Monitoren gasdistributienet

Afstudeerverslag

Project: “Monitoren gasdistributienet”

Opdrachtgever: DELTA Infra B.V.

Versie: Definitief

2 | P a g i n a

Akkoord DELTA Infra B.V. Akkoord Avans Hogeschool Opsteldatum: 1 februari 2013

J. Dees K.R. Leenders Versie: Definitief

Student: Maarten Prinsen

3 | P a g i n a

Gegevens:

Bedrijf: DELTA Infra B.V.

Anthony Fokkerstraat 8 4462 ET Goes

Begeleider: Dhr. J. Dees

Tel: 0113-884084 E-mail: jdees@delta.nl

Onderwijsinstituut: Avans Hogeschool

Academie voor Technologie en Management (ATM) Lovensdijkstraat 61

Docentbegeleider: Dhr. K.R. Leenders

4 | P a g i n a

Inhoudsopgave

Management Samenvatting ...5

Inleiding ...6

1. DELTA N.V. ...6

1.1. Business line Total Utility & Metering Services ...6

2. Introductie ...7

2.1. Opdrachtomschrijving ...7

3. Uitvoering van het afstudeerproject ...8

3.1. Opzet ...8

3.2. Oriëntatie ...8

3.2.1. Wensen van de klant...8

3.2.2. Netgebied ...9

3.3. Onderzoek ... 10

3.3.1. Aanpak ... 10

3.3.2. Vaste gegevens ... 10

3.3.3. Mogelijke opties voor data koppeling 800xA ... 11

3.3.4. Datacommunicatie ... 18 3.3.5. Meting ... 19 3.3.6. Energievoorziening ... 21 3.3.7. Plaatsen devices ... 21 3.4. Realisatie ... 22 3.4.1. IT ... 22 3.4.2. Data transmissie ... 27 3.4.3. Meting ... 29 3.4.4. Energievoorziening ... 31 3.4.5. Installaties ... 32 Conclusie ... 33 Bijlagen ... 34 Figuur 1... 34 Figuur 3... 35 Indeling OPC-tags ... 36

5 | P a g i n a

Management Samenvatting

Voor u ligt het eindverslag van mijn afstudeerproject. Voor mijn afstudeer opdracht ben ik werkzaam geweest op de afdeling Proces Automatisering van DELTA Infra B.V. Deze afdeling houdt zich bezig met automatiseren van verschillende soorten processen in de procestechniek. De afstudeeropdracht was het bedenken en uitwerken van een systeem om het gasdistributienet real-time te monitoren. Om te kunnen komen tot een product zijn eerst de requirements van het systeem opgesteld. Deze zijn opgesteld aan de hand van gesprekken welke gevoerd zijn met belanghebbende partijen. Vervolgens is gezocht naar de beste optie om de data van uit het veld naar een SCADA systeem te krijgen. Omdat DELTA Infra B.V. al de beschikking heeft over een 800xA SCADA systeem van ABB, is dit systeem als uitgangspunt gebruikt. Er is gezocht naar zogenaamd remote IO. Aan de hand van de requirements is een marktscan gedaan. Er is contact opgenomen met verschillende partijen om hun producten te tonen. De vier meest interessantste opties zijn verder uitgewerkt en naast elkaar gezet. Er is onder andere gekeken naar de prijs, de optie en de uitbreidingsmogelijkheden. Daar is met plussen en minnen de meest interessante optie uitgekomen. Deze optie is gepresenteerd aan de klant. Er is toen gekozen voor een remote IO device van MOXA, de MOXA W5340-HSDPA. Dit device biedt onder andere de mogelijkheid voor VPN, zodat er veilig een verbinding kan worden opgezet. Daarna is het ontwerpproces en de inrichting van het IT-landschap van start gegaan. De totale keten van sensor naar SCADA moest bedacht en gerealiseerd worden. Uiteindelijk is de totale keten ook ingericht.

Er is een totaal werkend systeem opgeleverd. Binnen DELTA Infra B.V. zijn er inmiddels ook plannen om de mogelijkheden van het MOXA systeem in te zetten voor andere projecten.

6 | P a g i n a

Inleiding

Voor u ligt het eindverslag van mijn afstudeerproject. Voor mijn afstudeer opdracht ben ik werkzaam geweest op de afdeling Proces Automatisering van DELTA Infra B.V. Deze afdeling houdt zich bezig met automatiseren van verschillende soorten processen in de procestechniek. In dit document wordt het complete project besproken. Als eerste een introductie van DELTA. Daarna wordt beschreven wat de afstudeeropdracht precies inhoudt. Vervolgens worden de uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd en wat is opgeleverd.

1. DELTA N.V.

De afstudeeropdracht wordt gedaan bij DELTA. DELTA levert energie, infra- en milieudiensten en digitale services, zoals internet, telefonie, radio en tv-signalen. In thuisbasis Zeeland neemt een groot deel van de huishoudens producten en diensten af van the multi-utility company.

Op de zakelijke markt is DELTA actief in binnen- en buitenland op het gebied van afvalverwerking, energie en digitale dienstverlening. De onderneming biedt werk aan ruim 3.000 professionals.

1.1. Business line Total Utility & Metering Services

De opdracht wordt gedaan bij DELTA Infra B.V. in Goes, bij de business line Total Utility & Metering Services. Deze afdeling biedt dienstverlening op o.a. de volgende gebieden:

 monitoring en beheer op afstand;

 aanschaf, plaatsing en onderhoud van wkk-installaties;

 onderhoud van windturbines;

 installatie en onderhoud van meetinrichtingen;

 procesautomatisering;

7 | P a g i n a

2. Introductie

2.1. Opdrachtomschrijving

De afstudeeropdracht omvat het bedenken van een systeem om het gasdistributienet real-time te monitoren. Op dit moment is er geen real-time inzicht in het gasdistributienet. Wel wordt dagelijks gegevens vanuit het gasdistributienet gehaald d.m.v. telemetrie, maar dit is geen real-time data. En betreft slechts de data van enkele stations. Er is dus geen goed overzicht van het totale

gasdistributienet.

De opdracht heeft verschillende aspecten in zich o.a. een onderzoek, een stuk techniek(metingen, sensoren), IT(inrichten SCADA-systeem) en datacommunicatie(data vanuit het gasdistributienet naar server transporteren). Ook bevat de opdracht een stuk project management, onder andere het maken van een planning, het duidelijk krijgen van de wensen van de klant en vervolgens opleveren volgens wens/specificatie.

8 | P a g i n a

3. Uitvoering van het afstudeerproject

Voor de uitvoering van het project, is het project opgedeeld in verschillende stukje zodat het geheel overzichtelijk blijft en er stapsgewijs gewerkt kan worden naar het eind resultaat.

3.1. Opzet

Als eerste is er begonnen met het definiëren van de mijlpalen.

