Geld in Amsterdam. Wisselbank en wisselkoersen, 1650-1725

(1)

UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl)

UvA-DARE (Digital Academic Repository)

Dehing, P.

Publication date

2012

Link to publication

Citation for published version (APA):

Dehing, P. (2012). Geld in Amsterdam. Wisselbank en wisselkoersen, 1650-1725.

General rights

It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s)

and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open

content license (like Creative Commons).

Disclaimer/Complaints regulations

If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please

let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material

inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter

to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You

will be contacted as soon as possible.

(2)

Bijlage 3 Kerncijfers Amsterdamse Wisselbank

A Uitkomsten

tabel 3.1 Kernindicatoren van de Amsterdamse Wisselbank eenheid 1610/ 1619 1620/ 1629 1630/ 1639 1640/ 1649 1650/ 1659 1660/ 1669 Balans Wisselbank Activa voorraad edelmetaal mln gld 1,197 1,970 3,962 8,256 7,129 6,675 totaal kredietverlening mln gld 0,149 1,515 2,387 1,238 2,281 2,769 w.v. – overheidsorganisaties mln gld 0,086 0,830 2,011 0,953 2,047 2,287 – bedrijven en particulieren mln gld 0,063 0,685 0,376 0,285 0,234 0,482 Passiva, lasten of schulden

deposito’s mln gld 1,245 2,735 4,478 7,883 7,815 7,805 kapitaal mln gld 0,088 0,705 1,809 1,575 1,587 1,614 bedrijfsresultaat/ winst mln gld 0,015 0,045 0,061 0,035 0,008 0,025 Balanstotaal mln gld 1,347 3,486 6,349 9,494 9,410 9,444 Giraal transactievolume mln gld 55,017 89,850 61,063 162,294 169,488 184,971 w.v. – 100 grootste rekeninghouders % 44,1 44,2 50,7 Kasstroom w.v. – edelmetaal instroom mln gld 3,205 2,592 5,776 1,796 – edelmetaal uitstroom mln gld 2,210 2,170 3,557 2,065 – saldo in- en uitstroom mln gld 0,995 0,422 2,219 -0,269

Cashratio % 96,3 72,2 87,8 102,4 90,9 85,1

Reserve-ratio % 88,4 46,4 43,9 83,8 70,1 63,6

Giro-ratio (saldo/ omzetratio) % 10,0 4,8 8,8

Wispelturigheid geldvoorraad % 34,2 21,3 18,2 18,9 15,5 13,4

Omloopsnelheid bankgulden 435,3 336,0 486,8

Totaal aantal rekeninghouders 720 1257 1348 1544 1898 2068

(3)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 8 1 1670/ 1679 1680/ 1689 1690/ 1699 1700/ 1709 1710/ 1719 1720/ 1729 1730/ 1739 1740/ 1749 1750/ 1759 1760/ 1769 1770/ 1779 5,310 7,651 11,400 10,049 11,829 18,867 17,401 12,016 13,364 18,647 18,234 2,804 2,662 1,710 2,343 2,436 3,301 3,397 5,207 4,207 1,307 0,793 2,299 1,968 1,327 1,963 1,786 0,861 0,227 0,917 1,407 0,277 0,653 0,505 0,694 0,383 0,380 0,650 2,440 3,170 4,290 2,800 1,030 0,140 6,179 8,914 12,882 11,985 13,380 21,492 20,675 17,046 17,442 19,731 18,873 1,904 1,355 0,211 0,365 0,828 0,554 0,005 0,008 0,005 0,076 0,092 0,031 0,044 0,018 0,041 0,057 0,123 0,118 0,170 0,124 0,147 0,063 8,114 10,313 13,110 12,391 14,265 22,169 20,798 17,224 17,571 19,954 19,027 203,529 180,961 248,656 271,587 304,535 330,125 52,5 47,9 52,8 57,7 53,7 54,5 1,551 3,378 3,523 3,120 11,135 12,048 3,391 2,896 4,021 4,285 10,173 12,987 -1,840 0,483 -0,498 -1,164 0,962 -0,939 84,9 85,6 88,7 84,4 86,6 86,6 84 71 75,8 93,5 96,9 52,4 67,2 86,9 80,6 79,9 83,7 83,4 69,9 75,1 92,2 95,9 5,1 11,2 8,2 6,9 11,5 9,2 20,5 20,4 15,2 20,7 25,1 22,6 7,0 14,3 11,1 26,2 16,6 826,9 363,1 304,6 269,3 349,7 285,3 2031 2034 2475 2727 2566 2769 2564 2388 2216 2294 2141 3,55 4,46 5,13 4,24 4,47 4,75 4,34 4,78 4,08 3,88 4,77

(4)

tabel 3.2 Aantal deposito- of rekeninghouders bij de Amsterdamse Wisselbank

Totaal waarvan Totaal Van Dillen

Nieuw Saldo

Mutatie Nieuw Mutatie

+ – geen absoluut % absoluut % 1609 688 731 1610 670 181 27,0 708 1615 850 190 22,4 1620 1188 1202 494 69,8 1625 1297 141 10,9 1627 1285 45 3,5 1312 110 9,2 1631 1329 39 2,9 1348 36 2,7 1646 1690 100 1489 114 87 187 11,1 1579 71 4,7 1654 2007 250 1710 212 85 335 16,7 1921 46 2,5 1666 2099 136 1833 125 141 277 13,2 2034 -68 -3,2 1676 2074 139 1811 178 85 224 10,8 2041 20 1,0 1686 2172 196 2084 38 50 246 11,3 2122 176 9,0 1695 2472 154 2408 3 61 215 8,7 2440 -70 -2,8 1707 2842 123 2793 5 44 167 5,9 2755 57 2,1 1716 2714 135 2660 5 49 184 6,8 2656 181 7,3 1726 2695 152 2613 0 82 234 8,7 2620 -298 -10,2

tabel 3.3 Aantal portugees- en hoogduits-joodse rekeninghouders en hun girale transactievolumes bij de Amsterdamse Wisselbank

Sefardim Hoogduits Sefardim Hoogduits

Aantal Omzet Aantal Omzet Aantal Omzet Aantal Omzet mln gld mln gld % van het Wisselbanktotaal

1609 23 3,3 1610 24 3,6 1615 55 6,5 1620 124 10,4 1625 80 6,2 1627 90 7 1631 98 7,4 1646A 118 7,725 7,1 9 1646B 125 7,110 7,1 9,3 1654B 234 8,801 11,7 10,4 1666A 256 8,743 12,2 10,2 1666B 264 9,958 12,6 10,1 1676A 273 16,403 13,3 15,9

(5)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 8 3

Sefardim Hoogduits Sefardim Hoogduits

Aantal Omzet Aantal Omzet Aantal Omzet Aantal Omzet mln gld mln gld % van het Wisselbanktotaal

1676B 269 14,002 13,0 14,0 1686A 319 14,707 14,7 15,7 1686B 325 14,589 15,0 13,7 1695A 379 23,215 15,5 20,3 1695B 380 23,481 15,4 17,5 1707A 459 19,929 57 3,743 16,1 14,9 2,0 2,8 1707B 457 17,661 56 3,671 16,1 12,8 2,0 2,7 1716A 466 17,781 30 1,861 17,1 12,5 1,1 1,3 1716B 460 20,233 27 2,044 16,9 12,5 1,0 1,3 1726A 431 20,356 49 4,590 16,1 11,6 1,8 2,6 1726B 440 13,233 47 3,550 16,3 8,6 1,7 2,3

tabel 3.4 Relatieve wispelturigheid van geldkoers, geldaanbod en -vraag, metaalvoorraad, cashratio, in- en uitstroom, girale omzetten en kredietverlening bij de Amsterdamse Wisselbank

Agio

Deposito Metaal - voorraad Cash- ratio Omloop snelheid

Edel metaal

Omzet _Krediet- _verlening in- uit % 1600/09 62,4 69,8 1610/19 34,2 36,0 7,9 59,4 103,4 30,3 1620/29 21,3 28,9 21,0 52,1 1630/39 18,2 23,5 7,0 41,9 1640/49 79,9 18,9 21,0 10,0 175,8 59,2 57,1 14,1 4,2 1650/59 21,4 15,5 18,5 2,9 200,3 72,1 54,1 15,3 7,1 1660/69 13,4 13,4 17,2 6,5 235,2 110,2 93,3 15,0 14,0 1670/79 43,9 20,5 28,9 11,8 233,7 128,6 183,3 12,4 28,5 1680/89 13,9 20,4 23,7 7,1 239,3 124,2 164,5 16,0 22,4 1690/99 13,2 15,2 14,0 5,2 236,2 70,8 93,8 16,4 5,4 1700/09 26,8 20,7 17,7 4,3 296,6 47,8 110,6 12,1 3,1 1710/19 11,1 25,1 34,3 11,1 428,7 44,9 84,6 18,2 12,2 1720/29 5,1 22,6 28,6 8,1 250,2 55,8 73,8 21,8 6,6 1730/39 9,6 7,1 13,2 8,6 8,8 1740/49 7,3 14,3 13,8 10,1 10,2 1750/59 19,1 11,1 22,4 13,0 13,5 1760/69 25,6 26,2 31,3 6,7 7,2 Gem. 22,3 19,0 23,3 8,8 255,1 75,9 98,9 15,7 16,7

(6)

tabel 3.5A Frequentieverdeling giraal transactievolume Amsterdamse Wisselbank, 1646-1726, naar grootteklasse transactie en steekproefjaar

0 1-999 1000-2499 2500-4999 5000 -9999 10000 -24999 25000 -49999 50000-99999 100000 -249999 250000-499999 500000 -999999 1000000 en hoger Totaal Totaal N

% Absoluut 1646A 8,8 2,3 5,2 7,8 13,1 20,6 16,7 13,5 8,3 2,5 0,8 0,4 100 1662 1646B 10,1 2,5 5,4 8,0 13,0 21,2 16,2 13,1 7,8 2,1 0,7 0,1 100 1690 1654B 19,5 3,2 4,7 8,0 10,5 19,3 14,3 10,4 6,8 2,7 0,4 0,2 100 2006 1666A 21,6 7,1 6,6 8,3 11,3 16,4 10,4 8,6 6,6 2,0 0,7 0,3 100 2099 1666B 19,9 3,8 6,5 7,6 11,6 17,6 12,8 9,6 7,3 2,2 0,9 0,4 100 2091 1676A 26,4 4,5 5,7 7,2 9,5 15,1 11,5 8,4 7,2 2,7 1,2 0,6 100 2047 1676B 27,4 4,6 6,8 5,5 9,3 15,1 11,3 9,0 7,2 2,4 1,1 0,4 100 2068 1686A 23,1 6,1 6,4 7,5 10,0 16,9 11,8 8,1 7,2 1,8 1,0 0,2 100 2156 1686B 21,8 6,3 6,1 7,4 10,7 17,9 11,0 8,8 6,8 2,4 0,7 0,3 100 2160 1695A 22,8 7,8 7,6 8,7 10,3 14,5 9,9 8,6 5,5 2,4 1,4 0,5 100 2451 1695B 21,7 8,1 7,2 7,0 10,8 15,3 10,4 8,5 6,4 2,3 1,6 0,7 100 2469 1707A 37,2 6,3 6,6 5,6 8,4 12,3 7,8 6,1 5,7 2,2 1,0 0,7 100 2850 1707B 38,5 5,4 6,2 5,2 8,1 12,6 8,3 6,3 5,4 2,2 1,2 0,7 100 2834 1716A 33,8 6,2 5,4 6,9 9,0 12,1 9,0 5,9 6,7 3,0 1,3 0,6 100 2726 1716B 36,8 4,5 5,5 5,5 7,0 13,1 8,6 7,3 6,5 3,2 1,5 0,7 100 2711 1726A 21,0 5,7 8,2 7,4 10,5 15,7 10,5 8,6 6,6 3,4 1,6 0,8 100 2675 1726B 23,2 7,7 7,4 8,3 10,3 15,3 9,6 7,7 6,0 2,4 1,3 0,7 100 2695 Gem. 24,3 5,4 6,3 7,2 10,2 15,9 11,2 8,7 6,7 2,5 1,1 0,5 100 2317

tabel 3.5B Frequentieverdeling giraal transactievolume Amsterdamse Wisselbank, naar grootteklasse transactie en steekproefjaar 0 1-999 1000-2499 2500-4999 5000-9999 10000-24999 25000-49999 50000-99999 100000-249999 250000-499999 500000-999999 1000000 en hoger % cumulatief 1646A 8,8 11,1 16,3 24,1 37,2 57,8 74,5 88,0 96,3 98,9 99,6 100 1646B 10,1 12,5 17,9 25,9 38,9 60,2 76,3 89,4 97,2 99,2 99,9 100 1654B 19,5 22,7 27,5 35,4 45,9 65,2 79,5 89,9 96,7 99,4 99,8 100 1666A 21,6 28,6 35,3 43,6 54,9 71,4 81,8 90,4 97,0 99,0 99,7 100 1666B 19,9 23,7 30,1 37,7 49,4 67,0 79,8 89,3 96,6 98,8 99,6 100 1676A 26,4 30,9 36,6 43,8 53,3 68,4 79,9 88,3 95,5 98,2 99,4 100 1676B 27,4 32,0 38,8 44,3 53,6 68,7 79,9 88,9 96,1 98,5 99,6 100 1686A 23,1 29,2 35,6 43,0 53,1 70,0 81,8 89,9 97,1 98,8 99,8 100

