VERDICHTINGSSTUDIE FLEXWONEN
Nederland kampt met een tekort aan woonruimte. De komende 10 jaar is er ongeveer een miljoen woningen nodig om alle Nederlanders te kunnen huisvesten. Om in te spelen op de grote bouwopgave, moeten we niet alleen meer, maar vooral andere woningen bouwen. Deze bouwopgave kan bovendien samengaan met het verduurzamen en verbeteren van bestaande wijken. Het Atelier Rijksbouwmeester zet ontwerpend onderzoek in om te onderzoeken hoe flexibele woningen kunnen bijdragen aan deze vraagstukken.
Nieuwe woonvragen
Het overgrote deel van de Nederlandse woningmarkt bestaat uit
grondgebonden eengezinswoningen en kleine appartementen. Alternatieve woonvormen zijn zeldzaam. Dat is vreemd, want de woonbehoefte van Nederlanders is divers. Studenten, alleenstaanden, starters, statushouders, sa-mengestelde gezinnen, jongeren en arbeidsmigranten; veel groepen mensen zoeken snel toegankelijke en betaalbare huisvesting. Naast de vraag naar nieuwe woonvormen verandert ook de woonduur. Gemiddeld wonen Nederlanders steeds korter dezelfde plek. Ieder jaar verhuizen er ongeveer twee miljoen mensen. Daarnaast wordt het gemiddelde huishouden steeds kleiner. Mensen wonen steeds vaker alleen.
Hoe kunnen bestaande woonwijken en gebouwen inspelen op de nieuwe woonbehoeften? Een antwoord lijkt te liggen in het concept flexwonen. Met flexwonen wordt gedoeld op verschillende soorten flexibele woonoplossingen. Kenmerkend is het ‘tijdelijke karakter’ van tenminste een van de volgende aspecten: de woning zelf, de bewoning of het tijdelijk gebruik van een locatie waarop de woning wordt geplaatst.
Kwaliteitsverbetering van bestaande wijken
Flexwonen kan ook de leefomgeving van bestaande wijken verbeteren. Het maken van nieuwe woon- en werkruimte kan samengaan met het verduurzamen en oplossen van problematiek in de wijk. Door parkeerveldjes of braakliggende terreinen in te zetten als bouwlocaties of bestaande ge-bouwen flexibel aan te passen, kan de leefbaarheid van de wijk toenemen.
Over de studie
Drie multidisciplinaire teams hebben een ontwerpend onderzoek uitgevoerd naar het transformeren en verdichten van bestaande wijken met flexibele
woningen. Ze hebben gekeken naar zes inbreidingslocaties in Putten, Arnhem, Hoeksche Waard, Kerkrade en Delft. Deze locaties hebben ieder een andere opbouw, een andere samenstelling van bewoners en een andere context. De studie van de ontwerpteams laat zien dat in bestaande wijken vrijwel altijd ruimte is voor een verdichting. De verschillende plannen tonen dat je fijnzinnig en flexibel bij kunt bouwen en daarmee de bestaande wijk kunt versterken. Een
aantal ontwerpen wordt in samenwerking met gemeenten en woningcorporaties verder uitgewerkt. Het doel van de studie is om een staalkaart met oplossingen te ontwikkelingen die kan dienen als inspiratiebron voor gemeenten en andere partijen.
Het onderzoek is in opdracht van het Atelier Rijksbouwmeester en het ministerie van BZK.
