Bijlage HAVO 2012
maatschappijwetenschappen
deel 2 van 2
Bronnenboekje tijdvak 1
" aanhalingsteken ( ronde haak openen ) ronde haak sluiten / slash
Inhoud
Opgave 1 Kunst in de knel? 2
Opgave 2 'Infotainment: draaien de media door?' 5 Opgave 3 Van kwaad tot erger? 7
Opgave 1 Kunst in de knel?
tekst 1
bron: de Volkskrant van 6 december 2010
Onvoldoende publiek: geen cultuursubsidie
1. Culturele instellingen die te weinig
2. publiek trekken, krijgen geen subsidie
3. meer. Dat is een voorwaarde die
staats-4. secretaris Halbe Zijlstra van Cultuur
5. voortaan stelt bij het verstrekken van
6. cultuursubsidies, liet hij maandag
7. weten in een brief aan de Tweede
8. Kamer.
9. Een sterke cultuursector moet zo min 10. mogelijk afhankelijk zijn van de over-11. heid, schrijft Zijlstra. "De afgelopen 12. decennia heeft de overheid het particu-13. lier initiatief in de cultuursector niet 14. zozeer aangevuld, maar overgenomen. 15. Dat is niet gezond. Het is tijd voor een 16. cultuuromslag, een herijking."
17. Alleen artistieke kwaliteit is volgens 18. Zijlstra niet genoeg. Instellingen moeten 19. ook voldoende bezoekers trekken, 20. ondernemend zijn, voldoende toe-21. gankelijk zijn voor kinderen en jongeren 22. en de collectie of het aanbod moet van 23. (inter)nationale betekenis zijn om in 24. aanmerking te komen voor geld van de 25. overheid.
tekst 2
naar: http://www.directorsguild.nl
1. Amsterdam, 24 september 2010
2. Top bedrijfsleven en kunstensector:
3. Bezuinig niet onevenredig op cultuur
4. In een brief aan de CDA-, VVD- en 5. PVV-onderhandelaars over het regeer-6. akkoord roept een aantal vertegen-7. woordigers van bedrijfsleven, vertegen-8. woordigers van bestuurlijk Nederland 9. en directeuren van grote
kunst-10. instellingen op om niet onevenredig te 11. bezuinigen op kunst en cultuur.
12. De briefschrijvers, waaronder oud-13. politici als Jaap de Hoop Scheffer en 14. Frans Weisglas en topondernemers als 15. Jos Nijhuis (Schiphol) en Hans Wijers 16. (Akzo Nobel), wijzen erop dat de 17. cultuursector veel meer waard is dan 18. alleen de investering van de overheid: 19. internationale ondernemers kiezen voor 20. steden en regio's met een bloeiend 21. cultureel klimaat. Voor menselijke, 22. maatschappelijke en economische 23. ontwikkeling zijn kunst en cultuur 24. essentieel. Niet voor niets is de crea-25. tieve industrie uitgeroepen tot een 26. sleutelterrein van de Nederlandse 27. economie.
tekst 3
naar: Trouw van 9 oktober 2010
Kunstwereld bundelt verzet op Malieveld
1. Bijna drieduizend studenten van het 2. Haags conservatorium en andere 3. betrokkenen demonstreerden gisteren 4. op het Malieveld tegen de
voor-5. genomen bezuinigingen op kunst en 6. cultuur. Ze kregen steun van oppositie-7. partijen. PvdA-parlementariër Jetta 8. Klijnsma zei namens SP, D66 en haar 9. eigen partij, alles in het werk te stellen 10. om het korten op kunst en cultuur te 11. stoppen.
12. "Wij hopen dat niet iedere instantie voor 13. zich gaat actievoeren, maar dat we 14. zoveel mogelijk samen kunnen optrek-15. ken. Op dit moment smeden we daar de 16. plannen voor. De pogingen om de be-17. zuinigingen van tafel te krijgen, spelen 18. zich voor en achter de schermen af. 19. We gaan proberen om buiten het 20. parlement om politici te beïnvloeden, 21. maar acties zullen er zeker ook komen", 22. zegt Ad 's Gravesande, voorzitter van 23. Kunsten '92, de belangenvereniging 24. van kunstinstellingen.
25. Her en der zijn wel relatief kleine acties 26. waar te nemen (...).
tekst 4
naar: de Volkskrant van 22 december 2010
Kabinet-Rutte buigt voor Eerste Kamer
1. Het kabinet heeft dinsdag op het laatste 2. moment een frontale aanvaring met de 3. Eerste Kamer voorkomen. Vlak voor de 4. senaat zich zou uitspreken over het 5. Belastingplan, bood staatssecretaris 6. Weekers van Financiën (VVD) aan de 7. btw-verhoging op theaterkaartjes met 8. een half jaar uit te stellen.
