Najaarsexcursie 1992 Een bijdrage aan de egalisatie van Zuid Limburg op 17 en 18 oktober 1992, onder leiding van John Jagt

Afzettingen WTKG 14(1), 1993

4

Najaarsexcursie

1992

Een

_bijdrage

aan de

_egalisatie

van Zuid

_Limburg

_op 17 en

18 oktober

_1992,

onder

leiding

van John

_Jagt

Rob van _Slageren

De volgende ochtend een witberijpte, maar zonnige wereld. Op het appel ontbrak één van de

_aangemelde

_deelnemers; na een

_wijle

wachten werd toch vertrokken naar de eerste

groeve: groeve Curfs teGeulhem. In _{de groeve zijn} o.m. ontsloten het _{Maastrichtien,} het Dano-montien en het _Rupelien. De stratigrafie van een en ander is

weergegeven in figuur 1; waarvan _{de gegevens ontleend zijn} aan werk van W.M. Felder.

Voordat _wij ons als _goede WTKG’ers _omhoog werkten in de _groeve, naar de tertiaire lagen, werd door John een korte samenvatting gepresenteerd van wat er in het Maastrichtien zoal te beleven valt. Na _{enig kloppen}

op verspreid liggende blokken ging de tocht toch naarboven. John wees ons de verschillende niveau’s,

_waarbij

ten gerieve van de

ware collectioneurs vooral ook melding gemaakt werd van de _{vondstmogelijkheden.} Spoedig werd _duidelijk, dat de verstrekte informatie _juist en up-to-date was: bij herhaling

zag ik, hoe vondsten enthousiast aan de omringende hakkers/gravers getoond werden: ik zag haaietanden,

schelpafdrukken

(de mollusken zijn op de meeste niveau’s alleen maar als steenkern _bewaard),

_{bryozoën, zee-egelstekels}

_{(Tylocidaris)}

en vooral massa’s _Ditrupa en

andere wormkokertjes. Robert _Marquet vond, tot _{zijn grote} en zeer zichtbare genoegen, twee exemplaren van een Jouannetia- soort, boormossels zijn dat. Zelf heb ik vooral

gemonsterd

op

bryozoën;

met

_uitpikken

en determineren ben ik _nog niet ver _genoeg gevorderd om een _soortenlijst tekunnen _geven.

Na de nodige uren vlijtig kloppen zakten de meeste deelnemersweer wat verder af in de

groeve, en met een enthousiasme, dat de ware _{verzamelgeest} verraadt werd toch ook het Maastrichtien

_opnieuw,

en nu wat

_uitvoeriger,

bemonsterd. Zonder ook maar

_enige

aanspraak op volledigheid te kunnen en willen maken zijn als _bijzondere vondsten te

melden; een (sauriër?) wervel, een Aporrhais- achtige slak en fragmenten van de ammoniet

Sphenodiscus binckhorsti.

Uiteindelijk

was zelfs de meest fanatieke verzamelaar voldoende aan

_zijn

trekken

_gekomen,

en werd besloten op de Goudsberg de _{Oligocene Goudsberg-afzettingen} te

gaan bemonsteren. De _{stratigrafische positie} van deze afzettingen is in figuur 2 aangegeven.

Deelnemers: Adriaan Dorst en _echtgenote, Steven _Fruitier, Wim Groeneveld, Cedel van de _Gulik, Rudi Hessel _(zaterdag), John _Jagt, Anton en Mar _Janse, Sander _Lelieveld, Frans

Maatman, Robert _{Marquet, Jaques} Parren en introducee

_(zaterdag),

Karin van Reenen, Serge van Schooten, Rob van _Slageren, Lenard _Vaessen, Guenter Wienrich _(zaterdag), Frank Wesselingh en Christine _Niermeijer, Ruud _Wiggers, Allard de Wit.

Op vrijdag 16 oktober rond _{zonsondergang} waren de eerste deelnemers aan de excursie

aanwezig op camping De Linde. De tenten _opgezet en het avondmaal _{genoten zijnde} werd beschutting tegende invallende nachtvorst _gezocht in het locale café.

_Belangrijke

tijdspasseringen:

caloriëen _tanken, uitwisselen van verhalen over veldwerk,

_biljarten

(waarbij

ik voor het eerst van

_mijn

leven een keu _bestuurde, het laken is _{nog heel).} Na

aanleg van een _acceptabel reservoir aan brandstoffen terug naar _{de tenten,} rust

Afzettingen WTKG _14(1), 1993 6

Na een korte rit stonden we _op de _plaats, waar onze excursie-leider eerder een

proefborinkje had gezet, en waar de goede laag te bemonsteren was. Helaas leverde 1

boorgaatje niet voldoende materiaal om alle zakken te vullen: een tweede _{boring dus,} een

metertje verder. _Helaas, een dik _{pakket hellingpuin (dicht gepakt vuursteengrind) maakte,} dat er met de handboor _geen doorkomen aan was. Herhaalde _{pogingen op} andere _plaatsen leidden evenmin tot succes. Dus werd na _verloop van _tijd de _wegberm dan maar te lijf

gegaan met _spade en houweel. Na ’n _{uurtje nijver zwoegen} in _{ploegendienst (waarbij} het verschil in conditie tussen de deelnemers _onbarmhartig aan het licht _kwam) was dan het doel bereikt: de _Afzettingen van de _Goudsberg konden _eindelijk in ruime mate bemonsterd worden. Aldus _geschiedde dan ook.

