•
GeN'J'Itttret"r aan die lloolposkantoor as 'n Nuusblacl.
8 Aug. Moet O.B. Versterk
Teen Verwagte Aanslag
Jrg. 6. Kanpstad, Woensdag, 23 Julie 1947.
Geen V erband Met
H.N.P.
Se
K.G.
,.I.uidens Jl('rNifC'rugte staan duar glo 'n soort Suid-Afr ilman-1>4' ~t'urt>nbt>rr voor die deur. ()or die gt>rugt.-, ...-If wil ek gt>en kommentanr maak nie, veral duur m.r elt> nt1t1m ook deur die profete genOt>m word in \·erbund duarmf'f'," lui 'n \t'rklarinJ' vnn die Konunandanl-J'eneraal, dr. llan'> \'an Rt>n'<bUrJ'.
jare. Allc voeling bet ontbreek, wedersyd.,.
,,Sedert J9.U bet ek st>ldt' gt>-leentheid &-ehad om met dr.
Gebledsgenl. dr. F. D. du T. van Zyl rig onderstaande op-roep In verband met die na-derende fondsinsamelinp
Toe daar vooruitsigte wu dat die gr<'ep wat die Britse Empire op S.A. het, spoedlg sou ver-swak word deur mlddel van 'n Duitse oorwinning, <'n ook toe Afrikan<'rs In groot getalle in kon!lentraslekampe en tronke gestop was en hul families on-versorg ngtergebly het, toe was dit skanrs nodig om 'n beroep te doen op lede van die O.B. om met 8 Augustus hul beste te do<'n. Fondse het ingestroom. Vandng Is dit andcrs. Daar is nle die vooruitslgte op 'n kort stryd nle, daar Is nle die san-sporing wat spruit uit meege-voel met geteisterde mede-Afri-kaners nie. Daarom Is dit no-dig om 'n beroep tc doen op ons mense om die stringe nie
te laat slap hang by die aan-staande Fondsdag nle. Solank ons volk in onvryhrid leef en solank On!l volk verdet>ld stann, so lank rus daar 'n 8'1\o'!Ulr taak op die O.B. Hierdif'i taak kan nie verrig word 11ondrr u med e-werking en geldelikt- steun nleo. 1\lng ek u dan oproep tot 'n grootse poging gt'durende die weke wat voorlt~.
SAMESNOERING Die mees drlngende taak va~ die O.B. in die jaar 194.7 4.8 is om alle Afrikaner-krngle saam te snoer In ons stryd vir die behoud van ons blanke be· skawing. Daarvoor is u ondcr-steuning nodig. Ter'>t'lldt'rt~d
i'l daar aanduidings dat g~·du
rende die jaar wu• nou brf{ln, die woede van 'n S.A. ..~I'U
renberg" op die O.B. malt'
loo;-,.Afgt>'>if'n, f'gtt'r, \'On dif' g"C'-rug-te wil t•k t,Ondf'r die mln<,te huiwering ondt>r<,trt't>P wat d:t' lt'it'r van dif\ IIS.P. tt> M·· bet oor dit' nb~olutt' gt>mis nun ~oka kt'ling tu't.,t•n dit> 0.8. t>n dil' H.N.P. !lt'dt'rt lnasgenat•mdt' se ,.ultimatum" ann die ().U. in 19.U. Wnt dlt' mt'rirte of dt' me-riete vaa dit• O.B.-Ieidinlf M'dt'rl-dien ook mo~t J'f'WN~., h~·t, nie-mand l>t'hnlwr 'n kwuttdwillige kan dil' II.N.l'. - of f'lliiCI' ander party - nanspreekllk hou vir beweerdl' 0.8.-nksil'. };wemin is die 0.8. n rantwoordl'lik vir die H.X.l'.-houding \·an dlt' lunste
ENGE
LAND KAN HOM
NIE
MEER SELF B
E
S
KERM
S
E
BRIT
DR. HANS VAN RENSBURG Malan ooreen te ste-m; in hierdie "tf'lllng is ek dit egter met hom ,·olkome eens."
Die na-oorlOft'o,t' mu~eloo.,bt>id vun Engelund om hom'>t'lf te vt'rdrdig Nl dll' ft•it dat die d o-minium'! hit'rvoor Mnl moet in-"tuun, is dNJr ond~·r-ndm. ('Je-ml'nt :\foody in Rhode.,ie H•r-lt•de Wt't'k op 'n dint'e erken.
,Dit is duid!'lik dat Brittunje nie meer dlt• mug en gt>ld het om ul IIY vlootvt•rpligtinge wut
vir die veiligbeid van die stat t'-bond vereis word, na tt• kom nie," bet h.) gese. BrittanJ~· \'t'r-wag tans van die lt'dl' nm die Britsc 11tatebond om t.ovrl'l tot die vt'rdt'diging van dit> Britst> Ryk by tr dra as wnt hullt> lmn doen. Hl bet die nnnwt>.,lgheid \'an st>ekadette om die 8rit"e vloot t.- ,·er&terk, \'t'rwt•lkom.
Kon Russiese Wreedhede
N ie Langer Aanskou
.
KoiDJnunis Se Verhaal Van
Gru~eldade
In Duitsland
'
u On
tlmll
e
nd
e
ver
h
ual oor die R
u
ssiese wandad
e
agt
e
r di
e
ystergordyn
wuar Duit
s
e
h
u
rgerlike~
m
a
s
sagewys
d
eu
r
d
i
e guillo
t
ine on
th
oof "'
·
ord
s
oos
tyd
e
n
s
di
e
Frans
e
Rewo
l
u
l!!
ie
,
wovd verte
l
de
u
r 'n Dui
t
l!!c
ko
n
u
n
unh
~
wat
daarin g
es
laag ht>t o
m
van die R
u
sse af weg te ko
m
.
Hy vcr
t
el hoe
R
u
~>~
sie~:~e
so
l
da
t
e
op
f
ee
s
dae van di
e
H
ooi L
e
€'r loHg
e
laat
wor<l om
Duit~evroue
t
e verkrag en te vennoor.
Hit>rdie Dultsc Kommunls, Hermann Katzkowski, is In Oos-Pruise gcbore. \Veens sy kommunisti<'sc bt·drywigheid Is hy in 1942 d~ur die Duitse rC&'e-ring vir drie jaar na die tronlc gcstuur. Nadat die Russe be-vel van die gcblt'd oorgenccm het, is hy ontslaan en het hy na Konigsberg vcrhuis waar hy hom die afgelope tyd bevind het. Sy verklarlng is in Review of World Affairs gepubli:<cer.
Die Russc hct 'n d<'el van Konigsberg op 7 April 194~ be-set en al die burgerlikes ult die gebied na Lowenhagen V<'rwy-der. Nadat hlerdie kommunis sy rekord nan die Russe gcwys
het, bet hulle hom beloon deur hom wyksburgemeester van Brandenburgstraat in Konigs-berg te maak.
~WORD
,.Onmiddcllik nadat die Russe die stad beset bet, is aile lede van die ~azi-party en ander per-sone na versk.illende kampc en tronke soos M:etgegen, Labia en Insterburg gestuur. In die tronk van Konigsberg was daar tot agt politieke gevangcnes in een sel. Ons burgemeesters moes dikwcls teenwoordig wees as daar inspcksies gehou word. Teen 1\fei was daar nl meer a.,
HOE D
IE BRITTE WURG
Tot hoe 'n mate dh• oorlogp,moee Britte bela" word, hl)k uit die volgt-nde verhaal:
Wino;ton Churchill I~ be&ig om sy oorlogsh<'rinneringe te hOt>k t~ stel. Hy hl't die kopierC'gte daarvoor nan Ame-rika \·~·rkoop vir 'n bt>draft' Yan £250,000. Sy boek .,al onge-VN•r 1,000,000 woorde bco;laan, "odat by inderdaad 5s. per woord ontvung.
Hie Brit"t' rf'gerlng sal hom rgter vir 'n bedrag van 19s. 6d. in dit> £ llano,luan vir inkom<,tebela!oting-. Dit bete-kf'n dat hl \l\11 dit' £250,000 wat dit' Ameriknnt>r'> hom llt'taal, maar net £20.000 in "l t•le <;~~k kan .,tet'k. Die re'i guan na die Brit~ .,katki.,.
••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••
1,600 pt>rhont> Vt'rmoor, Vt'rd\~·n en dood nan tilu'i."
,T~·en 20 Auguo,tus 1915 is al twuall burgt>ml'l'.,tcr'l ln.,Juiten-d~ P.'l" 'u ko...-boofburgt'meestt-r :'\lou, l'l"dwing om tl'cnwoordig te Wl'f'S b~ die lt>rt'lt'"h'lling ,·an 1,000 politieke I{C\UIIft't'nf'S in Konl~l>t'rg. Hullt• Is deur mid-del van 'n valbyl om die !ewe gt-bring: twee manne het op die laaste oomblik die teregstelllng ontkom deur verandcring van hul vonnis tot ticn jaar harde-pnd; <'en vnn hullc was die gc-volmagt.lgde vnn die firma An-ders, met die nnnm van Flach."