(7)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 8 5 0 1-999 1000-2499 2500-4999 5000-9999 10000-24999 25000-49999 50000-99999 100000-249999 250000-499999 500000-999999 1000000 en hoger % cumulatief 1686B 21,8 28,1 34,1 41,5 52,2 70,1 81,1 89,9 96,6 99,0 99,7 100 1695A 22,8 30,6 38,2 46,9 57,2 71,6 81,6 90,2 95,7 98,1 99,5 100 1695B 21,7 29,8 37,0 44,0 54,8 70,0 80,5 89,0 95,4 97,7 99,3 100 1707A 37,2 43,5 50,2 55,8 64,2 76,5 84,4 90,5 96,1 98,3 99,3 100 1707B 38,5 43,9 50,1 55,4 63,4 76,0 84,3 90,6 96,0 98,2 99,3 100 1716A 33,8 40,0 45,4 52,3 61,4 73,5 82,5 88,4 95,1 98,1 99,4 100 1716B 36,8 41,2 46,7 52,2 59,2 72,3 80,9 88,2 94,6 97,8 99,3 100 1726A 21,0 26,7 34,9 42,3 52,7 68,5 79,0 87,6 94,1 97,6 99,2 100 1726B 23,2 30,9 38,3 46,6 56,9 72,2 81,9 89,6 95,5 98,0 99,3 100 Gem. 24,3 29,7 36,1 43,2 53,4 69,4 80,6 89,3 96,0 98,4 99,5 100

tabel 3.5C Frequentieverdeling van de deposito’s bij de Amsterdamse Wisselbank; rekeningen met positief saldo (crediteuren van balans)

0-24 25-99 100-499 500-999 1000-2499 2500-4999 5000-9999 10000-14999 15000-24999 25000-49999 50000-74999 75000-99999 100000 en meer Totaal Totaal N

% absoluut 1646A 12,5 10,7 10,8 8,7 18,3 15,3 10,8 5,4 3,6 2,4 0,6 0,3 0,6 100 1454 1646B 12,3 10,5 11,4 10,1 17,2 15,2 11,4 4,3 2,9 2,6 1,1 0,5 0,4 100 1489 1654B 16,4 12,0 12,3 8,6 16,2 12,6 10,2 5,1 2,9 2,3 0,6 0,4 0,4 100 1711 1666A 18,3 13,4 15,1 7,9 13,9 11,8 8,8 3,9 3,1 2,2 0,8 0,4 0,4 100 1829 1666B 22,4 16,1 13,4 7,5 11,9 10,2 7,7 3,8 3,1 2,4 0,7 0,4 0,4 100 1879 1676A 25,5 14,8 16,3 7,9 13,3 8,7 6,7 2,6 1,9 1,3 0,7 0,1 0,1 100 1808 1676B 25,3 14,7 15,6 7,0 13,0 8,0 7,2 3,5 2,7 2,4 0,4 0,1 0,2 100 1865 1686A 19,2 12,4 13,9 8,2 13,2 10,2 9,6 4,8 4,2 2,8 1,0 0,4 0,3 100 2104 1686B 21,0 13,3 13,2 7,5 13,4 9,8 9,3 4,6 3,6 3,1 0,6 0,2 0,5 100 2083 1695A 21,4 13,4 14,4 7,1 12,4 11,0 8,6 4,7 3,1 2,4 0,7 0,5 0,3 100 2419 1695B 20,9 14,4 16,2 7,7 13,2 9,3 8,2 3,6 3,4 2,1 0,4 0,4 0,3 100 2407 1707A 31,3 14,3 13,0 7,1 11,8 7,0 6,6 3,2 2,9 1,8 0,5 0,2 0,3 100 2771 1707B 32,3 14,9 13,6 6,6 10,7 8,7 5,6 2,4 2,7 1,5 0,5 0,2 0,3 100 2790 1716A 28,5 15,0 10,7 5,8 9,8 8,5 7,5 4,0 4,0 3,4 1,6 0,5 0,7 100 2659 1716B 27,6 13,8 11,6 5,9 10,9 7,8 7,3 4,3 4,6 4,0 0,9 0,6 0,8 100 2658 1726A 16,7 12,8 13,2 8,6 11,9 10,2 10,5 4,1 5,5 3,7 1,5 0,6 0,7 100 2615 1726B 18,8 13,6 14,5 8,3 11,6 9,5 9,5 4,5 4,6 2,9 1,1 0,6 0,6 100 2611 Gem. 21,8 13,5 13,5 7,7 13,1 10,2 8,6 4,0 3,5 2,5 0,8 0,4 0,4 2185

(8)

tabel 3.6A Gemiddelde omloopsnelheid van de bankgulden in de Amsterdamse Wisselbank, naar grootteklasse saldo en steekproefjaar

0-24 25-99 100-499 500-999 1000-2499 2500-4999 5000-9999 10000-14999 15000-24999 25000-49999 50000-74999 75000-99999 100000 en meer Totaal N Gem.

% 1646A 3001 512 178 56 28 15 10 9 8 5 4 3 3 1454 464 1646B 2673 463 152 46 19 13 10 7 5 5 4 1 1 1489 407 1654 1657 324 118 46 25 12 11 10 6 5 6 2 4 1711 336 1666A 1749 346 115 84 17 14 9 7 9 5 4 1 2 1952 432 1666B 1832 422 143 42 26 17 12 14 6 6 4 4 4 2020 541 1676A 2992 330 182 47 28 20 14 10 15 8 7 2 2 1963 875 1676B 2444 431 157 55 38 20 20 11 7 9 8 1 7 1982 779 1686A 1454 244 107 39 19 15 7 7 6 4 5 2 2 2111 336 1686B 1570 255 108 34 31 13 10 7 7 4 11 0 2 2119 390 1695A 1087 386 122 42 21 14 11 7 7 8 8 3 2 2422 310 1695B 1005 374 155 47 28 17 12 13 9 10 7 4 6 2408 299 1707A 689 271 92 44 24 18 11 11 16 9 8 8 7 2774 276 1707B 608 288 95 40 26 24 17 10 11 9 9 16 5 2964 263 1716A 1169 242 100 48 22 15 10 8 7 6 7 5 4 2662 388 1716B 891 293 143 33 27 13 10 10 7 8 4 11 4 2663 311 1726A 1359 430 131 36 27 15 10 9 7 8 6 4 7 2617 310 1726B 1055 272 91 41 25 23 11 7 7 6 5 14 5 2591 260 Gem. 1602 346 129 46 25 16 12 9 8 7 6 5 4 2230 410

tabel 3.6B De wispelturigheid van de omloopsnelheid van het geld in de Amsterdamse Wisselbank, naar grootteklasse saldo en steekproefjaar

% 1646A 278 195 130 236 214 142 184 232 93 110 130 106 75 1454 191 1646B 212 165 256 132 132 137 133 164 118 103 89 149 194 1489 161 1654 421 154 167 150 156 138 167 230 116 131 113 70 172 1711 200 1666A 296 276 214 359 189 200 147 171 179 142 118 77 79 1952 234 1666B 391 211 198 164 148 175 242 217 150 122 78 193 145 2020 236 1676A 309 248 211 172 177 107 203 176 144 118 90 0 76 1963 221 1676B 373 204 198 203 221 189 187 150 157 149 197 3 120 1982 246 1686A 323 193 189 184 152 217 159 217 160 142 95 101 161 2111 208

(9)

% 1686B 394 159 220 180 477 217 205 187 140 147 178 137 87 2119 271 1695A 318 212 238 344 202 170 185 191 184 153 102 173 155 2422 235 1695B 301 244 227 270 236 170 208 164 227 122 126 173 136 2408 237 1707A 515 254 226 227 263 183 154 207 202 130 136 111 140 2774 313 1707B 383 286 212 190 249 274 169 154 154 179 107 160 167 2964 280 1716A 1470 256 237 218 210 191 166 154 204 137 173 120 125 2662 568 1716B 505 273 230 187 250 157 167 155 150 162 132 128 134 2663 290 1726A 306 315 282 242 236 205 188 175 157 187 148 185 158 2617 246 1726B 426 212 192 196 226 325 180 202 161 193 271 220 143 2591 255 Gem. 425 227 213 215 220 188 179 185 159 143 134 124 133 2230 258

tabel 3.7 Agio van het bankgeld bij de Amsterdamse Wisselbank Gemiddeld Standaard-deviatie Variatie N % 1644/49 2,80 2,24 79,91 15 1650/59 2,35 0,50 21,41 30 1660/69 3,33 0,44 13,38 33 1670/79 3,55 1,56 43,89 69 1680/89 4,46 0,62 13,93 63 1690/99 5,13 0,68 13,25 54 1700/09 4,24 1,14 26,80 53 1710/19 4,47 0,49 11,07 14 1720/29 4,75 0,24 5,07 77 1730/39 4,34 0,42 9,64 105 1740/49 4,78 0,35 7,33 120 1750/59 4,08 0,78 19,07 120 1760/69 3,88 1,00 25,62 120 1770/79 4,77 0,20 4,20 72

(10)

tabel

3.8

Giraal transactievolumes 25 grootste rekeninghouders Amsterdamse Wisselbank, naar steekproefjaar en maand

Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N A 1646 1

Cooijmans, Balthasar & Brs.

0,155 0,308 0,163 0,171 0,283 0,237 0,250 0,365 0,246 0,209 0,233 0,117 2,738 897 2

Meijert, Hendrick van [Meijart]

0,180 0,255 0,164 0,202 0,185 0,423 0,391 0,099 0,175 0,252 0,249 0,063 2,638 376 3

Dias, Duarte & Mendes de Paz, Louis

0,106 0,157 0,130 0,241 0,461 0,309 0,293 0,144 0,288 0,131 0,147 0,081 2,488 317 4

Hoeust, Mattheus [Heust]

0,198 0,288 0,324 0,197 0,301 0,282 0,266 0,119 0,144 0,122 0,120 0,046 2,407 669 5

Pauw, Reijnier [Hr.v. Nieuwerkerck]

0,120 0,120 0,060 0,182 0,287 0,328 0,036 0,032 0,229 0,068 0,283 0,266 2,011 153 6 Wuijtiers, Dirck 0,130 0,143 0,197 0,181 0,141 0,108 0,118 0,211 0,211 0,105 0,163 0,169 1,876 400 7

Tholings, Gijsbert [Thoolincx]

0,126 0,090 0,082 0,082 0,124 0,146 0,161 0,293 0,154 0,144 0,112 0,115 1,629 578 8

Cuijsten, Nicolaes & Jan

0,137 0,112 0,131 0,147 0,167 0,179 0,175 0,136 0,201 0,134 0,082 0,000 1,602 783 9

Ginderdeuren, Adriaen van

0,096 0,166 0,112 0,118 0,181 0,157 0,153 0,116 0,143 0,175 0,094 0,085 1,594 533 10 Osorio, Bento 0,084 0,128 0,088 0,086 0,152 0,141 0,132 0,052 0,112 0,097 0,219 0,231 1,521 422 11

Callandrini, Jeremias [Calandrijn]

0,134 0,222 0,157 0,159 0,107 0,110 0,107 0,085 0,083 0,134 0,100 0,097 1,496 448 12 Broen, Marcus 0,102 0,103 0,145 0,148 0,156 0,148 0,138 0,048 0,101 0,143 0,088 0,083 1,402 553 13 Bartelotti, Guill. 0,140 0,199 0,101 0,096 0,106 0,098 0,089 0,011 0,118 0,140 0,109 0,078 1,286 363 14

Paz, Jan de & Asseueda, Andrea d’

0,089 0,157 0,058 0,081 0,105 0,088 0,083 0,041 0,098 0,087 0,160 0,167 1,215 295 15 Martin, Jacques 0,056 0,147 0,170 0,102 0,092 0,125 0,117 0,048 0,139 0,044 0,063 0,104 1,205 438 16

Smeth, Reijmont de [Smit,Reijmondo]