Mijlpaal 1: Projectmanagement document goedgekeurd door docentbegeleider en

praktijkbegeleider. (Oriëntatiefase)

Mijlpaal 2: Wensen van de klant vastgesteld en informatie over het gasdistributienet verzameld.

(Oriëntatiefase)

Mijlpaal 3: Systeemeisen opgeleverd. (Oriëntatiefase)

Mijlpaal 4: Resultaat onderzoek technische realisatie opgeleverd.(Realisatiefase)

Mijlpaal 5: Monitoringssysteem voor het gasdistributienet opgeleverd.(Realisatiefase)

Mijlpaal 6: Eindrapportage ingeleverd bij afstudeerbureau. (Afronding)

3.2. Oriëntatie

In de oriëntatiefase(mijlpaal 1 tot 3) is er gekeken naar wat de wensen zijn en waar een dergelijk systeem aan moet voldoen.

3.2.1. Wensen van de klant

Om de wensen van de klant duidelijk te krijgen zijn er gesprekken gevoerd met de toekomstige gebruikers. Er is vast komen te staan welke functionaliteit het systeem moet hebben.

Er is gesproken met alle belanghebbende afdelingen. Dit zijn beiden afdelingen van DNWB(DELTA Netwerkbedrijf B.V.)

Er is gesproken met de volgende afdelingen: 1. Bedrijfsvoering;

2. Assetmanagement.

Als eerste is er gesproken met Bedrijfsvoering van DNWB, het Regionaal Centrum(RC). Op dit

moment heeft men bij het RC geen (realtime) zicht op het gasnet. In geval van storing of calamiteit is er niet duidelijk wat er precies gebeurt in het net. Als er zich een storing voordoet weet men dit pas nadat er gebeld is door een klant. Ook is het niet duidelijk wat een storing met de rest van het net doet. Men vindt het vooral interessant en nuttig om te kunnen zien wat het drukverloop is bij storingen. De afdeling Bedrijfsvoering heeft geen voorkeur voor welk stukje van het distributienet wordt gebruikt voor een pilot.

Daarna is er gesproken met Assetmanagement van DNWB. Zij zijn de beheerders van het

gasdistributienet. Zij hebben aangegeven welk stukje van het net zij graag gemonitord willen zien. De verzamelde gegevens uit de gevoerde gesprekken worden gebruikt voor de realisatie van het project.

9 | P a g i n a

De assetmanagers willen de data die beschikbaar komen, gebruiken voor analyses. Voor hen is het dus ook belangrijk om gegevens uit het verleden te kunnen terughalen, om zo punten in het net te kunnen ontdekken die tegen hun limiet aanlopen.

Maar ook real-time zicht in het gasdistributie kan voor hen nuttig zijn ingeval van calamiteiten. Zo kan men sneller inspelen op calamiteiten of zelfs voorkomen.

3.2.2. Netgebied

Met de afdeling Assetmanagement zal worden afgestemd welk stukje van het gasdistributienet zij als proef zouden willen monitoren. Hun interesse gaat uit naar een stukje van het net dat tegen de maximum capaciteit aanzit. Er is overeen gekomen om de mogelijkheden van de volgende locaties te onderzoeken.

GOS:

 Aagtekerke;

 Sint Laurens;

 Makkerstraat, Oost Souburg;

 Gildeweg, Vlissingen;

 Kuipersweg, Middelburg.

OS:

 Van Raaltestraat, Vlissingen;

 Veerseweg, Veere;  Campvlietweg, Geersdijk. DRS:  Schoolstraat, Vrouwenpolder. AS:  Cobelfret, Vlissingen;  Finlandweg/Steinweg, Vlissingen;  Scheldepoort, Vlissingen;

 O Havenweg Brandweer, Vlissingen;

 O Havenweg Marine, Vlissingen;

 Commandoweg, Vlissingen;

 WKK in t Anker, Veere;

10 | P a g i n a

3.3. Onderzoek

3.3.1. Aanpak

Aan de hand van de verschillende requirements is onderzocht op welke manier de druk en de gasflow van de stations ontsloten kunnen worden.

De requirements voor remote IO zijn:

 Verbindings mogelijkheden;

 Uitbreidbaarheid;

 Kosten;

 Aantal IO;

 Koppeling.

Er is een marktscan gedaan om de mogelijk opties in beeld te krijgen. Hiervoor zijn verschillende importeurs langs geweest om producten te tonen. Ook is er informatie via internet verzameld. Verder is er gekeken naar verschillende mogelijkheden van energievoorziening voor de devices die in het veld geplaatst gaan worden.

Verder is er gekeken naar de volgende aspecten:

 Data koppeling ABB 800xA;

 Data communicatie;

 Meting;

 Voeding van de apparatuur.

3.3.2. Vaste gegevens

Er zijn bij dit project een aantal gegevens die vast zijn.

De gegevens uit het veld moeten worden gepresenteerd in het ABB 800xa systeem, dit is een vast gegeven omdat bij de afdeling proces automatisering gebruik wordt gemaakt van dit SCADA systeem. Het is niet wenselijk om naast dit systeem nog een SCADA systeem op te zetten. De data voor ABB 800xa komen vanuit een ABB controller(vaak een AC 800F) of vanuit PGIM, de informatie manager. Daarnaast dient er rekening gehouden te worden dat de ruimtes waar de metingen gedaan worden EX-ruimtes zijn. Hierdoor kunnen er alleen ATEX meetdevices geplaatst worden. DNWB wil niet dat er communicatieapparatuur/remote-IO wordt geplaatst in de EX-ruimtes.

Verder is er op sommige locaties geen spanning aanwezig. Er dient ook hier voor een oplossing gezorgd te worden.

11 | P a g i n a 3.3.3. Mogelijke opties voor data koppeling 800xA

In totaal zijn er vier mogelijke opties onderzocht en vergeleken. Er is onder andere gekeken naar de kosten en de mogelijkheden tot koppelen van de meting aan 800xA. Maar ook naar de verschillen in uitbreidingsmogelijkheden, zodat eventueel in de toekomst ook nog extra sensoren of andere meetinstrumenten bij geplaatst kunnen worden.

Algemene interfaces naar System 800xA: alle verbindingen vanuit het veld kunnen via PGIM of via een ABB 800F controller worden uitgevoerd.

In figuur 11is een overzicht te zien van de onderzochte mogelijkheden en de manieren van koppelen

op het ABB 800xA systeem.

Systeem voor monitoren Gasdistributienetwerk (uitwerking verschillende opties)

M. Prinsen – 23-11-2012 800xA system AC800F controller Bestaande situatie Koppeling AC800F Mogelijkheid 1 Mogelijkheid 2 Mogelijkheid 3 Mogelijkheid 4 OPC Explosiegevaarlijke zone Veilige zone

Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal OPC MOXA W5300 series

Explosiegevaarlijke zone Veilige zone

Active OPC (MOXA software) Internet Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal IEC60870-5-104 MODBUS Optioneel extra IO’s

ABB AC500 Veilige zone Explosiegevaarlijke zone GPRS/3G modem met VPN-gateway PGIM Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal Explosiegevaarlijke zone Exemys GRD1300 Veilige zone

Server software Exemys Internet Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal Saia PCD3 WAC

OPC server (third party) GPRS/3G modem met

VPN-gateway S-Bus

Figuur 1

Hieronder worden de voor- en nadelen van de verschillende systemen beschreven.

