Milax gagates en Limax valentianus, twee zeldzame landslakken in Yerseke. (Milax gagates and Limax valentianus, two rare slugs at Yerseke)

Den

_Hartog

en Sandee: Naakte landslakken in Yerseke 83

Milax

gagates

en Limax

valentianus,

twee zeldzame naakte landslakken in Yerseke

door

C. den Hartogen

_A.J.J.

Sandee

(HydrobiologischInstituut afd. Delta-onderzoek, Yerseke)

In

_september

_en oktober werd de soort ook op andere

plaatsen

inYerseke

_gevonden.

In eenmoestuinaande

_Burgemeester

Sinkelaan was ze zeer

algemeen.

Op

het terreinvan een

bloemisterij

aan de Oude Torenstraat werd ook _een

_exemplaar

_{aangetroffen.}

De dieren leven verscholen onder stenen en hout en tussen

plantaardige

afval. Na regenweerenin de duisternis

_kruipen

zeactief rond.

Milax gagates

hoort thuis in

_West-Europa

_en is

_algemeen

_op de Britse eilanden

_(QUICK,

_1960).

In

_Nederland,

_{waar ze} haar areaal-grens

bereikt,

was zeslechts bekend van2

_plaatsen

in

_Zuid-Limburg

(SCHOUTEN,

1961).

De soort staat bekend als een

cultuurvolger

en is

ingevoerd

in vele delen van de wereld

(Zuid-Australië,

Californië,

Hawaii,

Kanarische

_eilanden,

Tristan da_Cunha).

Op

het terrein van de

_kwekerij

aande Oude Torenstraat vonden we 3 oktober1962onder eenstuk hout

langs

een slootkant 2

exem-plaren

van een

naaktslak,

welke door Dr. C. O. VANREGTEREN

AL-TENA als Limax valentianus

Férussac,

1823 werd

_{gedetermineerd.}

Tijdens

het

_maandelijks

routine-onderzoek in de tuin _van het

Hydrobiologisch Instituut,

afd. Delta-onderzoek verzamelde de tweede vanons op29 augustus 1962 een

naaktslak,

welke als Milax gagates

(Draparnaud,

1801) werd

_{gedetermineerd.}

Het dier werd door Dr. C. O. VAN REGTEREN ALTENA anatomisch onderzocht en

hij

kon _onze determinatie slechts

_bevestigen.

De soort voldoet aan de

volgende

beschrijving:

Lengte

4-5 cm. Kleur variërend_van donker

_geelbruin

tot

donkergrijs

of

_bijna

_zwart, naardevoet toelichter

gekleurd. Kop

met2

lange

bovenste

_tentakels,

welke _aan de

_bovenzijde

grauwzwart

zijn

enzwarte roppenhebben.

Op

de

_kop

3 medianezwarte

lijnen, gescheiden

door 2

ongekleurde

lijnen.

Schildmet een

duidelijke hoefijzervormige

groeve, in het mid-den donkerder

gekleurd

dan aan de rand.

_Ademopening

vlak achter hetmiddenvan het

schild,

zwart

_{omlijnd. Rug duidelijk gekield,}

kiel

gelijk gekleurd

als de

_rugzijde.

Aan

_weerszijden

8-10

longitudinale

groeven

evenwijdig

aan de kiel. Lichaamsrand licht. Zool wit.

Slijm

taaienkleurloos.

Basteria, Vol.

_26,

No. 5 en

6,

1962 84

De

_beschrijving

van deze dieren luidt als

volgt: Lengte 4j

cm; zeer

gelatineus.

Kleur

_{geelbruin. Bij}

het ene

exemplaar lopen

over de rug 2

_overlangse

bandenenover het schild zelfs3. Het andere

_exemplaar

heeft slechts 2

_{lengtestrepen}

langs

de rand van het schild. Tentakels licht

_gekleurd.

