De teelt van knolselderij : resultaten en ervaringen met de teelt van knolselderij op akkerbouwbedrijven

PROEFSTATION VOOR DE AKKER- EN UEIDE^OIH WAGENINGEN

DE TEELT VAN KNOLSELDERIJ

Resultaten en ervaringen met de teelt van knolselderij op akkerbouwbedrijven

P . A . DEN HOLLANDER

Rijkslandbouwconsulentschap voor w e s t e l i j k Noord-Brabant, Zevenbergen

B . REINDERS

Rijkslandbouwconsulentschap voor Granen en Peulvruchten, Wageningen

- 3 INHOUDSOPGAVE Biz. Woord vooraf 5 Grondsoort en voorvrucht 6 Bemesting 6 Rassen 6 Planten 7 Onkruidbestrijding 7

Bestrijding van ziekten en plagen 8

Oogsten 9 Bewaren 11 Afleveren 11 Kosten en opbrengsten 12 Arbeidsbesteding 13 Contracten 14 Bijlage I. Teelttechnische gegevens per bedrijf 15

Bijlage II. Kosten en opbrengsten in gld. en kg per ha gewas 16

WOORD VOORAF

Sinds enkele jaren wordt op verschillende akkerbouwbedrijven in Westelijk-Noord-Brabant knolselderij op contract geteeld. Gedurende de jaren 1964 t/m

1966 werd deze teelt op een aantal bedrijven gevolgd teneinde hierdoor meer informatie te verkrijgen omtrent de teelttechnische en bedrijfseconomische aspecten van deze teelt in de. akkerbouw.

In dit verslag hebben de heren P.A. den Hollander en B. Reinders de voor-naamste ervaringen en resultaten uit deze periode samengevat. Zij werden aan-gevuld met verschillende gegevens uit andere bronnen.

Gaarne brengen wij dank aan de betrokken telers, van wie zeer veel mede-werking werd•ondervonden bij het verzamelen van de gegevens.

Soortgelijke gegevens welke verzameld werden over de teelt van conserven-doperwten, stamslabonen, tuinbonen en spinazie, zijn eerder gepubliceerd in de PAW-rapporten nr. 147 (1964) en nr. 179 (1965). In PAIJ-rapport nr. 235

(1967) zijn de gegevens samengevat welke in de afgelopen jaren over de teelt van witlofwortels werden verzameld.

Zevenbergen/Wageningen Ir. J.A.H. Haenen Mei 1967 Ir. R.P. Lammers

- 6

Grondsoort en voorvrucht

De knolselderij werd geteeld op lichte klei- en zavelgrond. Knolselde-rij groeit echter zowel op lichte als op zwaardere grond. In het algemeen kan worden opgemerkt dat geen knolselderij verbouwd moet worden op zeer humusrijke of slempige gronden in verband met het optreden van schurft. Een goede ontwatering en doorlatendheid van de grond zijn eveneens van be-lang.

De eisen die knolselderij stelt aan de voorvrucht zijn niet duidelijk. Op de betrokken bedrijven waren de voorvruchten: tarwe, gerst, haver, erwten, spinazie, stamslabonen, grasland, aardappelen, tulpen en suiker-bieten.

Bemesting

Knolselderij ontwikkelt zich aanvankelijk vrij traag. De knolvorming heeft hoofdzakelijk in de nazomer en herfst plaats. Een gedeelde N-gift is daarom nodig.

D e SÏÜSSÏSfSifï 1:^eP in de praktijk uiteen van 90 - 289 kg N per ha.

Afhankelijk van de vruchtbaarheidstoestand van de grond en de voorvrucht wordt 200 - 250 kg N per ha geadviseerd. De ene helft wordt gegeven bij

het uitplanten en de andere helft als overbemesting, b.v. een deel half juli en een deel rond eind augustus, begin september. De beste meststof is kalkammonsalpeter. Voor een late overbemesting kalksalpeter.

De kalibemesting varieerde sterk en liep uiteen van 140 kg K„0 tot 500 kg 1C0 per ha. De kalibehoefte van knolselderij is groot. Het gewas is

niet chloorgevoelig, integendeel chloorminnend. Geadviseerd wordt 800 -1000 kg kalizout 40 % per ha, eventueel toe te dienen in twee keer.

De behoefte aan fosfaat lijkt niet bijzonder groot. In de praktijk werd gestrooid van 70 - 200 kg P205 per ha, gemiddeld ca. 110 kg. Dit is

over-eenkomstig het advies.

In het algemeen kunnen de fosfaat en kali en een deel van de stikstof worden gestrooid bij het plantklaar maken, zodat deze kunnen worden inge-werkt .

Rassen

Algemeen werd het ras Roem van Zwijndrecht verbouwd. In ëën geval zgn. Prager Reuzen.

Er zijn rasverschilien in knolvorm en rooibaarheid. Een ras met ronde, gladde knollen met een lichte beworteling is beter rooibaar en vraagt

- 7 -•

minder tijd bij het afleveringsklaar maken. Gevoeligheid voor doorschieten is ten dele een raseigenschap. Dé knollen van schieters zijn waardeloos. Naast de opbrengst van het ras speelt de gevoeligheid voor ;holle koppen en schurft een rol.

Rassen die goed voldoen zijn: Roem van Zwijndrecht en Kilds Neckarland.