(...)
9. Eerder op de dag had Weekers grote 10. ergernis in de Eerste Kamer gewekt, 11. omdat hij volhield dat het echt on-12. mogelijk was nog iets te doen aan de 13. btw-verhoging. Een motie van PvdA-14. fractievoorzitter Han Noten had het 15. kabinet daar vorige week toe op-16. geroepen.
17. Maar Weekers stelde dat er niets aan te 18. doen viel, omdat in de Tweede Kamer 19. geen meerderheid te vinden was. Lees: 20. omdat de PVV van Geert Wilders, die 21. de minderheidscoalitie van VVD en 22. CDA steunt, voor een aanpassing bleef 23. liggen. Wilders moet instemmen met 24. elke wijziging van het regeerakkoord 25. die financiële consequenties heeft. (...) 26. De senatoren voelden zich duidelijk 27. geschoffeerd door het kabinet. "Als 28. Weekers voet bij stuk had gehouden, 29. was het Belastingplan in zwaar weer 30. terechtgekomen", analyseerde Kox 31. achteraf. VVD en CDA hebben in de 32. Eerste Kamer geen meerderheid. (...) 33. Toen VVD en CDA nog eens onder-34. streepten dat ook zij niet stonden te 35. juichen bij de btw-verhoging, besloot 36. het kabinet eieren voor zijn geld te 37. kiezen. (...)
tabel 1
bron: Verkiezingsuitslagen.nl, de website van de Kiesraad
begin tabel
uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen van juni 2010
De tabel bestaat uit 4 kolommen: Kolom 1: Partij
Kolom 2: Stemmen Kolom 3: Percentage Kolom 4: Zetels
VVD; 1.929.575; 20,49%; 31
Partij van de Arbeid (P.v.d.A.); 1.848.805; 19,63%; 30 PVV (Partij voor de Vrijheid); 1.454.493; 15,45%; 24
Christen Democratisch Appèl (CDA); 1.281.886; 13,61%; 21 SP (Socialistische Partij); 924.696; 9,82%; 15
Democraten 66 (D66); 654.167; 6,95%; 10 GROENLINKS; 628.096; 6,67%; 10
ChristenUnie; 305.094; 3,24%; 5
Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP); 163.581; 1,74%; 2 Partij voor de Dieren; 122.317; 1,30%; 2
TROTS OP NEDERLAND LIJST RITA VERDONK; 52.937; 0,56%; 0 Partij voor Mens en Spirit (MenS); 26.196; 0,28%; 0
Piratenpartij; 10.471; 0,11%; 0 Lijst 17; 7.456; 0,08%; 0 Partij één; 2.042; 0,02%; 0
Nieuw Nederland; 2.010; 0,02%; 0 Heel NL; 1.255; 0,01%; 0
Evangelische Partij Nederland; 924; 0,01%; 0 einde tabel
bladzijde 5
Opgave 2 'Infotainment: draaien de media door?'
tekst 5
naar: Joost de Vries, De Groene Amsterdammer van 20 mei 2010
Het moet vooral leuk zijn
1. De Wereld draait door (DWDD) is de
2. afgelopen jaren uitgegroeid tot hét 3. publieke podium waar columnisten, 4. politici, journalisten of gewoonweg 5. 'Bekende Nederlanders' hun mening 6. komen geven, ongeacht hun expertise 7. over het onderwerp. Je kunt gerust 8. stellen dat DWDD niet alleen is uit-9. gegroeid tot de graadmeter van het 10. culturele en politieke leven, maar ook 11. dat nergens anders het publieke debat 12. zo scherp vorm krijgt. Niet alleen 13. worden de discussies continu aan-14. gehaald in andere media, het DWDD-15. format lijkt de toekomst van discussie 16. op televisie te zijn, met 1,2 à 1,3 17. miljoen kijkers per dag (volgens kijk-18. cijferrapporten van Stichting Kijk 19. Onderzoek). Duidelijk is dat de ver-20. schillende meer intellectuele discussie-21. programma's, waar de gasten door-22. gaans aanzienlijk beter gekwalificeerd 23. zijn, het verloren terrein op DWDD niet 24. zullen terugpakken. Welke invloed heeft 25. dat op het publieke debat?
