• No results found

Kiezer is geen arbiter

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Kiezer is geen arbiter"

Copied!
1
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

lt ie ~t f-Jt 11 n Ie 1-n lt r-;t tr lr n . g n 1- r-;e l. e, d COLUMN

j

Pu

n

t

IGezer is geen arbiter

In het gemeentebestuur zoals D66 zich dat wenst, worden zowel de burgemeester als de raad door de burgers gekozen. Ze hebben dus allebei een electoraal mandaat. Wethouders

zullen dat niet hebben. Die worden benoemd en ontslagen door de burgemeester. Moet de raad tussentijds ontbonden kunnen worden? Het partijprogramma vindt van wel, ik vind dat niet verstandig en Jan de Lange bestrijdt mijn opvatting. Ik blijf bij mijn standpunt.

Omdat zowel de raad als de burgemeester een electoraal mandaat hebben, is het onjuist als de burgemeester tussentijds de raad wegstuurt en zelf blijft zitten (of andersom: de raad stuurt de burgemeester weg en blijft zelf zitten). Afgezien van de principiële onjuist-heid zal het in de praktijk ook niet zo gaan. De raad die ontbonden wordt, zal zelf op zijn

beurt ook de burgemeester naar huis sturen. Wil je voorkomen dat raad en burgemeester

'elkaar ontbinden', dan moet je het zo regelen dat het recht om te ontbinden ( resp. naar huis te sturen) niet bij de burgemeester (resp. de raad) ligt, maar bij een andere instantie. Wie je daar ook voor aanwijst, het betekent altijd dat er een andere bestuurlijke instantie bij betrokken raakt. Dat is niet goed. Voorlopige conclusie: ontbinding kan alleen maar als raad en burgemeester allebei tegelijkertijd vertrekken.

Jan de Lange ziet ontbinding en vervroegde verkiezing als een middel om een conflict tus-sen burgemeester en raad te beslechten: de kiezer als arbiter krijgt het laatste woord. De gedachte is sympathiek -maar buiten de realiteit.

Het punt is, dat je wel kunt ontbinden vanwege een conflict, maar dat de verkiezingen daarna nauwelijks betrekking hebben op het conflict en dan ook niet tot een evidente

uit-spraak over dat conflict leiden. Het is in de praktijk helemaal geen kwestie van ja of nee inzake een bepaalde duidelijke vraagstelling .

Om te beginnen raakt de kwestie zelf meestal zoek. Thssen het ontbindingsbesluit en

ver-kiezingsdatum ligt bij ons minstens twee maanden-en als je de partijen genoeg tijd geeft

voor de interne kandidaatstelling nog wel een maandje meer. Als het een beetje tegenzit, moet je ook nog eens rekening houden met de zomervakantie (geen verkiezingen in juli I augustus). Intussen is de politieke actualiteit wellicht al zo veranderd, dat de

verkie-zingen over meer en andere kwesties zullen gaan dan alleen maar over dat conflict. Andere issues zijn wellicht veel actueler geworden. Partijen zullen hun programma's actualiseren. Is de kiezer onder die omstandigheden echt nog een arbiter? Vergeet het maar.

Verder is het nog maar de vraag of leden van de oude raad er intussen niet genoeg van heb-ben. De belangstelling voor het lidmaatschap van de raad is nu al niet groot en als je

tus-sentijds weer opnieuw op campagne moet, is het misschien wel wat te veel. Dus ook door personele wisselingen kan het conflict buiten beeld raken. Om nog maar te zwijgen van de kans dat er ineens splinternieuwe partijen meedoen die helemaal geen deel hadden aan

het conflict. Ook de burgemeester kan het trouwens voor gezien houden en plaatsmaken

voor kandidaten die buiten het conflict stonden.

Laat ik het anders zeggen: voor een oplossing van een conflict tussen tegenstanders is het nodig dat het conflict actueel blijft en dat de conflicterende partijen goed zichtbaar blijven. De kans dat het in de praktijk ook zo gaat, is klein. De politieke werkelijkheid is vermoe-delijk zo fluïde dat ontbindingsverkiezingen bijna steeds ervaren worden als gewone

ver-kiezingen. (De Tweede Kamer is nogal vaak ontbonden vanwege een conflict- 1967, 1972, 1982, 1989- maar je kunt niet volhouden dat al die ontbindingsverkiezingen een bepaald conflict duidelijk oplosten.)

Kortheidshalve laat ik het hierbij. Misschien wil het Wetenschappelijk Bureau over dit

onderwerp nog eens een discussie organiseren.

Tbt slot nog dit. Er is een veel beter middel om de kiezer het laatste woord te geven: het bin-dende referendum. Conflictoplossing door lijmen is trouwens lang niet altijd slecht. Als er

na de nacht van Wiegel (toen de Eerste Kamer het referendumvoorstel verwierp) niet was

gelijmd, zou Nederland nu geen tijdelijke referendumwet hebben-en misschien ook geen

dualisering van het gemeentelijk bestel en een burgemeestersreferendum.

+

2

1

IDEE- APRIL 2002

door Jan Vis

Mr.

JJ.

Vis is lid van de Raad van State en oud-hoogleraar staatsrecht.

11

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

- gelet op Gemeentewet artikel 77 lid 2 waarin staat beschreven dat de raad een raadslid kan aanwijzen dat wordt belast met de waarneming van het ambt van burgemeester

Het geniet de voorkeur dat de inhoud van het advies wordt verwoord en geredigeerd door één of enkele leden van de bestuurscommissie en niet door een ondersteunende ambtenaar om

Als bewoners van de woningen aan de Heuvel alhier grenzend aan het weiland achter hun huizen hebben wij tweemaal schriftelijk aan u, onze bezorgdheid uitgesproken over het

Noël Versteeg (groenbeheerder) op de Heuvel en bevroegen hem over het beheer en onderhoud van het weiland, aangezien het 'door de gemeente ingezaaide perceel met een zaadmengsel

stukken. Er wordt tot nu toe slecht en selectief geshopt uit rapporten die voor een heel andere doel zijn geschreven. Met andere woorden: er worden problemen bij een.

Hoe het aantal gevallen burgemeesters te duiden? Is er wezenlijk iets mis met het burgemeestersambt en met de verhoudingen in de gemeenten die de burgemeesters raken? Het

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Bergen op 7 februari 2013. Griffier,

- opname in het register van de minister van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties, als bedoeld in (oud) artikel 109 van de wet gemeenschappelijke regeling, zoals genoemd in