CROEl\'TE GEVAT As gevolg vnn die ellendlge voedseltoestand hct die burgc-meesters die bt-sctt<'rs gevra dat die inwon<'rs van die stad toege-lant word om aartappels en groente In hul tulne tc plant. Die verlof Is tocgt•staan en die lnwoners van die stad hl't nan die werk gesprlng. Toe die ~troentt' brulkhaur bt'gin word, hC't die Ruo;~ opdrag gl'gl'e dat nit>rnand d:uln'lln malt' gl'bruik nit' en Ru .. ~h·...- .. otdate i .. ft'e,tuur om dit op tt• 111"'. Die Rus~t· hl't nile'! "·ir hut .. ~·•r opgt'ei... Allt't'n die burgt>nw~· .. tt•r.. wutl witbande om built' urm~t mOt's dr-.t, 1.,
toe-gelnat om van dit> ft'roente uit hul tuine te gebruik.
Teen die einde van Junie 1945 het titus onder die lnwoners gc-maai en 'n ware plang geword. Sedert die somcr van daardil• jaar het die bevolking geweldlg
(Vervolg op bladsy 8>
breek. Gebeur dit, dan sal die O.B. .. terkt'r .. tnan as gevolg van die krag wat by op 8 Aug. dt•ur u toedot"n
..ru
onn·ang. 8 Au&-. gee ons 'n geleentheid om nl by voorbnat 'n demonstrasie te gee ,·an ons \·asberndenbt'id om \OOrt tt- raan met die str)d wat ons J>t>rin het.Gen
t.
J.
A. S
m
it
h
I
n
Hospitaal
Die toe.,tund van gt>nl. J. A. Smith, udjwtk-K.G. is, uu ,·ernt>em word, SOV<'t'l beter dat \l'n\'81;' word dat by
tt'rn die t>nd ,·an dit" week of l>t'Kin u.s. week die ho&-pitual ..ul kan verlaat.
Grnl. Smith bet oalnng& 'n hartnam·aJ gehad onderwyl h) nan sy buis A'C'Werk het t'n mot''> nn die ho<,pitunl op Gt'Ofltll J:'t'Dt'em word ,·ir be-hnndellng.
O
og Wa
f
In
"
Do
nlcer"
S
ie
n
l>it' oorlog!owondt>r rudur wat in .. ta11t i., om In die donker te ,'>ien" word in toent>mende mate op ~okeJl(' ann~tt>bring ten einde hull~· in <,torms en donker naft'le tet•n rumpe te bt•.,kt'rm. \l'aar "'k~·l)l' \·oorbt't'n in mi.,tige nngte tt>en 'n paar knoi)E' per uur moel> \allr, ;., 'n 'kip \'\at ,·an 'n ra-dnrtoe.,tel '\Oor .. ien i<~, in staat om teen "Y r:ewone snelheid \OOrt te bt'\'\l'f'lf· Die toto toon 'n radar np(mruat wat op dit' (~urt'n :'\lnrl· unngebring is. Die man wnt bier in die buis van dit' apparaat k,> k sal in stant·l Wt'es om in mi.,tige weer '>Y wt>g duidelik 01) die bkerm te &ien I'll nie in ~t~·vaar stlllllln om op rot-.e te loop te kom nie.
BLADSY TWEE ,.DIE O.B.," WOENSDAG, 23 JULIE 1947
DIE FRIESE
'n
Verhaal
Van
die
Uit Die Stryd
Ondergrond
HOOFSTUK I I
Die mannc was dankbaar, met 'n stywc en effens bibbc-rcnde dankbaarbeid, toe die
eerstc sonstrale die kant van
die kloof vaalpers gevcrf het
en langsamerhand ook oor die bosse om bulle begin deurdring.
Later het die koue verdwyn
en vir 'n stilbehaaglike warmte
pick gemaak. En - nog later het bulle in die
songedrenk-te kloof die dors begin gewaar. Voor die middag om was, het
die dors bulle gedryf om In
die klofie water te soek
-tevergeefs. Die rante met blou-bos en ysterklip wat om
Bloem-fontein gelee is mag bulle deug-de h~. vera! by wyse van
kon-tras teen die selle van die ge-vangenis wat in die suidoos-hoek van die stad le, maar wat die dcugde ook mag wees
-waterrykhe:d is nie een daarvan
nic.
Die naaste moontlikhcid van
water wat hulle kon gis sou daar
onder op die vlakte wecs, by
daardic windpomp langs die
sc~entdammctjie met die
grocntetuin langsaan en die bocrewoning nie te ver daar-vandaan nie. En dit was hecl-temal buite kwessie om daar-hccn tc gaan voor die donkcr
oor die aarde gesak het. Dit bet hul eie verstand bulle
gefluistcr. En, in geval iemand die fluisterstem wou
verontag-saam - vanwee die dors en die droe verhemelte wat hom kwcl - dan het 'n stipte dop-hou van die grootpad wat gecn halfmyl onderkant bulle vcr-by gaan, hom spoedig oortuig dat stil le die enigste raad is. Drie, vier keer het bulle 'n motorfiets met bywa sien ver-byjaag en eenmaal bet bulle
die Ford VS aan sy kleur her-ken . . . . die speurders! Daar
was bale honde op hierdie
ha-sc ha-sc spoor!
,Dit smaak vir my bulle mts
ons van ganser harte", was
Cocrt sc opmerking - en die lccdvermaak :van die
ontsnap-pingsure was weer onmiskcn-ba(!.r in sy oe te lees.
Dit was een van die weinige vreugdevolle onderbrekings wat bulle in die dae op die berg
gcnict het, om so toe te kyk hoc hul vyande die pad af-jaag om een of ander
gewaan-dc spoor op te volg . . . . die
spoor wat 'n ywerige nuusdracr
of bemocisieke ,.waarheidsrid-der" by die speurders
aangc-gee het.
Spore was skynbaar volop manr geen spoor het die vyand na die kloof teen die berg ge-lei nle.
Toe dit donker was en die
aandkouc begin weer om hut
heC'n opstyg, bet die vyf man
die kloof afgestruikel,
wind-pomp-toe. Ook die twee lee
kosblikkies wat bulle
gcduren-de die dag oopgemaak het, hct
hulle saamgenecm. More moct
nic weer 'n herhaling van
van-dag sc dors wees nic.
So het dit dag vir dag gc-gaan, asook nag vir. nag.
Na hullc die dag se dors by
die windpomp en die
sement-dam gC'lea het moes bulle
pro-beer die Ieii blikkies en die
twec vclthocdens wat bulle gc-had hct vol water te maak en
dit na die skuilplek terug tc
bring. Die v61maak was gcen kuns nie; maar om die goed
vol te hou in daardie
struikel-gang in die donkere kloof op
. . . . dnar het nog al heelwat
kuns ing<•le. Heelwat kuns
-nsmC'de hcrhaalde teleurstcl·
lings!
Dit was daarom dat Jaap
sulke bokspronge van pure vreugde gemaak het toe by die
derde aand die gellingblik in die donker naby die wlndpomp
gevind het. Weliswaar was die blik vuil en besmeer met olie, maar dit bet nie vee! getel nte en is tot 'n groot mate in die volgcnde vyf of tien minute reg gemaak. Hoofsaak was dat dit 'n gellingblik was en dat dit gccn gate in gehad het nic.
,.Kerels, die watersnood is opgelos! As hierdie Boer nog vee! Ianger in die donker rond-dool dan ontdek hy swccrlik nog 'n Agastoof om ons kos te kook", was Koos se kommcn-taar toe hy Jaap se gcluk ag-terkom. ,.Om die kos tc kook wat ons nie het nlc", vul hy aan, want die blikkieskos was op.
Die pick van die blikkieskos was nou geneem dcur die
f
Deur
~j
l
S. ]. de
]on~
groente wat bulle in aile vcr-sigtigheid in die nabyc tuln moes gaan haal. Met hlerdie strooptoggies op die tuin en die waterdraery . . . met hierdie nagtclike bedrywighedc bet bulle siel en liggaam aan me-kaar gebou. Wat die stroop-togtc bctrcf, bet Koos die
boop-geuiter dat elkecn besef dat hulle die groente bloot noodge-dronge neem. ,Ons vat dit elke keer met die verskuldlgdc ccr-bied, kerels, met die vcrskul-digde eerbicd."
En Piet het Koos gcraal om volgcndc kecr minder ccrbicd
en mcer wortcls saam tc dra kloof-toe.
Hulle bet gewonder wannccr die redder bulle weer kom haal. Of was hy dalk voorgckccr met die terugreis en op suspisie
,.aangchou kragtens noodregu-lasics." Daardie nagtelike ry-ery met 'n jas oor sy slaap-pak, en dit gelyktydig met die soekcry na die vyf man . . . . dit alles sou wei ongcmaklike verduidelikings vcrcis.
En as by ,gevat is en nie kan kom nie? Hoe kan ons dit tc wctc kry? ons bier I~ tot die jongste dag? So, ongevcer, het hul ged!fgtes hutle gekwcl.
Hul-le hct na Coert gekyk; hy hct die redder die beste geken en hy sou wei die beste oordeel kan vel.
,.Nee wat, alles sal regkom. Ek ken die ou. 'n Plan sal hy maak - al bet hullc hom ook gevat. Hy sal met ccn of an-der besoeker of met sy vrou tyding stuur. Julie kan swccr dat die weer te kwaai pak in die stad . . . . klopjagte en arrestasies en vrae en gcklcts -alles. Ek neem aan die ou moet hom sommer doodluisters hou en die gejaag oor sy gebo\; hoof laat trek; en by sal vera! ons spoor en ons skuilplck moct vermy soos die plae van Eglptc.