12 | P a g i n a 3.3.3.1. Mogelijkheid 1 – Saia-Burgess

3.3.3.1.1. Beschrijving

Saia-Burgess biedt een controller aan met ingebouwd GPRS-modem. De controller kan geen VPN-verbinding opzetten. Deze controller is voorzien van een webserver en FTP-server waarmee de koppeling gelegd kan worden. Ondersteund OPC(OLE for process control), modbus TCP/IP, SNMP en CGI commando’s. Lokaal kunnen er 4 extra kaarten aangekoppeld worden. Via Ethernet of Profi-S-net(protocol van Saia-Burgess) kan er nog verder worden uitgebreid.

Standaard heeft de controller de volgende IO:

 4 analoge ingangen;

 8 digitale ingangen;

 4 digitale uitgangen.

De controller dient als datalogger te worden geprogrammeerd, dit gebeurt met een softwarepakket van Saia-Burgess, dit softwarepakket dient aangeschaft te worden.

3.3.3.1.2. Voordelen

 Ondersteunt veel protocollen;

 Uitbreidbaar. 3.3.3.1.3. Nadelen  Kosten;  Licentiekosten;  Geen VPN. 3.3.3.1.4. Kosten

Controller kost € 1.400, uitbreiding met analoge ingangen kaart kost € 250. Ook dient eenmalig een softwarepakket te worden aangeschaft van Saia-Burgess om de controllers te programmeren. Eenmalig licentiekosten zijn € 1.500.

13 | P a g i n a 3.3.3.2. Mogelijkheid 2 - MOXA

3.3.3.2.1. Beschrijving

Moxa heeft remote I/O devices die signalen kunnen verzamelen. De ioLogik W5340 heeft daarnaast ook nog een geïntegreerd modem. Er zijn verschillende varianten beschikbaar. Één met GPRS-modem en één met HSDPA-GPRS-modem. De versie met HSDPA-GPRS-modem kan ook een VPN-verbinding opzetten. Bij dit device wordt ook gratis software geleverd. De software vormt de koppeling tussen het device en het SCADA systeem. Het unieke aan dit device is de active OPC verbinding. Active OPC betekent dat het initiatief komt van het device(i.t.t. gewone OPC verbinding). Dit bespaart tijd en datakosten, omdat er niet eerst een request hoeft te worden gestuurd. In figuur 2 een overzicht van het systeem, het rode blok is de software die voor de koppeling zorgt.

Figuur 2

De ioLogik W5340 heeft de volgende IO:

 4 analoge ingangen;

 8 digitale in- of uitgangen.

De ioLogik heeft ook een eenvoudige controller functie, hierdoor kan de module zelfstandig eenvoudige taken uitvoeren.

3.3.3.2.2. Voordelen

 Geïntegreerd modem;

 Push vanaf device(=lager data verbruik);

 Lokale datalogging;

 Geen licentiekosten;

 VPN-verbinding.

3.3.3.2.3. Nadelen

 ‘Beperkt’ uitbreidbaar; (max 28 analoge AI);

 Server nodig om verbinding mee te maken.

3.3.3.2.4. Kosten

Dealerprijzen:

 GPRS variant € 900;

 HSDPA variant € 1.500;

14 | P a g i n a 3.3.3.3. Mogelijkheid 3 – ABB

3.3.3.3.1. Beschrijving

ABB heeft een oplossing met een PLC, de AC500. Dit is een PLC met data log functie. De statussen van de digitale en analoge ingangen wordt opgeslagen in het geheugen. Het programma dat in de PLC, zit probeert een directe verbinding te maken met PGIM, de database van 800XA. Mocht de verbinding wegvallen dan wordt de data gelogd op het intern geheugen van de AC500. Als de verbinding terugkomt zal alle gelogde data richting PGIM worden gestuurd. Standaard heeft de AC500 geen IO. De gewenste IO-kaarten kunnen worden aangeschaft.

3.3.3.3.2. Voordelen

 Directe communicatie met PGIM;

 Geen extra server nodig;

 Lokale datalogging;

 Eenvoudig te integreren in SCADA systeem.

3.3.3.3.3. Nadelen

 Losse GPRS/VPN-box nodig;

 Hoge aanschafkosten.

3.3.3.3.4. Kosten

De kosten voor de AC500 met programma bedragen € 1.200,-, dit is een indicatie. Daarnaast moet er nog een box geplaatst worden om een verbinding op te zetten richting het systeem. De kosten voor deze box zitten rond de € 600,-. Het totale set kost dan € 1.800,-.

15 | P a g i n a 3.3.3.4. Mogelijkheid 4 – Exemys

3.3.3.4.1. Beschrijving

Exemys wordt in Nederland geleverd door Amplicon. Exemys biedt een eenvoudige remote IO(Exemys GRD 3305-XF) waarvan de status van ingangen uit te lezen is via Modbus TCP/IP. Het device heeft een ingebouwd GPRS-modem(deze biedt geen VPN-mogelijkheden) en is uit te breiden met meerdere modules om zo IO toe te voegen. Is uit te breiden met Modbus-slaves. Device kan niet zelfstandig taken uitvoeren.

Het device kan eventueel ook communiceren met een stukje middleware van Exemys zelf, deze software dient geïnstalleerd te worden op een server. Het device is de client die verbinding maakt met de middleware(server). De koppeling met SCADA kan vervolgens weer via Modbus TCP/IP . Deze software wordt gratis bijgeleverd. In figuur 3 een overzicht van het systeem.

Figuur 3

3.3.3.4.2. Voordelen

 Communicatiemodule ingebouwd;

 Goedkoop;

 Lokale datalogging;

 Uitbreidbaar via Modbus;

 Geen licentiekosten.

3.3.3.4.3. Nadelen

 Ondersteunt geen VPN verbinding;

 Werkt niet als controller.

3.3.3.4.4. Kosten

Exemys GRD 3305-XF - € 650;

16 | P a g i n a 3.3.3.5. Afgevallen mogelijkheden

NI:

Er is ook nog gekeken naar de mogelijkheid van een controller om te meten van NI. Dit zijn echter zeer dure systemen. Een controller met één I/O kaart kost € 2.500, dat is dan nog zonder software en bijkomende systemen om te koppelen. Doordat de aanschaf prijzen van deze componenten erg hoog liggen is deze optie afgevallen.

