Een pipeteerapparaat ten gebruike bij granulometrisch onderzoek van grondmonsters op groote schaal

• ï. {."'

M I N I S T E R I E V A N L A N D B O U W , V I S S C H E R I J EN

V O E D S E L V O O R Z I E N I N G

D I R E C T I E V A N D E N L A N D B O U W

V E R S L A G E N V A N L A N D B O U W K U N D I G E

O N D E R Z O E K I N G E N — N°. 50 (14) A

R I J K S L A N D B O U W P R O E F S T A T I O N

E N B O D E M K U N D I G I N S T I T U U T T E

G R O N I N G E N

EEN

PIPETEERAPPARAAT TEN GEBRUIKE

BIJ GRANULOMETRISCH ONDERZOEK

VAN G R O N D M O N S T E R S

OP GROOTE SCHAAL

D

. C . W . G. H E T T E R S C H I J

1 - 9 - 4 - 5

' S - G R A V E N H A G E - A L G E M E E N E L A N D S D R U K K E R I J

Prijs f 0,40 *

-gou.

B i b l i o t h e e k

d e r

L a n d b o u w H o o g e s c h c o i

W A G E N I N G È N

995

R I J K S L A N D B O U W P R O E F S T A T I O N E N B O D E M K U N D I G I N S T I T U U T T E G R O N I N G E N

EEN PIPETEERAPPARAAT TEN GEBRUIKE BIJ

GRANULOMETRISCH ONDERZOEK VAN GROND

MONSTERS OP GROOTE SCHAAL

DOOR

D r . C. W . G. H E T T E R S C H I J (Ingezonden 18 Augustus 1944)

H e t steeds toenemend a a n t a l grondmonsters waarbij m e t behulp v a n d e pipetmethode de fractie kleiner d a n 0,016 m m moet worden onderverdeeld, deed de behoefte gevoelen een a p p a r a a t samen t e stellen waarmede gemakkelijk en toch betrouwbaar de bepaling k a n worden uitgevoerd.

Daartoe werd door ons een p i p e t e e r a p p a r a a t voor massabepalingen ont-worpen,' w a a r v a n wij hier een korte beschrijving laten volgen.

Reeds in 1922 o p de Derde (buitengewone) Internationale Bodemkundige Bijeenkomst t e P r a a g deed G. KRATJSS een voorloopige mededeeling over een a p p a r a a t voor seriebepalingen, gevolgd door een nadere beschrijving in h e t j a a r 1923 *). Hoewel er ongeveer in denzelfden tijd ook v a n andere zijde over pi-peteerapparaten gepubliceerd werd 2), waren deze toch minder geperfectioneerd

en minder geschikt voor massabedrijf d a n de a p p a r a t u u r v a n K R A U S S . Ofschoon h e t a p p a r a a t in den loop der jaren verschillende wijzigingen heeft ondergaan, waardoor h e t in bruikbaarheid is gestegen, hebben wij gemeend d a t h e t toch nog niet voldoende geschikt was voor massawerk. Doordat h e t grootendeels v a n h o u t was vervaardigd was h e t weinig stabiel, terwijl de voor seriewerk gewenschte snelheid niet bereikt werd doordat voor elke bepaling h e t a p p a r a a t in zijn geheel n a a r de volgende cylinder m e t grondsuspensie verplaatst moest worden. Wij hebben ons d a a r o m t o t t a a k gesteld een a p p a r a a t t e vervaardigen d a t robuust en zeer stabiel en toch uiterst gemakkelijk t e bedienen zou zijn en waarbij de verplaatsing en h e t afpipeteeren gemakkelijk en nauwkeurig plaats zou kunnen hebben. H e t bewegingsapparaat met statief is d a a r o m uitsluitend v a n metaal vervaardigd.

Zooals m e n op de foto's 1 en 2 k a n zien is h e t bewegingsmechaniek opgehangen a a n een metalen rail waarlangs h e t door middel v a n wieltjes gemakkelijk verplaatsbaar is. Onder het a p p a r a a t bevindt zich een t h e r m o s t a a t gevuld m e t water, waarin de verschillende cylinders m e t grondsuspensie in een rij zijn opgesteld, zoodat m e n door verschuiving v a n h e t toestel langs de rail achtereenvolgens u i t de verschillende cylinders het monster kan afpipeteeren.