Vergelijkbare vierkante kilometer Studiegebied gemeente Putten (jaren 70-80 wijk)
Vergelijkbare vierkante kilometer
Boulevard Heuvelink
Steenstraa t S p i j k e r b u u r t B o u l e v a r d w i j k S p i j k e r k w a r e r p a r k V a n V e r s c h u e r b u u r t Velperw eg M o l e n b e k e E N K A - t e r r e i n Vosd ijk Johan de Wittla an A r n h e m s e B r o e k S t a t e n k w a r e r P a r k T h i a l f A r n h e m s e B r o e k Laan van Presikh aaf
Oude Zevenaarsew
eg
IJssellaan
Johan deWittlaan O ude Zevenaarseweg
Voetius laan Laan van Presikh aaf P r e s i k h a a f I P r e s i k h a a f I I Lange W ater
Ruitenberglaan
IJssella an W i n k e l c e n t r u m P a r k P r e s i k h a a f OudeZeve naarseweg Hanzestra at IJssella an IJssella an IJss ellaan Bethanië nstraat Laan va n Pres ikh aaf P r e s Oude Z evenaa rseweg Merwedeterrein Bouwjaar panden > 1800 – 1900 > 1900 – 1945 > 1945 – 1960 > 1960 – 1970 > 1970 – 1980 > 1980 – 1990 > 1990 – 2000 > 2000 – 2010 > 2010 – 2021 6-7-2020 17:21:02 0 0.07 0.15 0.3mi 0 0.1 0.2 0.4km 1:6,000
Web AppBuilder for ArcGIS Esri Nederland, Centraal Bureau voor de Statistiek, Kadaster | GIS Competence Center - Ministerie van EZK, Kadaster |
Vergelijkbare vierkante kilometer Studiegebied gemeente Arnhem Merwedeterrein
eg Kic kertka de Tantho fkade Rijks straa tweg Rijks straa tweg
Zuidhoornseweg
Reinierde Graa fweg Ja n Thom éelaan Ho den pijlsepa d Van Rijspad Ke rk pold erpad Tram kade Kooislootpad Ta nth ofkade Ke rk polde rweg M ozartla an Rijks straa tweg Twaa lfm or ge nkad e Kerkpo lderweg A4 Reinierde Graa fweg
Reinierde Graafweg
Buite nh ofdreef R e i n i e r d e G r a a u u r t J u n i u s b u u r t Ch ardon pad Ba kke renpa d Strausspad Bu ite nh of dr ee f Bu ite nh of dr eef
Van der Slootsingel
B u i t e n h o f - N o o r d F l e d d e r u s b u u r t P i j p e r r i n g G i l l i s b u u r t H e t R o d e D o r p V r i j h e i d s b u u r t B u i t e n h o f Buite nhofd ree f V e r z e t s t r i j d e r s b u u r t Com po nisten pad Pa psouw selaan Prin se s Be atrix laan Pr in se s Be at rix la an Pierre van Hau welaan Martinus Nijho fflaan I n d e H o v e n M y t h o l o g i e b u u r t Vo orh ofdree f Co m po nisten pad Kruithuisp ad Prin se s Beat rixla an Prin ses Beatr ixlaa n Voorh ofdreef Voorh ofdreef A a r t v a n d e r L e e u w b u u r t V o o r h o f - H o o g b o u w R o l a n d H o l s t b u u r t V o o r h o f Kruithuisp ad Victor
iapad Landbouw
pad B e d r i j v T a n t h M u l t a t u l i b u Busba anTa nthof Gillisbuurt, Delft Bouwjaar panden > 1800 – 1900 > 1900 – 1945 > 1960 – 1970 > 1970 – 1980 > 1980 – 1990 > 1990 – 2000 > 2000 – 2010 > 2010 – 2021 7-7-2020 08:42:41 0 0.07 0.15 0.3mi 0 0.1 0.2 0.4km 1:6,000
Web AppBuilder for ArcGIS Esri Nederland, Centraal Bureau voor de Statistiek, Kadaster | GIS Competence Center - Ministerie van EZK, Kadaster |
Vergelijkbare vierkante kilometer
Crane nw eye rweg Erensteinerbosweg rughofwe g Kaffe bergs we g Brug mol enw eg Kerkrade rsteenw eg Brugh ofw eg Ham m ol en we g Ca sp arSp roke lstraa t Linde nlaa n Toupsbergstraat St.Piete rstraat N299 N299 Niers prink straa t Zonst raat Zons tr aat Koningsweg O.L.Vro uw estraat Ko ningin nestra at Lin de nla an Haanra derweg M euse rstraa t N299 N299 Kanu nnik Kruyd erpad Heyend allaan Ailbertuslaan Berenbo sweg M gr.van Gi lss tra at O.L.Vro uw estraat R o l d u c k e r v e l d N299 N299 Me use rstraat Baals brugg erw Beren bosw eg G r o o t s e m i n a r i e R o l d u c Rolduckerveld Bouwjaar panden 1261 – 1800 > 1800 – 1900 > 1900 – 1945 > 1945 – 1960 > 1960 – 1970 > 1970 – 1980 > 1980 – 1990 > 1990 – 2000 > 2000 – 2010 > 2010 – 2021 Other 6-7-2020 17:45:34 0 0.07 0.15 0.3mi 0 0.1 0.2 0.4km 1:6,000
