W i 11 f. t.-i >; t VU a t 2 6
DEN. HAAG
L A N D B O U W - E C O N O M I S C H I N S T I T U U T
•S-GRAVENHAGE TELEFOON T2,g&36 • >MlMMII———MIIIMIftft I HUI NIET VOTR _FTJ5LI0ATI_B_» < « W O T B I ^ PAPrORTJTO,, 1 1 .CCT^RZCL-K NAAR DE VERMOEDELIJKE KOSTPRIJZEN VIN CO¥STffiPTIEAARDAPPELEN OOGSTJAAR ! ° 4 2 .
I15JE_IDIBG.
In rapport No.7 betreffende een onderzoek naar de kos-jprijsen ven de voornaamste akkerbouwproducten in het oogstjaar 19<*2 kw.'.ren al leun voor de Veenkoloniën en het Zandgebied van Overt jssei berekeningen vcor
over aardappelen. Voor den kleigrond stonden one- ze;« weinig gegevens 'ter beschikking, dat wij van een behandeling in rapport Ho. 7 neen.Ier. te moeten afzien.
D.ft-r- uen -'-irecteur-Generaal der Voedselvoorziening v/erd ons eeni.gen tijd. geleden verzocht te probeeren op korten termijn althans een
onder-zoek in te stellen naar de onderlinge verhouding 1er kostprijzen per
"•00 kg. van de belangrijkste consumptie-aardappelsoorten. Het rer'ul+aat vnn dit onderzoek is vastgelegd in gedeelte A van dit rapporto
•De orderbedrijfsorganisatie voor aardappelen riep op het eind van het vorige jaar de hulp in van het L.E.l. voor het verschaffen van kostprijs-berekeningen over consurnptie-aardappelen. Mat behulp van bestuursleden van deze organisatie kon inzage verkregen worden van zelfstandig
gevoer-de boekhoudingen van eenige groote bedrijven in Zeeland, Gecoinbinesrd met gegevens van :eenige andere bedrijven hebben wij gepoogd tenminste eenig oriënteerend cijfermateriaal te verstrekken, dat in gedeelte 3 van dit rapport is samengevat.
De r esultaten van beide onderzoekingen vullen elkaar aan bij het ko-nen tot de conclusies.
A. BEREKENING VAN HET VERSCHIL IN DE KOSTPRIJZEN VAN ENKELE CONSTMPTIE-AARDAPPEÏ.RASSEN VOOR EET OOGSTJAAR 1942.
In de Verslagen vande Bedrijfsstudiegroepen, samengesteld door den PiriksJ.anobouwconsulent voor Noordelijk Groningen, ovor de oogstjaren '35
t/m '35 zijn 10 waarnemingen van de productiekosten 'van aardappelen opgenomen, '«aarvan slechts in 6 gevallen de knolopbrergst is genoteerd. Bij geen der waarnemingen is een onderscheid in de verschillend? rassen genaakt. Op grond van dit geringe empirische materiaal is er bij hot samenstellen van het rapport ITo.7 over de akkerbouwpx-oducten ooyst 1942 dan ook van afgezien om den kostprijs van aardappelen in Groningen te berekenen. De berekening van het verschil inden kostprijs van enkele rassen kon thans evenmin geschieden met behulp van uitsluitend empi-risch materiaal 1).
De methode.
In de hieronder gevolgde methode konden niettemin de gemiddelde kosten dezer 10 waarnemingen, evenals de productiekosten van aardappelen op 10 resp. 6 gemengde zandbedrijven in Oost- resp. West-Overijssol over het boekjaar 1938/'39 (rapport No„7 bijl.XVI e.v.) als basis dienen.
V o l o n s deze methode is, uitgaande van bepaalde veronderstellingen, de grootte van het verschil in die productiekosten die in het algemeen voor de verschillende rast.en verschillend zijn, nagegaan. Aldus is de <<nf.3i'j inffc verhoudr.ng van de v.d. totale kcüten van erkolo r-">-RS~n he-par ld. Eveneens ir do onderlinge verhouding v.d« knolop'br'ngct vastge-steld.; Het quotient dezer'beide verheudingsoijf ars geeft de verhoud?'ngs-/
liet berekende verschil in productiekosten is gestold iegencvei" de totale "stan;laardkoRten" welke vcor kleigrond gelijkgesteld ^ijii aan
de gemiddelde kosten der bovengenoemde 10 vvAarrernine,en en voor
zand-grond aan het gemiddelde va.n de totale kostet:, per h.a. in O O K V - en West- /
Overijssel, f
//
1) De productiekosten van enkele bedrijven uit Zeeland en Noord- èn r*
Öuid-Holland (zie B) kwarnen pas in ons bezit, toendit gedeelte van het rapport klaar was.
fv
A
Bij da vfithmAi.îi^A€t knol opbrengst is het ras Eigenheimer als "basis g-;:iüni9n., Strikt genöiren zouden ook i.a.v, de kosten de empirische kos-ten van Eigenheimer als basis moekos-ten-dienen» Het lijkt ons geen bezwaar bij g&brek aan deze laatste cijfers voornoemde standeardkjsten te ge- , bruiken. Daar de afwijking der kosten (zie bijiage X ko]. 10) maximaal liyó bedraagt, zou een'afwijking tussohen-de gebruikte totale kosten en ds werkelijke totale kosten van Eigenheimer van bv. f, 50.- per ha. slechts een fout geven van f.5.50 per ha., d.i. sleyhts 0.6$ van de totale kosten. Daar bovendien de Eigenheimer hot meest verbouwde ras d s , is het aannemelijk dat de productiekosten in Groningen zoowel al3 .
in Overijssel grootendeels op dit ras betrekking.hebben.
Da verhouding van de knolopbrengst der verschillende 'rassen is ont-leen 1 aan de "Zeventiende beschrijvende rassehlijst", uitgegeven door Lat Instituut voor Plantenveredeling. Daarbij is de opbrengst van Ei-genheimer als basis genemen. (bijlage X kolom 1-)
D3?e verhoudingsgetallen zijn voor de uiteindelijke berekening om-•'gerokond in verband met het verschillend percentage dat voor consu.mp—
tin gnschikt is. In /bijlage XI zijn de gegevens van de Akkerbouw-Cen~ trnle, betreffende de aftrek van het percentage niet voor consumptie ger.chikte aardappelen weergegeven 5 aldus konden de nieuwe verhoudings--cijfers (kolom 11) worden becijferd. De percentages hadden alleen be-trekking op oogst 194-Î? zoodat ze in het algemeen abnormaal hoog zijn te noemen. Derhalve zijn de gegevens van Noord-Brabant, waar ze rela-tief laag waren, aangehouden.
Hierna is becijferd de hoeveelheid in kg. per ha. die voor elk ran, t-3gg.n f.,2.50 per 100 kg., als opbrengst van de totale kosten afgetrok-ken moet, worden, teneinde ttot de totale kosten van de voor consumptie
geschikte hoeveelheid te komen, (kolom 9)« Er is hierbij uitgegaan van f—
25..OOO kg. per ha. voor kleigrond en 22.000 kg. per ha. voor zandgrond.
