De invloed van grond, bemesting, zaaitijd e.a. factoren op de kwaliteit van doperwten

(1)

PROEFSTATION VOOR DE AKKER- EN WEIDEBOUW WAGENINGEN

DE INVLOED VAN GROND, BEMESTING, ZAAITIJD e.a. FACTOREN OP DE KWALITEIT VAN DOPERWTEN

Mej. A. Veenbaas

(2)

(3)

3

-INHOUDS OPGAVE Blz. Inleiding 5 I. P-bemesting 7 II. N-bemesting 15 III. Standruimte 23 IV. Zaaitijd 29 V. De grond 39 A. Grondsoort en kwaliteit van de doperwten 39

B. Grondanalyse en kwaliteit van de doperwten 53

VI. Blancheertemperatuur en blancheertijd 59 A. Resultaten bij het in blik geconserveerde produkt 59

B. Resultaten bij het diepgevroren produkt 63

C. Opmerking 65

VII. Het barsten van de schil bij wassen en lezen van doperwten 67

VIII. Toelichting op het onderzoek 69

Samenvatting 72

(4)

(5)

INLEIDING

De kwaliteit van de doperwten wordt voornamelijk bepaald door het gebruikte ras en het rijpheidsstadium waarin geoogst wordt. Het ras vormt de basis voor de kwaliteit; zonder een goed ras is een werkelijk goede kwaliteit niet mogelijk. Naast het ras is echter het rijpheidsstadium waarin de erw-ten geoogst worden, erw-tenminste even belangrijk, zo zelfs dat een goed ras, geoogst in een gevorderd of juist te rijp stadium doorgaans beneden de kwa-liteit van een op tijd geoogst matig ras blijft. Het ligt voor de hand dat deze twee pijlers voor de kwaliteit bij het tot dusverre verrichte onder-zoek de meeste aandacht hadden. Zo heeft jaarlijks uitgebreid onderonder-zoek plaats aan nieuwe rassen in vergelijking met praktijkrassen. De resultaten worden in een PAW-Mededeling gepubliceerd; recent zijn de nrs. 117 en 126

(1 ) betreffende de oogstjaren 1965 en 1966. Met betrekking tot de invloed van het rijpheidsstadium op de kwaliteit van doperwten werd in 19^9 uitvoe-rig onderzoek verricht (2).

Gedurende een reeks van jaren werden echter tevens gegevens verzameld be-treffende de invloed van milieu en cultuurmaatregelen. Hoewel deze voor sommige Produkten van veel betekenis zijn, behoren zij bij de doperwten tot de minder belangrijke factoren.

Wat de grond, aangaat, werden in i960 monsters doperwten van praktijkperce-len verzameld. Daarnaast waren de gegevens van de in de loop der jaren aan-gelegde PAW-rassen-, bemestings- en andere proeven, behalve voor hun eigen-lijke doel, tevens van betekenis voor het inzicht in de invloed van de

grond op de kwaliteit. De resultaten zijn in hoofdstuk V opgenomen.

De hoofdstukken I t/m IV betreffen respectievelijk de invloed van P-bemes-ting, N-bemesP-bemes-ting, standruimte en zaaltijd. Deze hoofdstukken gaan vooraf aan het hoofdstuk over de grond, omdat eventuele invloeden van de vier ge-noemde factoren op de kwaliteit zich dan in hoofdstuk V lieten afsplitsen. De monsters van het bemestings-, standruimte- en zaaitijdenonderzoek waren grotendeels afkomstig van door ir. P. Riepma aangelegde proeven ter bestu-dering van diverse cultuurmaatregelen bij de teelt en de oogst van doperw-ten (3).

Vervolgens zijn in de hoofdstukken VI en VII resultaten van proeven gegeven, die betrekking hebben op de techniek van het kwaliteitsonderzoek.

Hoofdstuk VI betreft de blancheertemperatuur en de blancheertijd bij het in blik conserveren en het diepvriezen van doperwten. Verschillende onderzoe-kers publiceerden hierover; een samenvattend overzicht is o.m. in Advances

(6)

in Food Research (4) opgenomen. In feite is dan ook in de praktijk veel over dit terrein bekend. Ook xvij pasten en passen bij ons kwaliteitsonder-zoek gebruikelijke temperaturen en tijden - bij conservering in \ 1-blikken 90/95 C, 2,5 min. - toe. Toch stond reeds geruime tijd een beperkt onder-zoek op het programma, teneinde eigen waarnemingen te kunnen vergelijken met die van anderen. In 1965 en 1966 liet de tijd toe, de proeven uit te

voeren.

Hoofdstuk VII betreft een kleine proef met betrekking tot het barsten van de schil bij doperwten. Verschillende rassen, vooral in de groep gekreukt-zadige rassen met gemiddeld groene kleur, zijn gevoelig voor dit gebrek, dat uit kwaliteitsoogpunt als ernstig moet worden beschouwd.

Ten slotte is in hoofdstuk VIII een toelichting op het onderzoek opgenomen, waarbij tevens in het kort de belangrijke invloed van het rijpheidsstadium op de kwaliteit is weergegeven. Bij een beschouwing van de toegekende cij-fers dient steeds het rijpheidsstadium, uitgedrukt in het Tm-getal (tende-rometergetal), In aanmerking te worden genomen. Verder is in dit hoofdstuk ook een overzicht gegeven van de bij het onderzoek gebruikte rassen en het type waartoe ze behoren.

(7)

- 7

I. P-BEMESTING De proeven

PAW 698 Riv. klei "De Bouwing" PAlgetal 12 aanleg en oogst 19Ô2 -Gloire de Quimper en Unica - obj.: 0, 50, 100, 150 en 200 kg P ^ per ha als sup - 2 parallellen - oogstdata Gl. de Q. parall. 1 op 4, 9, 10 en 12 juli, parall. 2 op 3, 6, 7 en 11 juli - oogstdata Unica parall. 1 op 21, 24, 26 juli, parall. 2 op 19, 20, 23, 25 juli.

PAW 699 Zand PAlgetal 44 aanleg en oogst 1962 Gloire de Quimper -obj. 0, 50, 100, 150 en 200 kg PpO per ha als sup - 2 parallel- . len - oogstdata parall. 1 op 5, 11, 1j5 juli, parall. 2 op 9, 12, l6 juli.

Cl 2195 - Riv. klei "De Bouwing" - aanleg en oogst 1956 - Alaska - obj.: 0, 30, 70, 200 kg Pp°c per ha als sup, breedwerpig en als rijen-bemesting.

Voor verdere gegevens betreffende de proefvelden zij verwezen naar blz. 40/4j5. Resultaten van het onderzoek (tabellen 1 t/m 4, figuren 1 en 2)

1. P-bemesting werkte in sommige gevallen in geringe mate verlatend op het groei- en rijpingsproces (fig* 1); binnen eenzelfde oogst bleven de Tm-getallen van de bemeste objecten namelijk juist beneden het 0-object. In andere gevallen was geen bepaalde invloed te onderkennen, hetzij doordat praktisch geen verschillen voorkwamen, hetzij door een wat onregelmatig verloop van het rijpingsproces. In tijd uitgedrukt bedroeg de verlating, die zich het duidelijkst voordeed bij PAW 698 (met laag P-Al-getal), Gloire de Quimper oogst 4, maximaal slechts 1 dag of 1 a 1,5 äag hij de hoogste gift.

2. Wat betreft de fijnheid van de erwten waren de resultaten bij de diverse proeven tegengesteld. Het 0-object bijvoorbeeld gaf zowel het laagste percentage erwten kleiner dan 8,5 ram, namelijk bij PAW 698 Gloire de Quimper parall. 1 en Unica parall. 1, alsmede van de hoogste, zoals bij PAW 699 parall. 2; bij dit laatste veld moet echter rekening gehouden worden met een mogelijke beïnvloeding door vorstschade. Dooreengenomen was de P-bemesting niet ongunstig voor het percentage fijne erwten (fig. 2 ) .