H e t eigenlijke bewegingsmechaniek bestaat u i t twee geleiders v a n messing (E), welke door vier dwarsstaven stevig zijn verbonden (zie teeke-ning). Daartusschen k a n d e slede D op en neer schuiven. Hiertoe is tegen de achterzijde v a n D een heugel F bevestigd, die bewogen wordt door h e t

x) G. K B A U S S , I n t e r n . Mitt. f. Bodenk. 13 (1923), 147. 2) G. W . ROBINSON, J . Agric. Sei. 12 (1922), 306.

D. S. J E N N I N G S , M. D . THOMAS en W I L L A R D G A K D N E B , Soil Sei. 14 (1922), 485

996

Fig. 1

T e r

bevorderd

^ ^ e l d

, ƒ "

'

™

tn,i fl?"

f

ê' « op

"

° doorlede

_

.

,*?» do

g e t e e r d .

'

^n het t

,f

« "

doorsnede

i„W„ ?"

?"«el F m,li. T ° »<W een

,

. " " " " « «

en vrijVel ni

«ede t »

, 7 een tweede

S e d e r s *

10

°g trekt en

?

°

'

^ j on^" 7 °

- ^ a

9 9 8

W s e n (slede D

6 6

S het v l i e g ^ Y ^ e t leeren * ^ £ Ä > aanlengen van

vorraib

d e ^ i

« k t b e

- v e r t i k a l e n

h e i

d en i n z i e t

999

9 10 13 2D

DOORSNEDE A-B

Grondonderzoek n a a r fosfaat- en kalitoestand op grasland, door

D r . F . VAN D E R PAATTW (L. 0 . n ° . 49 (17) A) f 1,50*

Over correlaties en regressies bij de kenmerkende getallen v a n

h e t b o t e r v e t , door B . v. D . B U R G , E . B R O U W E R en C. A. K O P P E J A N

(L. O. n ° . 50 (18) G) „ 0 , 5 0 * Onderzoek n a a r h e t smaakbederf v a n boter door opslag bij lage

t e m p e r a t u u r , door M. VAN D E R W A A R D E N (L. O. n ° . 50 (2) G) . „ 0,80 * Onderzoek n a a r de voederwaarde v a n ontsloten stroo voor her-kauwers, door N . D . D I J K S T R A (L. O. n ° . 50 (3) C) „ 1,10 * Onderzoekingen over de methodiek bij kalibepalingen i n grond,

door O. D E V R I E S en C. W . G. H E T T E R S C H I J (L. O. n ° . 50 (4) A) „ 1,20 *

De verteerbaarheid v a n stoppelknollen, door N . D . D I J K S T R A (L. O. n ° . 50 (5) C) „ 0,45 * E e n onderzoek n a a r den invloed v a n h e t in gekorrelden vorm

toe-passen v a n fosfaat b e v a t t e n d e meststoffen op de beschikbaarheid v a n d i t bestanddeel, door Dr. F . VAN DER P A A U W (L. O. n ° . 50 (6) A) „ 0,75 * Onderzoek n a a r de bewaringsmogelijkheden v a n h e t n a t t e product, d a t bij d e ontsluiting v a n stroo wordt verkregen, door N . D . D I J K S T R A

(L. O. n ° . 50 (7) C) „ 0,40 * Voedercarton voor varkens, door A. M. F R E N S (L. O. n°. 50 (8) C) „ 0,70 * Onderzoek n a a r de bodemgesteldheid v a n h e t landgoed De U t r e c h t nabij Esbeek (N.B.)., door O. D E V R I E S en A. M. VAN V L I E T (L.O.

n°. 50 (9) A) „ 4,50 * Studies over h e t gebruik v a n grasland: I I . Verslag v a n een zestal

weideproeven t e r vergelijking van een lichte en een zware vee-bezetting: I I I . De opbrengst v a n grasland bij verschillende gebruiks-wijzen, door D r . I r . H . J . F R A N K E M A (L. O. n ° . 50 (10) B) . . „ 3,50 * Rassenproeven m e t fabrieksaardappelen in 1943, door D r . A. H . A.

