Lessen voor de XXIste eeuw
Maandag 26 februari 2018
Met handen en voeten. Communiceren met taal en lichaam
Kurt Feyaerts
1. Inleiding
• Multimodaliteit: twee invullingen (i) Tekst & beeld
- Reclame, cartoons, strips, krantenartikels, …
- Forceville and Urios-Aparisi (2009) and Veale, Feyaerts, and Forceville (2013) (ii) Menselijke interactie (face-to-face conversaties)
- Betekenis op verschillende niveaus
- Taal / prosodie / gestiek / mimiek / blik / gezichtsexpressie / lichaam
2. Gestiek
• Quintilianus: Institutionis oratoriae
• Adam Kendon (1980, 1990): Gesture: Visible Action as Utterance (2004)
• David McNeill (1992): Hand and Mind. What gestures reveal about thought (1992) • Taalkundig perspectief: ‘co-speech gestures’
• Gebaar: “The visible movement of any body part consciously or unconsciously made with the intention of
communicating while speech is being produced” (Geneviève Calbris 2011) 3. Multimodale patronen
• Taal & gestiek
• Relatief frequente co-occurrentie
• Vb. studie over uitdrukken van ‘vanzelfsprekendheid’ (Nederlands / Duits) o Ndl. gewoon, nu eenmaal, allee, dus, ja, …
o D. einfach, eben, halt, …
o Gestiek: handpalmen zijwaarts, schouder(s) op, schudden, knikken, wenkbrauwen op
4. Vormkenmerken (uit: Bressem 2013) (i) Vorm van de hand
(ii) Oriëntatie van de hand
o Palm up Naar het centrum (= ruimte voor torso) o Palm down Weg van centrum
o Palm lateral Naar lichaam o Palm vertical Weg van lichaam
(iii) Beweging
Type:
Richting:
(iv) Positie in de ruimte (Mc Neill 1992: 89)
5. Functionele typologie gebaren
(1) Symbolische gebaren (2) Iconische gebaren (3) Metaforische gebaren (4) Aanwijzende gebaren
(5) Ritmische gebaren (Beat gestures) (6) Pragmatische gebaren