Planten

Algemeen werd de knolselderij uitgeplant in de tweede helft van mei tot de eerste week in junii Vroeger uitplanten vergroot de kans óp schieters, later uitplanten leidt tot een lagere opbrengst. Het uitplanten geschied-de machinaal op een plantafstand van 60 x 40 cm; in één geval'50 x 50 cm. Dit komt neer op ca. 41000 planten per ha. Volgens proeven is 60 x 40 cm voor Roem van Zwijndrecht de meest juiste afstand.

Vrijwel alle telers betrokken het plantmateriaal van gespecialiseerde plantéhkwekërs. De kosten bedragen 1,2 - 1,6 cent per plant.

Voor een succesvolle teelt is het van groot belang dat van gezonde en goed ontwikkelde planten wordt uitgegaan. In de praktijk blijkt wel dat bij de kwaliteit van het plantmateriaal nog grote verschillen voorkomen. De mooiste planten zijn die, welke 6 tot 8 echte bladeren hebben gevormd. Om goede planten te krijgen, is bij het opkweken 400 planten per raam maxi-maal. Voor 1 ha zijn dan ongeveer 100 - 120 ramen nodig.

Het machinaal' uitplanten met een drie-rij ige plantmachine met vier a vijf personen, vraagt ca. 30 1 40 manuren per ha. Het op de juiste diepte inleggen, is van groot belang vóór een goede aanslag. Komen de planten te diep, dan krijgen deze een grote achterstand; bij te ondiep planten, is de aanslag slecht en verdrogen de planten gemakkelijk.

Het duurt hij knolselderij vrij lang eer de planten de groei hebben her-vat. Bij uitplanten tijdens vochtig en donker weer zijn de omstandigheden voor een goede aanslag het gunstigst.

Afhankelijk van de weersomstandigheden, wordt in de praktijk één-of tweemaal beregend. Dit bevordert een vlotte aanslag van de planten. Om ri-sico's uit. te sluiten, is een mogelijkheid om kunstmatig te kunnen berege-nen toch wel noodzakelijk. De kosten van een beregening in loonwerk bedra-gen ca. ƒ 25,- per uur. In de.betrokken gevallen werd gemiddeld 5 - 8 uur per ha beregend* . : <

Onkruidbestrijdirig

Gezien de ruime plantafstanden zijn de mogelijkheden voor een mechani-sehe onkruidbestrijding zeer goed. Op de betrokken bedrijven werd de

knol-selderij meestal twee-, soms wel driemaal machinaal geschoffeld. In een later stadium kwam daar nog handwieden bij« De benodigde tijd voor het handwieden varieerde van 25 - 100 mu/ha. In een jong stadium, wanneer de planten nog niet te groot zijn, maar wel reeds voldoende vast staan, kunnen zij een bewerking met een lichte onkruideg goed verdragen.

Goede resultaten bij de onkruidbestrijding kunnen worden bereikt met chemische middelen. De belangstelling daarvoor in de praktijk.jieemt toe. Hiervoor wordt veel gebruik gemaakt van een middel op basis van propazin (Gesamil) en Linuron tegen 1 - 1j kg per ha.

De middelen moeten kort na het planten worden toegepast en in elk ge-val voordat het onkruid bovenkomt. Staat reeds enig zeer klein onkruid boven, dan verdient Linuron de voorkeur. De te behalen resultaten zijn sterk afhankelijk van de aanwezigheid van voldoende vocht in de boven-laag.

Past men beregening toe, dan is het beter eerst te beregenen en pas daarna te spuiten.

Bestrijding van ziekten en plagen

De bestrijding van ziekten en plagen vraagt bij knolselderij veel aan-dacht. Gemiddeld over drie jaar werd hiervoor ƒ 300,- per ha uitgegeven. De variatie was groot, nl. van / 130,- tot ƒ 530,- per ha.

Van de 15 waarnemingen werd in 8 gevallen een grondbehandeling met aldrin of heptachloor ter bestrijding van.de wortelvlieg uitgevoerd. De kosten van een dergelijke behandeling bedragen ca. f 100,- per ha. Het is niet duidelijk of een bestrijding van de wortelvlieg op de desbetref-fende percelen wel nodig is geweest.

De bladvlekkenziekte vraagt een regelmatige preventieve bestrijding om het blad gedurende het groeiseizoen gezond te houden. In 1965 kwam

meer aantasting van de bladvlekkenziekte voor dan in het jaar daarvoor en daarna, ondanks een gemiddeld vrij goede bestrijding. Op de ernstig .aangetaste plaatsen kon een duidelijk achterblijven in knolontwikkeling

worden waargenomen. Het aantal bespuitingen tegen bladvlekkenziekte liep uiteen.van drie tot zeven keer. Algemeen werd hiervoor gebruik gemaakt van een organische tinverbinding (o.a. Brestan super). De kosten van een dergelijke bespuiting bedragen aan middel ca. i 25,- per ha.

Het juiste tijdstip voor het beginnen met de eerste bespuiting ligt in de eerste helft van juli en dan regelmatig om de 10 tot 14 dagen her-halen.

9 & 3 3 K

£-*••--^ '-'"^ ••••••

:

**—'^ ^ ^ w

-ISrVS

«Cr1:

. Il lin • Ü M H ^ i W

r

^

!

^ U t , * J P * ' . *

A-\ Nä

- * * ••>".* V '. * 1 • * • . & 4 f t B * ^ • * « * • •-.!<!!&-.