DE W I L L I G E N en I r . A. J . R E E S T M A N (L.O. n ° . 50 (11) B) . . . . „ 0,75 *

Een benaderende berekening v a n de kwel en de verdamping door

Ir. W . C. V I S S E R , (L. O. N ° . 50 (12) G) „ 0.70 *

Bijdragen t o t d e kennis v a n eenige n a t u u r k u n d i g e grootheden v a n d e n grond. N o . 9. E e n gecombineerde zeef- en pipetmethode voor de bepaling v a n de granulaire samenstelling v a n gronden door

D r . S. B . H O O G H O U D T (L. O. n ° . 50 (13) A) „ 9,— *

N . B . Voor verdere publicaties op h e t gebied v a n den Landbouw raadplege men d e n Catalogus v a n Rijksuitgaven, welke a a n de loketten der postkantoren ter inzage ligt of tegen den prijs van f 0,37* bij de Rijksuitgeverij verkrijgbaar is.

Bij de Bijksuitgeverij te 's-Gravenhage zijn mede verkrijgbaar:

Verslagen van Landbouwkundige Onderzoekingen der

Rijkslandbouwproef-stations:

Prijs De nauwkeurigheid v a n verschillende methoden v a n grondonderzoek

ter beoordeeling v a n den kali- en fosforzuur-rijkdom, door I r . W .

C. V I S S E R (L. O. n ° . 49 (5) A) f 0,65 *

Eenige proeven over d e n invloed v a n d e n reëelen zuurheidsgraad op d e rijping v a n Edamruer kaag, door H . A. S I E K S (L. O. n°. 49

(6) C) „ 0,75 * Proefnemingen over ensileering m e t mierenzuur I , door J . C. D E

R U Y T E R D E W I L D T e n N . D . D I J K S T R A (L. O. n ° . 49 (7) C ) . . . „ 0 , 6 5 *

Eenige ervaringen bij d e bepaling v a n F e203 e n A1203 m e t

ortho-oxychinoline, door J . TEN H A V E , e n De bepaling v a n A1203 en P e203

in zoutzure grondextracten, door D r . J A O . V. D . S P E K (L. O. n°. 49

(8) A) „ 0,35 *

Boekelscheurbacteriën, door J . W . P E T T E en J . VAN B E Y N U M (L. O.

n°. 49 (9) C) „ 0,85 * Over bijvoedering v a n h e t melkvee in de weide m e t copra,

voeder-bieten on aardappelen in verband m e t de stevigheid v a n de

geprodu-ceerde boter door E . B R O U W E R , N . D . D I J K S T R A en A. M. F R E N S

(L. 0 . n ° . 49 (10) C) „ 1,20* Verslag omtrent de eiwitwerking v a n u r e u m e n ammoniumlactaat

bij melkkoeien, samengesteld door E . B R O U W E R , A. M. F R E N S en

B . STONEBRINK (L. 0 . n ° . 49 (11) G) „ 2 , 5 5 *

Over d e n invloed v a n toediening van basen op d e verteerbaarheid van mineraal-zuur-silage, door N . D . D I J K S T R A (L. O. n ° . 49 (12) C) „ 0,35 * Proefnemingen over ensileeren m e t mierenzuur I I , door N . D . *

D I J K S T R A en J . C. D E R U Y T E R D E W I L D T (L. O. n ° . 49 (13) C. „ 0,95 *

Over de ongunstige voederwerking v a n rauwe aardappelen bij mest-varkens, door A. M. F R E N S (L. O. n ° . 49 (14) C) „ 0,80 * E e n kaarteering v a n d e n kalk- en fosfaattoestand, benevens een oriënteerende opname v a n d e bodemgesteldheid e n d e n landbouw-kundigen toestand in de gemeenten Eersel en Riethoven (N.Br.)

door O. D E V R I E S , H . K O O R N N E E E en F . J . A. D E C H E R I N G (L. O.

n°. 49 (15) A) „ 2,— * Bijdragen t o t de kennis v a n eenige natuurkundige grootheden v a n

den grond. N ° . 8. De Bodemgesteldheid Van d e Veenkoloniën; de doorlatendheid v a n de watervoerende laag t o t maximaal 20 m onder het maaiveld, en de daaruit af t e leiden algemeene conclusies m e t betrekking t o t de ontwatering v a n de Veenkoloniën, door D R . S. B .

H O O G H O U D T (L. O. n ° . 49 (16) A) „ 3 , — *