(8)

... 8

Tabel 1. De invloed van de P-bemesting op het groei- en rijpingsproces (Tm-getal), de zeefsortering en de opbrengst van de doperwten bij PAW 698 en 699, oogst 1962

Proef

PÄW 698

Gloire de Quimper Parallel 1

Gemiddelde van 4 oogsten PAW 698

Unica Parallel 1

Unica Parallel 2

Gemiddelde van 2 oogsten Gemiddelden PAW 698 en 699 Gloire de Quimper en Unica cd -p 0 O OJ eu eu

8$

0 50 100 150 200

0

50 100 150 200

0

50 100 150 200

0

50 100 150 200

0

50 100 150 200

0

50 100 I50 200

0

50 100 150 200 H cd -p <ü M 1 I38 I34 129 I3O 129 121 122 119 122 119 160 159 I58 156 157 138 136 I38 135 134 127 129 126 134 129 157 153 151 152 146 140 139 137 138 136 Kleine r da n 6, 5 m m

2

3

4

3

2

6

8

4

5

3

5

4

Gewichts % in ;

m

; m

•v

;

1 \o \ 7

! 9

; 12

; n

! 11 i 9

I 9

! 11

î 10

! 10

i

4 i 5

6 ! 5

! 5

! 9

9

8

i 9 ! 9 i 15 i 15 ; 18 : 12 i 15 ; 10 ; io ! 10 i 11

9

; erwten de maten m 00 m 19 22 24 24 28 25 25 28 26 26 19 24 22 27 26 32 34 30 35 37 29 31 29 29 30 31 27 27 28 31 m : 0\ ; ; 1

m

\

CO : : 50 : 48 ; : 46 ; : 47 ; ; 45 ; i 48 ; ; 50 : ! 48 : : 50 ; ; 50 ; : 61 l 62 : ; 63 i • 61 ! : 61 ; ' 51 ; : 51 ; : 56 i 51 ! ; 49 ; i 39 : : 39 : : 38 : : 43 1

:

^ : ; 45 ; i 47 i : 48 ! ! 42 ; 1 44 ; • ! i ; i ' •xi CD S •P 0 m U " C3 ON 22 18 13 14 12 14 12

9

10 10 15

7

6

3

4

3

11

8

7

11 11 11 12 12 13 11 Totaa l % erwte n kleine r da n 8, 5 m 28 34 4o 38 42 37 37 42 39 40 22 30 28 33 32 43 45 44 46 47 50 53 55 45 50 44 40 40 44 44 37,3 39,8 41,5 40,8 42,5 Opbrengs t O-objec t = 10 0 100 103 IO6 106 111 100 111 109 112 111 100 114 102 108 117 100 IO6 92 112 112

(9)

3. De invloed van de P-b«mesting op het uiterlijk van de in blik geconser-veerde erwten was hoogstens van geringe betekenis. Bij PAW 698 en 699 nam het object 50 P~0,_ dooreengenoraen de eerste plaats in; de objecten

2 5

0, 100 en 150 Pp Op- bezetten de middenplaatsen, bleven net beneden 50 PgO,-; 200 PpOp. lag juist beneden de middengroep. Het object 50 Pp0,- kwam

bij dertien van de in totaal zeventien vergelijkingen op de eerste plaats, hetzij alleen, hetzij naast een ander object; bij de vier overige objec-ten varieerde het eerstgeplaatst zijn van vier tot acht keer. Bij 200 PO,, werd vaker dan bij de andere objecten de opmerking "iets ongelijk-matig van kleur en grootte" geplaatst, vooral in proef PAW 698 Gloire de Quimper. Bij 0 PpOj. kwam meer de opmerking "wat erwten met gescheurde schil" voor, nl. zes maal tegen bij de andere objecten één of twee keer; daarnaast werd bij het 0-object van PAW 698 Unica parall. 1 de opmerking

"iets ongelijkmatig van grootte" geplaatst.

Samengevat was de P-bemesting bij lagere giften enigermate gunstig. Zij kwam het heelblijven een weinig ten goede. De tendens was aanwezig dat bij hoge giften de ongelijkmatigheid van kleur iets toenam.

4. Er deden zich in helderheid van opgiet slechts geringe verschillen tus-sen de objecten voor, met tegengestelde uitkomsten bij de diverse proe-ven. Bij PAW 698 waren de cijfers van de vier bemeste objecten over het geheel iets gunstiger dan van het 0-object; in aanmerking dient echter genomen te worden dat het 0-object soms een fraktie rijper was. Bij PAW 699 was het 0-object juist iets beter dan het bemeste; ook bij Cl 2195 tweede oogst was dit het geval.

5« Wat de consumptie-eigenschappen aangaat, werd geen invloed van prak-tische betekenis op de schil, de structuur en de smaak geconstateerd, te meer niet daar de zeer geringe verschillen die voorkwamen deels nog met verschil in rijpheid verband hielden. Bij PAW 698 Unica kwam bij het object 0 PpO,- enkele keren de opmerking "iets meer eigen aroma" voor;

anderzijds waren de andere objecten soms een weinig zoeter dan het 0-object.

6. De P-bemesting kwam bij PAW 698, waarvan gegevens ter beschikking ston-den, de opbrengst ten goede. De eerste 50 kg per ha gaf reeds een duide-lijk effect. De verschillen tussen het 0-object en het 50 P^O,--object

2 5 waren groter dan tussen 50 PpO,- en de objecten 100, 150 en 200 PpO,-. Bij deze gunstige invloed van de P-bemesting dient echter in aanmerking ge-nomen te worden dat het P-Al-getal op het betrokken veld laag was, slechts

(10)

10

Tabel 2. De invloed van. de P-bemesting op het suikergehalte van het rauwe produkt en op de kwaliteit van de in blik geconserveerde erwten van de proeven PAW 698 en 699, oogst 1962

Proef «^ <D 0 1

?

p-t 698 698 698 698 699 699 De e i a a n t a De ge zoudei b e s c h 1 CÖ « G de Q G de Q Unica Unica G de Q G de Q <D rH r-l CÖ h CÖ ft ij S 1 2 1 2 1 2 CÖ .C U CD ft LT -P O O OJ CD CU X> bO O X 0 50 100 150 200 0 50 100 150 200 0 50 100 150 200 0 50 100 150 200 0 50 100 150 200 0 50 100 150 200 Rauw produkt f-i S •H 3 CO ^ 5,1 5,1 5 , 3 5 , 2 5 , 3 5 , 2 5,1 5 , 2 5,1 5 , 3 4 , 6 4 , 8 4 , 6 4 , 6 4 , 3 5,1 5 , 4 5,1 5 , 0 5,1 4 , 6 4 , 8 4 , 9 4 , 8 4 , 8 ; Ü : CD ' - P : ta ; bo 0 1 0

l^

'•m

:

_<

l

b

; •2 ! ; 2 ; : 4 : 1 ! K w a l i t e i t na c o n s e r v e r i n g i n U i t e r l i j k e

9

u "2 s •H H CÖ CÖ - p 0 E-) 8 , 0 8,1 7 , 9 7 , 9 7 , 6 8 , 0 8,1 8 , 0 8 , 0 7 , 9 7 , 5 7 , 7 7 , 7 7 , 5 7 , 7 7 , 9 8,1 7 , 7 7 , 9 7 , 8 7 , 4 7 , 4 7 , 6 7 , 4 7 , 5 7 , 5 7 , 5 7 , 4 7 , 4 erwten : ö ; CD I - P Ï ca ! M ! O

: °

k

'••%

•3

:< \ï ; :4 i ;2 j ;

p

!2 1 il -ö •H <D •s •H

1 &

S <" •--oä •H CD c3 a > 8 , 0 8 , 0 7 , 9 7 , 8 7 , 6 8 , 0 8 , 0 8 , 0 8 , 0 7 , 9 7 , 5 7 , 6 7 , 6 7 , 6 7 , 5 8 , 3 8 , 3 8,1 8 , 2 8,1 7 , 4 7 , 5 7 , 6 7 , 5 7 , 5 7 , 5 7 , 5 7 , 5 7 , 5 k w a l i t e i t van zonder o p g i e t ü ; <u :-p ; ta : faû •: O : O 'H :- Ü

IS

:<C ;3 4 ! 2 !3 :2 ;2 i ; a ; CD (!) ! bO _ > ' O ö - o ' 0 CO -H X! : cö <D H ; - P - P <D : Ü S 1 ] < <n 7 , 8 b 8,1 ; 8 , 0 ; 8 , 0 ; 8 , 0 ; 8 , 0 :4 8,0 : 8 , 0 : 8 , 0 : 8 , 0 ! 7 , 8 '3 8,1 ; 8,1 : 7 , 9 : 8,1 : 8 , 0 :4 8,2 ! 7 , 9 ; 8,1 i 8,1 ; 7 , 5 2 7 , 9 ': 7 , 9 : 7 , 8 ! 7 , 8 '2 7 . 6 : 7 . 7 i 7 , 5 i 7 , 6 ; TS •H Q> bb ci) •H -P •P -P CÖ 0 S O "-3 bO •H (D c3 a > 8 , 0 8 , 0 7 , 8 7 , 8 7 , 7 8 , 0 8 , 0 8 , 0 8 , 0 7 , 9 7 , 7 7 , 8 7 , 8 7 , 9 7 , 9 8 , 0 8,1 7 , 8 7 , 9 7 , 9 7 , 4 7 , 4 7 , 5 7 , 4 7 , 8 7 , 6 7 , 6 7 , 7 7 , 8 i e a 0 ;-p : ta ;b0 O : 0

bä

_-p •^c ;3 ;4 ;3 ;4 2 2 •ti •H (U 43 tî-P Cl) 0) •Ö -H H bO CD ft M O 8,2 8 , 3 8,6 8 , 3 8,6 8,5 9,1 9 , 2 9 , 4 9 , 2 6 , 0 6 , 5 6 , 2 7 , 4 6 , 2 7 , 7 7 , 8 7 , 5 7 , 5 5 , 7 5 , 5 5 5 5 4 , 7 4 , 7 4 , 7 4 , 7 b l i k : Ö CD • t a • bO 0