'à.° De kosten.
De totale kosten, omgerekend voor oogst 1942, voor de Groninger Noordelijke Bouwstreek zijn vermeld in bijlage IX3 en bedroegen
inclu-sief f.1C0.- öndernemerslóon per ha. f.861.-. Het gemiddelde van Oost-en West-Overijssel bedroeg f.625«- per ha.(Rapport No. 7, bijlage XVIl) Het_ verschil in kosten.'
Hiervoor geldt dezelfde opmerking over de afwijking tusschen de aan bovengenoemde'Verslagen ontleende bàsiscijfers en de werkelijke kosten../ ... voor Eigenheimer die hierboven ireëds voor de totale kosten werd,gemaakt.,
D^l^stenel^ementen. - • • .'•-•: :<: ••
a. Er is verondersteld dat de meerdere resp. mindere kosten van het rooien evenredig waren met de helft van de meerdere resp. mindere
knol opbrengst. ... b. De opneming van de hoeveelheid stikstof door het gewas en daarmee
ook de kosten van.de stikstofbemesting is evenredig met de -knolpp-brengst verondersteld.
c. Om het verschil in de kosten van pootgoed te berekenen is uitgegaan van het prijzenschema .voor pootaardappelen, d.d. 8 December 194'J
van de Nederlandse he. Inkoopcentrale van Akkerbouwproducten en van
de eveneens door deze Centrale verstrekte gegevens over de hoeveel-heid pootgoed (in kg.) per ha. voor de verschillende rassen. Deze
laatste cijiers gelden voor geheel Nederland, zoodat geen onderscheid naar grondooort gemaakt kon worden.
De hoeveelJsid is omgerekend tegen 'de maximum telersprijs van .klasse C (kleigrcv.d), resp., klasse N (zandgrond) °9 deze kosten, .zullen dan de
. <iL*ro-j.e 'ios&(sn V * Ü aaa^eköaSt pootgoed uit de duurdere klassen c-n • die vïm hot. ?;jrt.ï*uik nit eigen bedrijf benaderen.
d. Naar bet va.rscbil '"in de. kosten van ziekt ebestri j.ding zijn inlichtingen iiigawr.nnen bij 1er Hijkslandbouwconsulent voor Drenthe, en bij. enkele be-lri jven. Hieruit bla,eks, dat deze kosten voor den zandgrond pxvr.c-r tisesfe 'x'iog ZtX^n. is 'venTüi^ItosJzea.
Fet totale verschil dezer 4 kostengroepen is in kolom 7 weergegeven.. . .
Hat -ras niet mogelijk, om het nadeel van het risico dat is gelegen in
au wisselvallige opbrengst, van bepaalde rassen, ia e«# 'geHd-feeduragrt'to't '..>.• ;' uitdrukking {te "brengen. Met dit element zal dcrh&lve met Let vaststel-len der prijzan alsnog rekening gehouden moetün worden.
D? rosultaiien.
OnderstaancLe tabel geeft -dé onderlinge verhouding der kostprijzen aan (bijl.X kolom 12). Aari het einde van dit rapport is ter orienteering ook de reeks van absolute prijzen dezer rassen weergegeven.
Hierbij dient opgemerkt dat de soorten die in bovenstaande berekening konden worden opgenomen typische klei-aardappelsoorten zijn. Deze soor-r, ten behooreh niét alle op zandgrond thuis.
Het groote verschil tussehen Alpha op klei- en zandgrond valt hieruit te verklaren dat de verhouding der knolopbrengst 118, resp. 102 bedraagt, terwijl bovendien de verhouding van het percentage dat niet voor consump-tie geschikt is, op den zandgrond ongunstiger zou zijn.
Verhouding van de, kostprijzen. Has. 1, Zeeuwsche Blauwe 2. Roode Star 3. Bevelander 4. Purore 5. Eigenheimer 6. Bintje 7. Industrie 8. Alpha KIeigrond 116 107 107 103 100
94
93-'-88
Zandgrond, -110 113 108 100 - 98 95 107B. EENIGE GLOBALE BEREKENINGEN OVER DEN VERMOEDELIJKEN KOSTPRIJS VAN CONSUMPTIE-AARDAPPELEN OP KLEIGROND VOCR OOGST 1942.
Het materiaal, dat ten grondslag ligt aan deze berekeningen heeft ondanks vele onvolkomenheden voor het beoogde 'doel toch de groote ver-dienste, dat het aan de werkelijkheid ontleend is, dat het gelicht is uit betrouwbare boekhoudingen.
In de bijlagen I t/m VI zijn de kosten van 6 bedrijven in guldens
per ha. behouden land opgesteld. De bedrijven No.42 en No.52i worden ge-administreerd door den Accountantsdienst; het bedrijf B is een type-bedrijf, waarvan de boekhouding wordt bijgehouden door het boekhoud-bureau der Zeeuwsche Maatschappij van Landbouw; terwijl de gegevens, van de bedrijven C, D en E zijn ontleend aan de op die bedrijven zelf- ;;; standig geveerde kostprijsboekhoudingen.
De onvolkomenheden hebben betrekking op;
1. Een zeer gering aantal bedrijven, terwijl deze zeer waarschijnlijk ... tot de in economisch opzicht allerbeste moeten worden gerekend. 2. Het aantal basisjaren is gering en verschillend. Voor bedrijf B
drie jaren, ril'. 1937," 1938 en 1939; voor de bedrijven Nó 42 en 53\ alleen 1939 en voor C alleen 1941» terwijl voor D en E 1939 en 1,940 ,' beschikbaar waren. Bij de herleiding van de kosten tot het huidige niveau geeft di't allicht aanleiding tot onnauwkeurigheden. 3. Ken voor ons doel onvoldoende splitsing van de kosten naar soort,
waardoor de voorcalculatie een globaler karakter krijgt. Doordat de indeeling der kosten ook niet uniform is, is vergelijking van sommige kostengroepen van de verschillende bedrijven onderling ook niet gyed mogelijk.
4. Een voor ons doel onvoldoende splitsing van d.e kosten naar produc-tie-stadium, waardoor de kosten van bewaring en aflevering niet iri
alle gevallen konden worden geëlimineerd. . 5. In eenige bedrijven is de aardappelteelt mede gericht op de
verkrij-ging van goedgekeurd pootgoed. Dit brengt belangrijk hoogere kosten mede voor pootgoed en arbeid, waartegenover in den regel ook hoogere baten staan, dan bij uitsluitenden afzet voor consumptie-doeleinden.
Op de bedrijven 42 en 53 speelt de aardappelselectie een .rel; in beide gevallen staat onder de kosten in het basisjaar een bedrag voor keur-loon. Op de andere bedrijven is de teelt vrijwel geheel cp coneuruptie-doeleinden gericht.
Hei behoeft na de opsomming van deze onvolkomenheden geen betoog, dat de berekeningen, die uitgaande van dit materiaal zijn opge3teld, \ eon g]obaai'karakter dragen waaraan slechts einige orientierende waar-de gehecht kan worwaar-den.
