• No results found

Onderzoek gevelbeplanting hoofdkantoor ING Bank Amsterdam

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Onderzoek gevelbeplanting hoofdkantoor ING Bank Amsterdam"

Copied!
20
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

Onderzoek gevelbeplanting hoofdkantoor ING Bank

Amsterdam

Citation for published version (APA):

Petit, J., & Schmid, P. (editor) (1992). Onderzoek gevelbeplanting hoofdkantoor ING Bank Amsterdam. Technische Universiteit Eindhoven.

Document status and date: Gepubliceerd: 01/01/1992

Document Version:

Uitgevers PDF, ook bekend als Version of Record

Please check the document version of this publication:

• A submitted manuscript is the version of the article upon submission and before peer-review. There can be important differences between the submitted version and the official published version of record. People interested in the research are advised to contact the author for the final version of the publication, or visit the DOI to the publisher's website.

• The final author version and the galley proof are versions of the publication after peer review.

• The final published version features the final layout of the paper including the volume, issue and page numbers.

Link to publication

General rights

Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights.

• Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain

• You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal.

If the publication is distributed under the terms of Article 25fa of the Dutch Copyright Act, indicated by the “Taverne” license above, please follow below link for the End User Agreement:

www.tue.nl/taverne Take down policy

If you believe that this document breaches copyright please contact us at: openaccess@tue.nl

(2)

0 N 0

Jonderzoek gevelbeplanting Hoofdkantoor ING Bank Amsterdam in opdracht van ING Bank E. Rietveld BIBL. TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN ONDERZOEK GEVELBEPLANTING HOOFDKANTOOR ING BANK

AMSTERDAM ·~ ' Rapporteur Joop Petit o.l.v. Prof. Mag. Arch.

Peter Schmid

Afbouwtechniek Millieuintegratie Vakgroep Bouwproduktie en Uitvoering Universitair Centrum voor Bouwproduktie

Technische Universiteit Eindhoven Zomer 1992

(3)

Ten geleide,

In deze voor U liggende studie wordt nagegaan of gevelbeplantingen invloed kunnen hebben op gemetselde buitenwanden. Verslagen wordt wat in de

vakliteratuur, door interviews en observatie te constateren viel. Het onderhavige thema is van algemeen belang, aangezien 'groen'

tegenwoordig veelvoudige milieugeassociëerde betekenis heeft en nogal actueel is. Hierbij is het interessant trachten te weten te komen

irt hoeverre negatieve danwel positieve ofwel helemaal geen noemenswaardige effecten optreden.

Onmiddellijk aanleiding voor het onderzoek was vooral de vraag of de gevelbeplanting van de NMB-Bank in Amsterdam enige inwerking op

het gebouw heeft en dan met name op de buitenkant van het geveloppervlak. In een zorgvuldig verrichte analyse, in een locatie- en

literatuuronderzoek, vergezeld van ondervragingen van diverse betrokkenen respectievelijk deskundigen, werden de afsluitende conclusies met de nodige aanbevelingen gevonden.

(4)

INHOUDSOPGAVE 0 - Inleiding 1 - Theoretische analyse 2 - Lokatie onderzoek 3 - Referentie's 4 - Conclusie 5 - Aanbevelingen FIGUREN 1 - Schematische gevelopbouw 2 - Gevelbegroeiïng

3 - Gevelbegroeiïng langs geleidedraden 4 - Zichtbare gevelinwerking

5 - Hechtschijfjes (Zuignapjes) 6 - Hechtworteltjes

(5)

0 - INLEIDING

In dit onderzoek wordt getracht een antwoord te geven op de vraag van de de ING-Bank of diverse soorten gevelbegroeiïng een al dan niet nadelig effect kunnen hebben op het metselwerk, van de buitenwanden in het alge meen, enjof op de constructie van het hoofdkantoor van de ING Bank te Amsterdam in het bijzonder.

Een belangrijk deel van het onderzoek betreft de effecten van gevelbegroeiïng op een gehydrofobeerde gevel.

(6)

1 - Theoretische analyse.

In deze afbeelding wordt de constellatie van het gebouw en de vegetatie, dat wil zeggen gevel en gevel-beplanting, getoond en in de meest essentiële details toegelicht. / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / .• / / / / / / / / / / / / / / / .·· / / / . / / / --~' / / / / / / / / / / / / / / ' / / / / / /

figuur 1 Gevel met gevelbehandeling links zonder en rechts met geleidedraden waarop beplanting.

Hechtingsmethoden:

Natuurlijke hechting:

Kunstmatige hechting:

- "Zuignappen",hechtschijven. - Hechtworteltjes

Geleide draden in de vorm van prikkeldraad.