Web AppBuilder for ArcGIS Esri Nederland, Centraal Bureau voor de Statistiek, Kadaster | GIS Competence Center - Ministerie van EZK, Kadaster |
Vergelijkbare vierkante kilometer
Putten
Hoeksche Waard - Oud Beijerland
Arnhem - Merwedeterrein
Arnhem - Presikhaaf 3
Parkstad Limburg - Rolduckerveld
Delft - Gillisbuurt
LOCATIES VERDICHTINGSSTUDIE FLEXWONEN
De 3 ontwerpteams maken voor elk van deze gebieden een studie waarin zij verbeelden
hoe er aan de bestaande voorraad 10% flexibele huisvesting kan worden toegevoegd
Laan van Presikh
aaf
Oude Zevenaarsew
eg
IJssellaan
Johan deWittlaan O ude Zevenaarseweg
etiusla an Laan van Presikh aaf P r e s i k h a a f I P r e s i k h a a f I I IJssella an Lange W ater OudeZeve naarseweg Hanzestra at IJssellaan IJssella an IJss ellaan Bethanië nstraat Laa n van P resikh aaf Lange W ater P r e s i k h a a f I I I P r e s i k h a a f Oud e Zeve naarse weg Oude Zevena arsew eg Bethaniënstraat Lange W ater Lange W ater Bethan iënstraa t O v e r h e t L a n g e W a t e r Meander Meander Delta Schaapdijk Schaapdijk Hans Driessenpad A12 Meande r Presikhaaf 3 Bouwjaar panden > 1800 – 1900 > 1900 – 1945 > 1945 – 1960 > 1960 – 1970 > 1970 – 1980 > 1980 – 1990 > 1990 – 2000 > 2000 – 2010 > 2010 – 2021 6-7-2020 17:36:18 0 0.07 0.15 0.3mi 0 0.1 0.2 0.4km 1:6,000
Web AppBuilder for ArcGIS Esri Nederland, Centraal Bureau voor de Statistiek, Kadaster | GIS Competence Center - Ministerie van EZK, Kadaster |
Crane nw eye rweg Erensteinerbosweg rughofwe g Kaffe be rgswe g Brug mol enw eg Kerkrade rsteenw eg Brugh ofw eg Ham m ol en we g Ca sp ar Spro kelst raat Linde nlaa n Toupsbergstraat St.P iete rstraat N299 N299 Niers prink straa t Zo nst raat Zons traa t Koningsweg O.L .Vrouw estraat Ko nin gin nestra at Lin de nla an Haanra derweg M euse rst raat N299 N299 Kanu nnik Kruyd erpad Heyend allaan Ailbertuslaan Berenbo sweg M gr.van Gi lss tra at O.L .Vrouw estraat R o l d u c k e r v e l d N299 N299 Me use rstraat Baals brugg erw Beren bosw eg G r o o t s e m i n a r i e R o l d u c
Rolduckerveld
Bouwjaar panden 1261 – 1800 > 1800 – 1900 > 1900 – 1945 > 1945 – 1960 > 1960 – 1970 > 1970 – 1980 > 1980 – 1990 > 1990 – 2000 > 2000 – 2010 > 2010 – 2021 Other 6-7-2020 17:45:34 0 0.07 0.15 0.3mi 0 0.1 0.2 0.4km 1:6,000Web AppBuilder for ArcGIS Esri Nederland, Centraal Bureau voor de Statistiek, Kadaster | GIS Competence Center - Ministerie van EZK, Kadaster | Vergelijkbare vierkante kilometer
ROLDUCKERVELD
Violette Schönberger | Tim Peeters | Jan Nauta
PARKPALEIS
samenvoegen van kleine woningen tot enorme woon-werk appartementen biedt de mogelijkheid om gebouwn te behouden en een unieke nieuwe bestemming te geven
KRIMP
Een halve eeuw geleden behoorden de gemeenten die nu Parkstad Limburg vormen tot de meest welvarende gemeenschappen in Nederland. Maar nadat het sluiten van de kolenmijnen een lange periode van hoge werkloosheid en een gestage ontmanteling van gemeenschappen en (sociale) voorzieningen inleidde zijn de gemeenten Kerkrade, Landgraaf en Heerlen afgegleden tot gemeenten met een relatief lage welvaart en een beperkt ontwikkelperspectief.
