Versterkte aantrekking van biologische bestrijders door het veranderen van het terpeenmetabolisme in planten

ke plant werd gebruikt in een RT-PCR met gedegene-reerde potyvirus primers (Van der Vlugt et al., 1999). Hierbij werd een DNA fragment verkregen van het C-terminale deel van het manteleiwit en het 3’ niet co-derend gebied (3’NTR). Dit fragment is gesequenced en was 653 nucleotiden lang. De verkregen sequentie is vergeleken met anderen die in genenbanken zijn opgeslagen. Voor de manteleiwit en 3’NTR nucleoti-den sequenties werd homologie gevonnucleoti-den met poty-virussen, maar niet meer dan 73% en 46%, respectie-velijk. Dit geeft aan dat het potyvirus uit begonia een niet eerder geïdentificeerd potyvirus is. Dit nieuwe potyvirus voor B. semperflorens krijgt voorlopig de naam Begonia-bloemkleurbrekingsvirus (Begonia flo-wer break virus).

“Priming” van afweer in

Arabidopsis thaliana:

ecologische en moleculaire

aspecten

P-84

M.H.A. van Hulten, M. Pelsner en J. Ton

Het aminozuur beta-aminoboterzuur (BABA) indu-ceert resistentie tegen zeer veel verschillende vormen van biotische en abiotische stress. Het mechanisme achter deze vorm van geïnduceerde resistentie berust op een verhoogde staat van paraatheid om afweer-mechanismsen sneller en sterker tot expressie te brengen zodra de plant blootgesteld wordt aan stress. Naar analogie met dierlijke systemen wordt deze po-tentiëring van afweer “priming” genoemd. In Arabid-opsis gaat inductie van priming gepaard met aan-zienlijk minder ecologische kosten dan directe inductie van afweermechanismen. Na infectie met een ziekteverwekker hebben geconditioneerde plan-ten een hogere fitness dan ongeconditioneerde vat-bare planten of resistente planten die constitutief af-weermechanismen tot expressie brengen. Deze resultaten duiden erop dat priming een aantrekkelij-ke strategie is om breed-spectrum resistentie te ver-krijgen zonder nadelige effecten op groei en vrucht-zetting. Om meer te leren over de moleculaire aspecten van priming worden mutanten geselecteerd die gestoord zijn in de door BABA geïnduceerde pri-ming van salicylzuur-onafhankelijke afweer. Tevens wordt de rol van transcriptiefactoren bij de door BA-BA geïnduceerde priming onderzocht.

Versterkte aantrekking van

biologische bestrijders door het

veranderen van het

terpeenmetabolisme in planten

P-85

I.F. Kappers

_{, L.L.P. Luckerhoff}

_,

H.J. Bouwmeester

_{en M. Dicke}

1_{Laboratorium voor Entomologie, Wageningen Universiteit,}

Postbus 8031, 6700EH Wageningen

2_{Plant Research International, Droevendaalsesteeg 1,}

6708 PD Wageningen

Een belangrijk aspect van succesvolle biologische be-strijding is dat de biologische bestrijders de plaagin-secten bij lage dichtheden goed kunnen vinden. Plan-ten reageren op vraatschade met de productie van geurstoffen die als een soort SOS-signaal dienen: ze trekken de natuurlijke vijanden van de planteneters aan. Indirecte verdediging is tot nu toe gevonden in alle planten die hierop werden onderzocht. De geur-stoffen bestaan voor een belangrijk deel uit terpenen en één van de belangrijkste componenten bij veel plantensoorten is 4,8-dimethyl-1,3(E),7-nonatrieen. Recent hebben wij voor een aantal plantensoorten aangetoond dat het inbrengen van specifieke ter-peensynthase genen leidt tot de productie en afgifte van geurstoffen (waaronder 4,8-dimethyl-1,3(E),7-nonatrieen) waardoor een (ongeïnfecteerde!) plant aantrekkelijk wordt voor roofmijten. Onze resultaten geven aan dat het belang van deze geurstoffen voor biologische bestrijding tot nu toe te veel is verwaar-loosd en dat veredeling op het vermogen om die geurstoffen te produceren een belangrijke bijdrage kan leveren aan het succes van biologische bestrij-ding.

Referenties

Bouwmeester HJ, Kappers IF, Verstappen FWA, Aharoni A, Luckerhoff LLP, Lücker J, Jongsma MA and Dicke M, 2003. Exploring multi-trphic plant-herbivore interactions for new crop protection me-thods. In: Proceedings of the international congress crop science and Technology, Vol2, 10-12 November 2003, Glasgow, British Crop Protection Council, Alton, UK, pp1123-1134.

Dicke, M., Bouwmeester, H.J., Gols, R., Verstappen, F.W., de Boer, J.G., Krips, O.E., Kappers, I.F., & Luckerhoff, L.L.P. 2004. De geur van gewasbescherming: mogelijkheden voor integratie van verede-ling en biologische bestrijding. Gewasbescherming 34: 22-26.

Mededelingenblad van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging

Gewasbescherming jaargang 36, Supplement Gewasbeschermingsmanifestatie 27 april 2005 Pagina 89 S

[

NAGEKOMEN