(7)

Bij de interactie tussen gevel en beplanting kunnen de navolgende beschre-ven processen plaatsvinden die vervolgens gedefiniëerd worden:

Inwerking: - Mechanisch

Onder mechanische inwerking wordt hier verstaan de invloed van natuurlijke faktoren, zoals wind en water, op het metselwerk. Deze mechanische inwerking is afhankelijk van de oriëntatie van de gevel.

- Chemisch

Onder chemische inwerking wordt hier verstaan de inwerking van zuren, die door klimaatomstandigheden in het algemeen en door de planten in het bijzonder worden afgescheiden, op het

metselwerk.

- Accumulerende effecten

Onder accumulerende effecten wordt hier verstaan de gevolgen die optreden bij het indringen van vocht in de gevel, zoals: mosvorming, kompost, organisch afval.

Gevolgen: - Mechanische aantasting

Mechanische aantasting komt onder andere tot uitdrukking in de vorm van scheuren en carbonisatie van het metselwerk.

- Chemische aantasting

Chemische aantasting kan afbraak van steen- en voegmateriaal tot gevolg hebben.

- Accumulerende effecten

Accumulerende effecten kunnen destructie van het metselwerk tot gevolg hebben.

Kanttekening: Vermeld dient te worden dat niet slechts planten op

gebouwen effecten kunnen hebben, maar dat ook het gebouw, afhankelijk van z~Jn eigenschappen, en zeker het bouwproces in het algemeen zelf nadelige invloeden op de plantengroei kan hebben.

(8)

Aandachtspunten.

Bij een analyse van het onderhavige probleemveld zijn vooral de navolgend opgevoerde punten van belang:

- De aard van het metselwerk en de aard van de voegen.

- Oppervlaktebehandeling in verband met de waterdoorlaatbaarheid.

- Aard van de planten in verband met de geschiktheid en de hechtmethode.

- Orientatie van de gevel in verband met zon, wind en regen.

- Kleur in verband met warmteaccumulatie.

(9)

2 - Lokatie onderzoek.

Op dinsdag 14/07/92 van 08:30 tot 12:30 werd door de rapporteur onder

begleiding van Dhr. T. Kloet van de firma Copijn een bezoek gebracht aan de

lokatie.

De gevels van het NMB Postbank gebouw z~Jn bij deze gelegenheid uitvoerig

bestudeerd en gefotografeerd (zie beeldmateriaal).

De verschillende gebruikte gevelbedekkers kunnen onderverdeeld worden naar hun hechtingsmogelijkheden:

1) Langs geleidedraden (Draagdraden).

De plant hecht zich niet direct aan de gevel maar groeit langs draden omhoog tegen de gevel.

De bladstengels krullen om de geleide draden heen.

2) Hechtschijven (Zuignapjes).

De plant maakt groepjes van kleine ronde schijfjes aan. Deze schijfjes Z~Jn

bedekt met een kleverige stof, hars. De schijfjes worden tegen de

onder-grond gedrukt waarna uitharding van de hars optreed.

De schijfjes, en dus ook de plant, zitten nu aan de ondergrond vast.

Hierna verdrogen de schijfjes. Om misverstanden te verkomen: dit alles

gebeurt zonder toedoen van de mens, alleen door het natuurlijke groeipro-ces.

3) Hechtwortels.

Hechtwortels komen in verschillende gedaantes voor. Horizontaal over de

bodem groeiend, ontwikkelen zij zich tot wortels die de grond in groeien.

Hoe de hechting plaatsvindt groeiend tegen een verticale wand is vooralsnog

niet bekend.

De hechtworteltjes kunnen gebruik maken van de ruwheid van de gevel of ze

dringen in scheuren van de gevel of er kan sprake zijn van een combinatie

van beide.

Wel is bekend dat planten die zich op deze wijze hechten aan een gevel niet

tegen b.v. gladde oppervlaktes of wanden, zoals bij bruggen zonder

profile-ring e.d., omhoog komen.

Ook maken deze planten, horizontaal over de bodem groeiend, geen wortels aan op ruwe beton (stoeprand) onder vochtige omstandigheden.

Dit kan er op duiden dat de hardheid van de ondergrond de beperkende faktor

(10)

Gevelbehandeling.

De onderste 2 à 3 meter van de gevels van het NMB-hoofdkantoor hebben een anti-graffiti behandeling gehad van de firma Peter Cox, door middel van Coatex impregneer van Prochemko. Dit maakt de gevel waterafstotend en dus minder gevoelig voor vocht.

Geconstateerd wordt dat planten ook omhoog groeien langs een dergelijke gevel (zie foto's).

De rest van de gevels wordt op dit moment behandeld met Funcosil SN, silaanimpregneer, van de firma Remmers Bouwchemie bv.