Door bladvlekkenziekte a a n g e t a s t e knolselderijplant

Cnolselderij-blad waarop de bladvlekken luidelijk z i c h t b a a r zijn

9

-De bestrijding van wantsen en/of bladluizen vraagt speciale aandacht. De bespuitingen (drie tot zeven maal) werden vrijwel steeds gecombineerd met de t:inbespüitingen" tegen de bladvlekkenziekte. Wij zouden.erop willen wijzen, dat bij gecombineerde bespuitingen alleen poedervormige insecti-ciden gemengd mogen worden met organische tinverbindingen in verband met grote kans op bladbeschadiging bij vloeibare. De kosten van een wantsen-of luizenbestrijding bedraagt per keer ca. ƒ 15,- à ƒ 20,- per ha. Ge-bruikt werden de middelen: parathion, systox, thiometon. Ook diazinon en malathion zijn hiervoor goede bestrijdingsmiddelen. In een enkel ge-val werd tegen wantsen DDT gebruikt. Wanneer een wantsenbestrijding te laat wordt uitgevoerd, kan het gewas ernstige schade lijden.

Hoewel een directe bestrijding vaov schurft in het veld niet mogelijk

is, is een enkele opmerking hierover toch- wel op zijn plaats. In het al-gemeen had men weinig hinder van deze -kwaal-.* Toch kwam schurft op enkele bedrijven en plaatsen in het perceel wel voor. De,aangetaste knollen

zijn niet houdbaar en rotten weg. Een slechte ontwatering, slempige grond en een hoog humusgehalte (gescheurd grasland) werken schurft in de hand.

: Aangezien de ziekte met het zaad overgaat, is zaaizaadontsmetting van belang.

Oogsten

Bij de gevolgde .wijzen van contracteren kwamen alle werkzaamheden tot en met het oogsten?en. afleveren ten laste van de telers. Slechts in een enkel geval werd de Kiiolselderij na tarratie direct na het oogsten afge-leverd. De teler?.'t<eb;©efde de knollen dan niet schoon te maken*

Bij de teelt van spinazie,4doperwten en stamslabonen wordt de oogst

in veel gevallen door de afnemer verzorgd.,Het oogsten van de knolsel-derij vindt echter plaats door de,telers zelf.

De oogsttijd in de drie verschillende jaren liep uiteen van 12 okto-ber tot 27'novemokto-ber. De teler wacht graag zo lang mogelijk met rooien om-dat de knollen in het laatst van de groeiperiode nog sterk in. gewicht toenemen. Vplgens proeven te Alkmaar bedroeg de gewichtstoename per ha bij rooien op 4- november vergeleken met 21 oktober, gemiddeld 7600 kg.

Laat rpoien brengt evenwel grote, risoco's mee*in verband met .yorstgevaar. In 1965 kwamen omstreeks 10 en 11 november reeds vrij lage temperatu-ren voor en in 1966 was dit in de eerste week van november al het peval. De knolselderij moest toen in allerijl worden geoogst. Temperaturen van ca. -7° C kan knolselderij niet verdragen, al biedt het blad aanvankelijk

10

-enige beschutting. Knollen zonder blad zijn nog gevoeliger. In 19G5 is veel vorstschade opgetreden. De na de vorst geoogste knollen waren in de meeste gevallen niet meer bruikbaar. Op één bedrijf werden de knol-len in het geheel niet meer gerooid.

Op alle bedrijven werden de knollen met behulp van bietenrooimachi-nes machinaal geoogst. Gebruikt werden de machibietenrooimachi-nes: Vicon, Stoll, Kleine en Schmotzer. Hoewel deze oogstmethode nog vrij nieuw is en zeker ver-beterd kan worden, werden hiermee toch goede resultaten verkregen. Het

is van uitermate groot belang dat beschadiging van de knollen door de licht-elementen wordt voorkomen. De ronddraaiende sloffenlichter van de Vicon geeft de knollen gemakkelijk klappen en dus beschadigde plaatsen. De knollen komen echter schoner uit de grond dan bij de andere machines.

Wordt het blad afzonderlijk verkocht aan de verwerkende industrie, dan wordt dit in handwerk geplukt en in bossen gebonden ofwel los afge-leverd. De van blad ontdane knollen kunnen dan gerooid worden. Het blad plukken met de hand vraagt veel arbeid en in het algemeen ziet men daar weinig in. Blad-oogsten heeft bovendien als bezwaar dat de knollen daar-na niet meer groeien en hun bescherming tegen daar-nachtvorst missen. In één geval werd het blad geoogst met de Hume maailader. Dit is goed mogelijk mits het blad van goede kwaliteit is. De bladopbrengst bedraagt ca.

15-20 ton per ha.

Wordt het blad niet apart geoogst, dan moet dit voor het rooien van de knollen worden verwijderd. Hiervoor maakt men gebruik van eenvoudige, zelfontwikkelde loofklappers. Steeds kan maar één rij worden geklapt. Sommige loofklappers waren opzij van de trekker gemonteerd, andere er achter. In de meeste gevallen kon met de loofklâpper een bevredigend tot goed resultaat worden verkregen.