: °

' r H : cö -p

:S

,< 3 ;4 i ;1 3 ;3 t ! ;2 1 1 ! C D k - P i bOCD 0)i d i H > " H ! CD Q) bO; + J 1 cd ft ta CD Ci O'. bO •H ' O -PÖ-P1 0 ftCD CD' S f t S : r - J 3 0 ) — : cd ça cd : -p 0 0 e u ; CÖ r i r n H ' <t 7 , 6 ; 2 7 , 6 ! 7 , 7 Î 7 , 7 ' 7 , 8 i; 8 , 2 b 8 , 2 ; 8,1 I 8 , 2 ! 8 , 1 ; 7 il 7 , 2 ! 7 ! 7 ? 7 ; 7 , 2 ; 3 7,1 ! 7 , 2 7 , 2 ; 6 , 8 ^ 2 6 , 7 : 6 , 5 : 6 , 6 ; 7 , 8 il 8 ; 8 ! 8,1 i 8 : j f e r s b e t r e f f e n gemiddelden van h e t b i j h e t O-object vermelde 1 o o g s t e n . gevens van t e r i j p e 1 b e ï n v l o e d e n , z i j n ouwing g e l a t e n . o o g s t e n , d i e de gemiddelde c i j f e r s t e v e e l L b i j h e t s a m e n s t e l l e n van deze t a b e l b u i t e n

(11)

11

Tabel 3« De invloed van de P-bemesting op het percentage afval in het rauwe Produkt bij PAW 698 en 699. De cijfers betreffen gemiddelden

%

Erwten: ^~"^---^^

Geel en lichtgekleurd

Met gebarsten schil

Gekneusd

Drijvend onrijp

sp (spoor) = minder dan

Parallel 1

Kg ^2^5 P

er iia

0 sp

0,1

o,7

1,8

0,05 %

50 sp

0,1

0,8

1,8

100 sp

0,1

0,7

2,1

150 sp

0,1

0,7

1,6

200

0 0,1

0,8

1,8

Parallel 2

Kg P2O5 per ha

0 sp

sp

0,6

1,6

50 sp

0,1

0,9

1,7

100 sp

sp

0,7

1,8

150 sp

sp

0,7

1,9

200 sp

0,1

0,7

2,0

Tabel 4. De invloed van de P-bemesting op de kwaliteit van in blik gecon-serveerde Alaska-erwten bij proef Cl 2195, oogst 1956

Tm-getal bij oogst 1

Helderheid opgiet

Consumptie-eigenschappen

(rangorde-cijfer)

Tm-getal bij oogst 2

Helderheid opgiet

Consumptie-eigenschappen

(rangorde-cijfer)

Kg P

o

0

c

per ha

£ 5

0

120 8,9

3

140 SA

2

30 B

127 9,1

2

70 B

129 9,1

3 1 H

6,3

3

200 B

133 8,6

3

135 7,5

1

30 R

128 8,6

1

70 R

120 9,3

0)

127 7,3

l

200 R

125 9,0

135 7,9

1 In uiterlijke kwaliteit der erwten deden zich geen verschillen voor.

B = breedwerpig. R = rijenbemesting

(12)

- 1 2 Tm-g*tal rauw produkt

200 190 180 170 1S0 150 140 130 120 110 100 PAW 698 on 699 parallel 1 parallel 2 oogst 3 oogst 2 0 50 100 150 200 kg P205/ h a

PAW 698 Gloire de Quimper Tm-getal rauw produkt

1 9 0 r oogst 2 180 170 r 160 150 140 130 120 110 100 oogstl

Tm-get c l rauw produkt 200 r | oogst 4 190 180 170 160 150 r HO oogst 4 oogst 2 0 50 100 PAW 6 9 8 U n i c a Tm-getal rauw produkt 190 ISO """""' 2Ü0 kg P205/ h a 180 i-170 160 h i O r | oogst2 UO j- «*;;—"" 100 -i_ 50 0 30 70 200 g P205/ h a 100 150 200 kg P2Os/ha P A W 6 9 9 Gloire de Q u i m p e r C I 2 1 9 5 A l a s k a F i g . 1 De i n v l o e d v a n de P - b e m e s t i n g op h e t t e n d e r o m e t e r - g e t a i . d . w . z . op h e t r i j p i n g s p r o c e s d e r e r w t e n

(13)

• 1 . 3 -Parallel 1 A

P a r a l l e l 2

% Erwten < 8.5mm 70 r

Objecten

%Erwten<8 5 mrn 70 100 110 120 130 HO 150 160 170 100 110 120 130 U0 150 160 170 Tm-getal Tm-getat P A W 6 9 8 G l o i r e de Q u i rr, p e r %£ 70 60 50 40 30 20 îr -wten i

<a5

i ... mm .i •-^ . J_ ... L. -JL.

**'r.-*^**

••», _ i . .A . 70 60 50 40 30 20 I r w t „ L_ en •«. < 8 5 r m n . j , x Gemiddelden PAW698«n699 °h Erwten < t 5 m m £0 40 30 200 P20S 130 140 150 Tm-gttal ^ • > . ' Sfr-. , \ i __l__ 100 110 120 130 140 150 160 170 Tm-getal P A W 6 9 8 U n i c a 100 110 120 130 1.40 150 160 170 Tm-getal % Erwten < ft 5 mm 70 r

60

50

40 -30

20

l-% Erwten < ä 5 mm 70 r 60 t 50 h |

i

4 0 ^ 30 -20 "*«i.r. 100 110 120 1X 140 150 160 170 100 110 120 130 140 150 160 170 Tm-getot Tm-getal P A W 6 9 9 G l o i r e d e Q u i m p e r

(14)

14 -Tabel 5- De invloed van de N-bemesting op het rijpingsproces (Tra-getal), de

zeef-sortering en de opbrengst bij de proevenoogst 1961 t/m 1963

•p w

s

o

h

I O) Ö 0) H H H Cd rH -P TO

Sä

< ft

if

-p cd o si CU •o fc £ ! CD O ft CU h O I

Gewichtsprocenten in diverse maten

Si

•H eu m Ovo" m •» r-i m VD in oo in m ON I m oo m o i in en

! u I

i CU ! -P m i o » ! J-, O : CS i

-S

• H CU

3g

d <u i n tsoo o o -p to CU SU X 3 ft <5 -p o CU "-> XI o I o

Gloire de Quimper

1961 I 567

1961 569

1962 693

eerste oogst

1962

693 tweede oogst

1962 693

derde oogst

1963

Kelva

~Ï965

1963

882

883

882

883 0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

0 N

30 N

60 N

90 N

109

105

107

104

138

131

145

132

101

102

100

102

118

118 II8

118

147

146

143

149

120

117

115

116

142

139

135

110

103

100

6

7

8

1

2

1

7

8

7

3

2

3

1

2

1

2

4

3

4 sp

sp

19

21

23

6

7

5

7

18

20

18

19

12

11

12

6

5

7

6

2

3

4

109

107

106

104 i ; 5

1 : 6

1 : 5

i 1 5

42

45

43

24

27

21

24

36

35

36

29

30

32

31

20

22

22 : 9 ;

! 9 ;

; 9 ;

! 8 :

1 ;

5 !

! 7 !

8 :

! 8 !

27 ;

30 :

29 ;

31 ;

13 :

15 !

15 '

15 ;

8 :

9 •

10 :

14 ;

io ;

12 ; 11 '•

13 :

31

27

26

25

58

54

58

37

36

37

36

50

49

50

49

51

52

50

55

51

49

50

58

55

54

23

26

29

30

20

23

22

2 sp

1

10

18

9

2

1

2

5

8

5

21

22

18

16

11

8

11

8

20

17

19

36

33

31

32

33

33 sp

sp

31

29

26

20

31

25

28

26

67

73

74

31

36

27

32

61

62

61

62

44

43

45

46

27

26

31

29

38

41

40

41

22

25

26

27

10

11

14

19

16

19

17

19

100

93

79

101

100

106

109

115

100

108

97

107

(15)

15

II. N-BEMESTING De proeven

De objecten waren 0, ^ 0 , §0_, 90 kg N per ha als ks, behalve bij PAW 885, waar N in de vorm van kas werd gebruikt.