T.n verband met het uiteenlocpende en op onkele punten onvolledige materiaal kernt het ons gewenscht voor eonige correcties.aan te bren-ger., die wij iri het onderstaande zullen trachten te motiveereri en die tevens in de kostenopste]lingon in oen aparte kolom zijn veimeld. ê* D-3 waardeering van het poötgoed.
Ook indien enkel voor oonsumptiedoeleinden'aardappelen worden geteeld, heeft men in doorsnee elk jaar behoefte aan gedeeltelijke ververBChing
var. het poötgoed door aankoop van goedgekeurd poötgoed. In bijlage VIT is een overzicht weergegeven van den Nederlandschen Algemeenèn Keurings-dienst, waarop is aangegeven welk gedeelte van het totaal oppervlak ge"-middeld met goedgekeurd poötgoed is best-t. De waardeering van het aan-gekochte poötgoed levert weinig moeilijicheden op. Hiervoor kan men waar-schijnlijk het beste den prijs van de poters in de C-klasse nemen« De
waardeering van het poötgoed uit eigen bedrijf kan meer uitaenlocpen. ' Man lean hiervoor den marktprijs nemen, maar is dan evenwel ook verplicht onder i-j baten een gelijksoortig bedrag voor uit eigen gewas afgezon-derd pootgjed op te voeren. Onder dé huidige omstandigheden mag men waarschijnlijk-wel aannemen, dat'het poötgoed voor het grootste deel aar de consumptie-aardappëlen - en dus niet aan de benedenmaatsche aardappelen ~ wordt onttrokken.
Het eenvoudigste is dan om als prijs voor het poötgoed uit eigen be-drijf den prijs van de consumptie-aardappëlen in het voorjaar te riemen. Dat ie; dus voor 1942 ongeveer f.4»50 pe":" 100 kg.
Voor poötgoed is respectievelijk in rekening gebracht s
Bedrijf s No.42 No.53 B C ',...''
Bedrag; f. 107.67 f. 198.60 f. 52.02 f-. 45-92
Alleen op bedrijf No.53 is de post poötgoed extra hoog door de poot-goedteelt. Cp do bedrijven B en C is in het basisjaar uitgegaan van den kostprijs van de aardappelen, voorzoover se uit eigen bedrijf af-komstig zijn en tegen den inkoopprijs, voorzoover ze van derden zijn
verkregen. : ,
Vo?.ger.s bijlage VJI en de door ons voorgestelde prijzen zijn de kos-ten -"-an pootgeed dus;
1e, bij een, behoefte van 1000 kg. poötgoed:
65O kg. à f,~.1C + 35O kg. à f.~oC;tr f* .?0„80 2e-, bij een behoefte van 1500 kg. s
.60$ x (15OO kg,à f.-.10) + 40$ x (1500kg.à f.-.04r) " 1 1 7 ^ - ' 3e. bij éen behoefte van 2000 'kg.;
"• "50jS":i (2000 kg.à f.-.10) + 50^ x (2000kg.à f.-.04-J) " Ï 4 5 - ~ v
In de eerste categorie vallen o.a. de Zeeuwsche Bonte en Blauwe, die op de bedrijven B, C, D en E de grootste oppervlakte bezetten. In de tweede categorie valt bedrijf 42 en waarschijnlijk 53»
b^ De post arbeidsloon.
Ook deze post wordt "beinvloed door het pootaardappelbedrijf. De'vol-gende bedragen aan arbeidsloonen konen voor?
Bedrijf; No.42 No.53 . B C D 'E
Bedrags f.266.19 f.279-83 f.188.89 f.197.65 f.230.01 'f.209'.— Vergelijking van deze cijfers maakt de veronderstelling niet gewaagd, dat bij de eerste twee bedrijven rond f.50.- ten laste van de pootaard-appelwinning moet worden gebracht.
Op "elke bijlage zijn de opbrengsten aangegeven. Deze loopen zeer uit-een,. Dit móet voor een deel toegeschreven worden aan toevallige faotc-ren. SLoo waren op bedrijf C in 1941 de Bïntjes practisch mislukt. De opbrengsten zal men dienen te normalieeeren, zoowel in de breedte (ëen groet oppervlak) als in de diepte ( een' reeks jaren).
Cp bijlage VII is een overzicht'weergegeven van de gemiddelde' opbreng-sten gedurende 10 jaren van twee bedrijven (onder Sén beheer) die samen-gevat zijn in de kostenopstelling van bedrijf E„ De oppervlakte beteeld
i.a'. aardappelen is op deze 'bedrijven elk gemiddeld enge vee r 15 ha. , Hei 1C-jaarliiksoh gemiddelde van de totaal-opbrengst -van Zeeuwsche
Bonte en Blaawe blijkt te zijn? (25550 + 2399<j) » '<? = M7'f0 kg,
Vanwege de geringere hoeveelheid oesetikbare btiketc-f wordt een- ver-mindering van de opbrengst verwecht in i°42 vergeleken m^t de
basis-jaren. Hóe"groot deze vermindering zal zijn is moeilijk te schattenj >p grond vr,n gegevens van bemestingsproeven met stikstof he oft het Cen-traal Instituut voor Landbouwkundig Onderzoek eenige ccrulu^ies gotrok-ken. Bij een K-toediening van 64$ van de normale practijkgift op de ge-mengde klei- en zavelgronden in Noordelijk Groningen werd onder "nor-male" omstandigheden een oogstvermindering van 6$ berekend. Voor zee-kieigrond wsrdt voor 1942 60 kg. N per ha, voor consumptie-aardappelen beschikbaar gesteld. De practijkgift blijkt op de onderzochte bedrijven te varieeren tussohen 100 en 120 kg. N per ha. De Rijkslandbouwoonsu-lent voor Zeeland noemde ons eenzelfde kwantum als normale practijkgift. De stikstofbemesting in 1942 zal dus 50 à 60$'bedragen van de normale bemesting. Een oogstdepressie van 10$ zal waarschijnlijk aan den lagen kant zijn. Bij een toediening van 50$ N acht de Rijkslandbouwconsulent voor Zeeland een schatting van de cogstvermindering van 15$ zelfs aan den krappen kant.
Een recent onderzoek van de Nederlandsche Akkerbouw-Centrale toonde aan, dat in Zeeland voor 1941 gemiddeld 14$ van de totale aardappelöp-brengst als tarra gerekend moet worden.
È.' De wijzigingscoëfficienten.
De gebruikte wijzigingscoëfficienten zijn dezelfde als die gebruikt zijn in rapport No.7 van Augustus 1941» met afwijking van die coëffi-ciënten, waarvoor door de Groninger Bedrijfsstudiegroepen andere wer-den voorgesteld.
Deze laatste zijn dus voorloopig overgenomen.
De kosten zijn dus gebracht op het niveau van Augustus 19419 behalve voor die posten - o.a. kunstmest - waarvan de vermoedelijke prijzen voor oogst 1942 al bekend zijn.