Een gebied dat wordt gekenmerkt door krimp vraagt om verdunning, in plaats van om verdichting. Dit gegeven maakt, gezien de grote vraag naar nieuwe woningen in de meeste andere delen van Nederland, deel uit van het uitzonderlijke karakter van Parkstad Limburg. De sloop van bestaande woongebouwen is in krimpgebieden een natuurlijke reflex. Bij die sloop komen flinke kosten kijken, deels door afschrijvingen op gebouwen die nog in de exploitatietermijn vallen. Slopen betekent dan ook de vernietiging van kapitaal en van materialen. Vaak is er sprake is van sloop-nieuwbouw, waarbij woonwijken met minder maar beter in de markt liggende units worden teruggebouwd.
Ook op het Rolduckerveld wil men een aantal grote flatgebouwen slopen. Ze zullen worden vervangen door een veiliger woonproduct: grondgebonden woningen met tuin.
SAMENVOEGEN
Verdunning kan echter ook plaatsvinden door het aantal woningen
drastisch te verminderen, in plaats van door gebouwen te slopen. Op het Rolduckerveld kunnen de flatgebouwen blijven maar kan toch het aantal woningen worden verkleind door woningen op radicale manieren samen te voegen tot nieuwe, (zeer) grote appartementen.
BESTEMMING VERRUIMEN
Het bestemmingsplan dat dwingt tot wonen in de gebouwen kan volledig worden verruimd. Dan wordt alles mogelijk: wonen uiteraard, maar
bijvoorbeeld ook maatschappelijke gebruiken, horeca, of kantoren. Hierdoor ontstaat een uniek woon-werk milieu in een even unieke omgeving. Een
sterrenrestaurant op het dak; een architectenbureau met uitzicht over de wijde omgeving; een woning van 400 m2 in een snel ontwikkelende regio waar stad en landschap volledig met elkaar verweven zijn. Het maaiveld rondom de flats wordt deels opgedeeld in tuinen voor de nieuwe bewoners. Zo ontstaat een woon- en leefklimaat waar bewoners van de meeste andere steden in Nederland alleen van kunnen dromen.
OPSCHALEN
De flats op het Rolduckerveld zijn gebouwd door de firma WILMA; met hetzelfde systeem werden in totaal nog zo’n 4000 appartementen gerealiseerd in Parkstad Limburg. Het bouwsysteem leent zich goed voor
De flats worden behouden en het maaiveld wordt opgedeeld. Zo heb je niet alleen een (werk-)woning van 400 m2, maar ook nog een enorme buitenruimte. 400 220 608 126 Venlo 100 Venray Sittard -Geleen Kerkrade Vaals Landgraaf Heerlen Maastricht 400 400 400 209163 500 112 500 1407
Overzicht van in Limburg gebouwde WILMA-units per gemeente. De open bolletjes zijn inmiddels gesloopte wooncomplexen.
radicale samenvoeging: er kunnen in de hele regio vrij eenvoudig unieke, open gebouwen worden gecreërd.
MENGVORM HUUR EN KOOP
Er kan worden gedacht aan op maat gemaakte vormen van eigendom/ huur. De woningbouwvereniging wordt of blijft bijvoorbeeld eigenaar van het pand, maar verhuurt het gebruiksrecht. Bewoners investeren daarna zelf in de inbouw, die bij vertrek wordt getaxeerd en verkocht aan nieuwe bewoners. Deze mengvorm van huur-koop is eerder een succes geblekenv. Sloopkosten worden uitgespaard en een nieuwe economische dynamiek wordt gestimuleerd.
UNIEK IN NEDERLAND
Van honderd standaard woningen naar twintig unieke eenheden: het nieuwe Parkpaleis biedt ruimte aan een veelheid van bestemmingen, programma’s en gebruikers. Deze nieuwe typologie nodigt uit tot nieuwe economische dynamiek, in een binnenwereld én in buitenruimten die je nergens anders in Nederland kunt vinden.