0,097 0,120 0,094 0,064 0,101 0,101 0,097 0,061 0,133 0,069 0,063 0,062 1,062 482 17

Muijssart, Abraham [Musaart]

0,045 0,065 0,064 0,077 0,080 0,088 0,086 0,073 0,110 0,109 0,119 0,120 1,036 536 18 Schot, Ever[ar]d[t] 0,040 0,109 0,082 0,079 0,124 0,138 0,129 0,050 0,083 0,045 0,074 0,077 1,031 392 19

Versteegen, Jan & Hendrick

0,182 0,284 0,342 0,202 0,000 0,000 0,000 0,000 0,001 0,000 0,000 0,000 1,011 438 20

Hesters, Jeronimo & David

0,052 0,075 0,064 0,056 0,068 0,067 0,074 0,132 0,082 0,075 0,095 0,082 0,923 427 21

Bats, Joost & Jan

0,064 0,099 0,092 0,088 0,053 0,074 0,075 0,090 0,110 0,069 0,050 0,049 0,913 518 22

Goor, Cornelis Gijsbertss. van

0,066 0,102 0,069 0,079 0,076 0,078 0,078 0,078 0,077 0,097 0,058 0,054 0,911 364 23

Scholten, Lucas & Hendrick

0,057 0,066 0,042 0,061 0,060 0,066 0,065 0,055 0,070 0,088 0,117 0,119 0,866 442

(11)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 8 9 Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 24 Bistraet, Daniel de la 0,092 0,046 0,070 0,067 0,073 0,073 0,066 0,067 0,077 0,041 0,111 0,067 0,852 493 25 Velters, Abraham 0,030 0,077 0,033 0,054 0,058 0,043 0,074 0,097 0,213 0,051 0,047 0,044 0,820 234 Totaal (25) 2,578 3,638 3,033 3,020 3,539 3,608 3,253 2,506 3,399 2,629 2,955 2,376 36,534 11552 B 1654 1

Stoffelsen, Abraham [de jonge]

0,206 0,227 0,432 0,692 0,223 0,266 2,046 220 2

Cooijmans, Balthasar & Jan

0,281 0,287 0,256 0,342 0,278 0,181 1,625 442 3

Helt, Dirck Claesz

0,193 0,182 0,251 0,226 0,204 0,187 1,243 703 4

Barcman, Simon & Cornelis

0,207 0,116 0,116 0,148 0,181 0,130 0,897 267 5 Forckenbeeck, Erasmus 0,116 0,157 0,208 0,191 0,135 0,073 0,880 459 6 Bistraet, Daniel de la 0,138 0,082 0,230 0,143 0,145 0,084 0,822 520 7 Muijssart, Abraham 0,097 0,113 0,160 0,136 0,152 0,091 0,749 374 8

Lion, David Juda

0,076 0,117 0,084 0,125 0,138 0,076 0,617 327 9 Trip, Pieter 0,206 0,059 0,062 0,115 0,100 0,061 0,603 94 10 Wuijtiers, Dirck 0,085 0,084 0,094 0,149 0,051 0,122 0,586 124 11 Neufville, Jan de 0,083 0,081 0,084 0,081 0,130 0,088 0,547 293 12 Broen, Marcus 0,053 0,078 0,105 0,082 0,104 0,110 0,531 252 13 Bartelotti, Guill. 0,063 0,090 0,061 0,118 0,043 0,136 0,511 176 14

Gerards, Hendrij & Carel

0,169 0,106 0,069 0,069 0,056 0,039 0,509 201 15

Pereira, Abraham & Isaack

0,059 0,065 0,101 0,123 0,079 0,073 0,500 133 16

Scholten, Lucas & Hendrick

0,067 0,074 0,115 0,065 0,087 0,090 0,498 176 17

Bats, Joost & Jan de

0,075 0,091 0,115 0,069 0,098 0,044 0,493 214 18 Janssen, Lourens 0,088 0,063 0,084 0,078 0,073 0,053 0,439 255 19 Schot, Everard 0,035 0,047 0,098 0,049 0,097 0,100 0,427 184

(12)

Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 20 Belijn, Guiliam 0,051 0,033 0,051 0,121 0,087 0,074 0,417 191 21

Lande, Cornelis & Frans de la

0,082 0,040 0,069 0,096 0,093 0,027 0,407 163 22 Broers, Thomas 0,054 0,034 0,053 0,108 0,091 0,052 0,391 102 23

Ackerlacken, Adriaen van

0,038 0,064 0,094 0,111 0,033 0,043 0,383 95 24

Andrea, Jan & Octavio Tensini

0,039 0,072 0,093 0,046 0,075 0,053 0,378 148 25

Goor, Cornelis & Gijsbertsz van

0,021 0,097 0,091 0,059 0,062 0,042 0,371 125 Totaal (25) 2,582 2,461 3,174 3,541 2,815 2,292 16,866 6238 C 1666 1 Neufville, Jan de 0,311 0,361 0,333 0,556 0,388 0,413 0,299 0,348 0,282 0,366 0,647 0,454 4,758 699 2

Forckenbeeck, Erasmus Wed.& Comp.

0,273 0,406 0,340 0,380 0,374 0,419 0,230 0,371 0,251 0,159 0,287 0,309 3,797 564 3

Cooijmans, Jan Wed. & Voet

0,300 0,293 0,312 0,347 0,276 0,452 0,413 0,308 0,252 0,181 0,287 0,204 3,626 497 4 Stoffelsen, Jacob 0,385 0,623 0,342 0,130 0,194 0,247 0,196 0,224 0,186 0,083 0,568 0,402 3,579 132 5

Marten, Gerard Wed. & Zonen

0,175 0,156 0,265 0,349 0,152 0,103 0,232 0,217 0,213 0,238 0,297 0,182 2,579 505 6 Visser, Joris de 0,139 0,321 0,280 0,451 0,299 0,222 0,090 0,158 0,124 0,167 0,146 0,103 2,502 340 7 Surmont, Phillipe de 0,192 0,141 0,140 0,116 0,132 0,198 0,145 0,136 0,174 0,278 0,207 0,142 2,000 453 8

Ackerlaecken, Adriaen & Christoffel van

0,107 0,181 0,395 0,142 0,094 0,021 0,044 0,087 0,128 0,222 0,371 0,135 1,925 206 9

Poniche, Abraham [Ponisse]

0,155 0,143 0,162 0,351 0,098 0,119 0,079 0,077 0,138 0,122 0,297 0,171 1,913 216 10 Tonneman, Jeronimo 0,133 0,164 0,116 0,120 0,133 0,138 0,105 0,196 0,142 0,180 0,123 0,114 1,664 340 11 Blott, Claude 0,137 0,061 0,332 0,237 0,084 0,100 0,097 0,093 0,085 0,087 0,086 0,118 1,519 297 12

Hochepied, Daniel & Jan Baptista

0,175 0,155 0,222 0,113 0,091 0,205 0,118 0,063 0,088 0,108 0,066 0,080 1,484 215 13 Bistraet, Daniel de la 0,118 0,077 0,107 0,188 0,086 0,107 0,112 0,100 0,201 0,117 0,131 0,138 1,482 345

(13)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 9 1 Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 14

Bemden, Egidius van den

0,071 0,069 0,102 0,149 0,102 0,135 0,068 0,094 0,146 0,199 0,167 0,101 1,402 209 15 Deutz, Jan 0,081 0,125 0,137 0,107 0,112 0,197 0,086 0,088 0,122 0,089 0,121 0,082 1,347 235 16

Parenti, Paolo & Jeronimo

0,096 0,126 0,069 0,149 0,147 0,144 0,123 0,099 0,111 0,078 0,092 0,078 1,311 226 17 Corff, Hendrick 0,084 0,095 0,079 0,100 0,109 0,122 0,111 0,122 0,156 0,105 0,118 0,093 1,295 301 18 Kempenaer, Hendrick de 0,038 0,016 0,034 0,154 0,186 0,256 0,055 0,154 0,106 0,073 0,043 0,048 1,164 159 19

Lopes Suasso, Anthoni

0,067 0,087 0,052 0,092 0,062 0,219 0,107 0,082 0,060 0,102 0,136 0,067 1,136 190 20

Lestevenon, Daniel & Mattheus

0,100 0,099 0,137 0,189 0,089 0,102 0,050 0,067 0,053 0,119 0,078 0,035 1,119 166 21

Hoeff, Ellert van

0,054 0,097 0,106 0,053 0,053 0,074 0,097 0,141 0,133 0,083 0,088 0,032 1,011 257 22

Juda Lion, Moses & David

0,088 0,095 0,070 0,131 0,072 0,101 0,066 0,069 0,046 0,082 0,116 0,067 1,003 215 23 Broers, Thomas 0,095 0,108 0,074 0,128 0,034 0,060 0,089 0,095 0,055 0,075 0,086 0,051 0,949 99 24 Marcelis, Gabriel 0,012 0,020 0,131 0,203 0,079 0,031 0,013 0,106 0,189 0,040 0,070 0,055 0,949 96 25

Wuijtiers, Govert & Jacob

0,106 0,123 0,097 0,088 0,031 0,032 0,069 0,082 0,118 0,113 0,043 0,034 0,934 58 Totaal (25) 3,492 4,139 4,436 5,027 3,477 4,216 3,095 3,577 3,560 3,466 4,666 3,294 46,447 7020 D 1676 1

Tonneman, Jeronimo & Frans

0,262 0,262 0,171 0,251 0,220 0,165 0,312 0,296 0,502 0,730 0,267 0,232 3,672 221 2 Navarro, Isaack 0,358 0,419 0,248 0,238 0,265 0,289 0,313 0,260 0,233 0,301 0,240 0,157 3,323 608 3

Forckenbeeck, Adolf & Comp.

0,255 0,240 0,170 0,305 0,222 0,223 0,227 0,265 0,173 0,279 0,248 0,341 2,949 528 4 Dormieux, Jacob 0,291 0,233 0,209 0,251 0,203 0,209 0,305 0,168 0,315 0,276 0,232 0,215 2,909 635 5

Nunes Henricus, Jan & Jacob Erven

0,241 0,354 0,366 0,193 0,307 0,246 0,281 0,191 0,222 0,153 0,152 0,156 2,862 393 6

Broijel, Harmen van

0,175 0,263 0,186 0,205 0,245 0,180 0,322 0,229 0,224 0,225 0,235 0,164 2,652 628 7

Ackerlaecken, Christoffel van

0,273 0,231 0,119 0,132 0,140 0,120 0,202 0,154 0,115 0,378 0,211 0,195 2,270 183 8

Forckenbeeck, Erasmus Wed. & Comp.

0,222 0,135 0,132 0,226 0,159 0,177 0,226 0,122 0,206 0,237 0,154 0,249 2,246 588 9 Schardinel, Severijn 0,214 0,222 0,162 0,162 0,148 0,184 0,198 0,140 0,130 0,212 0,213 0,119 2,103 402

(14)

Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 10 Lestevenon, Mattheus 0,144 0,170 0,202 0,163 0,159 0,140 0,155 0,164 0,196 0,153 0,177 0,119 1,943 394 11 Block, Coenraad 0,230 0,263 0,143 0,194 0,193 0,128 0,202 0,101 0,116 0,079 0,186 0,085 1,920 231 12 Gerverdingh, Gerard 0,181 0,193 0,173 0,165 0,138 0,094 0,165 0,165 0,151 0,144 0,153 0,152 1,872 526 13 Cavellier, Claude 0,209 0,172 0,202 0,145 0,165 0,101 0,168 0,126 0,092 0,145 0,112 0,175 1,811 372 14

Dircksz, Lucas Wed. & Roseboom

0,140 0,122 0,165 0,196 0,166 0,137 0,131 0,145 0,169 0,157 0,136 0,122 1,785 494 15 Canionele, Jan de 0,139 0,164 0,174 0,175 0,142 0,105 0,113 0,118 0,192 0,130 0,175 0,123 1,750 644 16 Smedt, Reijmondt de 0,117 0,127 0,195 0,172 0,112 0,101 0,148 0,121 0,141 0,179 0,183 0,139 1,735 438 17

Lopes Suasso, Anthonio

0,210 0,097 0,109 0,222 0,171 0,100 0,113 0,228 0,120 0,143 0,080 0,066 1,659 179 18

Parenzi, Paulo & Jeremio & Co.[Baldenusy]

0,178 0,206 0,155 0,122 0,135 0,108 0,179 0,124 0,121 0,166 0,087 0,075 1,656 357 19

Gerards, Hendrick & Carel

0,216 0,186 0,117 0,136 0,122 0,080 0,125 0,143 0,094 0,137 0,129 0,089 1,576 367 20 Pree, Pierre du 0,315 0,187 0,088 0,075 0,277 0,229 0,127 0,003 0,082 0,027 0,039 0,059 1,509 126 21

Massis, Jan Francois

0,174 0,249 0,152 0,118 0,120 0,098 0,095 0,110 0,070 0,038 0,053 0,027 1,304 152 22

Smedt, Joost de [Smeth]

0,082 0,106 0,126 0,077 0,083 0,079 0,144 0,077 0,153 0,121 0,162 0,069 1,280 201 23

Muijsken, Jan Hendrick

0,152 0,104 0,078 0,067 0,078 0,143 0,141 0,074 0,099 0,179 0,081 0,074 1,271 262 24 Cranenburgh, Dirck 0,129 0,129 0,091 0,097 0,120 0,062 0,106 0,066 0,078 0,103 0,101 0,089 1,172 369 25

Voet, Jan Gabriel & Francisco Moll

0,111 0,094 0,079 0,108 0,107 0,086 0,139 0,070 0,113 0,080 0,078 0,059 1,126 214 Totaal (25) 5,019 4,929 4,012 4,196 4,198 3,585 4,637 3,661 4,109 4,774 3,886 3,349 50,353 9512 E 1686 1

Tonneman, Jeronimo & Zn.