Siemens:

Ook is er gekeken naar een simpele PLC van Siemens, de Logo serie. Deze kunnen ook ingezet worden als eenvoudige data logger. De Logo kan echter niet zo eenvoudig worden uitgelezen door 800xA. Er moet dan een verbinding opgezet worden met een Siemens S7 PLC. Deze extra stap maakt het erg omslachtig om te koppelen aan ABB 800xa.

ABB:

Bij ABB is er ook nog gekeken naar een oplossingen met een AC700 controller, deze controller is afgevallen omdat de mogelijkheden te groot waren voor de toepassingen. Doordat dit een erg uitgebreide controller is was ook de prijs te hoog om als reële optie te zien.

Phoenix Contact:

Phoenix Contact heeft een datalogger waarvan de bruikbaarheid is onderzocht. Deze datalogger is echter niet geschikt om een real-time koppeling te realiseren. De datalogger kan direct gegevens in een database pompen, door middel van SQL-commando’s. Maar omdat er geen VPN connectie opgezet kan worden door de datalogger is het niet mogelijk om dit rechtstreeks te doen vanaf de module in het veld.

17 | P a g i n a 3.3.3.6. Vergelijking matrix

Hieronder een vergelijking van een aantal punten. Deze punten worden per device beoordeeld. Aan de hand van dit overzicht is een totaal score opgebouwd.

Saia-Burgess PCD 3 WAC

MOXA ioLogik W5340 HSDPA

ABB AC500 Exemys GRD3305-XF Kosten € 1.400 € 1.500 € 1.200 (+kosten VPN/GPRS € 600) € 650 Eenmalige licentiekosten € 1.500 € 0 € 0 € 0 Uitbreidingsmogelijkheden Ja Maximaal 3 extra IO modules Ja Extra modules via modbus te koppelen

Analoge ingangen 4 4 Afhankelijk

van IO-kaart 4

VPN mogelijk Nee Ja Nee Nee

Koppeling OPC/Modbus/SNMP AOPC

(modbus/OPC)

ABB protocol Modbus

Verbinding Ingebouwd GPRS-modem Ingebouwd HSDPA-modem Niet Ingebouwd GPRS-modem

Data uitlezingsprincipe Pull Push Push Pull

Lokale datalogging Ja Ja Ja Ja

In onderstaande matrix is aangegeven met plussen en minnen in hoeverre de mogelijkheden

overeenkomen met de systeemeisen. -- - -+ + ++

Saia-Burgess PCD 3 WAC

MOXA ioLogik W5340 HSDPA

ABB AC500 Exemys GRD3305-XF Kosten -+ -+ - ++ Eenmalige licentiekosten -- ++ ++ ++ Uitbreidingsmogelijkheden ++ + ++ ++ Analoge ingangen + + + + VPN mogelijk -- ++ -- --Koppeling ++ ++ + -+ Verbinding + ++ -- + Data uitlezingsprincipe - ++ ++ -Lokale datalogging ++ ++ ++ ++ Overal score -+ ++ + +

Aan de hand van bovenstaande afweging kan gesteld worden dat de MOXA ioLogik als beste alternatief uit de bus komt. De enige twee punten die misschien wat minder zijn, zijn de prijs en de uitbreidingsmogelijkheden. De prijs wordt veroorzaakt door een HSDPA-module(voor snel mobiel internet), maar deze ondersteunt VPN wat een pre is voor wat betreft veilige data transmissie. Wat uitbreidingsmogelijkheden betreft, is het aantal IO’s dat toegevoegd kan worden ruim voldoende voor de toepassing die ons voor ogen staat.

18 | P a g i n a 3.3.4. Datacommunicatie

De communicatie tussen de stations en 800xA zal moeten verlopen via het GPRS/UMTS netwerk, omdat er op locatie geen mogelijkheden voor dataontsluiting aanwezig zijn. Er moet dus een verbinding opgezet kunnen worden met de devices in het veld. De verbinding moet veilig zijn, het is niet de bedoeling dat een device van buitenaf bereikbaar is. Hiervoor zijn verschillende

mogelijkheden bekeken. Er is gekeken naar de mogelijkheden om mee te liften op de bestaande telecomcontracten van DELTA.

Afhankelijk van de gekozen oplossing zal het device of slave of server zijn. Dit houdt in dat of het device in het veld het initiatief neemt voor communicatie(device is slave) of dat het device de verbinding afwacht(device is server).

Wanneer welke SIM configuratie nodig?

Device VPN ondersteuning? Device is server? Ja Device VPN ondersteuning Nee Nee Start Geen fixed IP noodzakelijk Ja Fixed IP noodzakelijk, SIM

met private APN binnen

DUS-netwerk Ja

SIM met private APN binnen DUS-netwerk, fixed IP niet noodzakelijk

Nee

Figuur 4

In figuur 4 is te zien welke SIM-configuraties er mogelijk zijn.

3.3.4.1. DELTA contract

Het standaard DELTA contract heeft geen vrij internet, het komt er op neer dat de data in het DELTA-netwerk uitkomt. Het is lastig om vanuit het DELTA-DELTA-netwerk naar het DUS-DELTA-netwerk te komen(waar de server komt te staan). Dit vraag verschillende aanpassingen in routeringen.

3.3.4.2. Aspider

Bij de afdeling meettechniek is een contract afgesloten met Aspider, een MVNO(Mobile Virtual Network Operator) voor de communicatie met elektriciteitsmeters. De SIM’s zitten in een private APN, deze APN is afgeschermd van internet en wordt met een VPN-verbinding afgeleverd in het

19 | P a g i n a

DELTA domein, het voordeel is dat er geen aparte VPN-verbinding vanaf het device in het veld hoeft te worden opgezet. Het probleem met deze oplossing is echter dat de data alleen beschikbaar is op een bepaalde server, en hierdoor niet bruikbaar is in het DUS domein.

Naast de private APN hebben deze SIM-kaarten ook nog als mogelijkheid om via het vrij(open) internet verbinding te maken. Deze optie is interessant als het device VPN ondersteunt en minder dan 50Mb per maand gebruikt. Omdat er bij deze contractvorm geen bundel beschikbaar is moet iedere Mb afzonderlijk worden betaald.

3.3.4.3. Standaard mobiel internetabonnement

Deze optie kan in verband met de beveiliging alleen worden toegepast met een device dat een VPN verbinding kan opzetten. Bij deze contract vorm is er sprake van bundels, dus afhankelijk van de behoefte kan er een abonnement afgesloten worden met de benodigde Mb’s.

3.3.5. Meting

In deze paragraaf meer over de metingen die geplaatst zullen moeten worden. De meeste stations zijn uitgevoerd met twee regel-straten, één straat voor actief gebruik en één straat in het geval van storing, onderhoud of piek-belasting. De metingen zullen in principe aan één straat gekoppeld worden.