Tjocpdoodstil I~ is a! raad vir hom.
,Vir ons ontwil sowcl as syne," het Coert gert>denecr.
En daarom het hulle maar dag na dag en nag na nag ver-by laat gaan en hulself met die gellingblik water en die nagte-like sarsies op die groentetuln daaronder in die vlakte aa11 !ewe gehou.
Die poging op die sesde aag om hlerdie op die duur letwat ccntonige spyskaart 'n bictjlc
aan te vul, was cintlik Piet se blinke gedagte gewecs. Hocwcl Pict minder opgenome was met die aanmerkings van sy maters toe die redder hulle die volgende nag - na scwe dae van versteking in die kloof
-kom haal het.
Effens mismoedig hct die vyf man daardie sewendc aand die wye wereld le en aanstaar toe hullc 'n motor sc ligtc in die grootpad gewaar. Die motor bet van die stad sc kant at nader gekom. Kort onderkant
die kloof het die motor in die grootpad stilgehou en die ligte afgeskakel.
Vrlend . . . . of vyand? Dit was in vyf gemoedcrc die op-perste gedagte.
,Ek glo nie dit kan cen van die ander seksic wccs nie", mompel Coert. ,.Hulle sou met minstens twee motors mocs kom as bulle ons vyf wil vang." En sy maters was gcneig om met hom saam te stem. Nie-temin bet alma! doodstil gclc en die ontwikkelingc afgewag.
,Dankie land - dis hy!" se
Piet toe bulle in die nagtelikc donker net ccn man die rand na die kloof hoor opstap.
Toe bulle die aankomcnde gestalte so saggics in die
don-ker hoor fluit: ,.Vanaand gaan
die volkies koring sny, koring sny," verdwyn die laastc swecm van hvyfel.
,Ja, dis hy," beaam Cocrt, hy staan op en bulle stap die aan-komeling tegemoet.
Die thermosflcs vol warm koffie en die paltkie tocbrood-jies wat die redder saamgc-bring het, hct vinnig verdamp. Daarmee is so summier gchan-dcl dat Piet later geswecr hct ·
dat sy beurt verby was nog voordat hy .aan die beurt ge-kom het.
Maar Piet, hoe trou en kloek-moedig ook al, was oor kos-kwessies meestal nie 'n bale betroubare barometer nie.
Die vriend wat met sovccl dankbaarheid en blyde verlig-ting ontvang word, dee! hullc mee dat dit in die afgelopc dae cenvoudig noodlottig sou gewccs het om te probccr ska-kel. ,Jul ontsnapping hct die wereld so aan die brand ge-stcek dat dit die cne rep en rocr was; om toe nog julie tc wil opsoek sou gelyk hct soos n
versoeking van die Voorsienig-heid. Mens kon nic ccns binne myle van julie waag nie," ver-duidelik hy en vocg by dat sells anderkant die bult en onder-kant die wind was niemand veilig nie, so hct die ,spul Tip-pereries" - soos hy die politic-ke speurders genoem het
-tekere gegaan.
Mettertyd, vcrtel hy, het die storm bomself uitgcwued en
bet die vyand blykbaar begin hoop opgee om die
ontsnappe-linge binnc die stad of sy on-middellike omgewing op te dicp. Weliswaar vind daar nog enkelc klopjagtc plaas en word daar skcrp dopgehou, maar mens kon nou darcm mcer
re-delikerwysc bcweeg. Om al
hierdie redes het hy dit maar gcrade geag om vandag bulle te kom haal, het hy besluit.
,Ek wil darcm nic die ou tjorrie te lank daaronder in die grootpad laat staan nic
-trek onnodig aandag. Kom ons
vcrtrck maar,'' maan hy hullc en binne enige minute was die kombcrsc gehaal. In die don-ker skop iemand tC'en 'n blik.
,Totsiens, ou g<>lling" roep
Jaap ewe kameraadskaplilt, en hullc stap af motor-toe.
Op pad terug hct die vriend
Laat 8 Augustus
Ons Erns
Wees
Genie. M. Michau roep as volg op in verband met 8 Augustus: 8 AugustuR, by uitnemendheid die dag waarop die vrou kan toon
wat haar bydrae
tot
die nasiestryd is, is weereenR op hande. Vroue, moenie op u laat wag nie! Nog noolt bet die Afriknnervrou teruggedeins vir enige taak wat op haar skourr<~ gehi is nie.Laat ons alma! op O.B.-dag weer opnuut onder die besef kom :van ons ho\i roeping as vroue en onthou: ,.'n Volk is wat sy vrouc en mocdcrs van hom maak."
Laat vanjaar wecreens die
liefde en toewydlng, die onbaat-sugtige opoffcrlng waarmee elke
vrou en dogter haar kragtc wy aan haar 8 Augustus-tank, vir die manne 'n besiclendc simbocl
wces van haar onwrikbare ge-loof in die oorwinning van ons Beweging en in die uiteindclikc vcrvulling van ons grootste idcaal.
Afrlkancrvrou, dit wat u die dicrbaarstc is, u ldnd, die ge-s!ag van more sal u hulde bring as u vas kan staan in die stryd.
Hicrili<' g<>slAg. I'D hi~>rrli~ ~retlag
allt>en, kan met die hulp van die Allerhoogstc die blankc Afrika-nerdom red van die
onhcilspel-lende gevaar wat oor hom toc-sak. Wee haar wat met gcvcudc hande op haar naastc wag om haar plig uit tc voer. In die stryd wat ons moct voer is nie net mooi woordc nie, maar vera!
Brandwag
Heengegaan
WILLOWMORE. - Die O.B. van Willowmorc is swaar ge-tref deur ·die hccngaan van oud-komdt. G. P. du Pisani wat die kommando op 8 Julie ont-val het. Die kommando wens om hul innigc mccgevoel tc be-tuig met mev. Du Pisani en gcsin. - (Korr.).
bulle ook ingelig oar die ver-dcre planne. Die vyf sou 'n
bietjie uitmckaar moet spat, dit was vansclfsprekcnd.
Twee sou in 'n hut wat baie verborge tusscn die bosse by die plesicroord Maselspoort staan, gehuisvcs word. Die hut
behoort aan 'n vrlend wat dit
net met nawckc gcbruik en wat nou tydcns die wintcr-maande, dit hccltcmal aan hulle oorgelaat het. Solank hulle daar nie tc erg vee! rondloop en moeite sock nle, is hulle wei veilig.
Twee andcr sou met 'n gc-leentheid oormOre na 'n uitste-kende boer in die Oos-Vrystaat geneem word en die vyfde man is meer as wclkom by 'n mcl
k-boer in die distrik. ·
Soos ecn man bars alma! be· halwc Piet in luidc gelag uit. ,,'n Melkbocr! Dis ou Piet se tuistc daardic! Sc net dat die boer niks andcrs as vicrgcllin;; Frieskoeie aanhou nie - en ou
Piet se bekcr is ovcrvloeiende;" en Koos het so lckkcr gelag dat Piet hom aansnou: ,Ag
man, hou jou smocl !"
,Wat sc suiwelmolcstc het
Pict dan gcmaak ?" wil die r
ed-der wcct.
,Dis 'n tragicsc storic daar-dic," lag Cocrt, .,ek mccn hy moet dit In sy cic woorde ver-tcl."
,Nee, wragtic nle ek nie," was Piet se bcsliste antwoord. ,Nou ja gocd, as die ou hom so opsters wil hou dan vat <'k maar die teuls." drelg Koos en
Piet sak maar brom-brom tcrug in sy hoeklc In die mo-tor.
Toe vat Koos die tcucls. (Word vcrvolg)
ook die onontbcerlike fondse nodig.
Laat dit by elke vrou, clkc moedcr, elkc dogtcr, hcilige erns wees om met 8 Augustus 1947 aan die gansc volk te demon-strecr hoc die O.B.-vrou !tan prestecr.
Oom
Piet Kruger
Heengegaan
M:IDDELBURG, Tvl. - Ons Kommando Middelburg-dorp hct weer 'n lid minder geword met die afsterwc van oom Picter Ernst Kruger, in die ouderdom van 6!J jaar, op 11 Julie.
Hy het in omstrceks 1940 siek geword aan wat later geb)y'".t{ het 'n ruggraatv~rlamming tc wees. Vir byna 6 jaar het hy op die invalide:;tocl deurgebring, maar tog was by altyd 'n in-spirasic vir die O.B. Sy lid-maatskap het hy getrou opbc-taal, en hy hct ons altyd gc-steun waar dit nodig was. As com Pict ln later jare nle so swak gcword hct nie, sou hy 'n verbascndc stuluag en stcun-pilaar gcwecs het vir ons kom-mando.
Hy is op Sondag 13 deser vanuit die Ned. Hcrv. Kerk
!>e-grawe, en die lykdiens is waar-geneem deur ds. \V. H. Bar-nard, wat 'n baie ernstige woord tot die teenwoordiges ge-sprcck het na aanleiding van 1 Petrus 1 vs. 24.
Wylc Oom Piet is op 14
De-sembcr 1877 gcbore. Gedurcn-dc die Goudoorlog het hy on-der komdt. Trichardt gcveg en is later gcvang.