PAW p r o e f 293 424 424 567 567 568 569 569 570 693 882 882 883 885 De proe v o e r i g e Grond-s o o r t r i v . k l e i r i v . k l e i r i v . k l e i r i v . k l e i r i v . k l e i zand zand zand zand r i v . k l e i r i v . k l e i r i v . k l e i zand zand ven op r i v i e r gegevens t J a a r a a n l e g en oogst 1959 I960 I960 1961 1961 1961 1961 I96I 1961 1962 1963 1963 1965 1963 i r k l e i l a g ) e t r e f f e n d Ras F i n e t t e G l o i r e de QwLmper F i n e t t e G l o i r e de Quinper F i n e t t e G l o i r e de Qutaper G l o i r e de Qudmper F i n e t t e F i n e t t e G l o i r e de Quinper G l o i r e de Quimper Kelva G l o i r e de Quimper Kelva Aantal p a r a l -l e -l -l e n 3 2 3 4 2 4 4 1 2 2 2 2 2 2 en op de p r o e f b o e r d e r i j De O o g s t d a t a 15/6 14/6 2 4 / 6 2 2 / 6 4 / 7 en 5 / 7 20/6 2 7 / 6 11/7 11/7 p a r a l l . 1 : i 3/7, 7 / 7 12/7 p a r a l l .2:- 6 / 7 , 9 / 7 10/7 2 7 / 6 en 2 8 / 6 1/7 en 2 / 7 2 5 / 6 2 7 / 6 en 2 8 / 6 Bouwing. U i t -e d-e p r o -e f v -e l d -e n z i j n op b l z . 4 0 / 4 ; 5 opg-enom-en.

Resultaten van het onderzoek (tabellen 5 en 6, figuren J>> 4 en 5)

1. Evenals P-bemesting werkte de N-bemesting in een deel van de proeven in geringe mate verlatend bij de groei en rijping van de erwten, terwijl bij een ander deel geen bepaalde invloed te onderkennen viel, dit laat-ste door te geringe verschillen tussen de objecten of door tegengelaat-stel- tegengestel-de resultaten bij tegengestel-de parallellen zoals bij PAW 693* of door een wat on-regelmatige rijping, zoals bij PAW 569. De verlating was bij PAW 882-Kelva het sterkst, doch bedroeg bij de hoogste gift nog slechts 1 a 2 dagen.

2. De invloed van de N-bemesting op het percentage fijne erwten was van

geen betekenis. De voorkomende verschillen ten gunste van de N-bemesting in tabel 5 waren praktisoh geheel een gevolg van het iets jongere rijp-heidsstadium, zoals uit fig. 4 naar voren komt. Hoogstens mag gezegd worden dat de N-bemesting in een paar proeven niet ongunstig was voor het percentage fijne erwten.

(16)

16-Trn-getal

160 r

150

140

130

120

110

100

t-— = Gloire de Quimper • •• = F i n e t t e •~ = K e l v a PAW 293 19S9 . PAW<24r^ 1960

Tm-getal

170 r

160

150 HO

130 120 h

110

100

PAWS69 ~ 1961 -PAWS67J* 1961 < • - " • < : : - • • "

30 60 90

kg Nper ha

30 60 90

kg Nper ha

Tm-getal

160 r

150

140

130

120

-PAW570 1SS1 PAW56S 1961

110 h

100 Tm-getal

170 r

30 60 90

kg N per ha

160

parelltl 1 oogst 3 *

150 ^

140

f-por. 2 I 3 0 *" oogst 3 j psr2 « « « coasts

120 [•

i sar.1 110 i" °*>QSt % ! por 2 _,-. ' 'J U por 1 • OSKSSt 1 '- — 1 —

0 30

PAW 693-1962

60 90

kg N per ha

Tm-getal

150 140 h

130

120

110 f-100

0 30 60 90

PAW882-1963

k

9

N

P

er h a

Tm »getal

150 r

140 r

i

130 F

!

120

I-i

110 j-100 h

• v

,-^s

*r

0 30 60 90

PAW 883-1963

k

9 N per ha

(17)

17

-3- De uiterlijke kwaliteit van de ingeblikte erwten werd slechts zeer wei-nig door de N-bemesting beïnvloed.

Bij de proeven met Gloire de Quimper werd het object J>0 N dooreengenomen het best geacht door een overwegend iets gelijkmatiger kleur en grootte ; het bezette bij vier proeven - PAW 424, 568, 693 en 882 - alléén of

naast een ander object de eerste plaats en bij de drie overige proeven de tweede. De objecten 0 N en 60 N kwamen vervolgens, terwijl 90 N voor-al door een soms wat ongelijkmatige kleur juist beneden deze beide ob-jecten bleef. Bij de parallellen afzonderlijk, in totaal 22 vergelijkin-gen betreffende, kwam J>0 N dertien maal alléén of naast een ander object op de eerste plaats, O N , 60 N en 90 N respectievelijk acht, tien en

vier keer. Het object 90 N was ook in de beide proeven met Kelva - PAW 882 en 883 - iets minder goed dan de drie andere objecten.

Bij de proeven met het ras Finette daarentegen was 90 N dooreengenomen het best. In vier van de vijf proeven, nl. in PAW 293^ 424, 567 en 569* kwam 90 N alleen of naast een ander object, op de eerste plaatsj binnen de in totaal tien vergelijkingen verkreeg 90 N zes keer het rangordecij-fer 1, O N , JO N en 60 N respectievelijk vier, twee en drie keer.

Het voorgaande heeft de indruk gegeven, dat binnen de totale bemesting een lichte N-gift, bijv. 30 N of bij bepaalde rassen misschien een gro-tere hoeveelheid, in zeer geringe mate gunstig kan zijn voor de uiter-lijke kwaliteit, dat echter hoge giften de kans op een zekere ongelijk-matigheid van het produkt doen toenemen.

4. De helderheid van de opgiet werd praktisch niet beïnvloed. Bij het me-rendeel der proeven, namelijk bij vijf van de zeven proeven met Gloire de Quimper en bij drie van de vijf proeven met Finette deden zich geen, of slechts onbetekende verschillen - 0,5 punt of minder - voor. Hierbij dient echter te worden opgemerkt, dat de monsters overwegend in een rijp-heidsstadium verkeerden waarbij Gloire de Quimper en Finette in het al-gemeen nog geen of slechts weinig troebeling geven. De geringe verschil-len die bij de resterende zes proeven - Gloire de Quimper, Finette en Kelva elk twee - voorkwamen, hielden deels verband met kleine verschil-len in rijpheid, gaven deels geen bepaalde samenhang met de bemesting te zien (fig. 4 ) .

5. Bij de consumptie-eigenschappen kon geen N-invloed van enige betekenis worden geconstateerd. De zeer geringe verschillen tussen de objecten hielden voornamelijk verband met de kleine verschillen in rijpheid. Bij enkele van de in totaal 37 vergelijkingen werd het object 30 N, hoewel

(18)

- Il

Ta.be 1 6. De invloed van de N-bemesting op het groei- en rijpingsproces (Tm-getal), het suikergehalte en de kwaliteit na conservering in blik bij Gloire de Quimper P r e Oogstjaa r

I960

1961

1962

1963

1965

De Gij e f <u 0 u ft 1 p-,

424

567

568

569

693

^rrLdd. van 3 oogsten

882

883

f e r s be i Objec t k g N pe r h a 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N t r e f f e n Rauw produkt Tm-geta l Aanta l paral l 113 i 2 113 ; 110 ; 114 ; 108 U 107 I 107 j 105 ; 125 : 4 123 ; 123 ; 121 135 : 3 131 : 139 : 134 ; 122 : 2 122 ; 121 123 ; 120 : 2 116 : 115 : 117 142 ; 2 142 ; 139 : . % Suike r Aanta l paral l

4,8 !2

5,2 ;

5,1 !

4,9 ;

5,2

:

2 5,2 :

5,1 !

5,3 :

4,8 ;4

5,0 ;

4,9 :

4,9 ;

4,3 :2

4 , 3 :

4,2 ;

4 , 3 ;

5,1 !2

5,0 ;

5,1 <

5,0 ;

5,3 2

5,3 :

5A •

5,3 !

4,5 -2

4,5 :

4,7 ;

; 135 i 4 , 6 ; gemiddelden van he U i t e r l K w a l i t e i i j k e k w a l i erwten

' û

•• cd : » cd 3 cd U :-p 0

S -1

9H -H ; <

7,6

8 7,6

7,6

7,9

8,0

7,9

7,7

8,0

7,6

8,0

7,8

8,1

7,9

8,1

8,0

7,8

6,9

7,2

7,1

7,2

7,1

6,9

6,8

t b i j : 2 ;

4

;

!4

: 3

; 2 : 2 I ; 2 zonder * h j . £ S 0) M H •H 0) CÖ 0 >

7,6

8,1

7,7

8,0

7,9

8,1

7,9

7,4

7,8

7,5

7,4

7,8

8,1

7,8

7,9

8,0

7,9

6,6

7,0

7,1

6,7

7,1

6,7

6,8

6,5

t n t e i op : u • cd '. ft

il

;4

:4

:3

2 •2 2 a c o n s e r v e r i n g t van de g i e t • (D : • Si -P ' £} • + j cd

s o ; ft

M 0 "-a u : • •H a : -P tS > ; <

7,3 ! 2

8,1 !