0,223 0,163 0,143 0,233 0,126 0,099 0,386 0,110 0,232 0,833 1,067 0,617 4,231 394 2

Broijel, Hendrick van [Harmen]

0,192 0,244 0,243 0,175 0,106 0,133 0,193 0,208 0,224 0,151 0,457 0,323 2,648 544 3

Dalen, Hendrick van

0,174 0,169 0,174 0,208 0,194 0,139 0,191 0,181 0,217 0,207 0,180 0,179 2,214 708 4

Os, Willem van

0,147 0,226 0,172 0,212 0,167 0,137 0,249 0,150 0,087 0,025 0,089 0,046 1,708 208

(15)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 9 3 Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 5

Ludick, Lodewijck van [de jonge]

0,177 0,146 0,134 0,136 0,117 0,125 0,120 0,107 0,196 0,167 0,142 0,118 1,686 691 6

Billiotti, Lourenso & Sardi

0,110 0,082 0,179 0,177 0,127 0,108 0,190 0,160 0,119 0,160 0,133 0,117 1,662 513 7 Navarro, Isaack 0,171 0,117 0,119 0,117 0,108 0,079 0,143 0,155 0,144 0,136 0,166 0,184 1,639 345 8

Broijel, Arent van

0,120 0,133 0,118 0,133 0,121 0,131 0,140 0,137 0,137 0,183 0,156 0,126 1,634 549 9 Canionele, Jan de 0,122 0,156 0,153 0,117 0,106 0,099 0,120 0,149 0,134 0,169 0,180 0,108 1,612 599 10 Pardique, Frans 0,174 0,150 0,150 0,124 0,063 0,055 0,180 0,120 0,092 0,246 0,096 0,095 1,545 316 11 Balde, Jan 0,158 0,159 0,121 0,134 0,097 0,078 0,112 0,114 0,150 0,075 0,159 0,172 1,529 408 12 Muijssart, Isaack 0,188 0,106 0,160 0,146 0,109 0,108 0,118 0,108 0,093 0,099 0,120 0,116 1,472 398 13

Parensi, Pauolo & Jeronimo [Parenti]

0,107 0,129 0,133 0,150 0,108 0,093 0,127 0,130 0,121 0,131 0,114 0,076 1,419 385 14

Beck, Jacob George

0,115 0,174 0,107 0,132 0,069 0,045 0,161 0,110 0,118 0,139 0,148 0,073 1,391 371 15 Bogaert, Adriaen 0,005 0,008 0,007 0,117 0,055 0,051 0,181 0,130 0,170 0,231 0,194 0,205 1,353 584 16

Nunes Henriques, Jacob

0,071 0,133 0,093 0,158 0,114 0,060 0,050 0,044 0,156 0,198 0,074 0,049 1,199 236 17 Gerverdingh, Gerard 0,191 0,140 0,131 0,110 0,086 0,044 0,086 0,066 0,090 0,079 0,061 0,094 1,177 332 18 Barbou, Charles 0,116 0,113 0,133 0,082 0,105 0,082 0,160 0,079 0,147 0,010 0,082 0,057 1,167 216 19 Lestevenon, Matheo 0,131 0,156 0,070 0,085 0,070 0,097 0,107 0,111 0,090 0,071 0,107 0,055 1,149 256 20

Forckenbeeck, Erasmus Wed.

0,086 0,093 0,083 0,065 0,096 0,070 0,097 0,100 0,127 0,108 0,114 0,108 1,146 327 21

Alvares, Samuel & Jan [A:F.& J.v.d.Boom]

0,106 0,052 0,105 0,092 0,103 0,082 0,109 0,082 0,079 0,091 0,051 0,102 1,055 192 22

Os, Jan van

0,092 0,110 0,089 0,095 0,063 0,063 0,087 0,082 0,098 0,079 0,117 0,054 1,028 307 23

Forckenbeeck, Adolf & Comp.

0,127 0,215 0,072 0,090 0,033 0,053 0,097 0,060 0,074 0,053 0,052 0,101 1,027 158 24

Lopes Suasso, Francisco

0,141 0,016 0,118 0,124 0,051 0,072 0,101 0,115 0,082 0,029 0,008 0,033 0,891 105 25 Smeth, Joost de 0,085 0,073 0,073 0,087 0,061 0,047 0,093 0,039 0,118 0,086 0,052 0,076 0,890 190 Totaal (25) 3,328 3,265 3,079 3,297 2,455 2,149 3,600 2,846 3,294 3,757 4,121 3,283 38,474 9332

(16)

Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N F 1695 1 Tonneman, Jeronimus 0,267 0,329 0,221 0,377 0,235 0,073 0,149 0,426 0,758 0,781 0,803 0,369 4,786 42 2

Biliotti & Sardi

0,354 0,299 0,265 0,348 0,361 0,209 0,439 0,427 0,311 0,266 0,265 0,182 3,726 68 3

Broijel, Arent van

0,181 0,239 0,262 0,284 0,276 0,280 0,295 0,255 0,326 0,375 0,350 0,224 3,347 130 4 Meullenaer, Hendrick 0,102 0,281 0,275 0,743 0,294 0,471 0,310 0,057 0,131 0,061 0,231 0,228 3,186 71 5

Dalen, Hendrick van

0,199 0,173 0,234 0,262 0,455 0,167 0,319 0,250 0,285 0,286 0,278 0,168 3,077 147 6

Barbou, Charles & Zn.

0,233 0,262 0,211 0,172 0,232 0,166 0,291 0,237 0,278 0,338 0,282 0,181 2,884 60 7

Beck, Jacob George I [Beeck]

0,339 0,243 0,145 0,253 0,269 0,181 0,308 0,216 0,175 0,244 0,256 0,194 2,824 74 8

Got, Pierre & Comp.

0,167 0,247 0,143 0,211 0,247 0,162 0,311 0,238 0,194 0,225 0,225 0,172 2,541 83 9 Tuijnman, Jan 0,104 0,146 0,129 0,182 0,325 0,202 0,149 0,184 0,286 0,272 0,263 0,207 2,448 126 10

Vigna, del & Tanij

0,125 0,243 0,222 0,171 0,114 0,007 0,257 0,286 0,264 0,248 0,279 0,142 2,358 74 11

Hidde, Jacob van der

0,152 0,163 0,178 0,171 0,256 0,210 0,241 0,181 0,247 0,202 0,182 0,122 2,305 104 12

Os, Willem van Wed.

0,157 0,194 0,153 0,184 0,184 0,156 0,160 0,163 0,194 0,241 0,263 0,137 2,184 94 13 Cliffort, George 0,096 0,114 0,118 0,190 0,125 0,038 0,210 0,194 0,335 0,218 0,200 0,126 1,966 41 14

Rocha, Abraham & Isack da [d’Arocha]

0,055 0,205 0,144 0,195 0,185 0,148 0,125 0,087 0,209 0,185 0,130 0,094 1,761 41 15 Muijssart, Isaack 0,141 0,136 0,125 0,145 0,186 0,147 0,183 0,131 0,142 0,138 0,154 0,070 1,697 47 16 Poulle, Benjamin 0,120 0,134 0,192 0,086 0,205 0,154 0,165 0,090 0,140 0,102 0,143 0,122 1,653 24 17 Michel, Johannes 0,095 0,108 0,143 0,137 0,150 0,100 0,143 0,120 0,178 0,169 0,167 0,115 1,624 81 18

Aldewerelt, Adriaen van Wed. & Zn.

0,119 0,115 0,079 0,087 0,123 0,096 0,121 0,188 0,139 0,175 0,212 0,169 1,623 85 19 Bogaert, Adriaen 0,142 0,094 0,155 0,122 0,146 0,090 0,091 0,086 0,117 0,212 0,255 0,112 1,621 73 20 Navarro, Isaack 0,167 0,183 0,183 0,192 0,142 0,056 0,157 0,121 0,146 0,117 0,046 0,100 1,609 21 21

Balde, Jan Wed. & Zn.

0,087 0,129 0,125 0,133 0,156 0,079 0,135 0,139 0,162 0,198 0,159 0,101 1,602 56 22 Huegetan, Broeders 0,023 0,024 0,075 0,207 0,163 0,047 0,183 0,137 0,126 0,190 0,198 0,223 1,596 87

(17)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 9 5 Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 23 Vega, Manuel de 0,067 0,178 0,078 0,125 0,276 0,138 0,156 0,083 0,097 0,131 0,134 0,127 1,590 33 24

Pierri, Brentani & Comp.

0,026 0,053 0,028 0,104 0,119 0,151 0,195 0,254 0,190 0,203 0,195 0,072 1,589 40 25

Pels, Jan & Zn.

0,156 0,158 0,145 0,115 0,086 0,076 0,163 0,152 0,151 0,100 0,160 0,109 1,572 38 Totaal (25) 3,674 4,449 4,029 5,198 5,308 3,601 5,254 4,703 5,582 5,678 5,829 3,864 57,170 1740 G 1707 1

Clifford, George & Isaack & Comp.

0,941 1,096 0,742 0,548 0,904 0,500 0,921 1,094 1,367 1,134 0,857 0,815 10,919 88 2

Broijel, Arent van

0,601 0,262 0,490 0,677 0,520 0,444 0,687 0,752 0,476 0,467 0,446 0,381 6,203 116 3 Tonnemans, Jeronimo 0,557 0,336 0,432 0,251 0,123 0,222 0,168 0,548 0,468 0,923 0,848 0,559 5,435 67 4

Pels, Andries & Zn.

0,405 0,641 0,466 0,561 0,395 0,154 0,395 0,220 0,247 0,211 0,421 0,129 4,244 60 5 Michel, Joannes 0,282 0,309 0,375 0,387 0,325 0,274 0,424 0,367 0,397 0,416 0,410 0,270 4,235 120 6

Got, Pierre & Co.

0,402 0,448 0,260 0,363 0,347 0,051 0,430 0,321 0,258 0,301 0,328 0,207 3,716 94 7

0,241 0,289 0,231 0,244 0,256 0,211 0,348 0,354 0,312 0,260 0,260 0,251 3,258 110 8

Billiotti & Sardi

0,316 0,245 0,282 0,290 0,320 0,306 0,271 0,234 0,246 0,180 0,267 0,142 3,098 75 9

Barbou, Carlos Francisco

0,257 0,351 0,316 0,311 0,188 0,187 0,229 0,268 0,222 0,181 0,305 0,207 3,022 93 10

Surmont, Claude Louis de

0,216 0,260 0,221 0,307 0,169 0,225 0,262 0,172 0,227 0,255 0,269 0,192 2,776 99 11

Merle & Malchar

0,274 0,234 0,331 0,303 0,233 0,199 0,243 0,171 0,190 0,170 0,232 0,124 2,704 64 12

Normandie, Broeders de & Comp.