26. Wat opvalt wanneer je alle gasten in 27. DWDD turft, is dat je steeds bij dezelfde 28. namen uitkomt, een harde kern van pak 29. 'm beet vijftien vaste gasten die het 30. debat bepalen. Steeds meer begint het 31. programma een gesloten gemeenschap 32. te worden van mensen die het met 33. elkaar eens zijn. Wie onwelluidend 34. kritisch of ongezellig is, is per definitie 35. een outsider. Wezenlijk kritisch zijn 36. wordt niet op prijs gesteld. Zo biedt 37. DWDD geen venster op de wereld, 38. maar stuurt het onze blik op de wereld.
tekst 6
naar: Huub Wijfjes, NRC Handelsblad van 12 juni 2010
Televisie bederft de democratie niet, maar helpt die juist een handje
1. De televisie heeft zich veel beter aan-2. gepast aan veranderende cultuur-3. patronen dan de politiek.
4. Dat wil niet zeggen dat er geen vuiltje 5. aan de lucht is. Er zijn duidelijke trends 6. in de televisieverslaggeving van de 7. politiek die vragen oproepen. De groei 8. van het aantal televisiezenders leidt 9. bijvoorbeeld tot inflatie in de bericht-10. geving. (...)
11. Journalisten waren tijdens de laatste 12. verkiezingscampagnes erg goed in wat 13. ze zo'n dertig jaar geleden zijn gaan 14. beschouwen als hun belangrijkste taak: 15. het analyseren en duiden van het poli-16. tieke spel. Dat gaat nog maar ten dele 17. om inhoudelijke analyses, het gaat 18. vooral om de hardheid van breekpunten 19. en de karaktervastheid van lijsttrekkers. 20. De televisiejournalistiek toonde sowieso 21. weinig neiging een eigen inhoudelijke 22. agenda te volgen. Vrijwel ieder pro-23. gramma vertrouwde erop dat uit de 24. confrontatie van de grootste tegen-25. standers vanzelf het beoogde effect zou 26. resulteren om het meest besproken 27. programma te worden. En als dat niet 28. vanzelf lukte, dan werden de dames en 29. heren politici in zogenaamd spontane 30. situaties gebracht waar ze zichzelf als 31. ludiek en authentiek konden tonen. Of 32. waarin ze onderuit gingen, misschien 33. nog leuker.
34. De weken van de verkiezings-35. campagnes waren weken vol met 36. brutale en emotionele confrontaties die 37. geregisseerd zijn om tegenstellingen 38. tussen personen uit te lichten. Vooral 39. de verliezers van deze meedogenloze 40. horse race hebben de mond vol van de
41. teloorgang van de democratie als 42. gevolg van de televisie. Ze krijgen 43. steun van tal van wetenschappers en 44. filosofen. Maar ik vind het veel te 45. eenzijdig om in dit verband te spreken 46. over een verval van de democratie. Het 47. miskent langetermijneffecten die duiden 48. op een grotere toegang tot informatie 49. en debat voor een omvangrijk deel van 50. de bevolking.
(...)
51. Een overgroot deel van de bevolking in 52. het negentiende-eeuwse Europa had 53. vrijwel geen informatie en participeerde 54. nauwelijks in het openbare debat. 55. De dagelijkse actualiteitenrubrieken en 56. talkshows op televisie zijn wel wezenlijk 57. voor de betrokkenheid van miljoenen 58. mensen bij delen van het openbare 59. debat.
Opgave 3 Van kwaad tot erger?
tekst 7
naar: www.eenvandaag.nl - 27 februari 2010
Straatoverlast Zuilen blijft een probleem
1. De stad Utrecht heeft - na Amsterdam 2. - de meeste problematische jeugd-3. groepen van Nederland: 49. De stad 4. kampt met 25 hinderlijke groepen, 14 5. overlast gevende straatbendes en 10 6. criminele jeugdbendes, blijkt uit een 7. inventarisatie van EenVandaag. Al 8. langer is bekend dat Utrechtse pro-9. bleemwijken als Kanaleneiland,
10. Hoograven en Zuilen te maken hebben 11. met dit probleem en enkele straten 12. worden geterroriseerd. Diverse keren 13. zijn mensen weggepest, wijken krijgen 14. te maken met scooterovervallen, 15. loverboys etc. Politie, justitie en de 16. burgemeester van Utrecht hebben het 17. fenomeen nu bovenaan de lijst staan, 18. maakten ze vorige maand bekend. 19. Een nieuwe aanpak, meer recher-20. cheurs, meer toezicht. Ze willen de 21. jeugdbendes 'ontmantelen' en 'ont-22. moedigen'. En ook in de politiek is het 23. debat losgebarsten: verschillende 24. partijen richten hun campagne op dit 25. thema.
26. De wijk Zuilen-Oost heeft al langer te 27. maken met onveiligheid op straat. Een 28. harde kern van 50 jongeren verziekt de 29. sfeer op straat en pleegt kleine en 30. grotere misdrijven. Regelmatig worden 31. bewoners lastiggevallen of zelfs weg-32. gepest. Zoals in 2008 en 2009, toen 33. een lesbisch stel en een transseksueel 34. de wijk ontvluchtten na intimidatie en
35. treiterijen. Zuilen is ook het werkterrein 36. van criminele (jeugd)groepen die zich 37. hebben toegelegd op drugshandel, 38. heling en mensenhandel. Jongens met 39. grote auto's hebben aantrekkingskracht 40. op jonge jochies die in kwetsbare
41. gezinnen leven. Voor de politie een kat-42. en-muisspel om de zaak onder controle 43. te houden.