Constatering van mogelijke invloeden.

Het hele gebouw geïnspecteerd hebbend kan gezegd worden dat enkel de uit het lood staande gevels min of meer vervuild Z~Jn, onder andere door mosvorming. Dit heeft echter niets te maken met de gevelbegroeiïng. Geconstateerd is dat er nergens zichtbare schade aanwezig is ten gevolge van de gevelbegroeiïng.

(11)

..

figuur 2 Gevelbegroeiïng aan een zuidzijde van het NMB-Postbank hoofdkantoor.

Anti-grafity-behandeling tot op 2 à 3 meter vanaf het maaiveld.

(12)

figuur 3 Gevelbegroeiïng langs geleidedraden van prikkeldraad Ook bij de bevestiging aan het metselwerk werden geen beschadigingen geconstateerd

(13)

figuur 4 Integenstelling tot de verticale gevels links en rechts op de foto, ziet men aan het schuine middengedeelte van

de foto enige mosvorming. (De 11

patina11

(14)
(15)
(16)

3 - Referentie's

Navolgend worden vermeld de geraadpleegde bronnen verdeeld in algemene referentie's en literatuur met enkele relevante citaten uit deze.

Algemene referentie's:

- Koninklijke maatschappy voor tuinbouw en plantkunde, 070-3514551

- Tijdschrift: Tuin en Landschap, Jack van Haperen, 071-161213

- Werk- en adviesgroep muurplanten N-Holland, Ton Denters, 023-143198

- Ministerie van landbouw en visserij

- R.I.N., Arie Koster, Siebrant Tjallingii, 08370-95407

- Landschapsarchitect Hans Claessen, 02159-45717

- Landbouwuniversiteit Wageningen

- Bear Architecten Gouda, ir T. Reijenga, 01820-95407

- T.U. Delft, Faculteit Bouwkunde, Peter Teeuw, 015-789111

Geraadpleegde vakliteratuur:

- Fassaden Begrünung, Gristboffer Althans, Berlijn, 1987.

- Klim, Slinger en Leiplanten, F. Schneider, Rotterdam, 1978.

- Bio-logische Archtectur, 3. durchgesehene Auflage, Peter Schmid, Verlagsgesellschaft Rudolf Müller GmBh, Köln, 1988.

- Muurplanten in Holland: bijzonder en bedreigd, Provincie Noord-Holland, Dienst Ruimte en Groen, April 1990.

Citaten:

" Velen veronderstellen dat planten als klimop en wilde wingerd door hun klimorganen het speciewerk aantasten of door het vocht dat zij met zich mee zouden brengen de muur bedreigen met een snelle verwering. Dit is echter nooit aangetoond: klimplanten maken wel gebruik van oneffenheden, maar veroorzaken ze niet. Ten aanzien van de tweede overweging zou men eerder het tegendeel kunnen stellen: de klimplant beschermt de muur veeleer tegen vocht."

Klim, Slinger en Leiplanten, F. Schneider, Rotterdam, 1978.

" Dat muurplanten als muurvernielers bekend staan, komt doordat ze graag groeien op vervallen muren. Die voorliefde houdt echter niet in dat muurplanten een essentieel onderdeel van dit verval zijn. Klimaatsfactoren en erosie door water zijn daar in de eerste plaats verantwoordelijk voor."

(17)

In het algemeen kan gezegd worden dat een gevel voordeel heeft bij begroei-ing, omdat:

- De gevel wordt beschermd tegen neerslag en wind.

- Gevelbegroeiing isoleert tot op zekere hoogte waardoor

temperatuurswisselingen gedempt worden zowel voor de gevel als tot op zekere hoogte ook voor het gebouw en zijn binnenruimte

- De gevel wordt verfraaid in esthetisch opzicht.

Negatieve effecten kunnen alleen optreden bij slecht onderhoud:

- Wanneer de begroeiing over de dakrand de goot ingroeit kunnen er vocht problemen ontstaan als gevolg van verstoppingen in de goot. Tevens kan water zich dan langs de begroeiing een weg naar beneden zoeken.

- Door achterstallig onderhoud ten aanzien van de begroeiing kan het begroeiingspakket zo dik worden, gevallen van 1 meter zijn bekend, dat het eraf waait tijdens hevige windvlagen waardoor schade aan het gebouw kan ontstaan.

(18)

4 - Conclusie

Uit gesprekken die gevoerd werden met deskundigen (zie referentie's) op het gebied van gevelbegroeiïng alsmede uit de, weliswaar schaarse,

vaklitera-tuur die beschikbaar is, kan geconcludeerd worden dat (gevel )begroei ïng

enkel positieve gevolgen° voor een gemetselde gevel heeft.

Negatieve gevolgen treden alleen op ten gevolge van achterstallig onder-houd.