Duidelijk is echter gebleken dat men bij het loofklappen ten zeer-ste bedacht moet zijn op het voorkomen van beschadigingen aan de knol. Vooral voor die knollen welke na de oogst nog enige tijd bewaard moeten worden, is dit van groot belang. De beschadiging uit zich door barsten in de kop van de knol.

Loofklappen als afzonderlijke werkgang vraagt ca. 10 - 12 mu per ha. De arbeidsbezetting bij het rooien is te vergelijken met de suiker-bietenoogst. De rooitijd bedraagt ca. 10 tot 15 uur per ha. Inclusief het transport werden op de bedrijven 30 - 50 mu per ha aan de oogst be-steed.

ipeciaal voor k n o l s e l d e r i j ontworpen loofklapper G e b a r s t e n knol door te ruw loofklappen \ .

3& **r

,"i.-*' * ^ C ^ 0*t • &•*%• * » ; 2 ,:l ^ i § Ä * ••-..*• • ,~.V "V

- 11

Bewaren

In verschillende gevallen werden de knollen vrij spoedig na de oogst afgeleverd. Diverse andere partijen moesten enige tijd worden bewaard. Dit is afhankelijk van het contract dat men heeft afgesloten.

De bewaring van knolselderij stelt wel enkele eisen. In lang niet alle gevallen was men hiervoor voldoende ingericht. De bewaarverliezen kunnen dan hoog oplopen. Mede doordat'in 1964 vrij lang bewaard moest

worden (tot eind februari) wegens afzetmoeilijkheden, ontstonden vrij gro-te bewaarverliezen,; naar'schatting uiteenlopend van 6 tot 50 %. Het

laat-ste geval betrof eén partij met veel schurft.

Voor een doelmatige bewaring is een vorstvrije, geventileerde bewaar-plaats nodig. Door ventileren moeten de knollen zo spoedig mogelijk droog geblazen worden. Gestreefd moet worden een temperatuur van 1 a 2° C in de hoop te handhaven. Te veel ventileren geeft extra gewichtsverlies door indroging van de knollen.

Beschadigde knollen kunnen in de hoop gemakkelijk tot rotting over-gaan. Vooral beschadiging van de kop is gevaarlijk, zodat alles gedaan moet worden om deze te voorkomen. Ook.door schurft aangetaste knollen ge-ven bij bewaring spoedig aanleiding tot rotten en vormen een gevaarlijke infectiebron.

Het gewichtsverlies is afhankelijk van de kwaliteit van de partij, de bewaarmethode en de bewaarduur. Bij bewaring langer dan zes weken zal men op 1 5 a 20 % verlies moeten rekenen als gevolg van.uitdroging en rot-ting. Bewaarknollen zullen naar schatting 3 tot 5 cent per kg meer moeten opbrengen dan bij afleveren in de herfst om tot dezelfde financiële op-brengst te komen.

Gezien de vrij grote arbeidsbehoefte van het klaarmaken voor de af-levering, kan voor bepaalde bedrijven late levering aantrekkelijk zijn, omdat men dit in b.v. januari met eigen personeel kan uitvoeren, terwijl men voor aflevering in november van los personeel gebruik zou moeten ma-ken.

Afleveren

:Het voor. de. aflevering klaarmaken .van de knollen bestaat, voorname-lijk uit het verwijderen van nog aanhangende grond, blad- en wortelres-ten en eventuele spruiwortelres-ten, alsmede het uitsorteren van afwijkende knol-len .

Op verschillende bedrijven werden de knollen schoongemaakt met be-hulp van voor dit doel enigszins aangepaste voederbietenreinirers. De

- 12

reinigende spiraal raag echter niet te sterk ingrijpen op de rondtollende knollen. In het algemeen voldoet deze werkwijze goed en geeft een arbeids-besparing van ca. 50 %. Om aan de gestelde eisen te voldoen, is toch al-tijd aanvullend handwerk nodig.

De via de veiling gecontracteerde knollen werden gekeurd door keur-meesters van de veiling, of als het voor export bestemde partijen betrof, door een U.C.B.-keurmeester.

De klaargemaakte knollen werden ofwel los, ofwel in zakjes van 25 kg afgeleverd. Dit laatste geeft extra werk. Aan het voor aflevering klaar-maken, werd ca. 100 - 125 mu per ha besteed, wanneer gebruik werd gemaakt van een bietenreiniger. Bij volledig handwerk vroeg dit ongeveer 250 mu per ha.

In bijlage I is een overzicht gegeven van de teelttechnische gege-vens per bedrijf.

Kosten en opbrengsten

In bijlage II is een overzicht gegeven van de toegerekende kosten en de opbrengsten per ha gewas. Per bedrijf en per jaar variëren de toegere-kende kosten vrij sterk en lopen uiteen van ca. ƒ 1500,- tot ƒ 2500,- per ha. Van grote invloed zijn nl. de kosten voor het afleveringsklaarmaken. Valt dit in een periode dat de teler dit met de op het bedrijf aanwezi-ge arbeid kan verrichten, dan zijn deze niet als kosten opaanwezi-genomen. Moest losse arbeid worden aangetrokken, dan werd dit viel vermeld. Het klaarma-ken van de knollen in november, begin december, komt de meeste telers niet bijzonder gelegen.

Ook de oogstkosten geven verschillen. Werd geoogst met een eigen ma-chine, dan werden de kosten niet toegerekend. De vaste kosten zijn dus niet vermeld.