Gezien de zeer hooge oogstloonen, die in het najaar van 1941 moesten worden betaald tengevolge van het krappe arbeidsaanbod, komt het ons raadzaam voor een post van f.50.- op te nemen voor extra arbeidsloon. Indien de oorlogsomstandigheden in 1942 voortduren zal zich waarschijn-lijk in 1942 dezelfde situatie voordoen als in den herfst van 1941«
Voor posten, die in de een of andere boekhouding buiten beschouwing waren gelaten, zooals b.v. afschrijving, zijn met behulp van de andere gegevens in de lacunes voorzien op de wijze als in de veetnoten is aan-gegeven. Voor bedrijfsrente is f.15»- in rekening gebracht uitgaande van een totaal aan kosten van f.750.-, terwijl de gemiddelde duur van investatie in het productieproces is aangenomen op 6 maanden en de ren-tevoet op 4$ per jaar.
. j5. Het ondernemersloon:
Het L'.E.I. heeft ten aanzien van het ondernemers!oon steeds het stand-punt ingenomen, dat de beoordeeling van de hoogte hiervan buiten haar competentie ligt. Het vormt in de door haar uitgevoerde berekeningen slechts een factor om tot een eindcijfer te komen.
Hoewel het.L.E*!. zich dus 3iiet kan uitspreken over de hoogte van het ondernemersloon in het algemeen, behoort het wel tot haar taak na te gaan hoe de verhouding van het ondernemersloon moet zijn ten opzichte
van de verschillende producten, om deze producten economisch gelijk te stellen, In vorige rapporten is meestal de verhouding van het onderne-mersloon berekend op grond van de oppervlaktemaatsfaf. Alleen bij de berekening van den kostprijs van varkensvleesch is noodgedwongen een p.nderen sleutel gebruikt en wel een procentueele opslag op de kosten van 20$.
Waarschijnlijk zijn de hoeveelheden kosten voor alle producten een beteren maatstaf ter bepaling van de onderlinge verhouding van het on-dernemersloon dan de oppervlakte. Het onon-dernemersloon dat op elk pro-duct kan worden verdiend oefent invloed uit op de samenstelling van het bouwplan. Indien de prijzen zoodanig worden bepaald, dat onverschillig welk gewas wordt verbouwd, het ondernemer si oon'evenhoog uii?va.lt onder gemiddeld normale omstandigheden, dan moet het als een natuurlijke re-acuie beschouwd worden, dat de beeren zocveel mogelijk gewassen .gaan verbouwen, die relatief lag» kosten en weinig moeite met zich meebr&n,. fen? De ctiltures- die relatief op hooge kosten komen eri ertra zorg ver-,
h, sc hen, zullen dan zooveel als de vruehtwiEseiing- dit toelaat, word .n; H..ru? g ;drongen.
Bj j de p'r'j!j'catclling van de granen is een onasmsperr-loon van globaal
f.10ü.- peu'ha0 voor een gemiddeld bedrijf b?ijhbafr +ot richtsnoer
geroken. De totale ko3ten van een ha. graan vnrioercn gemiddeld volgens rapport lTo.7 (bijlage X) van f. 400.- tot f. 450»- per ha. Dat is dus
een opslag van IOC s 425 = 23?5$ op de totale kosten.
r-3 gemiddelde keften van de vier Zeeuwsche bedrijven bedragen totaal f.719=- + f.50.'- extra-loon = f.
769.-lit is de goedkoopste groep bedrijven per 100 kg. product. De lage kostprijs per 100 kg. kan schuilen in lage totale kosten, maar ook in
relatief hooge opbrengsten per ha. Waarschijnlijk dragen beide factoren i'^ts bij. Indien we dan ook aannemen dat in een gemiddeld goed bedrijf de kale kosten van een ha. aardappelen f.800.- per ha. bedroegen, heb-ben wij den indruk nog aan den lagen kant te zijn. Het berekende gemid-delde voor Groningen (bijlage IX) is f.761.43, waar dan nog f.50.arbeids-loon bij.komt| dus totaal f.811.43.
Het ond&rnemersloon voor aardappelen naar den zelfden maatstaf bere-kend als voor granen in Groningen zou dan moeten bedragen 23,5$ van
f.800.- is f. 188.- per ha. Bij een opslag van 20fo zou het ondernemers-loon f.160.- moeten zijn.
Om den aardappelverbouw gelijke kansen te geven als bv. de graange-wassen moet een ondernemersloon van f.150.- à f. 200.- worden
ingecal-culeerd.
f. De omrekening 'van de beste bedrijven in eçonomischen zin tot de
gemiddelde bedrijven is geschied met behulp van een kosten-frequentie-diagram uit een rrapport van 1940 (zie bijlage Vil). Bedrijf B komt in
dit diagram voor onder kostengroep 70/73. Het lijkt ons geen gewaagde veronderstelling om het viertal bij het onderzoek betrokken Zeeuwsche bedrijven in kostengroep 70/73 te plaatsen. Het blijft evenwel een veronderstelling.
Een gemiddeld bedrijf is te vinden in kostengroep 82/85. De omreke-ning heeft plaats door vermenigvuldiging van den gevonden prijs met 83/71.
Recapitulatie van de gegevens van eenige bedrijven betreffende de.teelt van consumptie-aardappelen.
1
J-II III IV V. VI 2 No. 42 No. 53 B •C D E3
Omg. Haarlem Zoetermeer Zuid-Beveland Noord—Beveland Zuid-Beveland Zuid-Beveland4
1.91 1.47. Gém.ong. 6.— 5.25 Gem.ong. 14.-Gem.ong. 30.-"'•'.. 5 . • . • Eigenheimer Onbekend Bintje,Zeeuw-sche B.en BI. '
Bintje,Beve-lander , Ze euw-sche B.en BI. Hoofdz.Zeeuw- B.enBl.,gedeel-telijk Bintje Hoofdz.Zeeuw-sche B.en BI.
6
707.40 7 66.,29 738.22 695.9I' 768.97 672.76 Kolom 1 s " 2 3 " 3s » 4s " 5° Bijlage. Aanduiding bedrijf. Ligging bedrijfOppervlakte beteeld met aardappelen in ha. Soort. .
Kasten in* guldens per ha., behouden land oogst 1942 (zonder 'ondemöfrèrsloon. )
T?3 tevexening van dan prijs per 100 kg. Uitgangspunt.
a. Kosten - gemiiaelde 4 Zeeuwsohe bedrijver t. Opbrengsten Zieu-.Tsche Bonte en "Uavwe
af; 10$ oogstdepressie (afgerond)
ï. 718.90 4.770 kg. 2.470 "
Tarra Hp
Blijft voor consumptxe
2",3C0 kg. 3. -CO " -'S-»0CO kg
Kostens
De gemiddelde kale kosten bedragen (afgerond) Extra arbeidsloon
Ondernemersioon
Voeraardappelen 3100 kg. à f.2.20 i)
I9.2OO kg. cèns.aardapp.(Z.Bohte en Blauwe) moeten opbrengen Afgerond per 100 kg. voor bedrijven in
kostengröep 70/7.3 100 kg. Zeeuwsche Bonte en Blauwe van
gemid-deld goede bedrijven uit kostengröep 82/85 moeten dus Opbrengen 83/71 x f.4.45
83/71 x " 4.74 In dezen prijs i's begrepen 25 cent bewaarloon + 15 cent afleveringsloon, zoodät de begihprijs
gesteld moet worden op
Volgens gedeelte A van dit rapport verhouden zich de kosten per 1-heid product van Zeeuwsche Bonte en Blauwe en Eigenheimer als 116 s 100.