7,3 :

7,5 ;

7,9

:

4 7,9 :

7,9 '

7,8 ;

7,5

;

4 7,8 :

7,6 :

7,6 ;

7,7 : 3

7,7 ;

7,7 1

7,6 !

7,9 ; 2

8,0

; 8 , 0 ••

7,8 ;

7,5 \ 2

8,0 ;

8,0 :

7,7 !

8,0 ; 2

7,6 ;

8,0 :

7,6

! 0 N vermelde a a n t a l pa Helderhei d opgie t

9,5

9,4

9,5

7,3

7,8

7,3

7,8

5,4

6,0

5,6

5,5

8,8

8,9

9,0

9,5

9,0

9,5

6,1

6,5

7,0

7,2

i n b l i k • ; H •;H ; Cd

: S l

: °<

i n • cd

i l

: < ; 2 ; ^

;4

\3

;2

; 2

i j \2 r a l l e l l e n

A

;

•

Cons , eigens c n a verwarmin g (me t opgiet ) ; Aanta l paral l

8,2 i2

8,3 :

8,2 i 8,2 i 7 , 9 ;4 8 , 0 : 8 , 0 ;

7,9 \

7,9 :4

8,1 ;

8,0

7,6 0

11 :*

7,5 ;

7,7 ;

7,7 :2

7,8

:

7,6 ;

7,7 :

7,8 i2

7,8 i

8,0 :

7,8 !

6,2

]

2 6,1 :

6,6 i

6,8 ;

van eenzelfde rijpheid,juist boven 90 N gesteld, zodat de tendens aanwezig was dat bij hoge giften de kwaliteit een fraktie terug zou kunnen gaan. Ook in suikergehalte deden zich geen verschillen van enige betekenis tussen de objecten voor.

(19)

19

-Tabel 6. De invloed van de N-bemesting op het groei- en rijpingsproces (Tm-getaJ.), het suikergehalte en de kwaliteit na oonservering in blik bij Finette en Kelva

,— P r o e f u cd cd "-3 -p w 0 0 F i n e t t 1959 I960 I96I 1961 1961 K e l v a 1963 1963 De c i j <H <D O u a 1 § dt e 293 424 567 570 569 882 883 f e r s be i cd xi u CD -p a o a> s

sa

0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N 0 N 30 N 60 N 90 N t r e f f e n R a t

3

•p 0 faO 1 En 143 141 140 136 107 107 106 108 121 125 115 113 153 147 152 155 147 163 145 169 109 103 103 100 109 106 106 105 1W f : H

; ä

; a • -P

; S

: "^ ; 2 i ; 3 ; ;2 ;2

h

! : !2 2 t 1 g e m i d d e l d >rodukt k & •H 3 CO •y*. 3,6 3 , 7 3 , 7 3 , 7 2 , 9 2 , 9 3 , 0 5 , 0 2 , 8 3 , 0 3 , 0 3 , 0 2 , 6 2 , 9 3 , 2 2 , 3 6 , 7 6 , 7 6 , 9 6 , 9 7 , 0 -7 , 0 7 , 3 Len v a n -r— : H H cd 1 h : Cd ! P

i ^

•• -0

?S

: < i : ;3 ! ;2 12 ; 1 1 !2 [ i ;2 ! 1 h e U l t e r l K w a l i t e i i j k e k w a l i e r w t e n z o n d e r cd 3 cd u

t-%

EH -H 7 , 7 7 , 5 7 , 5 7 , 7 7 , 3 7,1 7 , 5 7 , 7 7 , 6 7 , 5 7 , 5 7,1 6 , 0 6 , 7 6 , 7 7 , 0 8 , 0 8 , 0 8 , 0 7 , 8 7 , 3 7,1 7 , 4 6 , 9 t b i j

l

û

: °<

_• ; -P

iS

_{; <} ; ! !3 ; 2

i 2

i ! 1 ', ; 2 ; 2 -S fn t: 3 _{s 0} "-5 3 •H H Ü 0 > 7 , 6 7 , 4 7 , 5 7 , 7 7,1 7 , 0 7 , 3 7 , 8 7 , 6 7 , 5 7 , 5 7 , 2 5 , 0 6,3 6 , 3 6 , 7 7 , 8 7 , 7 7 , 8 7 , 7 7 , 4 7 , 3 7 , 3 , 7 , 0 t n a c o n s e r v e t e i t v a n d e o p g i e t

\i

, a • - P

;S

: < • j ;3 , ;2 1 Î 2 1 ;

h

! ;2 :2 i 0 N vermelde £ -p • -p S 0 5 0 •H S) H Ü > 7 , 6 7 , 5 7 , 6 7 , 9 7 , 2 7 , 2 7 , 3 7 , 3 8 , 0 7 , 9 7 , 8 7 , 3 5 , 8 7 , 0 8 , 0 8 , 0 7 , 7 8 7 , 8 7 , 6 7 , 5 7,1 7 , 7 7 , 3 u ; cd :. a : -P

ig

! < , \3 i 2 : ; ! 2 1 : l ! ! ; 2 i : 2 a a n t a l p a i r i n g i n b l i k •tf •H _(D xi t, -P eu cp -Ö -H H M eu a M 0 8 , 3 7 , 8 7 , 9 8 , 8 9 , 5 9 , 5 9 , 4 9 , 5 9,1 9 , 3 9 , 3 9 , 2 8 , 3 9 , 5 9 , 5 8,5 9 , 5 9 , 5 9 , 5 9 , 5 8,1 8 , 8 9,1 8 , 8 8 , 0 8,7 7 , 8 8 , 0 ' a l l e l l H

I'd

:Ô ; &

'3

; -P

:S

\2 ; ;3 i ;2 | 12 ;1 î | 2 ! i 2 ! ! I e n 1 À O t j i H W C ' - N H C -H -P cd <D g CD • U bO k -H ' cd •H cd bû P 0> S a : fn O ; r j . eu : cd m > -p : -P 0 cd B i § 6 , 7 ; 2 6 , 7 i 6 , 7 ; 6 , 9 i 7 , 6 ! 3 7 , 6 i 7 , 6 i 7 , 4 ;

6,7

J2

6 , 6 ; 7 , 0 ! 7 , 3 ! 5 , 6 ! 2 5 , 7 ; 5 , 8 ; 5 , 3 i 5 , 5 ! 1 5 , 4 ; 5,1 1 5 , 0 : l 8,1 ; 2 8,1 ! 8,2 ; 8 , 0 : 7 , 9 ! 2 7 , 9 ; 7 , 9 ; 7 , 9 j i ! i

6. Alleen van proef PAW 693-1962 stonden opbrengstcijfers ter beschikking, die echter in verband met de uiteenlopende resultaten bij de drie paral-lellen geen duidelijk beeld omtrent de invloed van de N-bemesting gaven.

(20)

üü % Erwten < 8,5 mm 70 r % Erwten 70 .-60 50 h 40 30 20

t-V*

S:

s '-.SV

parallel 1

' PAW 567^ 100 110 120 130 140 150 160 170

Tm-getal

P A W 6 9 3 % Erwten < §5mm 70 60 50 40 30 20 r

parallel 2

i i

XA

PAW883 100 110 120 130 140 150 160 170 Tm-getal G l o i r e de Q u i m p e r % Erwten < 9,5 mm 70 p i 60 50 f' 40 30 h j 20 h * o 100 110 120 130 140 150 160 170

Tm-getal

Vier proefvelden met Gloire de Quimper

pari par. 2 _pan

_1 L par.2

__J

100 110 100 110 100 110 100 110

Tm-getal

PAW 882 Kei va PAW 88 3 Kei va

He 10 9 8 7 S 5 .derheid opgiet -- • • o à. A o . •.!,.. ! * O • • A Helderheid opgiet 10 r i 91 **» *

8f-i °

" A SI- S'-130 140 150 S'-130 140 150 S'-130 140 150 140 150 160 100 110 o 100 110 Tm-getal PAW 569 PAW 883 PAW 293 PAW 570 PAW 882 PAW 883

G l o i r e de Q u i m p e r F i n e t t e K e l v a Fig.4. De invloed van de N-bemesting op het percentage fijne e r w t e n en op de

helderheid van de opgiet.