Oom Pict Iaat sy weduwcc na met scs seuns en drie dog-ters alma! gctroud en alma! O.B.
Aan die treurcnde familie wil ons manne- en vro•Jekomman-do hul oprcgtc deelneming be-tuig. Oom Piet se dade sal vcrder inspirecr. - (Korr.).
Is
Medisyne
Noodsaak1ik?
•
Di
e
Natuurwetenskap
se
nee!
BEKAlUP SIEKTE MET
DIE JONGSTE
WETEN-SKAPLIKE 1\IETODES !\let Verbasende Ultslae
GEElll 1\DilliSYNE!
GEEN OEFENINGE! Die Hardnekklgste Kwale swig
Die wetenskap het nou ultgevlnd dat sodro. •n besmette llgga.o.msdeel akoon-gemo.ak word van sy glf of onsuiwer-hede, dle elekte verdwyn. Deur dle
toepastsn~; vat\ one wetcnskapllke me-todes bet dlt nou 'n maklike taak
geword.
Dlt maak nle saak hoe ernattg of ae.n-boudend u kwaal t. ole - sells &I Is dlt aa ehronlea of ongeneeslik bestem-pel. Daar Ia hoop vir u. Ceen medi· syne of oetenlnge bcnodlg !lie. U sal onder geen verpllgtlng ataan nle. Skryf aan ons en veratrek volledige
beson-derhede In verband met u kwaal.
THE
SCIENT
I
F
IC
HEAL Til INSTITUTE
,DIE O.B.," WOENSDAG, 23 JULIE 1947 BLADSY
DRIE
--
----
---Dit Het So Gebeur
:
My
Eerste
Ossewabrandwag-kamp
In hierdie rubrit'k word rue gt'leentbeid nan on'! let;er.
gebied om van hul t'rvarin.r.
binne die Os~;ewabrnndwnr te
vertt'l. ~lededf'linr" in vc r-hand met rue ~ttryd van die bewea-lng is van harte welkom.
Hierdie kamp Is gehou In Potchefstroom-dislrlk toe die K.G. so pas Kommandnnt-gene-raal gcword bet. Dit het ge-duur van Vrydagmiddag tot Saterdngmlddag. Die gesels-kap was werklil< 'n uitgesol'k-tc. Die kommnndant is later aangekla weens hoogverraaa, was 'n geruime tyd in Ole tronk, is nou hoofgeneraal, lid van die Grootraad en bnte prominent in die anti-Indlcr-beweging. Sy adjudant was later ook sanm met hom in die tronk op aanklag van hoog-verraad. Ons vrldprediker was 'n teologiese professor, wat hom-self later onderskei het op 'n wcreld:;inode. Ons kok was 'n bekcnde plantkundlge, lid van verskeie nntuurwctcnsknpllke verenlgings en die Akademic.
Ek is soontoc in die gesels-kap vnn die sersant en veld-kornct wat oor my aangcetel is. Hulle is later altwce bevor-drr tot profrssor en die dcs-tydse veldkornct is vandag lid van 'n Gebledsraad. Verder was daar nog bale offisiere en onderoffislerc van Potchef-stroom en distrlk, van wle ver-skde later ml't Sy Majcsteit se tronke kcnnis gemaak bet.
Die plans waar ons heen ge-gaan bet, Is baie gehelm gehou. Aan ons blocdvcrwantr en naas-bestaandcs is meegrdeel dat in geval van nood, daar 'n ver-seelde kocvert by die komman-dant se agtergeblewe eggenote gevind kan word, wat ons skuilplaas sou aandul.
NOODREGULASIES
'
I
Daardle elnstc week bet die noodrcgulasles wat dril verbled,
verskyn. Dit was lets nuuts en oor die algemeen was daar die gevoel dat die noodregulasies ywerig onderhou en a-ehoorsaam moes word. Dat daar met die verloop van tyd 'n effense ver-slapping in hierdie ywer gc-kom het, sal ek nie ontken ntc. Met hierdie kamp egter was ons ten volle nood-regulasle· bewus .Die regerlng was be-wus van die nood en ons van die regulasie.
Daar Is toe ook besluit om nie te dril nie, soos dit wets-gehoorsame en n oodregulasie-gehoorsame burgers betaam. Instede daarvan bet ons ons toegel~ op ritmiese jukskeigool. \Vie die vader van hierdie unieke uitvindsel was, weet ek nie, alhoewel ek my suspisies het, maar tog was dit my be-skore om hierdie unieke skou-spcl te aanskou vanwaar ek -.y
die vuur as kok se maat my plig probeer doen het.
FYN KUNS
Ritmiese gesamentlike juk-skei-gooi! Watter wonderlike ultvindsel van die Boerevernuf! Vir urelank bet die offisiere en
onderoffisiere bulle hierop toe-ge!O en die hele besigheld in 'n fyn kuns laat ontwikkel. Selfs die jukskeie bet nader-hand meer gelyk op die grond geval. Daar is nie gedril nie
mnar al die Boere bet gelyk
bulle passe geneem in een lnng
r)·, gelyk bulle skeie gegooi en Kel)·k ge!ttap om bulle ~;keie op te tel, «elyk omgedraai, gelyk bulle skeie weer opgetel I'D ge-lyk weer bulle skeie gegooi!!
Dit bet bykans rue bele dag &0
aangebolL
Die nag is daar waggestaan. Baie bet wakker gel~ tot dit hul beurt vir wagstaan was, waggestaan en daarna weer wakker gelt~ vanwee die barde grond.
\Vagwoorde is uitgcdeel en my sersant en ek was saam op
Staat Trek
Aanklag
'
ferug
I
Nadat die polisie op die Bethal-dlstrik tocgeslaan en 'n groot aantal personc op aan-klag van bcweerde aanranding In hcgtenls gencem Is, bet die staatsaanklaer die aanklaKtc teen etlikc naturellc- en blanke voormannc terug&'etrek. 'n Aantal naturelle-voormanne en boere wat In die hof verskyn het, Is onskuldlg bevlnd. Die getuienis In die sake was so teenstrydl&" dat daar geen kop of stcrt van uit te make was nie.
'n Blanke voorman is egter skuldi&" bcvind en met £80 l.lc-boct. Kennis van appel is ge-gee.
waa-. 'n Hele paar kcer bet ons mekaar bekruip en ge-hensop, elkeen menendc dat die ander 'n indringer was! Met die wiucling van wagte mocs die wagwoord ook aana-egee word. Die mcnse in die kamp kon boor wat al die wagwoorde is Cdle Boere het nie a-eweet om sag te praat nle).
Laat die nag het die wag die brandwagte bo-op die rantjies begin verveel. Hulle bet toe brgln om rotsblokke vnn die berge af te rol. Die gehelme kamp Is geskud en die val van die rotse kon myle ver gehoor
word! Die volgende oggend was die kommandant die ene verontwaardlglng!
Bchalwe kok se maat, was ek die kommandant se persoonlike Jyfbedlende. Sy borde en be-kers bet ek a-etrou gewas en by gebrek ann lets anders met my sakdoek a-cdroe. Ek bet dit noolt vir hom laat agterkom nle!
Saterdagmiddag is ons terug, nadat ons nog vele ander on -dervindina-s a-chad bet, en na-dat dlt ons
oe
bcskore was die unieke gesig: Boere wat almal saam ritmies jukskel a-ooi!Lank l<·we die Ossewabrand
-wag.
BERTUS.
Springbok Legion Ontke
n
In ons uitgawe van 30 April bet 'n berig verskyn onder die opskrif ,Godlose propaganda in Springbok Legion?'' waarin melding gemaak is van 'n se-kretaris van die Springbok Legion, Melville, Johannes-burg,'' wat sekere ateistiese stellings in naam van die oud-soldate in 'n brief gemaak bet.
Ons bet sekere bedenkings gc-opper of daar nie moontlik bin-ne die Springbok Legion vir hierdie rigting gcpropagecr word nie. Na aanleidlng hier-van skryf die hoofsekretarls van die Springbok Legion dnt daar geen Melville-tak van die Springbok Legion as sodanlg bestaan nie en slegs 'n Johan-nesburgse tak in daardie ge-bied; dat daar geen sekrctarls Melville-tak, Johannesburg, Is nie, en dat enige sodanige be-werings deur so 'n persoon nle deur die Springbok Legion as sodanig of deur enlge persoon of persone wat 'n verantwoor-delike amp binne die organi-sasie beklee, geoutoriseer is of kon gewees bet nlc. Hy mcen verdcr dat die berig die indruk skep dat die bestuur so r.
rigting aanstig.
Dit was natuurlik nic die bedocling of die effek van die berig om die bestuur van die Springbok Legion as sodanlg van godlose propaganda of
kom-munisme te beskuldig of te be-weer dat die organisasie dit amptelik aanstlg nie.
Vryburg
Reel
Bedrywighede
Onderstannde wceklikse Afri-kaanse b<•drywighede te Vry-burg is gereCJ met die oog op voorkomlng van bot:;ings:
Elke Maandagaand is daar 'n Noodhulpllga-vergadrring.
Elkr drrdc Maandngaand is daar 'n Avor-vergadering.
Elke Dinsdagaand, is daar Strewers, en Liggaamsoefenige vir dames.