In een tijd, waarin "Groen" in de bouw, voor een gedeelte terecht, een imago van milieubewustzijn uitstraalt, zou deze, het microklimaat verbete-rende voorziening, ook vanuit dit oogpunt gewaardeerd kunnen worden.

Aangezien nooit eerder aanleiding bestond naar de invloed van hechtwortel-tjes op het metselwerk diepgaand onderzoek te doen blijkt, uit dat wat wel bekend is, dat er tot nu toe geen schade is ontstaan. Zelfs de zogenaamde echte muurplanten, dit zijn planten die in de muur wortelen, veroorzaken geen wezenlijke schade aan het metselwerk!

(zie pagina 15~referenties)

Een onderscheid moet gemaakt worden tussen de verticale en de schuine

gevels, aangezien de schuine gevels, maar dit al onafhankelijk van een

gevelbeplanting, gevoeliger zijn voor indringend vocht.

(19)

s -

Aanbevelingen

Gevelbegroeiïng aan de buitenwanden van het hoofdkantoor van de NMB-Postbankgroep te Amsterdam kan niet alleen vanuit esthetisch oogpunt van belang zijn, het heeft, gezien de onderhavige situatie, ook nog een aantal andere zeer positieve effecten op het gebouw.

Aanbevolen wordt daarom de mogelijk negatieve effecten die enkel bij achterstallig onderhoud optreden, door lopende controle en adequate maatregelen, voor zover überhaupt nodig, tegen te gaan.

Aangezien de schuine gevels van het hoofdkantoor van de NMB-Postbankgroep geïmpregneerd worden met Funcosil SN, silaanimpregneer, mogen ook hier geen (ernstige) problemen worden verwacht met de aan te brengen gevelbegroeiïng.

Waarschuwing:

Weghalen van klimop geeft mogelijk problemen aangezien de worteltjes op de gevel achterblijven en deze moeilijk te verwijderen zijn.

Het gevolg hiervan is dat hierdoor vochtconcentraties enjof verontreinigingen ontstaan waardoor de gevel minder attractief en minder schoon zal overkomen.

(20)

COLOFON

Onderzoek gevelbeplanting

Hoofdkantoor NMB-Postbankgroep Amsterdam

Uitgave:

Een AM uitgave i.s.m. UCB Eindhoven

Text en fotografie:

Joop Petit

Eindredaktie:

Prof. Mag. Arch. Peter Schmid

Aantal pagina's: 19

Drukwerk:

Stafgroep Reproduktie en Fotografie Plaats: Eindhoven Oplage: 12 Datum: December 1992

CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Petit, Joop

Onderzoek gevelbeplanting hoofdkantoor NMB-Postbank Groep Amsterdam/ Joop Petit, Peter Schmid. - Eindhoven

Technische Universiteit Eindhoven. - Ill. Met lit. opg., reg.

ISBN 90-70912-26-0 Trefw.: gevelarchitectuur.

Copyright: AM onderzoek

&

ontwerpgroep Overname uit deze uitgave uitsluitend met bronvermelding verzoeke een bewijsexemplaar te sturen aan AM, BPU Postvak 8 Postbus 513

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

Betalingen via betaalautomaat Met Betaalpas in vreemde valuta Met Businesscard in vreemde valuta Met Corporate Card in vreemde valuta. 1,40% koersopslag 5 2,50% koersopslag 5

In deze PBLQatie hanteren we een aanpak die is gebaseerd op de samen- hang tussen de burger en zijn digitale vaardigheden, het beleid dat de overheid voert bij het inrichten van

- verbeteren vaak het zelfbeeld en de (erva- ren) gezondheid. Binnen de GGZ zijn daarnaast positieve ervaringen met de herstelbenadering, die mo- gelijk goed aansluit bij de Samen

578 Stukken betreffende de uitvoering van werkzaamheden door de Commissie Rechtsverkeer in Oorlogstijd, per 1-12-1948 overgenomen door de Afdeling Beheer van de Raad voor

vrijwilligerswerk in de stad zichtbaar te maken. Jaarlijks bemiddelen we duizenden mensen naar leuk en zinvol vrijwilligerswerk in Amsterdam, iets waar ze blij van worden en

Middels dit onderzoek wordt antwoord gegeven op de vraag: ‘Welke metacognitieve kennis hebben leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs over het voorbereiden en

Het team Mer is dus van oordeel dat de realisatie van het voorgenomen project, rekening houdende met de voor dit project relevante bijlage II-criteria van het DABM, zoals de

Navigeer naar de pagina Instellingen om gegevensstromen in te schakelen om pakketvastlegging, snelle test en Debug Logs te gebruiken." De gegevensstroom moet worden ingeschakeld