Dus 100 kg. Eigenheimer moeten opbrengen? 100/116 x f.4.80 IOO/1I6 x " 5,12 fV7ï?. " 50.
f.76r-" 15c. f.919.— " 66.20 f.850.80 4.45 5.20 4.80 f.2üC.~ f.969.— " 68.2C f.900.80 f. 4«74 5.52 5.12 4.15 4-41 .! Volledigheidshalve laten we hier de prijzen volgen van de rassenwaar-voor in gedeelte A van dit rapport berekeningen zijn gemaakt over de verhouding van de kostprijzen.
Ras Zeeuwsche Blauwe Roode Star Bevelander Furore , Eigenheimer Bintje Industrie Alpha Verhoudings cijfers 116 107 107 103 100 94 93 88 Berekende beginprijs Ondernemers-loon f. 150 f. 4.80 " 4.45 11 4.45 " 4.25 " 4.15 11 3.9O " 3.85 " -3.65 Ondernemers-loon f. 200. f. 5.12 " 4.72 " 4.72 " 4.54 " 4.41 " 4.15 " 4.10 " 3.88 1s-Gravenhage, 13 Januari 1942« LANDBOJW-ECONOMISCH INSTITUUT De Directeur, ->(drs. J. Horrinf: 1) In gedeelte A van dit rapptirt is f .2.50-gerekend, gebaseerd op den
prijs die bij het maken van rapport 7 was voorgesteld door de Akker--bouwcentrale.
•+V
BIJLAGE I ,
3EDMJ7 HO. 4 2 . SPECÏFICATÏE VAK F? K03TEH PEL HA. Eï<ri.;iliEB!S1.
ICo^tönelomenten Organische nest Hunotmest Stikstof Pootgoed Onderh.werkt.& mat. Onderhoud getouwen Cnderhc.ud erf en wegen Afsehrowerkt.& materiaal Algemeene kosten Arbeidsloonen Sociale lasten Paardenkosten Tractorkosten Keurloon Sproeimiddelen Emballage en touw Diversen Bsnte Pacht
Totale kosten ezol.kosten bewaren en afleveren Kosten bewaren 20.000 kg. à gem.25ct.per 100 kg. Kesten aflevering 20.000kg à gem.15ct.per 100 kg. Totale kosten Ö C ys»* : 15.56 14.33 18.10 71.78 10.14 3.41 -.73 7,72 10.06 177.58 2.5O 21.87 13.46 9.35 5-77 14.IO -.74 " " t " • • " • 121.91 CO&f^j 1.20 1.31 1-1-6 1.50 1.50 1.50 1.30 1.60 1.1 1.245 1) I.50 2 . — -1.30 ! -1.30 -1.00 C"!ge77o,
i£;ó7J
18.77! 21.--107.67 15.211 l 5.11 -.95 12.35 11.07 221.19 30.97 32.81 26.92 T " e " • • 7.5O ™# _ — -.97 • — m i. i 121.91 653.O7 + 9.33 -50.-+15.— +50. ~ +30. — +54.33 1942 " 18.67 18.77 2 1 . — 117.— 15.21 5.11 -•95 12.35 11.07 171.19 30.97 32.81 26.92 — • e ~"* ' 7.5O ' -.97 1 5 . — 121.91 5 0 . — 3 0 . -1 ! 701.40 j Opbrengst i n 1939« 23*900 k g . 1) 14$ v a n h e t l o o n . L . E . X .PIJLAGE- ±1. , ïras ^rb^k'rj-.d ). . - . ... .
-f
Organische mort . Grosnbemesting ; Kaliueststoffen Overige mest stoffenctikstoi' •
Pcctgoecl,
Onderh»Werkt.., en materiaal Onderhoud..gebouwen
Onderhoud evf en wegen Afsshr.werkt.en materiaal Arbeidsl.oonen Sociale lasten Paardenkosten Keurloon Grondonderzoek Verzekering, , Plombeoren , • • Rente ?acht Totale kosten exolckosten bewaren,én aflever eii Kosten bewaren 20.000' kg. à gemidd>25 et. 'p .100 'kg. Kosten afleveren 20,000kg. à gemidd/. 15 et. _p. 100 kg. Totale kosten Opbrengst in 1939 s 29300kg),
50.-
30.--36.60 [. '766,
2?
J
1) 14 $ van het uitbetaalde loon.
BIJLAGE III.
^.•^PRIJSBEREKENING PEE SA. VAN AARDAPPELEN ( ras onbekend)
VAN EEN BEDRIJF OP ZUID BSVELAND (BEDRIJF B ) .
KOS. TEFj3LE3V055ITBN f ï e m i d . f 3 7 - ' 3 9 S t a l n e s t 3 r e e nb ara e s t i ng ' TvUilBSlPêüt-Poot^oed Arbeidsloon " Sociale lasten Parrdenwerk ^ractorkosten
Onderh. werkt. & materiaal, Onderh.gebouwen & kl.invent, Onderh.slooten, greppels en wegen Afschr. werktuigen-Teeltvergunning Küurloon • B e s t r i . j d i n g s m i d d e l o n Algemeene k o s t e n Rente P a c h t '•.-••• T o t a l e k o s t e n _ e E c l , k o s t e n a f l e v e r e n ', T ifevfceriaalkósten bewaren * K o s t e n a f l e v e r e n 2 0 . 0 0 0 k g . à g e m i d . 1 5 o t . p . 100 k g . T o t a l e k o s t e n O p b r e n g s t i n ' 3 7 - ' 3 9 » 21', 046 k g 1 0 . -2 . 3 5 4 6 . 7 9 3 4 . 6 8 139.67 1 0 . -4 9 . 1 0 6.36 8.39 12.27 5.64 2 2 . 1 6 4 0 . 6 6 0 . 9 5 10.93 2 1 . 8 0 o o e f f . 1.20 3 . 0 0 1.24 1.50 1.245 ' ) 1.50 2 . 0 0 I . 5 0 I . 5 0 1.43 1.60 1.12 1.10 Ömger. .. "942 1 2 . -7.O5 5 8 . 0 2 5 2 . 0 2 173.89 2 4 . 3 4 7 3 . 6 5 1 2 . 7 2 ' 1 2 . 5 9 18.41 8 . 0 7 3 5 . 4 6 1 2 . 2 4 ••23.98 1 5 . - 120.4-6 5 9 . 4 4 ' C c r -r e c t i e +28.78 .1942 + 2 0 . + 3 0 . -+78.78 1 2 . -7.O5 5 8 . 0 2 8 0 . 8 0 1 7 3 , 8 9 2 4 . 3 4 7 3 . 6 5 1 2 . 7 2 1 2 . 5 9 18.41 8 i 0 7 3 5 . 4 6 1 2 , 2 4 2 3 . 9 8 1 5 . 1 2 0 . 2 0 . 3 0 . -738„22 1) 14 $ van h e t l o o n . L . B . I .