Die errstc en dl'rde Dinsdag-aande Is sangDinsdag-aande.
Die vierde Dinsdagaand Rcd-dingsdaadbond-vergadcring.
Elke Woensdagaand word biduur gehou in die Nederduits-Gerc!ormccrde kerk.
Op die tweede en vierde Donderdagaande is daar Volk-spele.
Elke Saterdagmiddag Juk-skel.
Alle ander vergaderings, funl: -sies en konserte word deur die Skakrlkomitee gercel om by die weeklikse program in te pas. <M. E. Wiid).
BRILLE
Bring u oogarts •e voorskrlf vir brllle na. ons.
GOEIE WERK TEEN BILLIKE PRYSE.
GEHOORAPPAitAAT
Die Voortrekker .. Apteek
Kerklaan
,
KAAPST AD.
l\faitlandstraat
,
BLOEMFO
N
TEIN.
Beeoek oDII of skryf om Besonderbede.
A.V.B.O.B.
...
....,...__.._
~PLUIMV
EE
Ole BMie Pinna om a PL{TitVJ:I:
U&ll8 • aDMr PBOUUKTfJ . . .
. . ltB.IU II:
C.
M.
ELOFF EN KIE
.
(. : . -.) llpll IIIOREJILUU[ (Poobu '7181) N- - .HET U AL INGETEKEN
ONAFHANKLIKE
OP SUID-AFRIKA
NAWEEKBLAD?
SE
l'oor•ltif'r: Prof. J •• J. DU PLESSIS
ONBEVOOROOBDEELDE
BEBIGGE~NG
EN BESKOUINGE
DAGBREEK se oplaag
is
streng be
perk,
aangesien koerantpapie
r
nog steeds in
on~oldoende
hoeveelhede
ing~voer
word
Verseker
dus
die gereelde ontvangs
van u eksemplaar deur by u naaste tak van d1e Sentrale Nuusagentskap m te teken,
of te skryf aan die
SIRKULASIEBESTUURDER, DAGBREEK-PERS BPK., POSBUS
8161,
JOHANNESBURG.
BLA.i:lSY VIER ,DIE O.B.," WOENSDAG, 23 JULIE 1947
,DIE O.B.," WOENSDAG, 23 JULIE 1947
D
r
.
Mala11
e
n
Ons
Dat daar tydige reaksie van die kant van die hoofleie,r van die H.N.P. gekom het na die openbaarmaking van die regering se voorncme om nasionaalgesinde Afrikaners vir verkiesingsdoeleindcs aan te kla weens bewe~rde oorlogshandelinge, is heeltemal begryp-lik. Saam met dr. Malan glo ons dat die huidige bewind nie sal terugdeins om die regbank in te span vir sy politieke oogmerke nie - net soos die kommunistiese bewind dit in Pole en onlangs nog in Hongarye gedoen bet, waar die eerste minister tydens sy verlof in Switserland deur die minister van binnelandse sake in kennis gestel is dat by by sy terugkoms tereg sal staan op 'n
aanklag van sameswering teen die regering! 'n Beriggewer bet
in die verband opgemerk dat hoewel die Hongaarse denkende
volk moeilik sal kan, begryp hoe 'n eerste minister teen homself kan saamsweer, so 'n optrede nogtans die kommunistiese houvas op die land verstewig. Die Suid-Afrikaanse regering bet heelwat Jesse uit Oos-Europa geleer en toegepas tydens die oorlog, en met sy eie ondervinding in verkiesingsopswepery is 'n vervolging van Afrikaners drie jaar na die oorlog nie buite die perke van die waarskynlike nie.
Die Smutsbewind bet sy vorige verkiesing gewen op die golf van oorlogswo<'de en o~rlogsbeloftes, en hy k6n dit aileen daarop wen. Maar 'n nuwe oorlog skyn nie so onmiddellik op hande te wees nie - in elk geval nie so op hande as die wrewel van 'n
misleide publiek wat hierdie keer nie eens die vredeskyn van 'n volkebond as vrug op hul oorlogspoging in die plek van beloofde huise en brood ontvang bet nie. AI wat dus oorbly vir die regering i'! om die oorlogsgraf na drie jaar weer oop te breek en die muwwe lug van haat en vervolging oor die Suid-Afrikaanse bevolking uit te slrud in die skalluwt>e van die ,Russiese kolo~o."
BEGRYPLIK
Vir 'n Icier van 'n politieke party wat uit ervaring weet hoe die volksaandag in die parlementere spel met wclslae van wesen-like vraagstukke afgctrek kan word deur onbcduidende brokkies aanstootlikhcde, moet die moontlikhede van 'n verkiesingsbom soos hierdie 'n gevaarllke skyn aanneem.
Ons twyfel egter of dit vee! nut kan he vir dr. Malan om sy gebrek aan skakeling met die Ossewabrandwag te beklemtoon op die wyse wat hy in sy verklaring aan Die Burger gevolg het. Die felt van 'n skeuring tydens die oorlogsjare is tog so bekend by vriend en vyand dat 'n opwarming van besonderhede daarvan heeltemal oorbodig is en net skadelike gevolge kan he.
Ons verwelkom egter grnag die versekering dat dr. 1\lalan
geen twiH met die Ossewabrandwag meer het nie. Dit is die eerste
\'ersekering van biE~rdie nard sedert die jammerlike gebeure van 1941, en indien bierdie versekering ook in die praktyk tot uiting
gebring word, sal dit al 'n groot stap wt>es in die rigting van
konsolidering van kragte.
Ook verwelkom ons dr. Malan se vcrklaring nou dat die stryd in 1941 oor die O.B. se houding ten opsigte van die oorlog gegaan bet, en n!e oor die O.B.-leiding se beweerde skakeling met genl. Smuts nie - 'n bcwcring wat indertyd die meeste kwaad aan die
Ossewabrandwag gedoen bet en die dlwerkinge waarvan vandag
nog die Ossewabrandwag by bale Afrikaners in verdenking bou.
'n Beter verstandbouding tussen opposisiekragte ag ons 'n onverbiddelike noodsaaklikheid vir die komende jare van stryd,
en met die wete van die bele land dat danr tydens die oorlogsjare
geen &kakeling tu<;sen die O.B. en enige politieke party was nie,
kan ons geen rede sien waarom 'n terugwaartse dreigement van die regering die Arrikanerdom vir die res van die Empire-bestaan
vt>rdeeld moet bou nie.
Mak
li
ke Besluit
Moeilik
Die V.V.O..
Uitgevoer
onderkomitee het besluit van dat die aileatoomwapens wat reeds ver
-vaardig is en nog in aanbou is, vernietig moet word. Die ko
-mitee bestaan uit China, Rus
-land, Brittanje en Australie. Wanneer die bomme vernietig moet word, Is nie oor besluit nie, aangesien die meerderheid
van die komitee die vernietiging
onderhewig maak aan behoor
-like bebecr en inspeksic, wat die Russe tot sover nog teen-staan.
Wraak Op
Duitse Leiers
Die sewe Duitse leiers wat
nie deur die Neurenbergse
wraakhof tot die dood vcroor-deel is nie, is verlede Vrydag
onder strenge bewaring per
vliegtuig van Neurenberg na
die Spandau-tronk, in Berlyn
vervoer. Dubbele rye militere wagte het bulle by hul aankoms by die tronk ingewag waar
bul-le tronkklere ontvang bet en
na bulle selle geneem is. Hulle is afgesondcr in aparte selle en moet 9 uur per dag werk.
Hierdie Duitse leiers is
Ru-dolph Hess, Karl Donitz, Von Schiracb, Albert Speer, Erich Rader, Von Neurath en Funk.
M
O
E
D
ER SE DANK
Onderstnande dankhetuiging van die moeder van dr. Eric Holm, is ons toegestuur: ,1\-Jev. Else Sidney Holm (gebore Rosenthal) van Bloemfontein, wit grang baa.r< dank uitspreek teenoor die Ossewa -brandwag van Bloemfontein onder Ieiding van gent. Grobbelanr en die O.B.-Ieiers vir die bnrtlike bulp - die geld as 'n geskenk
-en die onthaal wat nan my skoondogter in die Pretoria Koffiebuis gegee is. Ek is nle in staat om u· genoeg
te
bedank nie, maar ditsal my altyd bybly ll.<; 'n ou O.B. sanm met my oorlede man, Sidney E. Holm, wat altyd by sy keuse om lid van die O.B.
te
wees, geblybet. Die Pretoria-leiers bet nlmal teenoor my seun getoon wat bulle is. God seen bulle daarvoor. U opregte en dankbare
vrien-din, mev. Else Holm."
--
----
---
--
--
--
---
--
--
---DIE NEGER
.
I
N DIE
V.S.A.
VRAAGSTUK VAN VERBASTER
IN
G
Dikwcls word aan my die vraag gestel: ,Hoe Jyk die N e-gers nou eintlik - i., bulle pik -swart soos ons naturclle en Jyk bulle almal soos die wat 'n meno; in die rolprente sien ?"