3.3.5.1. Drukmeting

Voor de druk meting zal gebruik gemaakt gaan worden van een druktransmitter die een signaal van in de range van 4..20mA afgeeft. Er is gekozen voor een 4..20mA signaal omdat deze meetmethode universeel is en minder gevoelig voor meetfouten dan een spanningssignaal. Bij een stroomsignaal wordt het signaal niet beïnvloed door spanningsverliezen in de bedrading. Ook is het signaal niet gevoelig voor elektrische storingsbronnen. Daarnaast heeft het ook als voordeel dat er een ‘levende nul’ is. In geval van kabelbreuk zal er geen signaal doorkomen en zal er geen nul-waarde

doorgegeven worden, maar een storing.

De druk meting zal geplaatst worden(in overleg met DNWB bepaald) op de aansluitingen van de huidige manometers, d.m.v. een T-stuk. Er zal alleen aan de ingaande kant van het station een druktransmitter worden geplaatst.

20 | P a g i n a

Figuur 5

De rood omcirkelde manometers(figuur 5) geven de locatie aan waar de drukmetingen dienen plaats te vinden. De druktransmitters dienen ATEX-proof te zijn. Eventueel is het ook mogelijk om de manometer te vervangen voor een druktransmitter met display, zodat ook lokaal de waarde nog uit te lezen is.

3.3.5.2. Temperatuurmeting

Temperatuur kan gemeten worden door een zogenaamde clamp-on sensor of door het insteken van een sensor in een meetbuis. Deze sensor kan een PT-100 zijn of een sensor met 4..20mA signaal. Het maakt niet uit waar deze meting op de leiding wordt geplaatst. De sensor dient ATEX-proof te zijn.

3.3.5.3. Flowmeting

Bij het plaatsen van een flowmeting komt behoorlijk wat kijken. Er dienen aanpassingen aan de installatie te geschieden. In een klein onderzoekje dat gedaan is, is er één meetprincipe naar boven gekomen dat vrij eenvoudig geplaatst kan worden en dat ook erg betrouwbaar is. Het gaat om een zogenaamde swirl-flowmeter, deze meter kan geplaatst worden direct na een bocht in een leiding. De prijs van deze meting bedraagt tussen € 3.000 - € 3.500.

21 | P a g i n a 3.3.6. Energievoorziening

Op de verschillende locaties is (nog) geen spanning aanwezig. Dit komt omdat de gasinstallatie een mechanische regelaar is. Hiervoor is geen spanning vereist. Voor het real-time monitoren van het systeem is het echter wel essentieel dat er een stroomvoorziening is. Energievoorziening doormiddel van alleen een accu is niet toereikend. Er is geïnventariseerd op welke afstand netspanning aanwezig is. Op locaties waar netspanning niet in de buurt is, zal er gezocht moeten gaan worden naar een autonome energievoorziening zoals bijvoorbeeld een zonnepaneel met accu’s en laadregelaar. Voor een systeem op zonne-energie kan er gedacht worden aan een systeem zoals weergegeven in figuur 6. Er is bij verschillende leveranciers navraag gedaan naar een autonoom systeem.

De prijzen van een dergelijk systeem variëren van € 2.000 - € 4.000. Als er meer bekend is over de plaatsing van de metingen zal er definitief gekeken worden naar de beste oplossing voor een energievoorziening.

3.3.7. Plaatsen devices

De apparatuur op locatie zal niet in de stations geplaatst worden, maar in een kast die naast het station gezet zal worden, dit wordt gedaan omdat niet alle apparatuur EX-proof is. In deze kast zal de communicatie apparatuur en de energievoorziening worden geregeld. In de kast dient een DIN-rail te zitten. De kast dient bestand te zijn tegen vandalisme.

22 | P a g i n a

3.4. Realisatie

Voordat er begonnen kon worden met de realisatie is het onderzoeksrapport gepresenteerd aan de klant(DNWB). Nadat de klant akkoord is gegaan, is er gestart met de realisatie. Er is voor gekozen om eerst alles werkend op te leveren in het lab, voordat er gestart wordt met de daadwerkelijke

plaatsing. Dit om troubleshooting niet in het veld te hoeven laten plaats.

Er zijn verschillende producten opgeleverd. Zo is een server ingericht die de data afhandeling verzorgt van de devices in het veld en het SCADA systeem. Maar ook de meetinrichtingen die in het veld geplaatst moeten gaan worden zijn ontworpen.

3.4.1. IT

Om de meet data vanuit het gasstation in het SCADA systeem te krijgen, moesten er enkele zaken worden ingericht. Deze punten zijn in dit hoofdstuk beschreven.

3.4.1.1. Server

Er is een server ingericht om de data van uit het veld te verzamelen en door te sturen naar het SCADA systeem.

De server is een virtuele Windows XP machine. Deze server is dedicated ingericht om de data die uit het veld komt, van de MOXA devices, te verwerken en door te sturen naar een ABB 800F controller. Er draaien 2 applicaties die de data afhandelen.

1. MOXA Active OPC server

2. MOXA OPC-server -> ABB OPC-server.

23 | P a g i n a

3.4.1.1.1. MOXA Active OPC server

MOXA Active OPC server is een stukje software dat bij de MOXA ioLogik wordt geleverd. Met deze software maken de devices in het veld verbinding om hun data te pushen. De devices kunnen de server met deze software vinden doordat het IP-adres van de server wordt opgegeven.

De software fungeert als OPC server, het is dus mogelijk om verbinding te maken met de server en de data op te halen. In figuur 7 is een screenshot te zien van het Moxa Active OPC-server.

Figuur 7

In deze applicatie kunnen de tags van de devices in het veld worden beheerd.

Een overzicht van de OPC-tags is opgenomen als bijlage. Er zijn voor iedere meetplaats verschillende tags, in ieder systeem. De tagnamen zijn verschillend zodat altijd het juiste systeem de kunnen traceren.

In de software kunnen maar beperkt instellingen gedaan worden. Deze applicatie dient eigenlijk ook alleen als doorgeefluik.

24 | P a g i n a

3.4.1.1.2. Koppeling MOXA server richting ABB AC800F controller

Om de data ook daadwerkelijk te kunnen koppelen richting 800xA moet er verbinding worden gemaakt met de OPC-server van een ABB AC800F controller, waar de signalen verwerkt zullen worden.

Het is nu dus zo dat er een Windows XP machine twee OPC-servers draaien. Omdat twee servers niet met elkaar communiceren is er een applicatie geschreven die twee keer client in één is. Één keer client op de Active OPC server van MOXA en één keer client op de OPC-server van 800xA. Vervolgens wordt de data van de ene OPC-server naar de andere OPC-server doorgestuurd. Het is mogelijk om zelf tag-namen aan te maken en aan te passen, zo is de applicatie flexibel en kan deze ook worden ingericht voor andere projecten. Verder kan ook de richting van de data worden aangegeven. Dus vanaf de server richting het devices in het veld, of andersom.

Screenshot van de applicatie is in figuur 8 te zien.