Lacaton & Vassal in Bordeaux: volledige renovatie en uitbreiding van bestaande gallerijflats Gordon Matta-Clark
100 50 25 200 300 N
VERBINDEND LANDSCHAP
Met behoud van historische kwaliteiten
PARKSTAD ROLDUCKERVELD
New Urban Networks
Huishoudens Gesloopt 152
Toegevoegd 16 VERDICHTING
HUIDIG
2.617 2.481
Het Rolduckerveld in Kerkrade is een gebied met een lange en bewogen geschiedenis. De naam is een verbastering van de Franse benaming (rode de duc) van Hertogenrade - nu Herzogenrath net over de nabij gelegen Duitse grens, wat al aangeeft dat nationaliteit en taal hier fluide begrippen waren. Het zal ooit bos zijn geweest net als het hele gebied hier, waar steeds grotere delen van gerooid zijn (‘-rade’) ten behoeve van een kerk (Kerkrade), het nog altijd bekende maar in vroeger eeuwen toonaangevende klooster en opleidingscentrum van Abdij Rolduc (Kloosterrade) danwel de al genoemde hertog.
Landbouw kwam in de plaats van de resterende bossen, grootschalige industriële mijnbouw nam het over van de landbouw en toen begin jaren zestig de mijnen sloten en de hoogbouwflats op het Rolduckerveld verrezen was dat met de belofte dat een nieuwe, glorieuze toekomst hier gecreëerd zou worden.
Die toekomst kwam niet. De mijnbouw die het landschap had opengereten en tot in al zijn poriën had gedomineerd, is sindsdien systematisch toegedekt met een nieuwe laag van nieuw, groen landschap. Maar anders dan de land- en mijnbouw is dit een esthetische en geen economische operatie: het levert geen nieuwe impulsen en trekt geen mensen op zoek naar werk.
-5%
samenvilla’s
15
2
strategische
sloop +
12
optoppen rond
nieuwe hof
activering plint
10
STATISTIEKEN
Kerkrade / Rolduckerveld
2
Kerkrade
Rolduckerveld
bron: allecijfers.nlVERBINDEND LANDSCHAP
Met behoud van historische kwaliteiten
In de huidige gebiedsvisie voor Rolduckerveld wordt de meeste bebouwing gesloopt ten behoeve van een verbinding tussen het Berenbos en het Stadspark. Vervolgens worden er nieuwe woningen gebouwd in laagbouw, half-gesloten bouwblokken en andere bekende constellaties voor een veilige en controleerbare woonomgeving.
Er gaat dus veel geld naar het verwijderen van woningen, voordat er veel geld gaat naar het bouwen van weer nieuwe. Maar in dat proces gaat ook een unieke kwaliteit verloren die juist nu in Kerkrade bestaat, dankzij de vreemde loop van de geschiedenis.
Ons voorstel probeert een alternatief te schetsen, waarin de gewenste verbinding tussen park en bos en de veilige woonomgeving er minstens net zo goed, zo niet sterker komen, maar waarin ook de mooiste kwaliteiten van de huidige bebouwing geaccentueerd en versterkt worden, zodat er straks woningen in diverse prijsklassen te huur en te koop zijn die je nergens anders zult vinden.
De bestaande structuren vormen het uitgangsput voor een operatie van selectieve sloop, om verbindingen en doorgangen op verschillende schalen te realiseren: de onderste bouwlagen van de hoogbouw krijgen grote openingen, als poorten die de coulissen van het park via langzaamverkeer routes met elkaar verbinden. De locatie van de brand (zie de ster) leent zich bij uitstek voor een verbindende markering, zoals een groene toren, die stadpark en rolduckerveld bindt. De huidige rotode vormt een sterke barriere; wij stellen voor om deze te vergroten, zodat hij onderdeel kan worden van de doorgaande groenzone.
VERBINDING BERENBOS-STADSPARK
Strategische sloop
Verbindend landschap
De eentonigheid van de woningen in de bestaande hoogbouw is niet een van haar sterkste kwaliteiten. De hoge relatie met het verre uitzicht daarentegen is dat wel ! Waar in Limburg - of de rest van Nederland - woon je nou met zo’n wijds uitzicht?
Ook blokkeren de flatgebouwen de gewenste verbinding tussen Berenbos en Stadspark. Zelfs met de eigen groengebieden eromheen zijn de flats nauwelijks verbonden.