0,141 0,126 0,145 0,284 0,240 0,243 0,258 0,179 0,306 0,199 0,225 0,215 2,562 94 13 Romswinckel, Abraham 0,196 0,267 0,225 0,149 0,238 0,243 0,265 0,213 0,181 0,168 0,224 0,112 2,481 37 14

Valck, Jan van der

0,180 0,247 0,206 0,255 0,142 0,161 0,209 0,202 0,228 0,214 0,210 0,174 2,429 56 15

Dalen, Hendrick van

0,108 0,238 0,123 0,217 0,152 0,187 0,253 0,182 0,223 0,260 0,264 0,219 2,426 128 16 Abravanel, Isaack 0,195 0,250 0,353 0,208 0,212 0,174 0,279 0,122 0,086 0,152 0,175 0,100 2,304 48 17 Testas, Pierre 0,270 0,237 0,211 0,218 0,191 0,172 0,218 0,161 0,186 0,152 0,142 0,102 2,262 51 18 Alvares, Jean 0,198 0,192 0,159 0,207 0,137 0,170 0,217 0,132 0,146 0,187 0,158 0,135 2,040 40

(18)

Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 19 Garengroot, Johannes 0,146 0,154 0,126 0,145 0,133 0,128 0,068 0,170 0,270 0,241 0,239 0,174 1,994 80 20 Amiot, Jacques 0,232 0,197 0,153 0,204 0,137 0,150 0,228 0,112 0,137 0,149 0,197 0,042 1,938 13 21 Henderson, Andreuw 0,083 0,136 0,114 0,115 0,117 0,098 0,117 0,181 0,413 0,317 0,121 0,077 1,889 46 22

Senior Henriques & Co., Moses

0,084 0,167 0,127 0,168 0,197 0,099 0,206 0,119 0,137 0,176 0,166 0,114 1,759 56 23

Heijden, van der & Drummond

0,166 0,202 0,154 0,135 0,149 0,092 0,169 0,099 0,150 0,142 0,166 0,116 1,740 43 24

Ludik, Lodewijck van

0,152 0,134 0,163 0,213 0,188 0,102 0,190 0,088 0,116 0,092 0,188 0,112 1,738 66 25 Blom, Jan 0,133 0,101 0,282 0,189 0,066 0,055 0,100 0,033 0,077 0,179 0,352 0,143 1,711 21 Totaal (25) 6,775 7,122 6,687 6,952 6,079 4,847 7,154 6,495 7,066 7,126 7,471 5,113 78,885 1765 H 1716 1

Pels, Andries & Zn.

0,406 0,837 0,674 0,614 0,660 0,809 0,440 0,980 0,738 1,120 0,639 0,476 8,392 100 2

Clifford, George & Co.

0,916 0,637 0,298 0,185 0,174 0,652 0,877 1,269 1,382 1,030 0,383 0,137 7,941 34 3 Tonneman, Jeronimus 0,211 0,243 0,377 0,400 0,414 0,279 0,577 0,768 1,386 0,853 0,729 0,366 6,602 29 4 Garengroot, Johannes 0,441 0,467 0,377 0,475 0,436 0,556 0,592 0,529 0,635 0,565 0,417 0,264 5,754 98 5 Michel, Johannes 0,365 0,436 0,385 0,524 0,495 0,449 0,600 0,591 0,542 0,543 0,429 0,296 5,654 64 6

0,317 0,404 0,421 0,391 0,395 0,337 0,485 0,398 0,503 0,420 0,413 0,274 4,757 85 7

Eijbendurels, Jan & zn.

0,254 0,278 0,251 0,370 0,269 0,263 0,279 0,246 0,394 0,362 0,211 0,167 3,343 56 8 Chittij & Zn. 0,671 0,631 0,323 0,272 0,201 0,148 0,147 0,124 0,106 0,134 0,242 0,165 3,164 57 9

Broijel, Arent van Wed.;Meintje Woutmans

0,173 0,195 0,245 0,284 0,202 0,166 0,249 0,243 0,257 0,300 0,212 0,163 2,690 49 10

Medina, Joseph de & Zn.

0,228 0,275 0,224 0,243 0,205 0,181 0,266 0,197 0,150 0,312 0,225 0,153 2,658 56 11

Clifford, Isaack & Carel Const.v.d.Putte

0,241 0,318 0,266 0,278 0,177 0,116 0,152 0,159 0,136 0,161 0,182 0,160 2,347 34 12

Sardi, Caesar & Co.

0,179 0,132 0,181 0,150 0,172 0,264 0,204 0,144 0,324 0,163 0,245 0,182 2,339 84

(19)

b i j l a g e 3 k e r n c i j f e r s a m s t e r d a m s e w i s s e l b a n k 3 9 7 Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 13 Grill, Anthoni 0,026 0,237 0,262 0,442 0,247 0,315 0,058 0,013 0,078 0,281 0,232 0,090 2,281 8 14 Swerius, Salomon 0,072 0,092 0,276 0,220 0,185 0,152 0,233 0,112 0,236 0,300 0,234 0,163 2,274 31 15

Alberts van SArt, Hendrick

0,078 0,064 0,138 0,123 0,123 0,143 0,105 0,172 0,237 0,487 0,221 0,091 1,981 24 16

Muijlman & Meulenaer

0,124 0,162 0,124 0,096 0,240 0,170 0,225 0,209 0,172 0,187 0,161 0,086 1,956 25 17 Bruijn, Daniel de 0,223 0,226 0,165 0,184 0,093 0,060 0,156 0,113 0,284 0,155 0,202 0,060 1,920 24 18 Guenellon, Pieter jr. 0,230 0,162 0,107 0,119 0,169 0,109 0,260 0,113 0,178 0,162 0,190 0,118 1,916 78 19 Couturier, Phillip 0,263 0,211 0,211 0,162 0,143 0,118 0,100 0,162 0,163 0,144 0,178 0,052 1,907 9 20

Mersch, Johannes van der

0,161 0,135 0,135 0,132 0,146 0,240 0,316 0,000 0,184 0,123 0,139 0,048 1,760 17 21 Bucking, Barent 0,000 0,000 0,000 0,240 0,209 0,207 0,216 0,158 0,172 0,224 0,185 0,147 1,757 69 22 Boulenger, Isaack le 0,203 0,160 0,099 0,118 0,138 0,142 0,166 0,127 0,146 0,116 0,144 0,149 1,707 61 23

Semah Aboab, Abraham

0,126 0,110 0,123 0,122 0,148 0,180 0,125 0,144 0,101 0,177 0,212 0,114 1,682 43 24

Larwood, Jacob jr.& sr.

0,106 0,063 0,086 0,116 0,173 0,102 0,138 0,148 0,159 0,252 0,123 0,190 1,658 17 25

Keijser, Alexander Samuel & Zn.

0,090 0,135 0,086 0,127 0,069 0,100 0,107 0,088 0,159 0,204 0,143 0,055 1,364 11 Totaal (25) 6,104 6,609 5,832 6,387 5,883 6,259 7,073 7,207 8,820 8,774 6,692 4,166 79,805 1163 I 1726 1

Pels, Andries & Zn.

1,639 1,528 1,758 1,762 1,862 1,166 1,508 0,926 0,755 0,893 0,989 0,621 15,406 73 2 Bosch, Jan 0,487 0,353 0,513 0,236 0,282 0,272 1,075 0,794 0,393 1,218 0,896 0,300 6,819 29 3 Grill, Johannes 0,305 0,226 0,583 0,098 0,338 0,223 0,939 1,390 0,629 0,559 0,505 0,480 6,275 52 4 Garengroot, Johannes 0,445 0,107 0,452 0,609 0,532 0,412 0,712 0,399 0,505 0,605 0,547 0,292 5,618 92 5

0,518 0,487 0,481 0,338 0,312 0,341 0,662 0,486 0,477 0,705 0,405 0,336 5,548 100 6

Eibendurels, Jan & Zn.

0,515 0,464 0,394 0,620 0,420 0,376 0,603 0,371 0,457 0,469 0,530 0,102 5,322 106 7

Henriques Medina, Jacob

0,345 0,484 0,569 0,535 0,333 0,309 0,453 0,176 0,209 0,138 0,345 0,149 4,044 49 8

Broijel, Arent van Wed. & Zn.

0,366 0,292 0,334 0,301 0,303 0,162 0,337 0,263 0,290 0,304 0,288 0,126 3,367 38

(20)

Naam Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal mln gulden N 9

Perere, Charles Joseph

0,279 0,236 0,557 0,356 0,309 0,159 0,384 0,173 0,155 0,103 0,202 0,087 2,999 37 10

Clifford, George & Co.

0,299 0,272 0,231 0,287 0,273 0,158 0,289 0,214 0,308 0,172 0,227 0,069 2,798 20 11

Normandie, de & Co.

0,311 0,272 0,291 0,316 0,259 0,142 0,315 0,216 0,127 0,128 0,160 0,109 2,647 53 12

Surmont, Guillelmo Louis de

0,329 0,211 0,284 0,205 0,280 0,128 0,332 0,187 0,151 0,153 0,141 0,094 2,495 50 13 Boullenger, Isaack le 0,217 0,174 0,290 0,248 0,266 0,144 0,279 0,170 0,179 0,171 0,188 0,114 2,442 68 14 Brant, Christoffel 0,257 0,249 0,235 0,254 0,135 0,194 0,281 0,105 0,159 0,196 0,275 0,057 2,396 7 15

Sardi, Caesar & Co.

0,412 0,204 0,234 0,262 0,172 0,147 0,147 0,164 0,162 0,259 0,132 0,086 2,381 44 16 Michel, Johannes 0,270 0,167 0,194 0,300 0,168 0,151 0,275 0,172 0,184 0,194 0,193 0,107 2,374 46 17 Thellusson, Freres 0,168 0,209 0,275 0,199 0,185 0,084 0,251 0,137 0,199 0,155 0,158 0,101 2,123 39 18

Andrioli, P.M. & Co.

0,182 0,080 0,089 0,112 0,131 0,055 0,357 0,224 0,345 0,152 0,213 0,095 2,035 29 19

Keijser, Alexander Samuel & Zn.

0,131 0,174 0,100 0,298 0,080 0,160 0,353 0,159 0,094 0,195 0,132 0,114 1,992 17 20

Thomas, Gilles & Jan Teijler

0,308 0,219 0,212 0,227 0,270 0,183 0,225 0,083 0,069 0,054 0,059 0,042 1,951 26 21 Beck, Abraham 0,177 0,129 0,117 0,159 0,151 0,120 0,153 0,139 0,156 0,168 0,184 0,132 1,787 47 22 Scherenberg, Jan 0,135 0,085 0,193 0,132 0,101 0,179 0,245 0,171 0,107 0,166 0,173 0,054 1,744 35 23

Delft, Hendrick van

0,151 0,074 0,132 0,155 0,149 0,106 0,203 0,173 0,147 0,186 0,168 0,078 1,722 41 24 Ferrand, Jacques 0,219 0,176 0,154 0,158 0,158 0,118 0,146 0,108 0,104 0,107 0,108 0,069 1,627 48 25

Semah Aboab, Abraham

0,185 0,210 0,157 0,193 0,110 0,102 0,127 0,084 0,125 0,114 0,129 0,073 1,607 41 Totaal (25) 8,652 7,086 8,828 8,362 7,576 5,593 10,651 7,486 6,485 7,562 7,348 3,889 89,520 1187

(21)

tabel

3.9

Edelmetaal in- en -uitstroom Amsterdamse Wisselbank, totalen, percentages en frequentie

verdeling naar grootteklasse

A

Edelmetaal instroom (bankguldens)

Jaar Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal x 1000 gld 1609 300,4 443,3 260,6 668,4 250,6 308,6 139,3 86,9 113,8 101,3 211,3 178,4 3063,0 1610 26,1 151,4 193,5 375,1 473,5 433,2 643,6 156,9 164,9 195,5 230,6 303,3 3347,7 1646 104,9 142,0 159,6 165,1 334,6 91,3 139,6 416,2 442,6 293,3 123,5 83,1 2495,6 1654 15,2 266,8 435,9 1002,0 574,4 274,2 2568,4 1666 32,9 17,6 389,4 231,7 95,4 240,7 347,8 112,7 5,0 7,3 1,7 3,7 1486,1 1672 29,0 8,8 20,1 635,4 115,0 188,9 60,1 93,6 158,7 35,5 21,4 84,8 1451,3 1676 21,9 4,0 6,1 2,5 9,1 11,5 6,7 1,5 1,3 0,0 0,0 35,3 99,8 1680 699,2 464,4 83,5 31,4 9,9 39,4 2,1 9,7 6,1 5,3 0,0 0,0 1351,1 1686 373,2 38,4 156,0 649,4 303,0 300,6 453,8 249,5 921,5 454,6 636,2 765,9 5302,2 1690 78,8 18,8 97,0 296,4 259,8 116,2 286,5 335,3 477,4 682,3 197,9 58,3 2904,8 1695 46,9 33,2 7,1 31,8 102,8 2,8 7,5 96,9 170,6 134,7 146,4 118,8 899,5 1699 202,2 730,0 151,2 113,6 109,3 194,1 270,7 256,5 207,6 320,0 336,1 299,6 3190,9 1707 279,2 259,5 97,3 125,4 74,0 77,2 203,2 274,7 68,3 262,3 160,8 133,9 2015,8 1711 333,3 324,5 270,1 194,9 422,2 318,3 275,7 268,4 390,9 375,5 273,3 129,7 3576,8 1716 579,2 1156,8 872,9 964,6 796,8 987,8 1146,4 795,5 1058,9 1590,1 1398,0 462,2 11809,2 1719 1367,4 432,2 394,8 338,8 708,6 469,2 1128,7 404,0 360,9 1577,5 2665,7 861,3 10709,2 1726 390,6 1365,3 451,4 1317,0 708,7 599,3 1112,2 522,7 605,6 446,9 218,5 272,4 8010,5 Gem. 304,1 349,4 225,7 383,8 298,3 273,7 367,0 255,8 328,8 440,2 423,3 239,1 3781,3