Figuur 8

Deze applicatie is in Visual Basic geschreven. Er is gebruikt gemaakt van een Library in Visual Studio, waarin functies zitten die OPC communicatie mogelijk maakt. Dus door gebruik te maken van deze functies is het mogelijk om te communiceren tussen de twee servers.

25 | P a g i n a 3.4.1.2. Koppeling ABB 800xA

In onderstaande afbeelding een overzicht van het complete systeem.

800xA system AC800F controller Bestaande situatie Koppeling AC800F Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal MOXA W5300 series Explosiegevaarlijke zone Veilige zone

Active OPC (MOXA software) Internet

PGIM

Figuur 9

De data wordt dus via verschillende systemen naar de bovenlaag gebracht zoals te zien in figuur 92.

De ABB AC800F controller verwerkt de data die als OPC-tag wordt binnen gebracht. Hier kunnen ook nog bewerkingen gedaan worden met de meetdata. Er is voor gekozen om dat in deze controller te doen, als er aanpassingen aan het systeem dienen te gebeuren dan hoeft dit maar op één plek te gebeuren. En hoeft er geen verbinding gemaakt te worden met elk afzonderlijk device in het veld. In ABB 800xA zelf zijn er afbeeldingen gemaakt om de data te visualiseren. Er is voor gekozen om een totaal overzicht te maken en een overzicht per station. Standaard krijgt een gebruiker het totaal overzicht te zien (Figuur 10). In dit overzicht zijn alle stations te zien met de gemeten druk. Wanneer er op een waarde geklikt wordt dan wordt een trend getoond. Zo is het dus mogelijk om de historie van een meetpunt te bekijken.

26 | P a g i n a

Figuur 10

Als de gebruiker meer informatie van een station wil zien, dan kan de gebruiker doorklikken op een station. Als voorbeeld in figuur 11 een detail weergave van station OS Veerseweg. Met daarin nog extra meetwaardes, zoals actuele gasflow.

27 | P a g i n a 3.4.1.3. IP-range

Om conflicten met de devices en computers te voorkomen, is er voor gekozen om de devices in te delen in een aparte ip-range. Er is gekozen voor de 192.168.30.x reeks. Omdat de devices een netwerkpoort hebben waar nog extra netwerkapparaten op aangesloten kunnen worden is er ook voor gekozen om alle devices een apart subnet te geven.

3.4.2. Data transmissie

De data uit het veld wordt via een UMTS-verbinding naar de server gestuurd. Om veilig op het netwerk binnen te komen wordt er gebruikt gemaakt van een VPN-verbinding. Er wordt gebruik gemaakt van een IPsec vpn-verbinding. De devices loggen in met een PSK(PreShared Key). Alleen als de devices aanmelden met de juiste PSK, krijgen ze toegang tot het netwerk en kunnen ze hun data posten.

Omdat er gebruik gemaakt wordt van een UMTS-verbinding, is het noodzakelijk om te weten wat het dataverbruik van de apparatuur in het veld is. Hierdoor kan een weloverwogen keuze gemaakt worden in het soort data abonnement.

In eerste instantie was het de bedoeling om het data verbruik met Wireshark te meten. Hier is echter vanaf gezien omdat Wireshark geen correct beeld geeft van de data die over de UMTS-verbinding gaat, maar alleen van de data die op de server aankomt. Omdat er gebruik gemaakt wordt van een VPN-verbinding is er wat overhead per packet, de packets worden ingepakt met specifieke data. Deze extra packets worden meegestuurd van het device in het veld naar de gateway/firewall van het netwerk. Daar worden de packets uitgepakt en doorgestuurd naar de server. Hierdoor meet

Wireshark dus alleen wat voor data er op de server aankomt. Voor de meting van het dataverbruik over de UMTS-verbinding is er gebruik gemaakt van de cdr-files(Call detail record- file) van

Aspider(telecom provider). Deze bestanden geven een overzicht van het dataverbruik van een SIM-kaart.

In onderstaande overzicht de gegevens uit de cdr-files voor de SIM-kaart die gebruikt is voor de meting. (5 minuten update van signalen)

telefoonnummer APN Datum Tijd verbruik(min/sms/kb)

31683486711 internet.access.nl 26-3-2013 16:06:26 110,00 31683486711 internet.access.nl 26-3-2013 20:00:00 105,00 31683486711 0623839975 27-3-2013 10:54:11 1,00 31683486711 1244 27-3-2013 10:54:59 1,00 31683486711 0653131317 27-3-2013 10:55:04 1,00 31683486711 0653131317 27-3-2013 10:55:12 1,00 31683486711 internet.access.nl 27-3-2013 8:00:00 70,00 31683486711 internet.access.nl 27-3-2013 10:24:27 19,00 31683486711 internet.access.nl 27-3-2013 10:58:26 105,00 31683486711 internet.access.nl 27-3-2013 11:07:44 247,00 31683486711 internet.access.nl 27-3-2013 20:00:00 106,00 31683486711 internet.access.nl 28-3-2013 0:00:00 210,00 31683486711 internet.access.nl 28-3-2013 8:00:00 316,00 31683486711 internet.access.nl 28-3-2013 20:00:00 101,00

28 | P a g i n a 31683486711 internet.access.nl 29-3-2013 0:00:00 202,00 31683486711 internet.access.nl 29-3-2013 8:00:00 321,00 31683486711 internet.access.nl 29-3-2013 20:00:00 100,00 31683486711 internet.access.nl 30-3-2013 0:00:00 204,00 31683486711 internet.access.nl 30-3-2013 8:00:00 317,00 31683486711 internet.access.nl 30-3-2013 20:00:00 109,00 31683486711 internet.access.nl 31-3-2013 0:00:00 180,00 31683486711 internet.access.nl 31-3-2013 8:00:00 306,00 31683486711 internet.access.nl 31-3-2013 20:00:00 106,00 31683486711 internet.access.nl 1-4-2013 0:00:00 204,00 3442,00 Gemiddelde voor iedere 5 min data doorsturen is: 630 kB

per dag Per maand: 19162,5 kB 19,2 Mb Er is ook nog een meting gedaan met het doorsturen van de data met een frequentie van één minuut. In onderstaande overzicht de data die uit het cdr-file.