Onder de verzamelde mollusken _zijn onder meer aan te treffen; _Hydrobia dubuissoni

(Bouillet), Melanoides

_fasciatus

_(Sowerby), Pirenella _monilifera

_(Deshayes),

Tympanotonus labyrinthus (Nyst), Sandbergeria cancellata _{(Nyst), Polymesoda} convexa (Brongniart), Corbula _{gibba (Olivi),} Lentidium _{triangula (Nyst).} Na restauratie van het landschap trok het _{gezelschap richting camping;} in _Valkenburg werd afscheid _genomen van de warme _{(hotel-)bedden slapers.} Na _urenlang bezoek aan diverse

_{horeca-ondememingen}

kwam dan het _moment, dat ook de laatste talmers de _ijzige waarheid onder _ogen moesten

zien: _op naar de

_slaapzak.

In _{Limburg zijn} de nachten _koud, maar dat komt het _{vroeg opstaan} wel ten _goede. Ruim

op tijd stond dan ook een ieder klaar voor de tweede _excursiedag. De eerste _stopplaats was

parkeerplaats ‘Keerbos’ aan de _autoweg Maastricht-Heerlen. In een

_{afwaterings-greppel}

ligt hier de _afzetting van de _Goudsberg direkt onder de zode. Anton Janse had van die

oranje/wit gestreepte wegwerkers-kleding beschikbaar. Daarmee _{uitgedost ging} een klein boorteam de _greppel in: _toestemming om _{op grotere} schaal te ontsluiten was niet

verkregen. Alras _bleek, dat het _ongeduld van een _{rechtgeaarde WTKG’er}

geen grenzen kent: er werd dus toch even _gauw een _{gaatje gegraven.} Er restte John _weinig anders dan zichaf te wenden en een aantal meters verder te _gaan staan met een gezicht van: hier heb ik niets mee te maken, In luttele minuten werden vele zakken _gevuld met _{schelpzand van} rijk gehalte (soortenlijst als _bij de Goudsbc _g), en werd de zode op iets _lager niveau in de

greppel

teruggelegd.

Het tweede _{excursiepunt zondag} was de _groeve ’t Root teMargraten. Behalve _Krijt is hier

vooral ook de löss fraai ontsloten: zie _figuur 3. Een

groots staaltje van _Limburgse

gastvrijheid was, dat ten behoeve van de excursie door medewerkers van het Natuurhistorisch Museum te Maastricht een ca. 7 meter _{hoog profiel} in de löss tevoren

was schoongestoken. Oprechte dank daarvoor. Na _{toelichting op,} en _bestudering en

fotografische vastlegging van het _profiel werd dit in snel _{tempo geruïneerd} teneinde uit het in de _{figuur aangegeven} niveau de

_slakjes

te

_bemachtigen.

Dit mislukte helaas ietwat: de slakjes zijn teklein en te broos om in het veld te _verzamelen, en ook het monster van de löss, dat ik mee naar huis nam _leverde, ondanks uiterst behoedzaam _spoelen niets _op. Hopelijk hebben anderen meer succes _gehad. Ook in deze _groeve werd door een aantal liefhebbers het Maastrichtien weer _beklopt

(anderen zaten liever wat in de zon uit te

puffen),

en wederom leverde dat

_kloppen

resultaat _op: ik _zag vondsten van Baculites _(een rechte ammoniet), en scharen van een

_{kreeftachtige.}

Ter _afsluiting van de excursie werd besloten een bezoek te _brengen aan de _eertijds beroemde groeveFranquart (of; Francart, of: _Francard; al deze _spellingen ben ik al in de literatuur tegengekomen) bij Tongeren, waarin _afzettingen uit het onderste _Oligoceen ontsloten

_zijn

(Zanden van

_{Grimmertingen,}

_{Zanden van}

Neerrepen, Zanden en _Mergels van Oude Biesen). Na aankomst bleek _{de groeve in gebruik} te _{zijn genomen} als vuilstort. Einde van een bij velen bekende

_ontsluiting.

Slechts een deel van de _sectie, metde Zanden

van Grimmertingen en de Zanden van _Neerrepen, was nu _nog de moeite van een nadere

bestudering

waard. John _gaf ook hier weer een verhelderende _{uitleg, aangevuld} door Len Vaessen, die in het _Tongerse ook _zijn

sporen in het verleden zo wel verdiend heeft. Hierna werd de excursie afgesloten.

Terugblikkend; een geslaagde excursie, met een

aangenaam weerzien van oude _bekenden, en een even _aangenaam kennismaken metnieuwe _gezichten, in dit _geval vooral van _Serge’s

collega

VU-studenten. Dank voor de excursie aan de _{excursieleider,} en aan alle deelnemers die _bijdroegen aan het welslagen van de excursie door _aangenaam gezelschap en noeste

8 _Afzettingen WTKG 14(1), 1993