De

_tekening

_op de

_kop

is

_eenvoudig:

_een donkere mediane

_lijn,

_geflankeerd

door _twee

_{ongepigmenteerde}

_lijnen.

De

ademopening

is slechts aan de

bovenzijde

zwart

gerand.

Alleen

_bij

het staarteinde is _een indicatie van een kiel

aanwezig.

Zool wit.

Slijm

helder_en kleurloos. Limax valentianus _was

nog niet eerder in Nederland

aangetrof-fen.

Hij

hoort thuis _op het Iberisch

schiereiland,

maar is in deze eeuw op vele

plaatsen

adventief

_opgetreden

in kassen _en

bloemen-kwekerijen.

WALDéN

_(1961),

dieaan dezesoort een

uitvoerige

studie

wijdde,

vermeldt haar van zulke

standplaatsen

uit

Engeland, Zweden,

Duitsland,

Denemarken_en de

_Verenigde

Staten. In

_Californië,

Chili en de Kanarische eilanden is ze

geheel

ingeburgerd.

Verdere

opga-ven van Limax valentianus komen _van de _Azoren,

_Zuid-Afrika,

Australië,

Paas

_{Eiland, Juan}

Fernandez en Columbia.

De soort is _nauw verwant metde inheemse Limax

_marginatus

O. F.

_Müller,

1774 (= L. arborum

_{Bouchard-Chantereaux,}

1837).

De laatste is

_grijs

enheeftaan

weerszijden

2 donkere

overlangse

banden. Verder

zijn

er verschillen in de radula en de vorm van het

penis-aanhangsel.

Daar in het werk vanKUIPER

(1944)

geenenkele naakte landslak voor Zuid-Beveland wordt _{opgegeven, willen}

_wij

besluiten met het geven van een

lijst

van de andere in Yerseke

aangetroffen

soorten:

Arion

_{rufus (L., 1758)}

Arion

_{circumscriptus}

_Johnston,

1828 Arion hortensis

_Férussac,

₁₈₁₉ Arion intermedius

_Normand,

1852 Limax maximus L., 1758

Limax

_flavus

_L., 1758

Deroceras reticulatum(O. F.

_{Müller, 1774)}

Deroceras laeve

_(O.

F.

_{Müller, 1774)}

Den

_Hartog

en Sandee: Naakte landslakken in Yerseke 85

LITERATUUR

KUIPER,

J.

G.

_J.,

1944.

Bijdrage

tot de kennis der niet-mariene mol-luskenvande

provincie

Zeeland.Basteria vol.9, pp. 1

-29-QUICK,

H. E., 1960. British

_{Slugs (Pulmonata;}

Testacellidae,

Arioni-dae, Limacidae).

Buil. British Museum (N.

H.)

Zool. vol.

6,

pp. 103-226.

SCHOUTEN, A. _R., 1961. De Nederlandse Naaktslakken. Wetensch. Meded. K.N.N.V. no. 10(2e

editie),

pp. 1-20.

WALDéN,

H. W., 1961.On the

_{variation, nomenclature,}

distribution and taxonomical

_position

of Limax

(Lehmannia)

valentianus Fé-russac

(Gastropoda, Pulmonata).

Ark. f. Zool.

₍₂₎

vol. _15,

pp.71-95, PI. 1.

Summary

The

_slugs

Milax

_gagates

_(Draparnaud)

and Limax valentianus Fé-russac have been found in the

village

of Yerseke (Provinceof

Zee-land).

The first

_species,

which earlier was recorded from

only

two other localities in the

Netherlands,

is _common in the

gardens

of

the

_village.

Limax valentianus is recorded here for the first time from the Netherlands.In Yerseke it was found

_along

the bank of a ditch on the terrain of a

nursery-garden.

The

species

is anative of the Ibe-rian Peninsula but _{as a consequence} of

anthropochorous

dispersal

with decorative

_plants

it is now

widely spread

in North and West

Europe

and in many other parts of the world.