Telefoonnummer APN-name Datum Tijd Verbruik(min/sms/kB

31683486711 internet.access.nl 1-4-2013 8:00:00 313 31683486711 internet.access.nl 1-4-2013 20:00:00 102 31683486711 internet.access.nl 2-4-2013 0:00:00 212 31683486711 internet.access.nl 2-4-2013 8:00:00 303 31683486711 internet.access.nl 2-4-2013 9:15:44 1590 31683486711 internet.access.nl 2-4-2013 20:00:00 297 31683486711 internet.access.nl 3-4-2013 0:00:00 606 31683486711 internet.access.nl 3-4-2013 8:00:00 305 31683486711 internet.access.nl 3-4-2013 12:10:11 25 31683486711 internet.access.nl 3-4-2013 12:28:19 9 31683486711 internet.access.nl 3-4-2013 12:30:32 1584 31683486711 internet.access.nl 3-4-2013 20:00:00 302 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 0:00:00 589 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 8:12:45 662 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 7:47:54 2156 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 8:00:00 2162 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 9:23:12 9 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 10:12:37 346 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 10:20:04 1474 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 10:35:15 1159 31683486711 internet.access.nl 4-4-2013 20:00:00 300 31683486711 internet.access.nl 5-4-2013 0:00:00 596 31683486711 internet.access.nl 5-4-2013 8:00:00 1249 31683486711 internet.access.nl 5-4-2013 16:17:33 520 31683486711 internet.access.nl 5-4-2013 16:22:03 479

29 | P a g i n a 31683486711 internet.access.nl 5-4-2013 20:00:00 291 31683486711 internet.access.nl 6-4-2013 0:00:00 599 31683486711 internet.access.nl 6-4-2013 8:00:00 895 31683486711 internet.access.nl 6-4-2013 20:00:00 294 31683486711 internet.access.nl 7-4-2013 0:00:00 294 31683486711 internet.access.nl 7-4-2013 8:00:00 219 31683486711 internet.access.nl 7-4-2013 20:00:00 297 31683486711 internet.access.nl 8-4-2013 0:00:00 590 31683486711 internet.access.nl 8-4-2013 8:00:00 895 Gemiddelde voor ieder minuut data doorsturen is 1800 kB per dag

Dat is 1,8Mb per dag en ongeveer 55Mb per maand.

Er is op basis van de metingen gekozen voor een KPN data abonnementen van 250Mb per maand. Dit is ruim voldoende. Ook als er in de toekomst extra signalen gemonitord gaan worden is dit

abonnement ruim voldoende.

3.4.3. Meting

Bij deze pilot worden alleen druk en flow gemeten. Maar omdat er van standaard

interfacetypen(4..20mA signaal en puls signaal) gebruik gemaakt wordt, is het eenvoudig om andere grootheden te meten.

3.4.3.1. Druk

De druk wordt gemeten met druktransmitters van Endress Hauser(Figuur 12). Dit zijn

druktransmitters die een signaal van 4..20 mA afgeven. Dit signaal is excentriek veilig gekoppeld aan de MOXA remote IO. Om het signaal te scheiden is gebruik gemaakt van een Turck IM33-22EX-Hi/24VDC. Dit is een galvanische scheiding tussen de transmitter in explosiegevaarlijke ruimte en de input buiten de explosiegevaarlijke ruimte.

Figuur 12

Nadat er geschouwd was op de locaties is er besloten om de transmitter op dezelfde plaats aan te sluiten als de manometers die gebruikt worden om lokaal de druk af te lezen. Doormiddel van een T-stuk wordt het mogelijk om de druktransmitter te plaatsen.

30 | P a g i n a

Figuur 13

In figuur 13 is met rode omcirkeling aan gegeven waar de druktransmitter geplaatst gaat worden met behulp van een T-stuk.

3.4.3.2. Flow

De flow wordt afgetakt van de uitgang van een EVHI. Op de uitgang van de EVHI wordt een puls ter beschikking gesteld, deze puls stelt een normaal kuub gas voor. Deze pulsen worden geteld door de MOXA, per 30 seconde wordt te teller gereset. Aan de hand van het aantal pulsen per 30 seconden

31 | P a g i n a 3.4.4. Energievoorziening

De locaties gaan 24 uur per dag gemonitord worden, er zal altijd een verbinding met het

bovenliggende systeem zijn. Dit vraagt continue redelijk wat stroom. Door deze stroombehoefte is het niet mogelijk om de apparatuur met een accu te voeden.

In totaal zijn er 4 locaties waar geen 230 volt netspanning aanwezig is. Voor twee locaties is een netaansluiting aangevraagd.

Op twee locaties zal in het kader van innovatie een zonnepaneel installatie worden geplaatst. Deze installatie levert een spanning van 24 volt. Doormiddel van een accu zal de installatie in staat moeten zijn om 24 uur per dag stroom te leveren zodat er het hele jaar door gemonitord kan worden.

Figuur 14

De laadregelaar kan worden uitgelezen, via MOD-bus. De data uit de regelaar wordt doorgestuurd richting 800xA, zodat de status van de zonnepaneel installatie ook gemonitord kan worden. Figuur 14 toont de te plaatsen zonnepaneel installatie.

32 | P a g i n a 3.4.5. Installaties

Het is de bedoeling dat er per gasstation een installatie komt, die de monitoring en de datatransmissie gaat verzorgen.

In figuur 9 is één van de installaties te zien in een installatiekast met uitleg.

Meet omvormer EX scheider

24 volt voeding Zekeringen 24 volt gedeelte Remote IO, MOXA W5340-HSDPA

Figuur 15

Bovenstaande opstelling is uitgebreid getest. In totaal zijn er acht installaties voorbereid. Waarvan 3 zoals in bovenstaande afbeelding.

De installaties zijn afzonderlijk geconfigureerd en getest. Vooral de configuratie van de

VPN-verbinding is uitgebreid getest. Deze VPN-verbinding moet goed en stabiel zijn, anders betekent dit dat er op locatie langsgegaan moet worden, dit is niet wenselijk.

33 | P a g i n a

Conclusie

De onderzoeksvraag van het afstudeerproject was of het mogelijk is om het gasdistributienet te monitoren. Er is nu een systeem ontworpen en getest wat het mogelijk maakt om het

gasdistributienet te monitoren. Het project heeft echter meer opgeleverd. Als puur gekeken wordt naar de mogelijkheden, dan zijn er veel meer terreinen waar dit systeem ingezet kan worden. Door de flexibiliteit kan het systeem in principe overal ingezet worden op plaatsen waar sensoren of actuatoren met een analoge of digitale interface aanwezig zijn. Doordat het systeem een mobiel internetmodem bevat is het mogelijk overal waar geen netwerk/internet aanwezig is toch te besturen of te monitoren.

Zo loopt er bij DELTA Infra B.V. op dit moment al een project met windturbines waar de kennis die tijdens dit project is opgedaan ook gebruikt wordt. Hierbij wordt eveneens middels een MOXA remote IO een koppeling gerealiseerd met het scada systeem ABB 800xA.

Verder is de klant, DNWB, positief over de tot nu toe behaalde resultaten. Er zijn al plannen voor een vervolg van deze pilot, maar hiervoor zullen eerst de resultaten vanuit het veld worden afgewacht. Daarnaast is het leuk te vermelden dat in plaats van de standaard oplossing die DELTA Infra B.V. normaal bood, nu een flexibeler, maar ook goedkoper alternatief geboden kan worden. Vroeger werd vaak een dure ABB controller aangeboden voor de monitoring van een systeem, terwijl dit nu vervangen kan worden door vele malen goedkoper remote IO’s. Wel dient opgemerkt te worden dat het ontworpen systeem niet geschikt is voor de aansturing van tijd kritische processen.