Die ,tipiese" uitcrlike Negcr-kenmerke is die swart vel,
pe-perkorrels, plat ncus en dik
Iippe. Maar bale van hierdie
kenmerke is by bale individuele lede van die Negergroep nie te vinde nie. As gevolg van ver-bastering van die Negers met
Rooibuide en blankes reedR
van die vroegste tye af, is daar nog maar min ,suiwer" Nc'gers. Vir my was dit dan ook ccn van die dinge wat my die ecrste opgeval bet, nl. dat so baie
Ne-gers bruin is en nie swart nie. Soos ons alma! onthou uit die geskiedenis, is die Negcrs van Afrika en die Wes-Indicse Ei-landc na die V.S.A. as slawe in-gevoer. Dit is bereken dat onge-vcer 333,000 Negers tot 1808 die land ingekom bet. In 1808 is die invoer van slawe deur wetge-wing verbied, maar op verskeie maniere is slawe nog in gesmok-kcl terwyl die getal Ncgcrs in die land tusscn 1790 en 1860 ook vermeerder het deur anncksasie van sekere gebiede wat nou be-kend is as die state van L ouisi-ana, Texas en Florida. Dit word aangeneem dat daar teen 1860 toe die bevryding van die slawe 'n aanvang gencem bet -ongeveer lets meer as 'n miljoen Negers in die V.S.A. was.
ThiMIGRASIE
Na die cman!\ipasic van die slawe is die Negerbevolking net in 'n klein mate aangevul deur immigrasie. In 1940 was daar alleenlik 84,000 uit die 12 miljoen Negers wat in die buiteland
ge-bore is. Hiervan bet driekwart nog van die Wes-Indiese Eilan -de gekom en bulle bet dus nog moontlik 'n aansienlike mate van blankc en Indiaanse bloed. Net omtrent 'n duisend het van Afrika gekom.
Hoewel bierdie
Neger-immi-grante moontiUc 'n invloed kan he op die ,swart bly" van die
Negers in V.S.A., aangesien
bul-le geboortesyfer boer is as die van die Amerikaanse Negers, is
die meeste van bulle egter
woonagtig in die groot stede van die noordelike state waar die
ge-boortesyfers gou daal. Gevolg-lik het die Negers van Afrika nie so 'n belangrike invloed op die genetiese samcstelling van
die Amerikaanse Negerbevolking
nic.
'n Groot aantal van die Ncgers lyk dus nie m<>cr soos die ,ti-piese" Neger nic. Mellville
Hers-kovits,. wat 'n bale deeglike on-dersoek ingestel bet in die mate van verbastering by die Negers, bet gevind dat by 'n noukeurige
DEUR DR. ERIKA THERON opmeting van 'n vcrteenwoor di-gende groep Negers daar 27.2% was wat verbastering met Rooi-huide kan aantoon. Belangriker is nog verder dat die on dersoe-ker gevind het dat 71.7% van die
groep blanke bloed in 'n m
in-dere of meerdere mate in bulle
are bet.
VERBASTERING
Ondersoekers vcrklaar dat dit natuurllk bale mocilik is om te voorspel wat in bierdie verband
in die toekoms gaan gebeur.
Myrdal, in sy bekendc boek oor die Ncger ,An American Dilem
-ma," noem die volgende: Eer-stens word algemeen verklaar
dat verbastering tussen Ameri -kannse Negers en blankes nan die nfneem is. AI is dit nie sckcr dat geslagsomgang tussen die twce groepe afnecm nie, is dit duidelik dat kinders gebore uit
sulke omgang minder word in
sowel absolute getalle as rela-tlewe verhoudings. Die hoofoor-saak hiervan is die toencmende gebruik en kennis van geboorte-bepcrkingsmiddels.
Tweedens verklaar Myrdal dat
gevind word dat die Neger-bas-ters (mulattoes> dit vandag mak-liker vind om opgeneem tc word in die blanke gcmecnskap. H ier-die ,passing" soos dit genoem
word, is vera! nou meer sukses-vol as gesukses-volg van die beweeg-like aard van die bevolking
waardeur 'n gemeenskap, waarin
'n persoon hom vestig, nie vee! wect van sy herkoms nie. Ver-der bet die immigrasie van
don-kerder immigrante van
Oos-Europa en Suid-Amerika, vera)
Meksiko, dlt vir die mulattoes
makliker gemaak om as
blankes deur te gaan deur voor te gee dat bulle Spanjanrde of
Meksikane is!
SEGREGASIE
Aan die ander kant lei die toe-nemende segregasie van blank en gekleurd, veral in die groot
stcde, daartoe dat ekonomiese
en sosiale monopolies vir die boer klas Negers geskep word. Dit sal die begeerte om as blan-kes deur te gaan verminder, want dit is juis die mulattoes
wat die meerderheid van die boer klas Negers uitmaak.
Ook die toencm<'nde rassetrots van die Negers sal enige oor-gaan van die skeidslyn tussen wit en swart verbocd. Die V.S.A. is uni<'k onder die Iunde wat 'n gemt>ngde bevolking bet, daar
-in dat dit 'n ·bett>kenisvoUe ann
-tal blnnke of amper-blanke N
e-gers bet wat maklik sou kan deurgaan as blankes, maar wat verkies om dit nie te doen nie.
Om begryplike redes is die omvang van die ,passing" moei-lik om vas te stcl. Toenemcnde verbastcring tussen blankes en
Stelle
n
bosch Ster
k
Kameradefonds
Stellenbosch was die eerstc om te antwoord op die oproep
in Die O.B. van 18 Junie, w aar-in bydraes gevra is om rook-geed ens. vir die kamerade in
Baviaanspoort te koop.
Veldkornette Van der M
er-we bet die inisiatief geneem en in 'n ommesientjie van vryge-wige persone die bedrag van £8-3-0 ingesamel. Dit het ge-help om die fonds tot £16 op te stoot.
Personc wat graag verder
lets wil doen om die lot te ver-lig van ons kameradc wat vir jare reeds geen vrybeid meer
ken nie en wie uit bulle
ska-mele inkomste van 3d. per dag nie sulke weelde-artikels soos siga-rette, tandepaste en skeerseep kan bekostlg nie, kan bulle by-drae stuur aan mnr. I. J. Fer-reira, Snnlamgcbou 616, Posbus 1059, Pret6ria.
Kommandant Ferreira, wat self een van die oudgevangcnes
is, en presies weet wat die mceste dcur ons vriende in die
kamp benodig word, beheer
die fonds.
Laat ons, wat met daardie manne saam voel en graag aan
bulle hulde bring, ons
waarde-ring tasbaar bewys dcur
by-draes om bulle in bulle toe-stand van gevangeskap t ege-moet te kom.
Negers sal die getal wat wit ge-noeg is om deur te gaan as blankes laat toeneem. Toene-mende vcrbastering tussen mu -lattoes en die donker Negers sal die getal weer verminder. Vol-gens een ondersoeker kan bier-die Iaasgenoemde tipe verbaste-ring daartoe lei dat die uiterstes
,·an baie &wart en baie wit N
e-gers sal verdw~·n en dat die
meerderheid 'n tu~~enin grot>p
sal wees. Vera! sal dit nog des te mecr die geval wccs as daar min of amper gecn Ncgers van Afrika die land binnckom nie.
STRYD TEEN
PEPER-KORRELS
Wat vir die besoekcr uit Suld-Afrika vera! intcressant is, is om te sien watter pogings deur
bale van die Negers aangewend word om van bulle uitcrlike ras-sekenmerke ontslae te raak. Waar ons blankcs vervclige
pro-scsse deurgaan om ons hare te laat krul, laat die negervrouens en mans weer bulle peperkorrel-tjics ,deeink." Die ,beauty par
-lour'>" in Harlem en ander
groot Neger-woonbuurte 16 bulle spesinal danrop toe. Vir ander,
wat die proses te durabel vind ol wie se krul maar nie wil uit-gann nie, word pruike van lang swart hare aanbeveeL Bale van die ,parlours" hct sulke pruike in bulle vertoonvensters en ek het 'n paar maal Negerdogters teengekom wat dit dra.
Bale Negervrouens probeer
ook bulle gcsigvelle ligter maak deur sekere bleikpreparate, wat in bulle koerante geadverteer word, te gebruik.
Enkele Negers bet ook dcur middel van operasics bulle ncusformasie en dik Iippe laat
verander. Maar weens die
hoe koste daaraan verbonde, gebeur dit maar seldc, net soos die grootste meerdcrbcid Ne-gers maar met olie bulle hare probcer plat en sty! kry omdat bulle te arm is om na ,beauty parlours" te gaan.
Bale van die meer ontwikkelde
Negers dryf die spot met som-mige van hierdie pogings van
bulle cie mense om sover moont-lik na die witmcns te lyk. Dit is diegene wat 'n sterk r asse-trots het en die nabootsing so effens as vernedering beskou.
Veldkornet
t
e
Van Hendrina
Heengegaan
Die O.B.-kommando van
Hen!
drina wil langs hierdie wcg bulde bring ann die n agedagte-nis van wyle veldkte.
Wasse-naar, eggenote van komdt.