Bij de helderheid van opgiet zijn alleen proeven opgenomen met grotere verschillen tussen de objecten dan 0,5 punt

(21)

21

Waardering consumptie-eigenschappen 10 parallel 1 i s A-. 10 r ! j 9U 7 j -j e I 6 ',-! 5 L parallel 2 *-o"»

Objecten

„

o = 0 N

* = 30N — ~ A = 60N « = 90 N 100 110 120 130 140 150 160 170 Tm-getal PAW 6 9 3 G l o i r e d e Q u i m p e r 100 " 110 Ï2Ö Ï3Ó" 140 150 Tm-getol Waardering consumptie-eigenschappen 1 0 - 10 10 PAW 4 24 . °B* I PAW 567 i » ° PAW 56£ PAW569 8 . * » *0 i . au,* . O j PAW 882

r i

/ 61-5L 7 r I

6

j-5L / * • PAW 983 o J..__„_i 100 110 120 130 140 100 110 120 130 140 Tm-getal Tm-getol D i v e r s e p r o e v e n m e t G l o i r e d e Q u l m p e r 110 120 130 140 150 Tm-getal

Waardering consumptie-ei gen schoppen 10 9 -8 h PAW424 W o 7 6 5 L PAW 293 10 9 8 -l \ !

et

I 5L 1 0 r \ PAW 567 PAW 570 4 7 h 6 PAW 882 PAW 883

8j**\^f-. / _{o > &}•o 1 L_ I J_ 100 110 120 130 140 150 Tm-getol 100 110 120 130 140 150 160 Tm-getol D i v e r s e p r o e v e n m e t F i n e t t e Fig. 5 De i n v l o e d v a n d e N - b e m e s t i n g op de c o n s u m p t i e - e i g e n s c h a p p e n 100 110 120 Tm-getal Proeven m e t K e l v a

(22)

- 22

Tabel

J. De invloed van de standdichtheid op het groei- en rijpingsproces,

het suikergehalte, de zeefsortering en de kwaliteit van het in blik

geconserveerde produkt bij proef PAW 884-1963 met het ras Dark Skin

Perfection

Object <D O

Zo

cu ^ % U 0>

a

ö 0 • p H

a

•a

-p O) b0 I S E-t U <S> M • H CO

Gewichts

%

erwten

m diverse maten

u

a

•H

d

s ' ^ oo: 00 O ; r-I I ' O 0\ ': r-•S -d tD g ; -P s : o k — O r-•H H a

"S 2

-p •H •P Ü •H a> H - P ctf ku S £ a > •ri-H'B H r - ) £ f-.,QO d) d)t d) d)

a ^

O 0)

'o S

43 -H 0) ,Q -Ö 0) H

Consumptie-eigenschappen

Opmerkingen

Parallel I

10

20

30

30 éo

80

100

120

40

60

80

100

120

40

60

80

100 Parallel II

100

109

107

104

103

104

107

111

98

107

104

109

108

115

120

123

117

113

116

128

111

115

119 6,3

6,3

6,2

6,1

6,3

6,0

6,1

5,8

6,2

6,1

5,9

5,5

5,6

5,7

5,5

5,7

5,0

5,6

5,5

9

7

4

7

10

7

4

3

12

8

4

9

8

6

5

7

10

8

6

3

12

10

5

19 14 ; 25

15 i 21

12 ! 22

15

18

13

12

17

13

15

14

10

11

7

11

14

10

25 \

4o

'46

50

20

21

18

21

20

18

21

18

17

22

17

51

41

40

46

51

44 21 : 33

21 ; 40

21 : 46

23 : 46

15 ! 23 : 44

14 ! 23 ! 46

12 ; 21 : 51

9

;

20

;

52

40

46

51

59

30

45

56

7

8

10

11

16

11

16

12

21

17

18

11

13

9

10

14

23

21

17

11

13 29

9

12

53

46

40

58

42

49

38

37

35

50

42

44

41

47

45

39 3^

37

39

37

38

28

40

46

32

3

2

1

2

3

1

3

2

1

3

2 1,5

3

2

1

2

3 9,5

9,5

9,3

9,5

9,7

9,5

8 9,5

9,5

7,7

9,2

7,5

8 8,5

Rijenafstand

30 cm fraktie

beter in snaak

dan

rijen-afstanden 20

en 10 cm.

Geen invloed

van

stand-dichtheid te

constateren.

Kwaliteit

goed of goed

tot vrij goed

Geen invloed

van

rijen-afstand

en

stand-dichtheid te

constateren

(23)

- 23 III. STANDRUIMTE De proeven Objecten: PAW-proef 286-1959 287-1959 418-1960 ^19-1960 563-1961 564-1961 2 50, 80, 110 en 140 planten per m Grondsoort r i v . k l e i zand r i v . k l e i zand r i v . k l e i zand Rassen in Elf Espoir de Gembloux Gloire de Quimper F i n e t t e Espoir de Gembloux Gloire de Quimper Espoir de Gembloux Gloire de Quimper Espoir de Gembloux Gloire de Quimper Conserva VIII Gloire de Quimper

enkel- of tweevoud, oogstdata 15/6 i 22/6 ; 10/6 ; 2 0/6 en 22/6; 27/6 en 27/6; 15/6 en 15/6; 30/6 en 30/6; 16/6 en 16/6; 4/7 en 5/7; 21/6 en 22/6; 6/7 en 10/7; 28/6 en 28/6; Double One Conserva VIII Elf Juwel Double One Juwel P i n e t t e Juwel Double One Juwel Double One 16/6 ; F i n e t t e Juwel 23/6 ; I 8 / 6 ; Double One 26/6 en 26/6; Conserva VIII 2 0/6 en 2 0/6; Conserva VIII 2/7 en 4 / 7 ; 27/6 en 27/6; Conserva VIII 5/7 en 6/7; 5/7 ; Elf 1 V 7 ; 4/7 ; 16/6 ; 23/6 en 24/6; 19/6 en 2 0 / 6 ; 26/6 en 27/6; 28/6 en 30/6; 1/7 en 1/7; 3/7 ; Objecten: 40, 60, 80, 100 en 120 p l a n t e n per m2, b i j 10, 20 en 30 cm PAW-proef 884-1963 r i j e n a f s t a n d !

Grondsoort! Ras i n tweevoud, oogstdata 1

r i v . k l e i jDark Skin P e r f e c t i o n 16/7 en 17/7 Resultaten van het onderzoek

1. Met betrekking tot de invloed bij groei en rijping mag in de eerste plaats verwezen worden naar PAW-Mededeling nr. 79 "Plantgetal en rijenafstand bij conservenerwten" waarin ir. P. Riepma op blz. 33 over de hierboven vermel-de proeven in vermel-de periovermel-de 1959/1961 met vermel-de objecten 50, 80, 110 en 140

2

planten per m schrijft :

'Vaak is bij toenemende standdichtheid de erwt iets eerder rijp dan" "bij holle stand. In vrijwel evenveel gevallen echter is de invloed" "van het plantgetal op de rijpingsgraad nauwelijks merkbaar of niet" "aanwezig. Als algemene regel mag men stellen, dat met de invloed" "van de standdichtheid op de afrijping in de praktijk weinig reke-" "ning behoeft te worden gehouden. Het op klei verbouwde ras Juwel" "gaat hier enigszins tegen de algemene regel in."

(24)

- 24

Tabel 8. De invloed van de standdichtheid op het groei- en rijpingsproces (Tm-getal), de kwaliteit na conservering in blik en het suikerge-halte bij diverse rassen in de periode 1959 t/m 1961

R a s G l o i r e d e Q u i m p e r F i n e t t e E s p o i r d e G e m b l o u x E l f C o n s e r v a V I I I J u w e l D o u b l e One De c i j f e r s b e t r e f f e n d e 563 en 5 6 4 . M 1 p CÖ • ! û f l ° i H S m S s* G CD S a * _ _G P CD 0 a CD G "-3 Ctf o i G w i (D G. ! (U i G bû i CD-H I > CD i 0 O * ÎH Ö t ^ a u H ä i H H tt) ! cd 0) i-PrSOJ i P M X5 H i Cti Cd -0 a 50 80 110 140 50 80 110 140 50 80 110 l 4 o 50 80 110 l 4 o 50 80 110 l 4 o 50

8d

no!

l4oj 5C« 8d

nd

i < Jn^-8 5 7 3 4 5 5 i 4 q r é s u l t a t *f~* rM P ro u -p a (D bû g 1 3 S cd EH fc • t — 114 114 114 116 129 128 133 133 123 125 122 127 112 107 111 119 121 123 120 122 113 117 120 128 111 114 111 112 e n v a -p •

•s g

-p ° •H U iH CD cd «d

S S

N 0) .M • "-3 TJ •H O H !H u a O) ,M -P -H •H H t> Xi « eu 7 , 7 7 , 7 7 , 8 7 , 8 7 , 8 8,1 8 , 0 8 , 3 7 , 9 8 , 1 7 , 9 8 , 0 7 , 7 8 , 0 8,1 8 , 2 7 , 7 7 , 7 7 , 7 7 , 9 7 , 3 7 , 7 7 , 8 8 , 0 8 , 6 8 , 5 8 , 6 8 , 5 n d e :i ^t-i! 1 iied • Ma , G !! _ Ü ;<D G CD S G b û •tf h CD ' H •H : ! > (D (1) ;:<D A n o » u p h k G d) ( D i i f t d ) •o -H ; : H H bO i H H a) a n t d tu W O HP H i l d H n a td ^ j;<C ?H 9 , 1 ' ! 7 9,4!! 9,4!! 9,4!i 8 , 0 8 , 0 ! 5 i 8,0!! 7 , 9 8 , 5 8 , 4 8,1 8,2} 8 , 3 8 , 6 8 , 3 7 , 8 7,6! 7 , 4 7,2! 6 3 4