De bruto-geldopbrengst loopt vrij sterk .uiteen als gevolg van ern-stige schürftaantasting: op een bedrijf in 196"+ en vorstschade in 1965. Dit waren de oorzaken van een negatief saldo. Gemiddeld is hat saldo zeer goed en is de teelt aantrekkelijk.

De kg-opbrengst van 1 ha knolselderij loopt uiteen van 20 tot 30 ton. Gemiddeld ca. 25 ton. Ook de prijs varieert. Gemiddeld bedraagt de-ze 20 cent per kg.

Met deze uitgangspunten geeft een saldoberekening van 1 ha knolsel-derij het volgende resultaat.

13

-Opbrengst

'25 ton knollen per ha a 20 cent .Toegerekende_kosten Bemesting Plantmateriaal Mach, planten Beregening Chem. onkruidbestrijding Ziektebestrijding Oogsten Afleveringskosten Hage1verzekering:

Rente oml. kapitaal

ƒ

ƒ

... f • • - . : * . f f f f f f 450,- 500,- 110,-p.m. 110,- 450,- 400,- 250,- 75,- 80,-f 2425,-ƒ 5000,-ƒ 2425,-ƒ 2575,-Arbeidsbesteding

Door de mechanisatie en chemische onkruidbestrijding is de teelt bin-nen het bereik gekomen van de akkerbouwer. Toch dient iedere boer goed te overwegen alvorens knolselderij op zijn bedrijf te nemen. Zo valt de oogst in de periode van bieten rooien hetgeen op het bedrijf een belangrijke ar-beidspiek kan geven.

Een gewas knolselderij vraagt ongeveer onderstaande manuren:

Werkzaamheid Plantklaar maken 2 x Kunstmest strooien 3 x Planten Onkruid- en plantenziekten-bestrijding Onkruidbestrijding in handwerk Oogsten Afleveringsklaarmaken Totaal Mu per

ha

4

6

40 12 50 40 125 277 Periode Hei I + II

Mei II - juli II - aug. II Mei II - juni I

Mei II t/m september II Juli I - II

Oktober II - november I November I - januari II

- 14.

Contracten

De contracten werden afgesloten via de veiling of rechtstreeks met een commissionair. Voor informatie omtrent overeengekomen rechten en plichten, alsmede de eisen welke aan het produkt worden gesteld, wijze van afleveren enz, verwijzen wij naar een contract dat als bijlage III werd opgenomen.

De contractprijzen in de verschillende jaren liepen iets uiteen en waren mede afhankelijk van het tijdstip van afleveren.

Jaar 196»+ 1964 1965 1965 1965 1966 1966

ErÜS^BSt-ISÊ

20 cent 23 cent 17 cent 18 cent 20 cent 19 cent 23 cent Aflevering 15 15 15 oktober - 15 december januari - 28 februari oktober - 15 december december - 31 december januari - 31 januari oktober - 10 december januari - 31 januari

De prijzen golden voor het losgeladen produkt op de vrachtauto. Werd geleverd in zakjes, dan was de prijs 1 cent per kg hoger.

De prijs van het selderijblad bedroeg M- a 5 cent per kg bij plukkos-ten voor de koper en 9 à 10 cent bij plukkosplukkos-ten voor teler.

15 -Pc CS « w m ce w o* > « o w o co M S 35 O W E* t J W W W C3

3

• " 3 M m CO < 3 o c • H •e eu - P ifl CU . a io •H 0) £> rt < c eu Sn eu > eu C co C eu • p 10 oO O o 1 • d m s: CD 1 W •P o 10 - H JÛ U O CU O o . 1 1 1 C <o *•» CU ' H - H W d ( H *> H +> C w n) C 0) S: B fl 1 i • 1 1-3 rH CU -H > - P fcl ' d ü -p cd eu to r i n «1 CQ M J3 1 eu ' d t< C M CU « :0 o CO CM.C M u cD eu W ft LTS o co CMC d . U c3 Cu « a CO S5 Ä - J fn « 0) a - p • £ U o 8 S > > • o 1 - r i • r H SH a o « p . c -o o a M eu co c* CD CD »-3 \ 1 to U <M CU ' ^ S •H g U -s •d C eu ta •P fcl O c o. eu n c; 2 - p c eu •d eu •H 3 ^) C • H • d >0 c • H •o co x: o . o 1 O l ' V O rH , l 1 o K\. O CM 1 rH CM rH • P rH 10 rH' rH M rH \ O \ i n o c o CM CU 1 i j 1 O rH r H - P rH \ c u \ O r t r i CM C X X X . CM KN CM X X X m NO d -X rH « X • C M C M •a eu 4> rH O O UN O O J - r n m rH O O O N O N ON. rH CM m CJN ON CM rH > CO eu ü - p •p \ m eu • U •ri - P eu •°. e "Î io eu N O o i c— m i . . . i CM rH CM .3- m N O NO NO NO ON o\ o\ rH 17« rH . ' _ CM i i n o o •' CM r - \ C Ö CM ! O O NO ; v o l f \ ï o o d - m rH r H rH rH • W > o t— o r"\ CM C i i N r H O • , rH rH -P | W Ä 1 K \ CM O ! CM rH ' • X XX NO c— c— X X X t~ en i r \ X X rH 1 rH • d eu S3 O O O NO r H O m I T \ zt O O CO CT\ CM O rH rH ! VO m C O CTN r H CO r H rH CM j