Door grote delen uit de onderste lagen van de flat te verwijderen, wordt de verbinding van het park niet alleen mogelijk maar ook gestimuleerd en gekaderd. Tegelijk bieden deze openingen een aantal bijkomende voordelen:
- de doorgangen leveren nieuwe kansen op voor economische activiteitenen: bedrijven en bedrijfjes kunnen hier werk-ruimte huren, ook is er genoeg ruimte voor een groter woon-/werkterras, etc
- bestaande woningen hoger in de flat die aan de openingen grenzen winnen enorm aan kwaliteit: een extra gevel met mogelijkheden tot uitzicht en/of balkons
- door de openingen in grootte en hoogte te variëren ontstaat een grotere diversiteit
- terrassen op de eerste of tweede bouwlaag in de openingen versterkern ook de collectieve kwaliteiten van de gebouwen.
VERBINDING GEBOUWEN-GROEN
Activering plint
Leve(n)de plint !
Door de garages uit de plinten te halen en de opnderste bouwlaag met de woningen op de verdieping te verbinden, kunnen gezinswoningen van twee lagen met voor- en achtertuin aan het groene landschap gerealiseerd worden. Waar de huidige woningen twee constructieve traveeën breed zijn, kunnen de nieuwe woningen variëren in grootte van een enkele dubbellaagse travee, twee traveeën breed of anderhalve travee, waarbij twee woningen verdeeld over drie traveeën de middelste verdelen voor entrees, trap en bijvoorbeeld keuken.
Zo ontstaat een nieuwe relatie met het omliggende landschap en biedt het plan een nieuwe kwaliteit voor andere bewonersgroepen.
SUBLIEME WONINGEN
Strategische sloop voor unieke woonkwaliteit
Tuinen in de lucht
De huidige balkons in de hoogte van de flats bieden weinig kwaliteit in hun door repetitie ingesloten karakter en worden nauwelijks gebruikt. Nu er minder woningen nodig zijn biedt dit een kans om op strategische plaatsen openingen in de structuur te maken die (nu dan eindelijk wel) het licht, de lucht en de ruimte bieden die door de moderne voorvechters van hoogbouw in het groen beloofd werden.
De tuinen bieden tweezijdig uitzicht en doorbreken de massieve eentonigheid voor de parkbezoekers. Naastgelegen woningen krijgen er een tuin bij, of deze tuinen kunnen een gezamenlijke buitenruimte zijn van buren rondom.
Dit kunnen dezelfde woningen zijn die er al bestaan, maar voor mensen die zich meer kunnen veroorloven zouden woningen ook kunnen worden samengevoegd met één of twee beuken ernaast of erboven. Een op die manier vergrootte woning kan ook zelf een grotere buitenruimte krijgen, wat weer andere kwaliteiten oplevert.
Kortom, door te denken in strategisch weghalen in plaatds van sloop-/ nieuwbouw ontstaan mogelijkheden en unieke kwaliteiten die anders ondenkbaar zouden zijn.
VEILIGE & VERBONDEN BUITENRUIMTE
Optoppen rond nieuwe hof
Een eigen ingang brengt meer samen
De lagere flats van vier lagen in het open groene veld kunnen direct met het groen verbonden worden door simpelweg de galerijen van de onderste woonlaag te veranderen in directe eigen toegang met een privé buitenruimte aan de gezamenlijke hof. Deze hof wordt verder besloten door toevoeging van kleine strookjes rijwoningen op de kopse zijden.
Een algehele verbetering van het technische inbouwpakket met benutting van de bestaande draagstructuur transformeert deze verwaarloosde blokken in een aantrekkelijk woonmilieu voor de langere toekomst.