Gertjie Wassenaar van
Middel-burg, wat hom ontval het in die jeugdige ouderdom van 43 jaar. Micka was ook die cnig-ste sorg van haar vader, mnr. N. Zuidervant, en 'n broer. Sy
was 'n pllgsgetroue offisier en sal bale deur haar kameradc
gemis word. Sy was ook 'n
ywerige werkstcr van Die Red-dingsdaadbond en die Susters-veremgmg van die Gerefor
-meerde gemeente M
iddelburg-dit getuig die twee pragtige kranse wat van die verenigings
ontvang is. Onder die groot
skare van vriende en familie wat die laaste ccr aan die
oor-lede bewys bet, is ook opge· merk kaptein H. Slecbtkamp en
genl. Piet Bosman. Oom Jan
Opperman het as Koster opge
-trec en ds. Postma het die diens waargencem. Sy word oorleef deur haar eggenoot en
seuntjie. Ons innige meegevoel gaan na bulle uit. - <Inge
0
,
Lt wit gc-gaan as . 'foenc-,sscn mu -~cgers sal tder. Vol-ltnn hier- vcrbnste-' uifcr;,tes ~ wit Nc -tlat <lie tin g-rocp t nog des s ns daar cgcrs van ~ltom nie. !PER-uit Suid-mt is, is ings deur nngewend !rlike rns-te raalc ·cligc pro-s hare tc ervrouens pcrltot'l'el-·auty pat·-!11 nndPt' rte lc hulle i'ir and!'r, ·abrl vind ie wil uit-van l11 n'-' Baic van ke pruilte ers en ek gerdogt.:rs·a.
pt·ohe<'r ;tC'I' maak 1rnlt'. wat cad,·ertcer : ook deur ;ies hulle Iippe !nat ·cens die \'erbonde, c, net soos ·rhC'id :"e-hulle hare lu"Y omdat 11\ ,,beauty llwiltkcldc mrt som -gings van •er moont-' lyle Dit •rk rassc-)Otsing so beskou. lt..
.
1na
egaan
van Hen-•rdie wcg lagedagte-e. \\assc-komdt. n i\tiddel-nl het in m van ·13 die cnig-Lder, mnr. brocr. Sy )ffisier en ltamerndc s oolc 'n Die Red-~ Susters- Gercfor- idclburg-pragtige erenigings die groot •n familie n die oor-)Olt opge-ltltamp en Oom Jan stet· opge-het die Sy word gcnoot en mccgcvoel -(Ingc-,DIE O.B.,'' \\'OE:\'SDAG, 23 JULIE 1947 BLADSY VYF
-
--
--
---
---·
GENIL~
SMUTS H
E
T
GEKIE§
TEEN
BOT
HA~§
AP
Wen
Eer
§[
e V
e
r
k[esingsrondte
· Nicmand wat maar cnigsins
oc hct' om tc lees en ore hct om tc hoor, wol'CI deesdac nog
tocgclaat om onbcwus lc bly van die nadercndc vcl'l<icsing nie. Leiers van die politicke
partyc. aspirantkandidatc en
gc-dienstigc koerantc slaan so luid-rugtig en aanhoudcnd op hul ondcrskeie verl<icsingstrommclll
dat selfs ongeergdc mense ntlus-kierig na die orsaalt van die
la-waai begin vernccm. As die
be-langstelling eers gcwck is hoop die aspirant-premiers dat die
ldescrs sal inval agtc1· die trom-mclslaners - clltcen agtcr di<•
trommel wat vir hom of vir haur
die mooiste geluide maalt. Dit is gebruiklilt dat die
trom-mclslaners bul gcluidc kies
oor-ccnkomstig die smaak van die-gene wat hullc op slecptou wil ncem.
KETTERJAG
Veldm. Smuts en sy adjunk mnr. Jannic Hofmeyer, hct die Verenigde Party sc toetrcdc tot die verkiesing aangekondig met rillendc waarskuwings en vcr-dagmal<ery teen a!Jes en alma!
wat pro-blank, rcpublikcins en
nasionaal is. Hiermce hct hullc probeer om die sogcnaamdc ,.li-bcrale'' kieser 'n soet ldonljic in die kics tc le. Volgens be-rigte in die pers oor die
re-gering sc gewaande anti-nazi-,·erkiesingsbom gaan hicrdie voorbercidende verdagmaltcry uitblom in 'n histericsc
!tetter-jag op sogcnaamdc nazi- of pro-nazi-organisasics of pcrsone
-wat daar erens of icwers die oorlogspoging sou gcclwars -boom het.
As gcvoll-!' van hicrdio r ege-ringspoging om die oorlogsps i-gose weer op te warm hct die Vcrenigdo Party sy
ondersteu-ncrs reeds Iclaar afgcpen. In <lie voorgostoelte l;Ul dir s pring-bok-lcgiocn en sy annverwanto selcer die negrofili!>tc en dit•
uiterstc liberalisto verdring.
Agter hu!Je sal hecrwaarskyn-lik die gedugte pro-Empireblok en die bclanghebbendc handha-wers van die kapitalistiesc
sta-tus quo pick inncem. Klcur,
om die Smuts-massa op te
hC'l-der sal seer sekerlik ook nte
ontbreck nie! Die
veldmaar-slmllt het 'n stcrlt aanhang onder die Indiers, ldcurlingc, en naturelle.
BETEKENISVOL
~ Dat vcldm. Smut<; en sy i\d: junlc se bereddcring yan dir V.P.-boedel dio S.A.P. Afril
cn.-ner van die rcgeringsp;u·t~· \'CrvrcE>m, soos blylc uit die op-trcde van mnr. \Volmarans, is 'n betekenisvollc les wat die lcicrs van die opposisio tcrdcc moot bcstudccr.
Vcldm. Smuts hot gelcios.
l:{y bet gclcios teen die Botha·
sap en vir die Barlow-Hap. Deur sy lccuse het lly die opposisiepnrtye se onder&teu-ners nfgcpcn net so hc!'lli., ~;oos
hy sy eio nfgepen hot.
I
Die les wat die Ot>POsisic Iciers en Ycral dr. D. F. l\lnlan, die senior opposisio-"cnnoot, moet leer is om te wot'ker mt't die magtc wat uiteraard by llio op-posisic tui&hoort -om die nrge-en-negentig te bchou en hom nie tc verlcnles oor die con in die Smuto;-kraal wat tlio oppo-sisie tog nooit sal bylcry nie.
DIE ,.BOM"
I
Hoe dringcnd noodsaaklilt dit
is dat vera! dr. Malan bierdie les spoedig sal leer blyk uit sy
opcnbare realtsic op veldm.
Smuts se
anti-nazi-vcrkiesings-bom - wat glo nog maar in voorbereiding is.
Dr. Malan verldaar in sy
or-gaan Die Burger (i) dat veldm.
Sm\1ts hierdie bom gaan gooi iR 'n poging om Engelsgesinde kiesers wcg tc slciet van die
opposisic-partye af; (ii) dat die born hoofsaaklik gerig gaan wces teen die Ossewabrandwag en (iii) dat die regeringsparty
lfDoniittiek
m
®®n§D~®tm <ill~M
R"
~W
~nanonn®
J
Hm®no
gcvolglik die O.B., die A.P. en
die H.N.P. aanmekanr gaan
koppel.
lnstcdc dnt dr. I\Ialnn die op -g-cwarmdc Smuts-born doodlui -tcrs tcJ·uggooi na sy ontwerpers en in annsluiting by Truman, Churchill, )Iarsball, Bevin en
under \'riendo van veldm.
Smuts, 'n anti-Jwmmunistiese born ''et·vaardig en die
Veld-maarslcnllc en sy rumoerige
linltF.c \'l'iendo daarmce be -~-.took, probeer dr. )Ialan om ,·cldm. Smuts te oortroef.
IN S:i\fUTS SE HA.t.'IDE Hy vind die Osscwabrand. wag by voorbaat skuldig aan
,.buitc-wetlike" optredc en vcr-wyt veldm. Smuts dat toe hy (dr. Malan) die Osscwabran<.l-wng wou vernietig, dit JUIS
Smuts was wal lwue water op
sy vcrnietigingsywer gegooi
'hct. En dan rcpmlieer by die
O.B. ttiC net vir SOVOl' tlit. die verledc bolrcf nic, m:tal' Jdnar-blylcl.ilc oolt vit· die toclcoms :t!l
'n organisusic wat ,hceltemal buitelcant on los" \'an die
H.N.l'. stnnn.
Dcm· hicrdio rcalcsio hot dr.
1\Ialan rcguit in die hnntlo van veldm. Smuts gespN·I. Smuts het 'n born voorberci, nic so-seer om Engelse stcmme \'~\n
<lie opposi~>ie te wccrhou n:e, (die Springbolc-legiocn 1-.nl tog nie vir <lio opposisic ~>lcm nie), maar om die opposisicgroct>c
wat bcsig is om natlrr nan
mclmar tc dryf, weer uitmclmar te ja. Instedc dat dr. Malan op die vooraand van die vcr-kiesing die Smuls-spcl verydel, laat hy hom op loop jtt dcur bicrdic set.
KANSE GERING
Vcldm. Smuts het dus die
eerstc ronde in die v crldesings-vcldtog gcwcn. Hy hct sy oio mngto gckonsolidcot· rn hy lwt dr. 1\Ialnn bcweol{ om, tydclilc
altnns, die pro!lcs van snmesnoc•-ring van oppo&isicmagte tot stilstu.nd to <!wing. Een ding is duidelik. As vcldm. Smuts
gcnoegsamc panicle by die
H.N.P. kan verwck om 'n nuwe
stryd uit daardic oord teen die O.B. te ontketcn, is die knnsc van die opposisicpartyc om veldm. Smuts to vcrslaan uilcrs gering.