7,q

8 , 1 ! 8 , 1 ! 7,5! 7 , ä 3 9 , d ' 5 8 , 8 8,8! 8 , 8 p r o e v e n I " • i l : ; ; I x ! 1 <D n • LTi ! O U ' Xut ! : 1 W 0) 1 : td • Ö > i G • !! a,G (U ! CD,G i! O bû td : > 0 M o r a • H C ; d) m i | ( i ) ä CD i O G U O 1 -P i în (D N O M (D ^ i a bû ! i 0) ' H • H P ! «H :: > CD •P T} ! G CD P CD a O 1 ' H i i O -S Î H O Q) Il fc G ons u lik p .acme . eta l fen d a l p ell e G M •H P Ti CD O -P U H a cd Xi CD CD m bû U U CD CD > X •H -P 3 CD O 42 Si bû<+H M -P H i CO Xi 1 1 CD |l G . H 1 1 S SH !i S td • 8 , 0 H P 116 8 , 0 ! 116 < u 3 7 , 9 ! 116!! 7 , 9 ! 116, 6 , 7 6 , 8 6 , 6 129 128 133 6 , 6 j 133 6 , 9 125 6 , 8 6 , 8 6 , 8 7 , 2 7,5 7 , 4 7 , 1 7 , 0 6 , 9 7 , 0 6 , 9 7 , 6 126 127 I 3 2 112 107 111 119 121 123 2 5 2 i 4 1 2 0 i 1 2 2 117 7 , 9 113 7 , 6 t 122 7 , 6 7 , 3 7 , 1 7 , 3 123 111 114

m

7 , 3 112 ! 4 4 . L A _ 5,01 5 , 0 5 5 , 0 5 5 , 0 2 4 , 1 8 4 , 1 7 4 , 3 2 3 , 8 4 4 , 3 5 4 , 2 3 4 , 1 9 4 , 2 6 5,27 5 , 7 2 5 , 4 1 5,66 5,62 5,73 5,67 5,6S 6,24 6,4E 6,17 5,94 6,42 6,31 6,35 6,50 G CD m > CD a : 0 cd ; u xi ; a o i W i G G •• •H CD \ bû: H -H i Cd CD ! -P <u • ; faO u > 1 -P ! S CD i EH A i l n 1 1 5 H 117 M 113:! 117! 11 126 ji 125 il 137 |l 1 3 7 | 125 126 121 127 120 ; 113 I 117 ! 129 j 121 123 120 122 11-4! 109! 118! 118J 111 ! 116!! 112!! 112 ! >AW 2 8 6 , 2 8 7 , 4 1 8 , 4 1 9 ,

(25)

25

-Bij de proef PAW 884 oogst 1963 met Dark Skin Perfection (tabel 7, fig. 6)

2

gaf het hoogste plantgetal - 120 pi. per m - in de vier voorkomende ge-vallen, ni. bij de rijenafstanden tien en twintig cm elk met twee paral-lellen, iets eerder een oogstklaar produkt dan de objecten 4o en 60 pi.

2 2 per m . Het object 100 pi. per m was eveneens iets vroeger dan de ob-jecten 40 en 60, behoudens bij rijenafstand 20 cm parallel 2; het object 80 verschilde weinig met object 60. Binnen deze proef gaf een hoog plant-getal dus een iets vroegere rijping, dit onafhankelijk van de rijenaf-stand; in tijd uitgedrukt bedroeg deze vervroeging één dag, hoogstens één a twee dagen. Hiermee in overeenstemming was bij de lage plantgetal-len het object "60 pi. per m rijenafstand 30 cm" iets vroeger dan het object "40 pi. rijenafstand 30 cm", bij de rijenafstand twintig cm was echter eerder het omgekeerde het geval, zodat onder bepaalde omstandig-heden ook lage plantgetallen een zekere vervroeging kunnen geven. 2. Wat de invloed van de standruimte op het percentage fijne erwten aangaat,

mag eveneens in de eerste plaats naar de reeds genoemde PAW-Med. nr. 79 worden verwezen, waarin ir. P. Riepma betreffende de proeven in de pe-riode 1959/1961 op blz. 38 tot de conclusie komt:

"De invloed van de standdichtheid op de zeefsortering is niet ge-" "heel duidelijk; ze is wisselend al naar gelang ras en jaar. Het" "lijkt erop dat het geen algemene regel is dat een dichtere stand" "een verbetering van de zeefsortering tot gevolg heeft."

De resultaten bij PAW 884 waren met deze laatste alinea in overeenstem-ming. Bij deze proef namelijk kwamen bij het betrekkelijk lage plantge-tal van 60 pl./m over het geheel genomen de hoogste percentages erwten in de fijne sorteringen voor; bij de objecten 100 en 120 lagen de per-centages dooreengenomen iets lager (fig. 6 ) .

3» Bij de uiterlijke kwaliteit van het ingeblikte produkt was over het ge-heel genomen sprake van een lichte verbetering bij toenemende stand-dichtheid (tabellen 7 en 8 ) , dit als gevolg van een gelijkmatiger kleur en grootte. Mogelijk hield de iets gelijkmatiger kleur verband met de gelijkmatiger grootte; in dat geval zal in de praktijk, waar sortering in zeeffrakties wordt toegepast, de lichte verbetering minder merkbaar zijn dan bij ons onderzoek, dat aan het veldgewas boven 6,5 mm plaats-had.

(26)

<LÜ -Tm~geta! 130 r-% Erwten

20cmpnr.2

l ; / '10cm per 2 ! 50 h ° Planten per m «> = 40 ..-. 60 * r 80 « =100 x =120 20 cm par.1 40 <~ 10 cm par.1 100 H 30 o • I o

30crr>pan1 Plantgetal per m2

40 60 80 100 120 3 _

heid van de korrel(rechts) bi

100

. . „ _ _ _

.-Tm-getal

T i g . 6 Oe invloed van de stonddichtheid op het rijpingsproces ( l i n k s ) en de f i j n ' ij proef PAW 8'8£ met Dark Skin Perfection -90 p % Erwten 3gr.fr. Espoir de Gembl. 0 80 70 60 -\ Gloire de Quimper I o Tm-getal J 1 L 100 110 120 130 140 % Erwten 3 gr. fr. Finette 80 70 60 oogst 1963 % Erwten 3gr.fr. i Eif i

80

1-70 r 6Ch i Tm-getal J _ J ! 100 110 120 130 UÖ Tm-getal _j 1 1 110 120 130

% Erwten 3 grootste frakties Conserva 3ÜI1 80 h 70 o • • O o % Erwten 3qr.fr

!

Juwel

80 70 % Erwten 3 gr. fr 30 - Double One 70*-0 70*-0

Tm-getal

J l L. Tm-getal 60 hc _Tm-getal i i J i 100 110 120 130 140 100 110 120 130 110 120 130 140 150

Plantgetal : ° =50 pi. per m2 , • = 140 pi. per m2

Fig.7 Invloed van de standdichtheid op het percentage erwten in de drie frakties ( 0 , 5 m m o p w a a r t s } met de meeste e r w t e n , b i j proeven in de periode 1959 t / m 1961

(27)

27

Bij de proeven in de periode 1959/1961 deed de grootste verbetering, hoe-wel als zodanig nog gering, zich voor bij de overgang van 50 op 80

plan-2

ten per m . De iets grotere -uniformiteit bij een hoger plantgetal komt 2 ook uit fig. 7 naar voren, waar het object 140 pi. per m veelal een

wat hoger percentage erwten in de drie zeeffrakties met de meeste erwten geeft dan het object 50.

Naast de cijfers voor uiterlijke kwaliteit van het blikprodukt (tabel 8) werden bij het vergelijken van de vier objecten bij de diverse rassen en parallellen, in totaal 41 vergelijkingen, nog de volgende gegevens verkregen:

Proeven periode 1959/1961 <

2 I Objecten - pi. per m 50 Gemiddeld rangordecijfer I 2,5

Aantal keren rangordecijfer 1 : 7

80

2

110 1,7 l40 1,6 17 | 20 i 21 Binnen proef PAW 884 oogst 1963 waren de verschillen ten gunste van het

hoogste plantgetal eveneens aanwezig, echter van zo geringe betekenis, dat ze eigenlijk geen praktische waarde hadden.