44. Zuilen is een van de 40 door het 45. kabinet aangewezen probleemwijken/ 46. prachtwijken/Vogelaarwijken. Er gaat 47. veel extra geld en aandacht naartoe, 48. vooral ook vanuit de lokale overheid. 49. Met sloop/opknappen van flatblokken 50. en sociale maatregelen moet het tij 51. worden gekeerd. Cameratoezicht en 52. samenscholingsverboden moeten de 53. overlast verminderen. Er worden resul-54. taten geboekt, maar de straatoverlast 55. blijft een nijpend probleem. De buurt 56. ervaart de voortgang heel verschillend: 57. de een is bang en wil zo snel mogelijk 58. weg, de ander is tevreden in Zuilen.
Raad wil fouilleren in Amsterdam-West
1. AMSTERDAM (ANP) - De gemeente-2. raad van Amsterdam heeft er woens-3. dagavond mee ingestemd dat de politie 4. voortaan ook in het stadsdeel West 5. preventief mag fouilleren.
6. Burgemeester Eberhard van der Laan 7. wil dat graag, maar GroenLinks diende 8. een motie in om een stokje voor dit plan
bladzijde 8
9. te steken. Die haalde echter geen 10. meerderheid. (...) Van der Laan wil met 11. preventief fouilleren het wapenbezit en 12. -gebruik in West terugdringen. Daar 13. vinden onder meer veel overvallen 14. plaats. Eerder deze maand werd er nog 15. een juwelier doodgeschoten bij een 16. overval.
tekst 9
naar: http://amsterdam.groenlinks.nl, geplaatst op vrijdag 22 oktober 2010, door Marieke van Doorninck, fractievoorzitter van GroenLinks
1. (...) Het lijkt erop dat de burgemeester 2. zich meer heeft laten leiden door de 3. roep om maatregelen dan door de 4. feiten. Preventief fouilleren is een 5. zwaar instrument: waar het is toege-6. staan kan iedere willekeurige Amster-7. dammer door de politie staande worden 8. gehouden en vervolgens in een rij 9. gezet. Doorlopen mag pas wanneer hij 10. of zij grondig gefouilleerd is en de 11. politie concludeert dat de gefouilleerde 12. onschuldig is. Er kan verschillend 13. gedacht worden over de vraag of dit 14. instrument toch in bepaalde situaties 15. moet worden ingezet. D66 en Groen-16. Links vinden het hoe dan ook zorgwek-17. kend met welk gemak preventief
18. fouilleren de laatste jaren over de stad 19. is uitgerold naar steeds meer stads-20. delen. (...)
Minimumstraffen op komst voor zware delicten
1. Nederland zal als één van de laatste
2. landen in Europa waarschijnlijk
mini-3. mumstraffen invoeren. De
onder-4. handelaars van CDA, VVD en PVV
5. hebben een akkoord bereikt over het
6. vaststellen van strafminima voor zware
7. delicten, bleek donderdagavond.
8. De meeste juristen zien niets in mini-9. mumstraffen. "Ik ben echt geschokt", 10. zegt Theo de Roos, hoogleraar straf-11. recht en raadsheer-plaatsvervanger bij 12. het gerechtshof Den Bosch. "Dit is een 13. rampzalig concept. Je moet rechters 14. niet de vrijheid ontnemen alles mee te 15. wegen wat in een zaak van belang is. 16. Dat het CDA hiermee akkoord gaat, 17. toont aan hoe ver deze partij wil gaan 18. om te regeren."
19. Het is de PVV al jaren een doorn in het 20. oog dat rechters alle ruimte hebben om 21. de hoogte van een straf vast te stellen, 22. mits ze de wettelijke maxima niet over-23. schrijden. Met name zware misdaden 24. worden volgens de partij van Wilders 25. structureel te mild beoordeeld.
26. Voorzitter Joost Eerdmans van het 27. Burgercomité tegen Onrecht schreef in 28. 2006 een wetsvoorstel waarin hij pleitte 29. voor minimumstraffen. "Ik ben blij dat 30. het er eindelijk van komt. De straffen 31. stijgen de laatste jaren wel, maar ze 32. zijn nog steeds veel te laag. Dit is de 33. enige manier om daartegen echt iets te 34. doen."
35. Eerdmans wil dat moord en doodslag 36. worden bestraft met minimaal 15 37. respectievelijk 10 jaar.