(22)

B Edelmetaal instroom Jaar Feb Mrt April Mei Juni Juli Aug Sep Okt Nov Dec Jan Totaal % 1609 9,8 14,5 8,5 21,8 8,2 10,1 4,5 2,8 3,7 3,3 6,9 5,8 100 1610 0,8 4,5 5,8 11,2 14,1 12,9 19,2 4,7 4,9 5,8 6,9 9,1 100 1646 4,2 5,7 6,4 6,6 13,4 3,7 5,6 16,7 17,7 11,8 4,9 3,3 100 1654 1666 2,2 1,2 26,2 15,6 6,4 16,2 23,4 7,6 0,3 0,5 0,1 0,2 100 1672 2,0 0,6 1,4 43,8 7,9 13,0 4,1 6,4 10,9 2,4 1,5 5,8 100 1676 21,9 4,0 6,2 2,5 9,1 11,5 6,7 1,5 1,3 0,0 0,0 35,4 100 1680 51,8 34,4 6,2 2,3 0,7 2,9 0,2 0,7 0,4 0,4 0,0 0,0 100 1686 7,0 0,7 2,9 12,2 5,7 5,7 8,6 4,7 17,4 8,6 12,0 14,4 100 1690 2,7 0,6 3,3 10,2 8,9 4,0 9,9 11,5 16,4 23,5 6,8 2,0 100 1695 5,2 3,7 0,8 3,5 11,4 0,3 0,8 10,8 19,0 15,0 16,3 13,2 100 1699 6,3 22,9 4,7 3,6 3,4 6,1 8,5 8,0 6,5 10,0 10,5 9,4 100 1707 13,9 12,9 4,8 6,2 3,7 3,8 10,1 13,6 3,4 13,0 8,0 6,6 100 1711 9,3 9,1 7,6 5,4 11,8 8,9 7,7 7,5 10,9 10,5 7,6 3,6 100 1716 4,9 9,8 7,4 8,2 6,7 8,4 9,7 6,7 9,0 13,5 11,8 3,9 100 1719 12,8 4,0 3,7 3,2 6,6 4,4 10,5 3,8 3,4 14,7 24,9 8,0 100 1726 4,9 17,0 5,6 16,4 8,8 7,5 13,9 6,5 7,6 5,6 2,7 3,4 100 Gem. 10,0 9,1 6,3 10,8 7,9 7,5 9,0 7,1 8,3 8,7 7,6 7,8 100

(23)

C

Frequentieverdeling totale edelmetaal instroom naar grootteklasse en onttrekingsbedrag in bankguldens

Jaar 0- ₂₄₉ 250- 499 500- 999 1000- 1499 1500- 1999 2000- 4999 5000- 9999 10000- 14999 15000- 24999 25000- 49999 50000- 99999 100000- 249999 250000 * totaal % 1609 3,0 6,8 29,0 18,1 9,3 19,7 5,9 2,2 2,7 2,6 0,5 0,3 0,0 100 1610 1,7 6,2 30,1 20,5 8,8 15,3 5,4 3,9 3,1 2,9 1,7 0,2 0,2 100 1646 1,6 20,2 32,6 17,9 8,5 14,1 3,8 0,7 0,4 0,1 0,1 0,0 0,0 100 1654 1666 3,9 11,2 13,5 11,2 9,6 20,8 9,6 6,7 2,8 5,6 2,8 1,7 0,6 100 1672 3,1 17,1 27,9 12,0 5,0 19,8 7,4 3,9 0,4 1,6 0,4 1,2 0,4 100 1676 1,5 19,7 24,2 7,6 6,1 16,7 6,1 0,0 1,5 0,0 0,0 16,7 0,0 100 1680 0,6 5,8 13,5 6,4 9,4 27,5 16,4 5,8 5,3 7,6 1,8 0,0 0,0 100 1686 0,3 12,8 22,4 13,3 11,6 25,2 9,7 2,5 0,7 0,6 0,0 0,9 0,2 100 1690 0,3 6,3 19,8 10,5 8,4 30,1 14,2 5,1 1,5 2,0 0,7 1,2 0,0 100 1695 1,7 5,4 25,6 15,1 10,0 26,5 8,3 1,7 1,1 0,9 0,9 2,8 0,0 100 1699 0,0 5,6 26,8 19,0 11,5 25,3 7,9 1,9 0,4 0,3 0,0 1,0 0,1 100 1707 0,0 6,8 25,8 16,9 12,4 29,9 5,1 0,9 1,0 0,3 0,0 0,7 0,1 100 1711 0,2 5,6 19,5 17,7 11,7 24,6 7,8 4,3 3,4 2,3 0,3 2,1 0,4 100 1716 0,0 12,2 11,7 9,6 6,3 26,1 18,3 6,1 5,8 2,7 0,7 0,5 0,0 100 1719 0,4 16,3 12,2 9,2 7,1 23,4 13,1 6,8 6,0 2,5 1,2 1,6 0,3 100 1726 0,2 12,5 13,4 9,1 5,4 26,2 11,8 6,7 5,4 4,2 1,6 3,0 0,5 100 Gem. 1,2 10,7 21,7 13,4 8,8 23,2 9,4 3,7 2,6 2,3 0,8 2,1 0,2 100

(24)

D

Frequentieverdeling totale edelmetaal instroom naar grootteklasse en onttrekingsbedrag in bankguldens

Jaar 0- ₂₄₉ 250- 499 500- 999 1000- 1499 1500- 1999 2000- 4999 5000- 9999 10000- 14999 15000- 24999 25000- 49999 50000- 99999 100000- 249999 250000 * % cumulatief 1609 3,0 9,8 38,7 56,9 66,2 85,8 91,8 94,0 96,7 99,2 99,7 100,0 100 1610 1,7 7,9 38,0 58,4 67,3 82,6 88,1 91,9 95,0 98,0 99,7 99,8 100 1646 1,6 21,8 54,4 72,3 80,8 94,9 98,7 99,5 99,8 99,9 100,0 100,0 100 1654 1666 3,9 15,2 28,7 39,9 49,4 70,2 79,8 86,5 89,3 94,9 97,8 99,4 100 1672 3,1 20,2 48,1 60,1 65,1 84,9 92,2 96,1 96,5 98,1 98,4 99,6 100 1676 1,5 21,2 45,5 53,0 59,1 75,8 81,8 81,8 83,3 83,3 83,3 100,0 100 1680 0,6 6,4 19,9 26,3 35,7 63,2 79,5 85,4 90,6 98,2 100,0 100,0 100 1686 0,3 13,1 35,5 48,8 60,4 85,6 95,2 97,7 98,4 99,0 99,0 99,8 100 1690 0,3 6,6 26,4 36,9 45,3 75,5 89,6 94,7 96,2 98,2 98,8 100,0 100 1695 1,7 7,1 32,8 47,9 57,8 84,3 92,6 94,3 95,4 96,3 97,2 100,0 100 1699 0,0 5,6 32,4 51,4 62,9 88,2 96,1 98,0 98,4 98,7 98,7 99,7 100 1707 0,0 6,8 32,6 49,5 61,9 91,8 96,9 97,8 98,9 99,2 99,2 99,9 100 1711 0,2 5,9 25,4 43,1 54,8 79,4 87,2 91,5 94,9 97,2 97,5 99,6 100 1716 0,0 12,2 23,9 33,4 39,7 65,8 84,2 90,3 96,1 98,8 99,4 100,0 100 1719 0,4 16,7 28,9 38,1 45,2 68,6 81,6 88,5 94,4 97,0 98,1 99,7 100 1726 0,2 12,7 26,2 35,3 40,8 66,9 78,7 85,4 90,8 94,9 96,5 99,5 100 Gem. 1,2 11,8 33,6 47,0 55,8 79,0 88,4 92,1 94,7 96,9 97,7 99,8 100

(25)

E

Edelmetaal uitstroom (bankguldens) Jaar

Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Jan Totaal x 1000 gld 1609 6,8 146,7 87,3 228,1 233,0 98,8 156,3 408,0 318,6 108,7 94,6 39,7 1926,6 1610 49,9 47,4 43,0 37,7 144,4 252,6 815,0 405,7 288,4 203,0 151,2 55,2 2493,6 1646 10,0 100,4 165,4 107,7 79,2 33,3 6,3 185,5 100,2 150,7 111,7 98,4 1148,9 1654 100,2 221,2 458,4 403,9 221,8 107,8 1513,4 1666 26,7 35,2 332,4 76,3 11,5 153,6 34,9 43,9 113,4 35,5 149,5 90,2 1103,1 1672 37,9 46,8 11,8 16,9 2686,6 563,8 78,7 93,4 11,3 26,8 11,0 25,4 3610,4 1676 78,7 0,0 39,1 164,7 136,6 26,1 18,4 49,7 26,0 486,0 148,8 65,6 1239,8 1680 4,4 0,0 1,9 16,1 1,8 1,7 2,6 2,6 0,8 177,6 64,3 0,6 274,4 1686 195,0 355,6 109,8 165,4 85,5 94,3 93,8 70,7 87,9 263,5 927,4 58,5 2507,4 1690 117,8 74,6 72,4 84,1 86,6 47,4 95,2 68,2 91,5 97,7 999,3 139,3 1974,1 1695 55,0 191,1 152,4 250,1 299,3 382,6 97,0 99,9 65,7 233,1 139,9 72,8 2038,8 1699 384,1 745,5 151,9 256,2 385,4 342,7 108,1 62,4 220,8 106,8 704,9 211,9 3680,6 1707 157,0 129,3 384,7 148,2 213,4 96,6 42,3 72,9 285,0 1047,4 174,6 83,2 2834,5 1711 89,9 359,3 460,4 75,5 45,5 134,0 17,0 434,0 383,7 681,9 906,4 245,4 3833,1 1716 38,2 318,0 59,4 290,0 78,5 611,7 831,0 1095,8 1239,0 953,7 429,6 47,8 5992,6 1719 273,8 308,3 2165,8 367,8 296,1 411,8 272,3 2346,0 1263,1 2383,7 1984,5 178,3 12251,5 1726 580,2 621,0 223,1 155,5 125,7 221,7 752,0 2046,4 925,6 765,6 1167,1 828,8 8412,7 Gem. 131,6 217,4 278,8 152,5 306,8 217,0 207,1 453,3 345,8 478,0 493,3 138,2 3343,3

(26)

F Edelmetaal uitstroom Jaar Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Jan Totaal % 1609 0,4 7,6 4,5 11,8 12,1 5,1 8,1 21,2 16,5 5,6 4,9 2,1 100 1610 2,0 1,9 1,7 1,5 5,8 10,1 32,7 16,3 11,6 8,1 6,1 2,2 100 1646 0,9 8,7 14,4 9,4 6,9 2,9 0,5 16,1 8,7 13,1 9,7 8,6 100 1654 1666 2,4 3,2 30,1 6,9 1,0 13,9 3,2 4,0 10,3 3,2 13,6 8,2 100 1672 1,1 1,3 0,3 0,5 74,4 15,6 2,2 2,6 0,3 0,7 0,3 0,7 100 1676 6,4 0,0 3,2 13,3 11,0 2,1 1,5 4,0 2,1 39,2 12,0 5,3 100 1680 1,6 0,0 0,7 5,9 0,6 0,6 0,9 0,9 0,3 64,7 23,4 0,2 100 1686 7,8 14,2 4,4 6,6 3,4 3,8 3,7 2,8 3,5 10,5 37,0 2,3 100 1690 6,0 3,8 3,7 4,3 4,4 2,4 4,8 3,5 4,6 4,9 50,6 7,1 100 1695 2,7 9,4 7,5 12,3 14,7 18,8 4,8 4,9 3,2 11,4 6,9 3,6 100 1699 10,4 20,3 4,1 7,0 10,5 9,3 2,9 1,7 6,0 2,9 19,2 5,8 100 1707 5,5 4,6 13,6 5,2 7,5 3,4 1,5 2,6 10,1 37,0 6,2 2,9 100 1711 2,3 9,4 12,0 2,0 1,2 3,5 0,4 11,3 10,0 17,8 23,6 6,4 100 1716 0,6 5,3 1,0 4,8 1,3 10,2 13,9 18,3 20,7 15,9 7,2 0,8 100 1719 2,2 2,5 17,7 3,0 2,4 3,4 2,2 19,1 10,3 19,5 16,2 1,5 100 1726 6,9 7,4 2,7 1,8 1,5 2,6 8,9 24,3 11,0 9,1 13,9 9,9 100 Gem. 3,7 6,2 7,6 6,0 9,9 6,7 5,8 9,6 8,1 16,5 15,7 4,2 100