4. Bij de helderheid van opgiet kon geen invloed van enige betekenis door de standdichtheid worden vastgesteld. Bij de rassen Gloire de Quimper, Finette en Double One kwamen praktisch geen verschillen voor (tabel 8 ) , bij de rassen Espoir de Gembloux, Elf, Conserva VIII en Juwel hielden de optredende kleine verschillen veelal nog verband met enig verschil in rijpheid (tabel 8 ) .

5. Ook met betrekking tot de consumptie-eigenschappen van het in blik gecon-serveerde produkt kon geen invloed worden geconstateerd.

Bij de proeven in de periode 1959/1961 (tabel 8) hadden veertig vergelij-kingen van de vier objecten plaats. In 58 gevallen werd de opmerking "geen verschillen" of de opmerking "verschillen houden verband met verschil in rijpheid" geplaatst. Bij de twee overblijvende vergelijkingen werd één-maal object 110 en éénéén-maal object 50 een fraktie minder goed geoordeeld, dit vermoedelijk als gevolg van toevallige omstandigheden buiten de, proef. Bij proef PAW 884 (tabel 7) leek in parallel I rijenafstand 30 cm,

onaf-2

hankelijk van het aantal planten per m , een fraktie betere smaak te ge-ven dan de rijenafstanden twintig en tien cm. Bij de iets rijper geoogste parallel II kwamen geen verschillen, afgezien van die welke verband hiel-den met de rijpheid, naar voren.

Bij het suikergehalte kwam geen bepaalde invloed van de standdichtheid naar voren.

6. Wat de opbrengst aangaat,mag verwezen worden naar de reeds eerder genoemde PAW-Med. nr. 79, waarin hieromtrent uitvoeriger gegevens zijn opgenomen.

(28)

28

Tab«! 9 . De invloed van de z a a i t i j d op het g r o e i - en rijpingsproces en op het

suiker-gehalte van Kelvedon Wonder, Wyola en F i n e t t e i n de j a r e n 1959 t/m 1962

ä

(3 ' O -P w bO O O <4H O Sn a 1 s < P-, •n "-> •H -P • H «a CÖ N

Kelvedon Wonder

1959 ! 289

I960

420

1961 î 565

1962 692

per object

geraidd. v.

3 p a r a l l .

Z1 Z2 Z3 Zl Z2 Z3

z4

Zl Z2 Z3

z4

Z1 Z2 Z3

z4

Z1 Z2 Z3 Z4 Zl Z2 Z3 Z4 Z3 Z1 Z2 Z3 Z4

z4

-p w faû o o 2 2 2 2 i 2/5; 1 : 31/5: 1 ; 27/4; 1 i 7/5! 1 ! 28/5; 1 ; 19/4! 1

! 9/5! l

i 7/5 !

;28/5!

i 19/4:

i 9/5!

i 7/5! 3

; 2 8 / 5 ; 3

: 19A; 3

i 9/5! 3

! 7 / 3

;

4 ! 28/3: 4

! 19/4; 4

: 9/5: 4

: 22/5: 1 i 7/4! 1 •• 26/4; 1 ; 12/5; 1

! 26/4; 2

27/5: ! 10/4;

| 2 7 / 4 ;

i 8/5;

; 8/5. a m -p H W cd hO -P O CD O hO I "-3 S -H EH ,Q 114 91 103

95

90

86

102

95

88

117 104

109

96

121 142 127 105 119 107

96

109

102 101 98 101 97 > -P Ü bû <D O M O cd T J - P o H cd -p 105

•78

63

100

84

69

65

102 86 71 67 105 88 73 70 107

91

76

72

103

90

78

73

79

115 102

89

86

87 -p <D A -P

'S

u u eu a x • H CD 3 W CO Sn CD >R > cd • o - p m to o o <+H <D : O P ft ₁ a < _p.. •Ö • 0 •H -P •H cd cd u N -P w faû 0 0

6,65

6,54

6,35

6,60

5,48

6,78

6,42

6,86

6,91

6,28

6,09

7,09

5,03

6,42

4,38

6,06

6,28

5,04

5,75

6,00

6,49

6,32

6,03

5,20

6,36

6,51

6,52

Zaaidata Wyola en Finette als bij Kelvedon Wonder Wyola 1959; 289 1960: 420 1961 ' 565 1962 692 per object geraidd. v. 3 parall. Finette 1959; 289 ! 1961 ; 565

| 1962 692

! per object

i geraidd. v.

I|3 par a l l .

Zl Z2 Z3 H cd • p O) &0

<s

] > -p ; ^ « i Ö M ; O O

i § r

! -Ö -P i O

i ^

1 if 'd

! S S

i <C NI -p 0) Si -P M Ö 3 •H ri 0 U u aj a •H 0) 3 W CO JH 0) S&..£ 110 107 101 109 ; 7 , 5 8 86 i 7,52 72 Î 7 J 7 Z l Z2 Z3

z4

Z l Z2 Z3

z4

Z l Z2 Z3 Z l Z2 Z3 Z l Z2 Z3 Z2 Z l Z2 Z3 Z l Z2 Z3 Z l Z2 Z3 Z2 Z l Z2 Z3 Z3 1 1 1 1 2 2 2 2 3 3 3 4 4 4 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 1 1 1 2 80 81 90 92 99 88 103 108 113 117 126 126 137 -137 108 114 106 108 103 87 129 121 155 111 97 116 113 134 101 108 125 109 93 85 81 112 95 87 84 114 100 90 116 102 92 111 96 89 97 120 108 95 107 84 70 105 92 83 95 118 105 94 96 6,86 7,29 6,90 6,88 -8,00 6,56 5,52 6,46 6,48 5,62 6,98 5,68 6,92 5,86 6,34 6,96 6,12 6,94 6,42 7,22 4,50 4,37 3,62 3,13 4,03 3,53 3,92 3,08 4,10 4,58 3,79

(29)

I V . ZAAITIJD De p r o e v e n 29 PAW-proef 289-1959 I 2 0 - 1 9 6 0 565-1961 692-1962 G r o n d s o o r t zand z a n d zand zand Zaa Z l 2 m r t . ; Z3 27 a p r i l ; Z l 7 m r t . ; Z3 19 a p r i l ; Z l 22 m r t . ; Z3 26 a p r i l ; Zl 27 m r t . ; Z3 2 7 a p r i l ; i d a t a Z2 31 m r t . Z4 25 mei Z2 2 8 m r t . Z4 9 mei Z2 7 a p r i l Z4 12 mei Z2 10 a p r i l Z l 8 mei Ras en oogstdata Kelvedon W. Zl 15/6 Wycla Zl 19/6 P i n e t t e Zl 17/6 Kelvedon W. Zl 15/6 Z2 20/6 Wyola Z3 27/6 Z4 13/7 Zl 24/6 Z2 29/6 Z3 13/7; Z4 29/7 en Z2 17/6 Z2 25/6 Z2 23/6 17/6 22/6 .29/6 15/7 27/6 1/7 15/7 1/8 Kelvedon W. Wyola Finette Z3 29/6. Z3 8/7. Z3 6/7. 20/6 24/6 1/7 18/7 29/6 6/7 18/7 en en en en en en en 22/6.1 27/6.I V7. 20/7. 1/7. 8/7-20/7. Zl 3/7; Z2 6/7; Z3 13/7 en 14/7; Z4 24/7-Zl 11/7; Z2 12/7 en 13/7; Z3 24/7. Zl 5/7; Z2 8/7 en 11/7; Z3 I8/7. Kelvedon W. Zl 20/7; Z2 21/7; Z3 25/7; Z4 2/8 en 3/8 Wyola Zl 25/7; Z2 27/7; Z3 31/7-Pinette Zl 23/7; Z2 24/7; Z3 30/7 en 1/8.

Resultaten van het onderzoek

1 . Met betrekking tot de invloed van de zaaitijd op het groei- en rijpings-proces wordt volstaan met het vermelden van de tijdsduur tussen zaai- en oogstdatum. Factoren die deze tijdsduur bepalen zoals bijvoorbeeld de temperatuur, worden in deze publikatie buiten beschouwing gelaten. Tabel 9 en fig. 8 geven een overzicht van het aantal dagen, dat nodig was om bij uiteenlopende zaaidata in de periode 1959 t/m 1962 een oogst-klaar doperwtengewas te verkrijgen. De jaren 1959 en 1962 vormen, wat dit betreft, uitersten. In de droge zonnige zomer van 1959 werd bij Kelvedon Wonder gezaaid op 31 maart en 27 april, reeds na respectievelijk 78 (produkt wel nog iets te jong) en 63 dagen geoogst, terwijl hiervoor in 1962 bij zaai op 27 maart en 27 april respectievelijk 110/115 en 89 dagen nodig waren. In het algemeen was de groeitijd korter naarmate later was gezaaid. Alléén in i960 en 19Ö2 was bij Kelvedon Wonder de groeipe-riode van respectievelijk zaai 1 9 A en zaai 9/5 ongeveer gelijk en even-eens die van zaai 27 A en zaai 8/5.