . De berekende b e d r i j f s r e s u l t a t e n z i j n a f h a n k e l i j k van de b e d r i j f s p l a n n e n . Deze worden op hm b e u r t v o o r a l b e p a a l d d o o r de aanwezige h o e v e e l h e i d a r b e i d gedurende de k n e l p e r i o d e n ,

I n h e t navolgende z u l l e n voor h e t b e d r i j f van 20 ha, een a a n t a l aanvul- l e n d e b e r e k e n i n g e n worden behandeld. H i e r b i j i s g e s t e l d , d a t h e t a r b e i d s a a n - bod i n de k n e l p e r i o d e n kan worden verhoogd met de " e x t r a uren" d i e de berege- n i n g v r a a g t . D a a r n a a s t i s de maximale oppervl.&te i n de ionberegende s i t u a t i e berekend door b e t t o t a l e j a a r l i j k s e arbeidsaasibod t e d e l e n door de t o t a l e

a-

b e i d s b e h o e f t e p e r ha. D i t b l i j k t d a n 23, 12 h a t e z i j n ( t a b e l 1 6 ) . Tabel 16 De u i t k o m s t e n van de b e r e k e n i n g e n b i j 20 en 23,12 h a

a u r e n a r

Ta.ble

"1

T1he r e s i n l . t s w i t h 20 and 23,12 h a B e d r i j f

W---me--- s o p p e r v l a k t e 20 ha

e t b e d r i j f s p l a n van 20 h.a i n de orabe~egende s l . t u a t i e wordt 'bepaald d o o r de verhouding van h e t a r b e i . d s a m b o d en de a r b e i d s b e b o e f - t e i n mei. B i j de b e d r i j f s p l a n n e n i n de beregende s i t u a t i e i s geen r e k e n i n g gehouden met knel- p e r i o d e n . Het t e k o r t aan a r b e i d wordt d m aangevuld d o o r een h o g e r aanbod

van