FUI'.OEiJ, ETGlüNHEIMJJIti BIFTIB M ALFTà), BEDRIJF 0? KOrRiV-B.WTÜL/N]), FÖSÏ'E:NELEM3NT3N L, _ „ , . k\-ri£.tmest ?'>otgced arbeidsloon 1) f Sooie.Ie lasten î Paardenwerk
j Oncleri)., werkt. & materiaal 3) | Onderh.slooten,greppels,wegen Afschrijving werktuigen 3) Bestrijdingsmiddelen Hagelverzekering ilgemeene kosten 3) 3snte Pacht ;
Totale kosten (exol.kosten bewaren en afleveren) Kosten bewaren (20.000 kg. 'p. ge.mid.25 et* p . 100 kg.) Kosten afleveren (20.000 kg. a. gemido H 5 ot. P» 100 kg.}-• totale, kosten Opbrengst: irt 1941 18.910 kg. (Bintje mislukt) Oogst 1941 56.05 .43.72 145 0 8 21 c 8.1 106.39 ,-ijz.j Orngor, ooeffi 1942 1.053f59.02 1,05 2)
1) Daar de loonstijging + 1 Juni 1941 15$ bedroeg en de werkzaem-heden voor 1/3 vóór dTen datum vielen is de berekening als volgt 3
1 x f.145.38 - f. 145.38 0.15 x i/3 x f.145.38 - f. 7.27
-ÎT~Î527'S5"
2) 14 f> van het loon
3) Het gemiddelde van de bedrijven 42s 53 en 3.
BIJLAGE Y. DÇÏPRIJSIEREKENÏNG EER HA. VAN AARDAPPELEN (H00*VDZ,ZF'5UFSCEE BLAUWE SN 'GJTE EN GEDEELTELIJK "BINTJE). BEDRIJF D OP ZaïD-SEVTLAiD.
Kostanelenvanten Gemidd« ' 3 9 - ' 4 0 . W i j z . Coëff. p . l r e a t e k o a t e n s ( A r b e i d s l o o n ; t P l a n t e n W i e d e n e n sproeien R o o i e n , i / d kuil b r e n g e n O s c h e p p e n , d e k k e n , s o r -t e e r e n e n afleveren Paardenkosten Sociale l a s t e n T r a c t o r k o s t e n • Kunstmest; Kalkammonsalpeter Kalizout 40$ Superfosfaat Pootgoed Sproeipoeder Strco(750,kg.à f.19.-) Weegloon Hagelverzekering indirecte kosten s Drainage Najaarsploe-gwerks Paardenkpsten ' Geschat arbeidsloon Org.mest e.a.cultuuruitg. Algemeene Uitgaven;
Onderh. e. af sehr .gereeds"ch. Bedrijfsleider I^irte pacht 9.31 12.50 69.32-81.65 59-49 8.07 4.59 35.69 14.14 9.49 2T.48 2.70 - 7 5 1.66 18.19 6.07 15.25 8.05 14.44 15.40 1.20 1.20 1,20 1.20 I.40 1) 2.00 1.16 1.25 i.74 1.12 1.00 1.30 1.43 i.40 1.20 1.20 1.10 1.55 Tctaal kosten(incl.kosten bewaren e n afleveren liiat directe loon bedr.f .207,33
11 Indirecte " " " 22.68 Totaal loon f.230.01 Opbrengst (gem. 1931 t/m 1938)? 22.700 kg. '942 11."7 1 5 . — 83.18 57.98 83.29 29.03 9.18 41.40 17.67 1.6.51 3O.78 14.25 2.70 0.97 2.37 25.47 7.28 18.30 8.86 22.38' 15.40 1 2 0 . — Cor-rectie +8C.80 +15.-67 3.'17 +95.8O 1942. 11.17 1 5 . — 83.18 97.98 83.29 . 29.03 9*18 41.40 17.67 16.51 80.80 30.78 14.25 "'2.7O Q.97 2.37;; 25.47 7.28 '18.30 8.86 ' '22.38 I5.4O 1 5 . — 120,;—' 768.97
1) 14$ van het 1oon.
i:0STPaiJSEEKi:fKBI7ING_FER EA, VAN Z ^ T T O C ^ BONTE B2DHIJF OP FüiD»:3r\rDL.A.ZP. EN ELÜÜ¥F. | KOST^IiELJaSiNTEN 1 ;Ê*££!!liLË0i!iiP8 A r b e i d s l o o n ? 2 ) Wieden O o g s t l o o n ••'••'••< S o r t & e r e n , b e w a r e n &• a f l e v e r e n f P a a r d e n k o s t e n 3 ) 1 S o c i a l e " l a p t en','•"""" " . . , ' ' •' | K u n s t m e s t : X&lfcammonsaïpë'ter S u p e r f o s f a a t . Kalizoujfc 40 % r o o t g o e d •:•:'• ' .'. : . S t r o o . '' I n d i r e c t e R ö s t e n s • •• . ' . '•' D r a i n a g e - V ' '. N a j a a r s p l o e g w e r k : P a a r d e n k o s t e n 3 ) 'Gesch'ât a r b e i c f s ï o o n 2 ) Org .m est e . a . o u l t u u r u i t g a v e n Aigemeene u i t g a v e n Onderh. en a f s c h r . g e r e e d s c h . ï Vast p e r s o n e e l | b e d r i j f s l e i d e r ! E e n t e .Pacht T o t a l e kost/en ( i n o i . k o s t ë n bewa*- :• r e « en a f l e v e r e n ) Het d i r e c t e l o o n b e d r a a g t f . 1 8 0 . 7 9 " i n d i r . " " " 2 8 . 2 1 T o t a a l l o o n •;_. f . 2 0 9 . -O p b r e n g s t s z i e b i j l a g e 7 1 1 . •- - • Gemid0 ' 3 ? ~ ' 4 0 2 7 . 5 8 6 0 , 8 7 6 2 . 2 1 4 2 , 7 1 7 o 9 . 3 5 . 9 2 1 0 . 2 7 1 2 . 9 7 5 . 1 5 1.84 1 6 . 6 1 5 . 5 4 1 6 . 0 5 10*66 1 2 . 8 7 6 . 7 2 1 3 . 5 0 a e s =: a a s a i a s ^ wijz-c COOffo 1.20. -1,20 1.20 1.40
0
1 . 1 6 ' .: 1.74.' 1.25; 2*00. ••'• 1.43 1 . 4 0 . . 1.20 1.20 1.10 1.55 1.20 '. ' y e s A H M e r e s t s a Catger, 1942 3 3 . 1 0 7 3 ; 04 7 4 - 6 5 5 9 . 7 9 2 5 . 3 1 4 1 . 6 6 ' 1 7 . 8 7 16.21 1 0 . 3 0 2 . 6 3 2 3 . 2 5 6 . 6 5 19.26 1 1 . 7 3 1 9 . 9 5 8 . 0 6 1 3 . 5 0 1 2 0 . - ; 5 7 6 . 9 6 M» Ensssitst=Bc= -Cor» | 1942 | r e c t i e i '< » ~ . . - . . - . .OM . 1 « . | BV " • • ~ - • " • | NÜ • • + 8 0 . 8 0 ' • + 1 5 . -..-• ,..'. -* ..- -. + 9 5 . 8 0 . c a s s a —"—f—•—•»—"jl
• 33*10 )i 7 3 . O 4 I 7 4 . 5 5 ' | 5 9 . 7 9 ! 2 5 . 3 1 |" J
•41.66" | 17.87 16,21 : 8 0 . 8 0 1 0 . 3 0 '" . • 2 . 6 3 ; • . 23.-25 6 . 6 5 Î 19.'26 1 1 . 7 3 ; ... 1.?.r.95.| 80O6 1 3 . 5 0 15 — 't2,9..?r;,... j 6 7 2 . 7 6 f « B i a e t » ) B e i M f ; : : ' : : !I
I I
>),14 $> van het loon. •:"•'.