(27)

G

Frequentieverdeling totale edelmetaal uitstroom, naar grootteklasse onttrekingsbedrag

Jaar 0- ₂₄₉ 250- 499 500- 999 1000- 1499 1500- 1999 2000- 4999 5000- 9999 10000- 14999 15000- 24999 25000- 49999 50000- 99999 100000- 249999 250000-* Totaal % 1609 2,2 8,1 27,3 15,9 11,1 21,7 7,7 3,3 1,4 0,6 0,3 0,3 0,0 100 1610 3,4 7,4 27,2 16,1 9,8 20,7 6,1 4,9 3,2 1,1 0,0 0,0 0,1 100 1646 3,0 9,5 16,7 13,6 9,3 35,1 6,7 1,1 0,9 2,6 0,9 0,4 0,2 100 1654 3,2 3,2 6,3 13,8 9,0 36,0 12,7 2,1 2,6 5,3 4,8 1,1 0,0 100 1666 1,7 0,7 46,2 8,6 10,0 16,9 6,6 3,3 1,0 1,7 2,0 1,0 0,3 100 1672 1,5 2,7 15,3 10,5 10,1 34,9 13,2 5,4 3,4 2,4 0,3 0,3 0,0 100 1676 0,8 0,4 29,6 4,9 24,7 17,8 8,9 3,2 1,6 3,6 2,0 1,6 0,8 100 1680 0,0 0,0 62,5 5,0 2,5 7,5 0,0 5,0 2,5 0,0 2,5 7,5 5,0 100 1686 0,5 1,5 58,5 2,9 9,8 9,0 7,4 3,5 3,2 1,5 0,3 1,1 0,6 100 1690 0,0 0,3 83,1 0,6 10,2 1,9 1,8 1,2 0,4 0,0 0,0 0,2 0,2 100 1695 0,1 0,3 78,6 0,0 10,4 2,5 1,3 1,4 2,2 1,6 0,8 0,5 0,3 100 1699 0,0 0,4 49,0 2,2 13,4 12,4 9,7 5,9 3,4 2,7 0,0 0,6 0,4 100 1707 0,2 12,5 13,4 9,1 5,4 26,2 11,8 6,7 5,4 4,2 1,6 3,0 0,5 100 1711 4,5 0,5 29,0 22,0 6,1 11,1 6,8 5,0 4,8 3,9 3,4 1,1 1,8 100 1716 22,0 1,5 15,0 15,0 1,9 14,9 6,3 5,2 5,9 5,2 4,6 1,9 0,7 100 1719 24,2 2,2 7,2 13,9 1,0 12,7 12,5 6,8 6,8 6,8 2,5 2,8 0,5 100 1726 35,6 2,3 10,9 20,3 2,1 8,8 4,3 3,1 2,9 4,5 2,2 2,0 1,0 100 Gem. 6,1 3,1 33,9 10,3 8,6 17,1 7,3 4,0 3,0 2,8 1,6 1,5 0,7 100

(28)

H

Frequentieverdeling totale edelmetaal uitstroom, naar grootteklasse onttrekingsbedrag

Jaar 0- ₂₄₉ 250- 499 500- 999 1000- 1499 1500- 1999 2000- 4999 5000- 9999 10000- 14999 15000- 24999 25000- 49999 50000- 99999 100000- 249999 250000-* % cumulatief 1609 2,2 10,3 37,7 53,6 64,7 86,4 94,1 97,3 98,8 99,4 99,7 100,0 100 1610 3,4 10,8 37,9 54,1 63,8 84,5 90,6 95,6 98,7 99,9 99,9 99,9 100 1646 3,0 12,6 29,2 42,9 52,2 87,2 93,9 95,0 95,9 98,5 99,4 99,8 100 1654 3,2 6,3 12,7 26,5 35,4 71,4 84,1 86,2 88,9 94,2 98,9 100,0 100 1666 1,7 2,3 48,5 57,1 67,1 84,1 90,7 94,0 95,0 96,7 98,7 99,7 100 1672 1,5 4,2 19,5 30,0 40,1 75,1 88,2 93,7 97,1 99,5 99,7 100,0 100 1676 0,8 1,2 30,8 35,6 60,3 78,1 87,0 90,3 91,9 95,5 97,6 99,2 100 1680 0,0 0,0 62,5 67,5 70,0 77,5 77,5 82,5 85,0 85,0 87,5 95,0 100 1686 0,5 1,9 60,5 63,4 73,2 82,3 89,7 93,2 96,5 97,9 98,2 99,4 100 1690 0,0 0,3 83,4 84,0 94,2 96,1 97,9 99,1 99,6 99,6 99,6 99,8 100 1695 0,1 0,4 79,0 79,0 89,4 91,9 93,2 94,6 96,8 98,4 99,2 99,7 100 1699 0,0 0,4 49,4 51,6 65,0 77,5 87,1 93,0 96,4 99,0 99,0 99,6 100 1707 0,2 12,7 26,2 35,3 40,8 66,9 78,7 85,4 90,8 94,9 96,5 99,5 100 1711 4,5 5,0 34,0 56,0 62,1 73,2 80,0 85,0 89,8 93,7 97,1 98,2 100 1716 22,0 23,5 38,5 53,5 55,4 70,3 76,5 81,8 87,7 92,9 97,5 99,3 100 1719 24,2 26,4 33,6 47,5 48,6 61,3 73,7 80,5 87,3 94,1 96,6 99,5 100 1726 35,6 37,9 48,8 69,1 71,2 80,0 84,3 87,4 90,3 94,8 97,0 99,0 100 Gem. 6,1 9,2 43,1 53,3 62,0 79,0 86,3 90,3 93,3 96,1 97,8 99,3 100

(29)

B Bronnen, gehanteerde begrippen en samenstelling cijfers 3.1 Kernindicatoren van de Amsterdamse Wisselbank, 1610/19-1770/79 Bron

– Balansgegevens (activa en passiva): Balansboeken van de Amsterdamse Wisselbank, 1610-1820. Origi-neel: SAA, Archief Wisselbank (5077), balansboeken (onvolledig), zie inventaris van Wisselbankarchief. Balansgegevens zijn ook als gedrukte bron verschenen in: Van Dillen, Bronnen Wisselbanken II, 701-807, 962 e.v. (uitgebreide versie met fragmentarische winst- en verliesrekening) en Van Dillen, Mensen en ach-tergronden, 382-384, 411-415.

– Giraal transactievolume: SAA, Archief Wisselbank (5077): gebaseerd op een steekproef in rekening-courant- of grootboeken van de Wisselbank, zijnde een integrale waarneming over de steekjaren: 1646 (5077/ 50, 51), 1654 (5077/61), 1666 (5077/62, 63), 1676 (5077/79, 80), 1686 (5077/100, 101, 102, 103), 1695 (5077/139, 140, 141, 142), 1707 (5077/179, 180, 181, 182), 1716 (5077/ 211, 212, 213, 214, 215, 216) en 1726 (5077/269, 270, 271, 272, 273, 274).

– Edelmetaal- of zogeheten specie-instroom: transacties op de debetzijde van de rekening van de Spe-ciekamer en van de ontvangers/kassiers in de rekeningcourant- of grootboeken van de Wisselbank. De steekproef betreft de volgende jaren: 1646 (5077/50,51), 1654 (5077/61), 1666 (5077/62,63), 1672 (5077/74,75), 1675 (5077/79,80), 1680 (5077/ 88,89), 1685 (5077/101,103), 1690 (5077/121, 123), 1695 (5077/140,142), 1699 (5077/152,154), 1707 (5077/180, 182), 1711 (193,195), 1716 (5077/ 212, 215), 1719 (5077/229, 232) en 1726 (5077/271, 273). In totaal leverde deze steekproef 12.832 afzonderlijke inbreng-transacties op.

– Edelmetaal- of zogeheten specie-uitstroom: gebaseerd op dezelfde steekproef als hierboven voor de in-stroom. Uitstroomgegevens zijn gebaseerd op transacties op de creditzijde van de rekening van de Spe-ciekamer in het rekeningcourantboek van de bank. In de vijftien steekproefjaren werden in totaal 8.419 afzonderlijke onttrekkingen geteld.

– Cashratio, reserveratio, wispelturigheid geldvoorraad en omloopsnelheid bankgulden: zie toelichting hieronder. Giroratio: zie hiervoor giraal transactievolume.

– Totaal aantal rekeninghouders: SAA, Archief Wisselbank (5077), alfabetische registers op rekeningcou-rantboeken en saldoboeken balansen (‘crediteuren van balance’). Van Dillen, Bronnen Wisselbanken II, 985. – Agio bankgulden: Amsterdamse prijscouranten, zie: Posthumus, Prijsgeschiedenis I, 651 e.v. (bijlage)

en wisselkoersbriefjes, zie: hiervoor Bijlage 1C (Bronnen, vindplaatsen en steekproef), Van Dil len, ‘Ef-fectenkoersen Amsterdamse beurs’, 19 e.v.; McCusker, Money and exchange, tabel 2.6, 46-51, exclusief de interpolaties van McCusker; Roseveare, Markets and merchants, 595; Mees, Proeve, 118. Verder: SAA, Archief Thesaurie (5039/647): 1e journaal 18.1.1664, fol. 205 e.v. SAA, Archief Thesaurie (5039/ 672): Grootboek, Rekening van agio, 1666-1680. SAA, Archief Thesaurie (5039/674): Grootboek, Rekening banco, 1680-1708. SAA, NA 1947/504 (1644-1647); NA 1079/72 (1644-1645); NA1079/72 (1645); NA 2226/507 (1653). Toelichting

– Balans: in bankguldens, de bank maakte twee keer per jaar de balans op en dus werden de rekeningen van de bank ook twee keer per jaar, in januari en juli, afgesloten; jaarbalans is eind januari opgemaakt. – Voorraad edelmetaal. Dit is de specievoorraad van de bank: de voorraden officiële munten en vermunte

handelsmunten, plus de voorraad onbewerkt goud en zilver. – Deposito’s: totaal tegoeden van derden in rekenmunt of bankgulden.

– Giraal transactievolume: een girale transactie bestaat uit twee boekingen: debet en credit in het reke-ningcourantboek van de Wisselbank. Wat bij de ene rekeninghouder werd afgeschreven, werd bij de andere bijgeboekt. Tegenover een debetboeking van de rekening van de ene rekeninghouder stond au-tomatisch een credittransactie bij een andere rekeninghouder. In onderstaande voorbeeld van de struc-tuur van het grootboek van de bank wordt op de rekening van rekeninghouder A een bedrag afgeschre-ven ten gunste van rekeninghouder B en ontvangt A een bedrag van C.

(30)

figuur 3.1 Structuur grootboek- of rekeningcourant Wisselbank

Debet aan Moet hebben

Datum Aan [naam

rekeninghouder B]

Folio Bedrag Datum Van [naam

rekeninghouder C]

Folio Bedrag

tabel 3.10 Omvang steekproef giraal transactievolume van de Wisselbank SAA

Wisselbankarchief/ Grootboeknummer

Aantal rekeningen w.v. het omzet-volume is genoteerd Aantal transacties Gemiddeld per rekening per 1/2 jr per jaar 1646 a 5077/54 1.422 37.795 27 49 b 5077/55 1.945 44.058 23 1654 a ontbreekt b 5077/61 2.006 35.590 18 36 1666 a 5077/62 966 19.263 20 37 b 5077/63 1.090 18.955 17 1676 a 5077/79 997 22.354 22 45 b 5077/80 1.072 24.666 23 1685 a 5077/100, 101 987 20.489 21 43 b 5077/102, 103 1.175 26.636 23 1695 a 5077/139, 140 1.006 26.588 26 52 b 5077/141, 142 1.464 37.182 25 1707 a 5077/179, 180 2.850 57.882 20 40 b 5077/181, 182 2.771 54.353 20 1716 a 5077/211, 212, 213 2.726 53.115 19 41 b 5077/214, 215, 216 2.711 58.186 21 1726 a 5077/269, 270, 271 2.675 69.100 26 49 b 5077/272, 273, 274 2.695 61.876 23 totaal 30558 668.088 22 44

Voor de meting van het girale transactievolume van de Wisselbank zijn verdeeld over 9 steekjaren en 17 half-jaarlijkse boekperiodes in totaal 30.558 eindtotalen genoteerd en niet minder dan 668.088 transacties geturft (zie overzicht hierboven). In de boeken werd elke transactie twee keer – als debet- en credittransactie – ge-noteerd. Dat leverde weliswaar een erg rijke, maar ook erg omvangrijke bron op. Beperking was dus gebo-den. Daarom is het onderlinge betalingsverkeer tussen de rekeninghouders niet in beeld gebracht. Ik heb me beperkt tot een aantal belangrijke kerngegevens – omzettotalen, aantallen transacties, saldi – en variabe-len die door berekening en analyse beschikbaar zijn gekomen: omloopsnelheid van het bankgeld, omvang onttrekkingen, frequentieverdelingen, cashratio’s, inbreng deposito’s, wispelturigheid geldvoorraad enz. – Edelmetaalinstroom in de Wisselbank bestond uit twee componenten:

1. de inbreng door rekeninghouders die munten en vermunt edelmetaal via de ontvangers van de bank in de bank brachten;

(31)

2. de aankopen en transacties van de bank zelf en dan met name de aankopen van ongemunt edelme-taal door de essayeurs van de bank.