\ !

eu - P - P ' S to w f H f c 4 f c . C n « eu eu eu +> M u) > [ • • • CO ' N N N Si i j O i i i oo ! « * * j CM .d" NO ; ; J t LClVO NO NO \ o ; C7\ ON ON ; rH rH r H m i i -* NO rH NO d " CM CM rH rH \ CM CM 1 rH rH \ NO X m X! m X rH CO O |N-\ NO CM rH NO CM r H \ C eu o , rH 3 • p i i n d -NO a s r-i Os i n 00 si-LfN CTv ^t- r-N CM i n J * C M H r i rH r-t W CM ^J-rH 1 1 rH O rH rH W O NO rH CM . H X X \ CM M « d - m S r rH o d -i n c o r « - \ C M O n -r ^ o o i n t ^ NO t— r H rH . a . C a d eu co eu - P - d +J S fc. 3 t< co f< eu ed eu O O t— i n CM KN i n N O NO NO ON ON rH rH O i-n ! i n CM rH | i , 1 i rH rH : V . ; i n H i : , CO • O i I .. x ! f ^ i i ! * t -i X rH f \ d -rH . i n NO i \ -H 10 to fc, ÙO O CM J - * d -NO ON rH . i n CJN CM KN 1 rH rH \ CM CM 1 rH rH S i-n rH X CM « i n i CM t— HN. Jdd -rH ON m CM eu •H eu ' \ N S • Cfl fcl • P C « - ; 3 - H - P j 5 O. • _{eu to N} 1 o t n rH u n NO i ON ; rH CM KN O NO i n m d -( n o rH V . i n rH • CO o • X . CM X i n i rH i n CM NO ON rH NO NO rH *v • eu £> •n co N rH CO W C E •H CO O. - P 10 10 O K \ rH J " NO ON i-H m m ; J - co ; NO CM r i O NO ; d - m NO r"\ . i n rH rH rH i \ . _en rH 1 1 O rH

, \

i n rH X 1 m X i m X i m rH O NO C— CM C M i n o d - i n rH rH o\ t— CO 0 0 CM CM eu . p 3 10 fc. tu co eu • P sa • * 3 N 1 1 m m : i n NO : NO N O : a \ C3N ; rH rH ; rH i d - ! -i i m t— rH rH \ O r H 1 Ü 0 X rH X NO X rH O d -rH O J -rH C— rH CM eu 3 fc. eo 4-> • 3 i m , NO NO > ON. rH ; C— d -i j '• . ! , rH ON ON NO rH m t— rH m m CM m d - d - d - ^t rH rH rH rH rH rH rH rH i n O 0 0 rH J - 0 0 r H 0 0 r H r H CM rH o d - NO C~-ON i n t * - O « * •. » CM CM t n m d - i n NO NO NO NO C3N ON ON rH rH rH f-l CO CO •r^ m • • • • e s s e _{tu eu eu eu} O O O C3

16 w < W O K W O-, a W Q C3 M e< co ca s pq Ca o S3 w S3 w tx 00 o O 1-5 M m o T3 r-i ra CO rH cd

n -

_o 1 o p 3 u 6H . o i -o rH 41 O •P W fcfl e _<u u .o o. r H ra CO - p o E H -1 03 - p Ö r & K 1 r H 0) Cd X 0) w U 03 J > •rH O . 1 - P W J t a o o . * • i c o . i> : • p A i -I <U •H CO J •• C 1 • P 1 e ra rH o« t UI 4) S • 0) -1 pq >. n ^ c 1 Q, O u 03 • f-. Ä o. o 1 -p

a

C TJ <u cd S-, rH X I ,Q 1 o •P TJ \ _ia • o j ) •H ü CH P. SO ü c <u 4 ) - P O) 0 J • H e 0 1 V En 1) > a V J £ D * c Q> J U) 0 * t 0 H

