Factsheet met betrekking tot het afschaffen van het visusmoment op 3 jaar en het niet meer uitvoeren van de alternerende afdektest
Argumenten bij het afschaffen van het visusmoment op 3 jaar
Argument voor Motivatie
Wordt ‘in het veld’ ervaren als lastig uitvoerbaar
● Telleman (2017) en Sloot (2016): N=8337; op lft 3 jaar niet uitvoerbaar: APK 17%, N= 322: E-haken 22%; op 45 maanden 5% wanneer LEA uitgevoerd wordt als E niet lukt.
● Ondersteuning door literatuur door het hoge aantal mislukte tests rond 3 jaar (zie ter verduidelijking herschreven stuk op blz 36-37 hierover)
Amblyopie behandeling kan later starten
Er zijn geen aanwijzingen gevonden dat er een voordeel is bij behandeling vóór de schoolleeftijd.
(Williams 2003, zie ook evidence synthese). ● Williams (2003): screening 3 jaar – vs geen
screening: meer kinderen gedetecteerd met screening; gemiddelde visus amblyope oog iets beter in gescreende groep, maar dit verschil verdween bij correctie voor ‘intentie om te screenen’; Geen verschil in gemiddelde eindvisus na amblyopie behandeling tussen groepen. Ook IQWIG rapport concludeert dat er geen optimale leeftijd te geven is waarop behandeld moet worden. Bij combinatie van verschillende evidence zou je wellicht eerder denken aan middelste leeftijdsgroep (rond 10 jaar), maar zeker niet het beste resultaat bij de zeer jonge kinderen (IQWIG 2008 blz. 124 bovenaan) Behandeling refractie amblyopie ook
op hogere leeftijd succesvol
● Op te sporen: hoge refractieafwijkingen en grote rechts-links verschillen (anisometropie).
● Het accommoderend vermogen van jonge kinderen is groot waardoor hoge hypermetropie corrigeerbaar is.
● Hoge hypermetropie kan tot scheelzien leiden (esotropie). Dit scheelzien is opvallend (grote hoek, evt sterk wisselend) en zal omgeving opvallen
● Amblyopie komt bij myopie minder voor ● Anisometropie is zelfs boven de leeftijd van 10
jaar nog wel behandelbaar als er geen sprake is van strabismus.
● Detectie bij visustest 45 maanden of bij dbz hoge ametropie bij anamnese en oz op eerder
moment
● Lit: Wallace 2007 AJO
vaak op andere manier opgespoord zelf.
● Als gericht navraag gedaan wordt leert de praktijk dat de meeste ouders hier wel adequaat op kunnen antwoorden.
● Onderzoek Sloot (2015): N=6188 (gescreend (S+))/5632 (niet gescreend (S-)) lft 6-24 mnd. Verwezen: S+: 0.96%, S-: 0.88%. Reden
verwijzing: strabismus opgemerkt door ouder / JGZ en test: S+: 67.2%, S-: 64.6%; VOV test: S+: 19%, S-: 14.6%; test onuitvoerbaar S+: 5.2%, S-: 2.1%.
Strabismusamblyopie bij 0.17% gescreende en 0.11% ongescreende kinderen.
● Kleine hoeken worden (in nieuwe RL) opgespoord met cornea licht reflex en fixatie controle
Meer onterechte verwijzingen in groep 3 jarigen tov 3 jaar en 9 maanden
Dit is praktijkervaring en wordt wel heel universeel genoemd als je het vraagt aan orthoptisten / oogartsen die deze kinderen verwezen krijgen.
Nav deze discussie in LUMC de JGZ verwijzingen vanwege onvoldoende visus nagezocht van afgelopen 6 maanden: 60% onterechte verwijzingen onvoldoende visus op 3 jaar, 10% op 4 jaar.
Meeste landen screenen later dan 3 jaar (muv Duitsland, Finland en België). Merendeel niet voor schoolgaande leeftijd.
NL geen negatieve uitbijter tov merendeel van de Europese landen als onze richtlijn aangepast wordt. NB: In Duitsland is bij vorige richtlijn screening op leeftijd 3 jaar toegevoegd. Deze staat daar nu weer ter discussie gezien grote aantal mislukte tests en onterechte
verwijzingen. Onderzoek wordt opgezet(mondelinge communicatie).