3ot volgende ^eldt.ook vóór bedrijf D (Bijlage V)s
2) Daar in een gedeelte van het oogstjaar 1940 al een loonstijging had
plaats gevonden.is d9 wijzigings~cü?ïff icife*nt van het gemiddelde van ' "
1939 en 1940 verhoogd tot 1.20,
3) Idem wat de stijging van de paarderikosten betreft, verhoogd tot T.4Ö'. De post "Naj-aarsploegwerk" kwam als één post voor in de boekhoudingi de splitsing heeft dus een globaal karakter.
> . ' '•
s
By
fPBRENgSTEN (IN KG.) VAN ZEEUWSCHE BONTEN E N BLAUWEN PEE Eft. (BEHOUDEN LAND) OP 2 B B D B . I J W _ ( B ) ?$ ZUIP^BEVELAND*
totaal O O H S . poters en kriel totaal sons. aard. paters en kriel 1931/3? • 1932/33 19.13/34 1934/35 >35/36 ^ Î 9 3 é / 3 T ' 9 3 7 / 3 8 1938/39 :. 9 3 9 / 4 0 1940/41 Gemiddeld P ? r J a a r 14.046 1 8 . 5 9 8 2 0 . 3 1 0 2 1 . 6 9 0 2 2 , 4 3 4 1 8 . 9 7 5 2 3 . 3 3 4 2 2 . 9 S 2 2 1 . 5 8 2 184.001 2 0 . 4 4 5 19% 3 , 9 5 2 3 . 6 3 8 6 . 436 6 . 1 5 2 6 . 8 0 0 5.916 5 . 0 2 8 3 . 6 9 2 4 . 7 0 7 4 0 . 1 2 1 5.-125 2:156 1 7 . 9 9 8 2 2 . 2 3 6 2 6 . 7 5 0 2 7 . 8 4 2 2 5 . 4 0 7 2 9 . 0 3 4 2 4 . 8 9 1 2 8 . 4 1 2 2 6 . 6 7 4 26*289 2 5 $ ! 533' 2 5 . 5 5 3 . i ' 13.803 2 1 . 1 8 8 2 4 . 3 2 3 2 1 . 3 2 4 1 5 . 6 1 3 I8.O65 2 8 , 8 4 8 2 3 . 1 3 1 1 5 . 3 8 0
ibh'675 '
2 0 . 1 8 6 8495 3 . 1 7 3 2 . 9 2 2 5.O90 5 . 5 1 7 5 . 6 1 9 3 . 7 1 0 3 . 6 0 0 4 . 3 5 6 4 . 2 7 4 3Ü.261 • 4 . 2 5 1 I65S 1 6 . 9 7 6 2 4 . 1 1 0 2 9 . 4 1 3 2 6 . 8 4 1 1 9 . 9 9 0 2 1 . 2 3 2 2 1 . 7 7 5 3 2 . 4 4 8 2 7 . 4 8 7 I9..654 2 3 9 , 9 2 6 - ' • " 2 3 . 9 9 2BEHOEFTE AAN GOEDGEKEURD
•,.11 •É^..i,iitliMri*U..,lill*tiiÉ.Éftoillll „,/imJÂi* , I •• ...~iim^
P00TG0ED PER HA.
EAS ' BEHCIEFTE AAN
POÏEBë PER HA. . ( ï n kfei) ;
f. BEZET MET GéÈDGÈKEÜED POOTGOED.
• • ' • • '
HET GEBRUIK AAN , GOEtiGEK.POTERS PER HAi ( In k g . ) EffiSTELING BINTJE EIG31HEIMBR ALPHA : INDUSTRIE FURORE ROODE STAR NOORDELING , BEVELANDER Z.BONTE EN BLAUWE YöRAS ULTIHtJS GLORIA TRIUMF RECORi) 1300 1300 ; 1500 2000 1500 1500 1000 150« 1500 1000 2000 2000 2Ç00 SÖOO. 200« 609Ê 6055 45# 65# 65$ 65# 50$ 5036; 50?S 50$ •'7*ö' 910 9*1 1600 675 975 600 975 600 650 1000 1000 1000 1000 1000
BIJLAGE VIII
FREQUENTIE-DIAGRAM VAN 199 BOUWBEDRIJVEN IN ZEELAND, N.W.BRABANT, GCEREE EN OVERFLAKKEE EN HOEKSCHE WAARD, INGEDEELD NAAR DL GEMIDDELDE KOSTEN PER F.100
PRODUCT IN DE JAREN 1936/'37, 1937/'38, EN
1938/'39-Cntlesnd aan; '"Rapport inzake het onderzoek naar de kostprijzen'van de voornaam-ste akkerbouwproducten voor den oosjst 1940",
A a n t a l • ••••• •7 6 5 4 3 2 1 L . E . I . bedrijf 3 0 29 •28 •27 26 25 2 4 23 22 21 20 19 18 17. 16 15 14 . 13 12 11 10 a n -' ' r;
-j-'
K L"' ' I n t e r v a l f . 3 . Tf ^ r -\o «) vo CO r ï f t— ITN NO v£> VO ' «H • r j •H O) MD ON f - i.— r— CM co I f N CO CO CO ON ON Cv) CO ITN CO T-CO T-CO ON t— O ro ON O O (^ t— o ON O O O O N CM O *-/b v . h . t o t a a l ' ^ t a l a n t e a r ï j v e i ? . 14 {-10 i4
osten i n guldens. o ON CM oT-By/ofJÊ
K
PBODUGTIEKOSTEN VOOR OOGST .1942 VAN CONSUMPTIE-AARDAPPELEN IN DEGRONDIGER NOORrELIJKE ECff/S_TriEEK.