Mnr. N. C. Havcnga, Icier van die grociende
Afrikancr-party, wat 'n bclcid van
samc-werlting en vricndslcap met nlle
oppoststegroepc, en dus oolt met die O.B. handhaaf, is scl~cr
lik 'n baie magligc rem teen twismakery in die opposisiege-lcdere. As sodanig is I<lasie Havenga vandag die grootste
struiltelblolt op die pad na 'n Smuts-oorwinning.
WD!E
.
~
~PJJBlifHJ©m.BINJ
G
ZIE
WJIE
!MO
IMG
Ons nrem onderstnande artikcl onverandcnl oot· uit di(• hoor -lwlomme van Die Kruithoring, amptclilcc orgaan van dir H.N.l~.:,TOT l\OSLl.Jl{l{Th'G GEDOE:\1''
,Ons mcrk dat die oorblywendc
lede van die sterwende O.B. op
baie plekkc besig is om taltke van die Afrikanerparty te stig. Dit is in sommige gcvalle 'n
op-setllike set wat uitgaan van die Ieiding van die O.B., en die doel daarvan is. om ons Party tc pro -beer ondcrmyn.
,.Ons bctwyfel egter of die O.B. daardeur enige goeic doe! gaan bcrcilt. O.B.-Jede wat by die Afl'iltanerparty aansluit, verldaar daarmee automatics dat hullc (a) die dcmolnatiese party-politicltc stelsel aanneem, en (b) clat hulle die Nasionale Party-ltandidaat in hul ltiesafde
-ling onvoorwaardclik gaan
steun. Laasgenocmde is een van die hoofpunte van die Ma -lan-Havcnga-ooreenltoms.
,,'n Interessante gevolg van hicrdic poging van die O.B. se leicrs is dat hondcrde gewone O.B.-Icdc gretiglik na hicrdic uitwcg gcgryp het om ontslae te raalt van hul verbintenis aan 'n organisasic wat hulle lanka! wou bcdank het. Hulle het die
gclrcnlheid gekry om vaarwel t.c sc nan gesagstatc en d
iktator-stclscls en al die wolhaar-onsin van die O.B.-bcleid. Waar hullc
nou die politieke party en die ltruisie as die onigstc wapen crkcn, en hul erewoord gee om ons Party se kandidatc akticf
te ondersteun, kan ons slcgs ons tevrcdenheid uitsprcck dat nog 'n O.B.-set, geborc uit die
eien-aardige denkwysc van dr. Hans van Rensburg, lot mislukldng gedocm is. Ons vcrwcl!wm die
nuwc rclcrute tot die gclederc
van volksrcgering as lede van
die Afrikanerparty, en nie as
lede van die O.B. nic. Delli' hul optrede hct hullc laasge-nocmde se bcginscls en organi -sasie vir allc prnkticsc doe i-cindes vaarwel gcsc . .. as hullc mannc en vrouc van ecr en
oprcgthcid is.
,As huJle manno en vrouc vnn cer en OJH'c•gthoid is.''
<Op 22 Maart het Die Trans-valor na aanlciding van die Malan - Havenga - oorecnltoms
hom as volg oor die O.B.
uitgc-Jaat; nadat hy die ontbinding
van die Bcwcging bepleit hcl: ,Souder vcrw~·l of wt·olc dnax:9or, en ~onder om in br-sonderhede tc ~(: waarom, word
nJ. aangenccm dat bulle dan mnldilc lode van die Afrilmnr r-party kan word, ccrdet· u~> van
<lie H.N.P.''-Rcd.)
EXCELSIOR \\\"NE
,
BHA
..
'\'DE\\'YNE
EN LIKEUHE
1JIB ft100lOCJtCDOe a.rn.n.Jtlrs. Ute &hOO~tO \UH hltur, <Jh• tyn"it~ \Rit J:,:tOr w~tu oott ge1•r-oo net~ JJr:l..D.klee~ wnt nte nllcCJl a•r>·"o '' ('n nJt tc·ntuuntlf'Htn;~ nh~; m.nar wat dcur uJio l)·npr()('\\t'ra naos:ecu"l s nvrtl.
c -c g~!: :"CJ
""""'
.E::~ l ' B Y S L'fS ~co~ ~~~ .O.:!o""'
...
.,
"' ... .., > d""'"'
tl.,_
0."'"
-\\'YNE: Ou Port .. lDWtllldc Port Spesinnl S<>et ..Wit en Roo! Jerlolko Wit en Root Malmsey Wit en Root ::\1uskadel Soct Port . . . . . Purt, Pontnk, . . 2/9 .. ata . . 2/9 .. 21· .. 21· .. 1/11 . . 1/11 Worcester Hock . . . . 1/10 Spcsinle SJerrie (Soctcrt.:l 1/10
Coudklcurt~;e SJerrtc . . . . 1/9
Ou Bruin Sjcrrte . . . . . . 2/G
.. Cocktail" .. .. .. .. .. 41~ Vermouth (Droog or Soet l 3 • Swnrtberg Sjerrie . . . . . . 219
llltO 1: \\'\' N E:
Bocrt:onje (Root) . . 21·
.tUcslln~; (Drol! Wit) .. 1/9
12/() 10/· 10/· 9/G 0/6 91· ~I· 8/6 1' it l' S L l' S \ ():0, lli(l,\\'l'~"E: Grnnd Spumnoto
- c
~~.0 O"N .O~'f""'''"'
... c ~;~ (::!ootcrlg) . . . . . . . . 10 3 Crnndc Splcndurc ( Droo~;) 7/~ voni<cl Boeq;ullJc . . . . . . 8/9 llltANVJ;;\\'l'N: Aurora. V.S.Q. (Ole allert>cstc) . . 10/· J·:ureko. . . . . . . . 8/6 A.l. . . . . . . 8/· Hnyal . . • . • • 8/n lloco:oe . . . . . . . 7/6 UHEt!lt: PcJJermcnt. J'~rai<C. AP· pelkoo~. PICSOollJ.: . . 7/·Krrsle. Anys, Gemmer.
XM.ItJie . . . . . . . . 6/G
vnn dcr num . . . . • . 6.'6
,JJ:~E\\ l:.R (()l.Sl:
Oral!. Lcmocn. SuurJe·
moen .. 7/1!
.=
..
~ ~.,;.,_.,
UJ~5...
..
.. Cno:...V.t::ltKUUPSVUU!tWAAl<UES: (1) JjCstCIIIDJ;S moct bCOIQI\D ult 12 botle q nt
0 gCJIIDt; V81\tjte, O[ VCCI\'OUcl daarv&n. (2) Yoeg by ~01· clCPOSIIO per \'1\ t11~
or 6/· per K.tssle met bottcts. HJerdle deposito's word ll~dellk nan u teru;;nc ·oal
op ontvangs van die Ice goc<l. vra,;gcld bctaahl '"' Vlaktepln:n~·st.o.-:c. (~) s:omx
ttontnnt plus deposito's met bcstcii1DJ: or nnolcr lewer ons k.b.11. u nnnste st.~
.:-EXCELSIOR WYNi\IAKERY
(
EOMS
.
)
BPK
.
POSBUS 1, VLAJiTEPLAAT~-S'l'ASIE, Ji.P.
Beskerm
u
O
e
Bring u oogarts se voorskrlt
na ons. Laat gekwalifiseerde Voorskrlf-Oogkundiges u be· ellen.
W
ahl
,
L
a
wrenc
e
E
N K
IE.
BRILM:AKERS Adderloystraat 120a, Ro.apRtad
Foon 22~8
M!EUBE!LS
PRYSE STYG VINNIGKOOP NOU
Ons ltou alleen!·:Ic gociP11\\'alltcit )fcubrls in voona!Ul
WERDA
M eubelhandelaars
(ElEl'\DO!\IS) BEPERK Groote lierltgcbou - Kaapsta ·({;~§Ud,eal~uds al~utUJ•
U{TJUu!d
l%r
li
li&WA§
W
IE~
~
~IEIL
Dcur W. H. COETZER . . . . . . . . . . 40/-, Porto 2/ -Die Geskiedenis van Suid-Afril<a, insonderheid die Groot Trclt, die Vryhcidsoorloe en die Eoufeesjaar, in beeld soos deur die kunstenaar gesien 111 Afdrultlcc waarvan vier in kleure. Grootte: 7¥.: dm. x 10 d.m. 242 bladsye gebind
in goeie Iinne.
Wat is die betekenis van die doop? \\'aarom doop ons
iemand? Wie mag gedoop word? Op hicrdie nae en nog
baie ander kry u 'n duidelike antwoord in
DillE
<CJHIIIRII§ 1rlEJLIIIJi IE
Hb®®JID
Deur Ds. J. D. YORS'l'Elt . . . . . . . . . . 2/3 posvry.Die verhouding van die jong man en jong meisic lot hul
Toek01nstige Huis
IE~
lEN ]) 11lf
TIDtDU§
Deur C. en D. VAN ROOY . . . . 2/G [lO!l\'I'Y· 1. Die Vrou en ltaat· Iluls. - Briewc \':tn 'n mocder aan
haar dogtcr, wat op trouc staan.
J. Die i\Ian en sy Huis. - 'n Vader verduidolilc aan sy
seun wat sy verhouding tot sy huis moet \\'Ces.