Afwijkingen van verwijscriteria RL In de studie van Telleman (2017) en Tjiam (2011) werd gezien dat een hoog % kinderen niet verwezen werd na onvoldoende testresultaat of mislukte test op 3
maanden. Vaak werd hertest uitgesteld tot volgende visustest op leeftijd 45 maanden.
● Tjiam (Ramses, 2011). N=2964, verwijsindicatie N=561, 129 (23%) niet succesvol verwezen: 24.8% onbekend, 10.9% wel verwezen, niet gedaan, 64.3% verwijzing niet bekend bij ouders (vermelding verwijzing in dossier 63.9% afwezig, 13.2% notitie, 22.9% verwijsbrief). Taalbarrière 47%.
● Telleman (N=8337): . Bij 40% van de kinderen met een onvoldoende testresultaat en 32% van de kinderen waarbij de test mislukte werd, de volgens de huidige richtlijn geadviseerde hertest, niet opnieuw gedaan maar uitgesteld tot het screeningsmoment van 45 maanden.
Voldoen aan internationale eisen voor opsporen van amblyopie
● Internationaal geldt als doel amblyopie
Argument tegen
Amblyopie behandeling start later Maar geen bewijs dat starten na 45 maanden een ongewenst eindresultaat geeft.
Afplakken voor schoolgaande leeftijd makkelijker
Dat kan, maar is niet altijd zo. Erg afhankelijk van thuissituatie / motivatie ouders. Vaak gaat in groep 1 en 2 plakken juist goed: peer support, afleiding en qua taken meestal nog goed te doen
Kinderen met hogere refractie- afwijking worden later opgespoord hetgeen mogelijk effect zou kunnen hebben op ontwikkeling
Dat zou kunnen. Echter kind wordt ook op andere ontwikkelingsgebieden getest bij bezoek aan JGZ. Met anamnese en onderzoek (oog en
ontwikkelingsonderzoek) eruit vissen, anders op leeftijd 45 maanden.
Visusonderzoek op 45 maanden moet eigenlijk niet gemist worden
Dit is een heel belangrijk punt, maar geldt ook als er wel een visustest op 36 maanden zou zijn gezien het hoge aantal mislukte tests op die leeftijd.
Daarom ook heel belangrijk dat er goede monitoring is van no show: oproepen en nabellen.
Anders test groep 2.
Argumenten bij het niet meer uitvoeren van de (alternerende) afdektest
Argumenten voor Motivatie
Afdektest wordt als moeilijk ervaren ● Knelpunt 1: JGZ-werkers twijfelen over de sensitiviteit van de VOV-afdektest op basis van ervaring en onderzoek. ● Questionnaire I-care/Amsterdam:
respons 56/80 jeugdartsen. Moeilijk uitvoerbaar afdektest (75%),
volgbeweging (50%), motiliteit (25%) ● Williams (2001): sensitiviteit <25% op lft
25 maanden uitgevoerd door orthoptist. Verwachting is dat dit percentage lager ligt bij leken screeners ook al zijn die getraind.
● Sloot (2015): N=157, 23 onderzoekers: niet verricht afdektest 35%,
alternerende afdektest 38%; niet correct uitgevoerd afdektest 37%, alternerende afdektest 50%
Cornea lichtreflex goed uitvoerbaar ● Sloot (2015): Cornea lichtreflex correct uitgevoerd 89%
● Tung (2006): cornea lichtreflex sensitiviteit 75%, specificiteit 98.9% Argumenten tegen
Latent strabismus wordt niet meer gedetecteerd
● Detectie anamnestisch: kans op
amblyopie als regelmatig hetzelfde oog weg draait.
● Amblyopie bij latent scheelzien niet diep, wordt indien toch aanwezig,
gedetecteerd bij visustest rond 45 maanden
Strabismus, incl kleine hoeken, wordt niet gedetecteerd
● Is inderdaad een risico voor een kleine groep kinderen
● Wordt ondervangen door op
instelbeweging te letten bij afdekken voordat naar monoculaire