Het was voor mij persoonlijk ook een uitdaging om dit project te doen. Voor deze opdracht ben ik een halfjaar voor een andere afdeling gaan werken. Door dit project is vooral mijn kennis over de procesautomatisering erg vergroot. Daarnaast had ik nog nooit alleen een dergelijk project geleid.

34 | P a g i n a

Bijlagen

Figuur 1

Systeem voor monitoren Gasdistributienetwerk (uitwerking verschillende opties)

M. Prinsen – 23-11-2012 800xA system AC800F controller Bestaande situatie Koppeling AC800F Mogelijkheid 1 Mogelijkheid 2 Mogelijkheid 3 Mogelijkheid 4 OPC Explosiegevaarlijke zone Veilige zone

Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal OPC MOXA W5300 series

Explosiegevaarlijke zone Veilige zone

Active OPC (MOXA software) Internet Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal IEC60870-5-104 MODBUS Optioneel extra IO’s

ABB AC500 Veilige zone Explosiegevaarlijke zone GPRS/3G modem met VPN-gateway PGIM Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal Explosiegevaarlijke zone Exemys GRD1300 Veilige zone

Server software Exemys Internet Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal Saia PCD3 WAC

OPC server (third party) GPRS/3G modem met

VPN-gateway S-Bus

35 | P a g i n a

Figuur 3

800xA system AC800F controller Bestaande situatie Koppeling AC800F Meting (gasflow,druk en temperatuur) 4..20 mA signaal MOXA W5300 series Explosiegevaarlijke zone Veilige zone

Active OPC (MOXA software) Internet

36 | P a g i n a

Indeling OPC-tags

MOXA-tags richting ABB-tags richting 800xA-tag Type of data Locatie Gebruikt?

SGG01.AI-00 -> GA_OW01_PS10 -> GA_OW01_P1 Real AS Oosterhavenweg 28 Alg Ja

SGG01.AI-01 -> GA_OW01_PS20 -> GA_OW01_P2 Real AS Oosterhavenweg 28 Alg Nee

SGG01.DI-00 -> GA_OW01_FT01 -> GA_OW01_FT01 integer AS Oosterhavenweg 28 Alg Ja

SGG01.System-00 -> GA_OW01_SQ -> GA_OW01_SQ integer AS Oosterhavenweg 28 Alg Ja

SGG01.SysConnect-00 -> GA_OW01_ERROR -> GA_OW01_ERROR Boolean

AS Oosterhavenweg 28 Alg Ja

SGG02.AI-00 -> GO_VW01_PS10 -> GO_VW01_P1 Real OS Veerseweg Ja

SGG02.AI-01 -> GO_VW01_PS20 -> GO_VW01_P2 Real OS Veerseweg Ja

SGG02.DI-00 -> GO_VW01_FT01 -> GO_VW01_FT01 integer OS Veerseweg Ja

SGG02.System-00 -> GO_VW01_SQ -> GO_VW01_SQ integer OS Veerseweg Ja

SGG02.SysConnect-00

-> GO_VW01_ERROR -> GO_VW01_ERROR Boolean OS Veerseweg Ja

SGG03.AI-00 -> GO_CW01_PS10 -> GO_CW01_P1 Real OS Campvlietsweg Ja

SGG03.AI-01 -> GO_CW01_PS20 -> GO_CW01_P2 Real OS Campvlietsweg Nee

SGG03.DI-00 -> GO_CW01_FT01 -> GO_CW01_FT01 integer OS Campvlietsweg Nee

SGG03.System-00 -> GO_CW01_SQ -> GO_CW01_SQ integer OS Campvlietsweg Ja

SGG03.SysConnect-00 -> GO_CW01_ERROR -> GO_CW01_ERROR Boolean

OS Campvlietsweg Ja

SGG04.AI-00 -> GO_SC01_PS10 -> GO_SC01_P1 Real DRS Schoolstraat Ja

SGG04.AI-01 -> GO_SC01_PS20 -> GO_SC01_P2 Real DRS Schoolstraat Nee

SGG04.DI-00 -> GO_SC01_FT01 -> GO_SC01_FT01 integer DRS Schoolstraat Nee

SGG04.System-00 -> GO_SC01_SQ -> GO_SC01_SQ integer DRS Schoolstraat Ja

SGG04.SysConnect-00 -> GO_SC01_ERROR -> GO_SC01_ERROR Boolean

DRS Schoolstraat Ja

37 | P a g i n a

SGG05.AI-01 -> GA_IA01_PS20 -> GA_IA01_P2 Real AS In ’t Anker Nee

SGG05.DI-00 -> GA_IA01_FT01 -> GA_IA01_FT01 integer AS In ’t Anker Ja

SGG05.System-00 -> GA_IA01_SQ -> GA_IA01_SQ integer AS In ‘t Anker Ja

SGG05.SysConnect-00 -> GA_IA01_ERROR -> GA_IA01_ERROR Boolean

AS In ‘t Anker Ja

SGG06.AI-00 -> GA_CO01_PS10 -> GA_CO01_P1 Real AS Commandoweg Ja

SGG06.AI-01 -> GA_CO01_PS20 -> GA_CO01_P2 Real AS Commandoweg Nee

SGG06.DI-00 -> GA_CO01_FT01 -> GA_CO01_FT01 integer AS Commandoweg Ja

SGG06.System-00 -> GA_CO01_SQ -> GA_CO01_SQ integer AS Commandoweg Ja

SGG06.SysConnect-00 -> GA_CO01_ERROR -> GA_CO01_ERROR Boolean

AS Commandoweg Ja

SGG07.AI-00 ->

GO_RS01_PS10 -> GO_RS01_P1 Real OS van Raaltestraat Ja

SGG07.AI-01 ->

GO_RS01_PS20 -> GO_RS01_P2 Real OS van Raaltestraat Nee

SGG07.DI-00 -> GO_RS01_FT01 -> GO_RS01_FT01 integer OS van Raaltestraat Ja

SGG07.System-00 -> GO_RS01_SQ -> GO_RS01_SQ integer OS van Raaltestraat Ja

SGG07.SysConnect-00 ->

GO_RS01_ERROR -> GO_RS01_ERROR Boolean OS van Raaltestraat Ja

SGG08.AI-00 -> GA_FW01_PS10 -> GA_FW01_P1 Real AS Finlandweg/Steinweg Ja

SGG08.AI-01 -> GA_FW01_PS20 -> GA_FW01_P2 Real AS Finlandweg/Steinweg Nee

SGG08.DI-00 -> GA_FW01_FT01 -> GA_FW01_FT01 integer AS Finlandweg/Steinweg Ja

SGG08.System-00 -> GA_FW01_SQ -> GA_FW01_SQ integer AS Finlandweg/Steinweg Ja

SGG08.SysConnect-00 -> GA_FW01_ERROR -> GA_FW01_ERROR Boolean