g

* ^ te J en CD Q 5 V Jt Z fl H U 3 1) 3 -0 J a ri L > M T) "d "3 1 ,1 -i T l H H 3 a> q I/J o _K£ • O. ra X W> G • H SU ID Ü —. KN l •H i O i t« C a> J-> - H a m ti cO c • r l •a (H CD Ë H 3 c NO ON m ON UN 0 0 t— CM O l ^ r i / t 1 m o i VO 1 A Q ON r H ND UN m o o r n NN i K \ r H m o s KN CM O MD MD UN UN NN NN CM CM 1 1 1 o a\ CM rH O O C— O UN 1 NN VO CO CM CM ON O N ON MD O rH »H s ir\ Cvl r H rH O O O •3D CO CO UN NO UN t— CM t -S S 1 l KN O O 1 1 UN 1 ! 0 0 c— CM CM MD UN ON NN CM rH CM O O s ON UNMD r^ CO UN UN co a \ r -S c - N O O NO rH S NO rH KN CM NN S LTNNO NO NO NO ON ON ON r H r H r H CM CM NN UN ON UN ON NN rH CD S NN S t— r H O O O CM ON CO rH MD d - NO - O 1 UN l C— NN O O d - CM ON C— r H NO S NO NN t— KN CM r H CM t ON r-i f"N O O UN O O ON ON t— CM t ~ - ON KN CM CM UNCO UN H Ü - W UN MD O CM r H CM O O O CO CO CO UN UN UN r t / d -— -— -— -— -— • -— 1 O N O -CM O 1 CO r-{ CM UN CM | CM r-t 1 1 UN ON M * O ON rH CM d - d - UN MD CM O CO NO rH r-1 r H rH UN 0 0 KN C -d " UN NO O ON UN irN t - - r— ! < M f l J -d - UN NO NO NO NO ON ON ON rH rH rH KN * P J d -UN NO -UN NO O CM CM S .=t-UNCO KN ON r H r H t - J - CO d - UN UN X I 1 1 CM ON UNCO UN ON r H CO N * C O * i n d -rt|<M NO 0 0 o CM rH CM 1 1 KN 0 0 CM r H UN O O UN O O C~- r H UN rH O NO CM KN CM r H NO ON / d - UN UN r H KN UN CM r-l r^ O O O 0 0 CO CO r-\ UN UN NO t— C~-0 C~-0 •-i 1 l KN O O O 1 NO d -0 -0 O ON f - 0 0 0 0 UN CM r<N X> O KN CM KN r H UN UN t— KN KN ON ONCO O O O UN UN d - NO U N v û UN r— c— c— KN KN KN S UN NO NO NO NO ON ON ON f-t i-H r-< O KN f - KN K N C O KNOO rH 1 ON O KN J -O UN i-H CM UN 1 UN £— ON UN K N 0 O O C -H -H KN c— CM r H 1 r— s CM O ON O KN UN CM O rH r-\ NO C— C— UN K N N O CM ^\ O o C O C O UN UN C— C— CO CO t~-NO UN r-< ITN CM 1 KN r H C O ON ON r H O KN KN UN KN UN UN O KN r-H CO d-O r-\ U N S KN t— O UN S S UN NO MD ON ON •-i r-{ CM KN & ^ _{t ~} KN KN ON NO UN f— O UN O ON r H UN O CM O t— t -UN CM KN UN •ON r-i O CO I MD O CM J -UN -3" t CO S CM r H CO r-\ 0 0 S KN O ztd -NO ON rH KN KN UN O O NO KN CM 0 0 - * KN Zt KN ON r-i r-i CM UN NO KN KN KN rH NO O rH r-i r-i O NO O UN CM KN UN 1 — O i-i CM O O O O ON O O NO CM CNI Z j - KN K N C O ON KN CM O O CO CO UN 1 C~. 3 -1 c— NO CM 1 UN r H NO d " O / * r H r > - N O MD zt-r H KN 1 1 CM d - Jd-ON KN d " C - C O so t— d- ^ UN NO MD MD ON ON rH r-i r-i =ï UN LTV KN CM 00 t -co KN r H UN l— t— CM r H KN KN r H O O rH -d-CM KN CM UN r-i O 0 0 UN C -1 ON KN r-i r-MD r H O UN r H MD KN r-i O O d -MD N -KN MD MD ON r-i C ^ S O N C A d 4 -S rH CM MD NO OJ t — C O CM CM KN CM O rH MD UN CO CM CM t— CO MD UN NO 31 KN U N S 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 NO O O O O o o o o CO KN ON t— MD ND MD MD CM CM CM CM O O CM O KN O O r H CM S CO 0 0 CM rH r H r H O O O O CO 0 0 CO 0 0 CM KN ON CO f — M D MD MD 1 l 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 CM r-i C— C— MD 0 0 C - O KN CM CM KN ON MD CM MD r—.3- O c--r-i K N C Q t— KN O N S NO O S S UN UN O KN KN UN ri ON CM f -KN -KN S -KN S UNMD SH NO NO MD cd ON ON ON Cd H H H n KN • • t • S S S S 0) 03 0) CD C3 O O O ft . p c cd rH a. a> 6l> C •H S r i (U • H C tt o ^ • p a 3 r H in •ri R Ai --> f H r-i a> + j r-i 03 03 T l 03 a _* _{r H} C 03 •P 01 O a T l cd ra N •H cd n) [S3 Ä CM .—. • p w U O > - P l/l 3 ,c! C (i) U 0 Xi <w O <l> C •H X! O ra a c 0) •iO •H <u • p 03 S - P m bu O O 03 W) r H t o s o _C) o> ti'j • p eu •H C CM • U c • • UN MD ON rH ^ . _KN K CM KN « O KN *. KN • U c c _cd ra t!) 0) W) c tl) t) o r H U 0) > J J i/1 u o > u o o •o t-i 03 03 > r~. S u 03 •a c • r l 3 •)-> •P 0) p. S 3 o x> _r-i 03 03 T ) C H ^ . C o> U ra •r-3 V •d • r l 03 £> S-, a> > 0 CM KN • fH C C ra > C a) • P co JJ C 0) u a _{Q .} o 03 •c . • r-i O X W *_. UNMD

17 -Bijlage III.

OVEREENKOMST KNOLSELDERIJ ,1965 •

De ondergetekenden: A. "de teler"

3. "dè fabrikant" C. "de veiling" verklaren overeen te konen:

Artikel 1. Elk der telers verbindt zich, ten behoeve van de fabrikant in het jaar 1965 de hierna bij zijn naam vermelde oppervlakte van de bij hem in ge-bruik zijnde grond, hierna te noemen zijn "contractsareaal", te betelen met knolselderij.