Deze transacties werden boekhoudkundig verwerkt – zie onderstaand voorbeeld van de rekening van de Speciekamer in het grootboek van de bank – door in de rekeningcourantboeken de rekening van de Spe-ciekamer voor de tegenwaarde in bankguldens te debiteren.

figuur 3.2 Rekening Speciekamer in het rekeningcourantboek van de Wisselbank Naam rekeninghouder: Speciekamer

Debet aan Moet hebben

Datum Aan [naam

rekeninghouder B]

Folio Bedrag Datum Van [naam rekeninghouder C] Folio Bedrag instroom: munten edelmetaal nieuwe deposito’s aankopen Wisselbank uitstroom: munten edelmetaal opgeheven rekeningen verkopen Wisselbank – De edelmetaaluitstroom uit de Wisselbank bestond uit:

1. de onttrekking van munten en vermunt edelmetaal door rekeninghouders (via de ontvangers van de bank);

2. de verkopen door essayeurs van ongemunt edelmetaal.

In het geval een rekeninghouder munten uit de bank wilde halen, debiteerde de bank de bankgulden-rekening van deze persoon en daarmee zijn banktegoed. Tegelijkertijd crediteerde de bank óf de reke-ning van de ontvangers van de bank óf die van de Speciekamer – ‘aen de Speciecamer’ – voor hetzelfde bedrag. In bovenstaand voorbeeld onttrok trekeninghouder C op deze manier metaal uit de bank. – Cashratio: de verhouding tussen metaalvoorraad en deposito’s (tegoeden van derden) in de Wisselbank. – Reserveratio: de bankliquiditeit ofwel de verhouding tussen gedeponeerd geld (deposito’s/tegoeden

van derden) ) en kredietverlening. De reserveratio drukt de mate uit waarin de Wisselbank leende; een reserveratio van 20 procent betekende dat de kredietverlening voor slecht 20 procent gedekt was door gedeponeerd geld, ofwel dat 80 procent van het gedeponeerde geld werd uitgeleend. Officieel stond deze ratio op 100 procent, dus er zou 0 procent moeten worden uitgeleend. Maar in de praktijk stond deze nooit op 100 procent. De ratio fluctueerde tussen 35,95 en 95,9 procent (10 jrl. gem.). De laagste re-serveratio was in 1629: 2 procent!

– Wispelturigheid: berekend als: standaarddeviatie/gemiddelde x 100 = variatie. Wispelturigheid geld-voorraad = wispelturigheid deposito’s.

– Giroratio: het verhoudingsgetal tussen saldi/giraal transactievolume, berekend voor de jaren 1646, 1654, 1666, 1676, 1686, 1695, 1707, 1716 en 1726, geeft de neiging tot op- of ontpotting aan. Voorbeeld: een saldo van 60.000 gulden en een transactievolume van 12 gulden levert een ratio op van 5000; bij een saldo van 12 gulden en een volume van 60.000 gulden is de ratio 0,0002. Conclusie: hoe hoger de gemid-delde ratio, hoe groter de neiging tot oppotting en het gebruik van de bankgulden als bewaarmiddel of vermogensvaluta.

– Omloopsnelheid bankgulden: de gemiddelde omloopsnelheid van de bankgulden, berekend naar sal-do rekeninghouders per twee halve boekjaren als omzet/deposito, exclusief tussentijds opgeheven re-keningen.

– Totaal aantal rekeninghouders: totalen zijn gebaseerd op Van Dillen, mutaties op eigen steekproef (ja-ren) en berekeningen.

(32)

– Agio bankgulden: de procentuele meerwaarde van bankgeld boven courant geld. Het betreft hier niet het gefixeerde natuurlijke agio, maar het effectieve agio, de flexibele koers waartegen men op de – afge-leide – markt voor bankgeld, buiten de bank, guldens banco in courant geld kon omwisselen. Cijfers

– Giraal transactievolume: gebaseerd op steekproef in rekeningcourant- of grootboeken Wisselbank, zijnde een integrale waarneming over de steekjaren: 1646, 1654, 1666, 1676, 1686, 1695, 1707, 1716 en 1726. Twee keer per jaar werden de boeken afgesloten zodat twee halve boekjaren één steekproefjaar vormen. Dat geldt niet voor 1654. Uit dat jaar is alleen het rekeningcourantboek over de tweede helft van het jaar aanwezig (augustus 1654/januari 1655, SAA, Archief Wisselbank (5077/161)). Het totaal van 1654 is daar-om gereconstrueerd door dit tweede half jaar twee keer te tellen. Voor de overige jaren zijn de twee halve boekjaren omgerekend tot hele jaren. Het totaal van alle girale transacties is het totale girale transactie-volume van de Wisselbank. Het totaal van elk steekproefjaar is als 10-jaargemiddelde gebruikt. De volumes voor de andere dan de steekproefjaren zijn berekend op basis van:

– een kettingindex op basis van het aantal rekeningcourantfolio’s in het alfabetische namenregister (beschikbaar voor de jaren 1609, 1610, 1615, 1620, 1625, 1627, 1631, 1646, 1654, 1666, 1676 en 1686) en ge-indiceerde transactieaantallen (beschikbaar voor 1646, 1654, 1666, 1676, 1686). Correlatieberekeningen op basis van de overlappende jaren – 1646, 1654, 1666, 1676 en 1686 – toonden aan dat er een significant verband bestond tussen beide.

– ‘Rekening van stuivers of partijgelden’ later ‘Rekening van partijen’- één van de rekeningen in de reke-ningcourantboeken, van 1683-1782, zie van Dillen, Bronnen Wisselbanken, I, nr. 271, 205, elke afschrijving van 300 gulden of meer kostte 6 stuivers.

– Edelmetaal instroom: is berekend aan de hand van de debettransacties van de Speciekamer en de ont-vangers, zoals die blijken uit hun rekeningen in de rekeningcourantboeken voor de jaren: 1646, 1654, 1666, 1672, 1676, 1680, 1686, 1690, 1695, 1699, 1707, 1711, 1716, 1719 en 1726.

– Edelmetaaluitstroom: idem, maar dan de creditzijde van de rekening van de Speciekamer en ontvan-gers voor dezelfde jaren.

– Reserveratio: zie toelichting.

– Omloopsnelheid van de gulden banco is berekend als: omzet per rekeninghouder bijvoorbeeld: 100 000 (omzet)

= 83,3 geldaanbod = deposito per rekeninghouder 1200 (deposito- saldo)

Dat wil zeggen dat één gulden 83,3 keer per jaar is gebruikt; per maand komt dit neer op 12/83,3 = 0,14. – Totaal aantal rekeninghouders: zie bron en toelichting.

– Agio bankgulden: oorspronkelijke weekkoersen omgerekend tot maand- en jaarkoersen; N = 949 over periode 1621-1775. Ook uit Archief Thesaurie koersen verkregen door omrekening: bijvoorbeeld okto-ber 1696: courant/banco x 100 = 119872/114300 x 100 = 4,87.

3.2 Aantal deposito- of rekeninghouders bij de Amsterdamse Wisselbank Bron

– SAA, Archief Wisselbank (5077), alfabetische registers op rekeningcourantboeken en saldoboeken ba-lansen (‘crediteuren van balance’). Van Dillen, Bronnen Wisselbanken, II, 985.

Toelichting

– Totalen zijn gebaseerd op Van Dillen, mutaties op eigen steekproef (jaren 1646, 1654, 1666, 1676, 1686, 1695, 1707, 1716 en 1726) en eigen berekeningen.

Cijfers

(33)

3.3 Aantal Portugees- en Hoogduits-joodse rekeninghouders en hun girale transactievolumes bij de Amsterdamse Wisselbank Bron

SAA, Archief Wisselbank (5077), alfabetische registers op rekeningcourantboeken en saldoboeken balan-sen (‘crediteuren van balance’).

Toelichting

– Totalen zijn gebaseerd op steekproef (jaren 1646, 1654, 1666, 1676, 1686, 1695, 1707, 1716 en 1726) en ei-gen berekeninei-gen. Elk steekproefjaar is verdeeld in twee halve boekjaren A (februari t/m juli) en B (au-gustus t/m januari). Voor de vergelijkbaarheid zijn deze halve boekjaren hier niet samengevoegd tot één jaar. Voor 1654 ontbreekt het eerste half jaar.

Cijfers

– Zie cijferverantwoording hiervoor tabel 3.1 Kernindicatoren van de Amsterdamse Wisselbank.

3.4 Relatieve wispelturigheid van geldkoersen, geldaanbod en -vraag, open ontpotting, girale omzetten en kredietverlening bij de Amsterdamse Wisselbank

Bron

– Identiek aan bronverantwoording bij 3.1 Kernindicatoren van de Amsterdamse Wisselbank. Toelichting

– Wispelturigheid is berekend als: standaarddeviatie/gemiddelde x 100 = variatie. Cijfers

– Zie toelichting.

3.5A Frequentieverdeling giraal transactievolume Amsterdamse wisselbank,naar grootteklasse transactie en steekproefjaar B Frequentieverdeling giraal transactievolume Amsterdamse wisselbank,naar grootteklasse transactie en steek-proefjaar

Bron

– Zie tabel 3.1 bron transactievolume. Toelichting

– Totalen zijn gebaseerd op twee halve boekjaren per steekproefjaar 1646, 1654, 1666, 1676, 1686, 1695, 1707, 1716 en 1726) en eigen berekeningen. Elk steekproefjaar is verdeeld in twee halve boekjaren A (fe-bruari t/m juli) en B (augustus t/m januari). .

C Frequentieverdeling van de deposito’s bij de Amsterdamse Wisselbank; rekeningen met positief saldo (crediteu-ren van balans)

Bron

– SAA, Archief Wisselbank (5077) boeken crediteuren van balans van de steekproefjaren 1646, 1654, 1666, 1676, 1686, 1695, 1707, 1716 en 1726.

3.6 Omloopssnelheid van de bankgulden in de Amsterdamse Wisselbank, naar saldo rekeninghouders en steekproefjaar, in pro-centen en cumulatief

Bron

(34)

Toelichting

– Omloopsnelheid: V = omzet/saldo; excl. tussentijds opgeheven rekeningen en rekeninghouders met een negatief saldo bij het afsluiten van de boeken.

Cijfers

– Steekproef op basis van steekproefjaren 1646, 1654, 1666, 1676, 1686, 1695, 1707, 1716 en 1726; wispeltu-righeid als: variatie = (standaarddeviatie/gemiddelde) x 100).

3.7 Agio van het bankgeld bij de Amsterdamse Wisselbank Bron, toelichting én cijfers: zie 3.1 aldaar.

3.8 Girale transactievolumes 25 grootste rekeninghouders Amsterdamse Wisselbank, naar steekproefjaar en maand Bron

– SAA, Archief Wisselbank (5077), Rekeningcourantboeken. Toelichting

– Exclusief VOC Amsterdam en Hoorn. In alle steekproefjaren behalve in 1707, toen Clifford & Zn. bo-venaan stonden met de hoogste omzet, realiseerde de VOC Amsterdam de hoogste omzetten. In 1726 is ook de omzet van de VOC Hoorn – oorspronkelijk plaats 19 – niet meegerekend; N = totaal aantal de-bettransacties.

3.9 Edelmetaaal in- uitstroom Amsterdamse Wisselbank, totalen, percentages en frequentieverdeling naar grootteklasse Bron

– SAA/Archief Wisselbank (5077): Rekeningen van de ontvangers en de speciekamer in het rekeningcou-rantboek, zie verder toelichting hiervoor.