ROLDUCKERVELD
BureauVanEig - biq architecten - Bovengronds
LANDSCHAPPELIJK WONEN
collectieve woonvormen in het limburgse landschap
Nog te slopen 655 woningen
Nog te slopen
190 eenheden
62 appartementen
400 eenheden
Kerk 3
woningen
2021 2023 2025 2026 2028 2021 2034 2034Te slopen woningen gebiedsvisie Rolduckerveld Parkstad gebiedsvisie Rolduckerveld Parkstad
historische kaart bestaande situatie
Meest verstedelijkte regio
Rolduckerveld in Kerkrade is een merkwaardige locatie in het licht van de opgave. Het gaat immers om een krimpregio. Door de krimp kampt men nu met leegstand van winkels en woningen. Het inwonersaantal in Kerkrade kromp de afgelopen jaren met 12%. Deze krimp werd ingezet door de mijnsluiting omstreeks 1965. Tussen 1900 en 1965 concentreerde de regio zich volledig op steenkoolwinning en in die tijd was Kerkrade een van de meest welvarende steden van Neder-land. In deze tijd groeide de verstedelijking aanzienlijk en nu nog is Zuid-Limburg een van de meest verstedelijkte regio’s van Nederland. Verschillende buurtschappen groeide aan elkaar vast langs de his-torische linten. De oorspronkelijke relatie tussen de buurtschappen en het landschap werd hierdoor verstoord. Veel stedelijke gebieden ogen heel stenig en sluiten weinig aan op het groene karakter waar Zuid-Limburg ook om bekend staat. Rond 1960 werd Rolduckerveld gebouwd. Inmiddels zijn de gebouwen in slechte staat, betonrot, slechte isolatie en ze zijn gehorig. De hoogbouw vormt een muur langs het historische lint en blokkeert de relatie met het landschap en het historische lint.
In de gebiedsvisie is opgenomen om alle woningen te slopen en voor een grootdeel te vervangen door grondgebonden woningen. Dit is een zeer stevige interventie. Wat ons opvalt in de gebiedsvisie is dat de nieuwbouw voor 58% bestaat uit grondgebonden woningen, terwijl
Bijlage
|
Uitwerking
Proefverkaveling met variant fase 4 Fase 2
102 grondgebonden woningen | Heemwonen Fase 4a 85 appartementen | Heemwonen Fase 4b 44 - 76 woningen | WonenZuid Fase 3 84 appartementen | Heemwonen Fase 1
20 experimentele woningen | WonenZuid 48 grondgebonden woningen | WonenZuid 40 appartementen | WonenZuid
Gebiedsvisie Rolduckerveld | BGSV / Studio BNL 47
juist in deze categorie de vraag er niet is. Juist is er een behoefte aan kleinere woningen voor starters en ouderen.
Behoud Monseigneur van Gilsstraat
Ons team heeft er voor gekozen de stevige interventie uit de gebieds-visie te handhaven en door te gaan met de bestaande hoogbouw te slopen met uitzondering van de hoogbouw langs de Monseigneur van Gilsstraat. Deze is zo mooi gesitueerd met een prachtig uitzicht over het landschap en van hoogwaardige kwaliteit dat we voorstellen deze te renoveren.
Landschappelijke wonen
We trekken wel de grondgebonden woningen in twijfel en denken aan een andere woningtypologie die beter passend is bij de vraag en meer ruimte biedt voor een zo sterk mogelijke landschappelijke kwaliteitsim-puls. Voorbij het grasveld met bomen, een wijk die volledig inzet op een natuurinclusies en klimaatsdatief bouwen. Van zwart naar groen telt niet alleen voor de recreatieve strategie maar ook voor wonen. Groen wonen in een natuurlijk landchap.
De historische linten komen weer aan in hun oorspronkelijke land-schappelijke setting te liggen en biedt een kwaliteitsimpuls voor be-staande buurten en de historische linten. Op deze manier zou ook de
bestaande appartementen Monseigneur van Gilsstraat
leegstand hier kunnen worden teruggedrongen, ze komen weer aan het landschap te liggen.
Collectieve woonvormen
In het landschap bieden nieuwe collectieve woonvormen ruimte voor om collectief te wonen in het landschap. We hebben twee type col-lectieve woonvormen opgenomen een toren met colcol-lectieve ruimte en een rond woongebouw met collectieve ruimte op de 4 kwadranten. Hier wonen ouderen en starters in kleine units en delen zij gemeen-schappelijke voorzieningen met elkaar. Er valt te denken aan sport-faciliteiten, een bibliotheek, een restaurant, wasvoorzieningen, extra
studio’s voor visite, maar ook zorg aan huis. Beide collectieve woon-gebouwen liggen vlakbij voorzieningen de locaties zijn daarmee zeer geschikt ook voor zowel ouderen als jongeren. Collectieve woonvor-men zijn in opkomst en bieden ook een oplossing tegen vereenza-ming van onze samenleving.
collage bestaande situatie
Collectief wonen Marmalade Lane Photograph: David Butler