De teler verkoopt aan de fabrikant, gelijk de fabrikant die van hem koopt, de - hierna als "de knollen" aan te duiden - oogst aan knollen van de

voren-bedoelde oppervlakte knolselderij, zulks onder de navolgende voorwaarden en bepalingen.

Artikel 2. Op de onderhavige overeenkomst is het Verkoopsreglement der Vei-ling van toepassing, voor zover daarvan in deze overeenkomst niet is afgewe-ken.

Als plaats van levering der in artikel 1 verkochte pródukten wordt het erf van de teler overeengekomen. De in artikel 4 bedoelde tarrering en de in ar-tikel 5 bedoelde keur zullen aldaar plaatsvinden en na de levering zullen de knollen voor rekening en risico van de fabrikant zijn.

Artikel 3. De teler zal de in artikel 1 verkochte pródukten 'op de in artikel 2 genoemde leveringsplaats aan de fabrikant afleveren in een tussen de fabri-kant en de teler nader overeen te komen periode doch niet eerder dan

en uiterlijk op ... Indien en voor zover de teler resp. de fabrikant op de hiervoor genoemde laatste dag niet het verschuldigde heeft geleverd resp. afgenomen, zal de betrokkene door het enkel verloop van die dag in verzuim zijn zonder dat een nadere sommatie of ingebrekestelling zal zijn vereist. De overeenkomst zal alsdan zonder rechterlijke tussenkomst van rechtswege zijn ontbonden, zullende de schuldige partij alsdan gehouden zijn de door de weder-partij geleden schade te vergoeden.

Artikel H. Onder de in artikel 1 omschreven koop en verkoop zijn slechts be-grepen knollen, die voldoen aan de navolgende

eisen:-praktisch vrij van grond en uitwendige gebreken, zonder blad, vrij van vuil, praktisch vrij van beschadiging, niet meer dan 5 % inwendige gebreken en met een doorsnede Van tenminste 8 cm. Indien ten gevolge van weersomstandigheden de knollen niet anders dan met grond kunnen worden geleverd, zal een redelij-ke tarrering worden toegepast.

Artikel 5. Of de knollen voldoen aan de in artikel 4 genoemde kwaliteits- en sorteringseisen zal voor partijen op de leveringsplaats door de keurmeester der veiling worden v/orden beslist met dien verstande, dat indien de keurmees-ter en de fabrikant niet tot overeenstemming kunnen komen, de zaak zal worden voorgelegd aan een controleur van het U.C.B., wiens uitspraak partijen in hoogste ressort zal binden; de aan de uitspraak van de controleur van het U.C.B, verbonden kosten komen ten laste van de partij die in het ongelijk wordt gesteld.

Artikel 6. De knollen zullen aan de fabrikant v/orden afgeleverd, los gestort op zijn vervoermiddel.

18

-Artikel 7. Indien de teler moet aannemen, dat de gewichtsopbrengst van zijn contractsareaal aanmerkelijk beneden het normale zal blijven en/of de kwali-teit van het gewas op zijn contractsareaal aanmerkelijk beneden het gemiddel-de zal blijven, zal hij dit tenminste één maand voor gemiddel-de oogst, of, indien gemiddel-de bedoelde omstandigheden eerst later optreden, binnen 4-8 uur nadat deze zijn opgetreden, schriftelijk aan de veiling opgeven en de veiling zal bovendien de fabrikant terstond van de opgave in kennis stellen.

Indien een teler zal hebben nagelaten, overeenkomstig het voorgaande te han-delen, zal worden aangenomen, dat hij een normale oogst van gemiddelde kwa-liteit kon afleveren.

Artikel 8, De fabrikant zal aan de teler per kg geleverde knollen een bedrag van schuldig zijn.'

De geleverde knollen zullen door de veiling aan de fabrikant worden gefactu-reerd. Inzake de verplichting van de fabrikant tot betaling van deze facturen zullen de desbetreffende bepalingen van het Verkoopsreglement van toepassing zijn, met dien verstande, dat indien en voor zolang de fabrikant door het

Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen in Nederland krachtens die bepalin-gen zal zijn uitgesloten, de fabrikant ook van uitlevering van de in artikel

1 van deze overeenkomst verkochte produkten zal zijn uitgesloten. Zolang de uitsluiting van uitlevering van de in deze overeenkomst verkochte produkten zal duren, zal de teler en, voor hem, de veiling gerechtigd zijn, de knollen op andere wijze te verkopen en zal de fabrikant tegenover de teler gehouden zijn tot vergoeding van alle schade die daaruit voor de teler zou voort-vloeien.

Artikel 9.

a. De fabrikant is gerechtigd, gedurende de groei- en oogsttijd steeds de contractsarealen der telers te betreden om de stand van het gewas zo nauwkeurig te bezien c.q. te doen bezien als hij wenselijk zal achten. b. De veiling zal aan de fabrikant c.q. zijn vertegenwoordiger te allen

tijde inzage geven in haar administratie met het uitsluitend doel, de fabrikant te doen blijken, hoeveel knollen door elk der telers voor deze overeenkomst zijn afgeleverd.

c. De veiling zal, waar nodig, voor de telers met de fabrikant spreken. d. De teler erkent bij de ondertekening van deze overeenkomst, van de

vei-ling een afschrift daarvan te hebben ontvangen. Aldus in tweevoud opgemaakt en ondertekend

te den te den De fabrikant: de veiling: S 8022 250 ex. Rei/MR 25-5-1967