ïe directe kosten zijn het gemiddelde van 10 waarnemingen in de jaren .1936, 1937 en 1939; de indireate kosten zijn het gemiddelde van alle bedrijven der Bedrijf»studiegroepen over de jaren 1936 t/m 1939«
Kostenelementen T o t a a l j.ndét}£,et* Jeostesn: D i r e c t e Mk % e n : ' Art«idalo4>nen K»sten paarden Kcsi»en t ï a e t a r Pootgeed Stikstofbemesting St al m es t ^ - B e s t r i j d i n g planteriz. S o e i a l e l a s t e n Vracht Teeltvefgunniag Keurloon en plcmbeering Té^asil " • Paeht WK- . ; Trrla'al . - . : • ' Kosten i n g l d . p . ha. 90.76 214 4®
a
87 75 • 94 57,86 ,. 3©.15 Ô.98&.e4
14.69 0 . « 3 36*67 «.16 488.70 1 3 0 . -618.7® w i j z . er oef f. 1.245 1.50 , 2.00 1.5© M . 1 6 , 1.20 1.12 •) 1.50: -Omgerekend oegst 1942 139.53 267.51 01.13 1.88 86.79 34.97 1.1» 0.94 37.45 0.05 -631.43 1 3 0 . -761.43") 14 $ Tan hei ;l.*cta.
fc-l H W H
e
Q tel ro -* ö P d-(W , CD P -M . "' d -CD P< CD O t-» e >d c 4 (D d -P< ,P d-< ••-Q • a 4 >d ' H »"5
CD d- H-^^ —* s *r <! Ü o CD a N H (D O N O . H ' a «... tn a Ü ' • B - 0 9 >d (D. H- M H- H ' CD O . « ^ fl) p 01 P ST (0 d - ;: •CD S • M (S d - , (D P Q . »-< (0 p . CD' ffl M P ) " ' d 4 -<p ï>> 0) P? 3 o ..• OK. '< c+ <o CD Ü 3-CD " . CD ' H ' - ^ P-.M» (D • 4 0 0 P- ON H « S * m •d 4 '•* ce • " to (0 » 4 S H l 'H- • S ON P* ro CD \j\ 4 * P- 1 B W CD 0 d- 4 . (a, (3* (D p) s • ! -CD (D K| 4 CD2g*
p-4 © <D H >d • B . 9 B «*- H-3 p. P< a> CD ...3«
o* tf 4 • (0 oi 3 d-0>J (D » 3 d-^ ~ v < (5*8
t-* CD —J d -T ' a H-(D d -W > H 5 -W -W t e l (D H 3 p o H- h>-CD 3" p O P< d- h>-CD H P 01 4 CD e j , 3 P e t (D CD' t3* g H W CD p , p . et- p . (D (D P B 4 • •- 4 CD 4 w • tsis
p< » 4 9 Ö p< ? a« -* , , - * - ' Ö - * i s «te o o NO NO o O ^ A N O \ p \ - 0 O _». _ k -S. - * —» "~ O N J 1 - » - A — J \ ß ©;.. . , 4 ^ - 4 ^ d \ O N ^ J ->• -fc» ' • : . ' • r . - . • "T* i r i l i i « i _A _A _A _ i . a . A •f». NJ1 O N - P * - P i VJ1 NJi • L . 4 p o O NO NO Ö O J » ^ - i j s , v o q \ J - - > ti *J i\3 ro ro - * ho ro V ~ J W M t » O M * • MP O ON NO —J —J O i,. V . . ±1 '••'+: + I I \ W o ON NO u> O J o 0 0 - J —J - J CO - J ON' " ' O UJ ON NO ->• INJ ON ** ——W V I ON NJI NJI NJI VJI VJI . > * • O ON U I O - t ^ U I Ui c» 'ro N J I V J I c b © N O <^ NO O O N 3 NO ND O ON CO - » NO - » —J O CO O O N O CONO o Nji - i O N r o O J N O o -»• O NO O -»• NO O I j j —JNJ1 CO O Co O W N l > H y W W f e l q • M 3 P o H-<i t l P< 4 O 3 OtJ ( D W t 3 * P O P - c + ( D H H ( 1 to 4 (I) <_i. 3 P P c+ <D " CO tt 5 P 4 o i ai p , ^ cf H-CD (0 » p B H - 4 <D 4 M • '
w
I - ' CD H-3<3 4 o 3 p-•• _& - A —k —A. N O C O - A Q N O N O O O ^ ƒ*• CD NO NO (N) -fi. p _ » _j> _ 1 _ 1 J -, _ i ~ J ON ro rvj coNO -> O U» K> INJ' INJ » J » 0 ~-, . fc_ - I f cJ
L M >Ji'(jJ j i vjri ^ O l -pi" ^ O ^ ^ W W W t O . N> M W W OJ M U OJ N O O N — i * » - * N o r o - » ^ ^ _ k _fc U » ^ N J l + » ^ ( j J - t ^ * » j—j o v j n v a -» ONNJI ro
U> W OJ U i tjJ INJ U" OJ - » — i o o - P * - > O o r o r o O N » C O N O - J C O - i V J l 1 1 + + + 1 - * -fs- O N r o r o OJ 1 y n o N O J ^ - r o - J ^ O ' O N U V f j 4 ^ OJ CONJ1 ON N J 1 O J - J - » - 0 - ' P 0 < J J - J — J CO CD 0 0 — 1 0 0 — 1 0 0 O \ C O - > - - F » - - l ^ O N O . - » r o . — ) * » O N O J V j i c o NO NO - A O Ö ' N Ó O O O O N J I - A O N O N O J - A O * N O C O I N J - » - 0 0 3 0 0 M N 0 \ - t » W - J ~ J O O - k O O V O O O N O O —1 C A O O W U l - J ^ O _ A INJ --UJ •f=. U I ON —0 CO ^> —* o . . A INJ , ' . .'..'. Q ft < •d 3 CD " c A O ' O 4 4 h1 &• • 1 ó H- P 3 P* • oil *xi o o CD. O •> p . C+-cy ba CD H t ta • ce e+ Vf 4 c+ • • • • CDi .1 B tn co CD et . d CD t» H
-•* 3 F
H- o* 1 3 CD <n i • "W o o H-m , M r o i-g ^ o .c+ c+ ~>B S> t n NJ1 M. «
o 01 d-CD 3 •d • • "•y p • M' 3 . I-1 I.P' • -^ , _ . • -ÎV H- < Q 3 CD ffi H crt- 01-CD O 3 t r P Ot) o <î 3 p P CO O O H-"O 4 ta 3 o CD o1 Çh O 01 4 d- 4 • PJ • • • p>r <k «--^o o H O d -» - ' H - P CD H" 3 CD t + c4- <=! "ÄCD O CD 3 et- 4 '^ & H- !V • » o 01 1^ S " ; ?
- — t f o 4 ro 4 M a* F-3 •d W <! < 4 O P CD H - OJ 3 4 CJ. et- 13* H 1 P> • CD CD 3J^yhaC^L
BE: EFEHING AFTREK KRIEL e . d ' .
• A. K l e i g r o n d . ; \ 1 E i g e n h e i m e r 1 B i n t j e 1 Rüoae Sjbaa? i l ! F u r ^ e -I n d u s t r i e A l p h a i " Z . B l a u w e n B e v e l a n d e r ,.• B. Zandgrond . ' E i g e n h e i m e r , i . •.. .+ | B i n t j e ; ~ Reetje S t a r ! F u r o r e j I n d u s t r i e A l p h a , . Z. B l a u W ^ J B e v e l a n d e r 1 ;''..• Verh: • kno 1 e p b r . 100
