Snoepjes uit de Delta

77 AFZETTINGEN WTKG 29_(4),2008

Snoepjes

uit de Delta

Anton Janse*

Lucinella

_{juttingae (Spaink,}

₁₉₆₅₎

Een

opvallend schelpje,

metoverde

commarginale

groei-sculptuur

heeneen

golvend

patroonvan

dakpansgewijze

sculptuurlijntjes,

zoiets alseen

vingerafdruk.

Deze _soort, in 1965 door

_{Spaink geïntroduceerd, lijkt}

_{veel op} Luci-nella

_divaricata,

eenLusitanische soort,hier vooral be-kend uit hetEemien.

Vormen hiervan komenvoor vanhet MioceentotRecent. Onze L.

_juttingae

heeft echter_een

grovere

sculptuur,

brok-stukken hiervan in

_{boringen aangetroffen}

hebben als het

wareeen

oppervlak

van een

ijzervijl.

Bovendien is de

ont-trek_meer

_cirkelvormig

dan dievanLucinella

_divaricata,

welke vooral

_juveniel

meer eenkommavorra heeft.

Ter

_gelegenheid

van een

jubileum

vanTeravander

Feen-vanBenthem

Jutting,

een vande voortrekkersvande

mo-derne

_malacologie

in

_Nederland,

heeft

_Spaink

haarnaam aandezesoort

_{gewijd (lit. 1).}

Hiertoe iseengrootaantal

_{specimen bekeken,}

demeeste uit

_boringen,

beschreven door

_{Heering (135 stuks) (lit. 2),}

en eenaantal uit

_Engelse

collecties.

In de

_{Deltaboringen}

ben iktot

nogtoenietzo

gelukkig

ge-weesteen

fatsoenlijke

hoeveelheidhiervantekunnen

sepa-reren.Meestal

fragmentarisch materiaal,

echter

goed

her-kenbaar_aande

grove

sculptuur.

Strandmateriaaliserg

zeld-zaam envaak door

slijtage

nietexactdetermineerbaar.

Boring Zevenbergen

leverde echter eentoonbaar

klepje,

hierbij afgebeeld.

In

_afwijking

metdeLusitanische

broeder,

wordt dit

schelp-Onderzoeknaarde

_{Deltaboringen}

eninventarisatievoorde nieuwe

Fossielenatlas,

watbetreft het deelvan zuidwest

Nederland,

vormen eendeelvan

mijn bezigheden.

Zonu endan wordt hetoog

getroffen

door iets fraais of

voor hier onbekends. Vaneenaantalvan deze zaken wil

ik

_jullie

_van

_tijd

tot

tijd deelgenoot

maken in dit

_rubriekje

‘Snoepjes

uit deDelta’.

AFZETTINGEN WTKG 29_(4).2008 78

je

ineen meerboreaal milieu

aangetroffen.

Hierte lan-de in

vroeg-pleistocene

afzettingen

en in

Engeland

in de Red

Crag.

Wood vermeldt deze als

_Loripes

divaricataen

betoogt

dat

hij

geenverschilmetderecente vormkon onderscheiden

(lit. 3).

Sacco onderscheidt weleenforma in het Tortonien

(Laat-Mioceen)

van

Italië,

Divaricelladivaricata

_rotundoparva

(Sacco,

1901). Spaink

constateertdat dezevorm niet de

cirkelvormige

contouren heeftvan

juttingae

endaarom als eenechte variantvandivaricata beschouwd dientte

wor-den. Bovendien is L.

_juttingae

tot

nogtoehier niet ouder dan het Plioceen

aangetroffen.

Dit

_schept

voor

mij

weer een

volgend probleem,

het is leuk

om vanalleste

verzamelen,

maar wanneer

je

gaat

kijken

en

probeert

te

interpreteren

treden_ersoms

_mysteriën

op. Uit de

nalatenschap

van

mijn

vader bezit ikeenmonster

van

boring Beeringen (L). Indertijd

door de al eerder ge-noemde

Spaink

op

vergaderingen

aanechte

gruizers

uit-gedeeld.

Dit_warenresiduen_vangrote

_boringen

in de

_Peel,

opzoek

naar

steenkool,

uit het

begin

van de

_vorige

eeuw.Gezien het doelwasde

_{interpretatie}

van

bovenliggende lagen

van

ondergeschikt belang

en demonstemame daaraan

nave-nant. Het monster dat ik bekeken heb is van 116 - 124

meteren

gekwalificeerd

als

_{Jong-Tertiair. Kijk}

ikmetde

huidige

kennisvanzaken

_hiernaar,

kan ik de determinatie Mioceen meegeven. Echtervanvroeg:

Eomiltha,

totlaat: Astarte teschi !?!

Om

_bij

het

_onderwerp

te

_blijven;

ookeen

klepje

van Luci-nella

_juttingae.

Daarommaarverder

_gespeurd.

_Op

de

to-pografische

kaart is

_Beeringen

onvindbaar. Het

_eindverslag

vande uitkomstenvande

_{Rijksopsporing}

vandelfstoffen

(lit. 4)

leverde dezenaamop als

buurtschap bij

de

Lim-burgse

gemeente

Helden,

daarnaast kadastrale gegevens. Deze

_{plek blijkt Beringe genaamd}

te

_zijn

endatwas

an-derhalve_eeuw

geleden

ook al het

_{geval, gezien}

het kaart-werk dat ik

_geraadpleegd

heb

_{(lit. 5).}

Wellichteen

poging

van de commissie

_indertijd

om be-schaafd Nederlands de

provincie

in te

_brengen?

_Grapje,

maarwel

_{complicerend.}

Ter

_{plekke blijkt}

in de

_ondergrond

_{geen marien}

Pleisto-ceen voorte

komen,

dus_wehoeven nietmetde

dooddoe-ner“naval”teschermen. De

_schelp

zelf_en

_aanhangende

sedimentrest komen

_geheel

overeenmet derest van het monster, dus toch eenouderevorm vanL.

_juttingae

uit Nederlandse bodem?

De slotzinvanLeen

Hordijk bij

een

recentelijk gehouden

voordrachtwas:

“Sommige mysteries moetje

in stand hou-den”.Andere dus niet... Ik

_hoop

ooit

nogeensdit

Lucinel-la-mysterie

totklaarheidte

brengen.

Literatuur

1

_{Spaink, G.,}

1965. Divaricella_juttingaenov. spec. From the Older Plistocene of Western

_Europe.

Basteria vol. 29

_(1-4)

_{pp 55-60.}

2

_{Heering, J.,}

1950.

_{Pelecypoda (and Scaphopoda)}

of the Pliocene and Older-Plistocene

_deposits

of the Nether-lands. Meded. Van de Geol. St. Serie C-IV-l-No. 9. 3

_{Wood, S.V.,}

1850. A

Monograph

of the

_{Crag Mollusca,}

Part

_II,

Bivalves. Paleont. Soc. London.

4

Eindverslag,

1918,overde

onderzoekingen

en

uitkom-stenvanden Dienst der

Rijksopsporing

vandelfstoffen

in Nederland 1903- 1916.

5 Grote

_{Topografische}

Atlas_vanNederland_enGrote His-torische Atlas_van

_Nederland,

beide 1: 50.000.

_Uitg.

Wolters-Noordhoff.

Anton_Janse, G. _van Voormestraat165,3232 BE

Brielle,

email:

_{acjanse@hetnet.nl}